Professional Documents
Culture Documents
İnşaat Terimler
İnşaat Terimler
KULLANILAN TERİMLER
VE
AÇIKLAMALARI
GENEL TANIMLAR
ANALİZ (GENEL FİYAT ANALİZİ): Yapılan bir imalatın içerinde ne kadar işçilik, ne kadar malzeme veya makine
kullanıldığını araştıran çalışmalardır.
ARA HEDEFLER PROGRAMI: Projenin tamamlanmasına kadar olan yol üzerindeki önemli olayları gösteren
programdır. Tüm ara hedeflerin önem derecesi aynı değildir. Bunlar arasında en ˆönemli olanlar ìB¸y¸k ara
hedeflerî adını alır ve genellikle bir grup işlemin tamamlanmasını gˆsterirler. (Bir işlem grubunu gˆsterirler.)
ARTIRMA: İdarenin satmak veya kiraya vermek için, işi yaptırırken daha fazla kazanabilmek için uyguladığı
ihale yöntemleridir.
ATAŞMAN: Yapı işlerinde imâlat, ihzarat, taşıma ve diğer önemli işleri, yapının rötret kotu altında ileride
görülmeyecek, ölçülüp hesaplanamayacak veya kontrol edilemeyecek imalat kısımlarını perspektif, plan, kroki,
kesit çizi ve şekilleriyle (veya resimleriyle) kendi özel ve onaylı defterlerine nüshalarıyla, hesap ve tablolarıyla
kaydetmek ve taraflarca onaylama işlemine denir.
AVANS: Ön ödeme anlamına gelen, Fransızca’dan Türkçe’ye geçmiş bir sözcüktür. Yapılan bir hizmet, bir üretim
veya harcanan bir emekten önce, ödenecek toplam paranın yüzdesi oranında ve işi yapacak kişiye ödenen
paradır. Avanslar, daha sonra ara ödeme ve son ödeme niteliğindeki alacaklardan mahsup edilir (hesaplanıp
kesilir). (Örnek: İhaleyi kazanan isteklinin işe başlarken % 10’a kadar avans talep etmesi, işçilerin bir sonraki
aylıklarının belli bir bölümünü bir önceki ayda avans olarak istemeleri gibi.).
AYNÎ VE NAKDÎ GİDERLER: Nakit(=para) ve ayın(=para dışında) sözlük anlamlarına göre bir üretim, ürün veya
bütün için harcanan para ve bunun dışındaki diğer giderler (masraflar) bütününe denir. (Ör: İşçilere yapılan
giyecek ve yakacak yardımları aynî, izin paraları, fazla çalışma ödemeleri nakdî’dir.)
AS-BUILT (Uygulama) ÇİZİMLERİ: İnşaatın bitiminden sonra, fiilen yapılmış işi gösteren çizimler (planlar).
GENEL TANIMLAR
BİRİM FİYAT TARİFİ (SERİDÖPRİ TARİFİ): Bayındırlık İşleri Birim Fiyat Listeleri’nde
gösterilen ve poz numaralarıyla belirtilen, imalatlarda kullanılan malzeme miktarları,
yapım tarzı ve sırası, uygulama koşulları ve kapsamıyla birim fiyat ödemelerine
nelerin girip girmediğini gösteren, her yıl yayınlanması zorunlu olmayan, imâlatların
ölçü tarzlarını veren bir dokümandır.
BİRİM FİYAT: yapılan imalatların işçilik, hammadde, genel giderler ve yüklenici kârını
içeren fiyatıdır. Yapılan bir işte imalatın metrajıyla birim fiyatları çarpımlarının
toplamı keşif bedelini verir.
YÜKLENİCİ (MÜTEAHHİT) KARNESİ: Yüklenicinin daha önce yapmış olduğu işlerin parasal
toplamı veya cinslerini gösteren belgedir. Bu belgeye dayanılarak daha sonra hangi işleri
yapabileceği tespit edilir.
YÜKLENİCİ (MÜTEAHHİT): İşi, para karşılığında, kâr amacıyla başkasının adına yapan
kişidir.
YÜKLENİCİ KÂR VEYA ZARARI: İkinci keşiften, tenzilatın (indirimin), işçilik, malzeme ve
diğer giderlerin düşürülmesi sonucu elde edilen rakamdır. Diğer bir deyişle, ihale
bedelinden işçilik, malzeme ve diğer genel giderlerin düşürülmesi sonucu elde edilen
rakam yüklenicinin kâr veya zararıdır.
ZABIT: Tespit etmek anlamına gelen bu sözcük de çoğu kere “tutanak” yerine kullanılır.
Ölçü, tartı, tespit, vukuat kaydı, çizim, hesaplama ve görsel belirlemeleri yazmak için
herhangi bir kağıt (veya matbu form) üzerine serbest el yazısıyla yapılan yazılımlara zabıt
denmektedir. (Dökme ve kütle eşya Tespit zaptı vb.)
ZEYİLNAME: Daha önce yayınlanmış sözleşme belgeleri üzerinde ekleme, düzeltme ve
açıklama yapmak amacıyla, fiyat teklifi almadan önce çıkarılan ihale belgesi eki.
İHALE YASASI, GENEL VE TEKNİK ŞARTNAMELER
İLE DİĞER YAZILI BELGELERDE
KULLANILAN TANIMLAR / AÇIKLAMALAR
AMBAR: Yapılacak olan işin büyüklüğüne ve yapının cinsine göre kapalı yada açık olarak raflı yada rafsız
yapılan ve malzemelerin (çimento, demir, kereste, vs.) konulduğu yerlere denir.
ANTREPO: Malzemelerin büyük kütleler halinde uzun sürelerle yüklenmek yada sevk edilmek üzere
bekletildiği yerlere denir.
ATİKA DUVAR: Eğik yüzeyli her türlü çatı örtüsü ve örtü altı ahşap kaplamaları üzerine, çeşitli nedenlerle
devam eden (yangın duvarı, parapet duvar, ayırıcı duvar, montaj ve ankraj duvarları, gizli çatı yan duvarları
vb.) her türlü yalıtım ve çinko işçiliği isteyen, üst yüzüne harpuşta yapılması gereken duvarlara denir.
BAĞDADÎ SIVA: Mevcut veya yeniden yapılmış ağaç veya madeni taşıyıcı konstrüksiyonlar üzerine 20*20 mm
veya 25*15 mm en kesitli çıtalar çakılıp, bu çıtalı kısımlara yapılan sıvalara denir. Bu tür sıvalar eski Selçuklu
dönemi kârgir inşaat duvar harcı ve sıvası olarak bilinirler. Bu harca kil, su, kum, kireç, ot, çöp, saman, tuğla
kırıntıları, ve belirli oranlarda yumurta akı katılarak yapılan bir sıvadır.
BLOKFİLLER: Sıva pütürlerini doldurup alçı sıva ayarında bir yüzey hazırlamak için kullanılan yüzey kaplama
malzemelerine denir.
BRÜT BETON İŞLERİ: Sonradan üzeri sıvanmayacak ve olduğu gibi bırakılacak, yüzeyi çok düzgün ve şekilli
olması istenilen, boya malzemelerle boyanabilen, vibrasyonu iyi yapılmış, genellikle çelik yada fiber kalıp
içerisine dökülmüş olan betonlara denir.
DENİZLİK, PARAPET, LİMONLUK, KÜPEŞTE, DUVAR HARPUŞTASI V.B. İMALATLAR: Mozaik kaplanacak yüzey
iyice temizlendikten sonra mevcut sıvadan 5 cm taşımak, öngörülmüş kalınlığı 5 cm arkaya doğru kalınlık %
10 eğimle artmak suretiyle mozaik dökmek veya aynı şekilde tesviye betonu yapıldıktan sonra üzeri detay
resimlerine göre mozaik harcı ile kaplanması işlerine denir.
DEPO: Yapım esnasında imalatı daha geç başlanacak olan malzemelerin (sıhhî tesisat, kalorifer tesisatı, hazır
sıva, kapı, pencere doğramaları vs.) saklandığı kapalı yada açık yerlere denir.
EDELPUTZ SIVA: Homojen renkte ve büyüklükte elenmiş özel çakıl (Edelputz Çakılı) ve en az söndükten sonra
bir ay dinlendirilmiş beyaz kireç (mermer) hamuru ve renkli çimento (edelputz çakılı ile aynı renkli)
kullanılarak hazırlanan dekoratif amaçlı sıvalara denir.
EMPRENYE İŞLEMİ: Ahşap malzemelerin bünyesinde oluşabilecek çürüme ve böcek tahribatı ile yanma,
deformasyon ve benzerlerini önlemek amacıyla belirli standartlara göre çeşitli kimyasal maddelerin fiziksel
olarak uygulanmasına denir.
GEÇME, PROFİL ÇELİK, TELESKOPİK YAPI İSKELESİ: Betonarme, beton ve diğer kalıp malzemeleri taşıyacak olan
veya dış sıva, iç sıva, tavan sıvası gibi işlerde iş iskelesi olarak kullanılacak iskelelerin çeşitli boy ve ebatlardaki
profil çelik malzeme ve fitingler kullanılarak yapılmış iskelelere denir.
GLAZOL: Sıva yüzeylerinin geçirimsizlik özelliğini, darbe, sürtünmeye dayanıklı ve temizlenmeye müsait bir
yüzey haline getirilmesini sağlayan kimyasal yüzey kaplama malzemelerine denir.
İNŞAAT BLOK CAMLARI (LÜKSFER): Açıklığa göre hesap edilmiş profil demirleri ile Lüksfer (Plak) ebadında
hazırlanmış çerçeveler içerisine çimento ve kum ile yapılmış bir harçla yada asfalt ile döşeme kaplaması
olarak yada duvarlarda ışık geçirmek/geçirmemek amacıyla yekpare kaplama malzemesi olarak kullanılan
camlardır. Genelde bina dış cephe kaplamalarında kullanılırlar.
KARO FAYANS: Kil, kaolin, kuvars, feldspar, kalker gibi seramik hammaddelerinin muhtelif oranlardaki
karışımının özel kalıplarda preslenerek şekillendirilmesinden sonra 900 ºC’den yüksek sıcaklıklarda
pişirilmesiyle elde edilen, bir yüzü sırlanmış, diğer yüzü oluklu, tırtırlı ve gözenekli, kalınlığı 4-6 mm olan
seramik plaklardır. Yatay ve düşey kaplama malzemesi olarak kullanılırlar.
KARO MOZAYİK-KAROSİMAN: Taşların tabiî veya sunî olarak parçalanması ile meydana gelen agregaya;
istenildiğinde madeni boyutlarla katılmak suretiyle bir veya iki tabaka halinde normal veya beyaz çimento
harcı ile imal edilen plaklardır. Yatay döşeme kaplama malzemesi olarak kullanılır.
MALA PERDAHLI VEYA MASTARLI YÜZEY YAPILMASI: Beton, betonarme, tesviye betonu döküldükten sonra
ada serildikten sonra, prizlerini almadan önce m2 ye 2.5 kg çimento serpilerek mala veya mastar ile yüzeyin
düzeltilerek şap görünüşü elde edildiği işlere denir.
METAL DEPLUVAYE (RABİTZ): Mevcut veya yeniden yapılmış ağaç veya madeni taşıyıcı konstrüksiyonlar
üzerine yapılacak olan sıvanın tutmasını sağlayan metal levhalara verilen addır.
METAL PRİMER: Demir oksit ve çinko kromatla hazırlanan ve metal yüzeylerin korozyon direncini artırıcı
yüzey kaplama malzemelerine denir.
NİRENGİ: Ülke çapında kot, semt açısı, denizden yükseklik, mesafe ve röperlemeleri yapılmış ve bağlanmış,
belirli topoğrafik ve kartografik tepe ve üst noktalara (tepe üstü, bölge üst noktaları, bağlantı zirveleri vs.)
denir.
OPAL, ARNOVA, STRİYE, KRİSTAL, FLÜORİT VE ARME CAMLAR: Bileşimlerinde sodakireç ve silis ihtiva eden ve
harmanına bazı metal veya metal oksit katılarak renklendirilen, renkli veya yarı saydam camlardır. Opal,
arnova, striye camlar yarı saydam camlardan; kristal, flüorit ve arme camlar ise özel yapımlı ve özel amaçlar
için kullanılan camlar olarak sınıflandırılırlar.
PALLADİYEN PLAK İMALÂT: Üst katı teşkil eden beton içerisine doğal taş veya mermer parçalarının el ile
dizilerek yerleştirilmeleri suretiyle elde edilen plaklar olup 30*30*4 cm olmak üzere bir veya iki tabaka
halinde yapılırlar.
PERE İMÂLAT: Belirli, eşit kalınlıkta, düzgün geometride kesilmiş taşların dere, şev ve eğimli yan yüzeylerine
kaplanarak kullanılması işlerine denir. Bu taşların en küçük kenar boyutu 15 cm ve ağırlıkları da 25 kg’dan az
olmamalıdır.
PVC (Polivinyl Klorür), PVA (Polivinyl Alümin) PLASTİK ESASLI YÜZEY KAPLAMALARI: PVC veya PVA esaslı
plastik yer döşeme kaplamaları termoplastik bağlayıcı vinil klorür veya kopolimeri ile değişik dolgu maddeleri
ve pigmentlerden imal edilen, düzgün yüzeyli, kare , dikdörtgen veya çokgen levha şeklinde, genellikle
döşemelerde kullanılan kaplama malzemeleridir.
RÖLİEF: Yüzey ondülasyonları ve kabarıklıkları. Desen oluşturan girinti ve çıkıntılar olarak tanımlanabilir (Ör:
röliefli gre-seramik fayans vb.)
ŞÖVALE (SIPA) İSKELE: Tavan sıvası ve benzer işler için kullanılan ters V ayaklı bir yardımcı iş iskelesidir. İki
tanesi üzerine kalaslar konularak kullanılırlar. Yükseklikleri 0.80-1.50 m arasında değişir.