Cơ sở để chính phủ can thiệp vào cơ sở hạ tầng .

Phân tích các biện pháp can

thiệp của chính phủ .

ĐỀ CƯƠNG

I. Động cơ can thiệp của nhà nước

 CSHT thường có tính độc quyền tự nhiên

 Đầu tư cố định, dài hạn
 Lợi thế kinh tế nhờ quy mô
 Việc xây dựng CSHT thường đòi hỏi phải giải tỏa, đền bù quy mô lớn
 CSHT thường đem lại ngoại tác tích cực
 CSHT giúp nâng cao hiệu quả của nền kinh tế
 CSHT giúp tăng cường tính công bằng
 Việc xây dựng và vận hành CSHT thường liên quan tới vấn đề an toàn và môi
trường

II. Mục đích khi chính phủ can thiệp và cơ sở hạ tầng

2.1 Để bảo hộ quyền sở hữu

- Quyền sở hữu: là quyền con người cơ bản nhất

- Là nền tảng cần thiết cho tiến bộ kinh tế và thịnh vượng

2.2 Để thúc đẩy dân chủ trong kinh tế

- Hạn chế các tổ hợp độc quyền kinh tế lớn và hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ

(SMEs)

- Tái cấu trúc cơ cấu quản trị các Chaebol hoặc cấm sở hữu chéo giữa các tập đoàn

Chaebol

- Tăng cường quyền lợi của cổ đông thiểu số

2.3 Để cải thiện công bằng kinh tế - xã hội

- Bảo vệ quyền lợi của người lao động, các doanh nghiệp nhỏ và các nhà thầu phụ

- Tăng cường phúc lợi cho các đối tượng bị thiệt thòi, các nhóm người nghèo

- Giảm khoảng cách thu nhập giữa các vùng và giữa các doanh nghiệp

- Giảm thiểu tác động phân cực giàu nghèo và sự ly gián giữa dân cư đô thị và phi

đô thị về mặt cơ hội kinh tế

2.4 Nhằm tối thiểu hóa phần phúc lợi bị mất do thất bại thị trường

- Cung cấp hàng hóa công cộng, “có tính chất không cạnh tranh và không loại trừ” (.
các kiến thức khoa học căn bản được tổng hợp từ nghiên cứu học thuật)

- Khắc phục các ngoại ứng tiêu cực: ô nhiễm, tắc nghẽn giao thông, môi trường xuống
cấp (qua việc đánh thuế chống ô nhiễm đối với xe hơi, phí gây ùn tắc, v.v..)

- Khắc phục tình trạng thông tin không hoàn hảo/bất đối xứng (bảo vệ người tiêu
dùng, giới hạn giấy phép kinh doanh, cấp chứng nhận cho người bán đạt tiêu chuẩn,
v.v..)

- Điều tiết sức mạnh độc quyền: điều tiết giá cả hoặc trực tiếp tham gia sản xuất thông
qua các công ty nhà nước để ngăn ngừa người bán áp đặt mức giá độc quyền (v.d. các
mặt hàng điện, nước, v.v..)

- Tái phân phối thu nhập và của cải thông qua “thuế thu nhập lũy tiến” và “bảo hiểm
xã hội”

III. Biện pháp can thiệp của chính phủ

1. Giải quyết thất bại thị trường

 Cung cấp hàng hóa công thuần túy như quốc phòng, quyền sở hữu tài sản, quản
lý kinh tế vĩ mô,…
 Xử lý các ngoại tác như giáo dục cơ bản, bảo vệ môi trường
 Điều tiết độc quyền ( Điều tiết các tiện ích thiết yếu [như điện nước] và chính
sách chống độc quyền )
 Xử lý thông tin không hoàn hảo ( Bảo hiểm (y tế, nhân thọ, hưu trí), điều tiết
tài chính, bảo vệ người lao động )

2. Cải thiện công bằng

 Bảo vệ người nghèo ( Các chương trình chống nghèo, cứu nguy khi có thảm
họa
 Cung cấp dịch vụ BHXH ( Tái phân bổ lương hưu, trợ cấp gia đình, bảo hiểm
thất nghiệp )

Phân tích

Nền kinh tế của một quốc gia sẽ không thể "cất cánh" trừ phi nó có được nền tảng là
một cơ sở hạ tầng vững chắc. Vì thế, nhà nước phải đầu tư cơ sở hạ tầng, ổn định nền
kinh tế vĩ mô của đất nước. Đặc điểm của nền kinh tế thị trường là sự bất ổn định do
các cuộc khủng hoảng chu kỳ. Sự ổn định kinh tế là điều mà mọi nhà nước đều mong
muốn vì nó có lợi cho tất cả mọi người. Do vậy, nhà nước phải duy trì sự ổn định đó.
Nhà nước sử dụng các công cụ, chính sách kinh tế vĩ mô để điều tiết nền kinh tế, sử
dụng ngân sách để tiến hành đầu tư công cho các công trình; xây dựng các dự án cơ sở
hạ tầng dựa trên căn cứ và tiêu chí kinh tế thích hợp nhằm giảm thiểu những gánh
nặng chi phí của ngân sách nhà nước và của nền kinh tế; tiến hành việc kiểm soát chi
tiêu công và tiền vay của các tập đoàn kinh tế nhà nước để duy trì sự ổn định nền kinh
tế. Một thực tế hiện nay là các cơ quan hoạch định chính sách của nhà nước ta phân
quyền quá tản mạn nên khó thực hiện được giải pháp đồng bộ trong việc hoạch định
các chính sách kinh tế vĩ mô. Vì vậy, để bảo đảm việc điều tiết nền kinh tế được hiệu
quả, đòi hỏi nhà nước phải thực hiện những cải cách cơ bản để đơn giản hoá bộ máy
hành chính và phải tiến hành quản lý, kiểm soát chặt chẽ đầu tư công. Với tư cách chủ
đầu tư, nhà nước hướng các chương trình đầu tư của mình vào mục tiêu tối đa hoá lợi
ích của quốc gia.

Bảo vệ lợi ích công cộng là một lý do quan trọng của sự can thiệp của nhà nước vào
nền kinh tế. Ví dụ, dễ chấp nhận nhất là bảo vệ môi trường, vừa là lợi ích nội điạ lại
đồng thời là lợi ích toàn cầu, đòi hỏi nhà nước phải dành cho mình đặc quyền can
thiệp.

Một nguyên nhân nữa lý giải cho sự cần thiết can thiệp của nhà nước vào thị trường
đó là bảo đảm việc cung cấp một số hàng hoá và dịch vụ quan trọng cho cộng đồng.
Báo cáo của B. Clinton nói trên đã nêu một số ví dụ : chi phí quốc gia cho dịch vụ
nghiên cứu khoa học cơ bản, đầu t công vào cơ sở hạ tầng vận tải và viễn thông, can
thiệp để phát triển năng lực y tế v.v.. Hiệu quả của sự can thiệp này không thể tính
ngắn hạn, mà được bù đắp lâu dài bằng năng suất và sức sản xuất mới. Những dịch vụ
công trên đây là cần thiết vì thị trường tự do có thể không đáp ứng nổi hoặc gây hiệu
ứng lệch.

Tạo và thúc đẩy môi trường cạnh tranh và duy trì cạnh tranh lành mạnh cũng là một
lĩnh vực mà nhà nước đảm nhiệm để tác động vào thị trường một cách tích cực, kể cả
thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh trong các lĩnh vực cung cấp đầu vào của nền kinh tế
như vận tải, khí đốt, nguyên liệu, nhiên liệu, viễn thông, liên lạc. Cách thức mà nhà
nước can thiệp vào thị trường chủ yếu thông qua công cụ pháp luật và chính sách đòn
bẩy thị trường chứ ít khi là mệnh lệnh hành chính.

Can thiệp vào nền kinh tế để giữ mặt bằng công bằng xã hội cũng là một chức năng
kinh tế quan trọng của nhà nước. Thị trường vốn lạnh lùng tuân theo lợi nhuận, dẫn
đến những sự khác biệt, bất bình đẳng giữa các nhóm người trong xã hội; nhóm này
có nhiều cơ hội thì nhóm kia lại yếu thế, nơi này tập trung sự giàu có thì lại thiếu ở nơi
khác. Để xoá bỏ sự bất bình đẳng, nhà nước sử dụng những công cụ chính sách kinh
tế, thuế thu nhập, phúc lợi xã hội v.v…
Mặc dù thất bại của thị trường và công bằng xã hội là những lý do tốt dể chính phủ
can thiệp vào nền kinh tế, nhưng điều đó không có nghĩa là sự can thiệp của chính phủ
luôn có hiệu quả. Chính phủ không phải là liều thuốc vạn năng cho tất cả các khó
khăn của thị trường, bởi lẽ bản thân chính phủ cũng có những hạn chế của riêng mình.
Một chính sách can thiệp muốn thực sự hữu hiệu thì cần có đầy đủ thông tin về thị
trường. Tuy nhiên, chính phủ cũng đứng trước tình trạng thông tin không đầy đủ,
khiến cho nhiều khi sự can thiệp của chính phủ không chính xác hoặc thiếu tính thực
tiễn. Chẳng hạn, khi chính phủ quyết định trợ cấp cho người nghèo, nhưng do không
có đầy đủ thông tin về tình trạng nghèo đói ở từng địa phương hoặc những nhu cầu
bức thiết của họ nên kết quả có thể trợ cấp không đúng đối tượng, vừa làm lãng phí
ngân sách quốc gia vừa có thế làm trầm trọng hơn sự phân hoá thu nhập trong xã hội.