6 5.

Sınıf
Fen Bilimleri
Maddenin Hâl Değişimi

1. Aşağıdaki tabloda bir maddenin geçirebileceği hâl deği- 3. Madde Erime noktası (°C)
şimlerinden bazıları verilmiştir.
Civa -39
Oksijen -218
Su 0

Donma Süblimleşme Yalnızca tablodaki verilenlere göre aşağıdaki yorum-

lardan hangisi doğrudur?

Yoğuşma Erime A) Oda sıcaklığında (25 °C) cıva, katı hâldedir.

B) Suyun donma noktası diğerlerinden yüksektir.
C) -40 °C’ta yalnızca su katı hâlde bulunur.
D) Oksijenin erime noktası en yüksektir.
Buna göre verilen şekilde katı bir maddenin geçirebi-
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
leceği hâl değişimleri tarandığında hangisine ulaşılır?
4. Buharlaşma ve kaynama ile ilgili,

I. Buharlaşma sıvıların yüzeyinde, kaynama ise

A) B) sıvının her yerinde gerçekleşir.
II. Kaynama ve buharlaşma belirli bir sıcaklıkta
gerçekleşir.
III. Kaynama esnasında saf sıvıların sıcaklığı artar.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) D) A) Yalnız I. B) I ve II.
C) II ve III. D) I, II ve III.

5. Bir miktar saf katının ısıtılmasına ilişkin sıcaklık - zaman

grafiği aşağıda verilmiştir.
Sıcaklık (°C)
2. Aşağıdaki çizelgede bir maddede gözlenebilecek hal de-
36
ğişimleri numaralarla gösterilmiştir.
25
1 20
12
2 3
Gaz Sıvı Katı
5
Zaman (dk)
4 0 2 4 6 8 10 12 14

Grafiğe göre,
Buna göre bu numaralandırılmış değişimlere verilen I. Madde iki kez hâl değiştirmiştir.
örneklerden hangisi yanlıştır? II. Maddenin kaynama noktası 36 °C’tur.
A) 1, naftalinin gaz hâline gelmesi III. Madde 4 ve 6. dakikalar arasında ısı almamıştır.
B) 2, yağmurun oluşması ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) 3, dondurmanın erimesi A) I ve II. B) I ve III.
D) 4, dolu oluşması C) II ve III. D) I, II ve III.

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 6 5. Sınıf
Fen Bilimleri
Maddenin Hal Değişimi

6. 9. Aşağıda hâl değişimleri ile ilgili tanımlar ve kavramlar

karışık olarak verilmiştir.
1
3 Tanımlar Kavramlar
2 a. Katı maddelerin ısı alarak sıvı 1. Erime
hâle geçmesi
2. Yoğuşma
b. Sıvı maddelerin ısı alarak gaz
hâle geçmesi
3. Buharlaşma
c. Gaz hâldeki maddelerin ısı
Yukarıdaki görselde 1, 2 ve 3 ile belirtilen hâl değişim- vererek katı hâle geçmesi 4. Kırağılaşma
leri verilenlerden hangisi olamaz?

A) Buharlaşma B) Donma Verilen tanımlar doğru kavramlarla eşleştirildiğinde

hangi kavram açıkta kalır?
C) Erime D) Yoğuşma
A) Erime B) Yoğuşma

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

C) Buharlaşma D) Kırağılaşma

7. Aşağıdaki özdeş kaplarda belirtilen miktarlarda ve aynı

sıcaklıkta su bulunmaktadır. Kaplar özdeş ispirto ocakları 10. Yağmurlu bir havada camdan dışarıya bakmak isteyen
ile ısıtılmaya başlanıyor. Okan’ın kardeşi, camın resimdeki gibi olmasından dolayı
dışarıyı net görememiştir.
1. kap 2. kap

100 mL
50 mL Su
Su

Buna göre,
Okan, bu durumu kardeşine aşağıdaki ifadelerden
I. 1 ve 2. kaptaki sular, aynı sıcaklıkta kaynamaya
hangisini kullanarak açıklamalıdır?
başlar.
II. 1. kaptaki su, kaynama noktasına daha çabuk ulaşır. A) Cama çarpan su damlacıkları hâl değiştirerek erimiştir.

III. 2. kaptaki suyun tamamen buharlaşması daha B) Evin dışı içeriden daha soğuk olduğu için camın iç
uzun sürer. tarafına çarpan su buharı yoğuşmuştur.
C) Evin içi dışarıdan daha soğuk olduğu için camın iç
ifadelerinden hangileri doğrudur?
tarafına çarpan su buharı yoğuşmuştur.
A) I ve II. B) I ve III. D) Cam ile su buharı arasında ısı alışverişi olmuş cam-
C) II ve III. D) I, II ve III. dan su buharına ısı aktarılmıştır.

11. Öğretmen öğrencilerden maddenin hal değişimine gün-

8. Bir miktar buz, ağzı açık bir kaba konularak ocakta ısı- lük hayattan örnekler vermelerini istemiştir.
tılıyor ve kaptaki madde bitene kadar ısıtma işlemine Buna göre, aşağıdaki örneklerden hangisi yanlıştır?
devam ediliyor.
A) Mum yandığı zaman erime sonucu sıvı hale gelir.
Bu sürenin başlangıcından sonuna kadar kapta han-
gi hâl değişimleri gerçekleşmiştir? B) Kış aylarında balkonda unutulan su, donma sonucu
buz hâline gelir.
A) Erime ve Yoğuşma C) Dolaptan çıkan soğuk su şişesinin dışında yoğuşma
B) Donma ve Yoğuşma sonucu su damlacıkları oluşur.
C) Erime ve Buharlaşma D) Dondurulmuş ürünlerin sevkiyatında kullanılan kuru
D) Buharlaşma ve Süblimleşme buz, buharlaşma sonucu gaz hâline gelir.

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.

 7 5. Sınıf
Fen Bilimleri
Maddenin Ayırt Edici Özellikleri

1. Termometre Beherin içindeki buz parçaları 4. Bir öğrenci kaynama noktasının maddeler için ayırtedici
sürekli ısıtılarak belirli aralıklarda bir özellik olduğunu göstermek için özdeş ısıtıcılar kulla-
ölçümler yapılıyor ve ölçüm narak bir deney düzeneği hazırlamak istiyor.
sonuçları tabloya kaydediliyor.
Buna göre,

I II III IV
Sıcaklık (°C) -10 -5 0 0 0 10
su su yağ yağ
Zaman (dk.) 2 4 6 8 10 12 50 mL 100 mL 100 mL 50 mL

Tabloya göre aşağıda verilen bilgilerden hangisi yan-

lıştır?
yukarıda verilen düzeneklerden hangilerini alıp kay-
A) Buzun erime sıcaklığı 0°C dir. nayana kadar ısıtılırsa istediği deneyi yapmış olur?
B) 6.dk erimeye başlamıştır.
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü A) I ve II B) I ve IV C) II ve II D) III ve IV
C) 6-10.dk aralığında buza ısı verilmemiştir.
D) Erime süresince sıcaklık değişmez.

2. Açıklamaların karşısında yer alan kavramlar ile eşleştir-

5. Madde Donma sıcaklığı (°C)
meler yapılmıştır.
I. -45
Açıklama Kavram
II. -114
a. Isı alan sıvının yüzeyinde
1. Buharlaşma III. 0
gerçekleşen olay
b. Sıvı haldeki saf maddenin 2. Erime IV. -117
kaynamaya başladığı sıcaklık Noktası
Yukarıdaki tabloda bazı saf sıvıların donma noktaları
c. Katı maddelerin ısı alarak sıvı 3. Kaynama verilmiştir. Oda sıcaklığında (25°C) bulunan bu sıvılardan
hale geçtiği sıcaklık Noktası eşit miktarlarda alınıp, aynı anda soğutulmaya başlanıyor.

Bu eşleştirmelerin tamamının doğru olabilmesi için Buna göre, ilk olarak hangi sıvı donmaya başlar?
aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
A) b ile c yer değiştirmeli
B) 1 ve 2 yer değiştirmeli
C) 1 ve 3 yer değiştirmeli
D) a ile b yer değiştirmeli
6.
Saf katı maddeler için
erime sıcaklığı ayırt
edici bir özelliktir.
3. Madde Erime noktası (°C)
Etil alkol -117 D Y

Naftalin 80
Buz 0 Saf katı maddeler erime Saf maddenin miktarı
sırasında dışarıya ısı verir. azalırsa hal değişimi hızlanır.
D Y D Y
Tabloda verilenlere göre aşağıdaki yorumlardan han-
gisi doğrudur?
▲ ● ■ ★
A) Suyun donma noktası diğerlerinden yüksektir.
Yukarıdaki ifadeler doğruysa “D” yanlışsa “Y“ yönün-
B) Oda sıcaklığında (25°C) etil alkol katı haldedir. de ilerlerse hangi işarete ulaşır?
C) En kısa sürede eriyen madde buzdur.
D) Etil alkolün donma noktası diğerlerinden daha düşüktür. A) ▲ B) ● C) ■ D) ★

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 7 5. Sınıf
Fen Bilimleri
Maddenin Ayırt Edici Özellikleri

7. Özdeş ısıtıcılarla aynı anda ısıtılmaya başlanan eşit mik- 10. Eşit kütleli ve özdeş ısıtıcılarla ısıtılan K ve L sıvılarına ait
tardaki saf K ve L sıvılarının sıcaklık-zaman grafiği şekil- sıcaklık - zaman tablosu aşağıda verilmiştir.
deki gibidir.
K L
Sıcaklık (°C) Sıcaklık (°C) Zaman
Maddesinin Maddesinin
60 120 (Dakika)
Sıcaklığı (°C) Sıcaklığı (°C)
50 100
40 80 2 20 20
30 60 4 30 35
20 40
10 20
6 40 45
Zaman (s) Zaman (s) 8 50 56
2 4 6 8 10 12 2 4 6 8
K sıvısı L sıvısı 10 60 56
12 78 56
Bu grafiklere göre yapılan; 14 78 56
I. K sıvısı L sıvısından önce kaynamaktadır.

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

II. K sıvısının kaynama noktası 60°C dir. Bu tabloya göre,
III. L sıvısı 6. dakikada kaynamaya başlamıştır. I. K maddesinin kaynama sıcaklığı 78°C
yorumlardan hangileri yanlıştır? II. K maddesinin miktarı daha fazladır.
III. 55°C de her ikiside sıvı haldedir.
A) Yalnız I. B) Yalnız III.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
C) I ve II. D) I, II ve III.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

8. I. Renk ve koku
II. Donma ve kaynama noktaları
III. Kütle
Yukarıda verilen ifadelerden hangileri saf maddeler
için ayırt edici bir özelliktir?

A) Yalnız I. B) Yalnız II.

11. Erime Kaynama
C) II ve III. D) I ve III. Madde
Sıcaklığı (C°) Sıcaklığı (C°)
X -20 45
Y -45 20
9. Aşağıda bazı maddelere ait kaynama noktaları verilmiştir. Z 55 110
Madde Kaynama Noktası (°C)
Alüminyum 2470°C Tabloda X, Y ve Z saf maddelerinin erime ve kaynama
noktaları verilmiştir. Buna göre oda sıcaklığında (25°)
Gümüş 2162°C
bu maddeler hangi hâlde bulunurlar?
Demir 2868°C
Bakır 2567°C X Y Z
A) katı katı gaz
Alüminyum, gümüş, demir ve bakırdan 50’şer gram alına-
rak toplam 200 g ağırlığındaki bir metal karışımı elde edili- B) sıvı katı gaz
yor. Bu karışım 2400 °C sıcaklığında, hava çıkışı olan bir C) gaz sıvı katı
fırına konuluyor. Yeteri kadar beklendikten sonra kalan D) sıvı gaz katı
katı madde fırından çıkarılıp tekrar tartılıyor.
Fırından çıkarılan katının kütlesi tartıldığında kaç gr
gelir?

A) 50 g B) 100 g C) 150 g D) 175 g

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.

 8 5. Sınıf
Fen Bilimleri
Isı ve Sıcaklık

1. Isı ve sıcaklığa ait bazı özellikler şöyle verilmiştir: 4. Aşağıda ısıca yalıtılmış bir ortamda özdeş iki cisim arasın-
I. Bir enerji türüdür. daki ısı alışverişi verilmiştir.
II. Birimi kaloridir.
III. Termometre ile ölçülür.
IV. Bir maddeden diğerine aktarılabilir.
Buna göre verilen özelliklerin gruplandırılması aşağı- 75°C 35°C
dakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Bu olay ile ilgili öğrenciler şu yorumlarda bulunuyorlar:
Isı Sıcaklık I. Isı enerjisi, sıcaklığı yüksek olan maddeden düşük
A) I ve II. III ve IV. olan maddeye doğru aktarılır.
B) I ve III. II ve IV. II. Bir süre sonra iki cismin sıcaklıkları eşitlenir.
C) II, III ve IV. I. III. Cisimlerin sıcaklıkları eşitlendikten sonra ısı alışve-
D) I, II ve IV. III. MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü rişi durur.
Buna göre hangi öğrencilerin vermiş olduğu bilgiler
doğrudur?

A) I ve II. B) I ve III.
2. Aşağıdaki kapların içerisinde eşit miktarda ve aynı sıcak-
lıkta su bulunmaktadır. Kaplar bulunduğu ortamdan ısıca C) II ve III. D) I, II ve III.
yalıtılmıştır.

50 mL 50 mL

1. kap (30°C) 2. kap (30°C)

Bu kaplardan birincisine özdeş buz parçalarından bir

tane, ikincisine iki tane atılıyor.
5. Sıcaklıkları farklı özdeş X ve Y bilyeleri, şekildeki gibi bir-
Buna göre kaplardaki suların son sıcaklığı aşağıdaki-
birlerine temas ettirilerek bir süre bekleniyor.
lerden hangisi olabilir?
1. Kap 2. Kap 50°C 30°C
A) 28°C 26°C X Y
B) 25°C 27°C
C) 23°C 25°C
D) 20°C 24°C
X Y

Bu olay ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi

3. I. Buz erirken etrafından ısı alır. yanlıştır?
II. Ayşe’nin vücut ısısı 39°C’a yükseldi. A) Y, ısı alır.
III. Kış aylarında havanın sıcaklığı –20°C’a kadar düşer. B) Isının akış yönü X’ten Y’ye doğrudur.
Verilen örneklerin hangilerinde ısı ve sıcaklık kav- C) X, önce ısı verir sonra ısı.alır
ramları doğru kullanılmıştır? D) X ve Y’nin son sıcaklıkları eşit olur.
A) Yalnız I. B) Yalnız II.
C) I ve III. D) II ve III.

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 8 5. Sınıf
Fen Bilimleri
Isı ve Sıcaklık

6. Özdeş kaplarda bulunan K ve L sıvıları 5 dk ısıtılmış ve 9. Sıcaklıkları şekilde verilen özdeş K, L ve M metal blok-
sıvıların sıcaklık-zaman tabloları şekildeki gibi çizilmiştir. larından önce K ve L birbirine dokundurulup sıcaklıklar
dengeye geldiğinde ayrılıyor. Sonra L ve M birbirine do-
Zaman (dk) K sıvısı (°C) L sıvısı (°C) kundurulup ayrılıyor.
0 5 5
K L M
1 7 6
2 10 7
3 13 8
4 16 9
45°C 35°C 60°C
5 19 10
Ortam ısıca yalıtılmış olduğuna göre, son durumda K
Tablodaki verilere göre; kaplarda bulunan sıvılarla ilgili, ve M cisimlerinin sıcaklıkları kaç °C olur?
I. Isıtıcılar özdeş değildir.
II. Sıvıların ilk sıcaklıkları farklıdır. K M

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

III. Kaplardaki sıvıların miktarları farklıdır. A) 40°C 50°C
çıkarımlardan hangilerine ulaşılabilir? B) 40°C 40°C
C) 35°C 45°C
A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve III.
D) 30°C 40°C

7. İçerisinde eşit miktarda ve aynı sıcaklıkta su bulunan

kaplar şekildeki özdeş mumlarla ısıtılıyor. 10. Buket, oda sıcaklığındaki (25°C) bir sürahi su ile buzdo-
labından çıkardığı (4°C) suyu karıştırarak şu yorumları
K L
yapıyor:
I. Buzdolabındaki su sürahideki suya ısı verdi.
II. Sürahideki sudan buzdolabındaki suya sıcaklık ge-
çişi oldu.
III. Son durumda karışımın sıcaklığı sürahideki suyun
sıcaklığından daha düşük oldu.
Mum Mum
Buna göre Buket’in yorumlarından hangileri doğrudur?
Kaplardaki suların son sıcaklıklarının eşit olabilmesi
için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır? A) Yalnız I. B) Yalnız III.
A) K ve L kapları eşit süre ısıtılmalıdır. C) I ve II D) I, II ve III.
B) L kabı K kabından iki kat daha uzun süre ısıtılmalıdır.
C) K kabı L kabından iki kat daha uzun süre ısıtılmalıdır.
D) L kabı K kabından dört kat daha uzun süre ısıtılmalıdır. 11. İçerisinde farklı miktarlarda ve 30°C’ta zeytinyağı bulu-
nan kaplar özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor.

8. X, Y ve Z maddelerinin ilk ve son sıcaklık değerleri K L M

tabloda verilmiştir.
Madde İlk Sıcaklık (°C) Son Sıcaklık (°C) 800 mL
400 mL
X 10 -5 200 mL
Y 60 45
Her bir kaptaki sıvının sıcaklığını 60°C’a getirmek için
Z -10 -30 gereken ısıtma süreleri arasındaki ilişki hangi seçe-
Buna göre, bu maddelerle ilgili aşağıda yapılan nekte doğru verilmiştir? (t: süre)
yorumlardan hangisi doğrudur?
A) tK > tL > tM B) tL > tM > tK
A) X, ısı almış B) Y, ısı vermiş C) tK = tL = tM D) tM > tL > tK
C) Z, ısı almış D) Z’nin sıcaklığı artmış

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.

 9 5. Sınıf
Fen Bilimleri
Isı Maddeleri Etkiler

1. Burak bakır telden bir halka yaparak elindeki 1 TL’yi bu 4. I. Beton zeminde bekletilen bisiklet lastiğinin zamanla
halkadan geçirmeye çalışıyor. Fakat paranın halkadan yumuşaması
geçemediğini gözlemliyor.
II. Sıcak ortamda bekletilen balonun hacminin artması
Burak parayı halkadan geçirebilmek için,
III. Gözlükçülerin gözlük camlarını yerleştirmeden
I. Parayı ısıtabilir. önce çerçeveyi ısıtmaları
II. Halkayı ısıtabilir.
IV. Kışın elektrik tellerinin gergin hâle gelmesi
III. Parayı buz dolu kapta bekletebilir.
Yukarıda verilen durumlardan hangilerinin nedeni
eylemlerinden hangilerini yapabilir? genleşme olayıdır?
A) Yalnız II. B) I ve II. A) I ve II. B) I ve IV.
C) I ve III. D) II ve III. C) II ve III. D) III ve IV.

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

2. Zekiye Hanım, kendi hazırladığı bir konservenin kapağı-

nı eliyle açmaya çalışıyor ancak kapağı açamıyor. Cam
kavanozu ters çevirip metal kapağı sıcak su içerisinde bir
süre beklettikten sonra kapak kolayca açılıyor.

5. Bir madde dışarıdan ısı aldığında boyutlarında meydana

gelen değişmeye genleşme denir. Genleşen maddelerin
hacimleri artar.
Aşağıdaki maddelerden hangisi bu kurala uymaz?
Bu olay ile ilgili,
I. Sıcak suda bekletildiğinde metal kapak cam kava- A) Cıva B) Hava C) Buz D) Bakır
noza göre daha çok genleşmiştir.
II. Sıcak suda cam kavanoz büzülmüş, metal kapak
genleşmiştir.
III Sıcak su yerine soğuk su kullanılsaydı aynı durum
gözlenirdi.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I. B) I ve II.
6. İlk boyları eşit K ve L metalleri şekildeki gibi üst üste ya-
C) I ve III. D) II ve III.
pıştırılmıştır. K metalinin genleşme özelliği L’den fazladır.

K
L

3. Defne, şişirdiği balonu buzlu suya batırıp bekletiyor. Daha

Buna göre yapıştırılan metaller ısıtıldıklarında son
sonra buzlu sudan çıkardığı balonu sıcak suya daldırıyor.
görünümleri nasıl olur?
Bu durumda balonun hacmi ile ilgili,
I. Buzlu suya batırıldığında artar. K
A) B)
L
II. Sıcak suya batırıldığında artar. K
L
III. Buzlu su büzülme, sıcak su genleşme sağlar.
yorumlarından hangileri yapılabilir? K
C) D)
A) Yalnız II. B) I ve II. L
L K
C) I ve III. D) II ve III.

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 9 5. Sınıf
Fen Bilimleri
Isı Maddeleri Etkiler

7. Bir termometre ile art arda iki işlem gerçekleştiriyor. İş- 10. Bir metal küre ile bir halka hazırlanıyor. Küre halkadan
lemler sonunda okunan değerler şekilde verilmiştir. geçemiyor. Daha sonra küre soğuk suya tutuluyor. Tekrar
denendiğinde ise kürenin halkadan geçtiği gözleniyor.

Küre

Halka

Buna göre, termometre ile yapılan bu deney ile ilgili Bu deneyle ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Isı alan halka genleşmiştir.
A) I. işlem sonunda taneciklerin hareket hızı artmıştır.
B) Isı veren metal küre büzülmüştür.
B) Termometre önce ısı almış, sonra ısı vermiştir.

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

C) Soğuk sudan sıcak küreye ısı akışı olmuştur.
C) Termometredeki sıvı önce büzülmüş, sonra genleş-
D) Başlangıçta halkanın çapı kürenin çapından büyüktür.
miştir.
D) Termometredeki sıvının sıcaklığı önce artmış, sonra
sabit kalmıştır.

11. Aşağıdaki araçlardan hangisi maddelerin ısı ile gen-

leşme özelliğinden yararlanılarak üretilmiştir?
8. Tren rayları yerleştirilirken sıcaklık değişimlerinin ne-
den olacağı problemlerin önüne geçmek için metallerin; A) B)
I. Büzülme
II. Cins
III. Genleşme
Televizyon Dinamometre
özelliklerinden hangileri dikkate alınmalıdır?
A) Yalnız I B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve III.
C) D)

9. Kütleleri eşit, tabloda verilen özelliklere sahip altın ve de-

mir kaşıklar özdeş ısıtıcılarla eşit süre ısıtılıyor. Kaşıkların Termometre Su ısıtıcısı
ısıtma öncesi ve sonrası boy uzunlukları kaydediliyor.

Madde İlk Boy İlk Sıcaklık Son Boy

Altın kaşık 10 cm 25°C 12,5 cm

12. Zeynep, bir kavanozu su ile doldurup dondurucuya koy-
muştur. Daha sonra kontrol ettiğinde suyun buz hâle gel-
Demir kaşık 10 cm 25°C 11 cm diğini ve kavanozun kırıldığını görmüştür.

Buna göre bu deneyin araştırma sorusu aşağıdakiler- Su buz hâle geldiğinde kavanozun kırılmasının nede-
den hangisidir? ni nedir?
A) Sıcaklığın genleşme üzerine etkisi nedir? A) Suyun donarken hacminin artması
B) Madde cinsinin genleşme üzerine etkisi nedir? B) Kavanozun kapağının metal olması
C) Kütlenin genleşme üzerine etkisi nedir? C) Suyun donarken hacminin azalması
D) Uzunluğun genleşme üzerine etkisi nedir? D) Kavanozun ağzının iyi kapatılmamış olması

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.

 10 5. Sınıf
Fen Bilimleri
Işığın Yayılması ve Yansıması - 1

1. Burak plastik bahçe hortumunu aşağıdaki gibi değişik 4.

I. I. II.
II.
şekillerle tuttuğunda Selin’i görürken, Ceren ve Efşan’ı
göremiyor.
El feneri

Efşan
Mum
Burak Selin III.III. IV.
IV.
Ceren

Ampul
Hortum
abajur
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu olayı açıkla- Abajur
yabilir?
Yukarıda verilen aydınlatma araçlarından hangilerin-
A) Işığın boşlukta yayılması de ışığın yayılması doğru gösterilmiştir?
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
B) Işığın her yöne yayılması A) Yalnız I. B) I ve IV.
C) Işığın doğrusal yolla yayılması C) II ve III. D) II ve IV.
D) Işığın dağınık yayılması

2. Bir kaynaktan çıkan ışığın 5. I. Işık yayan cisimlere ne denir?

izlediği yolu gösteren II. Işığın izlediği yolu gösteren düz çizgilere ne denir?
doğrulara ışın denir. III. Işığın yol almasına ne denir?
IV. Işık nasıl yayılır?
D Y
D
O
Bir yüzeye çarpan ışığın
Işınlar bir yüzeye I Ş I K K A Y N A Ğ I
geldiği ortama geri
çarpınca mutlaka
dönmesine ışığın Ş R
yansır.
yayılması denir. I U
N S
D Y D Y
A
1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış
L
Yukarıdaki ifadeler doğruysa D, yanlışsa Y yönünde
ilerlenirse kaç numaralı çıkışa ulaşılır? Yukarıdaki sorulardan hangisinin cevabına bulmaca-
nın içinde yer verilmemiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
A) I. B) II. C) III. D) IV.

3. Bir ışık ışını düzlem aynaya 40° lik gelme açısı ile gönde-
riliyor ve ışın şekildeki gibi yansıyor.
N 6. 1 ve 2 numaralı düz aynalar, şekil- Gelen ışın
Gelen ışın Yansıyan ışın deki gibi birbirine dik konumda bu- 40°
lunmaktadır. 1
40°
1. ayna yüzeyi ile 40° lik açı yapa-
cak şekilde gelen ışık ışını, yansı-
dıktan sonra 2. ayna yüzeyinden 2
Buna göre yansıyan ışın ile ayna arasındaki açı kaç kaç derecelik açı ile yansır?
derecedir?
A) 50 B) 40 C) 30 D) 15
A) 40° B) 50° C) 60° D) 80°

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 10 5. Sınıf
Fen Bilimleri
Işığın Yayılması ve Yansıması - 1

7. Yanan bir ampulün üzerine şekildeki gibi üzerine üç delik 10. Aşağıda bir yüzeye gönderilen ışık ışını verilmiştir.
açılmış bir şapka konuluyor.
Buna göre, N
I. a açısı 60° dir.
II. Yansıma açısı 60° dir. a
30°
III. 30° lik açı, gelme açısıdır.
Ampul Şapka
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Buna göre ampulden çıkan ışınların şapkadan geçe-
rek izlediği yol hangisinde doğru gösterilmiştir? A) Yalnız I. B) Yalnız III.
C) I ve II. D) I, II ve III.
A) B)

D)
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
C)
11. Bir ışınının aynadan yansıdıktan N
sonra izlediği yol ve oluşan açılar
şekildeki gibidir.
R T
Buna göre, P Z
8. Şekilde bir yüzeye gönderilen ışınların yansımaları gös- I. R ve T açıları birbirine eşittir.
terilmiştir.
II. P ve Z açıları birbirine eşittir.
III. T ve Z açılarının toplamı 90° dir.
yargılarından hangileri doğrudur?
Yüzey
A) Yalnız I. B) I ve II.

Bu olaya göre, C) II ve III. D) I, II ve III.

I. Dağınık yansıma olarak adlandırılır.
II. Yüzey, buruşuk alüminyum folyo olabilir.
III. Bu yüzeyde net bir görüntü oluşmaz.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
12. Aşağıda verilen ifadelerin başına doğru ise “D” yanlış ise
A) Yalnız I. B) Yalnız II.
“Y” yazılması istenmiştir.
C) I ve III. D) I, II ve III.
İfadeler D/Y
1. Gelen ışın, yansıyan ışın ve normal aynı
9. Bir düzlem aynaya gelen ışın 60° lik yansıma açısı yapa- düzlemdedir.
rak geri yansımıştır. 2. Düzgün yansımada gelme açısı her zaman
yansıma açısına eşittir.
Buna göre gelen ışın aşağıdakilerin hangisinde doğru
verilmiştir? 3. Yansıtıcı yüzeye dik gelen bir ışın yansımaya
uğramadan yüzeyin diğer tarafına geçer.
A) N B) 4. Gelme açısı, gelen ışının ayna ile yaptığı
60° 30°
açıya denir.
N
Tablo doğru şekilde tamamlandığında hangi seçenek
elde edilir?
C) N D) A) B) C) D)
N D Y D Y
45°
D Y Y D
Y D D Y
Y D Y D

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.