15ΝΘΗΜΕΡΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

περιστυλίου!
Επί του...

ΤΕΥΧΟΣ_016 23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021

Στη Βουλή «Η Σχολή των Αθηνών»

1821 - 2021

Οι μάχες, οι θεσμοί, τα τραγούδια,

οι γυναίκες και οι φορεσιές του Αγώνα
1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
03 «ΕΥΤΥΧΙΣΜΈΝΟΙ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΕΛΕΎΘΕΡΟΙ
ΚΑΙ ΕΛΕΎΘΕΡΟΙ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΓΕΝΝΑΊΟΙ»
Άρθρο του Γενικού Γραμματέα. της Βουλής
04
των Ελλήνων Γιώργου Μυλωνάκη
ΣΤΗ ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ Η ΤΑΠΙΣΕΡΊ
«Η ΣΧΟΛΉ ΤΩΝ ΑΘΗΝΏΝ»
Η επετειακή έκθεση της Βουλής των
Ελλήνων για τα 200 χρόνια από την
κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης
εμπλουτίζεται από ένα εξαιρετικό
καλλιτέχνημα, μοναδικής αισθητικής και
06
συμβολικής αξίας
«Η ΣΧΟΛΉ ΤΩΝ ΑΘΗΝΏΝ»
ΣΤΟΝ ΦΥΣΙΚΌ ΤΗΣ ΧΏΡΟ
Με την ευγενική παραχώρηση του
Προέδρου της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης
Richard Ferrand στη Βουλή των Ελλήνων
η ταπισερί που απεικονίζει την περίφημη
τοιχογραφία του Ραφαήλ «Η Σχολή των
Αθηνών» στο Αποστολικό Μέγαρο του
Βατικανού
10 Η ΒΟΥΛΉ ΣΥΝΕΧΊΖΕΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉ
ΠΡΟΣΦΟΡΆ ΣΤΟ ΕΣΥ
Μια πεζογέφυρα κι ένας ασθενοφόρος
ανελκυστήρας, στο νοσοκομείο «Σωτηρία»
είναι τα έργα με τα οποία συνεχίζεται η
προσφορά της Βουλής στο ΕΣΥ
12 ΔΙΑΞΙΦΙΣΜΟΊ ΓΙΑ ΤΗ ΒΊΑ
ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΊΑ
Αντιμαχίες σε υψηλούς τόνους μεταξύ
Κ. Μητσοτάκη και Αλ. Τσίπρα
14 ΕΠΙΚΡΙΤΙΚΉ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΎΣ
Η ΕΛΆΣΣΩΝ ΑΝΤΙΠΟΛΊΤΕΥΣΗ
Κριτική για την αστυνομική βία άσκησαν
οι εκπρόσωποι των κομμάτων της
16
Ελάσσονος αντιπολίτευσης
ΚΥΒΈΡΝΗΣΗ: Η ΣΎΜΒΑΣΗ
ΜΕ ΤΗΝ «ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ ΧΡΥΣΌΣ»
ΔΙΑΣΦΑΛΊΖΕΙ ΤΟ ΔΗΜΌΣΙΟ
ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ
Διφωνία κυβέρνησης και αντιπολίτευσης
για το περιεχόμενο της νέας σύμβασης στη
Χαλκιδική
18 ΙΣΧΥΡΟΊ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΊ, ΑΛΛΆ
ΚΑΙ ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΎΜΒΑΣΗ
ΔΗΜΟΣΊΟΥ - «ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ ΧΡΥΣΌΣ»
Προτάσσοντας την ανάγκη του σεβασμού
του περιβάλλοντος οι εκπρόσωποι
των κοινωνικών φορέων υπέβαλαν τις
20
προτάσεις τους
ΚΌΝΤΡΑ ΚΥΒΈΡΝΗΣΗΣ
-ΑΝΤΙΠΟΛΊΤΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΈΞΑΡΣΗ
ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ
Σκληρή κριτική άσκησαν οι Α. Τσίπρας,
Κ. Βελόπουλος Γ. Βαρουφάκης, όπως
και οι Κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι
του ΚΙΝΑΛ Μ. Κατρίνης και του ΚΚΕ Ν.
Καραθανασόπουλος. Την κυβερνητική
Φωτογραφία εξωφύλλου: Βουλή των Ελλήνων/Σπύρος Τσακίρης - Πίνακας «Επεισόδιο του Ελληνικού Αγώνα» του Ε. Ντε λα Κρουά (Εθνική Πινακοθήκη)
2 ΤΕΥΧΟΣ_016
πολιτική υπερασπίστηκε ο υπουργός
Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ.
Σκρέκας
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ
38 ΤΗΝ ΈΜΠΡΑΚΤΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΎΗ ΤΩΝ
ΚΡΑΤΏΝ ΜΕΛΏΝ ΤΗΣ Ε.Ε. ΑΠΈΝΑΝΤΙ
22 ΔΙΪ ΣΤΆΜΕΝΕΣ ΑΠΌΨΕΙΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ «ΑΤΟΜΙΚΌ ΚΟΥΜΠΑΡΆ»
Την αποτελεσματική αντιμετώπιση
ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΉ ΕΠΙΘΕΤΙΚΌΤΗΤΑ
ΖΉΤΗΣΑΝ ΟΙ ΈΛΛΗΝΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΈΣ ΑΠΌ
ΤΟΥΣ ΙΣΠΑΝΟΎΣ ΟΜΟΛΌΓΟΥΣ ΤΟΥΣ
των επιπτώσεων της γήρανσης του Η τουρκική προκλητικότητα έναντι της
πληθυσμού στο ασφαλιστικό, τη Ελλάδας ήταν το θέμα που τέθηκε στους
δημιουργία πόρων και την εξασφάλιση Ισπανούς βουλευτές μέλη της Επιτροπής
μεγαλύτερων επικουρικών συντάξεων Εξωτερικών Υποθέσεων από τους Έλληνες
περιλαμβάνει η πρόταση της κυβέρνησης ομολόγους τους.
για το νέο σύστημα επικουρικής
ασφάλισης. Διαφωνούν τα κόμματα της
αντιπολίτευσης
40 Η ΔΙΑΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ ΣΥΝΈΛΕΥΣΗ
ΟΡΘΟΔΟΞΊΑΣ ΣΥΜΜΕΤΈΧΕΙ ΣΤΟΥΣ
ΕΟΡΤΑΣΜΟΎΣ ΓΙΑ ΤΑ 200 ΧΡΌΝΙΑ
26 Κ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΉΣ: ΒΕΛΤΙΏΝΟΥΜΕ
ΤΗΝ ΠΟΙΌΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΚΙΝΉΣΕΩΝ
ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΏΝ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗΣ
Σειρά πρωτοβουλιών της ΔΣΟ,
ανακοινώθηκαν κατά τη συνεδρίαση
Βελτίωση της ποιότητας των της Διεθνούς Γραμματείας του
μετακινήσεων των πολιτών με σεβασμό Οργανισμού
στο περιβάλλον υποσχέθηκε ο υπουργός
Υποδομών και Μεταφορών Κώστας ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821
28
Καραμανλής
«ΝΑΙ» ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΎΣ
Οι μάχες, οι πρώτοι θεσμοί, τα τραγούδια, οι ηρωΐδες
και οι φορεσιές του αγώνα ανεξαρτησίας του 1821
ΦΟΡΕΊΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΙΏΣΙΜΗ
ΑΣΤΙΚΉ ΚΙΝΗΤΙΚΌΤΗΤΑ, 42 Η Επανάσταση του 1821
ΜΙΚΡΟΚΙΝΗΤΙΚΌΤΗΤΑ
Οι προτάσεις των εξωκοινοβουλευτικών 46 Οι πρώτοι διοικητικοί θεσμοί και η
εμφάνιση της πολιτικής
φορέων για βελτίωση των προβλέψεων
του νομοσχεδίου 50 Οι γυναίκες στον αγώνα του 1821
30 ΥΠΈΡ ΤΩΝ ΣΥΜΦΕΡΌΝΤΩΝ
ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΊΟΥ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ 54 «Με μια καρδίαν όλοι, μια γνώμην,
μια ψυχή»
ΤΟΥ ΤΧΣ ΣΤΗΝ ΑΎΞΗΣΗ ΤΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΊΟΥ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΏΝ
Για εξασφάλιση πόρων για τη στήριξη
58 Οι γενναίες μας φορεσιές
της κοινωνίας και της οικονομίας ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας, έκανε λόγο ο υπουργός
Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.
62 THE EVZONES ΟΙ ΕΎΖΩΝΟΙ HISTORY,
UNIFORMS, ARMAMENT
Ο διαχρονικός ρόλος των Ευζώνων
Κινδύνους για τα δικαιώματα του δημοσίου μέσα από το βιβλίο των Γ. Μυλωνά
είδε η αντιπολίτευση και Β. Νικόλτσιου
32 ΘΕΤΙΚΌ ΒΉΜΑ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ
ΤΟΥ ΤΧΣ ΣΤΙΣ ΤΡΆΠΕΖΕΣ
Συμφώνησαν με τις ρυθμίσεις του
64 ΑΝΟΊΓΕΙ ΤΙΣ ΠΎΛΕΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΠΆΛΙ
Η ΕΘΝΙΚΉ ΠΙΝΑΚΟΘΉΚΗ
Με μια Έκθεση αφιερωμένη στο Ελληνική
34
νομοσχεδίου οι κοινωνικοί φορείς
Κ. ΤΣΙΆΡΑΣ: «ΕΝΙΣΧΎΟΥΜΕ
ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΊΑ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑ
Επανάσταση γίνονται αύριο από τον
πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη, τα εγκαίνια
της ανακαινισμένης Εθνικής Πινακοθήκης
ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΎΝΗΣ»
Για ταχύτερη διεκπεραίωση στην εκδίκαση
των υποθέσεων μίλησε ο υπουργός
66 ΕΚΔΉΛΩΣΗ ΤΙΜΉΣ ΑΦΙΕΡΩΜΈΝΗ
ΣΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΉ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟ
Δ. ΓΑΡΔΊΚΑ
Δικαιοσύνης, για περιορισμό των
δικαιωμάτων των πολιτών έκανε λόγο η 68 ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΟΎ
ΣΤΑΘΜΟΎ
36
αντιπολίτευση
ΌΧΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΌΣ ΣΤΗΝ ΈΚΤΑΣΗ 70 ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ ΒΟΥΛΕΥΤΏΝ
ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΎΛΙΟ
ΤΩΝ ΔΙΚΟΓΡΆΦΩΝ ΠΟΥ
ΚΑΤΑΤΊΘΕΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΤΕ
Διαφώνησαν με την επίμαχη ρύθμιση
72 Η «ΣΆΛΠΙΓΞ» ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΊΑΣ
Ορόσημο στην ιστορία του επαναστατικού
Τύπου η έκδοση της εφημερίδας η
οι εκπρόσωποι των Δικηγορικών «Ελληνική Σάλπιγξ» την 1η Αυγούστου
Συλλόγων 1821 στην Καλαμάτα 
 ΕΠΩΝΥΜΩΣ

«Ευτυχισμένοι είναι οι ελεύθεροι και ελεύθεροι είναι οι γενναίοι»

ΓΙΏΡΓΟΣ ΜΥΛΩΝΆΚΗΣ
ΓΕΝΙΚΌΣ ΓΡΑΜΜΑΤΈΑΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ
ΜΈΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΎ ΣΥΜΒΟΥΛΊΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ ΕΛΛΆΔΑ 2021

25η Μαρτίου κατείχε πάντοτε μια ξεχωριστή

θέση στη συλλογική συνείδηση των Ελλήνων
ως ορόσημο της Εθνικής Παλιγγενεσίας και
διαχρονικό σύμβολο της Ελευθερίας. Της
ιδέας που φλόγισε το εγχείρημα των Φιλικών
και σημάδεψε στο πέρασμα των αιώνων την
ίδια την έννοια της ελληνικότητας.
Το «Ελευθερία ή Θάνατος», το κατεξοχήν
σύνθημα της Επανάστασης, δεν ήταν απλώς
μια πολεμική ιαχή. Ήταν απότοκο ιστορικής
αυτοσυνειδησίας και φορέας των αξιών που
τόσο εναργώς αποτυπώνονται στην αλησμό-
νητη φράση του Επιταφίου «τό εὔδαιμον τό
ἐλεύθερον, τό δ’ ἐλεύθερον τό εὔψυχον».
Είναι η στιγμή όπου ο Περικλής εκφωνεί στην
Αθήνα το 430 π.Χ το λόγο του προς τιμή των
πρώτων νεκρών του Πελοποννησιακού Πολέμου και διασώζεται στο αθάνατο
έργο του ιστορικού Θουκυδίδη.
«Ευτυχισμένοι είναι οι ελεύθεροι και ελεύθεροι είναι οι γενναίοι».
Αυτό δεν πρέπει ποτέ να το ξεχάσουμε είναι άλλωστε το μείζον διακύβευμα και
της παρούσας ιστορικής συγκυρίας. Το πως δηλαδή θα προασπίσουμε τα κυριαρ-
χικά δικαιώματα της πατρίδας μας, πως θα θωρακίσουμε την δημοκρατία μας όχι
απλώς ως θεματοφύλακα των ατομικών ελευθεριών αλλά και ως προϋπόθεση
της συλλογικής ευδαιμονίας, δηλαδή της απρόσκοπτης κοινωνικής, οικονομικής
και πολιτιστικής ανάπτυξης του τόπου.
Ως προς αυτό, η Ελληνική Επανάσταση έχει να μας διδάξει πολλά. Η άλωση της μπροστά στις εκάστοτε αντιξοότητες.
Τριπολιτσάς, οι εμβληματικές νίκες στα Δερβενάκια και την Πέτρα, που έθεσαν τα Υπό αυτή την έννοια, η επέτειος των 200 χρόνων από την Εθνική Παλιγγενεσία
θεμέλια της απελευθέρωσης, ήταν απότοκο της ομοψυχίας των Ελλήνων. Το θάρ- οφείλει να αποτελέσει εφαλτήριο ενός βαθύτερου πολιτικού και ιστορικού ανα-
ρος, η φιλοπατρία τους, το ευγενές και δίκαιο του αγώνα τους, όλα όσα συγκίνησαν στοχασμού.
τον Ντελακρουά, τον Λόρδο Βύρωνα, τον Πούσκιν, τον Ουγκό και τον Σατωβριάν- Όχι για να ψέξουμε εαυτούς ή να επαναπαυθούμε στις δάφνες του παρελθόντος
δο, όλα εκείνα που έκαναν την Ελλάδα σύμβολο του ευρωπαϊκού φιλελευθερισμού αλλά για να κατανοήσουμε και να ξεπεράσουμε οριστικά όλα όσα στάθηκαν τρο-
τέθηκαν όμως εν αμφιβόλω από τις εμφύλιες διαμάχες της περιόδου 1823-1825 χοπέδη στην περαιτέρω ανάπτυξη του οικονομικού, πολιτιστικού και ευρύτερου
και την κατοπινή δολοφονία του Καποδίστρια. γεωπολιτικού κεφαλαίου της πατρίδας μας.
Η Ελλάδα άντεξε στο πέρασμα των αιώνων χάρη στο αστείρευτο πολιτισμικό της Ο Γιώργος Σεφέρης, έγραψε: «Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν
κεφάλαιο, το φιλοπρόοδο πνεύμα των Ελλήνων και την προσήλωσή τους στις να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον.» Και είχε πολύ δίκιο. Η
αρχές και τις αξίες που σήμερα αποτελούν την κοινή ευρωπαϊκή μας ταυτότητα. Η ιστορία δεν σβήνεται. Αποτελεί παρακαταθήκη για την πορεία κάθε λαού.
μικρή Ελλάδα του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου άνθισε. Έδωσε δυναμικό παρόν σε Η Ελλάδα σήμερα διαθέτει την υποδομή και το ανθρώπινο κεφάλαιο για να πρω-
όλες τις μεγάλες προκλήσεις του 20ου αιώνα και ήταν πάντα στη σωστή πλευρά ταγωνιστήσει στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, να αποτελέσει ξανά το συμβολικό επίκε-
της ιστορίας. ντρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και της πρωτοπορίας.
Σήμερα, αποτελεί φάρο ανάπτυξης, σταθερότητας και δημοκρατίας για την ευρύ- Για να το πράξει πρέπει να αποφύγει την εσωστρέφεια και τις αδράνειες του πα-
τερη περιοχή της Μεσογείου και της νοτιο-ανατολικής Ευρώπης και βρίσκεται ρελθόντος, να αψηφήσει τις σειρήνες του λαϊκισμού και της στασιμότητας και να
στην πρωτοπορία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. υπηρετήσει τις αξίες που έκαναν το ελληνικό οικουμενικό· την οξυδέρκεια, την
Και μπορεί η πρόσφατη δημοσιονομική κρίση να έκαμψε προς στιγμήν την αυτο- καινοτομία, την τόλμη, την εφευρετικότητα.
πεποίθησή μας και να ανέκοψε προσωρινά τη δυναμική της ελληνικής οικονομίας, Η ιστορία μας είναι βαριά αλλά δεν είναι βάρος. Αντιθέτως, είναι ένα πολύτιμο
αλλά δεν επηρέασε τη δυναμική του ελληνικού πνεύματος. και συνάμα ανεκτίμητο εφόδιο για τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει
Αυτά τα 200 χρόνια αποτελούν ορόσημο για όλους εμάς. Έγιναν πολλά. Πετύχαμε σήμερα ο απανταχού Ελληνισμός.
πολλά. Κάναμε όμως και λάθη. Πέφταμε, αλλά πάντα σηκωνόμασταν. Επειδή το μέλλον αποφασίζεται σήμερα από τις πράξεις όλων μας στο παρόν,
Έμελλε, τα 200 χρόνια να τα γιορτάσουμε μέσα σε συνθήκες μιας ανεπανάληπτης οφείλουμε να είμαστε παρόντες στο αύριο. Να ακούσουμε τους «ορίζοντες που
πανδημικής κρίσης. Μιας παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης που μας έχει κουράσει, χτυπούν την πόρτα μας», όπως έγραψε και ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Με όραμα
αλλά που απέδειξε ότι παρά τις περιορισμένες δυνατότητες μας, μπορούμε να και διάθεση για δημιουργία. Με μεθοδικότητα, επίπονη προσπάθεια και μπόλικη
τα καταφέρουμε, ενδεχομένως, ακόμη και καλύτερα από τις πλέον προηγμένες φαντασία.Το έχουμε κάνει στο παρελθόν και μπορούμε να το ξανακάνουμε.
χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο. Είναι βέβαιο ότι και αυτή τη φορά θα καταφέρουμε να σταθούμε αντάξιοι της
Εάν διδάσκει κάτι η ιστορία μας αυτό είναι η αξία της επιμονής και της ομοψυχίας μεγάλης μας ιστορίας.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 3
 O Πρέσβης της Γαλλίας στην Ελλάδα, κ.
Δείτε εδώ Patrick Maisonnave με τον Πρόεδρο της
Βουλής Κωνσταντίνο Τασούλα.

Στη Βουλή των Ελλήνων η ταπισερί

«Η Σχολή των Αθηνών»
Μια προσφορά του Προέδρου της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης
για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση
Ένα μνημειώδες έργο, που αποτελεί κατά τους ειδικούς την «τέλεια ενσάρκωση του κλασικού
πνεύματος», μπορεί να θαυμάσει κανείς στο Περιστύλιο της Βουλής, απέναντι ακριβώς από την κύρια
είσοδο της αίθουσας συνεδριάσεων της Ολομέλειας της Εθνικής Αντιπροσωπείας. Πρόκειται για τον
τοιχοτάπητα του 18ου αιώνα με θέμα «Η Σχολή των Αθηνών», που προσφέρθηκε στη Βουλή των Ελλήνων
από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, ως μια χειρονομία τιμής προς τη χώρα μας για τα 200
χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
ΤΩΝ ΤΊΝΑΣ ΓΕΩΡΓΆΚΗ ΚΑΙ ΑΔΑΜΑΝΤΊΑΣ ΚΑΡΥΟΦΎΛΛΗ ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ/ΣΠΎΡΟΣ ΤΣΑΚΊΡΗΣ

Η
γιγάντια ταπισερί με πρωταγωνιστές τους μεγάλους φι-
λοσόφους της ελληνικής αρχαιότητας, πλαισιώνεται από
μεγάλα πορτραίτα των Ελλήνων διαφωτιστών και των
Ευρωπαίων φιλελλήνων που τάχθηκαν στην απελευθέρωση του
Γένους και θα αποτελεί ένα από τα λαμπρά εκθέματα της Έκθεσης
της Βουλής για τους δύο αιώνες ελεύθερου Ελληνικού Κράτους
που θα εγκαινιαστεί στις 19 Απριλίου, παρουσία της Προέδρου της
Δημοκρατίας, του Πρωθυπουργού και των αρχηγών των κομμά-
των.
«Η Σχολή των Αθηνών» κοσμούσε την επίσημη κατοικία του Προέ-
δρου της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης στο Παρίσι και είναι η πρώτη
φορά που ταξιδεύει εκτός Γαλλίας. Αποτελεί πιστό αντίγραφο της
ταπισερί που κρέμεται στην αίθουσα της Ολομέλειας της Γαλλι-
κής Εθνοσυνέλευσης και είναι εμπνευσμένη από την ομώνυμη
τοιχογραφία του Ιταλού καλλιτέχνη της αναγεννησιακής τέχνης,
Ραφαήλ, που βρίσκεται στο Αποστολικό Παλάτι στο Βατικανό.

4 ΤΕΥΧΟΣ_016

Πρόεδρος της Βουλής: «Υποδεχόμαστε το πιο σπουδαίο
έργο τέχνης που έχει προσφερθεί ποτέ στο Κοινοβού-
λιο»
Με φόντο την εκπληκτική ταπισερί, ο Πρόεδρος της Βουλής δήλω-
σε: «Η Βουλή, τρεις μέρες πριν από τη συμπλήρωση δύο ακριβώς
αιώνων από την έκρηξη της Εθνικής μας Επαναστάσεως, το 1821,
υποδέχεται στο Περιστύλιό της το πιο σπουδαίο, καλλιτεχνικά και
διπλωματικά, έργο τέχνης που έχει προσφερθεί ποτέ στη Βουλή
των Ελλήνων».
Ο κ. Τασούλας ευχαρίστησε θερμά τον Πρόεδρο της Γαλλικής Εθνο-
συνέλευσης κ. Richard Ferrand, «ο οποίος μας προσέφερε αυτόν
τον εξαίρετο τοιχοτάπητα που ταξιδεύει για πρώτη φορά εκτός
Γαλλίας, αλλά μπορούμε να πούμε ότι επιστρέφει στην Αθήνα, δη-
λαδή στην πόλη τη Σχολή της οποίας με τόση καλλιτεχνική έμφαση
αποδίδει».
Όπως επεσήμανε ο Πρόεδρος της Βουλής, «η Γαλλική Εθνοσυ-
νέλευση φιλοξενεί αυτόν τον πίνακα για να δείξει ότι φιλοδοξεί,
όπως κάθε Κοινοβούλιο θα φιλοδοξούσε, οι αποφάσεις που παίρνο-
νται να είναι υπό την αιγίδα τέτοιων σπουδαίων πνευμάτων, όπως
οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι».
Ο κ. Τασούλας αναφέρθηκε στη συμμετοχή της Βουλής των Ελλή-
νων στους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την απελευθέρωση
της χώρας «με μία Έκθεση, μέρος της οποίας θα παρουσιάζεται
εδώ, στο Περιστύλιο, η οποία έχει να κάνει με την αρχαιολατρία -ο
τοιχοτάπητας το αποδεικνύει αυτό- έχει να κάνει με τον Διαφωτι-
σμό, με την αφύπνιση του Γένους. Γιατί ο Διαφωτισμός συνέδεσε
την Αρχαιότητα με την τότε σύγχρονη Ελλάδα, υπόδουλη, για λίγο
ακόμη». Προανήγγειλε επίσης πως στον πάνω όροφο του Μεγάρου
της Βουλής, στην Αίθουσα Ελευθερίου Βενιζέλου, «θα παρουσιάσου-
με επεισόδια στρατιωτικά, πολιτικά και διπλωματικά της Επαναστά-
σεως, ως αποτέλεσμα αυτής της προετοιμασίας που έγινε με τον
Διαφωτισμό, με την αρχαιολατρία, με την αφύπνιση».
«Αυτός ο καταπληκτικός τοιχοτάπητας ήρθε στην Αθήνα για να επι-
χειρήσει να πραγματοποιηθεί εδώ, στο Κοινοβούλιό μας, αυτό που ο
Πλάτων επεδίωξε και το θεωρούσε ως υπόδειγμα καλής διακυβέρ-
νησης, λέγοντας ότι “ή οι βασιλείς θα φιλοσοφήσουν ή οι φιλόσοφοι
θα κυβερνήσουν”. Να δούμε, λοιπόν, αν αυτός ο τάπητας, με τόσους
φιλοσόφους, θα βοηθήσει -εγώ είμαι βέβαιος ότι θα βοηθήσει- να
έχουμε και καλύτερες συζητήσεις και καλύτερα αποτελέσματα σ’
αυτόν το χώρο» κατέληξε ο Πρόεδρος της Βουλής.
Γάλλος Πρέσβης: «Η Σχολή των Αθηνών συμβολίζει όλα
αυτά που χρωστούν οι δυτικές Δημοκρατίες στην ελλη-
νική Δημοκρατία»
Από την πλευρά του, ο Πρέσβης της Γαλλίας στην Ελλάδα, κ. Patrick
Maisonnave, δήλωσε: «Είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτή τη χειρονομία
του Προέδρου της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης γιατί τελικά, ακόμα
και αυτή τη στιγμή που μιλάμε, η “Σχολή των Αθηνών” είναι παρούσα
συγχρόνως στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση και εδώ, στην καρδιά της
Βουλής των Ελλήνων. Κι όπως το είπε πολύ σωστά ο κ. Πρόεδρος,
αυτή η “Σχολή των Αθηνών”, συμβολίζει όλη την προσήλωσή μας στη
Δημοκρατία, θυμίζει όλα αυτά που χρωστούν οι δυτικές Δημοκρατί-
ες στην ελληνική Δημοκρατία».
Όπως τόνισε ο κ. Maisonnave, «καθώς βλέπουμε στην ταπισερί ν’
ανταλλάσσουν απόψεις οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, διαπιστώ-
νουμε μέχρι ποιο σημείο το έθνος σας, η χώρα σας, προσέφερε
στον δυτικό πολιτισμό όλα αυτά που είναι τα σημεία αναφοράς του
σήμερα, τον λόγο, τον διάλογο, την ανταλλαγή απόψεων, όλα αυτά
που αποτελούν σε βάθος τα στοιχεία της Δημοκρατίας μας. Και πι-
στεύω πως στον κόσμο που ζούμε σήμερα, είναι καλό να θυμίζουμε
ότι αυτές οι αξίες έχουν γεννηθεί εδώ, στην Ελλάδα, και δεν έχουν
προσφέρει μόνο πάρα πολλά στους πολιτισμούς μας αλλά θα συνε-
χίσουν να τροφοδοτούν τις Δημοκρατίες του αύριο».
Ο Γάλλος Πρέσβης δήλωσε ευτυχής για το γεγονός ότι το έργο αυτό
βρίσκει τη θέση του στο ελληνικό Κοινοβούλιο για τους εορτασμούς
των 200 ετών και ευχαρίστησε τη Βουλή των Ελλήνων και τον ελ-
ληνικό λαό που συνεχίζει να διατηρεί τόσο ισχυρούς τους δεσμούς
φιλίας μεταξύ των δύο λαών «κι αυτό υπό το βλέμμα του Φρανσου-
ά-Ρενέ ντε Σατωμπριάν, ενός μεγάλου φιλέλληνα», όπως είπε χαρα-
κτηριστικά, κοιτάζοντας το πορτραίτο του Γάλλου συγγραφέα που
φιγουράρει παραπλεύρως της ταπισερί.
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 5
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Η Σχολή των Αθηνών

στον φυσικό της χώρο
Η τοιχογραφία, ο τοιχοτάπητας και η έκθεση της Βουλής για το 1821
Ανάλυση της τοιχογραφίας και ιστορική επισκόπηση του τοιχοτάπητα «Η Σχολή των Αθηνών» της Γαλικής
Εθνοσυνέλευσης που φιλοξενείται στη Βουλή των Ελλήνων στο πλαίσιο της έκθεσης για το 1821.
ΘΟΔΩΡΉΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΆΝΝΗΣ ΈΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΉΣ ΈΡΓΩΝ ΤΈΧΝΗΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ
ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ/ΣΠΎΡΟΣ ΤΣΑΚΊΡΗΣ

Η
Σχολή των Αθηνών στο Παρίσι
Την επετειακή έκθεση της Βουλής των
Ελλήνων για τα 200 χρόνια από την κήρυ-
ξη της Ελληνικής Επανάστασης εμπλουτίζει ένα
εξαιρετικό καλλιτέχνημα, μοναδικής αισθητικής
και συμβολικής αξίας. Με την ευγενική παραχώ-
ρηση του Προέδρου της Γαλλικής Εθνοσυνέλευ-
σης κ. Richard Ferrand – την επίσημη κατοικία
του οποίου κοσμεί στην «Αίθουσα Αναχώρησης»
– το Mobilier national (εθνική συλλογή επίπλων)
του Παρισιού απέστειλε ως δάνειο έναν μνημει-
ακών διαστάσεων τοιχοτάπητα (ταπισερί), ύψους
4,5 και πλάτους περίπου 8 μέτρων.
Έχει υφανθεί στην περίοδο του Νεοκλασικισμού,
μεταξύ 1779 και 1785, στον οίκο των Gobelins,
στο Παρίσι, από το εργαστήριο του Audran υιού,
με υψηλό στημόνι, μαλλί και μετάξι. Η ύφανση
ακολούθησε μεγάλης κλίμακας ελαιογραφικό
προσχέδιο του Louis II de Boullogne (1654-1733).
Απεικονίζει την περίφημη τοιχογραφία του Ρα-
φαήλ «Η Σχολή των Αθηνών» στο Αποστολικό
Μέγαρο του Βατικανού.
Ομόθεμη ταπισερί, επίσης από το εργαστήριο
των Gobelins κοσμεί την Γαλλική Εθνοσυνέλευ-
ση (Palais Bourbon), υφασμένη μεταξύ 1734 και
1737, σε σχέδιο του Valentin de Boulogne. Αυτή η
προγενέστερη απόδοση της Σχολής των Αθηνών

6 ΤΕΥΧΟΣ_016

σε τοιχοτάπητα, παράγωγο του όψιμου Μπαρόκ
(ή, αλλιώς, Ροκοκό), είναι λίγο μεγαλύτερων δι-
αστάσεων, με ύψος 4,95 μέτρα και ύψος 8,9. Κο-
σμεί δε μόνιμα τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση από
το 1879. Πρόκειται για μνημειακό τεχνούργημα,
που η τιμητική θέση του στην Αίθουσα Ολομέ-
λειας της Γαλλικής Βουλής σαφώς και δεν είναι
τυχαία, αλλά έχει να κάνει με τον συμβολισμό του
θέματος «Η Σχολή των Αθηνών», εμβληματικό για
σύνολο τον νεώτερο ευρωπαϊκό πολιτισμό, κα-
θώς τονίζεται η κλασική (αρχαιοελληνική) κλη-
ρονομιά και συνέχεια.
Η Σχολή των Αθηνών στο Βατικανό
Η τοιχογραφία του Ραφαήλ (Raffaello) με θέμα τη
«Σχολή των Αθηνών», φιλοτεχνημένη στα 1509-11,
ως τμήμα του διακόσμου των παπικών διαμερι-
σμάτων στο Βατικανό, αποτελεί μία εμβληματική
παράσταση, τόσο της καλλιτεχνικής παραγωγής
αυτού του κορυφαίου εικαστικού δημιουργού, όσο
και συνολικά της εποχής της Ώριμης ή Υψηλής Ανα-
γέννησης.
Ο πολύπλευρος εικαστικός καλλιτέχνης και λόγιος
Ραφαήλ αντιπροσωπεύει τον ιδανικό «καθολικό άν-
θρωπο» (homo universalis) της Αναγέννησης. Ιδίως
η ρωμαϊκή περίοδός του (1508-1520) συμπίπτει με
το απόγειο και του φαινομένου της Αναγέννησης εν
απολύτω.
Ο πάπας Ιούλιος Β΄ (Giuliano della Rovere) ανέθεσε
στα 1509 στον μόλις 26χρονο τότε Ραφαήλ τη δια-
κόσμηση μιας σειράς δωματίων, επονομαζόμενα της
Υπογραφής, του Ηλιοδώρου, της Πυρκαγιάς και του
Κωνσταντίνου.
Η Σχολή των Αθηνών θα ολοκληρωθεί πρώτη, στην
Αίθουσα της Υπογραφής (Stanza della Segnatura). Η
χρήση του χώρου αυτού δεν είναι απολύτως σαφής
(εκκλησιαστικό δικαστήριο ή ιδιωτική βιβλιοθήκη).
Πρώτη σύνθεση που διακόσμησε την Αίθουσα της
Υπογραφής υπήρξε, στα 1509, η Disputa – δηλαδή
μία θεολογική Συζήτηση περί της Θείας Ευχαριστί-
ας –, ακολούθησε η Σχολή των Αθηνών, κατόπιν
ο Παρνασσός (1510-11) και τέλος η σύνθεση με
τις Αρετές και τη Δικαιοσύνη (1511). Συνολικά το
εικονογραφικό πρόγραμμα της Αίθουσας της Υπο-
γραφής προβάλλει τις μεγάλες πολιτισμικές αξίες,
την Φιλοσοφία, την Ποίηση, την Θρησκεία, το Δίκαιο
(Ηθική). Πρόκειται λοιπόν για μία συνολική εικαστι-
κή παρουσίαση των πυλώνων του πολιτισμού, τόσο
του αρχαίου όσο και του χριστιανικού κόσμου.
Η παράσταση της Σχολής των Αθηνών, με μέγιστο
πλάτος 7,70 μέτρα, φέρει την υπογραφή του Ραφα-
ήλ, στον γιακά του Ευκλείδη, με τα αρχικά R V S M
[Raphael Urbinas Sua Mano, δηλ. ο Ραφαήλ από το
Ουρμπίνο ιδιοχείρως].
Η σύνθεση των ανθρώπινων μορφών αρθρώνεται
σε δύο επίπεδα, που διακρίνονται από μία σειρά
βαθμίδων. Στο επάνω επίπεδο παρουσιάζεται μία
ισοκεφαλική παρατακτική σύνθεση, ενώ στο κάτω
επίπεδο διακρίνεται μεγαλύτερη ποικιλία στάσεων,
χειρονομιών και εκφράσεων. Από μια άλλη οπτική,
μπορούμε να διακρίνουμε μία τριμερή διάταξη των
μορφών, με ένα κεντρικό και δύο πλαϊνά τμήματα.
Ακριβώς στη μεσοκάθετο της σύνθεσης ξεχωρίζει
ένα ζεύγος μορφών, γύρω από το οποίο οργανώ-
νονται οι ομάδες με τις υπόλοιπες ανθρώπινες
φιγούρες. Πρόκειται επομένως για μία απολύτως
συμμετρική, κλασική σύνθεση, χωρίς ωστόσο να
δημιουργεί αίσθημα στατικότητας ή ομοιομορφίας,
καθώς υπάρχει εφευρετικότητα στη σύνθεση και
μεγάλη ποικιλία σε τύπους, στάσεις, πόζες, χειρονο-
μίες, εκφράσεις. Παράλληλα, οι μορφές αποδίδονται
με φυσικότητα και ταυτοχρόνως με εξιδανίκευση.
Ο Ραφαήλ προβάλει τις μορφές του σε ένα αρχιτε-
κτονικό σκηνικό κλασικής αισθητικής, που προσ-
δίδει τεχνηέντως προοπτική. Η ζωγραφισμένη
αρχιτεκτονική πλαισιώνεται και από, επίσης ζω-
γραφισμένη, γλυπτική κλασικού τύπου, όπως τα κο-
λοσσιαία αγάλματα, του Απόλλωνα (αριστερά) και
της Αθηνάς (δεξιά), που, επομένως, συμβολίζουν
αντιστοίχως τις Τέχνες και τα Γράμματα.
Σήμερα το αριστούργημα του Ραφαήλ είναι γνωστό
ως Σχολή των Αθηνών, ωστόσο σε πρώτη οπτική
ανάγνωση αυτό που αντιλαμβάνεται κανείς είναι μία
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 7
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Δείτε εδώ
πολυπρόσωπη σύναξη αρχαίων φιλοσό-
φων, χωρίς περαιτέρω χωροχρονικούς ή
άλλους προσδιορισμούς. Ο Giorgio Vasari
στα 1568 καταγράφει το έργο ως «μία με-
γάλη σχολή φιλοσόφων», ενώ στα 1695
ο Giovanni Pietro Bellori την χαρακτηρίζει
πιο συγκεκριμένα ως «Γυμνάσιο των Αθη-
νών αλλιώς η Φιλοσοφία».
Εμφανώς, οι δύο μορφές που ξεχωρίζουν
είναι η κεντρική δυάδα, στη μεσοκάθετο
της παράστασης, ο Πλάτων και ο Αριστο-
τέλης, οι κατεξοχήν εκπρόσωποι της Φι-
λοσοφίας. Αριστερά, εμφανίζονται οι Σο-
φιστές, με τον Σωκράτη να δεσπόζει στην
ομήγυρή τους, και κάτω αριστερά η ομάδα
των Πυθαγόρειων φιλοσόφων. Στο κέντρο,
έμπροσθεν των Πλάτωνα-Αριστοτέλη, στα
σκαλιά, αποδίδονται μεμονωμένοι ο «σκο-
τεινός» Ηράκλειτος και ο «κυνικός» Διογέ-
νης. Κάτω δεξιά εμφανίζεται ο Ευκλείδης
με τους γεωμέτρες μαθητές του και δί-
πλα τους οι αστρονόμοι, ο Ζωροάστρης
και ο Πτολεμαίος. Η ομάδα των μορφών
επάνω δεξιά δεν μπορεί να ταυτιστεί με
ασφάλεια.
Πέραν πάντως των ταυτίσεων με τους
αρχαίους φιλοσόφους, ο Ραφαήλ μάς προ-
σφέρει ένα επίσης ενδιαφέρον «παιχνίδι» κρυπτο-
προσωπογραφιών, καθώς τα χαρακτηριστικά αρκε-
τών από τους αρχαίους φιλοσόφους του φαίνεται
ότι αναπαράγουν τις φυσιογνωμίες καλλιτεχνών
και λογίων της Αναγέννησης. Η μορφή του Πλάτω-
να, για παράδειγμα, παραπέμπει στο πρόσωπο του
Leonardo da Vinci – αν και η προσωπικότητα και το
8 ΤΕΥΧΟΣ_016
έργο του Λεονάρντο θα ταίριαζε περισσότερο με
τη μορφή του Αριστοτέλη. Ο Ηράκλειτος φέρει τα
φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του Michelangelo,
ταύτιση εύστοχη, καθώς ο Μιχαήλ Άγγελος ήταν επί-
σης μία «σκοτεινή» φυσιογνωμία, σχεδόν αντικοινω-
νικός. Αναλόγως, ο Ευκλείδης μπορεί να ταυτιστεί
με τον αρχιτέκτονα – άρα γεωμέτρη – Μπραμάντε,
φίλο του Ραφαήλ και κατά μια έννοια
σύμβουλό του, γι’ αυτό ίσως και εκεί
επιλέγει να θέσει την υπογραφή του.
Με αυτόν τον κεκαλυμμένο τρόπο, των
κρυπτοπροσωπογραφιών, ο Ραφαήλ πε-
ρικλείει στην σκηνή και τον ίδιο του τον
εαυτό, καθώς στο δεξί άκρο της παράστα-
σης, δίπλα από τους αστρονόμους, ποζάρει
ο ίδιος με τον φίλο του Pintoricchio ή τον
Sodoma.
Πέρα από τις όποιες επιμέρους ταυτίσεις,
η Σχολή των Αθηνών παρουσιάζει εν γένει
τις διάφορες αρχαίες ελληνικές φιλοσο-
φικές σχολές και τους κορυφαίους εκπρο-
σώπους της, σαφώς υπό την πνευματική
ηγεμονία του Πλάτωνα και του Αριστο-
τέλη, οι οποίοι έστρεψαν το ενδιαφέρον
τους στον άυλο και τον υλικό κόσμο αντι-
στοίχως. Πιθανόν, το απώτερο νόημα της
παράστασης να είναι ακριβώς η συμφωνία
και σύμπραξη των δύο φιλοσοφικών θε-
ωρήσεων, άρα εδώ να παρουσιάζεται η
Concordia Platonis et Aristotelis.
Η Σχολή των Αθηνών από τον Ραφαήλ
αποτελεί από κάθε άποψη ένα κλασικό
έργο, πρότυπο και αριστουργηματικό.
Η Σχολή των Αθηνών στην Ελληνική Βουλή
του ’21
Η επετειακή έκθεση «Αντικρίζοντας την Ελευθερία!
Στη Βουλή των Ελλήνων, δύο αιώνες μετά» ξεκινάει
από το Περιστύλιο, όπου παρουσιάζεται η «Αφύπνι-
ση του Ελληνισμού» προεπαναστατικά. Βασίζεται
σε δύο νοηματικούς άξονες, από τη μια πλευρά
στην θεματική «Από τον Διαφωτισμό στον Πατριω- σική παράδοση. τοποθέτησής της στη γαλλική ολομέλεια.
τισμό» (με Έλληνες διαφωτιστές που λειτουργούν Από μία άλλη, γενικότερη άποψη, η παρουσίαση της Στο Περιστύλιο της Βουλής των Ελλήνων η Σχολή
εθνεγερτικά) και από την άλλη στην θεματική «Από «Σχολής των Αθηνών» στο Περιστύλιο της Αίθουσας των Αθηνών θα «συνδιαλέγεται», οπτικά και μεταφο-
την αρχαιολατρία στον Φιλελληνισμό»: εδώ παρου- Ολομέλειας συνάδει, επειδή η πεμπτουσία της δεν ρικά, με την Ολομέλεια του Ελληνικού Κοινοβουλίου.
σιάζονται ξένοι αρχαιολάτρες, περιηγητές του ελ- είναι άλλη από τον διάλογο ιδεών, στοιχείο θεμελι- Επομένως, η Σχολή των Αθηνών, δια του ευγενικού
λαδικού χώρου, που μεταφέρουν στη Δύση εικόνες ώδες του αρχαίου κλασικού ελληνικού πολιτισμού δανείου του διαχρονικά φίλου γαλλικού λαού, βρί-
της Ελλάδας των αρχαιοτήτων, συγχρόνως δε και και εκ των ων ουκ άνευ για την κορυφαία κατάκτησή σκεται στον φυσικό της χώρο, στην πόλη-σύμβολο
της νεοελληνικής πραγματικότητας. Αυτοί οι δυτι- του την δημοκρατία, αιτία άλλωστε και της μόνιμης της φιλοσοφίας και της δημοκρατίας.
κοί αρχαιοδίφες διαμορφώνουν ένα πρώιμο στάδιο
Φιλελληνισμού, ante litteram.
Επομένως, η γαλλική νεοκλασική ταπισερί με τη
«Σχολή των Αθηνών» θα παρουσιαστεί ιδανικά δίπλα
ακριβώς στους ομόχρονους αρχαιολάτρες.
Μάλιστα, στα επιλεγμένα έργα περιλαμβάνονται δύο
άλλα μνημειακά γαλλικά έργα τέχνης, σημαντικών
καλλιτεχνών, που παρουσιάζουν δύο από τους πιο
δραστήριους Γάλλους αρχαιολάτρες και Φιλέλλη-
νες: α) μία μοναδική άποψη της πόλης των Αθηνών,
στα 1784, οπότε την επισκέπτεται ο πρέσβυς στην
Υψηλή Πύλη κόμης Choiseul Gouffier, παραγγελιο-
δότης του έργου στον Louis François Cassas, β) μία
προσωπογραφία, φιλοτεχνημένη από τον Anne-Louis
Girodet de Roussy-Trioson, που απεικονίζει τον κόμη
Σατωβριάνδο, ο οποίος επισκέπτεται την Ελλάδα το
1806 και την περιγράφει στο έργο του Itineraire de
Paris a Jerousalem (1811), ενώ αργότερα θα πρω-
τοστατήσει στο παρισινό φιλελληνικό κομιτάτο και
θα εκδώσει το Υπόμνημα περί της Ελλάδος (1825).
Επομένως, η παρουσίαση της γαλλικής ταπισερί
με τη «Σχολή των Αθηνών», δίπλα στους νεοκλα-
σικιστές Γάλλους αρχαιολάτρες και φιλέλληνες,
συνάδει απολύτως και ενδυναμώνει κατά ευκταίο
τρόπο την θεματική του Φιλελληνισμού, ο οποίος
εδράστηκε ακριβώς στην αρχαιοφιλία και την κλα-

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 9
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Δείτε εδώ

Η Βουλή συνεχίζει την κοινωνική

προσφορά στο ΕΣΥ
Υπογράφτηκε η σύμβαση για την κατασκευή
πεζογέφυρας στο νοσοκομείο «Η Σωτηρία»

Μια πεζογέφυρα μήκους 120 μέτρων και ένας ασθενοφόρος

ανελκυστήρας που θα συνδέει τη νέα πτέρυγα ΜΕΘ και τα
χειρουργεία του νοσοκομείου «Σωτηρία», είναι η νέα προσφορά
της Βουλής των Ελλήνων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Το έργο που
χρηματοδοτεί η Βουλή έχει προϋπολογισμό 790.000€ και το ποσό
προέρχεται από τον Ειδικό Λογαριασμό της Υπηρεσίας Διάθεσης
Ευρωπαϊκών και Λοιπών Πιστώσεων της Βουλής.
ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ/ΑΛΊΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΊΟΥ

Η
σχετική σύμβαση μεταξύ της Βουλής των Ελλήνων και
των εκπροσώπων των φορέων που θα υλοποιήσουν το
έργο υπογράφτηκε την Τετάρτη 17 Μαρτίου.
Όπως είπε ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας
«μετά από την εμβληματική δωρεά των 50 κλινών ΜΕΘ, που έπια-
σε κυριολεκτικά τόπο, η Βουλή συνεχίζει την κοινωνική της προ-
σφορά, με ομόφωνη απόφαση της Διασκέψεως των Προέδρων».
Ο κ. Τασούλας πρόσθεσε ότι «με αυτή τη δωρεά, που είναι μια προ-
σφορά χρημάτων των Ελλήνων φορολογουμένων για έναν τόσο
χρήσιμο, αποτελεσματικό και αποδοτικό για τη λειτουργία αυτού
του σημαντικού νοσοκομείου σκοπό, η Βουλή ολοκληρώνει τον
κύκλο της προσφοράς της προς το νοσοκομείο αναφοράς «H Σω-
τηρία», στον αγώνα κατά του δαίμονα της πανδημίας».
Ο Πρόεδρος της Βουλής ευχαρίστησε τον υπουργό Υποδομών και
Μεταφορών Κώστα Καραμανλή και τον υπουργό Υγείας Βασίλη
Κικίλια, καθώς επίσης τη δημόσια εταιρεία «Κτιριακές Υποδομές»
και την εργολήπτρια εταιρεία ΕΚΤΕΡ, που εμπλέκονται στην επο-
πτεία, τη μελέτη και την κατασκευή του έργου, διαβεβαιώνοντας

10 ΤΕΥΧΟΣ_016
 Από αριστερά: Τ. Κατσίπος, Πρόεδρος των Κτιριακών Υποδομών Α.Ε., Αθ. Γιάνναρης
Διευθύνων Σύμβουλος των Κτιριακών Υποδομών Α.Ε., Κ. Καραμανλής, υπουργός
Υποδομών και Μεταφορών, Κ. Τασούλας, Πρόεδρος της Βουλής, Β. Κικίλιας υπουργός
Υγείας, Γιαννούλα Νταβώνη Υποδιοικήτρια της Α΄ Υγειονομικής Περιφέρειας Αττικής και
Σωκράτης Μητσιάδης Διοικητής του Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία».
στο ότι κατάφερε να δημιουργήσει κλίμα συναίνεσης, «κάτι
σπάνιο για τα πολιτικά πράγματα της χώρας, για να μπορέ-
σουν όλα τα κόμματα μέσα στο Κοινοβούλιο να συμφωνή-
σουν σε αυτό το έργο».
Ο Υπουργός Υγείας, κ. Βασίλης Κικίλιας, δήλωσε ότι «είναι
εξαιρετική η προσφορά της Βουλής των Ελλήνων στην ελ-
ληνική κοινωνία και τον ελληνικό λαό», τονίζοντας ότι «οι
50 ΜΕΘ στη μάχη της Αττικής εναντίον του Covid 19 είναι
συνεχώς γεμάτες και η αξία τους είναι υπερπολλαπλάσια
μέσα στην πανδημία». Όπως σημείωσε ο υπουργός Υγείας, 
«με αυτή τη νέα προσφορά της Βουλής των Ελλήνων μας
δίνετε την ευκαιρία να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέ-
ρα και μαζί με τις υπόλοιπες δωρεές και επεμβάσεις που
έχουν γίνει, μπορούμε να πούμε ότι το
‘‘Σωτηρία’’ είναι πλέον ένα νοσοκομείο
πρώτης γραμμής και σύγχρονης τεχνο-
λογίας πολύ υψηλού επιπέδου, που
βέβαια έχει εξαιρετικούς γιατρούς,
νοσηλευτές, διοίκηση, τους οποίους
ευχαριστώ πολύ».
Στο περιθώριο της υπογραφής της
Σύμβασης χρηματοδότησης του έρ-
γου, ο Διοικητής του Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η
Σωτηρία», κ. Σωκράτης Μητσιάδης,
κάνοντας τον απολογισμό του τελευ-
ταίου χρόνου της πανδημίας, εξήγησε
ότι «το νοσοκομείο έχει νοσηλεύσει
2.980 ασθενείς με Covid, ενώ στις 50
Από αριστερά Αθ. Γιάνναρης, Κ. Τασούλας, Αθ. Σίψας, Πρόεδρος της εταιρείας ΕΚΤΕΡ Α.Ε.
ΜΕΘ, δωρεά της Βουλής, που ολο-
κληρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ, από τις
4 Αυγούστου του 2020 που μπήκε ο
πρώτος εκσκαφέας, στις 26 Οκτωβρί-
ου νοσηλεύτηκε ο πρώτος ασθενής».
Συνολικά, όπως σημείωσε ο κ. Μητσιάδης, έχουν 
νοσηλευτεί 267 ασθενείς.
Στην υπογραφή της Σύμβασης παρέστησαν, επί-
σης, ο Πρόεδρος και ο Διευθύνων Σύμβουλος των
Κτιριακών Υποδομών Α.Ε. κ.κ. Τιμολέων Κατσίπος
και Αθανάσιος Γιάνναρης, ο Πρόεδρος της εται-
ρείας ΕΚΤΕΡ Α.Ε. κ. Αθανάσιος Σίψας και η κυρία
Γιαννούλα Νταβώνη, Υποδιοικήτρια της Α΄ Υγειο-
νομικής Περιφέρειας Αττικής.
Το συνολικό έργο, πέραν της δημιουργίας συνδε-
τήριας πεζογέφυρας μεταξύ της νέας πτέρυγας
ΜΕΘ 50 κλινών και του κτιρίου «Χειρουργικό
Περίπτερο» διαμέσου του κτιρίου «Μέγα Λαϊκό»,
περιλαμβάνει ακόμη τη διαμόρφωση του εγγύς
περιβάλλοντα χώρου, τη λειτουργική σύνδεση
τους ότι η Βουλή «ομόφωνα, όπως απέδειξε μέχρι τώρα, θα συνε- της πεζογέφυρας και των εγκαταστάσεών της με τις υφιστάμενες
χίσει να βοηθάει την Πολιτεία, να βοηθάει τον ελληνικό λαό και τη υποδομές του νοσοκομείου, την κατασκευή εξωτερικού ασθενο-
χώρα, συμπαραστεκόμενη σε αυτή την κοινή μας προσπάθεια που φόρου ανελκυστήρα 3 στάσεων στο κτίριο «Χειρουργικό Περίπτε-
θα λήξει με κοινή μας νίκη». ρο», σε λειτουργική διασύνδεση με τη συνδετήρια πεζογέφυρα, τη
Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, κ. Κώστας Καραμανλής, διαμόρφωση των προθαλάμων του ανελκυστήρα, τη διαμόρφωση
επισήμανε «ότι είναι από τις λίγες φορές που βλέπουμε διαφο- των χώρων, με τις απαραίτητες οικοδομικές και ηλεκτρομηχανο-
ρετικούς φορείς του Δημοσίου να συνεργάζονται αρμονικά για να λογικές εργασίες, στα σημεία σύνδεσης της πεζογέφυρας με τα
αντιμετωπίσουν μια μεγάλη πρόκληση, όπως αυτή της πανδημί- κτίρια «Μέγα Λαϊκό» και «Χειρουργικό Περίπτερο» και την πλήρη
ας», ενώ απευθυνόμενος στον Πρόεδρο της Βουλής τον συνεχάρη διενέργεια των δοκιμών και ρυθμίσεων των εγκαταστάσεων.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 11
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Δείτε εδώ
τη συνεδρίαση

Διαξιφισμοί για
τη βία και την
πανδημία
Κ. Μητσοτάκης: Είστε πίσω
από τις διαδηλώσεις και την
ένταση
Α. Τσίπρας: Στήνετε σκηνικό
αυταρχισμού και διχασμού
Έντονη και σε υψηλούς τόνους
ήταν η αντιπαράθεση του
πρωθυπουργού με τον αρχηγό
της αξιωματικής αντιπολίτευσης
κατά την συζήτηση επίκαιρης
ερώτησης για τα φαινόμενα
αστυνομικής βίας.
ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΦΩΤΟΎΛΑ ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ
ΕΛΛΗΝΩΝ/ ΦΡΟΣΩ ΚΑΝΕΛΛΙΔΟΥ

Τσίπρα, εχθρός είναι ο κορονοϊός».

«Είχατε την ευκαιρία να αρθείτε στο ύψος των περι-
στάσεων και να κάνετε πράξη αυτό, που υποκριτικά
δηλώσατε ότι σας ενδιαφέρει, η κοινωνική ειρήνη.
Αντ’ αυτού μέτρησα 17 φορές τη λέξη «κατηγορώ»,
συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός και έκανε λόγο «για
ένα μεγάλο κίνδυνο να μετατρέψουν κάποιοι την παν-
δημία κατά της υγείας σε κίνδυνο κατά της κοινω-
νίας και να εκμεταλλευτούν την εύφλεκτη ύλη της
κόπωσης για τα περιοριστικά μέτρα, που όλοι ομο-
λογούμε πως είναι αναγκαία. Να ανάψουν μία φωτιά
που θα κάψει την κοινωνική ενότητα».
«Η οργή δεν μπορεί να είναι τυφλή» συνέχισε τονίζο-
ντας ότι η κοινωνία χρειάζεται ενότητα, αλληλεγγύη
και κατηγόρησε τον Α. Τσίπρα ότι «ανερυθρίαστα εί-
πατε πως δέχεστε το ρίσκο για τις κοινωνικές διαδη-

«Ό
λοι πιστεύω ανατριχιάσαμε με την
απόπειρα δολοφονίας του αιμόφυρ-
του αστυνομικού που βρέθηκε στο
οδόστρωμα» ανέφερε ο πρωθυπουργός και απαντώ-
ντας στις κατηγορίες του αρχηγού της αξιωματικής
αντιπολίτευσης, σημείωσε πως «σας επιστρέφω το
κατηγορώ, εσείς ενσαρκώνετε την υποκρισία». «Έχω
ευθύνη να ζητήσω συγγνώμη από όλους όσοι πληγώ-
θηκαν από κρούσματα αστυνομικής βίας, και για τη
δική μου διακυβέρνηση, και για τη δική σας» ανέφερε
ο Κ. Μητσοτάκης.
«Οι πολίτες δεν επιζητούν μια αδιέξοδη κοκορο-
μαχία. Επιζητούν λύσεις και αλήθεια» είπε και πρό-
σθεσε: «Οι πολίτες αντιλαμβάνονται ποιος επενδύει
στην έννοια της ενότητας και ποιος υποδαυλίζει την
κοινωνική ένταση. Δεν είστε εσείς εχθρός μου κ.
λώσεις. Αναλαμβάνετε λοιπόν το ρίσκο να αυξηθούν
εκθετικά τα κρούσματα και η πίεση στο ΕΣΥ, επιχει-
ρείτε συνειδητά να μετατρέψετε σε αντικυβερνητι-
κό επιχείρημα την δικαιολογημένη κόπωση. Να δη-
μιουργήσετε νέες πλατείες αγανακτισμένων και να
ζωντανέψετε τα ίδια επιχειρήματα που σας έφεραν
στην εξουσία».
Αναφερόμενος στο περιστατικό στην πλατεία της

12 ΤΕΥΧΟΣ_016
 πουργό ο Α. Τσίπρας τονίζοντας ότι «η ενότητα του
λαού μας είναι το πολυτιμότερο πράγμα που έχουμε
σε αυτές τις δύσκολες στιγμές. Δεν μπορείτε πια.
Αλλά εμείς έχουμε την ευθύνη αυτή την ενότητα, να
τη διαφυλάξουμε και θα τη διαφυλάξουμε με κάθε
κόστος».
«Σας κατηγορώ γιατί στη πιο κρίσιμη στιγμή για την
ελληνική κοινωνία, με τους πολίτες πιεσμένους, κου-
ρασμένους, απελπισμένους από τη πανδημία, εσείς
επιχειρείτε να ξεφύγετε από τις ευθύνες σας, επιλέ-
γοντας ως βασική σας στρατηγική την ένταση και το
διχασμό» τόνισε και κατήγγειλε τον Κ. Μητσοτάκη
ότι εμφανίζει στους πολίτες μια πλαστή πραγματικό-
τητα και εκμεταλλεύεται την πανδημία ως ευκαιρία
«για να επιβάλλει περιορισμούς στα δικαιώματα και
αντιλαϊκές ρυθμίσεις».
«Ενώ υποσχεθήκατε ασφάλεια, αυτό που προκαλέσα-
τε και αυτό ζούμε αυτή τη στιγμή στη χώρα είναι ένα
ζοφερό καθεστώς ανασφάλειας» τόνισε ο Αλέξης
Τσίπρας και πρόσθεσε: «Δεν μας φτάνει η καταστο-
λή της ζωής και της καθημερινότητάς μας από τα
αναγκαστικά περιοριστικά μέτρα, έχουμε τώρα και
τα τάγματα εφόδου της αστυνομίας σας, να κακοποι-
Οι προτάσεις του πρωθυπουργού ούν νέους, οικογένειες επειδή βγήκαν μια βόλτα στη
Τέσσερις προτάσεις για την αντιμετώπιση περιστατικών βίας από στελέχη της αστυνομίας πλατεία της γειτονιάς τους».
κατέθεσε ο πρωθυπουργός. Οι προτάσεις που κατέθεσε ο κ. Μητσοτάκης είναι: Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε ότι η οργή της
 Όλες οι δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. να φέρουν καταγραφή εικόνας και ήχου. κοινωνίας οφείλεται στο ότι ενώ η κυβέρνηση έχει
 Δυνατότητα συνεργασίας με την αστυνομία άλλων χωρών για να ενισχυθούν τα ψυχογραφικά αποτύχει παταγωδώς, ο Κ. Μητσοτάκης δεν είχε την
τεστ σε αστυνομικούς. ευθιξία να πει μία συγγνώμη. Αντίθετα, είπε, δείχνει
με την αλαζονεία της εξουσίας ότι ο ίδιος έχει τη δυ-
 Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έχει αναλάβει δέσμευση να φέρει νομοσχέδιο στη
νατότητα «να βολτάρει ανέμελα στην Πάρνηθα και να
Βουλή για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης των αστυνομικών. γλεντά στην Ικαρία».
 Ο Συνήγορος του Πολίτη θα αποκτήσει ειδικό βοηθό συνήγορο με αυτόνομη δομή 10 «Για αυτό υπάρχει οργή. Και δεν είναι η οργή των
εξειδικευμένων στελεχών, με αποκλειστική αρμοδιότητα να συνδράμει στα θέματα μπαχαλάκηδων. Είναι η οργή των νοικοκυρέων. Αυτή
αντιμετώπισης αστυνομικής βίας. την οργή να φοβάστε» υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Ο Α. Τσίπρας μίλησε για στρατηγική επιλογή του
πρωθυπουργού σ’ αυτά που έγιναν στη Νέα Σμύρνη.
«Δεν είναι οι “υπερβολές” κάποιων θερμοκέφαλων.
Νέας Σμύρνης, ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε «απα- κάνετε. Το δηλητήριο που συνειδητά στάζετε αυτή Δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό» τόνισε χα-
ράδεκτη» τη συμπεριφορά του αστυνομικού και τη στιγμή στην ελληνική κοινωνία είναι πολιτικά και ρακτηριστικά. Επισήμανε δε ότι δεν υπήρξε ούτε μία
εξήγησε πως «ήδη διερευνάται και ο συγκεκριμένος ηθικά ανεπίτρεπτο», είπε. συγγνώμη από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου
αστυνομικός έχει ήδη τεθεί σε διαθεσιμότητα. Το «Δεν θα επιτρέψω να ξαναζήσουμε φαινόμενα κατά- Πολιτικής Προστασίας, που θα είχε αποκλιμακώσει
καταδικάζω απερίφραστα ανεξαρτήτως του τι προ- λυσης της δημόσιας τάξης όπως αυτά του 2008, γιατί την ένταση.
ηγήθηκε και τι ακολούθησε. Ο αστυνομικός οφείλει αυτό θέλει η συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής «Η βία τρέφει τη βία και η καταστολή προετοιμάζει
να έχει αυτοσυγκράτηση και να ακολουθεί τους κανό- κοινωνίας» επεσήμανε ο πρωθυπουργός και τόνισε τραγωδίες. Αν δεν το καταλαβαίνετε είστε ανεπαρ-
νες ακόμη και όταν υβρίζεται και προπηλακίζεται». πως «το δικό μας σύνθημα είναι ο διάλογος γεννά κής. Αν το καταλαβαίνετε, είστε επικίνδυνος» τόνισε
Κατηγόρησε δε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι «αρχίσατε να κινη- διάλογο, ο διάλογος γεννά πρόοδο». ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.
τοποιείστε στο πλευρό του περιθωρίου». «Με τη Αναφερόμενος στην υπόθεση Κουφοντίνα, είπε ότι κα- Χαρακτήρισε υποκριτικό το κάλεσμα του πρωθυ-
νεολαία του κόμματος σας να βαδίζει στο ρυθμό του νένας καταδικασμένος δεν μπορεί να διαλέξει τη φυ- πουργού σε ενότητα. «Εσείς στην πραγματικότητα
συνθήματος να μετονομαστεί η Πλατεία Συντάγμα- λακή προτίμησής του και ότι το κράτος θα κάνει ό,τι δε ζητάτε ενότητα. Ζητάτε σιωπή. Επιλέγετε την
τος σε Πλατεία Κουφοντίνα, μπροστά από τα πανό μπορεί προκειμένου αυτός να διατηρηθεί ζωντανός. όξυνση. Προωθείτε το διχασμό», υπογράμμισε
“Γεννήθηκα 17 Νοέμβρη”. Ντροπή», είπε. «Τα αυταρχικά καθεστώτα πέφτουν με πάταγο κ. Μη-
«Δικαίωμα σας να επιστρέφετε στο 3%, αλλά δεν Ο Α. Τσίπρας τσοτάκη. Δεν θα σας ρίξουμε εμείς, η δημοκρατία θα
έχετε δικαίωμα να επιστρέφετε την χώρα σε συνθή- Την κατηγορία ότι ο Κ .Μητσοτάκης είναι «ο ενορ- σας ρίξει. Και τα όνειρα της νέας γενιάς θα γίνουν
κες διχασμού» είπε ο Κ. Μητσοτάκης και τόνισε πως χηστρωτής της έντασης στην ελληνική κοινωνία και ακόμα περισσότερο εφιάλτης σας, αν συνεχίσετε να
«ο διχασμός είναι μαρασμός» και «η βία δεν γεννά ότι συνειδητά στήνει σκηνικό αστυνομικού κράτους, κυβερνάτε με αυταρχισμό και καταστολή» τόνισε
βία, γεννά μόνον χάος». «Είναι επικίνδυνο αυτό που αυταρχισμού και διχασμού», απηύθυνε στον πρωθυ- κλείνοντας την παρέμβασή του.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 13
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Επικριτική για τους

χειρισμούς η ελάσσων
αντιπολίτευση
Τι είπαν στην Ολομέλεια
οι Δ. Κουτσούμπας, Κ. Βελόπουλος,
Γ. Βαρουφάκης και ο κοινοβουλευτικός
εκπρόσωπος του ΚΙΝΑΛ Κ. Σκανδαλίδης
Οι παρεμβάσεις τους για τα θέματα
της αστυνομικής βίας και τα επεισόδια
στην Νέα Σμύρνη που οδήγησαν στον
τραυματισμό αστυνομικού στην
Ολομέλεια της Βουλής, κατά την
διάρκεια της συζήτησης νομοσχεδίου
του υπουργείου Οικονομικών.
ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΦΩΤΟΎΛΑ
ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ/ ΦΡΌΣΩ ΚΑΝΕΛΛΊΔΟΥ

Κ
λιμάκωση της «αστυνομικής βίας και κρατι-
κής τρομοκρατίας» κατήγγειλε ο πρόεδρος
της ΚΟ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας, και κατα- Δείτε την
λόγισε στην κυβέρνηση ότι καλλιεργεί άρρωστο και ομιλία του Δ.
επικίνδυνο κλίμα φόβου και αστυνομοκρατίας για να Κουτσούμπα
κρύψει τις «εγκληματικές ευθύνες» της στη διαχεί-
ριση της πανδημίας. Δείτε την
Απαντώντας στον κυβερνητικό ισχυρισμό ότι ο ξυλοδαρμός πολίτη στη Νέα ομιλία του Κ.
Σμύρνη αποτελεί «μεμονωμένο περιστατικό» έκανε λόγο για σειρά αστυνομι- Βελόπουλου
κών επιθέσεων τόσο πριν όσο και μετά τη «μεγαλειώδη», όπως τη χαρακτή-
ρισε, διαδήλωση της Τρίτης.
«Ήταν μεμονωμένα περιστατικά; Που τα λέτε αυτά; Οι ξυλοδαρμοί, οι επιθέ-
σεις αστυνομικών δυνάμεων σε κατοίκους, σε νέους ανθρώπους ακόμη και
σε γυναίκες μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες στα στενά της Νέας Σμύρνης
και άλλες γειτονιές ήταν μεμονωμένα;» διερωτήθηκε και ξεκαθάρισε ότι «η
αστυνομική βία και κρατική τρομοκρατία δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό».
Θύμισε δε ότι απρόκλητες επιθέσεις αστυνομικών σε ανύποπτους πολίτες
συνέβησαν τις τελευταίες ημέρες και σε άλλες συνοικίες όπως το Χαλάνδρι
και αλλού.
«Αυτό το άρρωστο, αυτό το επικίνδυνο κλίμα φόβου που καλλιεργείτε δεν θα
περάσει» είπε ο Δ. Κουτσούμπας στην κυβέρνηση και κατήγγειλε ότι οι επι-
χειρήσεις «στρατιωτικού χαρακτήρα» της αστυνομίας προσπαθούν να δείξουν
ότι φταίει ο λαός για την εξάπλωση της πανδημίας. «Όσο και να προσπαθείτε
να ρίξετε την ευθύνη για την εκτόξευση των κρουσμάτων στον ίδιο τον λαό
και τους αγώνες του η ευθύνη είναι ακέραια δική σας και είναι εγκληματική»
τόνισε.
Κατήγγειλε επίσης ότι οι απρόκλητες επιθέσεις της αστυνομίας σε πολίτες
αποτελούν «κυβερνητική κατεύθυνση» και όχι πρωτοβουλία «μερικών φασι-
στοειδών και χρυσαυγιτών που βρίσκονται δυστυχώς και μέσα στην αστυνο-
μία. Χαρακτήρισε δε «στημένα» τα επεισόδια στη Νέα Σμύρνη από «ύποπτους
μηχανισμούς του κράτους και του παρακράτους και τη συνδρομή κάποιων
προβοκατόρικων στοιχείων».
Κριτική στην κυβέρνηση για τα περιστατικά βίας στη Νέα Σμύρνη άσκησε ο

14 ΤΕΥΧΟΣ_016

επικεφαλής της Ελληνικής
Λύσης Κ. Βελόπουλος, κα-
ταλογίζοντάς της ότι έχει
χάσει τον έλεγχο και ότι «ερ-
γαλειοποιεί» την αστυνομία.
«Ο κ. Μητσοτάκης είχε πει
προεκλογικά ότι θα καθαρί-
σει τα Εξάρχεια. Η αλήθεια
είναι ότι όλη η χώρα έγινε
Εξάρχεια» τόνισε ο Κ. Βελό-
πουλος και επισήμανε ότι «όταν γίνονται όλα αυτά στη Νέα Σμύρνη,
αυτό σημαίνει ότι έχει χαθεί ο έλεγχος».
Ταυτόχρονα καταλόγισε στην κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί την
αστυνομία για πολιτικούς σκοπούς. «Να σταματήσουμε να εργα-
λειοποιούμε την αστυνομία εις βάρος των Ελλήνων. Η αστυνομία
είναι προστάτης των Ελλήνων και όχι των κυβερνήσεων όποιες
και να είναι αυτές» είπε.
Ακόμη υπογράμμισε ότι η συγκέντρωση της Νέας Σμύρνης ήταν
«φιλειρηνική» αλλά παρεισέφρησαν εγκληματικά στοιχεία, χούλι-
γκανς και παρακρατικοί. Υπογράμμισε δε ότι από τους 16 συλλη-
φθέντες οι 11 είναι αλλοδαποί και ζήτησε να απελαθούν.
Ταυτόχροντα σχολιάζοντας την πρόταση συγκρότησης προανακρι-
τικής επιτροπής που κατέθεσε η ΝΔ για την υπόθεση Καλογρίτσα
ο Κ. Βελόπουλος κατήγγειλε ότι η κυβέρνηση στήνει σκηνικό σκαν-
δαλολογίας για να πάει εκλογές τον Ιούνιο. «Θα πάτε σε εκλογές
για τα σκάνδαλα και τις δήθεν διαφωνίες για την αστυνομία» είπε
και κάλεσε την κυβέρνηση να απαντήσει γιατί κατέθεσε αίτηση
προανακριτικής για την υπόθεση Καλογρίτσα αλλά συνεχίζει «να
του δίνει έργα».
Διχαστική πολιτική καταλόγισε στον πρωθυπουργό και την κυβέρ-
νηση ο Γραμματέας του ΜέΡΑ 25 Γ. Βαρουφάκης κατηγορώντας
τους ότι ζητούν από τον λαό να «διαλέξει» ανάμεσα στα θύματα της
αστυνομικής βίας και τον αστυνόμο που χτυπήθηκε από χούλιγκαν
στη Νέα Σμύρνη.
«Ο διχασμός είναι στρατηγική σας επιλογή» είπε και στηλίτευσε το
πρωθυπουργικό διάγγελμα όπου «ο Κ. Μητσοτάκης έκανε αναφο-
ρά μόνο στον τραυματισμένο αστυνομικό αλλά όχι στα θύματα της
αστυνομικής βίας στη Νέα Σμύρνη». Ο Γ. Βαρουφάκης καταδίκασε
τόσο την αστυνομική βία όσο και τον τραυματισμό του άνδρα της
ομάδας Δράση και διερωτήθηκε: «Μας καλείτε να επιλέξουμε το
δικό μας θύμα;». Κάλεσε ταυτόχρονα την κυβέρνηση να απαντήσει
στις καταγγελίες για φακέλωμα πολιτών που ανέκυψαν μετά την
δήλωση του βουλευτή της ΝΔ Κ. Κυρανάκη σχετικά με τα πολιτικά
φρονήματα του πολίτη ο οποίος ξυλοκοπήθηκε στη Νέα Σμύρνη.
Ο επικεφαλής του ΜεΡΑ 25 κατήγγειλε και την πρακτική των επα-
ναλαμβανόμενων διαγγελμάτων του πρωθυπουργού. «Ο κ. Μητσο-
τάκης φαίνεται ζει σε άλλη
πόλη. Αυτοπαρουσιάζεται
ως ένας διαγγελματικός ηγε-
Δείτε την μόνας. Από το ένα διάγγελμα
ομιλία του Γ. στο άλλο. Να του εξηγήσει
Βαρουφάκη κάποιος ότι ζούμε σε κοινο-
βουλευτική δημοκρατία, δεν
έχουμε ούτε αυτοκράτορα,
ούτε βασιλέα, ούτε πρόεδρο
σε προεδρικό σύστημα» είπε.
Σε παρέμβασή του ο κοινο-
βουλευτικός εκπρόσωπος
του ΚΙΝΑΛ Κ. Σκανδαλίδης
είπε ότι στην ολομέλεια της
Βουλής έπρεπε να διεξαχθεί
μια διευρυμένη συζήτηση με-
ταξύ των πολιτικών αρχηγών
για τα φαινόμενα της βίας και
να μην περιοριστεί η συζήτη-
ση αυτή μεταξύ του πρωθυ-
πουργού και του αρχηγού της
αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ανέφερε πως «αύριο (σ.σ. η συζήτηση έγινε μια μέρα πριν τη συζή-
τηση της επίκαιρης ερώτησης του Α. Τσίπρα) θα είναι ένας ακόμα
γύρος στο ρινγκ της πόλωσης και του διχασμού. Οι εκκλήσεις μας
δεν έχουν πια νόημα, είναι εις ώτα μη ακουόντων». Σήμερα, είπε
«την τιμητική τους στο δημόσιο διάλογο έχουν οι λεγόμενοι ‹ισα-
ποστάκηδες’, μια κατηγορία εναντίον αυτών που δεν διαλέγουν
στρατόπεδο». Σε όλη την πορεία του ΠΑΣΟΚ δώσαμε μάχη γι’ αυτά
τα δικαιώματα, ανέφερε, και θα δώσουμε και τώρα και στο μέλλον.
Είναι σε απόσταση από έναν διχασμό και μια πόλωση, που στον και-
ρό της πανδημίας γίνεται πιο επικίνδυνη από ποτέ.
Σχετικά με το κλίμα που έχει δημιουργηθεί, ο κοινοβουλευτικός εκ-
πρόσωπος του ΚΙΝΑΛ ανέφερε πως «η ευθύνη αναλογικά βαραίνει
κυρίως την κυβέρνηση» λέγοντας πως «δεν είναι δυνατόν να συνε-
χίσει να κυβερνά με διαγγέλματα» και σε όποιο πρόβλημα υπάρχει,
ο πρωθυπουργός να βγαίνει να μιλά «ως σωτήρας».
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 15
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Ο υπουργός
Περιβάλλοντος και
ενέργειας Κώστας
Ο αρχηγός της αξιωματικής Σκρέκας
αντιπολίτευσης Αλέξης Δείτε εδώ τη
Τσίπρας
συνεδρίαση
Α΄ΜΕΡΟΣ

Β΄ΜΕΡΟΣ

Γ΄ΜΕΡΟΣ

Δ΄ΜΕΡΟΣ

Κυβέρνηση: Η σύμβαση με την

«Ελληνικός Χρυσός» διασφαλίζει
το δημόσιο και το περιβάλλον
Αντιπολίτευση: Λεόντεια η συμφωνία υπέρ της εταιρίας
Με την κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι η επενδυτική συμφωνία του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός»
διασφαλίζει την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική ανάπτυξη της Χαλκιδικής, και την αντιπολίτευση να την χαρακτηρίζει
«αποικιοκρατικού τύπου Συμφωνία», «ετεροβαρή» και «ληστρική», κυρώθηκε από τη Βουλή η σχετική σύμβαση.
ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ Ε. ΧΡΥΣΙΚΟΎ ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ/ ΑΛΊΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΊΟΥ

Σ
την παρέμβασή του ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης
Ο εισηγητής του Κινήματος
Αλέξης Τσίπρας επέκρινε έντονα την κυβέρνηση χαρακτηρίζοντας Αλλαγής Γιώργος
«σκάνδαλο» και «αποικιακού τύπου» την σύμβαση. «Φέρνετε μία Αρβανιτίδης
σύμβαση και νομοθετείτε απέναντι στην κοινωνία εις βάρος του δημόσιου
συμφέροντος. Φέρνετε για κύρωση στο Κοινοβούλιο μια συμφωνία που είναι
σκάνδαλο εις βάρος του περιβάλλοντος και κυρίως είναι μία αποικιακού τύ-
που παραχώρηση σε μια ξένη εταιρεία που κάνει ό,τι θέλει πέρα και πάνω από
τους νόμους, πέρα και πάνω από διατάξεις και περιορισμούς. Μιλάμε για μία
σύμβαση που δεν δεσμεύεται για τις θέσεις εργασίας, την εντοπιότητα και τα
ανταποδοτικά οφέλη προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Είναι
μία σύμβαση με την οποία η απεργία και οι διεκδικήσεις των εργαζομένων
θεωρούνται λόγοι ανωτέρας βίας. Οι κάτοικοι της περιοχής θα προσλαμβάνο-
νται μόνο εφ’ όσον υποκύπτουν στις μισθολογικές απαιτήσεις της εταιρείας.
Αυτός δεν είναι επενδυτής, αλλά είναι τσιφλικάς», υπογράμμισε. Ο πρόεδρος
του ΣΥΡΙΖΑ κατέληξε λέγοντας ότι «δεν μπορεί στη χώρα, διακόσια χρόνια
από την Επανάσταση, αντί να έχουμε μία κυβέρνηση που οργανώνει το μέλλον,
να έχουμε μία κυβέρνηση που μας γυρνάει στο καθεστώς της αποικιοκρατί-
ας».
Την αντίθεση του κόμματός του εξέφρασε και ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύ-
σης, Κυριάκος Βελόπουλος. «Προσπαθείτε να μας πείσετε ότι μία μονοπρό-
σωπη εταιρεία μπορεί να κουμαντάρει την εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός» και
να την εκπροσωπεί. Μια εταιρεία που φοροδιαφεύγει, γιατί εδώ και χρόνια

16 ΤΕΥΧΟΣ_016
Ο εισηγητής του ΚΚΕ
Γιάννης Δελής
δεν έχει δηλώσει ούτε ένα ευρώ. Πείτε μου εσείς
ποια επένδυση είναι αυτή που θα γίνει χωρίς φόρο;
Πόση ελληνική ευαισθησία και πόση λογική μπορεί
να έχει κάποιος για να ψηφίζει ένα τέτοιο νομοσχέ-
διο;» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βελόπουλος.
«Το ΜέΡΑ25 δεν είναι αντίθετο με τις στις επεν-
δύσεις, λέει ‘‘όχι’’ όμως στις αποεπενδύσεις σαν
αυτή της Eldorado Gold στις Σκουριές της Χαλκιδι-
κής», ανέφερε ο γραμματέας του κόμματος Γιάνης
Βαρουφάκης. Αναφερόμενος στη σύμβαση με την
Ελληνικός Χρυσός, ο γραμματέας του ΜέΡΑ25 είπε
ότι «μόνο σε μπανανίες και αποικίες υπογράφονται
τέτοιες συμβάσεις» και πρόσθεσε πως «τα κόστη
της Eldorado Gold θα τα πληρώσει ο ελληνικός
λαός». Κατηγόρησε την Ελληνικός Χρυσός πως
«λαδώνει τις τοπικές κοινωνίες», ενώ παράλληλα
«αφήνει τεράστια κόστη, τα οποία δεν θα πληρώ-
σει η ίδια ποτέ». Όπως είπε ο κ. Βαρουφάκης «τα
όποια πρόσκαιρα «οφέλη» που διατυμπανίζει η
κυβέρνηση για την τοπική κοινωνία, αυτά δεν είναι
αρκετά για να ξεπεράσουν τα μακροπρόθεσμα κό-
στη που αφήνει».
Το περιεχόμενο της σύμβασης επέκριναν και οι ει-
σηγητές των υπόλοιπων κομμάτων της ελάσσονος
αντιπολίτευσης οι αρχηγοί των οποίων δεν τοπο-
θετήθηκαν στην Ολομέλεια. Ο εισηγητής του Κινή-
ματος Αλλαγής Γιώργος Αρβανιτίδης υπογράμμισε
ότι «η συγκεκριμένη Σύμβαση δεν εξυπηρετεί το
δημόσιο συμφέρον. Δεν διασφαλίζει στο απόλυτο
τα δικαιώματα του Δημοσίου και τα έσοδά του.
Δεν διεκδικεί τις αποζημιώσεις που δικαιούται το
Δημόσιο, όταν το ΣτΕ και η απόφαση Διαιτησίας επι-
βεβαίωνε παραβάσεις συμβατικών υποχρεώσεων
της εταιρείας. Δεν περιορίζει, αλλά πολλαπλασιά-
ζει γεωμετρικά τις πιθανότητες οι φορολογούμενοι
ρεια σε υποχρεώσεις που δεν μπορούν να ανταπο-
κριθούν έγκαιρα».
Ο εισηγητής του ΚΚΕ Γιάννης Δελής ανέφερε ότι
«δεν υπήρξε η παραμικρή δημόσια ενημέρωση για το
θέμα και δεν έγινε ούτε μία ενημερωτική συζήτηση
στη Βουλή γι’ αυτό το τόσο σοβαρό ζήτημα. Απορ-
ρίφθηκε φυσικά και το λογικό αίτημα του άμεσα
ενδιαφερόμενου Δήμου Αριστοτέλη Χαλκιδικής να
συμμετέχει σε αυτές τις διαβουλεύσεις» Σύμφωνα
με τον κ. Δελή, «το ζουμί της σύμβασης αυτής είναι
αυτό που ήταν και στην αρχική σύμβαση και δεν αλ-
λάζει φυσικά ούτε στη σημερινή, είναι η παραχώρηση
στην εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, θυγατρική της
ELDORADO GOLD, μεταλλευτικών δικαιωμάτων στο
πλουσιότατο μεταλλευτικό πεδίο της Χαλκιδικής,
πεδίο το οποίο διαθέτει σημαντικά αποθέματα χρυ-
σού, αλλά και ορισμένα άλλα μέταλλα, χαλκό, άργυρο,
μόλυβδο, ψευδάργυρο, για τα οποία δεν πολυνοιάζε-
ται η εταιρεία».
Απαντώντας ο υπουργός Πε-
Ο πρόεδρος της Ελληνικής
ριβάλλοντος και ενέργειας
Λύσης, Κυριάκος Κώστας Σκρέκας τόνισε ότι
Βελόπουλος «εμείς φέραμε μία άλλη σύμ-
βαση που διαπραγματευτήκαμε
επί δεκαοκτώ μήνες, αυτή που
εσείς ονομάζετε δήθεν αποικι-
οκρατική, δήθεν την έγραψε η
εταιρεία, δήθεν τη διαβάσαμε
για πρώτη φορά τώρα, σε αυτήν
την Αίθουσα, εμείς του Υπουρ-
γείου Περιβάλλοντος και Ενέρ-
γειας και οι Βουλευτές της Συ-
μπολίτευσης. Με την παρούσα
συμφωνία που φέρνουμε προς
κύρωση και ψήφιση, το ελληνι-
κό δημόσιο έχει περισσότερα
Ο γραμματέας του οφέλη, έχει περισσότερα έσο-
ΜέΡΑ25, Γιάνης
Βαρουφάκης
δα. Δημιουργούνται περισσότε-
ρες θέσεις εργασίας και έχουμε
χαμηλότερο περιβαλλοντικό
αποτύπωμα. Με αυτό τον τρό-
πο εξυπηρετείται το δημόσιο
συμφέρον». Όπως υποστήριξε
ο κ. Σκρέκας «το ζητούμενο,
όμως, είναι ένα και πρέπει να
το απαντήσουμε. Θέλουμε ή δεν
θέλουμε επενδύσεις στη χώρα;
Θέλουμε ή δεν θέλουμε θέσεις
εργασίας αξιοπρεπώς αμειβό-
μενες; Θέλουμε ή δεν θέλουμε
οι Έλληνες, οι νέοι Έλληνες να
σταματήσουν να μεταναστεύ-
πολίτες να κληθούν να βάλουν βαθιά το χέρι στην ουν στο εξωτερικό, να μείνουν στη χώρα μας και να
τσέπη για αποζημιώσεις προς την εταιρεία, επειδή μπορέσουν να ζήσουν με αξιοπρέπεια τις οικογέ-
υπάρχουν, κατά την άποψή μας, ρήτρες-θηλιές στη νειές τους; Θέλουμε ή δεν θέλουμε την πρόοδο της
νέα Σύμβαση με τα γεγονότα ευθύνης του Δημοσίου, ελληνικής κοινωνίας και τη βιώσιμη ανάπτυξη της
ειδικά με το να δεσμεύει τον Δήμο και την Περιφέ- ελληνικής οικονομίας;» αναρωτήθηκε.
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 17
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Ισχυροί προβληματισμοί,
αλλά και προτάσεις για
τη σύμβαση Δημοσίου -
«Ελληνικός Χρυσός»
Οι απόψεις των εξωκοινοβουλευτικών
φορέων στην αρμόδια Επιτροπή
Έντονες επιφυλάξεις, ενστάσεις, αλλά και προτάσεις, κατέθεσαν και οι
εξωκοινοβουλευτικοί φορείς που κλήθηκαν να τοποθετηθούν κατά τη συζήτηση στην
αρμόδια Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου, για την κύρωση της Επενδυτικής Συμφωνίας
μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρίας «Ελληνικός Χρυσός».
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Ε. ΧΡΥΣΙΚΟΥ ΦΩΤΟ: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ Κ. ΤΣΙΡΩΝΗΣ
Ο
Γιάννης Πετράκης, πρόεδρος της Τοπικής
Κοινότητας Ολυμπιάδας, δήλωσε θετι-
κός επί της αρχής του νομοσχεδίου του
υπουργείου Περιβάλλοντος, σημειώνοντας ότι «η
επένδυση για εμάς είναι πολύ σημαντική», ωστόσο
εξέφρασε επιφυλάξεις για «περιβαλλοντικές εκ-
κρεμότητες που παραμένουν», όπως είπε. Έμφαση
έδωσε ο κ. Πετράκης, στη μελέτη περιβαλλοντικών
επιπτώσεων και τη δημιουργία μονάδας επεξερ-
γασίας υδάτων, ενώ προτεραιότητα έδωσε και για
την αξιολόγηση των ανταποδοτικών τελών προς
όφελος της τοπικής κοινωνίας, για να καλυφθούν οι
ζημιές από την μεταλλευτική δραστηριότητα.
«Είναι σαφές ότι δεν είναι μόνο ωφέλιμη αλλά και
απαραίτητη κάθε επενδυτική δραστηριότητα, μέσα
στα πλαίσια όμως του σεβασμού των περιβαλλοντι-
κών όρων και μιας ήπιας μεταλλευτικής δραστη-
ριότητας την οποία χρειάζεται η περιοχή», τόνισε
από την πλευρά του ο Ιωάννης Γιώργος, αντιπερι-
φερειάρχης Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής.
Ο Κωνσταντίνος Σάλτας, πρόεδρος της Ελληνικής
Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών
«ΕΑΓΜΕ», ανέφερε ότι «το νομοσχέδιο είναι προς
18 ΤΕΥΧΟΣ_014
Ο Γιάννης Πετράκης,
πρόεδρος της
Τοπικής Κοινότητας
Ολυμπιάδας
Δείτε ολόκληρη
τη συνεδρίαση της
Επιτροπής εδώ:
Ο Γιώργος Στασινός, πρόεδρος
του Τεχνικού Επιμελητήριο
Ελλάδος
τη σωστή κατεύθυνση με την προϋπόθεση να τη-
ρηθεί αυστηρότατα η περιβαλλοντική νομοθεσία
και το υπουργείο Περιβάλλοντος είναι σε αυτή την
κατεύθυνση. Υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας για την
τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και την θωρά-
κιση της περιοχής και των κατοίκων», υποστήριξε.
Σήμα κινδύνου για την κατασκευή Χώρου Υγειονομι-
κής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) πάνω
σε ενεργά ρήγματα, εξέπεμψε ο διευθυντής του Ερ-
γαστηρίου Γεωφυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπι-
στημίου, Κωνσταντίνος Παπαζάχος, επισημαίνοντας
ότι, τυχόν ταλαντώσεις του εδάφους θα ενεργοποι-
ήσουν σεισμούς στη περιοχή. Ο κ. Πάπαζάχος εξέ-
φρασε την άποψη ότι, «Είναι ο πρώτος ΧΥΤΕΑ που
κατασκευάζεται στην Ελλάδα και κατασκευάζεται
πάνω στο ρήγμα που έχει δώσει τις μεγαλύτερες που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι οι περιβαλλο-
επιφανειακές μετατοπίσεις στον 20ο αιώνα στην ντικοί όροι, η ασφάλεια των κατοίκων και η υγιεινή».
Ελλάδα. Δεν υπάρχει κανένα παγκόσμιο προηγούμε- Όπως είπε «η επένδυση στα ορυχεία της Χαλκιδικής,
νο ανάλογης χωροθέτησης φράγματος πόσο μάλλον λόγω του φυσικού αναγλύφου και πλούτου, αλλά και
κάποιου ΧΥΤΕΑ». λόγω του μοναδικού τουριστικού προφίλ που περι-
Ο Γιώργος Στασινός, πρόεδρος του Τεχνικού Επιμε- λαμβάνει και το Άγιο Όρος, είναι κυρίαρχα, θέμα
λητήριο Ελλάδος, τάχθηκε υπερ των επενδύσεων, χωροταξίας».
ωστόσο ανέφερε ότι «οι πιο σημαντικοί παράγοντες Ο Στέλιος Βαλιάνος, δήμαρχος Αριστοτέλη, εξέφρα-
 Ο Στέλιος Βαλιάνος, δήμαρχος
σε την δυσαρέσκεια του στο «ότι «αγνοήθηκε το
ομόφωνο αίτημα του δήμου και η διαπραγμάτευση
έγινε ερήμην του» και την έντονη διαμαρτυρία του
ότι, «κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο χωρίς να
μας δοθεί προηγουμένως το τελικό κείμενο». Όπως
είπε στόχος είναι να προστατευθούν τα συμφέρο-
ντα της τοπικής κοινωνίας. «Δεν υιοθετώ το ρόλο
της ΝΔ ή του ΣΥΡΙΖΑ και όσων επιθυμούν να χτίσουν
καριέρες πάνω στις πλάτες των πολιτών. Είμαστε
εδώ για να εκπροσωπήσουμε όλους όσους έχουν
προβληματισμούς. Ο Δήμος Αριστοτέλη είναι υπέρ
της ανάγκης διαμόρφωσης όρων ασφαλείας για το
περιβάλλον και την οικονομία και της συνύπαρξης
της μεταλλευτικής δραστηριότητας με την τοπική
κοινωνία», ανέφερε χαρακτηριστικά και συμπλήρω-
σε: «Δεν απορρίπτει τίποτα ούτε αποδέχεται συλλή-
βδην τις συμβάσεις. Έχει μια αντικειμενική διάθεση
έναντι της νέας επενδυτικής συμφωνίας». Ακόμα,
απαίτησε την συμμετοχή του δήμου στην Επιτροπή
Αξιολόγησης και την ρητή δέσμευση της εταιρίας
για την προστασία της δημόσιας υγείας, ενώ τόνισε
ότι «η κοινωνία θα αντιταχθεί με κάθε πρόσφορο
μέσο στη χρήση κυανίου».
Ο Γιώργος Βαγιωνάς, πρόεδρος της τοπικής κοι-
νότητας Στρατωνίου, έδωσε έμφαση στις ρητές
δεσμεύσεις που πρέπει να έχει η εταιρία όπως και
ο Κωνσταντίνος Πασχάλης, πρόεδρος της τοπικής
κοινωνίας Μεγάλης Πασχαλίας που τόνισε ότι χρει-
άζεται μεγάλη προσοχή στις περιβαλλοντικές επι-
πτώσεις.
Αριστοτέλη
Η Αγγελική Ληστή, εκπρό-
σωπος της Επιτροπής
Αγώνα Μεγάλης Παναγιάς, έκανε λόγο για «ειλημμέ-
νη απόφαση σε μια συμφωνία της οποίας οι επιπτώ-
σεις στο περιβάλλον είναι ήδη τεράστιες από τις
εξορύξεις όπως τεράστιες είναι και οι κοινωνικές
επιπτώσεις και η δημόσια υγεία».
Ο Γρηγόρης Τάσιος, πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης
Ξενοδόχων Χαλκιδικής, επεσήμανε ότι είναι «υπέρ
των νέων επενδύσεων αλλά με βασικό στοιχείο
τους περιβαλλοντικούς όρους», ενώ τόνισε την ανά-
γκη να υπάρχουν αυστηρότατες δικλείδες ασφαλεί-
ας κυρίως σε ό,τι αφορά την εταιρική ευθύνη.
Ο Χαράλαμπος Σμυρνιώτης, αντιπρόεδρος της
Ομοσπονδίας Μεταλλωρύχων Ελλάδος, δήλωσε
ότι, «η ΟΜΕ είναι σταθερά υπέρ της ανάπτυξης του
ορυκτού πλούτου της χώρας προς όφελος της κοι-
νωνίας αλλά και με περιβαλλοντικές παραμέτρους».
Όπως είπε, «η Ομοσπονδία είχε καταγγείλει την χα-
ριστική σύμβαση ενώ η τροποποίηση της έγινε για
εξασφαλίσει η εταιρία τα δικαιώματα της στην εκ-
μετάλλευση των μεταλλευμάτων».
Ο Σαράντος Δημητριάδης, συνεργαζόμενο μέλος
του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριο-
τήτων, υποστήριξε ότι «από το προοίμιο της νέας
σύμβασης έχει εξαιρεθεί κάθε αναφορά σε υποχρέ-
ωση, της εταιρείας για εγχώρια παραγωγή καθαρών
μετάλλων χρυσού, αργύρου και χαλκού ως τελικών
προϊόντων μιας πλήρους καθετοποιημένης διαδικα-
σίας».
Ο Σπυρίδων Ψαρούδας, γενικός διευθυντής της
Περιβαλλοντικής Οργάνωσης «Καλλιστώ», ανέφε-
Ο διευθυντής
του Εργαστηρίου
Γεωφυσικής του
Αριστοτέλειου
Πανεπιστημίου,
Κωνσταντίνος
Παπαζάχος,
ρε ότι «οι εξορυκτικές δραστηριότητες δεν είναι
συμβατές με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στη
περιοχή και θα επιφέρουν μη αναστρέψιμες περι-
βαλλοντικές καταστροφές».
Ο Νίκος Αντωνίου, πρόεδρος της τοπικής κοινότη-
τας Στρατονίκης, εστίασε κυρίως στο πρόβλημα
με τις ρηγματώσεις κατοικιών, ζητώντας να δοθεί
λύση για να επισκευαστούν.
Ο Χρήστος Παναγιωτίδης, μέλος του διοικητικού
συμβουλίου του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων
Γυμνασίου Ιερισσού, ανέφερε ότι «ακολουθείται
ξανά ο ίδιος δρόμος για τις εξορύξεις, ερήμην της
τοπικής κοινωνίας, με ένα σχέδιο το οποίο απέτυχε
και στο παρελθόν».
Ο Γιώργος Ζουμπάς, μέλος του συλλόγου Φίλων
Περιβάλλοντος Ιερισσού, υποστήριξε ότι «η εταιρία
έχει καταδικαστεί αμετάκλητα για σειρά παραβιά-
σεων, όπως υποβάθμιση του περιβάλλοντος και ρύ-
πανση υπογείων υδάτων», ωστόσο όπως είπε, «με τη
νέα συμφωνία απαλλάσσονται αναδρομικά από τις
κατηγορίες όλοι όσοι εμπλέκονται και παύει οποια-
δήποτε διαδικασία εναντίον τους».
Ο Γιώργος Σκιαδαρέσης, αναπληρωτής προϊστάμε-
νος της Εφορίας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου
Όρους, μίλησε για την ανάγκη μνημονίου συνεργασί-
ας για την προστασία, την ανάδειξη και συντήρηση
των αρχαίων μνημείων της χώρας.
Ο Χρήστος Καβαλόπουλος, γενικός διευθυντής του
Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, υπο-
γράμμισε ότι «η νέα σύμβαση φαίνεται να δίνει δι-
έξοδο στα αδιέξοδα που είχαν δημιουργηθεί για να
λειτουργήσει η επένδυση προς όφελος όλων».
23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2021 19
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Κ. Σκρέκας

Κόντρα κυβέρνησης
-αντιπολίτευσης
για την έξαρση της
πανδημίας
Κ. Σκρέκας: Δημιουργήσαμε
υπερδιπλάσιες κλίνες ΜΕΘ
από αυτές που παραλάβαμε
από τον ΣΥΡΙΖΑ
Έντονη κριτική στην κυβέρνηση για
αναποτελεσματική αντιμετώπιση της
έξαρσης της πανδημίας που είχε ως
συνέπεια την μεγάλη αύξηση των
κρουσμάτων, άσκησαν οι Α. Τσίπρας, Κ.
Βελόπουλος Γ. Βαρουφάκης κατά τη Νίκος Βούτσης
συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής
της κύρωσης σύμβασης του Ελληνικού
Δημοσίου με την «Ελληνικός Χρυσός».
ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ Ε. ΧΡΥΣΙΚΟΎ ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ/ΑΛΊΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΊΟΥ, ΦΡΌΣΩ ΚΑΝΕΛΛΊΔΟΥ,
ΣΠΎΡΟΣ ΤΣΑΚΊΡΗΣΤΣΑΚΙΡΗΣ

Σ
την τοποθέτησή του ο αρχηγός
της αξιωματικής αντιπολίτευ-
σης Αλέξης Τσίπρας έκανε
λόγο για «συγκλονιστικές στιγμές»
που βιώνουν οι υγειονομικοί, καθώς
έρχονται στο «τεράστιο ηθικό δίλημμα»
να επιλέγουν τους ανθρώπους που θα
δώσουν την ευκαιρία να παλέψουν για
τη ζωή τους. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ
ανέφερε επίσης στοιχεία σχετικά με
τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας που
είναι διαθέσιμες στους ασθενείς. Όπως
είπε :«μας λέγατε ότι έχετε φτάσει σε
επίπεδα ρεκόρ τις κλίνες στις μονάδες
εντατικής θεραπείας, ότι έχετε φτάσει
1.200, μετά είπατε 1.300, τώρα δεν ξέρω
πόσες λέτε. Όμως, η πραγματικότητα εί-
ναι πως όλο αυτό το χρόνο που η βασική
υποχρέωση της Κυβέρνησής σας είναι να
αντιμετωπιστεί η πανδημία, εκτός από
το να ευλογείτε τα γένια σας και να πανηγυρίζετε,
έχετε κάνει ελάχιστα πράγματα. Διότι μόνο 200 με
250 κλίνες έχετε εντάξει στο σύστημα στα δημόσια
νοσοκομεία. Αυτή είναι η αλήθεια και παραπλανεί-
τε με δημιουργική λογιστική αριθμών για ένα τόσο
κρίσιμο ζήτημα». Παράλληλα ο κ. Τσίπρας ζήτησε
μορατόριουμ μεταξύ Κυβέρνησης- αντιπολίτευσης
για όσο τουλάχιστον βρίσκεται η χώρα σε κατάστα-
ση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης. «Να κάτσουμε
όλοι μαζί έστω τώρα όπως τα κάνατε, να δούμε πώς
ξέρω πόσες είναι. Είναι σαν το «τζόκερ»,
χίλιες διακόσιες, χίλιες τετρακόσιες, χίλιες
πεντακόσιες, δύο χιλιάδες, δύο χιλιάδες
διακόσιες, ανάλογα, είναι πλειστηριασμός.
Ο κάθε υπουργός λέει και τα δικά του. Αν,
λοιπόν, στα δέκα εκατομμύρια θέλετε να
έχετε δύο χιλιάδες ΜΕΘ, αν έρθουν άλλα
πέντε εκατομμύρια τουρίστες, μαθηματικά
είναι, θα χρειαστούμε άλλες χίλιες. Άλλες
Νίκος Καραθανασόπουλος δύο χιλιάδες. Πώς ανοίγεις τον τουρισμό
χωρίς σχεδιασμό βελτιώσεως του πρωτο-
βάθμιου συστήματος υγείας;» διερωτήθηκε.
θα σώσουμε την κατάσταση, όχι να επιτίθεστε στους Σχολιάζοντας την διαχείριση της πανδημίας, 0 γ.γ. του
πολιτικούς αντιπάλους σας», ανέφερε συγκεκριμένα. ΜέΡΑ25 Γιάννης Βαρουφάκης τόνισε: «Είστε ένοχοι
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης που δεν συνάπτετε συμφωνίες για την παροχή εμβο-
Κυριάκος Βελόπουλος έκανε λόγο για δικαίωση των λίων έξω από το αποτυχημένο πρόγραμμα της Ευρω-
όσων υποστήριζε για την αντιμετώπιση της πανδημί- παϊκής Ένωσης. Όλες οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες το
ας, ενώ αναφερόμενος στον αριθμό των κλινών ΜΕΘ κάνουν. Μόνο εμείς δεν το κάνουμε. Παραγγείλτε από
είπε: «Προετοιμάζεστε να ανοίξετε τον τουρισμό σήμερα ικανές ποσότητες του κινέζικου, του ρώσι-
-ακούστε το έγκλημα -χωρίς ΜΕΘ καινούργιες. Αν κου. Δεν είπα να το χρησιμοποιήσουμε, παραγγείλτε
τώρα που είμαστε δέκα εκατομμύρια έχουμε, λέγω τις, γιατί όταν η ΕΜΑ θα τα εγκρίνει, τότε δεν θα έχε-
εγώ, δύο χιλιάδες ΜΕΘ που λέει η Κυβέρνηση, δεν τε. Έχει πολύ μεγάλη σημασία να γλιτώσουμε έστω

20 ΤΕΥΧΟΣ_016
Αλέξης Τσίπρας
Δείτε ολόκληρη
την ομιλία του
Α. Τσίπρα
Μιχάλης Κατρίνης
Γιάνης Βαρουφάκης
Δείτε ολόκληρη
την ομιλία του
Γ. Βαρουφάκη
Δείτε ολόκληρη
την ομιλία του
Κ. Βελοπουλου αυξημένο αριθμό εισαγωγών στα δημόσια νο-
σοκομεία, αυξημένο αριθμό διασωληνωμένων
ασθενών σε μονάδες εντατικής θεραπείας, με
το ποσοστό πληρότητας αυτών να υπερβαίνει
το 90%» είπε .
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ Νί-
κος Καραθανασόπουλος ζήτησε την θωράκιση
του «δημόσιου συστήματος υγείας, με ΜΕΘ οι
οποίες έπρεπε ήδη να είχαν γίνει, με πρόσληψη
μόνιμου υγειονομικού και νοσηλευτικού προσω-
Κυριάκος Βελόπουλος
πικού, με λειτουργία της πρωτοβάθμιας φροντί-
δας υγείας σε εικοσιτετράωρη βάση, με επίταξη
και έναν άνθρωπο. Πριν από έναν μήνα σάς έδινα στα- πραγματική και όχι παζάρια με τους κλινικάρχες».
τιστικά στοιχεία για το πόσοι άνθρωποι θα πεθάνουν, Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας
εάν δεν καταφέρετε να πετύχετε τους ρυθμούς εμ- Σκρέκας απαντώντας στις επικρίσεις του αρχηγού
βολιασμού που είχατε εξαγγείλει. Αυτοί οι άνθρωποι της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τις ΜΕΘ υπο-
πεθαίνουν σήμερα. Είστε ένοχοι γι’ αυτό. Είχατε πει στήριξε: «Έχουν αυξηθεί τα κρεβάτια στις ΜΕΘ στα
για χίλια εμβολιαστικά κέντρα. Πού είναι; Είστε ένο- χίλια τετρακόσια. Ακόμα κι αν αφαιρέσουμε αυτά που
χοι που για άλλη μια φορά σχεδιάζετε να ανοίξετε τον είπε ο Τσίπρας, πάλι οι μονάδες εντατικής θεραπείας
τουρισμό άρπα-κόλλα». είναι υπερδιπλάσιες από αυτές που παραλάβαμε από
Για αναποτελεσματικό lockdown έκανε λόγο ο κοι- την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Και όλα αυτά έγιναν εν
νοβουλευτικός εκπρόσωπος του Κινήματος Αλλαγής μέσω πανδημίας και βέβαια με τη συμμετοχή και τις
Μιχάλης Κατρίνης. «Μετά από τέσσερις και πλέον μή- χορηγίες του ιδιωτικού τομέα, που προκάλεσε ο ίδιος
νες lockdown έχουμε αυξημένο αριθμό κρουσμάτων, ο Πρωθυπουργός, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά και
Αδωνις Γεωργιάδης
το παράδειγμα του Προέδρου της
Βουλής των Ελλήνων, αλλά και
όλων των Ελλήνων Βουλευτών.
Αυτά δεν είδαμε να συμβαίνουν
επί δικής σας κυβερνήσεως, που
πολεμάγατε οτιδήποτε προερχό-
μενο από τον ιδιωτικό τομέα».
Από την πλευρά του ο υπουργός
Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδω-
νης Γεωργιάδης κατηγόρησε την
αξιωματική αντιπολίτευση για
την αύξηση των κρουσμάτων. «Τι
άλλαξε από τα τέλη Φεβρουαρίου
και εντεύθεν, οπότε και σταδιακά
άρχισε να ανεβαίνει η πανδημία;
Ότι ξαφνικά ένα κόμμα, μεγάλο,
η Αξιωματική Αντιπολίτευση, αποφάσισε να κατέβει
στους δρόμους» ανέφερε.
Έντονη αντιπαράθεση υπήρξε και από την αναφορά
του Α. Τσίπρα στην ειδική άδεια η οποία εδόθη από
την Πολιτική Προστασία για να τελεστεί βάπτιση
στην οποία ανάδοχος ήταν ο Α. Γεωργιάδης . Ο κ.
Τσίπρας απευθυνόμενος στον υπουργό Ανάπτυξης
και Επενδύσεων επεσήμανε : «θα δώσετε απαντήσεις
στον ελληνικό λαό. Θα αποδείξετε ότι δεν πλαστο-
γραφήσατε έγγραφα. Θα αποδείξετε ότι δεν παραβι-
άσατε τα μέτρα».
Σε ιδιαίτερα υψηλούς τόνους απάντησε ο κ. Γεωρ-
γιάδης, κατηγορώντας τον αρχηγό της αξιωματικής
αντιπολίτευσης, ότι εκτόξευσε εναντίον του καταγ-
γελίες, «υιοθετώντας τον βόθρο του διαδικτύου»,
σημειώνοντας ότι σκέφτεται αν θα προσφύγει νομικά
εναντίον του, ενώ υποστήριξε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, έφερε
την Ελλάδα στον δικό του βόθρο.
Στον υπουργό Ανάπτυξης, απάντησε ο πρώην πρόε-
δρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, κάνοντας λόγο για
«ντελίριο διχαστικό, υβριστικό και εντελώς ψευδές».
«Δεν είναι δυνατόν να μιλά ο κ. Γεωργιάδης περί βό-
θρου του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ντροπή» είπε μεταξύ άλλων
ο κ. Βούτσης.
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 21
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Ο υφυπουργός
Εργασίας, αρμόδιος
Δείτε για την Κοινωνική
τη συνεδρίαση Ασφάλιση,
εδώ Π. Τσακλόγλου,

Διϊστάμενες απόψεις για τον

«ατομικό κουμπαρά»
Η πρόταση της κυβέρνησης για τις νέες επικουρικές συντάξεις
Τους βασικούς άξονες της μεταρρύθμισης του δημόσιου συστήματος επικουρικής ασφάλισης που σχεδιάζει η κυβέρνηση παρουσίασε
ο υφυπουργός Εργασίας, αρμόδιος για την Κοινωνική Ασφάλιση, Π. Τσακλόγλου, στα μέλη της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής της Βουλής
για την Παρακολούθηση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης. Διαφωνίες και επιφυλάξεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΦΩΤΟΥΛΑ ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ: ΦΡΟΣΩ ΚΑΝΕΛΛΙΔΟΥ. ΑΠΕ/ΜΠΕ: Β. ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΥΛΟΣ- Α. ΒΛΑΧΟΣ- Π. ΣΑΪΤΑΣ

«Α
ν το σύστημα για την επικουρική
ασφάλιση δεν αλλάξει, τότε όχι
απλώς πηγαίνουμε προς τον βρά-
χο αλλά γκαζώνουμε προς αυτόν», προειδο-
ποίησε ο υφυπουργός, ο οποίος παρουσίασε τα
στοιχεία και τις προβλέψεις για την επιδείνω-
ση του δημογραφικού προβλήματος.
Αναπτύσσοντας την πρόταση για την δημιουρ-
γία «ατομικού κουμπαρά» για κάθε νέο ασφα-
λισμένο μετά την 1η Ιανουαρίου του 2022 είπε
ότι αυτός έχει ως βασικούς στόχους: Την απο-
τελεσματική αντιμετώπιση των επιπτώσεων
της γήρανσης του πληθυσμού στο ασφαλιστικό,
τη δημιουργία πόρων για την επιτάχυνση της
αναπτυξιακής διαδικασίας, την εξασφάλιση
υψηλότερων επικουρικών συντάξεων για τη
νέα γενιά και τη δημιουργία αντικινήτρων για
συμμετοχή στην ανασφάλιστη «μαύρη» εργα-
σία».
Όσον αφορά τα βασικά χαρακτηριστικά της
πρότασης είπε ότι αυτή στηρίζεται στη δια-
φοροποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου (βα-
σική αρχή των ασφαλίσεων), μειώνοντας έτσι
την υπερβολική έκθεση του συστήματος στον
«δημογραφικό κίνδυνο».
Υπογράμμισε ότι έχει δημόσιο χαρακτήρα,
προστατεύει τις υφιστάμενες συντάξεις -κύ-
ριες και επικουρικές- δημιουργεί αποταμιεύ-
σεις, σημαντικό τμήμα των οποίων θα διατεθεί
για χρηματοδότηση επενδύσεων στην Ελλάδα,
ενώ προωθεί τη διαφάνεια στη διαχείριση των
πόρων των ασφαλισμένων και αποκαθιστά την
εμπιστοσύνη στο σύστημα. κοινωνικής ασφά-
λισης, δημιουργώντας ισχυρά αντικίνητρα για
την ανασφάλιστη και υποδηλωμένη εργασία.
Κατά τον υφυπουργό η δημόσια επικουρική
ασφάλιση, σταδιακά μετατρέπεται από διανε-
μητική σε κεφαλαιοποιητική, είναι τμήμα της
κοινωνικής ασφάλισης και παρέχει τις αντί-
στοιχες εγγυήσεις, θα συμμετέχουν νεοεισερ-
χόμενοι με υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης
ενώ σε προαιρετική βάση θα συμμετέχουν οι

22 ΤΕΥΧΟΣ_016

Η βουλευτής της
Ελληνικής Λύσης
Μ. Αθανασίου
εργαζόμενοι κάτω των 35 ετών.
«Αντί οι εισφορές των νέων χρησι-
μοποιούνται για την πληρωμή της
επικουρικής σύνταξης των σημε-
ρινών συνταξιούχων, θα αποταμι-
εύονται και θα επενδύονται. Κάθε
ασφαλισμένος έχει τον ατομικό του
κουμπαρά και από αυτόν λαμβάνει
την αναλογιστικά ουδέτερη σύνταξή
του», τόνισε.
«Δεν μιλάμε για ιδιωτικοποίηση. Θα
είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου
Δικαίου, το ΔΣ, ο μάνατζερ κλπ, θα
διορίζονται από την κυβέρνηση με
την ευρύτερη δυνατή συναίνεση», είπε ο υφυ-
πουργός και πρόσθεσε ότι «αν δουλέψει καλά
το πείραμα με την κεφαλαιοποιητική επικουρι-
κή ασφάλιση, αυτό θα είναι μια εκπαίδευση του
Η εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ
Μ. Ξενογιαννακοπούλου
Ο βουλευτής της ΝΔ Γ. Λοβέρδος
κόσμου, για να πάει αυτό το σύστημα και στα
επαγγελματικά ταμεία, αργότερα».
Σημείωσε δε ότι μεγάλο μέρος των πόρων του
Ταμείου θα επενδύονται με συγκεκριμένους
Τα πλεονεκτήματα
της μεταρρύθμισης:
Οι θετικές συνέπειες της μεταρρύθμι-
σης, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο υφυ-
πουργός Εργασίας, είναι:
• Η διαφοροποίηση του ασφαλιστικού
κινδύνου.
• Η αύξηση των αποταμιεύσεων και
επενδύσεων και οι υψηλότεροι ρυθμοί
οικονομικής ανάπτυξης.
• Οι υψηλότερες μελλοντικές συντάξεις.
• Τα ισχυρά αντικίνητρα για συμμετοχή
στη «μαύρη» ανασφάλιστη εργασία.
κανόνες, και για συγκεκριμένο χρονικό διάστη-
μα. Σε κάθε περίπτωση, όπως υπογράμμισε,
όταν οι αποταμιεύσεις αυτές κατευθύνονται
σε παραγωγικές επενδύσεις, οι πολλαπλασι-
αστές στην οικονομία, θα είναι πολύ μεγάλοι.
«Έχουμε παράδειγμα στην Ελλάδα. Η ελληνι-
κή οικονομία γνώρισε μια χρυσή 20ετία. Είναι
στις αρχές της δεκαετίας του ΄50 έως τις αρ-
χές της δεκαετίας του ‘70. Γίνονταν πολλές
επενδύσεις στην Ελλάδα τότε. Για να έχεις
επενδύσεις, χρειάζεται χρηματόδοτηση. Η
χρηματοδότηση, συνήθως, προέρχεται από
αποταμιεύσεις. Υπήρξε η βοήθεια Μάρσαλ,
αλλά στα τελευταία χρόνια προέρχονταν από
εφοπλιστικά κεφάλαια κυρίως. Χρηματοδο-
τήθηκαν πολλές δημόσιες επενδύσεις από τα
πλεονάσματα που δημιουργούσε
τότε το διανεμητικό σύστημα το
οποίο ήταν στη φάση της ανάπτυ-
ξής του. Είχε λίγους συνταξιού-
χους και πάρα πολλούς οι οποίοι
συνεισφέρανε. Αυτό προσπαθού-
με να κάνουμε και τώρα σε πολύ
μικρότερη κλίμακα όμως», είπε.
Η Μ. Ξενογιαννακοπούλου
Η εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Μ.
Ξενογιαννακοπούλου στην πα-
ρέμβασή της κατήγγειλε «επι-
κράτηση της νεοφιλελεύθερης
πολιτικής στο υπουργείο Εργασί-
ας». «Όταν προεκλογικά το 2019
είχαμε αποκαλύψει ως ΣΥΡΙΖΑ
τις προθέσεις της ΝΔ για ιδι-
ωτικοποίηση της επικουρικής
ασφάλισης με την εισαγωγή του
κεφαλαιοποιητικού συστήματος, τότε η ΝΔ το
είχε διαψεύσει, ενώ σήμερα το προωθεί» ανέ-
φερε και κάλεσε την κυβέρνηση να απαντήσει
γιατί σήμερα προβάλλεται το δημογραφικό
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 23
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
πρόβλημα για τη μετατροπή του συστήματος
της επικουρικής ασφάλισης σε σύστημα κεφα-
λαιοποιητικό, αν και ο Γ. Βρούτσης διαβεβαίω-
νε ότι είναι εξασφαλισμένη η βιωσιμότητα του
ασφαλιστικού συστήματος έως το 2070.
«Το μεγάλο κόστος της μετάβασης εκτιμάται
ότι θα ξεπεράσει τα 55 δισ. ευρώ σε περίοδο
αυξημένης ύφεσης, οικονομικής και κοινω-
νικής κρίσης, το οποίο θα πληρώσουν είτε οι
φορολογούμενοι, είτε οι συνταξιούχοι με μεί-
ωση συντάξεων, προς όφελος των ιδιωτικών
συμφερόντων», προειδοποίησε η βουλευτής
του ΣΥΡΙΖΑ και σημείωσε ότι η εφαρμογή του
κεφαλαιοποιητικού συστήματος είχε αρνητι-
κές συνέπειες στις περισσότερες χώρες που
εφαρμόστηκε, οδήγησε σε μείωση συντάξεων
και ασφαλιστική αβεβαιότητα, «για αυτόν τον
λόγο εξάλλου και 18 χώρες από τις 34 που
εφαρμόστηκε το εγκατέλειψαν».
«Καθημερινά επιβεβαιώνεται ότι η κυβέρνηση
της ΝΔ, στο πνεύμα και της έκθεσης Πισσα-
ρίδη, εφαρμόζει μια ακραία, παρωχημένη και
αποτυχημένη νεοφιλελεύθερη πολιτική, σε
παραφωνία με τη γενική τάση στην Ευρώπη,
που έχει στραφεί σε μια κεϋνσιανή πολιτική
εξαιτίας της κρίσης της πανδημίας», είπε.
«Αυτά που ακούμε σήμερα, είναι τα ίδια ακρι-
βώς άκουγα και επί υπουργίας Γαννίτση»,
σχολίασε ο βουλευτής της ΝΔ Γ. Λοβέρδος
και υπογράμμισε ότι το πολιτικό σύστημα έχει
αποτύχει παταγωδώς στον τομέα της Κοι-
νωνικής Ασφάλισης γιατί δεν προχώρησε σε
σοβαρές και γενναίες παρεμβάσεις ώστε να
αποτραπεί η κατάρρευση. «Βλέπαμε ότι έρχε-
ται η θύελλα και όλοι κλωτσούσαν την μπάλα
παρακάτω, υπονομεύοντας τη λύση του προ-
βλήματος», είπε.
«Σε δέκα χρόνια από την απόσυρση των προ-
τάσεων Γιαννίτση δεν υπήρξαν συντάξεις και
κατάρρευσε η χώρα και χρεοκόπησε η χώρα»
συνέχισε και πρόσθεσε: «Το πολιτικό σύστη-
μα με λαϊκισμό υπερβολικό, «γιατί να βγάλω
εγώ το φίδι από την τρύπα; Ας το κλοτσήσω
παρακάτω», έχει υπονομεύσει αυτό το βασικό
πρόβλημα, που οδήγησε στην κατάρρευση της
ελληνικής οικονομίας και έχει επιδεινώσει και
το δημογραφικό πρόβλημα».
«Το ασφαλιστικό και το δημογραφικό είναι
μείζονα ζητήματα», επεσήμανε στην παρέμβα-
σή του ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής Γ.
Μουλκιώτης, επισήμανε όμως ότι στο δημόσιο
διάλογο υπάρχουν και άλλες απόψεις που είναι
τεκμηριωμένες και πρέπει να ακουστούν «για-
τί απαιτείται σοβαρή δημογραφική πολιτική,
απαιτείται πολιτική για πολλές και ποιοτικές
θέσεις εργασίας. Ιδίως πρέπει να ακούσει η
επιτροπή και τις ενστάσεις για τη συνταγματι-
κότητα των παρεμβάσεων».
24 ΤΕΥΧΟΣ_016
Ο Μ. Νεκτάριος καθηγητής
Ασφαλιστικής Επιστήμης
στο Πανεπιστήμιο Πειραιά
Η καθηγήτρια Δικαίου της
Κοινωνικής Ασφάλισης στο
ΕΚΠΑ Π. Παπαρρηγοπούλου
Υπενθύμισε τις δηλώσεις του πρώην υπουργού
Εργασίας ότι είναι διασφαλισμένη η βιωσιμό-
τητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης
έως το 2070. «Γιατί γίνεται λοιπόν η συζήτηση
αυτή; Για να μας πείτε πόσο αναγκαία είναι η
ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης;»,
παρατήρησε ο βουλευτής και αναρωτήθηκε
πότε έλεγε η κυβέρνηση την αλήθεια και αν
άλλαξαν τόσο δραματικά τα δεδομένα από
τον Φεβρουάριο του 2020, όταν δηλαδή η κυ-
βέρνηση, με βάση τη μελέτη της
εθνικής αναλογιστικής αρχής, μι-
λούσε για ένα σύστημα βιώσιμο,
με επάρκεια για τις συντάξεις,
έως το 2070.
Περαιτέρω ανάλυση των δεδομέ-
νων, ζήτησε η βουλευτής της Ελ-
ληνικής Λύσης Μ. Αθανασίου και
κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι
δεν ασκεί σοβαρή πολιτική για
την αντιμετώπιση του δημογρα-
φικού προβλήματος, την αντιμε-
τώπιση της μαύρης εργασίας και
τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων
εργασίας.
Παράλληλα με το ασφαλιστικό,
είπε, πρέπει να λύσουμε και το
πολύ σημαντικό δημογραφικό
πρόβλημα, που δεν ακούσαμε
τίποτα. Το δημογραφικό, τόνι-
σε, είναι ένα από τα μεγαλύτερα
προβλήματα, αφού οι θάνατοι
υπερβαίνουν τις γεννήσεις και η μαζική μετα-
νάστευση των νέων έχει τρομακτικά αρνητικά
αποτελέσματα για το ΑΕΠ της χώρας και στα
έσοδα και στο ασφαλιστικό.
Τον λόγο πήραν επίσης η βουλευτής της ΝΔ Α.
Σκόνδρα και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Θ. Φωτί-
ου, Σ. Ελευθεριάδου και Δ. Καλαματιανός.
Η άποψη δύο επιστημόνων
Την επιστημονική τους άποψη κατέθεσαν στην
 Ο βουλευτής του
Κινήματος Αλλαγής
Γ. Μουλκιώτης
Επιτροπή, η κα-
θηγήτρια Δικαίου
της Κοινωνικής Ασφάλισης στο ΕΚΠΑ Π. Πα-
παρηγοπούλου και ο Μ. Νεκτάριος καθηγητής
Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο
Πειραιά.
Η Π. Παπαρηγοπούλου τόνισε ότι το Κράτος
μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργα-
ζομένων και η διάταξη αυτή τέθηκε για πρώτη
φορά σε Σύνταγμα το 1975 και «επομένως έχει
αποσαφηνισθεί από το 1975 τι μας επιβάλλει
το Σύνταγμα και τί πρέπει οπωσδήποτε να κά-
νει ο κοινός νομοθέτης για να μην προσβάλει
τον προστατευόμενο σκληρό πυρήνα του θε-
σμού της κοινωνικής ασφάλισης».
Υπάρχει, είπε, η δυνατότητα, να εφαρμοστεί
και το διανεμητικό οικονομικό σύστημα, «χω-
ρίς όμως να προκύπτει ότι εμποδίζεται από
πουθενά να εφαρμοστεί και ένα άλλο οικο-
νομικό σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης για
παράδειγμα κεφαλαιοποιητικό ένα μεικτό
σύστημα». Θα πρέπει, υπογράμμισε η εγγυητι-
κή ευθύνη του κράτους να αφορά και την επι-
κουρική σύνταξη και με την διασφάλιση της
παρουσίας του δημοσίου «τότε το σύστημα
μπορεί να μετατραπεί σε κεφαλαιοποιητικό».
Το ερώτημα, τόνισε, είναι πώς παντρεύοντας
το αναδιανεμητικό με το κεφαλαιοποιητικό
σύστημα μπορείς να επιτύχεις καλύτερα απο-
τελέσματα και «νομίζω η μετατροπή του συ-
στήματος σε κεφαλαιοποιητικό, συνάδει, είναι
η βέλτιστη επιλογή στο σύστημά μας, μια άλλη
επιλογή θα ήταν να κάνουμε την επικουρική
σύνταξη επαγγελματική ασφάλιση».
Ο Μ. Νεκτάριος με την σειρά του είπε ότι η
λύση στο ασφαλιστικό είναι «ένα κεφαλαιοποι-
ητικό τμήμα στο συνολικό σύστημα συντάξεων,
ώστε το μακροχρόνιο κόστος του Συστήματος
στον επόμενο μισό αιώνα να διατηρηθεί σε
εφικτά επίπεδα». Προϋπόθεση για αυτό, τόνισε
είναι να υπάρξει ευρύτατη συναίνεση όπως έγι-
νε στις χώρες τις κεντρικής και της βόρειας
Ευρώπης και πρόσθεσε:
«Το πιο θετικό όλη αυτή την περίοδο είναι
αυτά που εξήγγειλε σήμερα ο υπουργός. Ότι θα
γίνει έστω και μερική κεφαλαιοποίηση, έναρξη
της διαδικασίας έστω και μερικής κεφαλαιο-
ποίησης του συστήματος συντάξεων. Βάζει τα
θεμέλια για σημαντικές αλλαγές για την επό-
μενη μέρα και κάποτε μπορεί να ολοκληρώσου-
με τη συνολική μεταρρύθμιση του συστήματος
συντάξεων της χώρας».
Πρέπει, είπε, να προχωρήσουμε σε μείωση ει-
σφορών κατά τουλάχιστον 30%, ένα νέο σύστη-
μα για τους ασφαλισμένους μετά το 1992, και
ένα πλήρως κεφαλαιοποιητικό σύστημα της
επικουρικής ασφάλισης για όλους τους ασφα-
λισμένους. Ταυτόχρονα πρότεινε να υπάρξει
ένα μεταβατικό σύστημα για τους σημερινούς,
για τις απερχόμενες γενιές που είναι οι ασφα-
λισμένοι πριν το 1992, με εγγύηση των σημερι-
νών παροχών.
Οι επιπτώσεις
του δημογραφικού
προβλήματος
Για τη δημογραφική γήρανση, ο κ. Τσα-
κλόγλου τόνισε ότι την περίοδο 1980-
2020, δηλαδή τα τελευταία 40 έτη:
• O αριθμός των νέων κάτω των 25 ετών
μειώθηκε κατά 35%.
• Οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 44%.
• Οι ηλικιωμένοι (άνω των 65) σχεδόν
διπλασιάστηκαν (+93%).
• Οι γεννήσεις από 157.000 που ήταν το
1960 μειώθηκαν σε 148.000 το 1980, σε
103.000 το 2000 και σε 84.000 το 2019.
«Αν διατηρήσουμε το σημερινό σύστημα
συντάξεων κοινωνικής ασφάλισης (απο-
κλειστικά διανεμητικού χαρακτήρα), θα
πρέπει ένας ολοένα και μικρότερος πλη-
θυσμός εργαζομένων να πληρώνει για
τις συντάξεις ολοένα και περισσότερων
συνταξιούχων», επισήμανε ο υφυπουρ-
γός Εργασίας.
Το δημογραφικό πρόβλημα θα επιδεινω-
θεί στο μέλλον και αυτό οδηγεί σε:
• Πλήρη αντιστροφή της ηλικιακής πυρα-
μίδας.
• Δραματική επιδείνωση του «λόγου
εξάρτησης» (εργαζόμενοι ανά συνταξι-
ούχο).
• Διαρκώς αυξανόμενο βάρος μοιράζεται
στους ώμους διαρκώς λιγότερων.
Η επιδείνωση του δημογραφικού προβλή-
ματος θα έχει σημαντικά δημοσιονομικά
αποτελέσματα, δηλαδή:
• Υψηλή συνταξιοδοτική δαπάνη.
• Υψηλές μεταβιβάσεις από τον προϋπο-
λογισμό.
• Περιορισμό δυνατοτήτων για άσκηση
άλλων δημοσίων πολιτικών.
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 25
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Κ. Καραμανλής:
Βελτιώνουμε την
ποιότητα των
μετακινήσεων
των πολιτών
Αντιπολίτευση: Υποβαθμίζεται
το συγκοινωνιακό έργο
Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών
Κώστας Καραμανλής κατά την τοποθέτησή
του στην Ολομέλεια τόνισε ότι το
νομοσχέδιο «Η Ελλάδα σε κίνηση: Βιώσιμη
Αστική Κινητικότητα –Μικροκινητικότητα
- Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό, την
απλούστευση και την ψηφιοποίηση
διαδικασιών του Υπουργείου Υποδομών
και Μεταφορών», βελτιώνει την ποιότητα
των μετακινήσεων των πολιτών και την
καθημερινότητά τους, με σεβασμό στο
περιβάλλον.
ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ Ε. ΧΡΥΣΙΚΟΎ
ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΡΌΣΩ ΚΑΝΕΛΛΊΔΟΥ
Ο
κ. Καραμανλής αναφέρθηκε στην ενί-
σχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφο-
ράς, επισημαίνοντας ότι στην Αθήνα,
σε σχέση με τον περασμένο Σεπτέμβριο, πραγ-
ματοποιούνται κάθε μέρα 3.000 περισσότερα
δρομολόγια λεωφορείων στους δρόμους. «Το
2020 τριπλασιάσαμε τις δαπάνες συντήρησης
του στόλου σε σχέση με το 2019. Παραλάβαμε
από την προηγούμενη κυβέρνηση 850 λεωφο-
ρεία στο δρόμο και τώρα έχουμε 1.300. Είχαμε
να δούμε τόσα από το 2015 και σύντομα θα φτά-
σουμε στα 1400 τουλάχιστον. Ολοκληρώνουμε
609 προσλήψεις». Σχετικά με τα δρομολόγια
του Μετρό, ο κ. Καραμανλής τόνισε ότι οι μέ-
σες χρονοαποστάσεις έχουν μειωθεί κατά 2,5
-3 λεπτά, ενώ οι συρμοί έχουν αυξηθεί σχεδόν
κατά 20%. Αναφερόμενος στον αριθμό των λεω-
φορείων στη Θεσσαλονίκη τόνισε ότι τόνισε ότι
σήμερα είναι σχεδόν διπλάσιος από τον Ιούλιο του
2019, καθώς η σημερινή κυβέρνηση παρέλαβε 235
λεωφορεία και σήμερα έχουν φτάσει τα 454.
Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών υποστήριξε
και τροπολογία που αφορά θέματα συμβάσεων - προ-
μήθειας εταιρειών Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών
και Θεσσαλονίκης λόγω COVID 19. «Προχωράμε σε
26 ΤΕΥΧΟΣ_016
Δείτε εδώ τη
συνεδρίαση
Α΄ΜΕΡΟΣ
Β΄ΜΕΡΟΣ
Γ΄ΜΕΡΟΣ
Ο υπουργός Υποδομών
και Μεταφορών Κώστας
Καραμανλής
Μεταφοράς, για την αντιμετώπιση του κιν-
δύνου διάδοσης του κορονοϊού COVID-19»,
ανέφερε σχετικά ο κ. Καραμανλής.
Από την πλευρά του ο εισηγητής της ΝΔ
Μάξιμος Σενετάκης τόνισε: «Τα Σχέδια Βι-
ώσιμης Αστικής Κινητικότητας δείχνουν το
μέλλον σε κάθε δήμο και περιφέρεια της
χώρας. Αυτή η κίνηση της Ελλάδας προς το
μέλλον περιγράφεται στα υπόλοιπα μέρη
του νομοσχεδίου. Είναι ένα μέλλον όπου άτο-
μα με ειδικές ανάγκες θα κινούνται άνετα με
τα προσωπικά ηλεκτρικά τους αμαξίδια, θα
έχουν πρόσβαση παντού, δεν θα αισθάνονται
αποκλεισμό και κοινωνική απομόνωση, διότι
βασικός στόχος είναι η προσβασιμότητα και
Μάξιμος Σενετάκης η ποιότητα ζωής».
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Γιαννού-
άλλη μία ενέργεια για την ενίσχυση και την υγειονο- λης είπε: «Το νομοσχέδιο που συζητάμε έχει
μική θωράκιση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. μέσα θεμελιώδεις διατάξεις για την αστική κινητι-
Συγκεκριμένα, προβλέπουμε να παρέχεται η δυνατό- κότητα, τις μεταφορές, την κίνηση των ατόμων με
τητα στις εταιρείες που προσφέρουν συγκοινωνια- αναπηρία, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ποια
κό έργο να προσφύγουν στη διαδικασία του άρθρου είναι η συμβολή του κ. Καραμανλή σε αυτό; Κολλάει
269 ν. 4412/2016, προκειμένου να προμηθευτούν ή δεν κολλάει στα λεωφορεία; Έχετε μια απάντηση;
συσκευές διασφάλισης συνεχούς απολύμανσης του Επίσης, είναι ή όχι επικίνδυνα για την υγεία των πο-
εσωτερικού ατμοσφαιρικού αέρα στα Μέσα Μαζικής λιτών τα τριακόσια λεωφορεία του «εθνικού προμη-
 Χρήστος Γιαννούλης

Τι προβλέπει το
νομοσχέδιο
Λεωνίδας Στολτίδης
Με την θεσμοθέτηση των Σχεδίων Βι-
ώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ)
οι ΟΤΑ θα καταρτίζουν σχέδια για την
ασφαλή και φιλική προς το περιβάλλον
κινητικότητα των πολιτών. Υποχρέωση
κατάρτισης ΣΒΑΚ έχουν: ΟΤΑ Α' βαθμού
με πληθυσμό άνω των 30.000 κατοίκων,
το σύνολο των ΟΤΑ Β' βαθμού, ΟΤΑ Α' βαθ-
μού ανεξαρτήτως πληθυσμού κατοίκων,
εφόσον εμπίπτουν στις περιοχές αρμο-
διότητας του ΟΑΣΑ και του Οργανισμού
Βασίλης Βιλιάρδος Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης
(ΟΣΕΘ).
Οι κάτοχοι διπλώματος ΙΧ αυτοκινήτου
θα έχουν την δυνατότητα να οδηγούν και
δίκυκλα έως 125 κυβικά.
Μπαίνουν κανόνες στην κυκλοφορία των
Χρήστος Γκόγκας οχημάτων μικροκινητικότητας: όπως
ηλεκτρικά πατίνια, rollers, skate boards.
Ομαδοποιούνται σε μια κατηγορία Οχη-
μάτων, τα Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτρο-
κίνητα Οχήματα και εισάγονται ρυθμίσεις
για τη κυκλοφορία τους, στη βάση αξιο-
θευτή» που το Ελεγκτικό Συνέδριο λόγησης και συγκριτικής μελέτης με το
έκρινε ακατάλληλα, ναι ή όχι; Εδώ τι ισχύει σε άλλες χώρες.
δεν έχει ΣΥΡΙΖΑ και αντι-ΣΥΡΙΖΑ. Εκσυγχρονίζονται κι απλοποιούνται οι
Εδώ είναι η πολύ σκληρή συνάντηση διαδικασίες για την αντικατάσταση των
με την πραγματικότητα. Κολλάει ή αδειών λόγω φθοράς, κλοπής, απώλειας,
δεν κολλάει; Έχουμε θάνατο εργα-
ανανέωσης. Ο πολίτης θα μπορεί να διεκ-
ζομένου στον ΟΑΣΘ
περαιώνει μόνος του όλη τη διαδικασία
στη Θεσσαλονίκη από
τον κορωνοϊό. Έχετε από τον υπολογιστή ή το κινητό του.
καταλήξει;» Στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφο-
Ο Χρήστος Γκόγκας, Ο εισηγητής του ΚΚΕ Λεωνί- ρών καταρτίζεται και τηρείται Μητρώο
εισηγητής του Κινή- δας Στολτίδης τόνισε: «Είναι Εισαγόμενων Μεταχειρισμένων Οχημά-
ματος Αλλαγής ανέ- υποκριτικό ότι τα Σχέδια Βιώ- των (ΜΕΜΟ), για την εποπτεία της τήρη-
φερε: «Σε σχέση με σιμης Αστικής Κινητικότητας σης των απαραίτητων δικαιολογητικών
τα μέσα μαζικής με- προβλέπουν παρεμβάσεις που απαιτούνται για την εισαγωγή και
ταφοράς τα προβλή- βελτίωσης της δημόσιας συ- πρώτη ταξινόμηση αυτών στη χώρα μας.
ματα συνεχίζονται. Ο γκοινωνίας, των μέσων μαζι- Kαταρτίζεται και τηρείται στο υπουργείο
διαγωνισμός για τη κής μεταφοράς και των συν- Υποδομών και Μεταφορών το Μητρώο
μίσθωση τριακοσίων θηκών λειτουργίας τους, όταν
Εποπτών των ΚΤΕΟ.
λεωφορείων κόλ- συνεχώς υποβαθμίζετε το συ-
λησε στο Ελεγκτικό γκοινωνιακό έργο, μειώνετε
Συνέδριο και ο συ- τα δρομολόγια, προσαρμόζετε μετάδοσης, όπως κατά τον ίδιο αποδεικνύεται από
νωστισμός στα μέσα περισσότερο στα συμφέροντα μελέτες».
Γιώργος Λογιάδης
μαζικής μεταφοράς των επιχειρηματικών ομίλων Ο εισηγητής του ΜέΡΑ25 Γιώργος Λογιάδης σημεί-
εξακολουθεί να απο- αφήνοντας υποβαθμισμένες ωσε: «Το νομοσχέδιο, είναι σε πλήρη αντίθεση με
τελεί εστία υπερμετάδοσης του κορωνοϊού. Για τα οικονομικά λαϊκές συνοικίες απομονωμένες». όσα εξαγγέλθηκαν από το Υπουργείο Μεταφορών
τεχνικά αυτά θέματα, όπως τα κλειστά παράθυρα, Ο Βασίλης Βιλιάρδος, εισηγητής της Ελληνικής Λύ- και Υποδομών με την παρουσία και του Πρωθυπουρ-
έχουμε επανειλημμένα μιλήσει και τα έχουμε θέσει σης υποστήριξε πως «τα μέσα μαζικής μεταφοράς γού στις 3 Φεβρουαρίου φέτος, το 2021, σαν άξονες
σε άλλες συζητήσεις. Η άμεση ενίσχυση των μέσων αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, πόσω μάλλον ενός δεκαετούς στρατηγικού σχεδίου 2021-2030 για
μαζικής μεταφοράς, η επέκταση του μετρό με επι- στην περίοδο της πανδημίας όπου δεν μας έχει την οδική ασφάλεια, με στόχο τη μείωση κατά 50%
τάχυνση της κατασκευής της γραμμής 4 αποτελούν πείσει καθόλου η διαβεβαίωση του Πρωθυπουρ- των θανάτων και των τραυματισμών από τροχαίες
προτεραιότητα». γού, σύμφωνα με την οποία δεν αποτελούν εστία συγκρούσεις».

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 27
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
«Ναι» από τους
κοινωνικούς φορείς
για την βιώσιμη
αστική κινητικότητα,
μικροκινητικότητα
Οι ενστάσεις και οι προτάσεις
στις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου
Στήριξη στις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου,
για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα
και τη μικροκινητικότητα, αλλά και
βελτιωτικές προτάσεις, προσέφεραν οι
εξωκοινοβουλευτικοί φορείς κατά τη
συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή της
Βουλής .
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Ε. ΧΡΥΣΙΚΟΥ ΦΩΤΟ: ΑΠΕ/ΜΠΕ Α. ΒΛΆΧΟΣ, Ο. ΠΑΝΑΓΙΏΤΟΥ, Μ. ΚΙΆΟΥ
Τ
ο μέλος του ΔΣ της Ένωσης Περιφερει-
ών Ελλάδος Φάνης Σπανός, στην τοπο-
θέτησή του ανέφερε ότι το νομοσχέδιο
«είναι ξεκάθαρα σε μια σωστή κατεύθυνση, λύνει
προβλήματα, καλύπτει και αποκαθιστά παθογέ-
νειες ετών». Σε ό,τι αφορά τα Σχέδια Βιώσιμης
Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) ο κ. Σπανός είπε
ότι «οι Περιφέρειες θα πρέπει να έχουν έναν
ενεργό ρόλο με έναν πολύ ουσιώδη τρόπο, αλ-
ληλεπιδραστικό και συνεργατικό προφανώς με
τον πρώτο βαθμό που έχει την άμεση ευθύνη του
αστικού ιστού».
Από την πλευρά της, η εκπρόσωπος της Εθνικής
Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, ΕΣΑμεΑ
Μαρίλη Χριστοφή χαρακτήρισε «πάρα πολύ θε-
τική την ένταξη των ηλεκτροκίνητων αναπηρι-
κών αμαξιδίων μεταξύ των Ελαφρά Προσωπι-
κών Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων (ΕΠΗΟ)». Όπως
είπε, «θεωρούσαμε ότι θα διευκολύνει την όλη
διαχείριση των αναπηρικών ηλεκτροκίνητων
μικροοχημάτων η διάκρισή τους σε δύο κατηγο-
ρίες, στα ελαφρά ηλεκτροκίνητα αμαξίδια και
handbikes, που έχουν ταχύτητα μέχρι 6 χιλιόμε-
τρα την ώρα, και τα πιο ενισχυμένα, των οποίων
η ταχύτητα φτάνει μέχρι τα 25 χιλιόμετρα την
ώρα και θα μπορούσε να τα διαχειριστεί το σύ-
στημα ως ποδήλατα».
Ο Νίκος Γρέντζελος, αντιπρόεδρος του Επαγ-
γελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ), χα-
ρακτήρισε «προβληματική τη ρύθμιση» η οποία
28 ΤΕΥΧΟΣ_016
Το μέλος του
ΔΣ της Ένωσης
Περιφερειών
Ελλάδος Φάνης
Σπανός
Δείτε ολόκληρη
τη συνεδρίαση της
Επιτροπής εδώ:
H εκπρόσωπος της Εθνικής
Συνομοσπονδίας Ατόμων με
Αναπηρία, ΕΣΑμεΑ Μαρίλη
προβλέπει ότι κάτοχοι διπλώματος αυτοκινήτου Χριστοφή
θα έχουν το δικαίωμα να οδηγούν και δίκυκλο
έως 125 κυβικά. «Πιστεύουμε ότι δεν έχει καμία
σχέση η οδήγηση της μηχανής με την οδήγηση
του αυτοκινήτου» τόνισε και πρόσθεσε «αν πά-
ρουμε κάποια στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ θα δούμε
ότι οι μοτοσικλέτες κατέχουν την πρώτη θέση
σε θανατηφόρα ατυχήματα με ποσοστό 33,7%».
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Συγκοινω-
νιολόγων Παναγιώτης Παπαντωνίου σημείωσε
«είναι ένας νόμος που είναι εξαιρετικά σημα-
ντικός, τουλάχιστον για τον κλάδο των συγκοι-
νωνιολόγων και αποτελεί ένα πάρα πολύ σημα-
ντικό βήμα για τη βελτίωση της κινητικότητας
και κυρίως της αστικής κινητικότητας, καθώς
περιλαμβάνει δύο πολύ σημαντικά ζητήματα,
Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και η
μικροκινητικότητα». Σε ότι αφορά την μικροκινη-
τικότητα (η οποία αφορά ηλεκτρικά πατίνια, τρο-
χοπέδιλα (rollers), τροχοσανίδες (skate boards),
αυτοεξισορροπούμενα οχήματα), ο κ. Παπαντωνί-
ου ανέφερε ότι «είναι σημαντικό ότι τώρα πλέον
τίθενται κανόνες, όπως έχουν τεθεί σε όλες τις νουν οι αντίστοιχες διατάξεις για την ασφαλή
ευρωπαϊκές χώρες. Μην ξεχνάμε ότι όταν πριν κίνηση τους».
δύο χρόνια τα ηλεκτρικά πατίνια εμφανίστηκαν Ο Σωτήρης Χατζίκος Πρόεδρος του ΔΣ του Συν-
στις ζωές και στην καθημερινότητα των ευρω- δέσμου Εισαγωγέων Μοτοσυκλετών ζήτησε «να
παϊκών πόλεων, κανένας δεν είναι έτοιμος και είναι υποχρεωτική η χρήση κράνους στα Ελαφρά
όλοι καθυστέρησαν για να ετοιμάσουν το πλαί- Προσωπικά Ηλεκτροκίνητα Οχήματα». Επίσης
σιο, με το οποίο κινούνται και ομένως χαιρόμα- τάχθηκε υπερ της δυνατότητας κάτοχοι διπλώ-
στε που στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας μπαί- ματος αυτοκινήτου να οδηγούν και ελαφρά δίκυ-

κλα έως 125 κυβικών.
Την ισοδυναμία άδειας οδήγησης αυτοκινήτου
και ελαφρών δίκυκλων υπό προϋποθέσεις, πρό-
τεινε ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδί-
ας Εκπαιδευτών Οδήγησης Διαμαντής Ηλιάδης.
«Ζητάμε τουλάχιστον τα μαθήματα να είναι κατ’
ελάχιστο έστω στο όριο της Γερμανίας, που είναι
τα 9 μαθήματα» είπε.
Αντίθετος στην ισοδυναμία άδειας οδήγησης
αυτοκινήτου και ελαφρών δίκυκλων τάχθηκε ο
Γιώργος Χριστοδούλου, Πρόεδρος της Ομοσπον-
δίας Εκπαιδευτών Υποψηφίων Οδηγών Ελλάδας.
«Ακούγοντας και τον πρόεδρο των εισαγωγέων,
που είναι θερμός υποστηρικτής της συγκεκρι-
μένης διαδικασίας, θα ήθελα να πω ότι εφόσον
είναι τόσο θερμός υποστηρικτής και εισηγείται
μια τέτοια διάταξη για τη χώρα μας, πρότεινα να
πάρει πάνω του και όλη την ευθύνη της διάταξης,
γιατί δεν μπορεί να διασφαλίζεται η οδική ασφά-
λεια χωρίς να αποτυπώνεται η επάρκεια και η
οδική συμπεριφορά στη συγκεκριμένη διάταξη»
ανέφερε.
Ο Οδυσσέας Ράπτης Διευθύνων Σύμβουλος
της «e-Trikala» Α.Ε. τόνισε: «υπερθεματίσουμε
την πρωτοβουλία που ανέλαβε η χώρα μας και
υλοποίησε προ ετών, την κυκλοφορία οχημάτων
χωρίς οδηγό. Να θυμίσω ότι οι λόγοι για τους
οποίους η Ε.Ε. επενδύει σημαντικά κεφάλαια για
Ο Νίκος Γρέντζελος,
αντιπρόεδρος του
Επαγγελματικού
Επιμελητηρίου
Αθηνών
την έρευνα γύρω
από την αυτοματο-
ποιημένη οδήγηση,
οφείλονται στο ότι κατά στατιστικές μελέτες
70% των ατυχημάτων στα μέσα μαζικής μεταφο-
ράς γίνονται από την ευθύνη του οδηγού».
Ο Άρης Γκοργκόλης Πρόεδρος του Δ.Σ. του Πα-
νελληνίου Συνδέσμου Εμπόρων Εισαγωγέων
Επισκευαστών Δικύκλων πρότεινε για την ισο-
δυναμία διπλώματος αυτοκινήτου και μοτοπο-
δηλάτου 50 κυβικών, «να ισχύει χωρίς ηλικιακές
προϋποθέσεις, όπως ισχύει σε όλη την Ευρώπη
εδώ και δεκαετίες. Δεν υπάρχει λόγος να συνε-
χίσουμε να είμαστε η εξαίρεση».
Η Βασιλική Δανέλλη – Μυλωνά Πρόεδρος του
Δ.Σ. του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πά-
νος Μυλωνάς» (Ι.Ο.ΑΣ.) είπε : «το νομοσχέδιο
θα συνεισφέρει σημαντικά στην βελτίωση της
οδικής ασφάλειας στη χώρα μας. Εμείς, προ-
τείνουμε να μην επιτρέπεται η χρήση κινητού
τηλεφώνου από τους χρήστες ποδηλάτων
αλλά και ΕΠΗΟ, σε καμία περίπτωση, καθώς
έχει αποτέλεσμα την απόσπαση της προσοχής
τους, μία από τις κύριες αιτίες πρόκλησης τρο-
χαίων δυστυχημάτων. Επιπρόσθετα των όσων
προβλέπονται στο σχέδιο νόμου, κρίνεται απα-
ραίτητη η εφαρμογή ειδικών εκπαιδευτικών
προγραμμάτων για τους χρήστες των ΕΠΗΟ,
Η Βασιλική Δανέλλη
– Μυλωνά Πρόεδρος
του Δ.Σ. του
Ινστιτούτου Οδικής
Ασφάλειας «Πάνος
Μυλωνάς»
αλλά και τους ποδηλάτες». Επίσης η κ. Δανέλ-
λη- Μυλωνά πρότεινε την «επιβολή προστίμων
για την υπέρβαση του ορίου των 50 χιλιομέ-
τρων που ισχύει στις πόλεις και του ορίου των
30χλμ, ιδιαίτερα σε οδούς περιμετρικά σχολι-
κών μονάδων, νοσοκομείων».
Από την πλευρά του ο Άρης Ζωγράφος Πρόεδρος
του ΔΣ του Πανελληνίου Συλλόγου Εκπαιδευτών
Οδήγησης πρότεινε μεταξύ άλλων : «να θεσπι-
στεί διαμόρφωση δικτύων ήπιας κυκλοφορίας
με ταχύτητες 10 έως 20χλμ ανά ώρα, ανάλογα
της έκτασης και του πληθυσμού μιας πόλης.
Να δοθούν τα πεζοδρόμια μόνο στους πεζούς
και στους αναπήρους και σε κανέναν άλλο. Να
μειωθεί το όριο ταχύτητας στις κατοικημένες
περιοχές στα 30χλμ την ώρα , να θεσπιστεί το
κύκλωμα κινητικότητας ως βασικό εφόδιο ενός
χρήστη να χρησιμοποιεί τον τρόπο με την οποια-
δήποτε μορφή».
Ο Μιχάλης Παπαδόπουλος Πρόεδρος της Πανελ-
λήνιας Ομοσπονδίας Συνδικάτων Εργατοϋπαλλή-
λων Μεταφοράς ζήτησε «να ενισχυθούν οι ελε-
γκτικοί μηχανισμοί ως προς τους ελέγχους των
ταχογράφων, για να μην μπορούν οι ιδιοκτήτες
να υποχρεώνουν τους οδηγούς να παραβιάζουν
ωράρια. Εκεί είναι τα μεγάλα ατυχήματα».
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 29
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Υπέρ των Δείτε εδώ τη

συνεδρίαση

συμφερόντων Α΄ΜΕΡΟΣ

Β΄ΜΕΡΟΣ

του δημοσίου η
συμμετοχή του ΤΧΣ
στην αύξηση του
κεφαλαίου των
τραπεζών
Θετικά στο σχετικό νομοσχέδιο ψήφισαν η ΝΔ Χρήστος Σταϊκούρας

και το ΚΙΝΑΛ, με ΠΑΡΩΝ τοποθετήθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ,

καταψήφισαν ΚΚΕ, Ελληνική Λύση και ΜέΡΑ25
Με την ψήφιση της Απόφασης για την αύξηση των ιδίων πόρων της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεκλειδώνουν για τη χώρα μας ποσά της τάξης των
72 δισ, ενώ με την δυνατότητα του ΤΧΣ να συμμετέχει στην αύξηση του
μετοχικού κεφαλαίου των συστημικών τραπεζών, διασφαλίζονται τα
συμφέροντα του δημοσίου υποστήριξε η Κυβέρνηση.
ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΦΩΤΟΥΛΑ ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ/ ΦΡΟΣΩ ΚΑΝΕΛΛΙΔΟΥ, ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

Ο
εισηγητής της ΝΔ Κ.
Καραγκούνης τόνισε Ν. Συρμαλένιος
ότι το νομοσχέδιο είναι
σημαντικό για την ανάκαμψη της
οικονομίας και για την χρηματο-
πιστωτική σταθερότητα και
επισήμανε ότι με την ψήφιση
της Απόφασης για τους ίδιους
πόρους της ΕΕ ξεκλειδώνουν
για τη χώρα μας 72 δισ. ευρώ.
Για την τροποποίηση του νόμου
που διέπει την λειτουργία του
ΤΧΣ υποστήριξε πως είναι μια
παρέμβαση αναγκαία για την
ισχυρή ανακεφαλαιοποίηση του
Ελληνικού τραπεζικού συστή-
ματος με ιδιωτικά κεφάλαια.
Απαντώντας δε στην κριτική
της αντιπολίτευσης για την πα-
ρεχόμενη προστασία των στε-
λεχών του ΤΧΣ, ανέφερε πως η
ποινική ασυλία είναι μια συνεπακόλουθη ρύθμιση της
διάταξης που ψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015.
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Συρμαλένιος είπε ότι η
αύξηση των ιδίων πόρων της ΕΕ είναι υποχρεωτι-
κή για να καταστεί εφικτός ο δανεισμός της Ευρω-
παϊκής Ένωσης από τις αγορές. Το ερώτημα όμως,
Α. Λοβέρδος
τόνισε, είναι ποιες είναι οι επιλογές της ελληνικής
κυβέρνησης για την πολιτική που θα ακολουθήσει.
Για τις διατάξεις που αφορούν το ΤΧΣ, είπε ότι «δεν
διαφωνούμε με τη συμμετοχή του Ταμείου στην
αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των πιστωτικών
ιδρυμάτων, όχι όμως με τη μη κατοχύρωση του ρό-
λου του ως μετόχου» ενώ τόνισε ότι «εί-
μαστε τελείως αντίθετοι με την επέκταση
της ασυλίας των στελεχών των διοικήσε-
ων των τραπεζών στα στελέχη της διοίκη-
σης του ΤΧΣ».
Ο εισηγητής του ΚΙΝΑΛ Α. Λοβέρδος είπε
ότι για την αύξηση των ιδίων πόρων της
ΕΕ, «δεν μπορεί να είναι κανείς αρνητικός»
καθώς «επιτέλους μετά από χρόνια αυξά-
νονται οι πόροι αυτοί για να βρεθούν τα κε-
φάλαια βάσει των οποίων θα χρηματοδοτηθεί από το
Ταμείο Ανάκαμψης. Ζήτησε όμως από το οικονομικό
επιτελείο το σχέδιο της απορρόφησης των πόρων
του Ταμείου Ανάκαμψης.
Για το ΤΧΣ έκανε αναφορά στην ανακεφαλαιοποί-
ηση του τραπεζικού συστήματος το 2015 και την

30 ΤΕΥΧΟΣ_016
 Κ. Καραγκούνης
Β. Βιλιάρδος
εμπλοκή του ΤΧΣ λέγοντας πως «η
ανακεφαλαιοποίηση του 2015 ήταν
το παράγωγο του εξαμήνου Τσί-
πρα-Βαρουφάκη όπου προέκυψαν
ζημιές». Σχετικά με την προστασία
των στελεχών του ΤΧΣ, σε σχέση με
αποφάσεις που αφορούν τον τραπε-
ζικό τομέα, ο Α. Λοβέρδος είπε ότι
«θα ψηφίσουμε «παρών».
Από το ΚΚΕ η Δ. Μανωλάκου δή-
λωσε ότι πως το κόμμα της θα κα-
ταψηφίσει το νομοσχέδιο και είπε
ότι με την αύξηση των ιδίων πόρων Κρ. Αρσένης
της ΕΕ δημιουργούνται καινούργιες
νέες μορφές έμμεσης φορολογίας
σε βάρος του εργατικού λαϊκού
εισοδήματος, ώστε να μείνει πε-
ρισσότερος δημοσιονομικός χώρος
στα κράτη-μέλη για τη στήριξη του
κεφαλαίου.
Για το ΤΧΣ, ανέφερε ότι αυτό θα
συμμετέχει στην αύξηση μετοχι-
κού κεφαλαίου, προκειμένου να
διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του
χρηματοπιστωτικού συστήματος
και να προχωρήσει την περαιτέρω
ιδιωτικοποίηση των τραπεζών.
Ο εισηγητής της Ελληνικής Λύσης
Β. Βιλιάρδος χαρακτήρισε ανεπαρ-
κές το ποσό που αναλογεί στην Ελλάδα από το πακέ-
το Ανάκαμψης, ενώ σχολίασε ότι οι συχνές αλλαγές
στο μέγεθος της ύφεσης θυμίζουν τα αναξιόπιστα
μνημειώδη «Greek statistics».
Για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του ΤΧΣ
στις τράπεζες παρατήρησε ότι θα κοστίσει περισ-
σότερο από τα σχέδια «Ηρακλής» και από το «Hive
Down» ενώ για την προστασία των μελών του ΤΧΣ
είπε ότι αυτή η προνομιακή μεταχείριση του ΤΧΣ «θε-
ωρείται απαράδεκτη».
Ο εισηγητής του ΜέΡΑ 25 Κρ. Αρσένης δήλωσε ότι
το κόμμα του θα καταψηφίσει, καθώς όπως είπε «νο-
μιμοποιεί το πλιάτσικο εναντίον του δημοσίου και τη
ζημία ενάντια στο δημόσιο».
Η αποεπένδυση, είπε, είναι ο ύψιστος όρος που μπαί-
Δ. Μανωλάκου
νει στο νομοσχέδιο ενώ δίδεται, επίσης, ασυλία σε
όσους θα αποφασίζουν και θα υπογράφουν αποφά-
σεις που οδηγούν σε ζημία του δημοσίου. Ο Κ. Αρσέ-
νης ανέφερε πως η αποεπένδυση του ΤΧΣ θα μειώ-
σει τη δημόσια περιουσία και αυτός είναι ο στόχος
των δανειστών.
Χρήστος Σταϊκούρας
«Η κυβέρνηση εξασφαλίζει πόρους και δημοσιονομι-
κό χώρο για να στηρίξει την κοινωνία και την οικονο-
μία στον βέλτιστο δυνατό βαθμό, για όσο χρειαστεί,
δίχως να καταλήξουμε σε δημοσιονομικό εκτροχια-
σμό», ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκού-
ρας στην ομιλία του.
Για την αύξηση των ίδιων πόρων της ΕΕ, ανέφερε ότι
με βάση τη συμφωνία η Ελλάδα θα εισπράξει τα προ-
σεχή έτη, το μεγαλύτερο ποσό που έλαβε ποτέ από
την ένταξή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια, δηλαδή
συνολικά 72 δις ευρώ, «τα οποία θα αξιοποιήσουμε
αποτελεσματικά για να ανακάμψει ταχύτερα και με
μεγαλύτερο δυναμισμό η ελληνική οικονομία, αλλά
και για να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες
για την επίτευξη υψηλής, διατηρήσιμης, έξυπνης και
χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης».
Σχετικά με το ΤΧΣ, είπε ότι αυτό θα μπορεί να μετέ-
χει σε αύξηση κεφαλαίου ενός πιστωτικού ιδρύμα-
τος, στο οποίο είναι ήδη μέτοχος και η επιλογή αυτή
είναι ορθή. Υπενθύμισε ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ σε ανακοί-
νωσή του σημείωνε μεταξύ άλλων ότι «είναι καθή-
κον της κυβέρνησης να μην επιτρέψει να υποτιμηθεί
περαιτέρω η θέση του Ελληνικού Δημοσίου από μία
μελλοντική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της
τράπεζας χωρίς τη συμμετοχή του ΤΧΣ».
Για την ποινική προστασία των στελεχών του ΤΧΣ για
αποφάσεις που θα λαμβάνουν, ανέφερε ότι οι προ-
ϋποθέσεις και τα εχέγγυα για τη διάθεση μετοχών
των τραπεζών από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας, ήδη προβλέπονται στον νόμο σήμερα
και δεν μεταβάλλονται.
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 31
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Θετικό βήμα
Δείτε ολόκληρη
τη συνεδρίαση της
Επιτροπής εδώ:

η συμμετοχή
του ΤΧΣ στις
τράπεζες
Οι τοποθετήσεις των
κοινωνικών φορέων κατά την
ακρόασή τους στην αρμόδια
κοινοβουλευτική επιτροπή
Ως βήμα προς την σωστή κατεύθυνση, έκριναν
οι εκπρόσωποι του ΤΧΣ, της Τράπεζας
της Ελλάδας, της ΟΤΟΕ και της Τράπεζας
Πειραιώς, την δυνατότητα που παρέχει το Ο πρόεδρος του
Γενικού Συμβουλίου
νομοσχέδιο στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής του Ταμείου
Σταθερότητας, να μπορεί να συμμετέχει Χρηματοπιστωτικής
σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου στις Σταθερότητας, Α.
Βερύκιος
συστημικές τράπεζες.

ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΦΩΤΟΎΛΑ ΦΩΤΟ: ΑΠΕ/ΜΠΕ ΓΙΆΝΝΗΣ ΚΟΛΕΣΊΔΗΣ, Π. ΣΑΐΤΑΣ Το μέλος του Συμβουλίου

Ο
Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ
Χρ. Χατζηεμμανουήλ
πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας, Α. Βερύκιος ανέφερε ότι «για πρώτη φορά εξειδικεύ-
εται ο σκοπός του Ταμείου, να έχει τη δυνατότητα να προστατεύσει
την περιουσία του, δηλαδή, την αξία των συμμετοχών του στις συστημικές
τράπεζες. Να μπορεί να συμμετέχει με όρους, όπως ο οποιοσδήποτε ιδιώτης
επενδυτής, σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου». Υπογράμμισε δε ότι υπάρχουν
οι «δικλείδες ασφαλείας διαφύλαξης του δημοσίου συμφέροντος» και είπε ότι
είναι «προς το συμφέρον του Ταμείου και του ελληνικού δημοσίου να μπορεί να
συμμετέχει υπό όρους σε μελλοντικές αυξήσεις κεφαλαίου των συστημικών
τραπεζών». Το Ταμείο τόνισε «δεν επιδιώκει να διαιωνίσει την παρουσία του
στις τράπεζες. Τουναντίον, ο στόχος είναι, να απεμπλακεί, να περάσουν οι τρά-
πεζες σε ιδιωτικά χέρια, αλλά χωρίς να ζημιωθεί περαιτέρω το δημόσιο».
Σχετικά με το θέμα της ασυλίας που παρέχεται στα μέλη του ΤΧΣ σε αναλογία
με αυτό που έχει θεσπιστεί για τα τραπεζικά στελέχη, ο Α. Βερύκιος ανέφερε
πως «δεν θεωρούμε ότι παρέχεται κάποια ασυλία στα όργανα του Ταμείου αλλά
πρόκειται περί μιας προστασίας εναντίον κακόβουλων μηνύσεων, την οποία
προστασία έχουν αυτήν τη στιγμή τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών».
Για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς, ο πρόεδρος
του ΤΧΣ ανέφερε πως «δεν έχουμε ακόμα καμία απόφαση της Τράπεζας Πειραι-
ώς. Περιμένουμε τις αποφάσεις της ίδιας της τράπεζας. Το ΤΧΣ είναι μέτοχος,
δεν είναι αυτός που κατευθύνει και διαχειρίζεται τις υποθέσεις των τραπεζών.
Η τράπεζα πρέπει να λάβει απόφαση, τι θέλει να κάνει και αν κρίνει σκόπιμο να
προβεί σε αύξηση κεφαλαίου θα μας το θέσει υπόψη και θα πάρουμε τότε τις
αποφάσεις μας».
Για την καθαρή οικονομική θέση του Ταμείου σήμερα, ανέφερε πως σύμφωνα με
το ισολογισμό του, είναι περίπου στα 5 δισεκατομμύρια ευρώ και το ταμειακό
απόθεμα που διαθέτει, είναι 1,4 δισ. ευρώ, κάτι που, όπως είπε, «μας επιτρέπει
αρκετές ενέργειες συμμετοχής σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου τραπεζών».
Το μέλος του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ Χρ. Χατζηεμμανου-
ήλ είπε ότι επικροτεί το νομοσχέδιο καθώς αυτό διασφαλίζει «την ευελιξία

32 ΤΕΥΧΟΣ_016
 Ο πρόεδρος της Τράπεζας
Πειραιώς, Γ. Χατζηνικολάου
του Ταμείου ως προς τις διαδικασίες συμμετοχής σήμερα στο κεφάλαιο των
πιστωτικών ιδρυμάτων και αύριο στη διαδικασία από-επενδύσεως. Επιτρέπει
την σταδιακή μετάβαση σε μία εταιρική κανονικότητα ως προς τη διοίκηση
των πιστωτικών ιδρυμάτων μέσα από την εξομάλυνση του καθεστώτος των
μετόχων τους και των ιδίων κεφαλαίων τους γενικότερα». Προστατεύει, είπε,
τα οικονομικά συμφέροντα του Ταμείου και μέσω αυτών τα οικονομικά συμφέ-
ροντα του δημοσίου.
Είπε ότι το ΤΧΣ κάποια στιγμή θα πρέπει να απεμπλακεί από τις τράπεζες
και «δεν θα θέλαμε να υπάρχει εσαεί η συνέχιση της παρουσίας ενός φορέα, ο
οποίος είναι κρατικός αλλά λειτουργεί και με πολύ συγκεκριμένους περιορι-
σμούς». Ανέφερε ότι η ΤτΕ θα έβλεπε με καλό μάτι μια εξομάλυνση στον τρόπο
σύνθεσης των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών αλλά, όπως είπε, αυτό
είναι θέμα του υπουργείου Οικονομικών.
Ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, Γ. Χατζηνικολάου ανέφερε πως είναι
σύμφωνος με το νομοσχέδιο καθώς κάνει ένα ακόμα βήμα για την επιστροφή
της χώρας και του τραπεζικού συστήματος στην κανονικότητα. Η δυνατότητα
του Τ.Χ.Σ., είπε, να επενδύει δίπλα μαζί με τους ιδιώτες επενδυτές, δυνη-
τικά βοηθάει στη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης για την επιτυχία
των τραπεζών στις προσπάθειές τους να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους
ευχέρεια για να μειώσουν περαιτέρω τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Σχετικά
με επικείμενη αύξηση κεφαλαίου στην Τράπεζα Πειραιώς είπε ότι «επίση-
μα η Τράπεζα Πειραιώς δεν έχει ανακοινώσει κάτι τέτοιο και δεν μπορώ να
σχολιάσω κάτι παραπάνω γιατί θα έδινα περισσότερο καύσιμο στα σχόλια που
εμφανίζονται από καιρό στις εφημερίδες». Για τις αναστολές λειτουργίας
υποκαταστημάτων της Τράπεζας, είπε ότι είναι λογικό και αναπόφευκτο να
γίνει ένας εξορθολογισμός του δικτύου και είναι
«παρατραβηγμένο» να λέμε ότι «μετακινούμε υπαλ-
Ο πρόεδρος της λήλους για να τους πείσουμε προς την εθελουσία».
ΟΤΟΕ, Γ. Μότσιος
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων της Τρά-
πεζας Πειραιώς, Β. Νάκος ανέφερε ότι «θεωρούμε
ως θετική τη δυνατότητα συμμετοχής του ΤΧΣ στις
επικείμενες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των τρα-
πεζών, ως παράγοντα σταθεροποίησης και μελλοντι-
κής ανάπτυξης». Θεωρούμε, επίσης είπε, ως δεδομέ-
νο ότι αυτή η σταθεροποίηση «πρέπει να εμπεριέχει
τους εργαζόμενους και τα δικαιώματά τους» και να
μην αποτελέσουν για ακόμη μια φορά μέσω της πε-
ριστολής του κόστους, το όχημα για την κερδοφορία
των τραπεζών.
Τόνισε ότι τα προηγούμενα χρόνια στην Τράπεζα
Πειραιώς υπήρξε μείωση 73% του δικτύου καταστη-
μάτων και μείωση 46% των εργαζομένων της, κάτι
που, όπως είπε, «είναι αμφίβολο κατά πόσο συνει-
σέφερε στην οργανική κερδοφορία της τράπεζας».
Ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ, Γ. Μότσιος ανέφερε ότι «θεω-
ρούμε αναγκαίο να δοθεί η δυνατότητα συμμετοχής
του Τ.Χ.Σ. στις αυξήσεις των μετοχικών κεφαλαίων
των τραπεζών με την προστασία του δημοσίου συμ-
φέροντος». Ζήτησε «να σκεφτούμε ξανά το ρόλο και
τη χρησιμότητα του Τ.Χ.Σ. στις σημερινές συνθήκες»
λέγοντας πως θα ήταν καλύτερο το Δημόσιο να
ασκεί απευθείας τα δικαιώματά του στις τράπεζες.
Για την Τράπεζα Πειραιώς ανέφερε πως το Τ.Χ.Σ. θα
πρέπει να συμμετέχει σε μια αύξηση κεφαλαίου και
να μην αφήσει στους ιδιώτες επενδυτές και στα ξένα
κεφάλαια την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της
τράπεζας.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 33
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Κ. Τσιάρας: «Ενισχύουμε Δείτε εδώ τη

συνεδρίαση

την ανεξαρτησία
Α΄ΜΕΡΟΣ

Β΄ΜΕΡΟΣ

και λειτουργία της

Δικαιοσύνης»
Αντιπολίτευση: Νομοθετείτε
πρόχειρα και αναποτελεσματικά
«Κάνουμε ό,τι είναι δυνατό να κρατήσουμε
ζωντανό το κράτος δικαίου ακόμα και
μέσα στην περίοδο της πανδημίας και
να ενισχύσουμε με κάθε τρόπο την
ανεξαρτησία και την λειτουργία της
Δικαιοσύνης», ανέφερε μεταξύ άλλων
ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας
Τσιάρας μιλώντας στην Ολομέλεια κατά
τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την
Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ Ε. ΧΡΥΣΙΚΟΎ
ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΛΊΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΊΟΥ,
ΦΡΌΣΩ ΚΑΝΕΛΛΊΔΟΥ

Ο
υπουργός Δικαιοσύνης ενημέρωσε την
Ολομέλεια ότι το υπουργείο αναμένει τις
αποφάσεις της επιτροπής των λοιμωξιο-
λόγων - επιδημιολόγων, προκειμένου να δει πως θα
κινηθεί και να κατατεθεί στη Βουλή η τροπολογία
για τη σταδιακή επαναλειτουργία των δικαστηρίων.
Όπως πάντως έσπευσε να επισημάνει έχουν εξασφα-
λιστεί 9.000 rapid test για να προστατευθεί ο χώρος
της Δικαιοσύνης.
Σχολιάζοντας την κριτική για τη μεταφορά της
κυριότητας των καταστημάτων κράτησης, από το
Ταμείο Χρηματοδοτήσεως Δικαστικών Κτιρίων
(ΤΑΧΔΙΚ) στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, ο
κ. Τσιάρας υπενθύμισε ότι ήταν βασική προεκλογική
δέσμευση της ΝΔ η ΓΓ Αντεγκληματικής Πολιτικής
να μεταφερθεί στο υπουργείο Προστασίας του Πολί-
τη. Αναφερόμενος στο άρθρο του νομοσχεδίου με το
οποίο εισάγεται περιορισμός στην έκταση των δικο-
γράφων στο ΣτΕ, ο υπουργός Δικαιοσύνης υπογράμ-
μισε ότι είναι μια ρύθμιση «παραινετικού χαρακτήρα»
και ότι η διάταξη κατατέθηκε μετά από πρόταση που
είχε την ομόφωνη γνώμη της διοικητικής ολομέλει-
ας του ΣτΕ, και η οποία υποβλήθηκε στο υπουργείο
Δικαιοσύνης. Όπως επισήμανε, και άλλες προτάσεις
της ολομέλειας του συνταγματικού δικαστηρίου,
θεσπίστηκαν ως διατάξεις που είχαν αποτέλεσμα τη
μείωση των εκκρεμοτήτων του συγκεκριμένου δικα-
στηρίου, οι οποίες το 2010 ήταν 40.000 και σήμερα το
2020 είναι 11.000. Ο χρόνος δε διεκπεραίωσης στο
ΣτΕ, από τα 5 και πλέον χρόνια που απαιτείτο, σήμερα
O υπουργός Δικαιοσύνης
Κώστας Τσιάρας
είναι λιγότερο από 2 χρόνια.
Ο εισηγητής της ΝΔ Ανδρέας Πάτσης ανέφερε: «Η
ρητορική σας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της
Αντιπολίτευσης, κατά την επεξεργασία του νομο-
σχεδίου στην Επιτροπή, ήταν ακραίως παραπλανη-
τική, εξόχως παλιομοδίτικη και έντονα λαϊκίστικη.
Αντί να αντιμετωπίσετε τη διάταξη με τη ματιά στο
μέλλον για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος της
δικαιοσύνης, εσείς κλείνετε το μάτι σε συντεχνιακές
σκοπιμότητες. Κάνετε αντιπολίτευση για την αντιπο-
λίτευση και για να ψαρεύετε σε θολά νερά. Όπως τό-
νισε κι ο κύριος Υπουργός, διαβουλεύθηκε, άκουσε,
αξιολόγησε και έκρινε. Κανένα δικαίωμα για δίκαιη
κρίση δεν περιορίζεται, αλλά ουκ εν των πολλώ το
ευ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι».
Ο Διονύσης Καλαματιανός εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ
είπε: «Είστε η μόνη Κυβέρνηση στην Ευρώπη που
δεν έλαβε σοβαρά μέτρα ενίσχυσης των δικηγόρων.
Για έναν χρόνο η δικαιοσύνη είναι κλειστή και έχετε
δώσει στους δικηγόρους μόνο 600€. Προχτές δώσα-
τε 400€ από τον Ειδικό Λογαριασμό του ΟΑΕΔ, που
οι ίδιοι οι επιστήμονες πληρώνουν. Το ποσό αυτό δό-
θηκε σε ελάχιστους. Απορρίφθηκαν, μάλιστα, οι νέοι
δικηγόροι που τα έχουν περισσότερο ανάγκη. Χθες οι
επιστημονικοί φορείς, όπως είδατε, κύριοι συνάδελ-
φοι, έστειλαν ανοικτή επιστολή, με την οποία διαμαρ-
τύρονται έντονα γι’ αυτό που συνέβη με τα 400 ευρώ
και τον Ειδικό Λογαριασμό του ΟΑΕΔ. Διαμαρτύρο-
νται για τον εμπαιγμό με το χορήγημα των 400€ σε λί-
γους επιστήμονες. Μόλις σαράντα τέσσερις χιλιάδες
έλαβαν το επίδομα και διατέθηκαν 17,7 εκατομμύρια
€ από το αποθεματικό που είναι 67 εκατομμύρια».
Η εισηγήτρια του Κινήματος Αλλαγής Νάντια Γιαν-
νακοπούλου υποστήριξε: «Σημεία του νομοσχεδίου,
όπως είναι η επαναλειτουργία των δικαστηρίων,
όπως είναι ο αστείος «κόφτης» των σελίδων των
δικογράφων ενώπιον του ΣΤΕ, όπως είναι η παρα-
χώρηση εκμετάλλευσης της ακίνητης περιουσίας
του ΤΑΧΔΙΚ στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη,
αναρωτιέμαι αν σας έβαλαν τελικά σε σκέψεις, αν
σας προβλημάτισαν καθόλου, αν ακούσατε τι είπαμε
όλοι, αν θεωρείτε ότι έχουν έστω κάποια βάση αυτά
τα οποία σας είπαμε ή είναι κενά νοήματος και μόνο
εσείς κατέχετε την απόλυτη αλήθεια. Ο τρόπος που
νομοθετείτε, πέρα από αναποτελεσματικός, είναι και
πρόχειρος και μονόπλευρος, άρα επικίνδυνος, πράγ-
μα το οποίο επιβεβαιώθηκε όχι απλά από το τι σας
λέμε εμείς, αλλά από την ακρόαση των φορέων, που
ευθέως ο Πρόεδρος της ολομέλειας των δικηγορι-
κών συλλόγων σας είπε ότι ποτέ δεν ερωτήθηκε το
δικηγορικό Σώμα για τις επικείμενες αλλαγές στις
διατάξεις του ΣτΕ».

34 ΤΕΥΧΟΣ_016
 Ανδρέας Πάτσης
Βασικές διατάξεις
νομοσχεδίου
Αντιμετωπίζονται τα ζητήματα της υπερ-
βολικής εκτάσεως των δικογράφων
προς το ΣτΕ, της ενημέρωσης του κοινού
για απόφαση που λήφθηκε στη διάσκεψη
της Ολομέλειας του Σ.τ.Ε., της συμμετο-
χής των εισηγητών του Σ.τ.Ε
Προβλέπεται η σύσταση και λειτουργία
του Γραφείου Ευρωπαίων Εντεταλμένων
Εισαγγελέων και ένας αριθμός εισαγγε-
λικών λειτουργών που θα στελεχώσει το
γραφείο αυτό, προκειμένου να διασφαλι-
στούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα
οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής
Ένωσης.
Δίδεται η δυνατότητα στις διοικήσεις
των δικαστηρίων να προσδιορίσουν τις
ματαιωθείσες, λόγω της πανδημίας του
κορωνοϊού, υποθέσεις σε εύλογο χρονικό
διάστημα.
Επιδιώκεται η καλύτερη αξιοποίηση, ανα-
βάθμιση των καταστημάτων κράτησης,
των ακινήτων στα οποία στεγάζονται τα
καταστήματα κράτησης και του συνόλου
των οικοπέδων που προορίζονται για την
ανέγερση των φυλακών.
Διονύσης Καλαματιανός
Νάντια Γιαννακοπούλου
τοντάδων χιλιάδων ευρώ.
Ο εισηγητής της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνος Χή-
τας υπογράμμισε: «Δεν μπορεί τα ελληνικά δικαστή-
ρια να είναι κλειστά. Δηλαδή, δεν μπορούν να
Μαρία Κομνηνάκα λειτουργήσουν τα ελληνικά δικαστήρια εδώ
και έναν χρόνο με μάσκες, με μέτρα ασφαλεί-
ας, με αποστάσεις, με συγκεκριμένο αριθμό
ατόμων μέσα στις αίθουσες, προκειμένου να
γίνεται η απονομή της δικαιοσύνης, αλλά την
ίδια ώρα μπορούν τα μπουλούκια να γυρνούν
στους δρόμους; Δεν μπορεί να λειτουργήσει
η δικαιοσύνη; Η λογική τι λέει; Η δική μας λο-
γική λέει ότι μπορούν να λειτουργήσουν τα
δικαστήρια».
Η εισηγήτρια του
ΜέΡΑ 25 Φωτεινή
Μπακαδήμα αναφερό-
μενη στον περιορισμό
της έκτασης των δικο-
γράφων που κατατίθε-
νται στο ΣτΕ σημείω-
Η εισηγήτρια του ΚΚΕ Μαρία σε: «Αν επιμείνετε να
Κομνηνάκα τόνισε: «Εντάξατε νομοθετήσετε σήμερα
και τους δικηγόρους στην επι- αυτόν τον «κόφτη»,
στρεπτέα προκαταβολή, αφού μαζί με τον χρονικό
βέβαια τους εξαιρέσατε πρώ- περιορισμό της προ-
τα ακόμα και από αυτές τις φορικής ανάπτυξης
αναστολές των ασφαλιστικών που έχει ήδη οριοθε-
και φορολογικών υποχρεώσε- τηθεί, θα περιορίσει,
ών τους που παρατείνουν για αλλά και θα καταστή-
λίγο την ασφυξία, με τις απα- σει ταξικό, το δικαί-
Φωτεινή Μπακαδήμα
γορευτικές προϋποθέσεις που ωμα πρόσβασης στη
βάλατε το μεγαλύτερο μέρος δικαιοσύνη, με τους
των αυτοαπασχολουμένων δικηγόρων βλέπει πραγ- λίγους που μπορούν να επωμισθούν το τριπλάσιο
ματικά με το κιάλι ακόμα και αυτά τα «ψίχουλα» των ποσό του προστίμου, να το κάνουν, και τους πολλούς
1000 ή μάλλον των 500 ευρώ που τελικά κρατάνε. που δεν θα μπορούν να δώσουν το ελεύθερο στον δι-
Αντίθετα, οι μεγάλες δικηγορικές εταιρείες «ξεκο- κηγόρο τους να υπερβεί την προβλεπόμενη έκταση,
κάλισαν» ιδιαίτερα παχυλά ποσά δεκάδων ή και εκα- να παραμένουν με πιο περιορισμένη εκπροσώπηση».
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 35
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Όχι περιορισμός
στην έκταση των
δικογράφων που
κατατίθενται στο ΣτΕ
Οι αντιρρήσεις και
οι προτάσεις των
εξωκοινοβουλευτικών
φορέων στην Επιτροπή
Τις θέσεις και τις προτάσεις τους για
το νομοσχέδιο «Εφαρμογή διατάξεων
του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939 του
Συμβουλίου της 12ης Οκτωβρίου 2017
σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης
συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής
Εισαγγελίας, ρυθμίσεις για τη λειτουργία
των δικαστηρίων και άλλες διατάξεις
του Υπουργείου Δικαιοσύνης» ανέπτυξαν
οι εξωκοινοβουλευτικοί φορείς κατά τη
συζήτηση του νομοσχεδίου στην Επιτροπή
Δημόσιας Διοίκησης και Δικαιοσύνης της
Βουλής.
ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ Ε. ΧΡΥΣΙΚΟΎ
ΦΩΤΟ: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Π. ΣΑΐΤΑΣ, Σ. ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΉ

Ο
Πρόεδρος της Ένωσης Δικαστικών Λει-
τουργών Συμβουλίου της Επικρατείας
Παναγιώτης Τσούκας αναφερόμενος
στη διάταξη η οποία θέτει όριο στις σελίδες των
δικογράφων που κατατίθενται στο ΣτΕ ανέφερε:
«Η ρύθμιση προέκυψε από την σωρευμένη πείρα
πολλών ετών, των δικαστών του Συμβουλίου της
Επικρατείας. Πάνω από τις μισές υποθέσεις της
O Πρόεδρος του
ολομέλειας, που εκκρεμούν στο Συμβούλιο Επι- Δικηγορικού
κρατείας, έχουν αυτό το γνώρισμα, της τεράστιας Συλλόγου
έκτασης των δικογράφων, όπως επίσης, ένας πολύ Πειραιά Γιώργος
Σταματογιάννης
μεγάλος αριθμός υποθέσεων, για παράδειγμα στο
6ο τμήμα, στις υποθέσεις των δημοσίων έργων,
αλλά ευκαιριακά και σε πολλές άλλες υποθέσεις. ως ανεξέταστα».
Δεν θα έλεγα, ότι αυτό είναι το μείζον πρόβλημα της ελληνι- Αντίθετος στο όριο στις σελίδες των δικογράφων δήλωσε ο
κής δικαιοσύνης. Σαφώς όχι, αλλά είναι ένα πρόβλημα που νο- Πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων Ελ- Δείτε ολόκληρη
μίζω, ότι χωρίς να παραβλεφθεί το συμφέρον κανενός, αλλά λάδος Δημήτρης Βερβεσσός. Στην τοποθέτησή του ανέφερε: τη συνεδρίαση της
Επιτροπής εδώ
μόνο να ωφεληθεί, μπορεί να εισαχθεί αυτή η ρύθμιση και να «Το πρόβλημα της Ελληνικής Δικαιοσύνης είναι οι 30 σελίδες
θεσπιστεί από τον Έλληνα νομοθέτη. Δεν θα πληγεί κανενός το δικογράφου του Συμβουλίου της Επικρατείας; Νομίζω ότι
το συμφέρον και προεχόντως ούτε των δικηγόρων ούτε των αδικεί το διάλογο για την απονομή της δικαιοσύνης στην πα-
Ελλήνων πολιτών. Στην Ευρώπη είναι το Γενικό Δικαστήριο της τρίδα μας. Αλλού είναι τα προβλήματα. Όταν κάνει δύο χρόνια
Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει τέτοιο περιορισμό και είναι και να βγει απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας μετά από
το Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο έχει διάσκεψη να γραφτεί και να δοθεί στους πολίτες και έχουν στο
τη δυνατότητα, κατά τους κανονισμούς που διέπουν τη λειτουρ- μεταξύ φυλλορροήσει άλλες καταστάσεις, εκεί δεν μας ενο-
γία του, για δικόγραφα άνω των 20 σελίδων, να τα απορρίψει χλεί η απονομή της δικαιοσύνης; Υπάρχουν αντίστοιχες κυρώ-

36 ΤΕΥΧΟΣ_016

O Πρόεδρος της
Ολομέλειας των
Δικηγορικών Συλλόγων
Ελλάδος Δημήτρης
Βερβεσσός
σεις σε δικαστές που καθυστερούν την έκδοση αποφάσεων;
Τουναντίον, όλοι παίρνουν επίδομα από την τσέπη ταχείας
απονομής δικαιοσύνης στο μισθολόγιό τους». Αναφερόμε-
νος στη μη εκδίκαση υποθέσεων λόγω των περιορισμών της
πανδημίας ο κ. Βερβεσσός χαρακτήρισε «τραγική» την ημέρα
που θα επαναλειτουργήσουν τα δικαστήρια «γιατί έχουν συσ-
σωρευτεί χιλιάδες υποθέσεις». Ο Πρόεδρος του ΔΣΑ τόνισε
επίσης την περιορισμένη οικονομική βοήθεια που έχουν λάβει
οι δικηγόροι λόγω της αναστολής λειτουργίας των δικαστηρί-
ων. «Από την πρώτη φάση της «Επιστρεπτέας Προκαταβολής»
έχουν πάρει 9.029 και 13.000 από τη δεύτερη φάση, από το
σύνολο των 40.000 και προχθές από τα περιβόητα 400 ευρώ
του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων πήραν
44.000 συνολικά επιστήμονες από 120.000. Πόσοι δικηγόροι
είναι μέσα σε αυτούς και πώς θα ζήσουν οι άνθρωποι αυτοί; Με
τι οικονομικά μέσα;» αναρωτήθηκε ο κ. Βερβεσσός και ζήτησε
να λειτουργήσουν τα δικαστήρια διότι «δεν μπορεί σε μια ευνο-
μούμενη Πολιτεία να μη λειτουργεί η Δικαιοσύνη».
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος Δικηγορικών Συλλόγων Πει-
ραιά Γιώργος Σταματογιάννης αναφερόμενος στον κόφτη για
την έκταση των δικογράφων και το αν αυτή η διάταξη προ-
καλέσει, ενδεχομένως, καταπάτηση των δικαιωμάτων των
πολιτών στη δίκαιη δίκη τόνισε : «νομίζω ότι, ουσιαστικά,
δημιουργείται μια κερκόπορτα στην πραγματικότητα, με αυτό
που γίνεται αυτή τη στιγμή. Υπάρχει μια «επίθεση», κατά του
δικηγόρου, με την έννοια της απαγόρευσης, αρχικά, τώρα με
το θέμα του περιορισμού του δικογράφου στο Συμβούλιο της
Επικρατείας. Υπάρχει μία λογική στην πιλοτική αστική δίκη,
που φαίνεται ότι έρχεται και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Γενι-
κότερα, υπάρχει μία αντιμετώπιση ότι, πράγματι, οι δικηγόροι
φταίνε γι’ αυτό που συμβαίνει. Θέλω λίγο να επισημάνω στον
Πρόεδρο της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών του Συμβουλίου
της Επικρατείας, ότι ναι μεν το ΕΔΔΑ μπορεί να λέει έτσι
αυτά τα πράγματα και να έχει αυτή τη δικονομία, αλλά αυτή
η δικονομία του ΕΔΔΑ και που δεν απαντάται σε καμία άλλη
έννομη τάξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την οποία ακολουθούμε
πιστά και ειδικότερα στο Συμβούλιο της Επικρατείας με το
Conseil d’ Etat, που είναι το Γαλλικό, αντίστοιχο, Συμβούλιο
Επικρατείας». Ο κ. Σταματογιάννης πρότεινε «πλήρη ψηφιο-
ποίηση των λειτουργιών όλης της φάσης της λειτουργίας του
Συμβουλίου της Επικρατείας. Θα μπορούσε να είναι ενδεχόμε-
να, όταν μία πρόδηλα αίτηση αναίρεσης ή ακύρωσης να υπάρχει
μία δικαστική δαπάνη στο τέλος. Μία σκέψη θα μπορούσε να
είναι αυτή. Επίσης, θα μπορούσε να είναι, να αναμορφωθεί
αυτό το ζήτημα του εισηγητή δικαστή για να μπορέσει με αυτό
τον τρόπο να γίνεται ένα ξεκαθάρισμα των υποθέσεων. Νομί-
ζω ότι υπάρχουν τέτοιες δυνατότητες για να μπορέσουμε να
τα αντιμετωπίσουμε».
Ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος
Σπύρος Παππάς αναφερόμενος στη σύσταση του Γραφείου
Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων και τη συνεργασία
του με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία με στόχο την ταχύτερη και
αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των εγκλημάτων που
στρέφονται κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ευρω-
παϊκής Ένωσης τόνισε : «Θεωρούμε ότι η διάταξη αυτή στο
πλαίσιο της Ε.Ε. θα καταπολεμήσει περαιτέρω την απάτη, την
φοροδιαφυγή και το διασυνοριακό έγκλημα, το οποίο δεν συν-
δέεται μόνο με το φορολογικής φύσεως αδικήματα, αλλά και
με το αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές
δραστηριότητες. Διότι, γνωρίζουμε ότι αυτά τα χρήματα τα
οποία αποκομίζονται από τις διατάξεις της φοροδιαφυγής, της
απάτης κατά της Ε.Ε. Η ανακάλυψη των χρηματικών αυτών πο-
σών θα βοηθήσει στο να χρηματοδοτηθούν, ανάγκες, όπου όλοι
γνωρίζουμε πόσο υπάρχουν εντός της Ε.Ε., πολλώ δε μάλλον
τώρα με τις υγειονομικές συνθήκες που έχουμε. Για παράδειγ-
μα, θα μπορούν να δίνονται στην εξάντληση των εμβολίων, σε
παραγωγικές μονάδες εντός Ε.Ε. και σε φορείς υγείας».
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 37
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ ΔΙΠΛΩΜΑΤΊΑ

Την έμπρακτη αλληλεγγύη των κρατών μελών

της Ε.Ε. απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα
ζήτησαν οι Έλληνες βουλευτές από τους
Ισπανούς ομολόγους τους
Κοινή συνεδρίαση μέσω τηλεδιάσκεψης των κοινοβουλευτικών Επιτροπών Ελλάδας - Ισπανίας

Η απειλητική συμπεριφορά της Τουρκίας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε.,
το μεταναστευτικό, η αντιμετώπιση της πανδημίας, τα ζητήματα που απασχολούν τη Μεσόγειο και τις σχέσεις Ελλάδας-Ισπανίας
συζητήθηκαν στην τηλεδιάσκεψη μεταξύ των μελών της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των
Ελλήνων και της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Κογκρέσου της Ισπανίας.
ΤOY ΠΑΝΑΓΙΏΤΗ ΣΙΆΝΗ ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ/ΦΡΌΣΩ ΚΑΝΕΛΛΊΔΟΥ

Η
κοινή συνεδρίαση άρχισε με την εισήγηση
του Ισπανού Προέδρου της Επιτροπής κ.
Πάου Μαρί Κλόζε, ο οποίος αναφέρθηκε
στο καλό επίπεδο των διμερών σχέσεων, στις προ-
κλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση
λόγω της πανδημίας και στη διαχείριση του Ταμείου
Ανάκαμψης, στην κοινή προσπάθεια έναντι ζητημά-
των ειρήνης και δημοκρατίας, στα προβλήματα που
τίθενται εξαιτίας της αστάθειας σε πολλές χώρες
με θαλάσσια σύνορα στη μεσογειακή λεκάνη στη Βό-
ρεια Αφρική και την Ασία.
Οι Ισπανοί βουλευτές, μέλη της Επιτροπής Εξωτε-
ρικών Υποθέσεων του Κογκρέσου, αφού υπογράμμι-
σαν τις καλές σχέσεις των δύο χωρών, αναφέρθηκαν
στις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν η Ελλά-
δα και η Ισπανία λόγω της νησιωτικότητας. Εστίασαν
στις εξελίξεις που αφορούν το μεταναστευτικό ζή-
τημα καθώς και τη στάση ορισμένων κρατών μελών
της Ε.Ε. στον επιμερισμό των βαρών, ενώ ανέπτυξαν
επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τόνισαν την
ανάγκη αξιοποίησης των πόρων από το Ταμείο Ανά-
καμψης για την ψηφιακή μετάβαση των δύο χωρών.
Οι Έλληνες βουλευτές προέβαλαν το ζήτημα της
τουρκικής προκλητικότητας και την ανάγκη έμπρα-
κτης έκφρασης αλληλεγγύης από τα κράτη μέλη και
την Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύνολο, ενόψει και της
επικείμενης συνόδου κορυφής.
«Είναι η πρώτη φορά που βιώνουμε τόσο βαθιά κρίση
σε χρόνο και ένταση με την Τουρκία, που ξεκίνησε με
την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού πριν από
ένα χρόνο και κορυφώθηκε από το καλοκαίρι με την
οξυμένη προκλητική επιθετικότητα και τις απειλές
πολέμου. Η πολιτική κατευνασμού που επιχειρήθηκε
από την Ευρώπη δεν έχει αποδώσει, πρέπει να επι-
δειχθεί η έμπρακτη αλληλεγγύη της Ε.Ε. έναντι δύο
κρατών μελών που απειλούνται από υποψήφια προς
ένταξη χώρα» σημείωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής
Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων κ. Κων-
σταντίνος Γκιουλέκας.

38 ΤΕΥΧΟΣ_014
Στην εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την
Τουρκία και στα προβλήματα που βιώνει η Ελλάδα
λόγω αυτού, εστίασε την παρέμβασή του ο αντιπρό-
εδρος της Επιτροπής κ. Αναστάσιος Δημοσχάκης.
Ο εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας κ. Χρήστος
Δερμεντζόπουλος σημείωσε ότι η Ε.Ε. αποτελεί ένα
οικοδόμημα εξάλειψης του πολέμου και ανάπτυξης
της ευημερίας, αξίες που απειλούνται από την τουρ-
κική επιθετική δράση, ενώ αναφέρθηκε στην κοινή
θέση Ελλάδας και Ισπανίας για την υιοθέτηση του
ευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού, το οποίο,
όπως είπε, θα διευκολύνει την επαναλειτουργία της
τουριστικής βιομηχανίας των δύο χωρών.
Την ανάγκη να αποκτήσει η Ε.Ε. ενιαία φωνή, καθώς
και διπλωματική και αμυντική αυτονομία από τις
ΗΠΑ, προέβαλε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Γιώργος
Κατρούγκαλος, ο οποίος χαρακτήρισε «ενδιαφέρον
πείραμα την κυβέρνηση συνεργασίας προοδευτικών
κομμάτων στην Ισπανία» τονίζοντας ότι η προοδευτι-
κή διακυβέρνηση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση
και για την Ε.Ε. προκειμένου να απομακρυνθεί, όπως
είπε, από το νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο.
Ο εισηγητής του Κινήματος Αλλαγής κ. Ανδρέας Λο-
βέρδος αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο μεταναστευτικό
ζήτημα, ζητώντας από τους Ισπανούς βουλευτές να
μη στηρίξουν το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση
και το Άσυλο, γιατί, όπως τόνισε, δεν βελτιώνει τίπο-
τε και όλα θα τα φορτωθούν τα κράτη μέλη της Ε.Ε.
Ανάλογη κριτική στο υπό διαμόρφωση νέο Σύμφωνο
για τη Μετανάστευση της Ε.Ε. άσκησε και η βουλευ-
τής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Θεοδώρα Τζάκρη.
Ο κ. Κώστας Χύτας, εισηγητής της Ελληνικής Λύσης,
αναφέρθηκε σε σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ
των κρατών μελών της Ε.Ε. που εμποδίζουν την
έκφραση αλληλεγγύης στην Ελλάδα απέναντι στην
τουρκική επιθετικότητα, τονίζοντας τη στενή συμ-
βολή της Ισπανίας στο εξοπλιστικό πρόγραμμα της
Τουρκίας.
Στο θέμα της συνεργασίας Ισπανίας-Τουρκίας στον
αμυντικό τομέα αναφέρθηκε και η εισηγήτρια του
ΜέΡΑ25 κ. Σοφία Σακοράφα, η οποία επέκρινε την
οικονομική πολιτική της Ε.Ε. απέναντι στις μικρομε-
σαίες επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά προ-
βλήματα λόγω της πανδημίας και έθεσε την πρόταση
για διαγραφή των χρεών τους.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξοπλισμών κ. Αθανά-
σιος Δαβάκης χαιρέτισε το ενδιαφέρον της Ισπα-
νικής Ναυπηγικής Βιομηχανίας για συμμετοχή στο
εξοπλιστικό πρόγραμμα του Ελληνικού Πολεμικού
Ναυτικού, που αποτελεί, όπως ανέφερε, ευκαιρία
για βαθύτερη συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία,
η οποία αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την εξέλιξη
του κλάδου της Ε.Ε. Τέλος, αναφερόμενος στις επι-
φυλάξεις της Ισπανίας ως προς το καθεστώς κυρώ-
σεων της Ε.Ε. απέναντι στην Τουρκία, ο κ. Δαβάκης
σημείωσε ότι μόνο η συντεταγμένη κοινή δράση της
Ευρώπης μπορεί να στείλει μήνυμα στη γείτονα.
23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2021 39
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ ΔΙΠΛΩΜΑΤΊΑ

Η Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας

συμμετέχει στους εορτασμούς
για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης
Συνεδρίαση της Διεθνούς Γραμματείας της ΔΣΟ
Με τη συμμετοχή βουλευτών από 23 χώρες συνεδρίασε η Διεθνής Γραμματεία των Προέδρων και των Εισηγητών των Επιτροπών
της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας, στις 17 Μαρτίου.

Η
συνεδρίαση λόγω των ειδικών συν- ηση Ορθόδοξης Κληρονομίας και Δια-
θηκών που επιβάλλει η πανδημία θρησκειακός Διάλογος».
του COVID 19, πραγματοποιήθηκε  Την έκδοση του Τόμου των Πρακτι-
διαδικτυακά. Τη Βουλή των Ελλήνων εκπρο- κών του Διεθνούς Συνεδρίου κοινο-
σώπησαν ο γενικός γραμματέας της ΔΣΟ, βουλευτικού διαλόγου της Βηρυτού,
Μάξιμος Χαρακόπουλος, ο Αναπληρωτής γ.γ. που έγινε στις 3 κα 4 Απριλίου 2108 με
της ΔΣΟ Ανδρέας Μιχαηλίδης, ο βουλευτής θέμα: «Ενότητα στην Πολυμορφία και
Αθανάσιος Δαβάκης, ο βουλευτής Σταύρος βασικές αρχές ελευθερίας για τους
Κελέτσης, ο βουλευτής Ιωάννης Σαρακιώτης Χριστιανούς και Μουσουλμάνος στην
και ο σύμβουλος της ΔΣΟ Κώστας Μυγδάλης. Μέση Ανατολή». Ο υπό έκδοση Τόμος
Στο πλαίσιο των εργασιών, έγινε απολογι- θα τυπωθεί σύντομα από το Τυπογρα-
σμός των δραστηριοτήτων της ΔΣΟ, ενώ ο φείο της Βουλής και θα κυκλοφορή-
γ.γ. της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης σεις σε τέσσερις γλώσσες: Ελληνικά,
Ορθοδοξίας έθεσε σειρά θεμάτων και συ- Αγγλικά, Ρωσικά και Αραβικά.
γκεκριμένα:  Τον 3ο Διεθνή Διαγωνισμό Φω-
 Την συνεργασία της ΔΣΟ με το Εθνικό και τογραφίας με θέμα τους Ναούς της
Καποδιστριακό πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) Αγίας Σοφίας του Θεού. Πρόκειται
και ιδιαίτερα με το ‘‘Κέντρο Αριστείας’’ του για πρωτοβουλία που προκηρύχθηκε
Πανεπιστημίου υπό την επωνυμία «Αξιοποί- ήδη στον απόηχο της πρότασης της

40 ΤΕΥΧΟΣ_014

Επιτροπής Πολιτισμού της ΔΣΟ στο πλαίσιο της
διαφύλαξης και της ανάδειξης του Χριστιανικού
Ορθόδοξου πολιτισμού. Ο διαγωνισμός θα πραγ-
ματοποιηθεί σε συνεργασία με την Ιστοσελίδα
orthPhoto.net
 Την έκδοση Ειδικού Τόμου με θέμα: «Οι ναοί του
θεού Σοφίας στην ιστορία και στον κόσμο»: Πρόκει-
ται για μελέτη με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, η
οποία θα αφιερώνεται στην παρουσίαση της ιστο-
ρικής, θρησκευτικής, οικονομικής και αρχιτεκτονι-
κής υπόστασης των 46 μνημειακών ναών της Αγίας
Σοφίας σε ολόκληρο τον κόσμο.
 Την υποβολή Πρότασης στο Συμβούλιο της Ευ-
ρώπης για τη δημιουργία Πολιτιστικής Διαδρομής
με τίτλο: «Ευρωπαϊκή Διαδρομή των 46 Μνημείων
της Αγίας Σοφίας του Θεού (Hagia Sophia)». Η πρω-
τοβουλία αυτή αποσκοπεί στη δημιουργία μιας πο-
λιτιστικής διαδρομής με ορθόδοξη αναφορά, που
εκτείνεται από τη Σκωτία, θα διαπερνά την Ευρώ-
πη και θα φτάνει μέχρι και την Κίνα.
 Την συνεργασία με την Παγκόσμια Μουσουλμα-
νική Λίγκα (MWL): Η Παγκόσμια Μουσουλμανική Λί-
γκα, Διεθνής ΜΚΟ ισλαμικής συνεργασίας με έδρα
την ιερή πόλη Μέκκα της Σαουδικής Αραβίας. Οι
δύο οργανώσεις συμφώνησαν την υπογραφή Μνη-
μονίου Κατανόησης, η οποία προγραμματίζεται για
τα τέλη Μαΐου του 2021, στο πλαίσιο της επίσκε-
ψης της ηγεσίας της μουσουλμανικής οργάνωσης
στην Αθήνα.
Ο γενικός γραμματέας της ΔΣΟ παρουσίασε τον
απολογισμό και τον προγραμματισμό δραστηριοτή-
των του θεσμού, ενώ ανέπτυξε τις πρωτοβουλίες
για το επόμενο διάστημα. Μεταξύ άλλων περιλαμ-
βάνονται:
α) Ο εορτασμός των 200 ετών από την έναρξη της
Ελληνικής Επανάστασης. Ο Μάξιμος Χαρακόπου-
λος τόνισε ότι «η Ελλάδα εορτάζει εφέτος την
επέτειο των 200 ετών από την επανάσταση του
ελληνικού λαού ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρα-
τορία, που οδήγησε στην ελευθερία και την εθνική
ανεξαρτησία του Ελληνικού Κράτους το 1830. Υπό
τον τουρκικό ζυγό δεν βρισκόταν μόνο η Ελλάδα,
αλλά και πολλοί άλλοι ορθόδοξοι λαοί, όπως και
το Άγιον Όρος. Αυτός είναι και ο λόγος που αποφα-
σίσαμε την έκδοση Τόμου με θέμα: “Η διορθόδοξη
παρουσία του Αγίου Όρους στα χρόνια της οθωμα-
νικής κυριαρχίας (1430-1912)”».
β) Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμα-
νικό τέμενος. Ο γ.γ. της ΔΣΟ επισήμανε ότι «το ζή-
τημα αυτό είναι κεντρικό και στις δραστηριότητές
μας για το τρέχον έτος. Η αντίδραση μας σε μια
τέτοια κίνηση που προσβάλλει τον πανανθρώπινο
πολιτισμό πρέπει να είναι άμεση, πολυεπίπεδη,
διαρκής και στρατηγικά σχεδιασμένη. Το πρώτο
βήμα έγινε δια της εκπεφρασμένης από τη ΔΣΟ κα-
ταγγελίας στη σχετική δήλωση που υιοθετήσαμε
στην 27η Γενική μας Συνέλευση. Είμαι, όμως, πε-
πεισμένος ότι συμμερίζεστε την άποψη μου πως
πρέπει να ακολουθήσουν κι άλλες πρωτοβουλίες
που θα ευαισθητοποιήσουν την διεθνή κοινή γνώμη
και θα κινητοποιήσουν κυβερνήσεις και διεθνείς
οργανισμούς για την ανατροπή της αυθαίρετης
τουρκικής απόφασης».
γ) Η υποβολή Πρότασης στο Συμβούλιο της Ευρώ-
πης για τη δημιουργία Πολιτιστικής Διαδρομής με
τίτλο: «Ευρωπαϊκή Διαδρομή των 46 Μνημείων της
Αγίας του Θεού Σοφίας (Hagia Sophia)». Η πρωτο-
βουλία αυτή αποσκοπεί στη δημιουργία μιας πολι-
τιστικής διαδρομής με ορθόδοξη αναφορά, που θα
εκτείνεται από τη Σκωτία, θα διαπερνά την Ευρώ-
πη και θα φτάνει μέχρι και την Κίνα.
Ο κ. Χαρακόπουλος απευθυνόμενος στους βουλευ-
τές μέλη της ΔΣΟ υπενθύμισε τον κατηχητήριο
λόγο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου:
‘‘Ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου εἶναι (...) ἡ ὑπόσχεσις ὅτι τό
κακόν, εἰς ὅλας τάς μορφάς του, δέν ἔχει τόν τελευ-
ταῖον λόγον εἰς τήν ἱστορίαν’’».
23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2021 41
ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η Επανάσταση του 1821

Το Εικοσιένα αποτελεί την ευρωπαϊκότερη και συγχρόνως την οικουμενικότερη στιγμή της ελληνικής ιστορίας, σύμφωνα με τον
ιστορικό Σπύρο Ασδραχά.
ΕΛΈΝΗ ΑΝΤΩΝΑΡΆΚΟΥ, ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΠΟΛΗΣ (ΚΑΠΝΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ) ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

42 ΤΕΥΧΟΣ_016

Γ
ια το μεν πρώτο εύκολα κάποιος μπορεί
να συγκεντρώσει τα αναγκαία τεκμήρια,
με πιο σημαντικό από αυτά το γεγονός πως
το Ελληνικό Ζήτημα, ενώ προβλήθηκε αρχικά ως
μια επιμέρους πλευρά του Ανατολικού ζητήματος,
γρήγορα εξελίχτηκε σε καθαρώς ευρωπαϊκό πρό-
βλημα, με τη ζωηρή εμπλοκή μάλιστα σε αυτό του
συνόλου σχεδόν της ευρωπαϊκής διανόησης. Η τε-
«Μετά πολλούς αιώνας Ρήγας ο Βελεστινλής σπύρει
τον σπόρο της Ελευθερίας εις τους Έλληνας και
τους ενθαρρύνει οδηγών αυτούς τον τρόπον της
απελευθερώσεώς των».
Ιωάννης Μακρυγιάννης (1797-1864 – Παναγιώτης
Ζωγράφος (αρχές 19ου αιώνα).
Πτώσις της Κωνσταντινουπόλεως
Ακουατίντα και Υδατογραφία σε χαρτόνι από: Histoire
picturale de la guerre del’ indépendence hellénique par
le Général Makryjannis .Notice historique de S.E.M.
Johannes Gennadious. Préface de Fred Boissonas.
Edition d’ Art Boissonas, Genève 1926, Μουσείο
Μπενάκη
λική έκβασή του, με τη δημιουργία του ελληνικού
κράτους, προσανατόλισε οριστικά και αμετάκλητα,
παρά τις κάποιες ιδεολογικές κυρίως παρεκκλί-
σεις, την Ελλάδα προς την Ευρώπη. Για το δεύτε-
ρο, την οικουμενικότητα δηλαδή της Ελληνικής
Επανάστασης, μόνο εάν παρακολουθήσουμε τις
μεγάλες ανατροπές που την ακολούθησαν, και
όχι μόνο στον χώρο της Βαλκανικής, θα αντιλη-
φθούμε την ύπαρξη και αυτής της διάστασης. Σε
αυτό συνηγορούν επιπλέον και ορισμένοι Τούρκοι
ιστορικοί που θεωρούν την Ελληνική Επανάσταση
γεγονός μείζονος σημασίας στη μακρά πορεία του
πολιτικού εκσυγχρονισμού και της μετάβασης από
την οθωμανική στην τουρκική πραγματικότητα.
Θα επιδιώξουμε τώρα να υπενθυμίσουμε με σύ-
ντομο και εύληπτο τρόπο τις σημαντικές στιγμές
της Επανάστασης, που μας κάνουν όλους υπερή-
φανους, αλλά και τις στιγμές που μας προβλημα-
τίζουν και απαιτούν τη σύνεση και τη συναίνεση
όλων απέναντι στα μείζονα προβλήματα που κατά
καιρούς αντιμετωπίζει ο τόπος, χωρίς πρόθεση
εμβάθυνσης σε κάποια πλευρά του ίδιου γεγονό-
τος, ούτε ενασχόλησης με τα ποικίλα ιδεολογικά
ζητήματα που σχετίζονται με αυτό.
Από τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα,
οι φωνές που διατύπωναν με απόλυτο τρόπο
την πίστη τους στις δυνάμεις του Γένους και τη
βεβαιότητα για την επιτυχία της επερχόμενης
Επανάστασης πλήθαιναν συνεχώς. Τα γεγονότα
του 1770, περισσότερο γνωστά ως Ορλωφικά, ξε-
καθάρισαν στη συνείδηση των περισσοτέρων ότι,
όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Ιωάννης Καπο-
δίστριας το 1811, «ως Έλλην οφείλει μόνον εκείνη
την ελευθερία να επιθυμή, την οποίαν οι Έλληνες
ήθελον αποκτήσει δια των ιδίων των δυνάμεων».
Οι δυνάμεις, όμως αυτές ήταν πλέον έτοιμες,
ύστερα από μια μακρά περίοδο προετοιμασίας: στα
βουνά οι αρματολοί και οι κλέφτες, στις θάλασσες
οι ατρόμητοι ναύτες του Αιγαίου, στις πόλεις και
τα χωριά ο κλήρος και ο λαός, στις παροικίες του
εξωτερικού οι πλούσιοι έμποροι και οι διανοούμε-
νοι.
Το δύσκολο έργο της προετοιμασίας της Επανά-
στασης που είχε ξεκινήσει ο Ρήγας Βελεστινλής
(1757-1798), με το διαφωτιστικό και εθνεγερτικό
του έργο, ανέλαβαν να συνεχίσουν μερικά χρόνια
αργότερα τρεις πατριώτες με την ίδρυση της
Φιλικής Εταιρείας, το Σεπτέμβριο του 1814, στη
μακρινή Οδησσό. Λίγο καιρό μετά την ίδρυση της
Εταιρείας από τους Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαο
Σκουφά και Αθανάσιο Τσακάλωφ ο αριθμός των
μελών της διαρκώς μεγάλωνε, δημιουργώντας
έτσι ένα δίκτυο μυημένων που κάλυπτε πλέον την
Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Στις 22 Φεβρουαρίου 1821, ο Αλέξανδρος Υψηλά-
ντης πέρασε τον ποταμό Προύθο, φυσικό σύνορο
ανάμεσα στη Ρωσία και τις αυτόνομες Παραδουνά-
βιες Ηγεμονίες, και στις 24 του ίδιου μήνα απηύθυ-
νε από το Ιάσιο την επαναστατική προκήρυξή του,
«Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος», ενώ άρχισε
να στρατολογεί νέους. Στις 10 Μαρτίου, στη Φω-
ξάνη, συγκροτήθηκε ο Ιερός Λόχος, τον πυρήνα
του οποίου αποτελούσαν μαθητές του ελληνικού
σχολείου της Οδησσού.
Η Επανάσταση όμως στις Ηγεμονίες, παρά την κα-
τάπνιξή της μετά τη μάχη του Δραγατσανίου τον
Ιούνιο του 1821, είχε πετύχει το στρατηγικό της
στόχο, να απασχολήσει δηλαδή ισχυρές τουρκικές
δυνάμεις μακριά από την Ελλάδα και κυρίως την
Πελοπόννησο, όπου ο ξεσηκωμός είχε ξεκινήσει
λίγους μήνες πριν.
Από τα μέσα Μαρτίου του 1821 ήταν φανερό ακόμα
και στους Τούρκους πως η ώρα είχε φτάσει. Στις
23 Μαρτίου 1821 ο Παλαιών Πατρών Γερμανός
όρκισε σε μια σημαία που έφερε μαζί του ο Ανδρέ-
ας Λόντος τους επαναστάτες στην πλατεία Αγίου
Γεωργίου στην Πάτρα.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Πετρόμπεης
Μαυρομιχάλης την ίδια ημέρα επικεφαλής πολ-
λών αγωνιστών απελευθέρωσαν την Καλαμάτα.
Λίγες μέρες αργότερα ξέσπασε η Επανάσταση στη
Στερεά Ελλάδα, στα Σάλωνα, το Γαλαξίδι, το Λιδο-
ρίκι, τη Θήβα, τη Λιβαδειά, την Αθήνα. Τους επόμε-
νους μήνες η επαναστατική φλόγα είχε απλωθεί
στην Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίου, τη Θεσσαλία,
την Ήπειρο και την Μακεδονία. Παντού οι κατα-
κτητές είχαν μεταβληθεί σε πολιορκούμενους.
Κλεισμένοι μέσα στα κάστρα, περιτριγυρισμένοι
από τους αποφασισμένους πολιορκητές τους προ-
σπαθούσαν να κερδίσουν χρόνο μέχρι να φτάσει η
βοήθεια. Πράγματι, ο Χουρσίτ πάσας, ο οποίος βρι-
σκόταν τότε στην Ήπειρο διεξάγοντας στρατιωτι-
κές επιχειρήσεις εναντίον του Αλή Πασά, έστειλε
στην Πελοπόννησο τον Μουσταφά Μπέη με 4000
άνδρες για να χτυπήσει τους επαναστάτες.
Ο Κολοκοτρώνης, στο μεταξύ, πολιορκούσε την
Τριπολιτσά, πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό
κέντρο του Μοριά.
Στη Ρούμελη, την ίδια περίοδο, η πολεμική δράση
των επαναστατών ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Επι-
κεφαλής των τουρκικών στρατευμάτων που κα-
τευθύνονταν προς την ανατολική Στερεά Ελλάδα
ο Κιοσέ Μεχμέτ πασάς και ο Ομέρ Βρυώνης. Στις
23 Απριλίου 1821 ο Αθανάσιος Διάκος προσπάθη-
σε να τους εμποδίσει στη γέφυρα της Αλαμάνας
χωρίς επιτυχία. Ο μαρτυρικός θάνατος του Διάκου
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 43
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Θεόδωρος Βρυζάκης ,  Παραμυθία 185
Συλλογή Έργων Τέχνης της Βουλής των Ελλήνων
ενίσχυσε όμως το αγωνιστικό φρόνημα των επανα-
στατών της Ρούμελης και οδήγησε λίγο μετά τον
Οδυσσέα Ανδρούτσο σε μια θυελλώδη επίθεση
εναντίον των Τούρκων στο Χάνι της Γραβιάς.
Η συντριβή ωστόσο του ισχυρού στρατιωτικού
σώματος του Μπεϊράν πασά στα Βασιλικά της
Λοκρίδας από τις δυνάμεις του Γκούρα και του
Δυοβουνιώτη, στα τέλη Αυγούστου, έκανε αδύνα-
τη πλέον την προσφορά οποιασδήποτε βοήθειας
στους πολιορκούμενους της Πελοποννήσου. Έτσι,
στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, η Τριπολιτσά έπεσε και
εξουδετερώθηκε η πιο σημαντική εστία τουρκικής
αντίστασης στη νότια Ελλάδα.
Αντίθετα με ό,τι συνέβη στη νότια Ελλάδα, η επι-
τυχία οποιασδήποτε επαναστατικής ενέργειας
στις υπόλοιπες περιοχές της ηπειρωτικής χώρας
ήταν μια δύσκολη υπόθεση, αφού κοντά σε αυτές
έδρευαν ισχυρότατες στρατιωτικές μονάδες των
Τούρκων.
Λίγο μετά την έναρξη της Επανάστασης στην νότια
ηπειρωτική Ελλάδα άρχισε η εξέγερση των νησιών
του Αρχιπελάγους. Πρωταγωνιστικό ρόλο στο με-
γάλο ξεσηκωμό διαδραμάτισαν η Ύδρα, οι Σπέτσες
44 ΤΕΥΧΟΣ_016
και τα Ψαρά, νησιά που διέθεταν ισχυρό και εμπει-
ροπόλεμο στόλο. Ακολούθησαν οι Κυκλάδες και τα
άλλα μικρότερα νησιά
Η Κρήτη δεν μπορούσε να μείνει μακριά από την
επαναστατική κινητοποίηση και παρά τις ανηλεείς
σφαγές και διώξεις οι Κρητικοί συνέχισαν την επα-
νάστασή τους.
Στη Σάμο ο Λυκούργος Λογοθέτης κήρυξε την
Επανάσταση και οι Τούρκοι έσπευσαν να στείλουν
ισχυρές δυνάμεις για την καταστολή της.
Το 1822 άρχισε με την ψήφιση από την Α΄ Εθνοσυ-
νέλευση των Ελλήνων του πρώτου από τα πρώτα
συνταγματικά κείμενα του συντάχτηκαν στη διάρ-
κεια του Αγώνα, του Προσωρινού Πολιτεύματος
της Επιδαύρου.
Στον νησιωτικό χώρο η καταστροφή της Χίου απο-
τέλεσε μια εγκληματική νίκη για τους Τούρκους
και μια στροφή της ευρωπαϊκής πολιτικής αλλά
κυρίως της κοινής γνώμης υπέρ των Ελλήνων και
του αγώνα τους δίνοντας ώθηση στο κίνημα του
φιλελληνισμού.
Στη νότια χώρα ο αγώνας χάνει έδαφος με την επέ-
λαση των δυνάμεων του Μαχμούτ πασά Δράμαλη.
Την κατάσταση διέσωσε η νίκη του Κολοκοτρώνη
κατά του Δράμαλη στα Δερβενάκια
Ανάλογη προσπάθεια των Τούρκων υπό τους Κι-
ουταχή και Ομέρ Βρυώνη για την κατάληψη της
στρατηγικής σημασίας πόλης του Μεσολογγίου
απέτυχε το 1822.
Το 1823 οι Τούρκοι επιχείρησαν αρκετές μικρής
μάλλον κλίμακας εκστρατείες, με εξαίρεση τη
φιλόδοξη προσπάθεια του Μουσταή πασά και του
Ομέρ Βρυώνη που κατέληξε σε ήττα των Τούρκων
στο Κεφαλόβρυσο κοντά στο Καρπενήσι, με πα-
ράλληλη απώλεια για τους Έλληνες του Μάρκου
Μπότσαρη.
Το 1823 αποτέλεσε, όμως, και μια χρονιά μεγάλων
αλλαγών στην τοποθέτηση του ελληνικού ζητήμα-
τος ανάμεσα στα προβλήματα που απασχολούσαν
τους ευρωπαίους διπλωμάτες. Πρώτη ένδειξη
αλλαγής υπήρξε η αναγνώριση από τον Άγγλο
υπουργό εξωτερικών Γεώργιο Κάνιγκ, το Μάρτιο
του 1823, των Ελλήνων ως εμπολέμων. Η δεύτερη
και σαφώς πιο ουσιαστική αγγλική εκδήλωση υπέρ
των Ελλήνων υπήρξε η σύναψη, το Φεβρουάριο
του 1824, στο Λονδίνο, δανείου ύψους 800.000 λι-
 Ludwig Michael von Schwanthhaler, Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου, μελάνι και μολύβι σε χαρτί,π.16χ43,9εκ.Μόναχο, Μουσείο της Πόλης στο: Μιλτιάδης Παπανικολάου,
Οι τοιχογραφίες του Μεγάρου της Βουλής, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, Αθήνα 2007
ρών ανάμεσα σε Άγγλους
κεφαλαιούχους και τους
εκπροσώπους της ελλη-
νικής κυβέρνησης. Με τη
σύναψη των δανείων του
Αγώνα η Ελλάδα αποκτού-
σε προστάτες.
Το Μάρτιο –Απρίλιο της
ίδιας χρονιάς όμως εμφα-
νίστηκαν οι πρώτες αντι-
θέσεις ανάμεσα στους
στρατιωτικούς και τους
πολιτικούς, στη διάρκεια
των εργασιών της Β΄
Εθνοσυνέλευσης. Με τη
διάλυση της Πελοποννη-
σιακής Γερουσίας και την
απώλεια του βαθμού του
αρχιστρατήγου ο Γέρος
του Μοριά και κατ΄ επέκταση οι στρατιωτικοί
θεωρήθηκαν οι μεγάλοι «χαμένοι». Διαλύθηκε το
Βουλευτικό και όσοι δεν συμφώνησαν με τον Κο-
λοκοτρώνη κατέφυγαν στο Κρανίδι.
Έτσι το 1824 υπήρχαν δύο κυβερνήσεις, η μία στην
Τρίπολη υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και η
άλλη στο Κρανίδι υπό τον Γεώργιο Κουντουριώτη.
Το Μάρτιο του 1824 οι κυβερνητικοί στράφηκαν
κατά των στρατιωτικών και ο Θεόδωρος Κολοκο-
τρώνης προχώρησε σε συνδιαλλαγή με τον Κου-
ντουριώτη και με τη χορήγηση αμνηστίας έληξε η
α΄ φάση του εμφυλίου πολέμου.
Η β΄ φάση του εμφυλίου προκλήθηκε από νέες
συγκρούσεις μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών
και συνοδεύτηκε από σφοδρές συγκρούσεις. Τις
συγκρούσεις ακολούθησαν οι φυλακίσεις των Κο-
λοκοτρώνη, Δεληγιανναίων, Νοταρά και Ανδρού-
τσου, που το 1825 φυλακισμένος στην Ακρόπολη
των Αθηνών θα δολοφονηθεί. Το γεγονός αυτό
τερμάτισε τον επώδυνο εμφύλιο πόλεμο, αφύπνι-
σε τους αγωνιστές που σε λίγο κλήθηκαν να δια-
σώσουν όπως μπορούσαν τον Αγώνα που κατέρ-
ρεε με την εμφάνιση των Αιγυπτίων του Μοχάμεντ
Άλη, που συστηματικά διέλυσαν την Επανάσταση
στην Κρήτη, Κάσο, Ψαρά. Μικρή ανάσα στους αγω-
νιστές θα δώσουν οι επιτυχίες του ελληνικού στό-
λου με αποκορύφωμα τη ναυμαχία του Γέροντα
(29/8/1824).
Οι Τούρκοι πέτυχαν να καταπνίξουν την Επανάστα-
ση στα Ψαρά, την Κάσο και την Κρήτη, ενώ ο νότος
της ελληνικής χερσονήσου γνώρισε τη δύναμη των
όπλων του Αιγύπτιου Ιμπραήμ πασά.
Το 1825 η Επανάσταση κινδυνεύει. Στο Κρεμμύδι,
στο Νεόκαστρο και στη Σφακτηρία, στο Μανιάκι,
οι συγκρούσεις διαδέχονταν η μία την άλλη. Ο
Αναγνωσταράς, ο φιλέλληνας Σανταρόζα, ο Παπα-
φλέσσας έχασαν τη ζωή τους σε αυτές τις μάχες.
Ευτυχώς την κατάσταση ανέτρεψε η επιτυχής από-
κρουση των αιγυπτιακών στρατευμάτων στους
Μύλους από τους Μακρυγιάννη, Δ. Υψηλάντη,
Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη (13/6/1825).
Το Μεσολόγγι έπεσε ηρωικά στις 10 Απριλίου
1826, ύστερα από πολιορκία ενός έτους από τον
Κιουταχή, τον οποίο ενίσχυσε ο Ιμπραήμ. Οι σφαγές
που ακολούθησαν την πτώση της πόλης και ο αχός
των γεγονότων συγκλόνισε Έλληνες, φιλέλληνες
και ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Το 1826, στις 4 Απριλίου, υπογράφτηκε το πρώτο
πρωτόκολλο στην Πετρούπολη μεταξύ Ρωσίας και
Αγγλίας, οι οποίες συμφώνησαν να μεσολαβήσουν
για την αποκατάσταση της ειρήνης στη βάση της
ίδρυσης αυτόνομου ελληνικού κράτους.
Το 1826 συνεχίστηκε με συγκρούσεις αμφίρροπης
επιτυχίας και από τις δύο πλευρές. Τον Μάιο του
1826 η Αθήνα παραδόθηκε στον Κιουταχή ενώ σκο-
τώθηκε ο Καραϊσκάκης.
Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1827 τα πράγματα
είχαν δυσκολέψει εξαιρετικά στην Πελοπόννησο
εξαιτίας της δράσης του Ιμπραήμ.
Ωστόσο οι Μεγάλες Ευρωπαϊκές Δυνάμεις είχαν
κατανοήσει ότι στον ελλαδικό χώρο είχε δημιουρ-
γηθεί μια κατάσταση που απαιτούσε τη δράση τους
προτού γίνει ανεξέλεγκτη.
Έτσι στις 6 Ιουλίου 1827 υπογράφτηκε η συνθήκη
του Λονδίνου (Ιουλιανή Σύμβαση) μεταξύ Ρωσίας,
Αγγλίας και Γαλλίας. Η συνθήκη επαναλάμβανε τις
διατάξεις του Πρωτοκόλλου της Πετρούπολης
αλλά προέβλεπε ότι στην περίπτωση που η Πύλη
δεν προχωρούσε σε ανακωχή και δεν αποδεχόταν
τη μεσολάβηση των τριών Δυνάμεων οι τελευταί-
ες θα αναλάμβαναν να επιβάλουν την παύση των
εχθροπραξιών με τους στόλους τους.
Η ναυμαχία στο Ναβαρίνο στις 20 Οκτωβρίου 1827
επιστέγασε την Ιουλιανή Σύμβαση και επιτάχυνε
δραματικά τις εξελίξεις για τη δημιουργία ανε-
ξάρτητου κράτους.
Το 1828 μετά τη διακοπή των διπλωματικών
σχέσεων με την Πύλη οι πρεσβευτές των τριών
Δυνάμεων εγκαταστάθηκαν στον Πόρο για να
έχουν απευθείας συνομιλίες με τον Ιωάννη Καπο-
δίστρια, ήδη εκλεγμένο από την Γ΄ Εθνοσυνέλευση
της Τροιζήνας ως κυβερνήτη του ελληνικού κρά-
τους. Ακολούθησαν η Συνδιάσκεψη του Λονδίνου
(28/12/1828) και το Πρωτόκολλο του Λονδίνου
(22/3/1829) που όρισαν τα πρώτα σύνορα του φό-
ρου υποτελούς στον Σουλτάνο ελληνικού κράτους.
Η άρνηση του Σουλτάνου να δεχτεί το Πρωτόκολ-
λο του Λονδίνου, οι αέναες προσπάθειες του Καπο-
δίστρια και η ήττα της Τουρκίας στον ρωσοτουρκι-
κό πόλεμο, αλλά και η υπογραφή της Συνθήκης της
Αδριανούπολης, με την οποία η Πύλη αποδεχόταν
τη δημιουργία αυτόνομου ελληνικού κράτους, η
ανεξαρτησία των Ελλήνων ήταν πλέον κοντά.
Στις 3 Φεβρουαρίου 1830 υπογράφτηκε το Πρω-
τόκολλο του Λονδίνου, το οποίο αποτελεί τη γενέ-
θλια πράξη του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Ακολούθησαν πολλές αλλαγές μέχρι την υπογρα-
φή των οριστικών συνθηκών το 1832, που ολοκλή-
ρωσαν και δικαίωσαν τις επαναστατικές προσπά-
θειες των Ελλήνων.
Οι Έλληνες με την Επανάσταση του 1821 δημιούρ-
γησαν μια κρατική οντότητα ιδιαίτερα εύθραυστη,
με πολύ περιορισμένα σύνορα. Ήταν όμως το
πρώτο βήμα που θα τους επέτρεπε να αγγίζουν το
όραμα μιας Ελλάδας που θα περιλάμβανε στους
κόλπους της όλους τους έως τότε αλύτρωτους
ελληνικούς πληθυσμούς.
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 45
ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Οι πρώτοι
διοικητικοί θεσμοί
και η εμφάνιση της
πολιτικής
[Μάρτιος-Δεκέμβριος 1821]
Η κατάλυση της οθωμανικής εξουσίας δημιούργησε μεγάλο διοικητικό κενό που μπορεί στη συνείδηση των
επαναστατημένων Ελλήνων να υποκατέστησε η ιδέα του Έθνους, η ανάγκη όμως για τη δημιουργία φορέων
για την άσκηση μιας νέας εξουσίας, ελληνικής αυτή τη φορά, ήταν επιτακτική.
Ε.Ν.ΔΡΑΚΌΠΟΥΛΟΣ ΠΡΩΗΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

Π
ρώτο και κύριο αίτημα των επαναστατών ήταν η άμεση
συγκρότηση κυβερνητικής αρχής και διοικητικής οργά-
νωσης για τη διεύθυνση του Αγώνα με σκοπό την επιτυχή
έκβασή του. Το σύνθημα «Σύστημα, θέλουμε Σύστημα» που απηύ-
θυνε ο λαός προς την ηγέτιδα τάξη των προκρίτων δείχνει ξεκά-
θαρα την αγωνία για την επιτυχή διαχείριση των συμφερόντων
του Έθνους.
Αυτή η προσπάθεια άρχισε στην Καλαμάτα, όπου στις 23 Μαρτίου,
υπό την προεδρία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, συστήθηκε διοι-
κητική επιτροπή, γνωστή ως Μεσσηνιακή Γερουσία ή Σύγκλητος.
Με εξαίρεση τις επαναστατικές προκηρύξεις που εξέδωσε η
Μεσσηνιακή Γερουσία δεν απέκτησε ευδιάκριτο πολιτικό ή πο-
λιτειακό χαρακτήρα. Το ίδιο ισχύει και για το Αχαϊκόν Διευθυντή-
ριον το οποίο συστήθηκε στις 26 Μαρτίου από τους επαναστάτες
στην Πάτρα.
Μαζί με την εξάπλωση της Επανάστασης (Απρίλιος-Μάιος 1821),
εμφανίζονται και άλλες προσπάθειες για τη δημιουργία διοικητι-
κών θεσμών, κυρίως στην Πελοπόννησο. Ο αριθμός αυτών των

46 ΤΕΥΧΟΣ_016
τοπικών διοικητικών σωμάτων ξεπέρασε τα είκοσι και ανάμεσα τους
διακρίνονται το Αχαϊκό Διευθυντήριο, η Μεσσηνιακή Γερουσία, η Γενική
Εφορεία στην Τριφυλία, η Κοινότης της Ήλιδος στην Γαστούνη, η Κοινότης
ή Καγκελλαρία της Κορίνθου, η Καγκελλαρία του Άργους, οι τοπικές διοι-
κήσεις της Ύδρας, των Σπετσών, η Βουλή των Ψαρών κ.ά.
Επόμενο βήμα υπήρξε η συγκρότηση περισσότερο αντιπροσωπευτικών
και με πιο εκτεταμένες δικαιοδοσίες θεσμών. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσε-
ται η συγκρότηση της Συνέλευσης των Καλτεζών. Με πρωτοβουλία της
Μεσσηνιακής Γερουσίας συγκλήθηκε στη Μονή των Καλτεζών, μια καθα-
ρά πελοποννησιακή σύνοδος, αφού την τελευταία στιγμή απείχαν οι εκπρό-
σωποι των νησιωτών. Οι πρόκριτοι που συνεδρίασαν εξέδωσαν στις 26
Μαΐου 1821 πράξη-διακήρυξη με την οποία ανακοίνωναν ότι εξελέγη διοι-
κούσα επιτροπή, η Γερουσία της Πελοποννήσου, ενώ έμμεσα επικύρωσαν
τον διορισμό του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη ως «κοινού αρχιστρατήγου».
Η Γερουσία λάμβανε την εξουσιοδότηση για συντονισμένη διεξαγωγή των
πολεμικών επιχειρήσεων και για τη διοίκηση της Πελοποννήσου. Η ίδρυση
της Πελοποννησιακής Γερουσίας, η οποία δεν αποτελεί αντιπροσωπευτι-
κή αρχή, με την οποία οι πρόκριτοι επιβεβαίωναν την εξουσία τους, υπήρ-
ξε ένα θετικό βήμα στην κατεύθυνση της διοικητικής οργάνωσης, ενώ η
περιορισμένη έστω χρονικά ισχύς της ενέπνευσε ένα αίσθημα σιγουριάς
και εμπιστοσύνης στους αγωνιστές.
Η άφιξη, όμως, τον Ιούνιο του 1821 του Δημητρίου Υψηλάντη, ως εκπρο-
σώπου του αδελφού του Αλεξάνδρου, Γενικού Επιτρόπου, και η αδυναμία
των δύο πλευρών, των προκρίτων και των στρατιωτικών να συνεργα-
στούν, είχαν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση προστριβών, την αποδυνάμω-
ση της Γερουσίας, στην οποία κυριαρχούσαν οι πρόκριτοι, και την πλήρη
αυτονόμηση των γενικών εφόρων των επαρχιών, οι οποίοι τώρα υπάκου-
αν μόνο στους στρατιωτικούς, που είχαν αποκτήσει μεγάλη δύναμη.
Ο Υψηλάντης έφτασε στην Πελοπόννησο για να οργανώσει πολιτικά και
στρατιωτικά τον τόπο. Αμέσως, όπως ήταν φυσικό, συνασπίστηκαν γύρω
του οι στρατιωτικοί, αλλά και το μεγαλύτερο μέρος του λαού που είχε
σοβαρούς λόγους να μην εμπιστεύεται τους προκρίτους. Ενώθηκαν, όμως,
εναντίον του οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου και αυτό φάνηκε στα Βέρβε-
να της Αρκαδίας, όπου συγκεντρώθηκαν στις 21 Ιουνίου όλες πλευρές.
Η προσπάθειά του να πετύχει τη διάλυση της Πελοποννησιακής Γερουσίας
και να αναλάβει αυτός τη στρατιωτική και πολιτική διοίκηση του Αγώνα
απέτυχε. Έτσι οι δύο πλευρές παραμένοντας αμετακίνητες στις θέσεις
τους σκλήραναν τη στάση τους σε μια κρίσιμη για την εξέλιξη των πολεμι-
κών επιχειρήσεων περίοδο.
Στις αρχές του Αυγούστου αποκαταστάθηκαν και πάλι οι δίαυλοι επικοι-
νωνίας ανάμεσα στον Υψηλάντη που βρισκόταν στα Τρίκορφα και τους
προκρίτους που ήταν εγκατεστημένοι στη Ζαράκοβα. Οι πρόκριτοι δή-
λωναν τώρα διατεθειμένοι να φθάσουν σε συμφωνία με τον Υψηλάντη,
ώστε να συνταχθεί πολιτικός οργανικός νόμος, με βάση τον οποίο θα του
ανατίθεντο εξουσίες που θα πήγαζαν όμως από τη λαϊκή θέληση. Η απο-
στολή εκ μέρους του Υψηλάντη στους προκρίτους ενός σχεδίου με τίτλο
«Γενικός Οργανισμός της Πελοποννήσου» στον οποίο αυτός θα είχε την
προεδρία ως αντιπρόσωπος της «Ανωτάτης Αρχής» όξυνε και πάλι τις με-
ταξύ των σχέσεις, ενώ η αντιπρόταση των προκρίτων δεν έγινε αποδεκτή
από την πλευρά του Υψηλάντη. Έτσι σε μια κρίσιμη φάση της Επανάστα-
σης αντιμάχονταν δύο εξουσίες στην Πελοπόννησο: των προκρίτων που
στήριζαν την ισχύ τους στην Πράξη των Καλτεζών και του Δ. Υψηλάντη,
Πληρεξούσιου της Ανώτατης Αρχής.
Τον Αύγουστο, όταν άρχισαν να δραστηριοποιούνται στην επαναστατημένη
Ελλάδα ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και όλοι αυτοί που τον ακολου-
θούσαν, κάνει την εμφάνιση του ένας νέος πόλος εξουσίας, οι Έλληνες
των παροικιών και οι Φαναριώτες, οι πρώτοι που θα μπορούσαν να θεωρη-
θούν, για τα μέτρα της εποχής, πολιτικοί, με ανύπαρκτη βέβαια εμπειρία,

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 47
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
αλλά με ικανοποιητικές γνώσεις πολιτικής θεωρίας και οπωσδή-
ποτε με μεγάλες φιλοδοξίες.
Οι Έλληνες των παροικιών υπήρξαν φορείς των ιδεών του Διαφω-
τισμού και μετέφεραν στον ελληνικό χώρο το νεωτερικό πνεύμα
των νέων ιδεών ασκώντας εξαρχής πολιτικούς ρόλους. Άνθρωποι
όπως ο Μαυροκορδάτος υιοθέτησαν ανάλογες ιδέες και πολιτική
συμπεριφορά, ενώ επιδίωξαν και την άμεση συμμετοχή τους στα
δημόσια αξιώματα και τους μηχανισμούς εξουσίας του δημιουρ-
γούμενου ελληνικού κράτους. Αυτή η ομάδα, ευάριθμη στην αρχή,
των σπουδασμένων στη Δύσηπολιτικών και διανοουμένων, αν
και υστερούσε καταφανώς σε στρατιωτικές ικανότητες, πέτυχε,
ωστόσο, να διασφαλίσει αρκετά νωρίς ότι, στο θεσμικό τουλάχι-
στον επίπεδο, το υπό σύσταση κράτος θα στηριζόταν στα βασικά
χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου πολιτεύματος.
Ο πατριωτισμός του Μαυροκορδάτου και οι ισχυρές πολιτικές
του φιλοδοξίες τον οδήγησαν να δραστηριοποιηθεί στη Στερεά
Ελλάδα, μακριά από την Πελοπόννησο, προνομιακό χώρο δράσης
του Υψηλάντη και των οπλαρχηγών. Αφού προσεταιρίστηκε τους
τοπικούς προκρίτους αλλά και αρματολούς, ζήτησε από τον Υψη-
λάντη να του ανατεθεί το έργο της οργάνωσης των επαρχιών της
Στερεάς Ελλάδος. Στις 17 Αυγούστου 1821 ο Υψηλάντης και ο
Μαυροκορδάτος συναντήθηκαν στα Τρίκορφα, όπου ο πρίγκιπας
τον διόρισε εκπρόσωπό του στη Στερεά Ελλάδα, απόφαση που
συνιστά σημαντική πολιτική επιτυχία του Μαυροκορδάτου. Στη
διάρκεια της παραμονής τους στα Τρίκορφα έγινε γνωστή η ήττα
48 ΤΕΥΧΟΣ_016
του Αλέξανδρου Υψηλάντη στο Δραγατσάνι και η καταστολή της
επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες στοιχεία που αποδυ-
νάμωσαν πολιτικά όχι μόνο τον ίδιο τον Αλέξανδρο αλλά και τον
εκπρόσωπό του στην Ελλάδα αδελφό του Δημήτριο.
Ο Μαυροκορδάτος ακολουθούμενος από τον Θεόδωρο Νέγρη
έφτασε στο Μεσολόγγι και συγκάλεσεγια τις 14 Σεπτεμβρίου «γε-
νικήν συνέλευσιν της Ελλάδος». Ο περιορισμένος χρόνος για τη
διενέργεια των απαιτούμενων εκλογών, αλλά και η επιρροή που
φάνηκε να ασκεί στους προκρίτους της περιοχής ο Υψηλάντης,
οδήγησαν στην αποτυχία του εγχειρήματός του. Αυτή η εξέλιξη
τον οδήγησε στο να ακολουθήσει άλλη τακτική. Αποφάσισε να
αναλάβει ο ίδιος τη Δυτική και ο Νέγρης την Ανατολική Στερεά
Ελλάδα. Η κίνηση αυτή του Μαυροκορδάτου αποτέλεσε καίριο
πλήγμα στις πολιτικές φιλοδοξίες του Υψηλάντη. Ο Μαυροκορδά-
τος και οι πολιτικοί του φίλοι πρόκριναν την «περικύκλωση» και
εντέλει απομόνωση του Υψηλάντη από την απευθείας σύγκρουση.
Αμέσως μετά συγκάλεσε τοπική συνέλευση που συγκροτήθηκε σε
σώμα στις 4 Νοεμβρίου στο Μεσολόγγι. Τα τριάντα μέλη της, που
εκπροσωπούσαν τις επαρχίες της Δυτικής Στερεάς, εξέλεξαν ως
πρόεδρο τον Μαυροκορδάτο.
Με ψήφισμά της συστάθηκε τοπική προσωρινή κυβέρνηση (Διοί-
κησις) με κεντρικό κυβερνητικό και διοικητικό όργανο τη δεκαμε-
λή Γερουσία στην οποία συμμετείχαν πρόκριτοι με ετήσια θητεία.
Τα μέλη της εκλέγονταν από τη σύνοδο των εφόρων των πόλεων
και των χωριών με τη συμμετοχή και των ισχυρών οπλαρχηγών,

τους οποίους με αυτό τον τρόπο ο Μαυροκορδάτος έθεσε υπό τον
έλεγχο των πολιτικών.
Στην άλλη πλευρά της Στερεάς, την ανατολική, κυριάρχησε ο Θ. Νέγρης.
Εβδομήντα και πλέον πληρεξούσιοι των επαρχιών της Ανατολικής
Στερεάς συγκεντρώθηκαν στα Σάλωνα στις 15 Νοεμβρίου και μέσα
σε πέντε μόλις ημέρες ψήφισαν χωρίς, είναι αλήθεια, να κατανοήσουν
«την νομοθετική πυργοποιΐα του Νέγρου». Η «Νομική Διάταξις της
Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος» ανέθεσε την ανώτατη αρχή-νομοθετική,
εκτελεστική, δικαστική- σε ένα δωδεκαμελές σώμα, με ετήσια θητεία,
τον Άρειο Πάγο. Πρόεδρός του εξελέγη, όπως ήταν αναμενόμενο, ο
Νέγρης.
Ενώ οι πολιτικές εξελίξεις έτρεχαν στη Στερεά, στην Πελοπόννησο
η κατάληψη από τα επαναστατικά στρατεύματα στις 23 Σεπτεμβρίου
της Τριπολιτσάς έθετε τέλος στη νομική ισχύ της Πελοποννησιακής
Γερουσίας. Οι κυρίαρχοι των ημερών οπλαρχηγοί εξέδωσαν στις 30
Σεπτεμβρίου στην Τριπολιτσά μια πράξη με την οποία παρατεινόταν
η ισχύς της Γερουσίας της Πελοποννήσου μέχρι την σύγκληση γενικής
συνέλευσης. Συγχρόνως ο Υψηλάντης πήρε την πρωτοβουλία να συγκα-
λέσει γενική συνέλευση επιδιώκοντας να αρθεί γρήγορα το διαφαινό-
μενο πολιτικό και διοικητικό αδιέξοδο. Για αυτόν τον σκοπό απέστειλε
προκήρυξη προς εκλογή αντιπροσώπων των επαρχιών και σύγκληση
της συνέλευσης στην Τριπολιτσά στις 30 Οκτωβρίου. Σε αυτή του την
προσπάθεια ο Υψηλάντης συνάντησε την αδιαφορία των πανίσχυρων
εκείνη την περίοδο οπλαρχηγών και τη σκοπούμενη αδράνεια των
προκρίτων της Πελοποννήσου, οι οποίοι περίμεναν μάλλον να ολοκλη-
ρώσουν το έργο τους ο Μαυροκορδάτος και ο Νέγρης στην Στερεά
Ελλάδα και στη συνέχεια, από θέση ισχύος πλέον, να εμπλακούν
στις πολιτικές διεργασίες.
Την ίδια στιγμή που ολοένα και περισσότεροι συνειδητοποιούσαν
την αναγκαιότητα της δημιουργίας μιας κεντρικής διοικητικής αρ-
χής, αναπτύχθηκε ένας ιδιότυπος διάλογος ανάμεσα σε προσωπικό-
τητες που βρίσκονταν είτε στο εξωτερικό, είτε στην Ελλάδα για τη
μορφή και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της υπό ίδρυση πολιτείας.
Πρώτος ο Καποδίστριας διαβίβασε υπόμνημα (Ιούλιος 1821) με τις
σκέψεις του στον μητροπολίτη Ιγνάτιο που βρισκόταν τότε στην
Πίζα. Ο τελευταίος το έστειλε στον Μαυροκορδάτο στο Μεσολόγγι
και αυτός με τη σειρά τουστην Πελοπόννησο. Ο Καποδίστριας στις
συμβουλές που δίνει τονίζει κυρίως το επείγον της οργάνωσης των
περιοχών που βρίσκονται υπό ελληνική διοίκηση. Την ευθύνη για το
σύνολο της διοικητικής μηχανής πρέπει να έχει, σύμφωνα με τον
Καποδίστρια, μια ισχυρή κυβέρνηση, ολιγομελής και εάν υπάρχει η
κατάλληλη προσωπικότητα μονοπρόσωπη.
Δεύτερος στη σειρά ο μητροπολίτης Ιγνάτιος διαβίβασε (Νοέμβρι-
ος 1821) στους αρχιερείς, τους προκρίτους και τους οπλαρχηγούς
της Πελοποννήσου μια έκκληση. Ο Ιγνάτιος μαζί με την έκκληση
διαβίβασε και ένα σχέδιο για τη δημιουργία προσωρινής διοίκησης.
Οι προτάσεις αυτών των δύο επιφανών Ελλήνων του εξωτερικού,
του Καποδίστρια και του Ιγνάτιου, αγνοήθηκαν. Ήταν προτάσεις
πολύ συντηρητικές σε μια κατ’ εξοχήν επαναστατική εποχή.
Την πρώτη ημέρα του Δεκεμβρίου 1821 στο Άργος συγκεντρώθη-
καν οι εκπρόσωποι της Πελοποννήσου για τη συνέλευση που από
καιρό είχε συγκαλέσει ο Δ. Υψηλάντης. Την πρώτη ημέρα αποφα-
σίστηκε η συγκρότηση των 24 αντιπροσώπων των πελοποννησια-
κών επαρχιών σε ένα σώμα το οποίο αποκλήθηκε Πελοποννησιακή
Γερουσία, σε μια προσπάθεια των προκρίτων να εμφανίσουν το νέο
αυτό σώμα ως συνέχεια του συστήματος που αποφασίστηκε στις
Καλτεζές. Πρόεδρος της Γερουσίας εξελέγη ο Δημήτριος Υψηλά-
ντης, ενώ με τον «Οργανισμόν περί προσωρινής Διοικήσεως» που
επικύρωσε το σώμα, η Γερουσία ανέλαβε τη διοίκηση της Πελο-
ποννήσου. Η Πελοποννησιακή Γερουσία αποτέλεσε την απόλυτη
έκφραση του πνεύματος του τοπικισμού, αλλά και τον βασικό πυ-
ρήνα των πληρεξουσίων της Α΄ Εθνικής Συνέλευσης που άρχισε τις
εργασίες της στις 20 Δεκεμβρίου 1821 στην Πιάδα της Επιδαύρου.
Ήταν φανερό πως εκείνη τουλάχιστον τη στιγμή ο Μαυροκορδάτος
και οι πρόκριτοι οδηγούσαν τις πολιτικές εξελίξεις σύμφωνα με τις
επιθυμίες τους.
Μέσα σε διάστημα τριών μηνών μόλις, από τον Οκτώβριο μέχρι
τον Δεκέμβριο του 1821, αποκαλύπτεται μπροστά μας όλο το
προσκήνιο και το παρασκήνιο του πολιτικού αγώνα που τότε μόλις
αρχίζει να αποκτά τα βασικά του χαρακτηριστικά και θα καθορίσει,
ως ένα βαθμό, και τις μελλοντικές εξελίξεις στον τόπο, όχι μόνο
στον στρατιωτικό και πολιτικό τομέα, αλλά και στον διπλωματικό.
Οι επαναστάτες καλούνταν να γίνουν πολίτες σε σύντομο χρονικό
διάστημα, αλλά αυτό απαιτούσε διεργασίες σύνθετες, οδυνηρές και
καμιά φορά τραγικές.
Δείτε τους ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης
Δείτε το χρονολόγιο της Ελληνικής Επανάστασης
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 49
ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Οι γυναίκες στον αγώνα του 1821

Οι σπουδαίες προσωπικότητες από το γυναικείο φύλο
Ο συστηματικός μελετητής της Επανάστασης θα ανέμενε ότι το ίδιο
το γεγονός του ξεσπάσματος αυτής, που τόσο επηρέασε την πορεία
αυτού του τόπου στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, θα άλλαζε
σε κάποιο βαθμό και το πεδίο των σχέσεων ανάμεσα στα δύο φύλα.
ΣΤΆΘΗΣ ΚΟΥΤΡΟΥΒΊΔΗΣ, ΙΣΤΟΡΙΚΌΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ

50 ΤΕΥΧΟΣ_016
 για να περιγράψουν με την πιο μεγάλη λεπτομέρεια τα έργα
των ανδρών ηρώων εκείνων των χρόνων. Οι απομνημονευμα-
τογράφοι φαίνεται να μην ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα, υποτιμώ-
ντας με αυτόν τον τρόπο το ρόλο και τη σημασία της γυναίκας
σε αυτήν τη μεγάλη περιπέτεια, κάνοντας ελάχιστες αναφορές
στις ιστορίες των γυναικών του αγώνα. Οι περισσότερες πλη-
ροφορίες για αυτές διασώζονται κυρίως από τους περιηγητές
που περιγράφουν καθημερινές εικόνες της διαβίωσης των
ανθρώπων. Υπήρξαν βέβαια ορισμένες εξαιρέσεις στον γενι-
κό αυτόν κανόνα με πιο χαρακτηριστικές και πιο γνωστές την
Μαντώ Μαυρογένους και την Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, αλλά
και άλλες, όπως την Ασημίνα Λιδωρίκη – Γκούρα, την Ευανθία
Καΐρη, την Ευφροσύνη Νέγρη, την Δόμνα Βισβίζη.
Οι δύο πρώτες - προερχόμενες από νησιωτικές περιοχές στις
οποίες η επικοινωνία με το εξωτερικό ήταν πιο εύκολη- αλλά
και επειδή τα κοινωνικά περιβάλλοντα μέσα στα οποία είχαν
ανατραφεί ήταν πολύ πιο δεκτικά και ανοιχτά σε φιλελεύθερες
και αστικού τύπου ιδέες, ξεχώρισαν. Η Λασκαρίνα Μπουμπουλί-
να χαρακτηρίζεται ως αμαζόνα, έτσι, περιγράφεται με ανδρικά
χαρακτηριστικά. Υπήρξε κόρη του Σταυριανού Πινότση και της
Παρασκευής Κοκκίνη και γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη
το 1776, όπου βρισκόταν τότε η μητέρα της. Ο πατέρας της
κυνηγήθηκε από την Πύλη και φυλακίστηκε στην Κωνσταντι-
νούπολη όπου και πέθανε. Η μητέρα της παντρεύτηκε πάλι
αυτή τη φορά τον πλούσιο σπετσιώτη Δ. Λαζάρου Ορλώφ. Η Λα-
σκαρίνα σε ηλικία μόλις 17 ετών
παντρεύτηκε τον πλοίαρχο Δ.
Γιάννουζα. Αφού απέκτησε τρία
παιδιά, απώλεσε τον άνδρα της,
ο οποίος σκοτώθηκε σε μάχη με

Η
κοινωνία του 1830 στο νεο- πειρατές. Μετά την απώλεια
σύστατο πια ελληνικό κράτος του πρώτου άνδρα της ξαναπα-
ήταν σίγουρα διαφορετική από ντρεύτηκε τον επίσης ιδιοκτήτη
αυτήν της οθωμανικής κοινότητας της πλοίου Δημ. Μπούμπουλη σε
προηγούμενης δεκαετίας, αλλά δεν γνω- ηλικία αυτήν την φορά 30 ετών.
ρίζουμε με ακρίβεια πόσο διαφορετική Και από το δεύτερο αυτό γάμο
ήταν και πόσο τα γεγονότα που είχαν έκανε τρία παιδιά. Η Πύλη απο-
συμβεί στο μεταξύ είχαν επηρεάσει τις φάσισε να δημεύσει την περιου-
σχέσεις ανάμεσα στα δύο φύλα. σία του Μπούμπουλη, λόγω της
Στο πλαίσιο της Επανάστασης, βέβαια συμμετοχής του στα Ορλωφικά.
γνωρίζουμε, ότι αναδείχθηκαν σημαντι- Η Μπουμπουλίνα αντέδρασε και
κές φιγούρες και σπουδαίες προσωπικό- μετέβη στην Κωνσταντινούπο-
τητες τόσο στο επίπεδο του πνεύματος, λη για να ζητήσει προστασία από
όσο και στο πεδίο των μαχών και εκ- τον τότε Ρώσο πρέσβη Στρογγα-
προσώπησαν επάξια το γυναικείο φύλο, νώφ.
ωστόσο, ακόμα και αυτές παρέμεναν Τελικά, κατάφερε να αποσπάσει
είτε μέρος μιας υποβαθμισμένης συνο- μέσω ενός ειδικού φιρμανιού
λικής αφήγησης, είτε χαρακτηρίστηκαν προστασία από την Βαλιδέ Σουλ-
ως εξαιρετικά δείγματα που προσομοί- τάνα. Παράλληλα, όμως φαί-
αζαν περισσότερο στις ανδρικές φι- νεται ότι λόγω της παρουσίας
γούρες και στη δράση τους. Άλλωστε, η αναγκαία προσπάθεια των της στην πόλη ήρθε σε επαφή με τις ιδέες της Φιλικής Εταιρείας.
κοινωνικών σπουδών να διερευνήσει κατά τη διάρκεια εκείνων των Σχετικά με το παραπάνω θέμα σημειώνει με νόημα ο Δ. Κόκκινος,
χρόνων το επίπεδο των έμφυλων σχέσεων, δεν μοιάζει με εύκολη «είναι και τούτο ένα δείγμα της επιβολής της και του θαυμασμού και
υπόθεση. Τα τεκμήρια που διαθέτουμε ακόμα και για τη δράση τους της εκτιμήσεως που προκαλούσε ο ανδρικός χαρακτήρ της».1 Με τα
στο πεδίο των μαχών είναι αρκετά περιορισμένα, ελλιπή, σποραδικά λεφτά από τους δύο άνδρες κατάφερε και έφτιαξε δικά της πλοία,
και αρκετά διαθλασμένα μέσα από την οπτική όσων τα διατήρησαν
και τα διέσωσαν. Από την άλλη, χιλιάδες σελίδων καταναλώθηκαν 1 Δ. Κόκκινος, Η ελληνική επανάστασις, τ. 2 , Αθήνα 1954, σ. 156.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 51
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
με ένα όμως από αυτά έλαβε μέρος στον πόλεμο της ανεξαρτησί-
ας, τον Αγαμέμνονα, μπρίκι πλοίο 48 πήχεων που έφερε 18 κανόνια.
Μόλις ξέσπασε η Επανάσταση στις Σπέτσες 7 μπρίκια έφυγαν προς
το Ναύπλιο, ανάμεσά τους και ο Αγαμέμνων το πλοίο της Μπουμπου-
λίνας. Ήταν 45 ετών πλέον όταν ανέβηκε σε πλοίο για να ξεκινήσει
η μεγάλη της περιπέτεια στον αγώνα. Η δράση της όμως δεν έμεινε
στα στενά όρια της χώρας και της επανάστασης, αλλά η φήμη της
ταξίδεψε και στο εξωτερικό πολύ γρήγορα. Είχαν κυκλοφορήσει ήδη
λιθογραφίες της στο Παρίσι που την έδειχναν σαν Αμαζόνα.2
Στις 24 Απριλίου στο πλαίσιο της πολιορκίας του Ναυπλίου σε μια
προσπάθεια εξόδου σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί ο στρα-
τός του Μουσταφά μπεη, κεχαγιά του Χουρσίτ Πασά, σκοτώθηκε
ο γιος της που την ακολουθούσε πιστά, Γιάννης Γιάννουζας. Μετά
το θάνατο του ενός γιου της και μετά τον θρήνο της, επέστρεψε
με μεγαλύτερη ένταση στον πόλεμο και στην πολιορκία του Ναυ-
πλίου. Ακολούθησε η πολιορκία της Τριπολιτσάς και η συμμετοχή
της στις διαπραγματεύσεις. Στο μυθιστορηματικού τύπου έργο του
Στέφανου Ξένου, Η Ηρωίς, η Μπουμπουλίνα συμμετέχει ενεργά στις
διαπραγματεύσεις και αναλαμβάνει τη διάσωση των γυναικών του
χαρεμιού. Έντονη επίσης φημολογία αναπτύχθηκε και στο ρόλο της
σχετικά με τη διανομή της λείας της Τριπολιτσάς. Στη διαπραγμά-
τευση μάλλον την προσκάλεσε η πρώτη Χανούμισα του Χουρσίτ
2 Στο ίδιο, σ. 130.
52 ΤΕΥΧΟΣ_016
θεωρώντας ότι θα την προστατεύσει. Πολλοί ήταν αυτοί που κατη-
γόρησαν την Μπουμπουλίνα ότι εκμεταλλεύτηκε τη θέση της για να
αποσπάσει μέρος της λείας από το χαρέμι της πόλης. Υπάρχει επί-
σης πλήθος αναφορών ότι η Μπουμπουλίνα έκανε «μεγάλη κατάχρη-
ση και διαρπαγήν πολυτίμων πραγμάτων, καθότι αυτή διωρισμένη
ούσα να ψαύη τας Οθωμανίδας, αφ’ όσα πολύτιμα είδη εύρισκεν εις
αυτάς, τα έκρυπτεν εις το παμμέγεθες στήθος της, πολλά ολίγα δε
επαρουσίαζεν εις τας επιτροπάς».
Μετά τη διαμονή της στην Πελοπόννησο παρέμεινε στο Ναύπλιο,
δύο φορές όμως συνελήφθη λόγω της συγγενικής της σχέσης και
της υποστήριξης προς τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, αφού η κόρη της
Ελένη Μπούμπουλη παντρεύτηκε τον γιο του Κολοκοτρώνη. Επέ-
στρεψε στις Σπέτσες παραμένοντας στην οικία του δεύτερου συζύ-
γου της. Ο θάνατός της επίσης ήταν αποτέλεσμα της σύγκρουσης
στο πλαίσιο των οικογενειακών σχέσεων που ανέπτυξε ο γιος της
Γεώργιος Γιάννουζας όταν απήγαγε χωρίς τη θέλησή της την κόρη
του Χριστόδουλου Κούτση Ευγενία που ήταν ήδη λογοδοσμένη.
Στις 22 Μαΐου 1825 συγγενείς και οικείοι της οικογένειας Κούτση
θεωρώντας ότι η Μπουμπουλίνα κρύβει το ζευγάρι στην οικία της
κινητοποιήθηκαν και πυροβόλησαν εναντίον της σκοτώνοντάς την.
Η Μαντώ Μαυρογένους αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα της προ-
σπάθειας να ξεφύγει κανείς από τα δεσμά ενός ανδροκρατούμενου
κόσμου. Προερχόταν από τη νησιώτικη οικογένεια Μαυρογένη και
γρήγορα εντάχθηκε στο φαναριώτικο περιβάλλον. Γνώριζε ξένες
γλώσσες και είχε λάβει αστική παιδεία. Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη
σχέση με τους Φαναριώτες και το πνεύμα τους διαδραμάτισε ο θεί-
ος της Νικόλαος Μαυρογένης δραγουμάνος του στόλου ο οποίος
ήταν ηγεμόνας στις παραδουνάβιες περιοχές με έδρα το Βουκου-
ρέστι, αλλά και ο πατέρας της που ήταν αξιωματούχος στην περιο-
χή της Μολδοβλαχίας. Ο πατέρας της μάλλον μυημένος στις ιδέες
της Φιλικής Εταιρείας, μετέφερε το πνεύμα αυτό και στα υπόλοιπα
μέλη της οικογένειας. Η Μαντώ γεννήθηκε μάλλον στην Τεργέστη
το 1796, ενώ το πραγματικό της όνομα ήταν Μαγδαληνή. Η ίδια από
μικρή ακόμα ηλικία πέτυχε να υπερβεί τα στενά οικογενειακά όρια
και να σφραγίσει μέσα από τη δική της προσωπική πορεία τη ζωή
της. Μέσα από τη σημαντική της περιουσία κατόρθωσε να κινηθεί
με ευκολία, να ταξιδέψει και να διατηρήσει ερωτική σχέση εκτός
γάμου με τον Δημήτριο Υψηλάντη. Σε αυτό, την βοήθησε η παιδεία
της καθώς ανατράφηκε σε ένα προηγμένο πολιτισμικά περιβάλλον
με ξεχωριστά εφόδια και με πολύ πιο ευρύ προσανατολισμό από το
συνηθισμένο.
Είναι βέβαια, αναμφισβήτητη η οικονομική συνεισφορά της Μα-
ντώς Μαυρογένη στον αγώνα, η οποία διέθεσε μεγάλο μέρος της
περιουσίας της για τις ανάγκες του, αλλά φαίνεται να έλαβε μέρος
και σε συγκρούσεις με τις εχθρικές δυνάμεις επικεφαλής Μυκο-
νιατών. Γράφει ο Maxime Raybaud περιγράφοντάς την μετά από
συνάντηση που είχε μαζί της «είναι προικισμένη με ένα γλυκύτατο
χαρακτήρα. Αλλά όταν μιλάει για την ελευθερία της πατρίδας της,
φλογίζεται, η συζήτηση ζωντανεύει και τα λόγια της κυλάνε με
μια φυσική ευγλωττία που σου κρατούν την ανάσα». Έτσι κυρίως
ο ρόλος της είναι επικουρικός στον πόλεμο και στην ενίσχυση του
αγώνα. Υπολογίζεται ότι το συνολικό ποσό που ξόδεψε ξεπέρασε
τα 700.000 γρόσια. Πράγματι αφού εξοικονόμησε χρήματα με δά-
νεια και μέσω της εκποίησης διαφόρων κοσμημάτων στρατολό-
γησε περίπου 200 άνδρες στην Τήνο και επέστρεψε μαζί τους έως
την Μύκονο. Παρά την σύμφωνη γνώμη της δημογεροντίας για το
ξόδεμα των χρημάτων της δεν πέτυχε να λάβει πίσω το ποσό που
ξόδεψε. Τον Φεβρουάριο του 1823 με δικά της έξοδα αφού κατά-
φερε να συγκροτήσει στόλο μετέβη στην Καρυστία στην Εύβοια,
στο Πήλιο και στη Φωκίδα. Το γεγονός της εκποίησης μεγάλου
μέρους της περιουσίας της για τις ανάγκες της επανάστασης αν
και αναγνωρίστηκε και από την ελληνική επαναστατική κυβέρνη-
ση, ωστόσο δεν ήταν εύκολο να ανταποκριθεί στις οφειλές του
προς αυτήν, καθώς τα έσοδα της επαναστατικής διοίκησης ήταν
ελάχιστα. Η δύσκολη οικονομική θέση στην οποία είχε περιέλθει η
ηρωΐδα αντικατοπτριζόταν στις συνεχείς εκκλήσεις της προς το
δημόσιο ταμείο για οικονομική ενίσχυση λόγω της δεινής οικονο-
μικής της θέσης. Η μόνη σταθερή οικονομική βοήθεια ήταν οι 80
φοίνικες που είχε προσδιορίσει ο Κυβερνήτης Καποδίστριας μετά
την έλευσή του στην Ελλάδα. Εκτός κοινωνικών ορίων και του
πλαισίου κινείται και η ερωτική της σχέση με τον Δημήτριο Υψηλά-
ντη. Μετά την δολοφονία του Καποδίστρια (1831) τα προβλήματα
επιβίωσης οξύνθηκαν, ενώ επιδεινώθηκαν και οι σχέσεις με την
οικογένειά της λόγω των κατηγοριών που εκτόξευαν συγγενείς
της εναντίον της, εξαιτίας της εκποίησης της ακίνητης περιουσίας
για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Εγκαθίσταται τελικά στην Πάρο,
όπου υπήρχαν συγγενείς της, αλλά θα προσβληθεί από τυφοειδή
πυρετό και θα αποβιώσει το 1840.
Η παρέμβαση και των δύο γυναικών εκτυλίχθηκε σε μια ιδιαίτε-
ρη στιγμή της ελληνικής ιστορίας - σε μια μεταβατική περίοδο -
κατά την οποία ο κόσμος και η ελλαδική κοινωνία άλλαζε, αλλά
την ίδια στιγμή νέες ευκαιρίες ανοίγονταν και η γυναίκα μπορούσε
να διεκδικήσει με άλλους όρους μεγαλύτερο μερίδιο δράσης και
συμμετοχής.
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 53
ΑΦΙΕΡΩΜΑ

«Με μια καρδίαν όλοι, Δείτε εδώ

μια γνώμην, μια ψυχή»

Επαναστατικά τραγούδια των Ελλήνων από τον Ρήγα έως την Επανάσταση
Το 1814, ο Άγγλος στρατιωτικός και διπλωμάτης William Martin Leake σημείωνε στο περιηγητικό του κείμενο Researches
in Greece σχετικά με τα τραγούδια των Ελλήνων: Οι Έλληνες κάνουν μπαλάντες και τραγούδια για όλα τα θέματα και για κάθε
περίσταση [...] Οι Έλληνες της Βιέννης συνθέσανε, γύρω στις αρχές της Γαλλικής επανάστασης, πολλά τραγούδια προκειμένου να
παρακινήσουν τους συντοπίτες τους να αποτινάξουν τον τουρικό ζυγό.
ΛΊΛΑ ΘΕΟΔΌΣΗ ΠΡΟΪΣΤΑΜΈΝΗ ΤΜΉΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΏΝ ΑΡΧΕΊΩΝ, ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ

Έ
νας από τους Έλληνες αυτούς, διαχρονικά ο
πιο γνωστός, χωρίς αμφιβολία, είναι ο Ρήγας
Βελεστινλής ή Φεραίος. Το 1797 ο Ρήγας τυ-
πώνει τη Νέα Πολιτική Διοίκησιν των κατοίκων της
Ρούμελης, της Μικράς Ασία, των Μεσογείων νήσων
και της Βλαχομπογδανίας. Σε αυτό, μαζί με την Επα-
νασταστική Προκήρυξη, τα Δίκαια του Ανθρώπου
και το περίφημο Σύνταγμ, με πρότυπο το αντίστοι-
χο γαλλικό του 1793, συμπεριλαμβάνει μια ποιητική
σύνθεση με τίτλο «Θούριος, ήτοι ορμητικός πατρι-
ωτικός ύμνος πρώτος, εις τον ήχον: Μία προσταγή
μεγάλη». Ο θούριος αυτός, μια ποιητική σύνθεση
της οποίας η ονομασία παραπέμπει στα πολεμικά
άσματα του Λακεδαίμονα ποιητή του 7ου π.Χ. αιώνα
Τυρταίου, έχει αυτοτελή τύχη από το 1798, μετά την
εκτέλεση του Ρήγα, όταν ο στενός συνεργάτης του
–και μετέπειτα Φιλικός- Χριστόφορος Περραιβός
τον τυπώνει στην Κέρκυρα.

54 ΤΕΥΧΟΣ_016
Ως πότε παλικάρια να ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λεοντάρια, στες ράχες, στα βουνά;
Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπωμεν κλαδιά,
να φεύγωμ᾽ απ᾽ τον κόσμος, για την πικρή σκλαβιά;
[…]
Καλλιό ᾽ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.
Παρά την ποιητική του μορφή, ο Θούριος αποτε-
λεί λειτουργικό τμήμα των επαναστατικών σχε-
διασμών του Ρήγα και αναπόσπαστο συπλήρωμα
των κατεξοχήν πολιτικών κειμένων του: στοχεύει
στην εξειδίκευση των πολιτικών αρχών και των
επαναστατικών κινήσεων του σχεδίου, είναι μια δι-
ακήρυξη ιδεών, ένα προσκλητήριο πολιτικών και
στρατιωτικών συμμαχιών, οδηγίες ανορθόδοξου
πολέμου και παγίωσης ενός επαναστατικού τελε-
τουργικού. Εξ ου και ο όρκος «κατά της τυραννίας
και της αναρχίας» που περιέχει:
Ω Βασιλεύ του κόσμου, ορκίζομαι σε σέ,
στην γνώμην των τυράννων να μην ελθώ ποτέ.
Μήτε να τους δουλέψω, μήτε να πλανηθώ,
εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ. […]
Πιστός εις την πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν,
αχώριστος για νά ᾽μαι υπό τον στρατηγόν.
Κι αν παραβώ τον όρκον, ν᾽ αστράψ᾽ ο ουρανός
και να με κατακάψει, να γένω σαν καπνός.
Ο Θούριος γνωρίζει τεράστια προφορική και χει-
ρόγραφη παράδοση. Κυκλοφορεί με καταπληκτι-
κή ταχύτητα στα Ιόνια νησιά, γίνεται αντικείμενο
μίμησης και επηρεάζει Επτανήσιους ποιητές που
συνθέτουν πατριωτικά θούρια και επαναστατικά
τραγούδια.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Αντώνιου
Μαρτελάου (1754-1819), ενός λογίου με γνώσεις
αρχαίας ελληνικής, λατινικής και ιταλικής φιλο-
λογίας, επηρεασμένου από το πολιτικό κλίμα της
εποχής και μέλους της Φιλικής Εταιρείας από
το 1818. Η επίδραση τόσο του Ρήγα όσο και της
γαλλικής «Μασσαλιώτιδας» -της κοινής μήτρας
αυτού του είδους πατριωτικής ποίησης- είναι
προφανής στον θούριό του:
Μπρος παιδιά! Ας πολεμούμε!
Ο καιρός της δόξης ήλθε.
Αν το Γένος αγαπούμε,
στη φωτιά, μπρος, στη φωτιά!
Στας Αθήνας, μπρος, στην Πόλι.
Μπρος, παιδιά, γνήσια Ελλήνων!
Μπρος, λοιπόν, μπρος κατ᾽ εκείνων,
που το Γένος μας μισούν!
Τα όπλα ας λάβωμεν,
άγωμεν, πατριώτες, άγωμεν·
ας τρέξει και αθώο αίμα
για τη λευτεριά.
Παρόμοια είναι και η περίπτωση του Θωμά Δανε-
λάκη (1775-1828), στον δικό του θούριο:
Μπρος, παιδία της πατρίδος
και δι᾽ ημάς έφθασε η ώρα!
Ένας Τούρκος δε θα μείνει
στων Ελλήνωνε την χώρα.
Ο καιρός της δόξης ήλθε,
παλληκάρια θα φανούμεν,
τας αλύσεις μας μπορούμε
να πετάξομε μακριά!
Φορέας πατριωτικού μηνύματος, φορτισμένου
από τον μαρτυρικό θάνατο του Ρήγα, ο Θούριος
επηρεάζει και παραμένει, για χρόνια μετά, ένα
κείμενο δραστικό. Διαβάζεται, τραγουδιέται,
συγκινεί. Η έντονη παρουσία γενικώς των θου-
ρίων, όχι μόνο του Ρήγα αλλά και άλλων μετα-
γενέστερων, είναι φαινόμενο διαπιστωμένο στα
χρόνια αυτά.
Πλησιάζοντας προς τη δεκαετία του 1820 και
κυρίως με το ξέσπασμα της Επανάστασης, τα
άσματα αυτά πολλαπλασιάζονται και το είδος
οδηγείται στο απόγειό του. Οι θούριοι γίνονται
τα άσματα της Επανάστασης: Οι στίχοι «Γραικοί,
Γραικοί, Γραικοί, στ᾽ άρματα Γραικοί, ξυπνάτε,
Γραικοί απ᾽ τον ύπνον τον βαθύ» αποδίδονται
στον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Ο λαϊκός ποιητής και
ζωγράφος Παναγιώτης Ανδρόνικος (1780-1820)
συνθέτει το «Ω παιδιά μου, ορφανά μου,/ σκορπι-
σμένα δω κ᾽ εκεί». Ο Κωνσταντίνος Κοκκινάκης,
διευθυντής, μετά τον Άνθιμο Γαζή και τον Θεό-
κλητο Φαρμακίδη, του περίφημου προεπαναστα-
τικού περιοδικού Ερμής ο Λόγιος, συνθέτει τον
πολύ γνωστό θούριο:
Ω λυγηρόν και κοπτερόν σπαθί μου,
Κι εσύ τουφέκι, φλογερόν πουλί μου.
Εσείς τον Τούρκον σφάξατε,
τον τύραννον σπαράξατε,
ν᾽ αναστηθή η πατρίς μου,
να ζήση το σπαθί μου.
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 55
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Δεν είναι τυχαίο ότι ως πρώτη ποιητική πράξη
της Επανάστασης θεωρείται η κυκλοφορία ενός
φυλλαδίου με τίτλο Άσματα και πονημάτια διαφό-
ρων, τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο του 1821. Σε αυτό
εκδίδονται 22 θούριοι, από το τυπογραφείο του
Μανουήλ Βερνάρδου, γνωστού λογίου της επο-
χής, Φιλικού, που αγωνίστηκε υπό τον Υψηλάντη
στην προσπάθεια έναρξης της Επανάστασης στις
παραδουνάβιες ηγεμονίες. Οι 22 θούριοι, μεταξύ
των οποίων και εκείνος του Ρήγα, έχουν γραφτεί
προφανώς πριν από το 1821, αλλά ο Βερνάρδος
56 ΤΕΥΧΟΣ_016
στοχεύει στην χρήση τους για την εμψύχωση της Τα άσματα αυτά συγκινούν τον ελληνισμό και θρέ-
Επανάστασης. Οι στίχοι του ίδιου του Βερνάρδου φουν τις εθνικές ελπίδες των Ελλήνων σε όλο το
προτρέπουν: διάστημα μέχρι τον Αγώνα και κατά τη διάρκεια
αυτού. Αλλά έχουν μεγάλη απήχηση και στους
Έλληνες πατριώται, φιλέλληνες της εποχής. Ο Γάλλος ιστορικός και
ανδρείοι στρατιώται, φιλόλογος Claude Fauriel, που συγκέντρωσε, μετέ-
ως πότε στον ζυγόν; φρασε και εξέδωσε συλλογή ελληνικών δημοτικών
Νικήσατε τυράννους, τραγουδιών το 1824, συμπεριλαμβάνει στη συλλογή
να λάβετε στεφάνους του τον Θούριο του Ρήγα, τονίζοντας ότι είναι ένα
παρά των αρχηγών. τραγούδι «ξακουστό κιόλας και αγαπητό στους Έλ-
ληνες, προτού ακόμα να γίνει ο ύμνος εναντίον των
 αυτά Ποιήματα ανεπλήρωνον τας ελλείψεις των Πο-
λιτικών Εφημερίδων, τόσον μάλιστα χρησιμώτερα,
όσον ήσαν καταληπτά εις το Κοινόν, την φαντασίαν
του οποίου ύψωνον ενεργούντα δραστηρίως εις την
ψυχήν του. Εις τα Άσματα αυτά χρεωστεί η Ελευθε-
ρία της Ελλάδος μέγα μέρος, ως ενώσαντα, καθώς
και η [Φιλική] Εταιρία, την γνώμην όλων.
Το ίδιο ισχύει και για τους φιλελληνικούς κύκλους:
πολλοί θούριοι έχουν τονιστεί στον ήχο ανάλογων
ευρωπαϊκών εμβατηρίων ή αποτελούν μετάφρασή
τους και έτσι είναι πιο οικεία για στο μάτι και στο
αφτί των Ευρωπαίων. Ο Γερμανοδανός φιλέλληνας
Harro Paul Harring, συγγραφέας, που πολέμησε στον
Αγώνα, στο έργο του Tragikomische Abenteuer eines
Philhellenen, περιγράφει τον ενθουσιασμό που προ-
κάλεσε ένας Ούγγρος εθελοντής, όταν έπαιξε με
το βιολί «το τραγούδι της ελευθερίας», έναν θούριο
δηλαδή, σε ένα καφενείο στο Ναυαρίνο:
Οι Έλληνες το τραγουδούσαν συχνά κλαίγοντας και
βροντοφωνάζοντας. Μόλις ο Ούγγρος άρχισε να παί-
ζει το σκοπό του τραγουδιού, το καφενείο μεταμορ-
φώθηκε σε φρενοκομείο [...] Είναι αδύνατο να περι-
γράψω το πανδαιμόνιο. Λες και ξαφνικά οι Έλληνες
έγιναν τύφλα στο μεθύσι. Στριφογύριζαν, κυλιόνταν
καταγής, ούρλιαζαν, αλάλαζαν με γουρλωμένα μάτια
κι άδειαζαν γύρω τις πιστόλες τους, αδιαφορώντας
για το πού πήγαιναν τα βόλια [...]. Οι Έλληνες εκδή-
λωναν τη χαρά τους πατώντας τη σκανδάλη της
πιστόλας τους και γελώντας σαν τρελοί.
Ο ίδιος ο Θούριος του Ρήγα, πάντως, είναι γραμμέ-
νος πάνω στη μελωδία τού «Μία προσταγή μεγάλη»,
ενός τραγουδιού από την περιοχή της Χαλκιδικής,
που αναφέρεται στα κατορθώματα του Λάμπρου
Κατσώνη στη ναυμαχία του Καβοντόρο το 1790, που
είχαν τότε αναπτερώσει τις ελπίδες των Ελλήνων
για ελευθερία. Το τραγούδι εκείνο ήταν πολύ διαδε-
δομένο και, άρα, ο Θούριος, τονισμένος σε γνωστή
μελωδία, διαδόθηκε σε όλο τον ελληνικό χώρο.
Έκτοτε, το άσμα γνώρισε παραλλαγές, καθώς με
τα χρόνια προσαρμόζεται στα κατά τόπους μουσικά
Τούρκων». Ο Λόρδος Βύρων στο περίφημο ιδιώματα, ώστε σήμερα να κατα-
Childe Harold’s Pilgrimage, ένα μακροσκελές γράφονται τουλάχιστον πέντε
ποίημα σε τέσσερα μέρη, που κυκλοφορεί με- μουσικές παραλλαγές του.
ταξύ 1812 και 1818, δημοσιεύει σε παράρτη- Τονισμένοι με μουσική ή τυπω-
μα τον θούριο «Δεύτε παίδες των Ελλήνων, μένοι για ανάγνωση, οι θούριοι
ο καιρός της δόξης ήλθε», με τίτλο «Ελληνικό όχι μόνο προετοιμάζουν και υπο-
πολεμικό τραγούδι» («Greek war song»). στηρίζουν τους Έλληνες στον
Στην ευρεία και ταχύτατη διάδοση των θου- Αγώνα τους, αλλά επιβιώνουν
ρίων, πέρα από τα νόηματα που εκφράζουν, και πολύ μετά από αυτόν, σε
συντελεί και το γεγονός ότι δεν είναι απλώς όλο τον 19ο αιώνα. Και όταν πια
ποιήματα που διαβάζονται ή απαγγέλλονται. περνάνε στον 20ό, αυτό δεν γίνε-
Είναι κυρίως στίχοι που μελοποιούνται, τρα- ται για λόγους μόνο ιστορικούς,
γουδιούνται, χορεύονται. Ο Ιωάννης Φιλήμων αλλά επειδή αυτοί οι στίχοι, αυτά
σημειώνει: τα άσματα έχουν ριζώσει στη
Οι Έλληνες, έχοντες κλίσιν και φαντασίαν συλλογική συνείδηση των Ελλή-
εις την Ποίησιν, ενθουσιάζοντο δι᾽ αυτής εις νων ως συνώνυμα των εθνικών
την μέλλουσαν Επιχείρησίν των. Τα Ηρωικά αξιών και της ελευθερίας.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 57
ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Οι γενναίες μας φορεσιές

Οι λαϊκές ενδυμασίες όπως διαμορφώθηκαν μέσα από το καθημερινό βίωμα
Στα πρώτα χρόνια του νεοσύστατου κράτους, στις θεσμικές συναντήσεις μελών της Κυβέρνησης ή και πολιτών με κυβερνητικά
μέλη, η ένδυση, μπορούσε, όπως φανερώνει η αφήγηση του Κολοκοτρώνη, να γίνει αντικείμενο αρνητικών σχολιασμών, όταν
παρέκκλινε από την καθιερωμένη τάξη που οι ίδιες οι περιστάσεις ορίζουν.
ΓΙΆΝΝΗΣ ΜΕΤΖΙΚΏΦ ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ

Τ
ο καθημερινό ένδυμα ήταν η φουστανέ-
λα. Όμως αυτό δεν ήταν απλώς ένα ρού-
χο. Ο ρόλος του μέσα στην κοινωνική
μνήμη ήταν τεράστιος και καταλυτικός, γιατί
ένας ολόκληρος λαός μέσα από αυτό το ένδυ-
μα, έβλεπε τις χιλιάδες των αγωνιστών που
θανατώθηκαν για την ελευθερία, ένα ένδυμα
σύμβολο τιμής των αγώνων του έθνους, από-
λυτα ταυτισμένο με την υπόληψη, τον ηρωισμό
και την ανδροπρέπεια.
Σύντομα αυτή η βαθειά ελληνική ιδεολογική
πραγματικότητα, θα φανεί, όταν η Αντιβασιλεία
το 1834 ζήτησε από τους αγωνιστές να κατα-
ταχθούν στον ταχτικό στρατό των Ευρωπαϊκών
δυνάμεων, φορώντας φράγκικα για λόγους
ομοιομορφίας.
Η απροθυμία και τελικά η άρνησή τους να
υπακούσουν σε κάτι που ένοιωσαν αντίθετο

58 ΤΕΥΧΟΣ_016

με τις παραδοσιακές τους αξίες, έγινε η αιτία
της συγκρότησης του σώματος του «Ελαφρού
Πεζικού», με στολή την φουστανέλα, που πλέ-
ον αναγνωρίσθηκε ως η εθνική ενδυμασία των
Ελλήνων μέχρι σήμερα.
Η ελληνική ενδυματολογική συμπεριφορά, δι-
αμορφώθηκε μέσα σε μια απίστευτη γεωγρα-
φική ποικιλομορφία απομονωμένων περιοχών,
βουνών, θαλασσών, νησιών και ακρωτηρίων
που διέθεταν όχι μόνο ιδιαίτερες συνθήκες
παραγωγής πρώτων υλών, αλλά και μέσα απ’
αυτές προκαθόριζαν ξεχωριστά αισθητικά κρι-
τήρια.
Έτσι στη μακραίωνη ενδυματολογική μας πα-
ράδοση, οι ποικιλόμορφες κατασκευαστικές
εκφράσεις των λαϊκών ενδυμασιών διαμορ-
φώθηκαν μέσα από το καθημερινό βίωμα, τις
ισχυρές επιδράσεις που έφερναν οι επαφές με
άλλες περιοχές, αλλά και ο εμπορικός πλού-
τος, οι ανταλλαγές, η παραμονή σε παραθαλάσ-
σιες ή πεδινές ή ορεινές περιοχές, και πάνω
απ’ όλα ένας δυνατός και καθιερωμένος ηθικός
κώδικας.
Η ποιμενική φουστανέλα, ένδυμα των Σουλι-
ωτών συνδέθηκε με τους απελευθερωτικούς
μας αγώνες και τις ένοπλες ομάδες όλων των
υπολοίπων περιοχών της Ρούμελης και της
Πελοποννήσου. Η μορφή του φουστανελοφό-
ρου είναι η εικόνα του ήρωα απελευθερωτή
και αποτελεί μέγιστο σύμβολο στη συνείδηση
ολόκληρου του λαού, ταυτίζοντας τη με όλους
τους Έλληνες που πολεμήσανε και σκοτωθήκα-
νε κατά χιλιάδες στα πεδία των μαχών.
Αυτή η λερή φουστανέλα, συχνά αλειμμένη με
ξύγκι για να γλιστράει η βροχή, ήτανε συγχρό-
νως το πανί για να γυαλίσουνε τα όπλα τους, να
σκουπίσουνε τα αίματα και τον ιδρώτα τους,
και η μαλακωσιά για να κουρνιάσουνε τη νύχτα
στα βουνά. Στο ζώσμα που την έσφιγγε στη
μέση τους ήταν χωμένο το μαχαίρι, το καπνο-
σακκούλι, το τάσι και το φιλημένο μαντήλι του
κοριτσιού.
Σ’ αυτή την όψη του βασανισμένου ραγιά, οι ξέ-
νοι ρομαντικοί καλλιτέχνες
είδαν τα αρχαία απομεινάρια των Ελλήνων πο-
λεμιστών. Μέσα από αυτή την
όψη τους, η αρχαιόφιλη συνείδηση της λόγιας
Ευρώπης έσκυψε με βλέμμα συμπόνοιας στους
σκλάβους Έλληνες που θρηνούσαν μες τα μισο-
θαμμένα ερείπια της ιστορίας τους.
Η απήχηση της απεικόνισης του λευκοντυμέ-
νου φουστανελά με τα χρυσαφένια ζώσματα,
το φέσι και το γυμνωμένο του σπαθί, έμοια-
ζε σύμβολο ιδανικών και αξιών όχι μόνο για
το υπόδουλο έθνος του, αλλά πανανθρώπινο,
μέσα από το ιερό και αναφαίρετο δικαίωμα του
κάθε ανθρώπου να ζει για πάντα ελεύθερος.
Η φουστανέλα ήταν ένα πουκάμισο σουρωμένο
στη μέση, που μέσα στα χρόνια, του προσθέσα-
νε κομμάτια τρίγωνα, τα λαγγιόλα, πυκνώματα
για λεβεντιά για να γενεί τελικά όπως είναι
σήμερα. Εξάλλου υπάρχουνε από τόπο σε τόπο
φουστανέλες λιγότερο ή περισσότερο πυκνές.
Τις φτιάχνουνε ειδικευμένοι ράφτες, και τα
κεντήματα χρυσοράφτες, οι Τερζήδες, πλανό-
διοι μάστορες του κορδονιού, που ράβανε και
κεντούσανε τις φέρμελες, τα μεϊντάνια και τα
τουζλούκια, στήνοντας πρόχειρα εργαστήρια
στις αυλές των χωρικών.
Το 1867 ο Όθων πεθαίνει μακριά από την Ελλά-
δα, εξόριστος και κατ’ επιθυμίαν του ενταφιά-
ζεται με την ελληνική φουστανέλα.
Οι αντρικές παραδοσιακές φορεσιές, εγκατα-
λείφθηκαν πολύ πιο γρήγορα
από τις γυναικείες, γιατί οι άντρες έπρεπε να
ταξιδέψουν και να κατοικήσουν
στα μεγάλα αστικά κέντρα, έπρεπε να δουλέ-
ψουν, πράγμα που ανάμεσά στους άλλους έκανε
δύσκολη την ενδυματολογική τους διαφοροποί-
ηση. Παρ’ όλα αυτά, οι άγραφοι εθιμικοί νόμοι
είναι πάντα δεσμευτικοί και προσδιοριστικοί
για μια γενικότερη αντίληψη της λεβεντιάς του
άντρα ή την ομορφιά της γυναίκας, έτσι όπως
τις υιοθετεί και τις εντάσσει στον κόσμο της η
επαρχιακή κοινωνία.
Φορώντας τις φορεσιές τους οι Έλληνες, ανα-
κτούν στα γλέντια τους την ευλογία μιας ένω-
σης, τη θύμηση των προγόνων, την συγκίνηση
και την ευτυχία της περίστασης. Γιατί η ζωή
έχει το χρόνο της, η μνήμη τον τόπο της, οι χα-
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 59
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
ρές και τα πένθη τους κύκλους τους, ένας ολό-
κληρος κόσμος μέσα μας σε αδιατάραχτη τάξη.
Κάθε τόπος, κάθε ελληνική γωνιά και αμέτρη-
τες φορεσιές, που έχουν να μας μιλήσουν για
ένα κόσμο ανεξάντλητου ενδυματολογικού
πλούτου, συνθέσεων και φαντασίας. Ένα πλή-
θος υλικών, παράξενες υφάνσεις, ευφάνταστοι
σχεδιασμοί μοτίβων, βαφές από λουλούδια,
κρόσσια, δαντέλες, σαΐτες, κουβάρια από μετά-
ξια, κοράλλια, σεντέφια, μπιρσίμια και χρυσονή-
ματα, όλα σε μια σιωπηλή αναμονή εργασίας, σε
μια τελετουργική συνέχεια αιώνων.
Το πνεύμα της ομορφιάς στις ελληνικές φορε-
σιές μοιάζει παράξενο, αλαζονικό και ασύμβα-
το με τη φτωχική καθημερινότητα των χωρι-
κών. Ίσως, γιατί γι’ αυτούς καμιά φορεσιά δεν
είναι απλώς ένα ρούχο· τις φτιάχνανε με τρα-
60 ΤΕΥΧΟΣ_016
γούδια και νυχτέρια οι συγγένισσες απ’ όταν
τα κορίτσια ήταν μικρά, ήτανε ένδειξη τιμής,
κοινωνικής υπόστασης, αξιοπρέπειας, δύναμης
και καλοτυχίας, ευχή και φυλαχτό, κατευόδιο
για τη νέα γαμήλια ζωή.
Στην Ήπειρο του εμπορίου, η αστική μεγαλο-
πρεπής φορεσιά της πόλεως
των Ιωαννίνων, αποτελεί μια από τις πλουσι-
ότερες της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. Τα
κοσμήματα με τον δικέφαλο αετό, το κεντημέ-
νο με διαμάντια φεσάκι που κράταγαν οι σταυ-
ρωτές πλεξούδες, το πουκάμισο, το φουστάνι
και τέλος ο χρυσός επενδύτης, το ολόχρυσο
πιρπιρί, ρούχο πολύπτυχο λεπτουργηματικής
κατασκευής, που δείχνει το κύρος των μεγά-
λων οικογενειών της πόλης και αποτελεί συ-
νέχεια της μεταβυζαντινής χρυσοκεντητικής
παράδοσης.
Στα σχέδια και στους στολισμούς αυτών των
ενδυμάτων υπάρχουν πάνω τους κώδικες με
κρυμμένα θρησκευτικά στοιχεία ευλογίας, δι-
ακοσμητικά μοτίβα που είναι συγχρόνως και
ευγονικές ευχές, σημάδια ερωτικής διαθεσι-
μότητας, σύμβολα του πένθους, οικονομικής
υπεροχής και καταξίωσης, ανδρισμού και προ-
στασίας από τις δυνάμεις του κακού.
Η φορεσιά παρέμενε αναλλοίωτη από τη μάνα
στην κόρη ή παράλλαζε πολύ
αργά στον τύπο, το διάκοσμο και τους χρωμα-
τισμούς από τη μια γενιά στην
άλλη, γιατί δεν υπήρχε η συνεχής και αγωνιώ-
δης τάση της αναζήτησης πρωτότυπων ενδυ-
μάτων όπως επιδιώκουμε σήμερα.
Στις φημισμένες ηπειρώτικες συντεχνίες των
χρυσοχόων έφτιαχναν κοσμήματα για αντρικές
και γυναικείες φορεσιές με παραγγελίες από
παντού. Τεπελίκια, γιορντάνια, σκουλαρίκια,
κιουστέκια, καρφίτσες, πόρπες, αλυσίδες,
σταυρούς, φυλαχτά, στέφανα γάμου, δαχτυλί-
δια, στολισμένα όλα με μεράκι, με βλαστούς,
άνθη, φύλλα, έλικες, πουλιά, μυθολογικές ανα-
φορές, ζώα, χριστιανικά σύμβολα, όλα φιλο-
τεχνημένα με πατροπαράδοτες μεθόδους και
τεχνικές που διδάχτηκαν απ’ τους παππούδες
και τους προπαππούδες τους, εγχάρακτα, σφυ-
ρήλατα, διάτρητα, χυτά και έκτυπα σε χρυσό,
ασήμι, σμάλτο, σαββάτι, με κοράλλια, πετράδια,
και μαργαριτάρια.
Μ’ αυτά τα σχέδια οι αργυροχόοι σκάλιζαν και
στόλιζαν και τα όπλα, τα
θηκάρια, τα τάσια και τις παλάσκες των πολε-
μιστών, προσθέτοντας αρχικά
ονομάτων, ευχές και ημερομηνίες. Γιατί όλα
αυτά είχαν σκοπό να γίνουν προίκες, γαμήλια
δώρα, τιμημένα όπλα του αγώνα, οικογενεια-
κές κληρονομιές, σύμβολα δύναμης και πλού-
του, που η απόκτησή τους έδειχνε την ευμά-
ρεια και την κοινωνική υπόσταση αυτού που τα
είχε.
Οι φορεσιές των Ελλήνων. Οι γαμήλιες, οι
φορεσιές των αρραβώνων, οι Κυριακάτικες
οι σκολιανές, τα σάβανα, οι φορεσιές του πέν-
θους, οι φορεσιές των μαχών και του αγώνα,
οι μασκαράδες, τα άμφια, ενδύματα που φτιά-
χνουν ολόκληρο τον συναισθηματικό και πολι-
τιστικό καθρέφτη της ποικίλης και ιδιότυπης
ζωής των Ελλήνων.
Περίτεχνα χειροτεχνήματα της κάθε ελληνι-
κής γωνιάς, των βουνών, των νησιών, και των
κάμπων μας, μια πέτρα που έπεσε στη θάλασσα
κι από γενιά σε γενιά, τα χάδια του νερού τη
στρογγυλέψανε, την κάναν βότσαλο, με σχήμα
τέλειο, αναλογίες ζηλευτές και χρώματα, ρού-
χα που στοχεύουν να δώσουν ομορφιά και αρ-
μονία στο ανθρώπινο κορμί. Οι φορεσιές αυτές
δεν είναι έργα ενός, αλλά τις κατασκεύασε με
τα χέρια του σιγά σιγά ο ίδιος ο χρόνος.
Πάνω απ’ όλα όμως η καθηλωτική τους γο-
ητεία είναι οι εικόνες που τις συνοδεύουν,
οι σκέψεις μας για ένα πλήθος ανώνυμων
ανθρώπων που τις επεξεργάστηκε με το τα-
λέντο τους και οι τόποι που τις πλαισιώνουν
και έχουν αφήσει τα σημάδια τους πάνω στην
αισθητική τους. Σκέψεις για ένα κόσμο άγρα-
φων εθιμικών νόμων, που είναι ιερά δεσμευ-
τικοί και προσδιοριστικοί στην αντίληψη των
κοινών αξιών. Σκέψεις που έρχονται στο νου
μας, γιατί αυτά τα ενδύματα, δεν υπάρχουν έτσι
κάπου κρεμασμένα, δεν είναι κάπου διπλωμένα
και αφημένα.
Είναι παντού. Είναι η λαϊκή έκφραση που τα
παιδιά μας σπουδάζουν και τώρα στα λαογρα-
φικά τμήματα των Πανεπιστημίων. Είναι στα
Καλαρρύτικα εργαστήρια που σφυροκοπούσα-
νε στην πίσσα τα ασήμια και τα σαββάτια, στα
μπλάβα χέρια των βογιατζήδων που βάφανε
τις τσόχες με το μυσιργιώτικο λουλάκι, στις
ευχές της γιαγιάς σαν ξανακρέμαγε τα φλουριά
στο λαιμό της εγγονής, στις σιωπηλές εσπέρες
στις αυλές, με τις γυναίκες που ράβανε σκυμ-
μένες, στους Μικρασιάτες γέρους που τράβα-
γαν επίσημα τους κύκλιους χορούς τους, στα
μοιρολόγια των Σαρακατσάνων στα κονάκια
της Ηπείρου, στις μάχες, στους ξεριζωμούς,
στα πλοία που φεύγουνε, στις αγκαλιές που
ανοίγουν, σ’ ένα ολόκληρο κόσμο που βλάστησε
κι έδωσε τόση ομορφιά σ’ αυτή την άγονη γη.
Είναι οι φορεσιές μας, οι ταυτότητές μας, τα
καλά ρούχα της ψυχής μας.
Δείτε την εκδήλωση του Συλλόγου των
Υπαλλήλων της Βουλής  για την Εθνική Επέτειο
της 25ης Μαρτίου 1821 (23/03/2018) και την
ομιλία του Γιάννη Μετζικώφ
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 61
 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

The Evzones Οι Εύζωνοι

History, Uniforms, Armament
Το νέο βιβλίο των Γιάννη Μυλωνά
και Βασιλείου Νικόλτσιου
Η ιστορία των Ευζώνων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη
με την ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους.
Ξεκινάει από την επανάσταση του 1821 και διατρέχει
όλη την ιστορική περίοδο μέχρι σήμερα. Πόσοι,
όμως, γνωρίζουμε την προσφορά των Ευζώνων
στους αγώνες του έθνους, των Ευζώνων που έχουν
αναδειχθεί σε πραγματικό σύμβολο ανδρείας των
Ελλήνων;

Ό
λη η ιστορική διαδρομή, η ενδυμασία και ο οπλισμός των
Ευζώνων με πλούσια εικονογράφηση περιγράφεται στο
νέο βιβλίο που κυκλοφόρησε στην αγγλική και ελληνική
γλώσσα, από τις Εκδόσεις Λόγος και Εικόνα. Η ιστορία τους ξεκινάει
από το 1821 και, κυρίως, από το 1824 όταν συγκροτήθηκε το πρώτο
Τακτικό Σώμα του ελληνικού στρατού. Τότε συγκροτήθηκε και ένα
τάγμα πεζικού με έξι λόχους, ένας από τους οποίους ήταν ο λόχος
Ευζώνων.
Την εποχή της βασιλείας του Όθωνος Α’ (1833-1862) οι Εύζωνοι
έφεραν ευρωπαϊκού (βαυαρικού) τύπου στολές και ο οπλισμός τους
ήταν τα γαλλικά τυφέκια πεζικού Μοντέλο 1777. Με την άνοδο του
Γεωργίου του Α’ στο θρόνο της Ελλάδας, το 1863, οι Εύζωνοι καθιε-
ρώθηκε να φέρουν ελληνική στρατιωτική στολή με λευκή φουστανέ-
λα, φέρμελη, κόκκινο φάριο (φέσι) και τσαρούχια. Τα τσαρούχια ήταν
τα υποδήματα που φορούσαν οι χωρικοί των ορεινών περιοχών της
Ελλάδας. Τα ευζωνικά τσαρούχια ήταν βαρύτερα από τα τσαρούχια
των χωρικών, κατασκευάζονταν από καφέ δέρμα και είχαν μαύρη
φούντα και σόλα με ειδικά καρφιά, που βοηθούσαν στο βάδισμα στα
ανώμαλα ορεινά εδάφη. Ακόμη και σήμερα, τα τσαρούχια αποτελούν
ξεχωριστό τμήμα της στολής των Ευζώνων της Προεδρικής Φρου-

62 ΤΕΥΧΟΣ_016

ράς. Την εποχή του Όθωνα οι Εύζωνοι έφεραν το γαλλικό τυφέκιο
πεζικού Μοντέλο 1857 και αργότερα το γαλλικό τυφέκιο πεζικού
Συστήματος Μινιέ Μοντέλο 1847. Το 1874 οπλίστηκαν με τα ελ-
ληνικής σχεδίασης και βελγικής κατασκευής οπισθογεμή τυφέκια
Μυλωνάς, ενώ από το 1877 εφοδιάστηκαν με τα γαλλικά τυφέκια
Γκρα Μοντέλο 1874, που κατασκευάστηκαν από την αυστριακή βι-
ομηχανία Στάγιερ.
ΒΙΒΛΙΟ
Την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα οι άνδρες των ελληνι-
κών ανταρτικών σωμάτων της Μακεδονίας, οι Μακεδονομά-
χοι όπως ονομάστηκαν, δεν είχαν συγκεκριμένη στολή, αλλά
οι περισσότεροι φορούσαν το μαύρο ντουλαμά των χωρικών
της περιοχής. Πολλοί Μακεδονομάχοι φορούσαν και την ευ-
ζωνική στρατιωτική τους στολή, γι’ αυτό και στην μνήμη μας
φέρουν ευζωνική εμφάνιση.
Το 1908 καθιερώθηκαν για πρώτη φορά ως στολές εκστρα-
τείας και μάχης οι χακί στολές για όλους τους στρατιώτες
του ελληνικού στρατού. Οι χακί στολές των Ευζώνων απο-
τελούνταν από μια χακί χλαίνη (ντουλαμάς) που ήταν κατα-
σκευασμένη από μάλλινο χακί ύφασμα. Την περίοδο αυτή
οι Εύζωνες έφεραν τυφέκιο Μάνλιχερ-Σενάουερ Μοντέλο
1903 και με αυτό έλαβαν μέρος στους Βαλκανι-
κούς Πολέμους, στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη
Μικρασιατική Εκστρατεία και στον Β’ Παγκόσμιο
Πόλεμο. Παράλληλα με το Μάνλιχερ, οι Εύζωνοι
στις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου εφο-
διάστηκαν με βελγικά τυφέκια Μάουζερ Μοντέλο
1930.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τη θέση των Ευ-
ζώνων στον ελληνικό στρατό πήραν οι καταδρο-
μείς και μόνο μερικές μονάδες πεζικού έφεραν
τιμητικά τους τίτλους των παλαιών, ηρωικών συ-
νταγμάτων Ευζώνων. Από τότε και μέχρι σήμερα
οι μόνοι στρατιώτες του ελληνικού στρατού που
φέρουν την ευζωνική στολή είναι οι Εύζωνοι της
Βασιλικής Φρουράς που από το 1974 ονομάζεται
Προεδρική Φρουρά. Την περίοδο αυτή οπλίστηκαν
με τα τυφέκια Ένφιλντ Νο 4. Τα καθήκοντα των
Ευζώνων της Βασιλικής Φρουράς ήταν η τιμητική
φρουρά στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, η
φρουρά στα βασιλικά ανάκτορα, η έπαρση και υπο-
στολή σημαίας στην Ακρόπολη κάθε Κυριακή και
Εθνική Εορτή, αλλά και η συμμετοχή τους σε παρελάσεις και
επίσημες τελετές. Οι Εύζωνοι έφεραν τις ευζωνικές τους
στολές μόνο κατά την ευζωνική τους υπηρεσία. Στις Κυρια-
κές, στις εθνικές εορτές, στις παρελάσεις και στις επίσημες
τελετές οι Εύζωνοι φέρουν την επίσημη ευζωνική στολή με
τη λευκή φουστανέλα και την κεντημένη φέρμελη, ενώ στις
καθημερινές φέρουν τον χειμερινό μπλε ντουλαμά ή τον θε-
ρινό χακί ντουλαμά.
Από τον αρχαιοπρεπή ελαφρά οπλισμένο στρατιώτη έως τον
σημερινό φύλακα του Αγνώστου Στρατιώτη ο Εύζωνας, ως
έννοια, αποτελούσε στην ελληνική κουλτούρα πρότυπο ευ-
σταλούς ανδρός με ακέραιο χαρακτήρα και ήθος. Ενδεδυμέ-
νοι, άλλοτε με την περίτεχνη κατάλευκη ευζωνική φουστα-
νέλα, άλλες φορές με τον χακί ντουλαμά των Βαλκανικών
Πολέμων, η εικόνα τους παραμένει άσπιλη. Είναι οι φύλακες
μιας ολάκερης εθνικής μνήμης.
Σήμερα δεν φυλάττουν Θερμοπύλες, αλλά μια «κλίνη κενή
εστρωμένη των αφανών» και ως άοκνοι τηρητές του όρκου τους,
στέκονται εκεί στα καλογυαλισμένα μάρμαρα, φύλακες της μνήμης
των άγνωστων γεννητόρων μας.
Το βιβλίο προλογίζει ο τέως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας
κύριος Προκόπιος Παυλόπουλος.
Εκδόσεις Λόγος και Εικόνα: 6944505120
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 63
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ανοίγει τις πύλες της και πάλι

η Εθνική Πινακοθήκη
Ο πρωθυπουργός εγκαινιάζει αύριο
το ανακαινισμένο κτίριο
Το κτίριο της Εθνικής Πινακοθήκης, χαρακτηριστικό
έργο του μοντέρνου διεθνούς ρυθμού, σχεδιάστηκε
από τους αρχιτέκτονες καθηγητές Ν. Μουτσόπουλο,
Παύλο Μυλωνά και Δημήτρη Φατούρο. Θεμελιώθηκε
το 1964 και εγκαινιάστηκε το Α΄ κτήριο το 1968 και
το Β΄ το 1976.

Α
ύριο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, θα εγκαινιάσει
το ανακαινισμένο κτίριο στο πλαίσιο του οποίου κατασκευ-
άστηκαν τρεις νέοι υπόγειοι χώροι, ανακαινίστηκαν τα δύο
υφιστάμενα κτίρια, με προσθήκη καθ’ ύψος ενός ορόφου στο ένα από
αυτά αλλά και κατ’ επέκταση. Η λειτουργία της νέας Εθνικής Πινακο-
θήκης θα ξεκινήσει τον Ιούνιο, ωστόσο με αφορμή την εθνική επέτειο
της 25ης Μάρτιου θα ανοίξει για μια συμβολική ξενάγηση των ηγε-
τών ξένων κρατών που τιμούν την Ελλάδα με την παρουσία τους στην
επέτειο των 200 ετών από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821.
Πρόκειται κυρίως για τους ηγέτες ή τους εκπροσώπους τους που αντι-
προσωπεύουν τις χώρες που συμμετείχαν στη νικηφόρα ναυμαχία του
Ναυαρίνου κατά του τουρκικού στόλου που έγινε στις 20 Οκτωβρίου
του 1827 και υπήρξε καθοριστική για την έκβαση του Αγώνα.
Εκτός απροόπτου αναμένεται να ξεναγηθούν ο διάδοχος του βρετανι-
κού θρόνου και πρίγκιπας της Ουαλίας, Κάρολος, που θα συνοδεύεται
από τη σύζυγό του Καμίλα, δούκισσα της Κορνουάλης, και ο Ρώσος
πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν, ενώ δεν θα παραβρεθεί όπως αρ-

64 ΤΕΥΧΟΣ_016

χικά είχε γίνει γνωστό ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν που
ακύρωσε την επίσκεψή του. Το παρών θα δώσει στα εγκαίνια της
Έκθεσης και ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης.
Στο νέο κτίριο κυριαρχεί η γυάλινη πρόσοψη στην επιφάνεια της
οποίας θα προβάλλονται δραστηριότητες του μουσείου, ενώ θα
είναι ορατή η κίνηση των επισκεπτών στην κεκλιμένη ράμπα, ακρι-
βώς από πίσω.
Με το πέρασμα των χρόνων, η ανάγκη εκσυγχρονισμού και επέ-
κτασης του συγκροτήματος κατέστη επιτακτική. Το παλαιό κτήριο
δεν ανταποκρινόταν πλέον στις νέες ανάγκες στέγασης και λει-
τουργίας ενός σύγχρονου Μουσείου. Οι εκθεσιακοί χώροι, τόσο
των μονίμων συλλογών όσο και των περιοδικών εκθέσεων, ήταν
εξαιρετικά περιορισμένοι, ενώ οι αποθηκευτικοί χώροι ήταν  ανε-
παρκείς σε έκταση ενώ δεν διέθεταν τις κατάλληλες συνθήκες
για να στεγάσουν τα 20.000 έργα των συλλο-
γών, οι οποίες είχαν αυξηθεί σημαντικά τα
τελευταία χρόνια. Τα σύγχρονα πρωτοποριακά
εργαστήρια συντήρησης, η μοναδική βιβλιοθή-
κη ιστορίας της τέχνης, τα γραφεία διοίκησης
ασφυκτιούσαν. Η απουσία αμφιθεάτρου, χώρου
εκπαιδευτικών προγραμμάτων, πωλητηρίου,
καφέ-εστιατορίου εμπόδιζαν την ομαλή λει-
τουργία του μουσείου και δεν του επέτρεπαν
να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του κοινού
που είχε πολλαπλασιάσει τα τελευταία χρόνια
η μεγάλη εκθεσιακή και εκπαιδευτική δραστη-
ριότητα του Μουσείου.
Το 2008 το ΥΠΠΟ διενήργησε δημόσιο
διεθνή διαγωνισμό για τις οριστικές με-
λέτες, ο οποίος κατέληξε στην επιλο-
γή των γραφείων «Αρχιτεκτονική ΕΠΕ Γραμματόπουλος
- Πανουσάκης» και «Δ. Βασιλόπουλος & Συνεργάτες Ε.Ε.».
Το έργο προσθέτει στο υφιστάμενο κτήριο των 9.720 μ2 άλλα
11.040 μ2 υπερδιπλασιάζοντας τους λειτουργικούς του χώρους
(σύνολο 20.760μ2). Το μουσείο αποκτά πρόσθετους εκθεσιακούς
χώρους 2.230 μ2, σύγχρονες αποθήκες έργων τέχνης 1645 μ2,
αμφιθέατρο 350 θέσεων, χώρο εκπαιδευτικών προγραμμάτων,
αίθουσα υποδοχής 910 μ2 όπου φιλοξενείται, εκτός από το εκδο-
τήριο εισιτηρίων και το βεστιάριο, μεγάλο πωλητήριο και σαλόνι
ψηφιακής πληροφόρησης. Το νέο μουσείο θα διαθέτει επαρκείς
και τέλεια εξοπλισμένους χώρους για τα σύγχρονα εργαστήρια
συντήρησης, γραφεία διοίκησης, βιβλιοθήκη που αναπτύσσεται
σε δυο ορόφους, δυο καφέ- εστιατόρια, κ.ά. Το υπάρχον κτίριο ενι-
σχύεται σύμφωνα με τον νέο αντισεισμικό κανονισμό.
Το μουσείο αποκτά επίσης ράμπες κυκλοφορίας των επισκεπτών,
τα απαραίτητα ασανσέρ και κλιμακοστάσια, πρόσβαση σε ΑΜΕΑ.
Ο εμπνευσμένος σχεδιασμός της νέας Εθνικής Πινακοθήκης αλ-
λάζει, όχι μόνο την λειτουργία, αλλά και την όψη της προσαρμό-
ζοντάς την στη μουσειολογική και αισθητική αντίληψη του 21ου
αιώνα.
Το έργο, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Ε.Π. Αττική του ΕΣΠΑ
2007-2013, Εθνικούς Πόρους  (ΠΔΕ), Περιφέρεια Αττικής  και από
χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Σ. Νιάρχος. Την επίβλεψη είχαν οι
τεχνικές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ (Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης
Μουσείων & Τεχνικών Έργων).
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 65
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Νοσοκομείο “Ευαγγελισμός”, 1934

https://www.evaggelismos-hosp.gr/index.php/istoriko

Εκδήλωση τιμής
αφιερωμένη στον Καθηγητή
Κωνσταντίνο Δ. Γαρδίκα
Κύκλος εκδηλώσεων «Πρόσωπα Άξια Τιμής»
Αφιερωμένη στον καθηγητή Ιατρικής του Πανεπιστημίου
Αθηνών Κωνσταντίνο Δ. Γαρδίκα (1913-2003) και στην
πολύπλευρη προσφορά του στην κλινική πράξη, την
εκπαίδευση και την έρευνα, ήταν η διαδικτυακή εκδήλωση που
διοργάνωσε το Ίδρυμα της Βουλής. Η εκδήλωση έγινε στην
αίθουσα Γερουσίας του Ελληνικού Κοινοβουλίου, την Πέμπτη, 4
Μαρτίου 2021, στο πλαίσιο του κύκλου «Πρόσωπα Άξια Τιμής».
ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΚΟΣΜΊΔΗΣ, Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων, Προβολής και Πολυμέσων του Ιδρύμα-
τος της Βουλής

Τ
ον κύκλο των εισηγήσεων άνοιξε η αναπληρώτρια
καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου
Αθηνών, Έφη Πουλάκου-Ρεμπελάκου, η οποία υπήρξε
και φοιτήτριά του. Μιλώντας για την ιατρική στην εποχή του
Κωνσταντίνου Γαρδίκα, περιέγραψε τις υγειονομικές συνθή- Κωνσταντίνος Δ.Γαρδίκας
κες που επικρατούσαν στη χώρα την εποχή του μεσοπολέμου Οικογενειακό αρχείο Κ. Δ.Γαρδίκα
και την περίοδο της Κατοχής, με τις επιδημικές νόσους και
τη φυματίωση να μαστίζουν τον πληθυσμό. Επισήμανε την
τραγική έλλειψη φαρμάκων και νοσοκομείων για την πρα-
κτική κατάρτιση των νέων γιατρών, αλλά και τις καταιγιστι-
κές προόδους που επιτεύχθηκαν στην πρόληψη, διάγνωση
και θεραπεία των νοσημάτων κατά τα μεταπολεμικά χρόνια.
Αναφέρθηκε στην ίδρυση και εξέλιξη του νοσοκομείου «Ευ-
αγγελισμός», όπου υπηρέτησε ο Κ. Δ. Γαρδίκας επί σχεδόν 50
χρόνια και στην ενεργή δράση του ως ιδρυτικού μέλους, από
το 1943, της «Ένωσης Επιστημονικού Προσωπικού» του νοσο- Διονύσιος Φ. Κόκκινος
κομείου, ενώ εξήρε την προσφορά του, ως Καθηγητή Ειδικής
Νοσολογίας, στην κλινική παθολογία, την έρευνα και την εκπαίδευση
των νέων γιατρών.
Ακολούθησε η ομότιμη ερευνήτρια της Ακαδημίας Αθηνών, Ελένη
Γαρδίκα-Κατσιαδάκη, κόρη του Κ. Δ. Γαρδίκα, η οποία, αφού αναφέρ-
θηκε στα φοιτητικά του χρόνια στην Ελλάδα και στους δασκάλους Έφη Πουλάκου-Ρεμπελάκου
του (Κωνσταντίνο Μέρμηγκα, Μαθιό Μακκά, Γεώργιο Ιωακείμο-

66 ΤΕΥΧΟΣ_016
 Συγγράμματα

Εκπαιδεύοντας γιατρούς
Οικογενειακό αρχείο Κ. Δ.Γαρδίκα

ριστικές πτυχές της προσωπικής του ζωής και της κοινωνικής του
δραστηριότητας.
Στη συνέχεια, ο παθολόγος-ογκολόγος Θεοφάνης K. Οικονομόπου-
λος, ομότιμος καθηγητής της Iατρικής Σχολής, του Πανεπιστημίου
Αθηνών, αναφέρθηκε στην πολύπλευρη προσφορά του Κωνσταντί-
νου Γαρδίκα, τόσο στον διαγνωστικό και θεραπευτικό τομέα, όσο
και στο ερευνητικό, διδακτικό και συγγραφικό του έργο. Εξήρε το
αίσθημα εμπιστοσύνης που ενέπνεε ο Γαρδίκας στις σχέσεις του με
τους ασθενείς, αλλά και τη βαρύτητα που προσέδιδε στις αξίες της
ανθρωπιάς και της κατανόησης του πάσχοντος κατά την άσκηση της
κλινικής πράξης, αξίες που προσπαθούσε με κατάλληλες συμβου-
λές να εμφυσήσει στους φοιτητές του και τους εκπαιδευόμενους
νέους γιατρούς,
Ελένη Γαρδίκα-Κατσιαδάκη Τέλος, ο ομότιμος καθηγητής και τέως πρόε-
δρος του Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών του
Φοιτητική ταυτότητα, 1934 Πανεπιστημίου Αθηνών, Διονύσιος Φ. Κόκκι-
Οικογενειακό αρχείο Κ. Δ.Γαρδίκα
νος, επιστημονικός συνεργάτης του Ιδρύμα-
τος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας
Θεοφάνης K. Οικονομόπουλος Αθηνών και επίτιμος διευθυντής του Ωνασείου
Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, εστίασε την ει-
σήγησή του στον ακαδημαϊκό δάσκαλο και άν-
θρωπο Γαρδίκα. Αναφερόμενος στη θητεία του
ως Καθηγητή στη Β΄ Προπαιδευτική Παθολο-
γική Κλινική του «Ευαγγελισμού» (1968-1981),
τόνισε ότι ο Γαρδίκας υπήρξε σπουδαίος κλι-
νικός και εξέxων ερευνητής. Ήταν ο πρώτος
που εφάρμοσε τη μεταπτυχιακή εκπαίδευση
σε εποχή κατά την οποία η έννοια αυτή ήταν
άγνωστη στον ελληνικό πανεπιστημιακό χώρο.
«Η ιατρική πλην της επιστημονικότητος
Τάσος Σακελλαρόπουλος απαιτεί σαμαρειτισμό και ιεραποστολι-
σμό», έλεγε ο ίδιος ο Γαρδίκας, ο οποίος,
όπως παρατήρησε καταλήγοντας ο Διο-
νύσιος Κόκκινος, «παραμένει στη μνήμη
όλων μας ως Δάσκαλος, στην ευρύτερη
γλου), επικεντρώθηκε στα έννοια της λέξης, ως απαράμιλλη ηθική
μεταπολεμικά «χρόνια του προσωπικότητα από πλευράς τήρησης
Μάντσεστερ», κατά τα οποία δεοντολογίας, ακεραιότητας και ανιδι-
ο πατέρας της, ως υπότρο- οτέλειας.»
φος του British Council, πραγ- Την εκδήλωση συντόνισε ο ιστορικός
ματοποίησε μεταπτυχιακές Τάσος Σακελλαρόπουλος, πρόεδρος
σπουδές στην Αγγλία, σε μια της Επιστημονικής Επιτροπής του Ιδρύ-
περίοδο όπου στη Βρετανία ματος της Βουλής και υπεύθυνος Ιστο-
έκανε τα πρώτα του βήματα ρικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη.
το Εθνικό Σύστημα Υγείας (National Health Service), το οποίο εισήγα-
γε ο Υπουργός Υγείας Aneurin Bevan, το 1948. Ιδιαίτερη μνεία έκα-
νε στη θητεία του στο Τμήμα Αιματολογίας του Manchester Royal Δείτε εδώ την εκδήλωση
Infirmary, ενώ δεν παρέλειψε να μνημονεύσει και κάποιες χαρακτη-

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 67
ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΟΎ ΣΤΑΘΜΟΎ
ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 22/3 ΕΩΣ 28/3 2021
Η Κραυγή ενός Ανθρώπου
Δευτέρα, 22/3 στις 00:00
Γαλλοβελγική ταινία (2011), σε σκηνοθεσία
Μαχαμάτ - Σαλέχ Χαρούν με τους: Γιουσούφ
Τζαορό, Ντιουκουντά Κομά. Ο 60χρονος
Άνταμ, πρώην πρωταθλητής κολύμβη­σης
και νυν υπάλληλος σε ξενοδοχείο, έρχεται
αντιμέτω­πος με τον εμφύλιο πόλεμο, που
ταλανίζει το Τσαντ. Αντι­π ρόσωποι της
κυβέρνησης απαιτούν απ’ αυτόν ή να τους
δώσει χρήματα ή κάποιον συγγενή του σε
μάχιμη ηλικία, για να αντιμετωπίσει τους
ένοπλους αντάρτες. Βραβείο της Επιτροπής
στο Φεστιβάλ Κανών.
Κλιματική Αλλαγή: Τα Γεγονότα
(1/2)
Τρίτη, 23/3 στις 23:00
Ντοκιμαντέρ του BBC. Ο Ντέιβιντ Ατένμπο-
ρο παρουσιά­ζει τα επιστημονικά δεδομένα
γύρω από την κλιματική αλλαγή και αναζη-
τά πιθανές λύσεις γι’ αυτή την παγκό­σμια
απειλή.
68 ΤΕΥΧΟΣ_016
Ένας ταξιδευτής στην Κάσο
Τετάρτη, 24/3 στις 00:00
Ντοκιμαντέρ-ελεγεία στο Ολοκαύτωμα της
Κάσου του 1824, σε σκηνοθεσία του ποιη-
τή-σκηνοθέτη Νίκου Καρα­κώστα (1957).
Στη Σκιά των Ηρώων
Πέμπτη, 25/3 στις 14:00
Ντοκιμαντέρ του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Σερρών για τα
200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
Πρεμιέρα ανήμερα της 25 Μαρτίου στο
Κανάλι του Δημοτικού Περιφερειακού Θεά-
τρου Σερρών στο youtube, στον Τηλεοπτικό
Σταθ­μό της Βουλής και στην πλατφόρμα
estage.gr.
«1866»
Πέμπτη, 25/3 στις 16:00
Ιστορικό δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ,
σε σκηνοθεσία Φώ­τη Κωνσταντινίδη με
τους Κώστα Καζάκο και Γρηγόρη Βαλτινό.
Αναφέρεται στους κρητικούς αγώνες της
ανεξαρτη­σίας και το ολοκαύτωμα της Μο-
νής Αρκαδίου.
Επετειακή Συναυλία του Ηλία Αν-
δριόπουλου
Παρασκευή, 25/3 στις 22:00
Προβολή της συναυλίας του Ηλία Ανδρι-
όπουλου «Από τα Γράμματα στον Μακρυ-
γιάννη έως τις Ωδές του Αν­δρέα Κάλβου»,
που δόθηκε στο Αρχαίο Θέατρο της Μικρής
Επιδαύρου τον Ιούλιο του 2013, στα πλαίσια
του Φεστιβάλ Αθηνών. Ερμηνευτές δύο
σπουδαίοι καλ­λιτέχνες του λυρικού τρα-
γουδιού, ο Τάσης Χριστογιαν­νόπουλος και η
Θεοδώρα Μπάκα.
Ηλέκτρα
Παρασκευή, 26/3 στις 22:00
Ελληνική ταινία βασισμένη στην ομώνυμη
τραγωδία του Ευριπίδη. Σκηνοθεσία: Μι-
χάλης Κακογιάννης. Μουσική: Μίκης Θεο-
δωράκης. Πρωταγωνι­στούν: Ειρήνη Παππά,
Γιάννης Φέρτης, Αλέκα Κατσέ­λη, Μάνος
Κατράκης. Η Ηλέκτρα περιμένει την κατάλ­
ληλη ευκαιρία για να εκδικηθεί το θάνατο
του πατέρα της Αγαμέμνονα, που δολοφο-
νήθηκε από τη γυναίκα του Κλυταιμνήστρα
και τον εραστή της Αίγισθο. Η ευ­καιρία
παρουσιάζεται, όταν συναντά και πάλι τον
αδερ­φό της Ορέστη και θέτουν σε εφαρμογή
το σχέδιό τους. Η ταινία απέσπασε πλήθος
βραβείων και τιμητικών δια­κρίσεων, με-
ταξύ των οποίων 2 βραβεία στο Φεστιβάλ
Καννών, Αργυρή Δάφνη στο Φεστιβάλ Βερο-
λίνου, καθώς και υποψηφιότητα για Όσκαρ
καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.
Σε Προσκυνώ Γλώσσα
Σάββατο, 27/3 στις 19:00
Εκπομπή με τον καθηγητή γλωσσολογίας
Γιώργο Μπα­μπινιώτη και τη δημοσιογράφο
Βίκυ Φλέσσα, που ανα­δεικνύει θέματα που
άπτονται της γλωσσικής παιδείας και της
σχέσεώς μας με την ελληνική γλώσσα.
Το Δέντρο που Πληγώναμε
Σάββατο, 27/3 στις 23:00
Ελληνική ταινία, σε σκηνοθεσία του Δήμου
Αβδελιώ­δη με τους: Γιάννη Αβδελιώδη,
Νίκο Μειωτέ­ρη, Μαρίνα Δεληβοριά (1986).
Η ιστορία δύο μικρών αγοριών, που χωρί-
ζουν μόλις τελειώσει το σχολείο, ξανασυ-
ναντιούνται μέσα στο καλοκαίρι και ζουν
τη μεγάλη περιπέτεια προς την ενηλικίωση
μέχρι να έρθει ξανά το φθινόπωρο.
Η Βασίλισσα του Ντίντορφ
Κυριακή, 28/3 στις 17:30
Νεανική ταινία σε σκηνοθεσία Χόγια Τομ
με τους: Λί­ζα Μελ, Μεξ Σλούπφερ, Ντένι
Μόριτζ Σόνενσαιν (Γερμανία, 2017). Οι κα-
λοκαιρινές διακοπές μόλις ξε­κίνησαν στο
Βραδεμβούργο, αλλά η δεκάχρονη Λέα δεν
πάει στην κατασκήνωση φέτος με τους
φίλες της, όπως κανονικά θα έκανε. Έχει
ανακαλύψει ένα δε­ντρόσπιτο, το οποίο ανή-
κει σε μια παρέα αγοριών και σε καμία πε-
ρίπτωση τα κορίτσια δεν επιτρέπονται στη
«συμμορία». Εκτός και αν η Λέα αποδείξει
έμπρακτα ότι δεν φοβάται.
Προτεραιότητα
του καναλιού είναι
η μετάδοση των
κοινοβουλευτικών
συνεδριάσεων.
Επειδή η διάρκειά
τους δεν μπορεί
να προϋπολογιστεί
με ακρίβεια,
είναι πιθανόν
να συμβαίνουν
απροειδοποίητες
αλλαγές στο
τηλεοπτικό
πρόγραμμα.

Το Μαργαριταρένιο Κουμπί
Δευτέρα, 29/3 στις 23:00
Ντοκιμαντέρ του Πατρίσιο Γκουσμάν (2015).
Δύο κου­μπιά στον πάτο του ωκεανού συν-
δέουν το σύμπαν, τον πλανήτη μας και την
ανθρώπινη μνήμη, μέσα από την ι­στορία
των ιθαγενών της Παταγονίας, των πρώ-
των Βρετα­νών αποίκων της Χιλής και των
πολιτικών κρατουμένων της χούντας του
Πινοσέτ. Αργυρή Άρκτος Σεναρίου και Βρα-
βείο Οικουμενικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ
Βερολίνου.
Κλιματική Αλλαγή: Τα Γεγονότα
(2/2)
Τρίτη, 30/3 στις 23:00
Ντοκιμαντέρ του BBC. Ο Ντέιβιντ Ατένμπο-
ρο παρουσιά­ζει τα επιστημονικά δεδομένα
γύρω από την κλιματική αλλαγή και αναζη-
τά πιθανές λύσεις γι’ αυτή την παγκό­σμια
απειλή.
Τραγουδώντας την Ιστορία
Τετάρτη, 31/3 στις 23:00
Σειρά ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει σημα-
ντικά ιστορικά γεγονότα, αναδεικνύοντας
τη μουσική που τα συνόδευε και ταυτίστηκε
μαζί τους στη συλλογική μας μνήμη.
ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 29/3 ΕΩΣ 4/4 2021
Γελαστός Πρίγκηπας
Τετάρτη, 31/3 στις 00:00
Aμερικανική ταινία, σε σκηνοθεσία του Ντέι-
βιντ Γκόρντον Γκριν με τους: Πολ Ραντ, Εμίλ
Χιρς (2013). Δύο υπάλλη­λοι της οδοποιίας
περνούν το καλοκαίρι του 1988 σηματο­
δοτώντας έναν επαρχιακό δρόμο του Τέξας
και αναπτύσ­σουν μια σχέση ιδιαίτερης φιλί-
ας. Βραβεύτηκε με Αργυρή Άρκτο σκηνοθε-
σίας στο Φεστιβάλ Βερολίνου.
Εφευρέσεις που Άλλαξαν τον Κό-
σμο
Πέμπτη, 1/4 στις 22:00
Σειρά ντοκιμαντέρ του BBC που μας μεταφέ-
ρει σε ένα συ­ναρπαστικό ταξίδι στην ανθρώ-
πινη ιστορία, έχοντας ως επί­κεντρο 6 σπου-
δαίες εφευρέσεις, οι οποίες διαμόρφωσαν
σε μεγάλο βαθμό τον σύγχρονο τρόπο ζωής.
Χειμερία Νάρκη
Παρασκευή, 2/4 στις 22:00
Ταινία σε σκηνοθεσία του Νουρί Μπιλ-
γκέ Τσεϊλάν με τους Χαλούκ Μπιλγκινέρ,
Μελίσα Σόζεν, Ντεμέτ Ακ­μπάγκ, Άιμπερκ
Πεκτσάν (Τουρκία, 2014). Πρώην ηθο­ποιός
και εύπορος κληρονόμος, ο Αϊντίν ζει με
Επικοινωνία e-mail: tv-epikoinonia@parliament.gr | Τηλ: 210-3735035
τη νεα­ρή σύζυγό του και την πρόσφατα δι-
αζευγμένη αδελφή του, διευθύνοντας έναν
κομψό ξενώνα στην Καππαδο­κία. Όταν ένα
μικρό αγόρι ρίξει μια πέτρα στο παράθυ­ρο
του τζιπ του, μια σειρά γεγονότων θα τον
φέρουν αντιμέτωπο με την αληθινή ζωή και
τους ανθρώπους της. Χρυσός Φοίνικας Κα-
λύτερης Ταινίας και Βραβείο FIPRESCI στο
Φεστιβάλ των Καννών.
Μικρά Μαθήματα για Έναν Μεγά-
λον Κόσμο
Σάββατο, 3/4 στις 18:00
Εκπομπή με την καθηγήτρια Ιστορίας Μαρία
Ευθυμίου, που προσεγγίζει κομβικά σημεία
της παγκόσμιας ιστο­ρίας και αποσκοπεί στο
να κατανοήσουμε εξελίξεις, που επηρέασαν
και επηρεάζουν έως σήμερα την ανθρώ­πινη
μοίρα.
Τζακ Νίκολσον
Σάββατο, 3/4 στις 21:00
Ντοκιμαντέρ του Εμμανουήλ Νόμπεκτ
(2019) για τον Τζακ Νίκολσον, έναν από τους
κορυφαίους κινηματο­γραφικούς ηθοποιούς
της γενιάς του, που έχει διακριθεί
τόσο σε κωμικούς, όσο και σε δραματικούς
ρόλους. Το ντοκιμαντέρ μας παρουσιάζει
τη ζωή και το έργο αυτού του αινιγματικού
ηθοποιού, που κατάφερε να βραβευ­θεί με 3
Όσκαρ, διατηρώντας παράλληλα την εικόνα
ενός αντισυμβατικού σταρ.
Δεσμοί Αίματος
Σάββατο, 3/4 στις 23:00
Ισλανδική ταινία, σε σκηνοθεσία Γκρίμουρ
Χακόναρ­σον με τους: Σίγουρδουρ Σιγούρ-
γιονσον, Θέοντορ Γιούλιουσον (2015). Σε
μια απομακρυσμένη ισλανδική κοιλάδα
δυο αδέλφια, που έχουν να μιλήσουν με-
ταξύ τους σαράντα χρόνια, καλούνται να
αντιμετωπίσουν από κοινού μια αρρώστια
που εξοντώνει τα κοπάδια τους. Βραβείο
Καλύτερης Ταινίας στο Τμήμα «Ένα Κάποιο
Βλέμμα» του Φεστιβάλ των Καννών. Στην
Ελ­λάδα απέσπασε τον «Χρυσό Αλέξανδρο»
στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Πίσω από τη Γαλάζια Πόρτα
Κυριακή, 4/4 στις 17:30
Πολωνική νεανική ταινία σε σκηνοθεσία Μά-
ριους Πά­λε με τους: Έβα Μπλάτζικ, Μίχαλ
Ζεμπρόφσκι (2016). Τι κρύβεται πίσω από
τη γαλάζια πόρτα που εμφανίζεται μόνο
όταν κλείσουμε τα μάτια μας πριν πέσουμε
για ύπνο; Ο μαγικός, τρομακτικός κόσμος,
που εκτείνεται πίσω από αυτό το φανταστι-
κό κατώφλι είναι γεμάτος θαρραλέους ήρω-
ες, μυστηριώδη τέρατα και καινούργιους
φίλους – ακόμα και πολύχρωμα που­λιά που
μιλούν τη γλώσσα των ανθρώπων.
Προτεραιότητα
του καναλιού είναι
η μετάδοση των
κοινοβουλευτικών
συνεδριάσεων.
Επειδή η διάρκειά
τους δεν μπορεί
να προϋπολογιστεί
με ακρίβεια,
είναι πιθανόν
να συμβαίνουν
απροειδοποίητες
αλλαγές στο
τηλεοπτικό
πρόγραμμα.
23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 69
ΧΡΗΣΙΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Δραστηριότητα Βουλευτών
στο Κοινοβούλιο
Παρακολουθήστε τη δραστηριότητα ενός Βουλευτή
από την ιστοσελίδα της Βουλής
Στην ενότητα αυτή περιγράφονται αναλυτικά τα βήματα μέσα από τα οποία μπορεί ένας πολίτης να παρακολουθήσει τη
δραστηριότητα ενός βουλευτή, τόσο στο νομοθετικό έργο και τον κοινοβουλευτικό έλεγχο, όσο και στη διεθνή δράση

1
και παρουσία της Βουλής των Ελλήνων.

Αγγίζοντας την κατηγορία

Βουλευτές οδηγείστε
στην αναλυτική καταγραφή
της δραστηριότητας των
βουλευτών όλων των κομ-
μάτων. Επιλέγοντας «Δρα-
στηριότητα βουλευτών»,
έχετε τη δυνατότητα να
«κλικάρετε» αριστερά για
να επιλέξετε κοινοβουλευ-
τική ομάδα-κόμμα, δεξιά
να επιλέξετε το όνομα του
βουλευτή που επιθυμείτε,
ή και τα δύο μαζί, οπότε θα
έχετε διαθέσιμους τους
βουλευτές του κόμματος
που επιλέξατε.

2
Σε κάθε περίπτωση, μόλις επιλέξετε έναν βουλευτή, αμέσως μετά έχετε
διαθέσιμες στην οθόνη σας μία από τις ακόλουθες επιλογές:

70 ΤΕΥΧΟΣ_016
Αναζήτηση ομιλιών

3
Στην ενότητα αυτή, μπορείτε κάνοντας κλικ σε
μία από τις ομιλίες του συγκεκριμένου βουλευ-
τή να την κατεβάσετε σε μορφή pdf (είναι και
το τελικό κείμενο των επίσημων πρακτικών).
Στην εισαγωγική σελίδα του αρχείου των πρα-
κτικών που ανοίξατε, μπορείτε να δείτε τις
αριθμημένες σελίδες όπου είναι καταγεγραμ-
μένη η ομιλία του Βουλευτή που αναζητάτε και
στην συνέχεια, να την εντοπίσετε φυλλομε-
τρώντας το κείμενο. Μπορείτε επίσης να την
κατεβάσετε σε μορφή κειμένου (word),
(είναι τα προσωρινά, χωρίς αριθμημένες
σελίδες, προς διόρθωση πρακτικά).

4
Ερωτήσεις
(μέσα κοινοβουλευτικού ελέγχου)
Μπορείτε να βρείτε και να διαβάσετε τα θέματα των
ερωτήσεων που κατέθεσε και τις απαντήσεις που έλαβε
από τα συναρμόδια υπουργεία στο πλαίσιο του κοινοβου-
λευτικού ελέγχου ένας Βουλευτής, κάνοντας κλικ πάνω
στην συγκεκριμένη ενότητα. Αμέσως μετά μεταφέρεστε
στον πίνακα των ερωτήσεων που έχει καταθέσει κατά
ημερομηνία ο συγκεκριμένος βουλευτής. Οι ερωτήσεις που
έχουν απαντηθεί είναι σημειωμένες με το πράσινο σύμβολο
. Επιλέγοντας με κλικ μια ερώτηση που έχει απαντηθεί
μεταφέρεστε σε μια σελίδα όπου περιλαμβάνονται αναλυ-
τικά όλα τα στοιχεία της (ημερομηνία κατάθεσης, απάντηση
Υπουργείου κλπ), καθώς και τα αναλυτικά κείμενα σε μορφή

5
αρχείου pdf τόσο της αρχικής ερώτησης, όσο και των απα-
ντήσεων των υπουργείων.

Εισηγητής
σε Νομοσχέδια
Στην ενότητα αυτή καταγράφο-
νται οι ομιλίες ενός βουλευτή
ως εισηγητή σε συγκεκριμένα
Νομοσχέδια. Επιλέγοντας τον
τίτλο του νομοσχεδίου στο οποίο
υπήρξε εισηγητής μπορείτε να
διαβάσετε όλες τις παρεμβάσεις
του Βουλευτή κατά τη συζήτηση Συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς
του Νομοσχεδίου,τόσο στην Στην ενότητα αυτή περιγράφονται οι συμμετοχές ενός βου-
αρμόδια κοινοβουλευτική επι- λευτή κατά την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο σε ομά-
τροπή όσο και κατά τη συζήτηση δες φιλίας με τα κοινοβούλια άλλων χωρών. Η δραστηριό-
στην ολομέλεια. Μπορείτε επί- τητα ενός βουλευτή δεν εξαντλείται μόνο στο νομοθετικό
σης να διαβάσετε ολόκληρο το έργο, αλλά επεκτείνεται και στη διεθνή δράση της Βουλής
κείμενο του νομοσχεδίου, πώς με την συμμετοχή του σε ομάδες φιλίας με τα κοινοβούλια
κατατέθηκε αρχικά, πώς διαμορ- άλλων χωρών, την εκπροσώπηση της Βουλής σε διεθνείς
φώθηκε μετά τις νομοτεχνικές διακοινοβουλευτικές ενώσεις όπως λ.χ. η Κοινοβουλευτι-
βελτιώσεις και την ψήφισή του, κή Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης. κλπ.
καθώς και τις τυχόν τροπολογί-
ες που ενσωματώθηκαν
στο νομοσχέδιο αυτό ως
ιδιαίτερα άρθρα.

23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 71
 Θεόκλητος Φαρμακίδης (1784-1860)
Ελαιογραφία σε μουσαμά: Διονύσιος Τσόκος, 1858
Συλλογή Έργων Τέχνης της Βουλής των Ελλήνων
Δημήτριος Υψηλάντης (1793-1832)
Επιζωγραφισμένη λιθογραφία: Adam de Friedel,
The Greeks: twenty four portraits of the principal
leaders and personages..., Λονδίνο & Παρίσι 1827
Βιβλιοθήκη της Βουλής
Η «Σάλπιγξ» της Ελευθερίας 
Μια σπάνια εφημερίδα του Αγώνα στα «Πολύτιμα»
της Βιβλιοθήκης της Βουλής
ΆΝΤΖΕΛΑ ΚΑΡΑΠΆΝΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΚΌΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ - ΤΜΉΜΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉΣ ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗΣ
Μέσο διάδοσης ειδήσεων, φορέας απόψεων και
διακινητής ιδεών ο τύπος αποτελεί σε κάθε εποχή
αποτύπωμα αλλά και δείκτη ποικίλων πτυχών της
κοινωνίας.
Με δεδομένη την αξιοποίηση και συμβολή του προ-
επαναστατικού ελληνικού τύπου στην ιδεολογική
προετοιμασία του Αγώνα, ήταν αναμενόμενο η ανά-
πτυξη τυπογραφείων στην επαναστατημένη Ελλάδα
να θεωρηθεί επιτακτική. Ήδη από τις πρώτες μέρες
της επανάστασης οι ηγέτες της δραστηριοποιήθηκαν
άμεσα και ποικιλότροπα στην κατεύθυνση αυτή.
Ορόσημο στην ιστορία του ελληνικού επαναστατικού
τύπου υπήρξε η έναρξη έκδοσης της πρώτης έντυπης
ελληνικής εφημερίδας στην Καλαμάτα, την 1η Αυγού-
στου 1821, με τον τίτλο Σάλπιγξ Ελληνική. Ο βίος της
εφημερίδας υπήρξε σύντομος, καθώς εκδόθηκαν
μόνο τρία φύλλα (αρ.φ.1/1.8.1821, αρ.φ.2/5.8.1821,
αρ.φ.3/20.8.1821). Η ιστορία της όμως είναι ιδιαίτερα
ενδιαφέρουσα τόσο για τους στόχους που έθετε, όσο
και για τα πρόσωπα που ενεπλάκησαν στο πρώτο αυτό
εκδοτικό εγχείρημα.
Στο μονόφυλλο Ανακήρυξις που προτάσσεται του
πρώτου φύλλου (Εν Καλαμάτα, Α΄ έτει της ελευθερί-
ας, 1821) καταγράφεται η επιθυμία των επαναστατών
για έκδοση εφημερίδας, αιτιολογείται η αναγκαιότητά
της, διακηρύσσονται οι αρχές της και δίνονται λεπτο-
μέρειες για την κυκλοφορίας της.
Πρώτος λόγος για την έκδοση αναφέρεται η ενημέ-
ρωση για τις πολεμικές εξελίξεις που θεωρείται
παράλληλα μέσο εξασφάλισης ενότητας, καθώς το
«αγωνιζόμενο γένος θέλει να βλέπη και διά του τύ-
που τους αγώνας του κηρυττομένους, τας αρετάς
72 ΤΕΥΧΟΣ_016
ΤΕΥΧΟΣ_015
Το πρώτο φύλλο της εφημερ
των καλών δημοσίως επαινουμένας, και τας κακίας
των κακών εξελεγχομένας, εις αποφυγήν και μίμησιν×
θέλει να μανθάνη τα ανά πάσα επαρχίαν γινόμενα, και
ούτω να βάλλωνται όλα τα μέρη του εις συνάφειαν».
Ταυτόχρονα όμως η εφημερίδα έρχεται να καλύψει
την ανάγκη να γίνονται γνωστές στους Έλληνες οι θέ-
σεις που διατυπώνονται στο εξωτερικό για τον αγώνα
τους, αφού πια «τα ξένα έθνη έγιναν περίεργα εις τα
πράγματά μας, και συχνότατα γράφουν περί ημών, κρί-
νουν και επικρίνουν, επαινούν και κατηγορούν».
Στο ίδιο σύντομο κείμενο δίνεται και το στίγμα των
προθέσεων της εφημερίδας, που δεσμεύεται για
την αντικειμενικότητά της και την εγκυρότητα των
καταγραφόμενων ειδήσεων. Αναμφίβολα οι θέσεις
αυτές αποκαλύπτουν τις αρχές τις οποίες σταθερά
υπερασπίστηκε σε όλη την πορεία του ο «επιστάτης
και εκδότης» της, ο λόγιος κληρικός Θεόκλητος Φαρ-
μακίδης, ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους
του νεοελληνικού Διαφωτισμού.
Η εφημερίδα προβλεπόταν να είναι τετρασέλιδη και
να κυκλοφορεί τρεις φορές την εβδομάδα. Το κόστος
της οριζόταν σε 50 γρόσια και προβλέπονταν ετήσιες
και εξαμηνιαίες συνδρομές εσωτερικού και εξωτερι-
κού. Τέλος, ομογενείς προσκαλούνταν να συμβάλλουν
με δημοσιεύσεις και ενημερώσεις τους στον εμπλου-
τισμό της ύλης.
Η Ελληνική Σάλπιγξ τυπώθηκε στο μικρό τυπογρα-
φείο που είχε μεταφέρει ο Δημήτριος Υψηλάντης,
όταν ως εκπρόσωπος «της Ανωτάτης Αρχής» έφτασε
από την Τεργέστη στην Ύδρα. Μετά από διαδοχικές
αλλαγές έδρας το μοναδικό «Εθνικόν» τυπογραφείο
εγκαταστάθηκε στην Καλαμάτα και την οργάνωσή του
ίδας (1.8.1821)
ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Τόμπρας, σημαντικός τυπο-
γράφος από τις Κυδωνιές.
Στα τρία φύλλα που κυκλοφόρησαν δημοσιεύτηκαν
ειδήσεις και νέα πολεμικά αλλά και παραινέσεις ή
προτροπές, συνολικά στους Έλληνες ή σε κατοίκους
συγκεκριμένων περιοχών, με σκοπό την ενδυνάμωση
του επαναστατικού φρονήματος και την διασφάλιση
της ενότητας μεταξύ τους. Ξεχωριστή θέση στο ξε-
κίνημα της εφημερίδας είχαν και δύο εμβληματικά
κείμενα του Αγώνα: στο πρώτο και δεύτερο φύλλο δη-
μοσιεύθηκε η επαναστατική προκήρυξη «Μάχου υπέρ
πίστεως και πατρίδος» που εξέδωσε ο Αλέξανδρος
Υψηλάντης στις 24.2.1821 στο Ιάσιο, σηματοδοτώντας
την έναρξη της επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγε-
μονίες. Αντίστοιχα στο τρίτο φύλλο καταχωρήθηκε η
«Προειδοποίησις προς τας ευρωπαϊκάς Αυλάς εκ μέ-
ρους του φιλογενούς στρατηγού των Σπαρτιατικών
στρατευμάτων Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, και της
Μεσσηνιακής Συγκλήτου» με την οποία γνωστοποι-
ούσαν την απόφαση των Πελοποννησίων να πολεμή-
σουν για την ελευθερία και ζητούσαν τη συνδρομή των
«εξευγενισμένων ευρωπαϊκών γενών».
Παρά το δυναμικό ξεκίνημά της η εφημερίδα είχε άδο-
ξο τέλος. Η διαφωνία ανάμεσα στον Δημήτριο Υψη-
λάντη, που λόγω της ιδιότητάς του διεκδικούσε τον
έλεγχο στην ύλη της εφημερίδας, και τον Θεόκλητο
Φαρμακίδη, που αντιστεκόταν σε κάθε είδους παρέμ-
βαση, οδήγησε σε πρόωρη διακοπή της έκδοσης.
Τα τρία φύλλα της εφημερίδας διασώζονται σήμερα
μόνο στη Βιβλιοθήκη της Βουλής αποτελώντας κυρι-
ολεκτικά μοναδικά, πολύτιμα τεκμήρια των Ειδικών
Συλλογών της.