Professional Documents
Culture Documents
Οι Έλληνες ουραγοί στον εθελοντισμό
Οι Έλληνες ουραγοί στον εθελοντισμό
Ο εθελοντισμός δέχεται αρνητική κριτική για τον ρόλο του, την θέση
του στην κοινωνική δομή και τα αποτελέσματά του. Πολλοί ισχυρίζονται
ότι αποτελεί «δεκανίκι» που προσφέρεται στην κατάρρευση του
κοινωνικού κράτους, συμπληρώνοντας τις ελλείψεις του ή και
μειώνοντας το λειτουργικό κόστος των κρατικών υπηρεσιών. Ο
εθελοντισμός παράγει προϊόντα που κοστίζουν για το κράτος και είναι
ασύμφορα για την αγορά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ομολογεί τον ρόλο των
εθελοντικών οργανώσεων ως ένα σημαντικό μέσο παροχής κοινωνικών
υπηρεσιών, που χαρακτηρίζονται από ποιότητα και με λιγότερο κόστος.
Η θέση αυτή οδήγησε ορισμένους να ισχυριστούν ότι οι εθελοντές
γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης ως «δωρεάν εργατικά χέρια».
«Χέρια» που στερούν την απασχόληση από τους εν δυνάμει
εργαζόμενους στις ίδιες υπηρεσίες.
Μέσω του εθελοντισμού, η παραγωγή κοινωνικής φροντίδας
παραμένει σταθερή και έτσι επιτυγχάνεται η αναπαραγωγή της
κρατικής εξουσίας και των κοινωνικών δομών, αναστέλλοντας την
μεταβολή τους σε θεσμούς με πιο κοινωνικό πρόσωπο. Οι δομές και τα
δίκτυα των εθελοντών αναστέλλουν τις κοινωνικές ανακατατάξεις, την
δυναμική του κοινωνικού κινήματος και τις ριζοσπαστικές αλλαγές,
επιβάλλοντας την συναίνεση με την κρατική ανεπάρκεια και τις
«απάνθρωπες» ανάγκες της αγοράς. Επίσης, οι επιπτώσεις της
αποδόμησης του κράτους πρόνοιας δεν βαρύνουν το υπάρχον
κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό σύστημα, αλλά οι ευθύνες
μεταβιβάζονται στο άτομο και την κοινότητα.
Από μερίδα επιστημόνων, αμφισβητείται η συνέπεια, η επάρκεια και
η ποιότητα των παρεχομένων από εθελοντές υπηρεσιών. Σοβαρά
κοινωνικά ζητήματα όπως η φτώχεια, ο αποκλεισμός κ.λπ. και
πρωτεύοντα δημόσια αγαθά που τελούσαν υπό την εγγύηση του
κράτους, τώρα επαφίενται στην «καλή διάθεση» των εθελοντών,
παρέχονται και διατίθενται δίχως κεντρικό σχεδιασμό και χωρίς
ποιοτικό έλεγχο.
Κεντρικό ζήτημα αποτελεί και η σχέση μεταξύ εθελοντισμού, κράτους
και αγοράς, αλλά και οι σχέσεις μεταξύ συμμετεχόντων. Οι εθελοντικές
οργανώσεις πόσο ανεξάρτητες οικονομικά και πολιτικά είναι; Πόσο
αδιάβλητες είναι οι λειτουργίες τους; Ποιοι και πώς ανέρχονται στην
ηγεσία; Κατά πόσον μπορεί να χειραγωγηθούν; Όλα αυτά και άλλα
συναφή ερωτήματα ενισχύουν τον παραπάνω προβληματισμό.
Τέλος, κατακριτέα είναι και φαινόμενα εθελοντισμού που σχετίζονται
με ανάγκες αυτοπροβολής. Η τυποποιημένη αυτή πρακτική ιδιαίτερα
στους χώρους του σύγχρονου lifestyle, του star system αλλά και της
πολιτικής, αποκαλύπτει κίνητρο στοχευμένης προβολής, μέσα από τις
μεθοδολογίες του εθελοντισμού και φέρνει πρακτικά την ιδεολογική και
κοινωνική του αυτοκατάργηση.
Παρατηρήσεις