EPIGENTYKA

• epigenetyka (epi - poza); dziedziczenie pozagenowe

• zmiany w ekspresji genów - konsekwencja: różne fenotypy u osób o tej samej sekwencji DNA
• wynik modyfikacji DNA (bez zmiany sekwencji) lub histonów
czyli
• informacja regulatorowa ponad poziomem kodu genetycznego
• podczas oogenezy/spermatogenezy (mejoza), na wstępnych etapach embriogenezy (mitoza)

Procesy:
• inaktywacja chromosomu X (losowa)
• piętnowanie (imprinting) genomowe (autosomy, nielosowa)

Piętnowanie genomowe: pamięć genetyczna

▪ znakowanie DNA i rozpoznawanie oznakowania przez osobnika, który odziedziczył ten materiał
▪ ekspresja piętnowanych genów zależy od płci rodzica, od którego geny zostały odziedziczone – dziedziczenie
niemendlowskie
▪ ekspresja monoalleliczna: transkrypcja przebiega preferencyjnie na matrycy tylko jednego allelu (od matki lub ojca)
▪
▪
▪ zmiany epigenetyczne inicjowane na wczesnych etapach rozwoju ustalają się w czasie życia osobnika i mogą pogłębiać się z
wiekiem
▪ różna ekspresja genów i poziomy ich produktów prowadzą do tworzenia indywidualnego wzoru
▪ międzyosobnicze różnice epigenetyczne mogą dotyczyć nawet par MZ