KATMA DEĞER VERGĠSĠ (KDV)

NEDĠR?
 Katma Değer Vergisi (kısaca K.D.V.)

 Türkiye'deyapılan mal ve hizmet teslimlerinde, mal veya hizmeti teslim alanın, teslim edene
ödediği vergidir. 1984 yılında kabul edilen 3065 sayılı kanuna göre uygulanır. Bu kanunun
yasama organınca kabul edilmesinden çok kısa bir süre sonra uygulamaya konulması dönemin
bürokratları ve politikacıları tarafından bir baĢarı öyküsü olarak sunulmuĢtur. Bünyesinde
barındırdığı vergi iadesi uygulaması sayesinde kayıtdıĢı ekonomi ile mücadelede önemli bir
yol katedilmesini sağlamıĢsa da bu uygulama günümüzde kaldırılmıĢtır.
 Türkiye'de Katma Değer Vergisi Ģunlardan alınır:
 Ticari, sanayi, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve
hizmetler
 Her türlü mal ve hizmet ithalatı
 Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:
 Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve televizyon hizmetleri,
 Spor-toto oynanması, piyango tertiplenmesi, at yarıĢları ve talih oyunları tertiplenmesi,
oynanması,
 Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler,
 Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satıĢlar.
 KDV ORANLARI (2010)

 Türkiye’de standart KDV oranı %18’dir.

 AĢağıda Liste I ve Liste II’de gösterilen bazı mal

ve hizmetlerde ise, % 1 ve % 8’lik KDV oranları
da vardır.

 * BĠZ DERSLERĠMĠZDE %18 KDV ORANINI

KULLANIYORUZ
 LİSTE I (KDV %1)
 Hammadde olarak satılan tarımsal ürünler, finansal kiralama
iĢlemleri (uçaklar ve otomobiller hariç), gazete / dergiler,
kullanılmıĢ (ikinci el) araçlar (otomobiller, kara taĢıtları,yarıĢ
otomobilleri, golf araçları, jipler, motorlu karavanlar, elektrikli
veya benzin motorlu araçlar), 150 m2’ye kadar evlerin teslimi,
konut kooperatifleri için inĢaat hizmetleri, Sosyal Güvenlik
Kurumlarına ve belediyelere yapılan 150 m2’ye kadar evler
için konut inĢa faaliyetleri,3096 sayılı yasa kapsamında
(genellikle enerji santralarının iĢletme haklarının devri
konusunda) imzalanmıĢ bir ĠĢletme Hakları Devri anlaĢmasına
göre iĢletme haklarının devri ile ilgili bedeller, cenaze
hizmetleri, insan sağlığı için kan temini, bazı asfalt çeĢitlerinin
temini, suni döllenme için donmuĢ hayvan spermi ve sertifikalı
bitki fidanları.
 LĠSTE II (KDV % 8)
 Temel gıda maddelerinin temini, sinema, tiyatro,
opera ve bale biletleri, özel üniversiteler, okullar ve
ilgili Bakanlık onaylı çocuk yuvalarınca sağlanan
eğitim hizmetleri, kitaplar, çocuk mamaları ve aĢıları,
reçeteyle satılan ve Sağlık Bakanlığınca ithaline izin
verilmiĢ tıbbi ürünler, Tarım Bakanlığı onaylı
veterinerlik ürünleri (hayvan kozmetiği hariç), tekstil
ürünleri ve çanta, kemer, ayakkabı gibi deri
ürünleri de dahil olmak üzere tekstil ürünlerinin
hammaddeleri.
 BĠLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER
TUTANLARDA KDV’NĠN
MUHASEBELEġTĠRĠLMESĠ
 Bilanço esasına göre defter tutan iĢletmelerde Katma
Değer Vergisi ile ilgili aĢağıdaki hesapların kayıtlarda
kullanılması gerekir.

 190 DEVREDEN KDV HESABI

 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HESABI
 391 HESAPLANAN KDV HESABI
 360 ÖDENECEK VERGĠ ve FONLAR HESABI
 360.001 Ödenecek KDV Hesabı
 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HESABI
 Mal ve hizmet satın alınması sırasında satıcılara
ödenen katma değer vergileri bu hesapta izlenir.
Mükellef olarak ödenen katma değer vergileri iĢletme
için bir vergi yükü oluĢturmaz.
 Mal ve hizmet alımlarında ödenen katma değer
vergileri 191 ĠNDĠRLECEK KDV HESABI’na borç
kaydedilir. Mevzuat gereği yapılan indirimler ve
dönem sonlarında yapılan mahsup iĢlemleri de 191
ĠNDĠRLECEK KDV HESABI’na alacak kaydedilir.
Bu hesap borç kalanı verir. Hesabın kalanı, iĢletmenin
o andaki vergi dairesinden alabileceği katma değer
vergisi tutarını gösterir.
 BORÇ 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS. ALACAK


 (+) (-)
 MAL veya HĠZMET AY SONUNDA KDV
 ALIMLARINDA HESAPLARINI KAPATIRKEN
 KDV ÖDEDĠĞĠMĠZDE
Örnek:1)ĠĢletme KDV hariç 2.000 TL’lik peĢin mal almıĢtır.
2) ĠĢletme KDV hariç 1.000 TL’lik demirbaĢı kredili olarak satın almıĢtır.
3) ĠĢletme KDV hariç 500 TL’lik noter masrafı yapmıĢtır.

 1 …/…/…
 153 TĠC. MALLAR HS. 2.000
 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS. 360
 100.001 TL KASASI HS. 2.360
 2 …/…/…
 255 DEMĠRBAġLAR HS. 1.000
 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS. 180
 320 SATICILAR HS. 1.180

 3 …/…/…
 770 GEN. YÖN. GĠD. HS 500
 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS 90
 100.001 TL KASASI HS. 590

BORÇ 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS. ALACAK

(1) 360
(2) 180
(3) 90
 391 HESAPLANAN KDV HESABI
 KDV mevzuatına göre teslim edilen mal, ifa edilen
hizmetler veya iĢletmenin kendi ihtiyacı için imal ve
inĢa ettiği duran varlıklar üzerinden hesaplanan KDV
ile iĢlemi gerçekleĢmeyen ta da iĢlemden vazgeçilen
mal ve hizmetlere iliĢkin hesaplanan KDV’nin
izlendiği hesaptır.

 Tanımda belirtilen iĢlemlere uygun olarak hesaplanan

KDV’leri 391 HESAPLANAN KDV HESABI’nın
alacağına kaydedilir. Dönem sonlarındaki mahsup
iĢlemleri ile hesap borçlandırılır.
 BORÇ 391 HESAPLANAN KDV HS. ALACAK
 (-) (+)
 AY SONUNDA KDV MAL VE HĠZMET
 HESAPLARINI KAPATIRKEN SATIġLARINDA KDV
 TAHSĠL ETTĠĞĠMĠZDE
Örnek:1)ĠĢletme KDV hariç 500 TL’lik peĢin mal satmıĢtır.
2) ĠĢletme KDV hariç 1.000 TL’lik malı kredili olarak satmıĢtır.

 1 …/…/…
 100.001 TL KASASI HS. 590
 600 YURTĠÇĠ SATIġLAR HS. 500
 391 HESAPLANAN KDV HS. 90
 2 …/…/…
 120 ALICILAR HS. 1.180
 600 YURTĠÇĠ SATIġLAR HS. 1.000
 391 HESAPLANAN KDV HS. 180

BORÇ 391 HESAPLANAN KDV HS. ALACAK

(1) 90
(2) 180
KDV HESAPLARININ KAPATILMASI
 Muhasebedeki dönemsellik ilkesinin (1 Ocak 31 Aralık) en
önemli istisnası KDV hesaplarıdır.

 Diğer tüm hesaplar dönem sonu dediğimiz 31 Arlık tarihinde

kapatılırken KDV hesapları her ayın sonunda karĢılıklı olarak
kapatılırlar.

 Ay sonu geldiğinde 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS ile 391

HESAPLANAN KDV HS.’ları karĢılıklı olarak kapatılır.

 Bu hesapların kapatılması esnasında 3 farklı durum ortaya

çıkabilir.
 1. DURUM: 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS = 391 HESAPLANAN KDV HS.

 Bir ay boyunca iĢletmenin her ne Ģekilde olursa olsun ödemiĢ olduğu KDV’lerin
(191), her ne Ģekilde olursa olsun tahsil ettiği KDV’lere (391) eĢit olması halinde
ilgili hesaplar toplamları üzerinden ters kayıt yapılmak sureti ile kapatılırlar. Yani
bir ay boyunca borçlu olarak çalıĢan 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS.’ı
alacaklanarak, bir ay boyunca alacaklı olarak çalıĢan 391 HESAPLANAN KDV
HS’ı da borçlanarak kapatılır.

 BORÇ 191 ĠND. KDV HS. ALACAK BORÇ 391 HES. KDV HS. ALACAK
 …. (222) 5.000 (222) 5.000 ….
 …. ….
 …. ….
 5.000 5.000 5.000 5.000

 222 …/…/…
 391 HES. KDV. HS. 5.000
 191 ĠND. KDV. HS. 5.000
 2. DURUM: 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS > 391 HESAPLANAN KDV HS.

 Bir ay boyunca iĢletmenin her ne Ģekilde olursa olsun ödemiĢ olduğu KDV’lerin
(191), her ne Ģekilde olursa olsun tahsil ettiği KDV’lerden (391) büyük olması
halinde aradaki fark 190 DEVREDĠLEN KDV HS’ının borcuna devredilirken
diğer hesaplar (191 ve 391) ise ters kayıt yapılmak sureti ile kapatılırlar.

 BORÇ 191 ĠND. KDV HS. ALACAK BORÇ 391 HES. KDV HS. ALACAK
 …. (222) 5.000 (222) 3.000 ….
 …. ….
 …. ….
 5.000 5.000 3.000 3.000

 222 …/…/… BORÇ 190 DEV. KDV.HS. ALACAK

 391 HES. KDV. HS. 3.000 (222) 2.000
 190 DEV. KDV.HS. 2.000
 191 ĠND. KDV. HS. 5.000
 3. DURUM: 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS < 391 HESAPLANAN KDV HS.

 Bir ay boyunca iĢletmenin her ne Ģekilde olursa olsun tahsil ettiği KDV’lerin (391), her ne
Ģekilde olursa olsun ödemiĢ olduğu KDV’lerden (191), büyük olması halinde aradaki fark
360 ÖDENECEK VERGĠ ve FONLAR HS’ının alacağına devredilirken diğer hesaplar
(191 ve 391) ise ters kayıt yapılmak sureti ile kapatılırlar.

 BORÇ 191 ĠND. KDV HS. ALACAK BORÇ 391 HES. KDV HS. ALACAK
 …. (222) 3.000 (222) 5.000 ….
 …. ….
 …. ….
 3.000 3.000 5.000 5.000

 222 …/…/… BORÇ 360 ÖD. VER.FON.HS. ALACAK

 391 HES. KDV. HS. 5.000 (222) 2.000
 191 ĠND. KDV. HS. 3.000
 360 ÖD. VER. FON HS. 2.000
 360.001 ÖD. KDV. HS.
 36. ÖDENECEK VERGĠ VE DĠĞER
YÜKÜMLÜKÜKLER
 ĠĢletmenin sorumlu veya mükellef sıfatıyla,
ödeyeceği vergi, resim, harç, kesinti, sigorta primi,
sendika aidatları, icra taksitleri ve benzeri borçlarının
izlendiği hesap grubudur.

 360 ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR

 361ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLĠK
KESĠNTĠLERĠ
 ĠĢletmenin, ödediği ücretlerden sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre
kesmekle yükümlü bulunduğu, sigorta primleri ile bunlara iliĢkin iĢveren
katılma payları ve iĢverence sosyal güvenlik kuruluĢlarına ödenecek diğer
yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.
1) (Kitabınız 293. syf 1.soru) Bora iĢetmesi avukata danıĢmanlık ücreti olarak net
10.000 TL’yi çekle ödemiĢtir. Ücrete iliĢkin %20 oranında Gelir Vergisi kesintisi
iĢletme tarafından üstlenilmiĢtir.

 BORÇ 770 GYG HS. ALACAK BORÇ 103 VÇÖE HS. ALACAK
12.000 10.0000
.


 …/…/… BORÇ 360 ÖD. VER.FON.HS. ALACAK

 770 GYG HS. 12.000
 360 ÖD. VER. FON HS 2.000
 103 VER. Ç. Ö. EM. HS. 10.000 2.000
