Czwartek, 28 kwietnia 2022

Geogra a

Temat: Liczba ludności świata i jej zmiany

Przyczyny zmian zaludnienia świata:

Wzrostu:

• rewolucja neolityczna

• rewolucja przemysłowa

• postęp technologiczny

• rozwój medycyny

Spadku:

• wojny

• epidemie

• głód i niedożywienie

Najludniejszym rejonem jest Azja. Wynika to z korzystnych warunków naturalnych

Przyrost naturalny to różnica między liczbą urodzeń a liczbą zgonów.

Przyrost naturalny może być:

• dodatni (więcej urodzeń niż zgonów)

• zerowy (tyle samo urodzeń i zgonów)

• ujemny (więcej zgonów niż urodzeń)

Współczynnik przyrostu naturalnego wykorzystujemy przy porównywaniu państw. Przelicza

się go w promilach (na tysiąc mieszkańców). Dzielimy ilość urodzonych przez liczbę
zgonów i mnożymy razy tysiąc

Kraje słaborozwinięte mają wysoki współczynnik urodzeń (>30‰) i niski współczynnik

zgonów (ok. 10‰)

W krajach wysokorozwiniętych współczynnik urodzeń oscyluje w granicach zera

Temat: Rozwój demograficzny

Model przejścia demogra cznego, nazywany teorią rozwoju demogra cznego de niuje, jak
współczynnik urodzeń i zgonów zmieniał się w czasie. Opisują go fazy rozwoju
demogra cznego

Fazy rozwoju demogra cznego:

I - przedtransformacyjna

II - początek transformacji demogra cznej

III - intensywna transformacja demogra czna

IV - późna transformacja

V - regres demogra czny

Eksplozja demogra czna to szybki roczny przyrost naturalny w państwie, zachodzący

najczęściej w II i III fazie rozwoju demogra cznego. Przekracza on wtedy najczęściej ‰

1
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
Przyczyny eksplozji demogra cznej:

• zmniejszenie liczby zgonów

• wzrost produkcji żywności

• model rodziny wielodzietnej

• duży udział kobiet w wieku rozrodczym

• rzadkie podejmowanie pracy przez kobiety i ich niski poziom wykształcenia

• zakładanie rodzin wcześnie

Skutki eksplozji demogra cznej:

• duży przyrost ludności

• przeludnienie wsi

• niemożność zaspokojenia potrzeb obywateli przez państwo

• trudności w wyżywieniu ludności

Przeciwieństwem eksplozji demogra cznej jest implozja demogra czna. Mamy wtedy do
czynienia z regresem demogra cznym (faza V rozwoju demogra cznego)

Problemy wywołane regresem demogra cznym:

• starzenie się ludności

• problem z zaspokojeniem świadczeń zdrowotnych

• brakiem młodych ludzi na rynku pracy

• konieczność otwarcia się na imigrantów, aby uzupełnić rynek pracy

Na proces starzenia się społeczeństwa wpływa:

• mała liczba urodzeń

• powszechność metod planowania rodziny

• odkładanie decyzji o posiadaniu potomstwa

• spowolnienie wzrostu gospodarczego państwa

• zwiększenie wydatków na ochronę zdrowia

• wzrost korzystających z świadczeń emerytalnych

Temat: Rozmieszczenie ludności na świecie

Ekumena - teren stale zamieszkały i osiedlony przez ludzi

Subekumena - teren okresowo zamieszkały i wykorzystywany gospodarczo przez człowieka

Anekumena - teren bezludny i nie wykorzystywany gospodarczo przez człowieka

2
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
Bariery osadnicze to przeszkody niekorzystnie wpływające na organizm. Najczęściej
wyróżniamy cztery bariery:

• termiczną

• wysokościową

• świetlną

• wodną

Gęstość zaludnienia to średnia liczba ludności przypadająca na określony obszar.

Obliczamy ją dzieląc liczbę ludności przez powierzchnię

Temat: Migracje

Migracje to czasowa lub stała zmiana miejsca pobytu lub zamieszkania. Mogą one mieć
charakter:

• imigracji (napływ ludności)

• emigracji (odpływ ludności)

• reemigracji (powrót ludności do poprzedniego miejsca zamieszkania)

Saldo migracji to różnica między liczbą imigrantów a emigrantów. Saldo to może być:

• dodatnie (więcej napływa niż odpływa)

• zero

• ujemne (więcej odpływa niż napływa)

Aby porównać migracje używamy współczynnika salda migracji wyrażonego w promilach

Migracje dzielimy na:

• wewnętrzne (na terenie jednego kraju)

• zewnętrzne (zagraniczne)

Kraje imigracyjne to kraje, do których napływa

bardzo dużo imigrantów. Są najczęściej rozwinięte
gospodarczo

Kraje emigracyjne to kraje, z których odpływa

dużo ludności

Uchodźca to osoba zmuszona uciekać z kraju

3
Temat: Zróżnicowanie narodowościowe i etniczne ludności świata

Odmiany ludzkie dzielą się na:

• białą (europeidalna)

• żółtą (mongoloidalna)

• czarną (negroidalna)

Mieszane odmiany ludzkie:

• Metysi (biali x żółci)

• Mulaci (biali x czarni)

• Zambo (czarni x żółci)

Naród łączy (najczęściej) jeden język, wspólna historia i kultura

Grupę etniczną łączy kultura, język i religia

Mniejszość narodowa to np. cyganie, żydzi

Jeżeli w państwie żyje mały odsetek mniejszości narodowej, państwo nazywamy

homogenicznym (jednolitym narodowościowo). W przeciwnym wypadku państwo jest
wielonarodowościowe (np. Niderlandy, Australia)

Temat: Zróżnicowanie religijne i kulturowe ludności świata

Religia to system wierzeń, obrzędów i zasad moralnych

Trzy najpopularniejsze religie to: chrześcijaństwo, islam i buddyzm

Kraje są jednolite i niejednolite wyznaniowo (nie będę nawet tłumaczył)

Temat: Rozwój sieci osadniczej na świecie

Wyróżnia się dwie jednostki osadnicze:

• wsie (mieszkańcy zajmują się rolnictwem)

• miasta (mieszkańcy prowadzą działalność pozarolniczą)

O formatowaniu się miast decydowały przede wszystkim czynniki:

• przyrodnicze

• polityczne

• gospodarcze

Jeżeli warunki przyrodnicze są korzystne miasta rozwijają się szybko, w przeciwnym razie
nie

Ośrodki władzy itd. też miały wpływ na rozwój

Temat: Urbanizacja

Urbanizacja to proces rozwoju miast

4
 Proces ten należy rozpatrywać na czterech płaszczyznach:

• demogra cznej

• przestrzennej

• ekonomicznej

• społecznej

Fazy urbanizacji to stopień zaawansowania procesów miastotwórczych, wyróżniamy cztery

fazy urbanizacji:

• urbanizację wstępną

• suburbanizację

• dezurbanizację

• reurbanizację

Urbanizację mierzymy wskaźnikiem urbanizacji. Wskazuje on udział procentowy liczby

mieszkańców miast w ogólnej liczbie ludności

5
fi
6
Temat: Rozwój obszarów wiejskich

Wieś to jednostka osadnicza, natomiast obszar wiejski to wieś i otaczające ją tereny np.
pola i lasy

Działalności nierolnicze prowadzone często na obszarach wiejskich:

• rezydencjalne (miejsce zamieszkania dla osób pochodzących z miast)

• turystyczne (aktywny wypoczynek)

• gospodarcze (powstawanie center biurowych itd.)