1.

Przedstaw 4 cechy praw człowieka:

a. są powszechne→ przysługują wszystkim ludziom bez względu na ich
przynależność
b. są nienaruszalne→ nie trzeba ich uzasadniać, a państwo nie może ich
zmienić
c. są przyrodzone→ przynależą się człowiekowi od urodzenia do śmierci
d. sa niezbywalne→ nikt nie może odebrać komuś praw człowieka, a i on nie
może się ich wyzbyć
2. Wymień prawa zaliczane do pierwszej, drugiej i trzeciej generacji praw człowieka:
a.
I generacja II generacja III generacja

prawa osobiste, Prawa ekonomiczne, Prawa solidarnościowe

obywatelskie i socjalne i kulturalne
polityczne

3. Wymień 4 warunki dopuszczalnego ograniczenia praw w myśl polskiej Konstytucji:

a. ograniczenie praw człowieka może być ustanowione tylko na podstawie
ustawy
b. można je wprowadzić tylko gdy są one konieczne dla bezpieczeństwa lub
porządku publicznego
c. ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw
4. Wymień ogólne zasady dotyczące przestrzegania praw jednostki:
a. zasada ochrony godności człowieka
b. zasada dopuszczalności jedynie ustawowych ograniczeń praw i wolności
c. zasada nienaruszalności istoty praw i wolności
d. zasada równości wobec prawa
e. zasada nabycia i utraty obywatelstwa polskiego
f. zasada zapewnienia praw mniejszościom narodowym i etnicznym
g. zasada ochrony obywatela podczas pobytu za granicą
h. zasada korzystania z konstytucyjnych praw i wolności
5. Jakie środki ochrony wolności i praw jednostki zagwarantowano w Konstytucji RP?
a. prawo do sądu
b. prawo do wynagrodzenia za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem
działanie organów władzy publicznej
c. prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji
d. prawo do wystąpienia z wnioskiem do RPO
e. prawo do wniesienia skargi do TK
6. Kto może wystąpić do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w
obronie jego wolności i praw?
a. Konstytucja przyznaje każdemu prawo do wystąpienia do RPO z wnioskiem o
pomoc w ochronie jego wolności lub praw. Oznacza to, że taka możliwość
przysługuje nie tylko obywatelom Polski, ale też cudzoziemcom i
bezpaństwowcom.
7. Kto może złożyć skargę konstytucyjną co jest jej przedmiotem i kiedy można z niej
skorzystać? O czym orzeka Trybunał Konstytucyjny, gdy uznaje zasadność skargi?
Co to umożliwia skarżącemu?
a. Może ją złożyć każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały
naruszone wskutek wydania przez sąd lub organ administracji ostatecznego
rozstrzygnięcia. Jej przedmiotem może być jedynie przepis prawa, na
podstawie którego zostało wydane konkretne rozstrzygnięcie.
8. Kiedy państwa członkowskie Rady Europy podpisały Europejską konwencję praw
człowieka i co zostało w niej określone (co zawierała)?Czym jest Europejskiej
Trybunał Praw Człowieka( ETPCz)? Czego dotyczy Europejska karta społeczna i co
należy do zadań Komisarza Praw Człowieka Rady Europy?
a. W 1950 r. państwa członkowskie Rady Europy podpisały “Konwencję o
ochronie praw człowieka i podstawowych wolności” (powszechnie nazywa się
ją “Europejską konwencją praw człowieka”). Zawarte w niej zostały:
podstawowe prawa i wolności, mechanizmy ochrony tych praw oraz zasady
funkcjonowania konwencji praw człowieka.
b. Europejski Trybunał Praw Człowieka jest najważniejszą instytucją chroniącą
prawa i wolności na Starym Kontynencie. Do zadań Komisarza Praw
Człowieka Rady Europy należy m.in. monitorowanie, czy kraje członkowskie
wypełniają zobowiązania przyjęte w ramach umów o ochronie praw
człowieka.
9. Co jest podstawowym zadaniem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka? Jakim
skargami zajmują się sędziowie, dla kogo wyrok Trybunału jest wiążący i co
sędziowie mogą przyznać osobie pokrzywdzonej?
a. Podstawowym zadaniem ETPCz jest rozpatrywanie skarg dotyczących
naruszenia przez władze publiczne, praw i wolności zagwarantowanych w
“Europejskiej konwencji praw człowieka” i jej protokołach dodatkowych.
Sędziowie zajmują się skargami indywidualnymi (mogą je wnosić osoby
fizyczne i organizacje) oraz skargami międzypaństwowymi.
b. Wyrok Trybunału jest wiążący dla państwa, przeciwko któremu została
skierowana skarga. Sędziowie mogą przyznać osobie pokrzywdzonej
odszkodowanie, które władze krajowe będą musiały wypłacić.
10. Czym jest Karta praw podstawowych Unii Europejskiej i co zawiera?
a. “Karta praw podstawowych” to akt gwarantujący prawa i wolności człowieka,
który wypracowały państwa członkowskie UE. Zawiera ona katalog praw
osobistych, politycznych, socjalnych oraz ekonomicznych.
11. Czym jest Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich i gdzie ma swoją siedzibę? Kto
jego wybiera i jaką kadencję? Kto i na co może wnieść do niego skargę?
a. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich jest organem pomocniczym UE,
jego siedziba znajduje się w Strasburgu. Rzecznika wybiera Parlament
Europejski na 5 lat, z możliwością jednej reelekcji.
b. Skargę do Rzecznika może wnieść każda osoba fizyczna, która mieszka na
obszarze UE oraz każdej osobie prawnej z siedzibą znajdującą się na terenie
któregoś z państw członkowskich. Skarga może dotyczyć:
- niesprawiedliwego traktowania
- dyskryminacji
- nadużywania władzy
- odmowy udzielenia informacji
 - nieuzasadnionej zwłoki w wykonywaniu obowiązków
- nieprawidłowości w stosowaniu procedur

12. Kiedy powstała Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie( OBWE) i jaką

organizację zastąpiła? Co jednym z głównych aspektów jej działania? Jaki akt leży u
podstaw systemu stworzonego wokół tej organizacji?
a. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie powstała w 1995 roku i
zastąpiła Konferencję Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Jednym z
głównych aspektów jej działania jest tzw. wymiar ludzki, który dotyczy
gwarancji przestrzegania praw człowieka przez państwa członkowskie.
b. U podstaw systemu utworzonego wokół OBWE leży “Akt końcowy Konferencji
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie”.
13. Co należy do kompetencji Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw
Człowieka ( UNHCHR)?
Do jego kompetencji należą:
- koordynowanie działań na rzecz przestrzegania praw człowieka w ramach ONZ
- wykonywanie zadań z tego zakresu powierzonych mu przez inne organy ONZ
- przeciwdziałanie łamaniu praw jednostki oraz podejmowanie działań prewencyjnych
zmniejszających ryzyko tego typu naruszeń
- pomaganie państwom we wprowadzaniu rozwiązań dotyczących ochrony praw
człowieka
- prowadzenie akcji informacyjnych i edukacyjnych w różnych regionach świata
14. Kiedy został i na podstawie czego powołany Międzynarodowy Trybunał Karny
(MTK)? Gdzie znajduje się jego siedziba? W jakim celu został powołany? Kto przed
nim odpowiada, a kogo nie sądzi? Jakie zbrodnie sądzi MTK?
MTK został powołany na mocy “Statutu rzymskiego” z 1998 roku, który reguluje jego
funkcjonowanie. Siedziba MTK znajduje się w Hadze. Został powołany w celu orzekania w
sprawach dotyczących najcięższych zbrodni międzynarodowych. Odpowiadają przed nim
osoby fizyczne, w tym te pełniące najwyższe funkcje polityczne i wojskowe. MTK nie sądzi
państw czy osób prawnych.
Jakie zbrodnie sądzi MTK?
- ludobójstwo
- zbrodnie przeciwko ludzkości
- zbrodnie wojenne
- zbrodnie agresji
 15. Co jest głównym zadaniem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw
Uchodźców ( UNHCR)i gdzie znajduje się jego siedziba? Komu i jak pomaga
(schemat str.48)?
Głównym zadaniem UNHCR jest rozwiązywanie problemów uchodźców na świecie:
udzielanie im pomocy oraz koordynowanie w tym zakresie działań państw i różnych
organizacji. Siedziba Komisarza znajduje się w Genewie.

16. Kto i kiedy utworzył Amnesty International? Jak jest zorganizowana i kiedy została
uhonorowana pokojową nagrodą Nobla? Wymień cele i przykłady działalności
Amnesty International?
Została utworzona w 1961 roku przez brytyjskiego prawnika Petera Benensona. Aktywiści AI
są zorganizowani w grupy lokalne i szkolne. W każdym kraju, w którym działają funkcjonuje
oprócz tego odrębna sekcja narodowa AI.
Cele Amnesty International:
- obrona jednostek poszkodowanych w wyniku naruszenia praw człowieka
- działanie na rzecz uwolnienie tzw. “więźniów sumienia”
- zniesienie kary śmierci
Przykłady jej działań to m.in. organizowanie kampanii informacyjnych w różnych krajach czy
opracowywanie raportów o stanie przestrzegania praw człowieka.
Organizacja została uhonorowana nagrodą Nobla w 1977 roku.

17. Kiedy i gdzie zostało założona Helsińska Fundacja Praw Człowieka? Co monitoruje,
kiedy interweniuje i co organizuje?
Fundacja została założona w 1990 roku w Polsce, przez członków Komitetu Helsińskiego.
Monitoruje ona tworzenie prawa w Polsce, w szczególności to, w jaki sposób nowe przepisy
wpływają na stan przestrzegania praw człowieka.
Fundacja interweniuje w przypadku naruszenia praw człowieka. Organizuje programy
szkoleniowe.
 18. Kiedy została założona i gdzie ma swoją siedzibę Human Rights Watch? Jakie
prowadzi badania i co na ich podstawie przygotowuje? Co jest jedną z głównych form
działalności HRW?
Organizacja została założona w 1978 roku w Stanach Zjednoczonych. Prowadzą oni
badania na temat praw i wolności jednostki, kontrolują, czy prawa te są respektowane w
różnych państwach, a także zbierają informacje o przypadkach ich naruszania. Na tej
podstawie przygotowują raporty i analizy, które są publikowane w światowych mediach i
czasopismach naukowych. Jedną z głównych form działalności HRW jest lobbowanie na
rzecz przestrzegania praw człowieka.

19. Co jest misją Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego

Półksiężyca? Gdzie ma swoją siedzibę i jakie organizacje wchodzą w jego skład?
Wymień główne zadania MKCK. Kiedy powstał Polski Czerwony Krzyż(PCK) i czym
się zajmuje?
Misją MRCKiCP jest niesienie pomocy ludziom poszkodowanym w wyniku wojen, klęsk
żywiołowych i katastrof, a także osobom znajdującym się w trudnym położeniu z innych
przyczyn. Siedziba znajduje się w Genewie.
W jej skład wchodzą takie organizacje jak:
- Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża
- Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego
Półksiężyca
- krajowe stowarzyszenia Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca

Główne zadania MCK:

- niesienie pomocy ofiarom konfliktów
- kontrolowanie, czy walczące państwa przestrzegają norm prawa humanitarnego

PCK powstał w 1919 roku i zajmuje się organizowaniem honorowego

krwiodawstwa,prowadzi szkolenia z zakresu udzielania pierwszej pomocy, promuje w
społeczeństwie ideę pomagania innym oraz postawy prozdrowotne i ekologiczne.