Professional Documents
Culture Documents
3
7. k|fOe]6 kmd{sf] Joxf]/f ;+zf]wg, sf/f]jf/ yk / k|ltlnlk
7.1. k|fOe]6 kmd{sf] Joxf]/f ;+zf]wg, sf/f]jf/ yk / k|ltlnlk;DjGwL
k|fjwfg
-s_ kmd{sf] gfd, 7]ufgf, p2]Zo, sf/f]jf/ kl/jt{g tyf zfvf÷ k"+FhL yk36
ug{ rfx]df lgj]bg lbO{ cfjZos ;+zf]wg ug{ ;lsg]5 .
-v_ s'g} sf/0fjz ˆmd{ btf{sf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk lng'kg]{ eP kmd{ wgL
;Ssn gful/stf k|df0fkq ;lxt :jo+ pkl:yt eO{ lgj]bg lbg'
kg]{5 .
-u_ dlgr]Gh/ sf/f]jf/ ePsf] kmd{df dlg 6«fG;km/ afx]s cGo sf/f]jf/
yk x'g] 5}g .
4
8.2. k|fOe]6 kmd{sf] gfd;f/Lsf nflu cfjZos sfuhftx?
-s_ gfd;f/Lsf] nflu bvf{:t kmf/d
-v_ kmd{sf] ;Ssn k|df0fkq .
-u_ cfos/ k|df0fkq -:yfoL n]vf gDa/_ sf] k|ltlnlk .
-3_ gfd;f/Lsf nflu kmd{ lng] lbg] b'j} JolQm :jo+ pkl:yt x'g'kg]{
/ lng]sf] xfn;fn} lvr]sf] kf;kf]6{ ;fOhsf] tLg k|lt kmf]6f]
tyf ;Ssn gful/stf .
-ª_ cl3Nnf] cf=j=sf] s/ lt/]sf] lg:;f .
6
@)#(.!.^ b]lv @)^).!!.@$ ;Ddsf] b:Tf'/
l;=g clws[t k"hL btf{ b:t'/
! ? @),))) ;Dd ? ^).–
@ ? @),))! b]lv %),))) ;Dd ? !@).–
# ? %),))! b]lv !,)),))) ;Dd ? #)).–
$ ? !,)),))! b]lv #,)),))) ;Dd ? !,!&).–
% ? #,)),))! b]lv %,)),))) ;Dd ? !,(%).–
^ ? %,)),))! b]lv !),)),))) ;Dd ? #,()).–
& ? !),)),))! b]lv %),)),))) ;Dd ? %,*%).–
* ? %),)),))! / ;f] eGbf dfyL ? &,*)).–
l;=g clws[t k"hL btf{ b:t'/
! ? %),))) ;Dd ? #%.–
@ ? %),))! b]lv !,)),))) ;Dd ? %).–
# ? !,)),))! b]lv #,)),))) ;Dd ? &).–
$ ? #,)),))! b]lv %,)),))) ;Dd ? !)).–
^ ? %,)),))! / ;f] eGbf dfyL ? !^).–
gjLs/0fsf] cjwL ! jif{sf] nflu dfq x'g] .
!@=#= :yfgLo yf]s Jofkf/sf] p2]Zo /fvL btf{ x'g] kmd{sf] xsdf
Go"gtd k"hL
sf7df8f}÷ t/fO{ lhNnf kxf8L÷ lxdfnL lhNnf
;d"x Joj;fosf] k|s[lt lhNnf ;b/d'sfd lhNnf ;b/d'sfd
g+ ;b/d'sfd aflx/ ;b/d'sfd aflx/
÷g=kf uf=lj=; ÷g=kf uf=lj=;
! h'g;'s} ;fdfgsf] yf]s
Jofkf/ ^) nfv $) nfv $) nfv @) nfv
gf]6M
s= dfyL s'g} klg ;d"xdf gk/]sf] kmd{sf] xsdf cfoft lgof{tsf] p2]Zo /fvL btf{ x'g
cfpg] kmd{sf] nflu ;d"x $ / :yfgLo v'b|f Jofkf/sf] p2]Zo /fvL sf/f]jf/ ug]{ kmd{sf]
xsdf ;d"x %cg';f/ k"hL sfod u/L btf{ ul/g]5 .
v= zfvf vf]Nbf k|To]s lhNnf jf :yfgsf nflu tf]lsPsf] Gog"td k"hL gk'Ug] cj:yfdf
slDtdf %)Ü k"hL yk ug'{kg]{5 .
u= Pp6} kmd{n] ! jf ! eGbf a9L ;d"xsf] sf/f]jf/ ug]{ p2]Zo /fvL lgj]bg lbPdf
dflyNnf] ;d"xsf] k"hL sfod u/L btf{ ul/g]5 .
3= t/fO{ lhNnfM emfkf, df]/ª, ;'g;/L, ;Kt/L, l;/fx, wg'iff, dxf]Q/L, ;Kt/L, ;nf{xL,
/f}tx6, af/f, k;f{, lrtjg, gjnk/f;L, ?kGb]xL, slkna:t bfª, afs], alb{of, s}nfnL
/ sGrgk'/ nfO{ hgfp5 .
ª pkTosf lhNnfM sf7df8f}, nlntk'/ / eStk'/nfO{ hgfp5 .
r= kxf8L tyf lxdfnL lhNnfM t/fO / pkTosfdf gk/]sf lhNNffx?nfO{ hgfp5 . t/
sf:sL lhNnfsf] xsdf t/fOsf] lhNnf ;/x k"FhL sfod ul/g]5 .
5= gofF kmd{sf] xsdf btf{sf avt / k'/fgf]sf] xsdf gjLs/0f, gfd;f/L, 7fpF;f/L,
;+;f]wg nufot ljefu÷sfof{nojf6 lbOg] l;kmfl/; jf ;]jfsf l;nl;nfdf Go"gtd
k"hLsf] dfkb08 cg';f/sf] k"hL sfod ug{'kg]5{ .
11
13. k|fO{e]6 kmd{ ;DjGwL cl3sf/ k|Tofof]hgsf] Joj:yf
lgDgfg';f/ If]qfflwsf/ x'g] u/L jfl0fHo sfof{nox?, 3/]n' tyf ;fgf pBf]u sfof{nox? /
3/]n' tyf ;fgf pBf]u ljsf; ;ldltsf sfof{nox?nfO{ k|fOe]6 kmd{ /lhi6«]zg lgodfjnL,
@)#$ sf] lgod ^ -@_ / & -@_ cg'?k k|fOe]6 kmd{ ;DaGwL clwsf/ k|Tofof]hg ul/Psf] .
l;=g+ btf{÷gjLs/0f ug]{ sfo{If]q÷lhNnf
lgsfo
-s_ jfl0fHo tyf cfk"lt{ sf7df8f}+ pkTosf -sf7df8f}+, nlntk'/ / eQmk'/_
Joj:yfkg ljefu
-v_ jfl0fHo sfof{nox? df]/Ë, k;f{, ?kGb]xL, jfFs] / s}nfnL
-!_ emfkf -@_ ;g';/L -#_ l;/fxf -$_ ;Kt/L
-%_ dxf]Q/L -^_ wg'iff -&_ ;nf{xL -*_ sfe|]
-u_ 3/]n' tyf ;fgf pBf]u -(_ dsjfgk'/ -!)_ af/f -!!_ /f}tx6 -!@_ lrtjg
sfof{nox?
-!#_ sf:sL -!$_ gjnk/f;L -!%_ slknj:t'
-!^_ kfNkf -!&_ bfË -!*_ alb{of -!(_ sGrgk'/
-!_ tfKn]h'Ë -@_ kfFry/ -#_ O{nfd -$_ ;+v'jf;ef
-%_ t]x|y'd-^_ ef]hk'/ -&_ wgs'6f -*_ ;f]n'v'Dj'
-(_ cf]vn9'+uf -!)_ vf]6fË -!!_pbok'/-!@_bf]nvf
-!#_/fd]5fk -!$_ l;Gw'nL -!%_/;'jf -!^_ g'jfsf]6
-!&_l;Gw'kfNrf]s -!*_ wflbË -!(_uf]vf{ -@)_ DofUbL
3/]n' tyf ;fgf pBf]u
-@!_ afUn'Ë -@@_ kj{t -@#_ c3f{vfFrL -@$_ u'NdL
-3_ ljsf; ;ldltsf -@%_ :ofË\hf -@^_ tgx"F -@&_ dgfË -@*_ d':tfË
sfof{nox?
-@(_ nDh'Ë -#)_ ;Nofg -#!_Ko"7fg -#@_ ?s'd
-##_ /f]Nkf -#$_ 8f]Nkf -#%_ hfh/sf]6 -#^_ b}n]v
-#&_ ;'v]{t -#*_ h'Dnf -#(_ d'u' -$)_ sflnsf]6
-$!_ x'Dnf -$@_ jfh'/f -$#_ jemfË -$$_ c5fd
-$%_ 8f]6L -$^_ 88]Nw'/f -$&_ j}t8L -$*_ bfr{'nf
!= k"+hLsf] ;Ldf tf]lsPsf]df ;Ldf eGbf a9L k'+hL ePsf] kmd{ btf{ jf k"FhL j[l4sf] nflu
b/vf:t k/]df ;DjlGwt sfof{non] cfjZos sfuhftsf] k|ltlnlk / l;kmfl/; jfl0fHo tyf
cfk"lt{ Joj:yfkg ljefudf :jLs[ltsf] nflu k7fpg] . ljefusf] :jLs[lt k|fKt ePkl5
;DjlGwt sfof{non] tf]lsPsf] b:t'/ lnO{ To:tf] kmd{ btf{ jf k"FhL j[l4 u/L k|df0f kq hf/L ug]{ .
@= kmd{sf] 7fp+;f/L, zfvf :yfkgf, gjLs/0f, gfd;f/L, vf/]hL, ;+zf]wg, cg'udg, lg/LIf0f
h:tf sfo{x? jfl0fHo tyf cfk"lt{ Joj:yfkg ljefun] tf]s]sf] k|lqmof adf]lhd ;DjlGwt
lhNnf l:yt sfof{non] g} ug]{ .
14. vf/]hL
@)&) ;fn cflZjg # ut]sf] k|fOe]6 kmd{ btf{ dfkb08, @)&) vf/]h
ul/Psf] 5 .
15.cg'';"rLx?
12
cg';"rL !%=!
k|fOe]6 kmd{ /lhi6«]zg ug]{ b/vf:t kmf/d
>Ldfg\ dxflgb]{zsHo",
jfl0fHo tyf cfk"lt{ Joj:yfkg ljefu,
sf7df8f}+ .
bfofF afofF
13
sa'lnotgfdf
lnlvtd\ ============== sf] gftL ============================ sf] 5f]/f =================== j:g] jif{
=================sf]============================cfu]=============================================================sf]
gfdn] k|fO{e]6 kmd{ btf{ ug{ d}n] To; ljefudf b/vf:t lbPsf]df pQm kmd{ btf{;DaGwdf
k|rlnt P]g sfg"g / tnsf zt{ ;d]t kfngf u/L sfd ug]{5' . ;f] kfngf ug]{ s'/fdf
sa'lnot ;d]t ug{ tkfO{sf] dGh'/ 5÷5}g elg jfl0fHo tyf cfk"lt{ Joj:yfkg ljefuaf6
;f]wgL ePsf]df d]/f] lrQ a'e\mof] . o;df k|rlnt P]g sfg"g / tk;Lndf n]lvPsf zt{
pn+3g u/]sf] b]lvPdf k|rlnt P]g sfg"g jdf]lhd ;x'+nf a'emfp+nf elg d]/f] dgf]dfgL /fhL
v'zL;+u of] sj'lnotgfdfsf] sfuh n]vL g]kfn ;/sf/, jfl0fHo tyf cfk"lt{ Joj:yfkg
ljefudf r9fP+ .
tk;Ln
!= of] ================================== gfdsf] kmd{ btf x'g' eGbf klxn] c? s;}n] of]
kmd{sf] gfd;+u ldNg] ul/ kmd{ btf{ ul/;s]sf] eP ;f] sf] ;"rgf kfpgf;fy
t'?Gt} of] kmd{ vf/]h ul/ csf]{ gfd /fvL kmd{ btf{ ug{ cfpg] 5' . ;"rgfdf
pNn]lvt Dofb leq gcfPsf] sf/0fn] kmd{nfO{ :jtM vf/]h ul/Pdf kl5 s'g} bfaL
ug]{5}g .
@= of] kmd{sf] ;fOgaf]8{ /fVg' kbf{ 7"nf] g]kfnL cIf/af6 n]vL ;f] sf] d'lglt/
;'ljwfsf] lgldQ ;fgf] c+u|]hL cIf/df n]Vg]5' .
#+ o; kmd{df ljb]zL gful/snfO{ sd{rf/Lsf] ?kdf lgo'QmL ug'{ k/]df cfjZos
:jLs[lt k|fKt u/]/ dfq ug]{5' .
$= o; eGbf cuf8L d]/f] gfpFdf c? s'g} kmd{ bt{f ul/ /fv]sf] 5}g . o; eGbf
cuf8L d]/f] gfp+df ============================ ================df k|f=km=b=g+=
==================af6 ================== gfdsf] kmd{ btf{ u/L /fv]sf]df xfn ;f] kmd{
vf/]h eO{ sfg"g jdf]lhd k'gM csf]{ btf{ ug{ ldNg] ePaf6 of] kmd{ btf{ ug{
NofPsf] 5' .
b:tvt M–
k|f]k|fO{6/sf] k"/f gfd M–
Olt ;Djt @)% ====== ;fn =============== dlxgf ===============ut] /f]h ================z'ed
14
cg';"rL !%=@
kmd{sf] 5fk M
;+nUg sfuhftx?
!= ;Ssn k|df0fkq
@= cfos/ btf{ k|df0f kqsf] k|ltlnlk
#= s/ lt/]sf] lg:;f
$= n]vf k/LIf0f k|ltj]bg
%= cGo -ePdf pNn]v ug]{_
15
cg';"rL !%=#
pko'{Qm ;DaGwdf d]/f] gfddf jfl0fHo ljefudf btf{ ePsf] k|f=km= g+=
=================================sf] gfdsf] k|fO{e]6 kmd{=======================================
================================================== sf/0fn] vf/]h u/L kfpg ?= % sf] l6s6
6f+;L of] lgj]bg lbPsf] 5' . pSt kmd{sf] gfdaf6 g]kfn ;/sf/ / cGos'g} lgsfodf
s'g} /fh:j / cGo /sd j'emfpg af+sL 5}g . s'g} lsl;dsf] /sd jf /fhZj
j'efpg af+sL b]lvPdf kl5 s'g} ph'/ afh'/ gu/L ;DalGwt lgsfodf a'emfpg d]/f]
dGh'/L 5 . lgodfg';f/ nfUg] b:t'/ lnO{ pSt kmd{ vf/]h u/L kfpg >Ldfg\ ;dIf
cg'/f]w ub{5' .
;+nUg sfuhftx?
!= ;Ssn k|df0fkq
@= cfos/ btf{ k|df0f kqsf] k|ltlnlk
#= s/ lt/]sf] lg:;f
$= n]vf k/LIf0f k|ltj]bg
%= cGo -ePdf pNn]v ug]{_
lgj]bs,
b:tvt M
gfd M
7]ufgf M
kmd{sf] 5fk M
bfofF afofF
16
cg';"rL !%=$
g]kfn ;/sf/
jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno
jfl0fHo tyf cfk"lt{ Joj:yfkg ljefu
k|f=km=/=g+=
k|fO{e]6 kmd{ btf{sf] k|df0f–kq
lgDg lnlvt ljj/0f ePsf] ==================================== kmd{nfO{ ;Djt
@)============ ;fn ================= dlxgf ================ut] ===============/f]hdf k|fO{e]6
kmd{ /lhi6«]zg P]g, @)!$ adf]lhd /lhi6/ u/L of] k|df0f–kq lbOPsf] 5 .
ljj/0f
k|f]k|fO6/sf] gfd, y/, jtg =======================================================================
xfnsf] 7]ufgf==========================================================
k|f]k|fO6/sf] gful/stf g+===================================
kmd{sf] 7]ufgf =========================================
k"+hL ?= ===========================================
kmd{sf] p2]Zo=======================================================
kmd{sf] zfvf=============================================================
============================
lg= dxflgb]{zs
gf]6 M–
!=of] k|df0fkqsf] Dofb kmd{ /lhi6/ u/lPsf] ldltn] % -kfFr_ jif{;Dd / To;kl5 k|To]s k6s
gjLs/0f eP d'tfljs jxfn /xg] x'gfn] cjwL ;dfKt ePsf] ldltn] #% lbg leq
clgjfo{ ?kdf gljs0f u/fO{;Sg' kg]{5 . gjLs/0f ePsf] cjwL ;DaGwL ljj/0f
k|df0fkqsf] k5f8L pNn]v 5 .
@= of] kmd{n] sf/f]jf/ ug]{ d'Vo lrh j:t'sf] ljj/0f ljefun] btf{sf avt k|df0fkq;Fu} lbg]
5'§} kqdf pNn]v 5 .
#= o; kmd{sf] p2]Zo sfof{Gjogsf nflu cg'dlt lng'kg]{ ljifodf ;DalGwt lgsfoaf6
cg'dlt k|fKt u/]kl5 dfq sfo{ ug'{kg]{5 . o;} btf{nfO{ g} p2]Zo sfof{Gjog ug]{ cg'dlt
k|fKt u/]sf] dflgg] 5}g .
$= ;DkQL z'l4s/0f P]g tyf ck/flws sfo{df nufgL lgoGq0f ;DalGw sfg'g jf ;f]
cGtu{t ag]sf lgod, lgb]{zg, cfb]z jf ;DalGwt lgsfosf] lgodg, lgb]{zg /
;'kl/j]If0f kfngf ug'{kg]{5 .
17