TaittirIyabrAhmaNam Te

Taittiriya Brahmanam
తైత్తిరీయ-బ్రాహ్మణమ్
Document Information
Text title : Taittiriya Brahmanam
File name : taittirIyabrAhmaNam.itx
Category : veda, svara
Location : doc_veda
Transliterated by : Muralidhara B A muraliba at gmail.com
Description-comments : See Samhita and Aranyakam as separate files
Acknowledge-Permission: Professor Anathakrishna
Latest update : March 21, 2018, May 30, 2021
Send corrections to : Sanskrit@cheerful.com
This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The
file is not to be copied or reposted without permission, for promotion of any website or
individuals or for commercial purpose.
Please help to maintain respect for volunteer spirit.
Please note that proofreading is done using Devanagari version and other language/scripts
are generated using sanscript.
May 30, 2021
sanskritdocuments.org
1
॥ ప్రథమం అష్టకమ్ ॥
॥ శ్రీ ॒ గు॒రు॒భ్యో॒ న॒మః॒ ॥ హరిః ఓ(౪)మ్ ॥
ప్రథమాష్టకే ప్రథమః ప్రపాఠకః ౧

౧ బ్రహ్మ॒ సంధ॑త్తం॒ తన్మే॑ జిన్వతమ్ । క్ష॒త్ర ꣳ సంధ॑త్తం॒ తన్మే॑ జిన్వతమ్
। ఇష॒ꣳ సంధ॑త్తం॒ తాం మే॑ జిన్వతమ్ । ఊర్జ ॒ꣳ సంధ॑త్తం॒ తాం మే॑
జిన్వతమ్ । ర॒యిꣳ సంధ॑త్తం॒ తాం మే॑ జిన్వతమ్ । పుష్టి ॒ꣳ సంధ॑త్తం॒
తాం మే॑ జిన్వతమ్ । ప్ర ॒జాꣳ సంధ॑త్తం॒ తాం మే॑ జిన్వతమ్ । ప॒శూన్థ్సంధ॑త్తం॒
తాన్మే॑ జిన్వతమ్ । స్తు॒తో॑సి॒ జన॑ధాః । దే॒వాస్త్వా॑ శుక్ర ॒పాః ప్రణ॑యన్తు ॥ ౧। ౧। ౧।
౧॥
౨ సు॒వీరాః᳚ ప్ర ॒జాః ప్ర ॑జ॒నయ॒న్పరీ॑హి । శు॒క్రః శు॒క్రశో॑చిషా ।
స్తు॒తో॑సి॒ జన॑ధాః । దే॒వాస్త్వా॑ మన్థి ॒పాః ప్రణ॑యన్తు । సు॒ప్ర ॒జాః ప్ర ॒జాః
ప్ర ॑జ॒నయ॒న్పరీ॑హి । మ॒న్థీ మ॒న్థిశో॑చిషా । సం॒జ॒గ్మా॒నౌ ది॒వ ఆ
పృ॑థి॒వ్యాఽఽయుః॑ । సంధ॑త్తం॒ తన్మే॑ జిన్వతమ్ । ప్రా ॒ణꣳ సంధ॑త్తం॒
తం మే॑ జిన్వతమ్ । అ॒పా॒నꣳ సంధ॑త్తం॒ తం మే॑ జిన్వతమ్ ॥ ౧। ౧। ౧। ౨॥
౩ వ్యా॒నꣳ సంధ॑త్తం॒ తం మే॑ జిన్వతమ్ । చక్షుః॒ సంధ॑త్తం॒ తన్మే॑ జిన్వతమ్ ।
శ్రోత్ర ॒ꣳ సంధ॑త్తం॒ తన్మే॑ జిన్వతమ్ । మనః॒ సంధ॑త్తం॒ తన్మే॑ జిన్వతమ్
। వాచ॒ꣳ సంధ॑త్తం॒ తాం మే॑ జిన్వతమ్ । ఆయుః॑ స్థ ॒ ఆయు॑ర్మే ధత్తమ్ ।
ఆయు॑ర్య॒జ్ఞాయ॑ ధత్తమ్ । ఆయు॑ర్య॒జ్ఞప॑తయే ధత్తమ్ । ప్రా ॒ణః స్థః॑ ప్రా ॒ణం మే॑
ధత్తమ్ । ప్రా ॒ణం య॒జ్ఞాయ॑ ధత్తమ్ ॥ ౧। ౧। ౧। ౩॥
౪ ప్రా ॒ణం య॒జ్ఞప॑తయే ధత్తమ్ । చక్షుః॑ స్థ ॒శ్చక్షు॑ర్మే ధత్తమ్ ।
2
చక్షు॑ర్య॒జ్ఞాయ॑ ధత్తమ్ । చక్షు॑ర్య॒జ్ఞప॑తయే ధత్తమ్ । శ్రోత్రగ్గ్ ॑ స్థః॒

శ్రోత్రం॑ మే ధత్తమ్ । శ్రోత్రం॑ య॒జ్ఞాయ॑ ధత్తమ్ । శ్రోత్రం॑ య॒జ్ఞప॑తయే ధత్తమ్ ।
తౌ దే॑వౌ శుక్రామన్థినౌ । క॒ల్పయ॑తం॒ దైవీ॒ర్విశః॑ । క॒ల్పయ॑తం॒ మాను॑షీః
॥ ౧। ౧। ౧। ౪॥
౫ ఇష॒మూర్జ ॑మ॒స్మాసు॑ ధత్తమ్ । ప్రా ॒ణాన్ప॒శుషు॑ । ప్ర ॒జాం మయి॑ చ॒
యజ॑మానే చ । నిర॑స్తః॒ శణ్డః॑ । నిర॑స్తో ॒ మర్కః॑ । అప॑నుత్తౌ॒
శణ్డా ॒మర్కౌ॑ స॒హామునా᳚ । శు॒క్రస్య॑ స॒మిద॑సి । మ॒న్థినః॑ స॒మిద॑సి ।
స ప్ర ॑థ॒మః సంకృ॑తిర్వి॒శ్వక॑ర్మా । స ప్ర ॑థ॒మో మి॒త్రో వరు॑ణో అ॒గ్నిః ।
స ప్ర ॑థ॒మో బృహ॒స్పతి॑శ్చికి॒త్వాన్ । తస్మా॒ ఇన్ద్రా॑య సు॒తమాజు॑హోమి ॥ ౧। ౧। ౧।
౫॥ న॒య॒న్త్వ॒పా॒నꣳ సంధ॑త్తం॒ తం మే॑ జిన్వతం ప్రా ॒ణం య॒జ్ఞాయ॑
ధత్తం॒ మాను॑షీర॒గ్నిర్ద్వే చ॑ ॥ ౧॥ బ్రహ్మ॑ క్ష॒త్రం తదిష॒మూర్జ ꣳ
’ ర॒యిం
పుష్టిం॑ ప్ర ॒జాం తాం ప॒శూన్తాన్ ॥ సంధ॑త్తం॒ తత్ప్రా॒ణమ॑పా॒నం వ్యా॒నం తం

చక్షుః॒ శ్రోత్రం॒ మన॒స్తద్వాచం॒ తామ్ । ఇ॒షాది॒ పఞ్చ॑కే॒ వాచం॒ తాం మే᳚ ।
ప॒శూన్థ్సన్ధ ॑త్తం॒ తాన్మే᳚ ప్రా ॒ణాది॒ త్రిత॑యే॒ తం మే᳚ । అన్యత్ర ॒ తన్మే᳚ ॥
౬ కృత్తి॑కాస్వ॒గ్నిమాద॑ధీత । ఏ॒తద్వా అ॒గ్నేర్నక్ష॑త్రమ్ । యత్కృత్తి॑కాః ।
స్వాయా॑మే॒వైనం॑ దే॒వతా॑యామా॒ధాయ॑ । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సీ భ॑వతి । ముఖం॒
వా ఏ॒తన్నక్ష॑త్రాణామ్ । యత్కృత్తి॑కాః । యః కృత్తి॑కాస్వ॒గ్నిమా॑ధ॒త్తే । ముఖ్య॑
ఏ॒వ భ॑వతి । అథో॒ ఖలు॑ ॥ ౧। ౧। ౨। ౧॥
౭ అ॒గ్ని॒న॒క్ష॒త్రమిత్యప॑చాయన్తి । గృ॒హాన్ హ॒ దాహు॑కో భవతి । ప్ర ॒జాప॑తీ
రోహి॒ణ్యామ॒గ్నిమ॑సృజత । తం దే॒వా రో॑హి॒ణ్యామాద॑ధత । తతో॒ వై తే
సర్వా॒న్రోహా॑నరోహన్ । తద్రో ॑హి॒ణ్యై రో॑హిణి॒త్వమ్ । యో రో॑హి॒ణ్యామ॒గ్నిమా॑ధ॒త్తే ।
ఋ॒ధ్నోత్యే॒వ । సర్వా॒న్రోహా᳚న్రోహతి । దే॒వా వై భ॒ద్రాః సన్తో॒ఽగ్నిమాధి॑థ్సన్త ॥
౧। ౧। ౨। ౨॥
౮ తేషా॒మనా॑హితో॒ఽగ్నిరాసీ᳚త్ । అథై ᳚భ్యో వా॒మం వస్వపా᳚క్రామత్ । తే
పున॑ర్వస్వో॒రాద॑ధత । తతో॒ వై తాన్, వా॒మం వసూ॒పావ॑ర్తత । యః పు॒రా భ॒ద్రః
taittirIyabrAhmaNam.pdf 3
సన్పాపీ॑యా॒న్థ్స్యాత్ । స పున॑ర్వస్వోర॒గ్నిమాద॑ధీత । పున॑రే॒వైనం॑ వా॒మం

వసూ॒పావ॑ర్తతే । భ॒ద్రో భ॑వతి । యః కా॒మయే॑త॒ దాన॑కామా మే ప్ర ॒జాః స్యు॒రితి॑
। స పూర్వ॑యోః॒ ఫల్గు న్యోర
॑ ॒గ్నిమాద॑ధీత ॥ ౧। ౧। ౨। ౩॥
౯ అ॒ర్య॒మ్ణో వా ఏ॒తన్నక్ష॑త్రమ్ । యత్పూర్వే॒ ఫల్గు ॑నీ । అ॒ర్య॒మేతి॒ తమా॑హు॒ఱ్యో
దదా॑తి । దాన॑కామా అస్మై ప్ర ॒జా భ॑వన్తి । యః కా॒మయే॑త భ॒గీ స్యా॒మితి॑ । స
ఉత్త॑రయోః॒ ఫల్గు ॑న్యోర॒గ్నిమాద॑ధీత । భగ॑స్య॒ వా ఏ॒తన్నక్ష॑త్రమ్ । యదుత్త॑రే॒
ఫల్గు ॑నీ । భ॒గ్యే॑వ భ॑వతి । కా॒ల॒క॒ఞ్జా వై నామాసు॑రా ఆసన్ ॥ ౧। ౧। ౨। ౪॥
౧౦ తే సు॑వ॒ర్గాయ॑ లో॒కాయా॒గ్నిమ॑చిన్వత । పురు॑ష॒ ఇష్ట ॑కా॒ముపా॑దధా॒త్పురు॑ష॒
ఇష్ట ॑కామ్ । స ఇన్ద్రో᳚ బ్రాహ్మ॒ణో బ్రువా॑ణ॒ ఇష్ట ॑కా॒ముపా॑ధత్త । ఏ॒షా మే॑
చి॒త్రా నామేతి॑ । తే సు॑వ॒ర్గం లో॒కమాప్రారో॑హన్ । స ఇన్ద్ర॒ ఇష్ట ॑కా॒మావృ॑హత్ ।
తేఽవా॑కీర్యన్త । యే॑ఽవాకీ᳚ర్యన్త । త ఊర్ణా ॒వభ॑యోఽభవన్ । ద్వావుద॑పతతామ్ ॥ ౧।
౧। ౨। ౫॥
౧౧ తౌ ది॒వ్యౌ శ్వానా॑వభవతామ్ । యో భ్రాతృ॑వ్యవా॒న్థ్స్యాత్ । స
చి॒త్రాయా॑మ॒గ్నిమాద॑ధీత । అ॒వ॒కీర్యై॒వ భ్రాతృ॑వ్యాన్ । ఓజో॒ బల॑మిన్ద్రి॒యం
వీ॒ర్య॑మా॒త్మన్ధ ॑త్తే । వ॒సన్తా᳚ బ్రాహ్మ॒ణో᳚ఽగ్నిమాద॑ధీత । వ॒స॒న్తో వై
బ్రా ᳚హ్మ॒ణస్య॒ర్తుః । స్వ ఏ॒వైన॑మృ॒తావా॒ధాయ॑ । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సీ భ॑వతి ।
ముఖం॒ వా ఏ॒తదృ॑తూ॒నామ్ ॥ ౧। ౧। ౨। ౬॥
౧౨ యద్వ॑స॒న్తః । యో వ॒సన్తా॒ఽగ్నిమా॑ధ॒త్తే । ముఖ్య॑ ఏ॒వ భ॑వతి । అథో॒
యోని॑మన్తమే॒వైనం॒ ప్రజా॑త॒మాధ॑త్తే । గ్రీ ॒ష్మే రా॑జ॒న్య॑ ఆద॑ధీత । గ్రీ ॒ష్మో
వై రా॑జ॒న్య॑స్య॒ర్తుః । స్వ ఏ॒వైన॑మృ॒తావా॒ధాయ॑ । ఇ॒న్ద్రి॒యా॒వీ భ॑వతి ।
శ॒రది॒ వైశ్య॒ ఆద॑ధీత । శ॒రద్వై వైశ్య॑స్య॒ర్తుః ॥ ౧। ౧। ౨। ౭॥
౧౩ స్వ ఏ॒వేన॑మృ॒తావా॒ధాయ॑ । ప॒శు॒మాన్భ॑వతి । న పూర్వ॑యోః॒
ఫల్గు ॑న్యోర॒గ్నిమాద॑ధీత । ఏ॒షా వై జ॑ఘ॒న్యా॑ రాత్రిః॑ సంవథ్స॒రస్య॑ । యత్పూర్వే॒
ఫల్గు ॑నీ । పృ॒ష్టి ॒త ఏ॒వ సం॑వథ్స॒రస్యా॒గ్నిమా॒ధాయ॑ । పాపీ॑యాన్భవతి ।
ఉత్త॑రయో॒రాద॑ధీత । ఏ॒షా వై ప్ర ॑థ॒మా రాత్రిః॑ సంవథ్స॒రస్య॑ । యదుత్త॑రే॒
4 sanskritdocuments.org
ఫల్గు ॑నీ । ము॒ఖ॒త ఏ॒వ సం॑వథ్స॒రస్యా॒గ్నిమా॒ధాయ॑ । వసీ॑యాన్భవతి ।

అథో॒ ఖలు॑ । య॒దైవైనం॑ య॒జ్ఞ ఉ॑ప॒నమే᳚త్ । అథాద॑ధీత । సైవాస్యర్ద్ధిః॑
॥ ౧। ౧। ౨। ౮॥ ఖల్వా॑ధిథ్సన్త॒ ఫల్గు న్యోర
॑ ॒గ్నిమాద॑ధీతాసన్నపతతామృతూ॒నాం
వైశ్య॑స్య॒ర్తురుత్త॑రే॒ ఫల్గు ॑నీ॒ షట్చ॑ ॥ ౨॥
౧౪ ఉద్ధ ॑న్తి । యదే॒వాస్యా॑ అమే॒ధ్యమ్ । తదప॑ హన్తి । అ॒పోఽవో᳚క్షతి॒ శాన్త్యై᳚
। సిక॑తా॒ నివ॑పతి । ఏ॒తద్వా అ॒గ్నేర్వై᳚శ్వాన॒రస్య॑ రూ॒పమ్ । రూ॒పేణై వ
॒
వై ᳚శ్వాన॒రమవ॑రున్ధే । ఊషా॒న్నివ॑పతి । పుష్టి ॒ర్వా ఏ॒షా ప్ర ॒జన॑నమ్ । యదూషాః᳚
॥ ౧। ౧। ౩। ౧॥
౧౫ పుష్ట్యా॑మే॒వ ప్ర ॒జన॑నే॒ఽగ్నిమాధ॑త్తే । అథో॑ సం॒జ్ఞాన॑ ఏ॒వ ।
సం॒జ్ఞాన॒గ్గ్ ॒ హ్యే॑తత్ప॑శూ॒నామ్ । యదూషాః᳚ । ద్యావా॑పృథి॒వీ స॒హాస్తా ᳚మ్ ।
తే వి॑య॒తీ అ॑బ్రూతామ్ । అస్త్వే॒వ నౌ॑ స॒హ య॒జ్ఞియ॒మితి॑ । యద॒ముష్యా॑
య॒జ్ఞియ॒మాసీ᳚త్ । తద॒స్యామ॑దధాత్ । త ఊషా॑ అభవన్ ॥ ౧। ౧। ౩। ౨॥
౧౬ యద॒స్యా య॒జ్ఞియ॒మాసీ᳚త్ । తద॒ముష్యా॑మదధాత్ । తద॒దశ్చ॒న్ద్రమ॑సి కృ॒ష్ణమ్
। ఊషా᳚న్ని॒వప॑న్న॒దో ధ్యా॑యేత్ । ద్యావా॑పృథి॒వ్యోరే॒వ య॒జ్ఞియే॒ఽగ్నిమాధ॑త్తే ।
అ॒గ్నిర్దే ॒వేభ్యో॒ నిలా॑యత । ఆ॒ఖూ రూ॒పం కృ॒త్వా । స పృ॑థి॒వీం ప్రావి॑శత్ ।
స ఊ॒తీః కు॑ర్వా॒ణః పృ॑థి॒వీమను॒ సమ॑చరత్ । తదా॑ఖుకరీ॒షమ॑భవత్ ॥ ౧। ౧। ౩। ౩॥
౧౭ యదా॑ఖుకరీ॒షꣳ సం॑భా॒రో భవ॑తి । యదే॒వాస్య॒ తత్ర ॒ న్య॑క్తమ్ ।
తదే॒వావ॑రున్ధే । ఊర్జం॒ వా ఏ॒తꣳ రసం॑ పృథి॒వ్యా ఉ॑ప॒దీకా॒ ఉద్ది ॑హన్తి ।
యద్వ॒ల్మీక᳚మ్ । యద్వ॑ల్మీకవ॒పా సం॑భా॒రో భవ॑తి । ఊర్జ ॑మే॒వ రసం॑ పృథి॒వ్యా
అవ॑రున్ధే । అథో॒ శ్రోత్ర ॑మే॒వ । శ్రోత్ర ॒గ్గ్ ॒ హ్యే॑తత్పృ॑థి॒వ్యాః । యద్వ॒ల్మీకః॑
॥ ౧। ౧। ౩। ౪॥
౧౮ అబ॑ధిరో భవతి । య ఏ॒వం వేద॑ । ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత ।
తాసా॒మన్న॒ముపా᳚క్షీయత । తాభ్యః॒ సూద॒ముప॒ ప్రాభి॑నత్ । తతో॒ వై తాసా॒మన్నం॒
నాక్షీ॑యత । యస్య॒ సూదః॑ సంభా॒రో భవ॑తి । నాస్య॑ గృ॒హేఽన్నం॑ క్షీయతే ।
ఆపో॒ వా ఇ॒దమగ్రే ॑ సలి॒లమా॑సీత్ । తేన॑ ప్ర ॒జాప॑తిరశ్రామ్యత్ ॥ ౧। ౧। ౩। ౫॥
౧౯ క॒థమి॒ద౨ꣳ స్యా॒దితి॑ । సో॑ఽపశ్యత్పుష్కరప॒ర్ణం తిష్ఠ ॑త్ । సో॑ఽమన్యత ।

అస్తి॒ వై తత్ । యస్మి॑న్ని॒దమధి॒తిష్ఠ ॒తీతి॑ । స వ॑రా॒హో రూ॒పం కృ॒త్వోప॒
న్య॑మజ్జత్ । స పృ॑థి॒వీమ॒ధ ఆ᳚ర్చ్ఛత్ । తస్యా॑ ఉప॒హత్యోద॑మజ్జత్ ।
తత్పు॑ష్కరప॒ర్ణే ᳚ఽప్రథయత్ । యదప్ర ॑థయత్ ॥ ౧। ౧। ౩। ౬॥
౨౦ తత్పృ॑థి॒వ్యై పృ॑థివి॒త్వమ్ । అభూ॒ద్వా ఇ॒దమితి॑ । తద్భూమ్యై॑ భూమి॒త్వమ్ । తాం
దిశోఽను॒ వాతః॒ సమ॑వహత్ । తాꣳ శర్క॑రాభిరదృꣳహత్ । శం వై నో॑ఽభూ॒దితి॑
। తచ్ఛర్క॑రాణాꣳ శర్కర॒త్వమ్ । యద్వ॑రా॒హవి॑హతꣳ సంభా॒రో భవ॑తి ।
అ॒స్యామే॒వాఛ॑మ్బట్కారమ॒గ్నిమాధ॑త్తే । శర్క॑రా భవన్తి॒ ధృత్యై᳚ ॥ ౧। ౧। ౩। ౭॥
౨౧ అథో॑ శం॒త్వాయ॑ । సరే॑తా అ॒గ్నిరా॒ధేయ॒ ఇత్యా॑హుః । ఆపో॒ వరు॑ణస్య॒ పత్న॑య
ఆసన్ । తా అ॒గ్నిర॒భ్య॑ధ్యాయత్ । తాః సమ॑భవత్ । తస్య॒ రేతః॒ పరా॑ఽపతత్ ।
తద్ధిర॑ణ్యమభవత్ । యద్ధిర॑ణ్యము॒పాస్య॑తి । సరే॑తసమే॒వాగ్నిమాధ॑త్తే । పురు॑ష॒
ఇన్న్వై స్వాద్రేత॑సో బీభథ్సత॒ ఇత్యా॑హుః ॥ ౧। ౧। ౩। ౮॥
౨౨ ఉ॒త్త॒ర॒త ఉపా᳚స్య॒త్యబీ॑భథ్సాయై । అతి॒ ప్రయ॑చ్ఛతి ।
ఆర్తి॑మే॒వాతి॒ప్రయ॑చ్ఛతి । అ॒గ్నిర్దే ॒వేభ్యో॒ నిలా॑యత । అశ్వో॑ రూ॒పం కృ॒త్వా
। సో᳚ఽశ్వ॒త్థే సం॑వథ్స॒రమ॑తిష్ఠత్ । తద॑శ్వ॒త్థస్యా᳚శ్వత్థ త్వమ్
॒ ।
యదాశ్వ॑త్థః సంభా॒రో భవ॑తి । యదే॒వాస్య॒ తత్ర ॒ న్య॑క్తమ్ । తదే॒వావ॑రున్ధే ॥
౧ । ౧ । ౩ । ౯॥
౨౩ దే॒వా వా ఊర్జం॒ వ్య॑భజన్త । తత॑ ఉదు॒మ్బర॒ ఉద॑తిష్ఠత్ । ఊర్గ్వా ఉ॑దు॒మ్బరః॑
। యదౌదు॑మ్బరః సంభా॒రో భవ॑తి । ఊర్జ మే
॑ ॒వావ॑రున్ధే । తృ॒తీయ॑స్యామి॒తో ది॒వి
సోమ॑ ఆసీత్ । తం గా॑య॒త్ర్యాహ॑రత్ । తస్య॑ ప॒ర్ణమ॑చ్ఛిద్యత । తత్ప॒ర్ణో ॑ఽభవత్ ।
తత్ప॒ర్ణస్య॑ పర్ణ ॒త్వమ్ ॥ ౧। ౧। ౩। ౧౦॥
౨౪ యస్య॑ పర్ణ ॒మయః॑ సంభా॒రో భవ॑తి । సో॒మ॒పీ॒థమే॒వావ॑రున్ధే । దే॒వా వై
బ్రహ్మ॑న్నవదన్త । తత్ప॒ర్ణ ఉపా॑శ‍ృణోత్ । సు॒శ్రవా॒ వై నామ॑ । యత్ప॑ర్ణ ॒మయః॑
సంభా॒రో భవ॑తి । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సమే॒వావ॑రున్ధే । ప్ర ॒జాప॑తిర॒గ్నిమ॑సృజత
। సో॑ఽబిభే॒త్ప్ర మా॑ ధక్ష్య॒తీతి॑ । తꣳ శ॒మ్యా॑ఽశమయత్ ॥ ౧। ౧। ౩। ౧౧॥
౨౫ తచ్ఛ॒మ్యై॑ శమి॒త్వమ్ । యచ్ఛ॑మీ॒మయః॑ సంభా॒రో భవ॑తి ।

శాన్త్యా॒ అప్ర ॑దాహాయ । అ॒గ్నేః సృ॒ష్టస్య॑ య॒తః । విక॑ఙ్కతం॒
భా ఆ᳚ర్చ్ఛత్ । యద్వైక॑ఙ్కతః సంభా॒రో భవ॑తి । భా ఏ॒వావ॑రున్ధే ।
సహృ॑దయో॒ఽగ్నిరా॒ధేయ॒ ఇత్యా॑హుః । మ॒రుతో॒ఽద్భిర॒గ్నిమ॑తమయన్ । తస్య॑
తా॒న్తస్య॒ హృద॑య॒మాచ్ఛి॑న్దన్ । సాఽశని॑రభవత్ । యద॒శని॑హతస్య
వృ॒క్షస్య॑ సంభా॒రో భవ॑తి । సహృ॑దయమే॒వాగ్నిమాధ॑త్తే ॥ ౧। ౧। ౩। ౧౨॥ ఊషా॑
అభవన్నభవద్వ॒ల్మీకో᳚ఽశ్రామ్య॒దప్ర ॑థయ॒ద్ధృత్యై॑ బీభథ్సథ॒ ఇత్యా॑హూ రున్ధే
పర్ణ ॒త్వమ॑శమయదచ్ఛిన్ద ॒గ్గ్ ॒స్త్రీణి॑ చ ॥ ౩॥
౨౬ ద్వా॒ద॒శసు॑ విక్రా ॒మేష్వ॒గ్నిమాద॑ధీత । ద్వాద॑శ॒ మాసాః᳚ సంవథ్స॒రః ।
సం॒వ॒థ్స॒రాదే॒వైన॑మవ॒రుధ్యాధ॑త్తే । యద్ద్వా॑ద॒శసు॑ విక్రా ॒మేష్వా॒దధీ॑త
। పరి॑మిత॒మవ॑రున్ధీత । చక్షు॑ర్నిమిత॒ ఆద॑ధీత । ఇయ॒ద్ద్వాద॑శవిక్రా మా౩
॒
ఇతి॑ । పరి॑మితం చై ॒వాప॑రిమితం॒ చావ॑రున్ధే । అనృ॑తం॒ వై వా॒చా వ॑దతి ।
అనృ॑తం॒ మన॑సా ధ్యాయతి ॥ ౧। ౧। ౪। ౧॥
౨౭ చక్షు॒ర్వై స॒త్యమ్ । అద్రా౩గిత్యా॑హ । అద॑ర్శ॒మితి॑ । తథ్స॒త్యమ్
। యశ్చక్షు॑ర్నిమితే॒ఽగ్నిమా॑ధ॒త్తే । స॒త్య ఏ॒వైన॒మాధ॑త్తే ।
తస్మా॒దాహి॑తాగ్ని॒ర్నానృ॑తం వదేత్ । నాస్య॑ బ్రాహ్మ॒ణోఽనా᳚శ్వాన్గృ॒హే వ॑సేత్ ।
స॒త్యే హ్య॑స్యా॒గ్నిరాహి॑తః । ఆ॒గ్నే॒యీ వై రాత్రిః॑ ॥ ౧। ౧। ౪। ౨॥
౨౮ ఆ॒గ్నే॒యాః ప॒శవః॑ । ఐ॒న్ద్రమహః॑ । నక్తం॒ గార్హ ॑పత్య॒మాద॑ధాతి ।
ప॒శూనే॒వావ॑రున్ధే । దివా॑ఽఽహవ॒నీయ᳚మ్ । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వావ॑రున్ధే । అ॒ర్ధోది॑తే॒
సూర్య॑ ఆహవ॒నీయ॒మాద॑ధాతి । ఏ॒తస్మి॒న్వై లో॒కే ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత ।
ప్ర ॒జా ఏ॒వ తద్యజ॑మానః సృజతే । అథో॑ భూ॒తం చై ॒వ భ॑వి॒ష్యచ్చావ॑రున్ధే ॥
౧। ౧। ౪। ౩॥
౨౯ ఇడా॒ వై మా॑న॒వీ య॑జ్ఞానూకా॒శిన్యా॑సీత్ । సాఽశ‍ృ॑ణోత్ । అసు॑రా అ॒గ్నిమాద॑ధత॒
ఇతి॑ । తద॑గచ్ఛత్ । త ఆ॑హవ॒నీయ॒మగ్ర ॒ ఆద॑ధత । అథ॒ గార్హ ॑పత్యమ్ ।
అథా᳚న్వాహార్య॒పచ॑నమ్ । సాఽబ్ర ॑వీత్ । ప్ర ॒తీచ్యే॑షా॒గ్॒ శ్రీర॑గాత్ । భ॒ద్రా
భూ॒త్వా పరా॑భవిష్య॒న్తీతి॑ ॥ ౧। ౧। ౪। ౪॥
౩౦ యస్యై॒వమ॒గ్నిరా॑ధీ॒యతే᳚ । ప్ర ॒తీచ్య॑స్య॒ శ్రీరే॑తి । భ॒ద్రో భూ॒త్వా
పరా॑భవతి । సాఽశ‍ృ॑ణోత్ । దే॒వా అ॒గ్నిమాద॑ధత॒ ఇతి॑ । తద॑గచ్ఛత్ ।
తే᳚ఽన్వాహార్య॒పచ॑న॒మగ్ర ॒ ఆద॑ధత । అథ॒ గార్హ ॑పత్యమ్ । అథా॑హవ॒నీయ᳚మ్ ।
సాఽబ్ర ॑వీత్ ॥ ౧। ౧। ౪। ౫॥
౩౧ ప్రాచ్యే॑షా॒గ్॒ శ్రీర॑గాత్ । భ॒ద్రా భూ॒త్వా సు॑వ॒ర్గం లో॒కమే᳚ష్యన్తి ।
ప్ర ॒జాం తు న వే॑థ్స్యన్త॒ ఇతి॑ । యస్యై॒వమ॒గ్నిరా॑ధీ॒యతే᳚ । ప్రాచ్య॑స్య॒
శ్రీరే॑తి । భ॒ద్రో భూ॒త్వా సు॑వ॒ర్గం లో॒కమే॑తి । ప్ర ॒జాం తు న వి॑న్దతే ।
సాఽబ్ర ॑వీ॒దిడా॒ మను᳚మ్ । తథా॒ వా అ॒హం తవా॒గ్నిమాధా᳚స్యామి । యథా॒ ప్ర ప్ర ॒జయా॑
ప॒శుభి॑ర్మిథు॒నైర్జ ॑ని॒ష్యసే᳚ ॥ ౧। ౧। ౪। ౬॥
౩౨ ప్రత్య॒స్మిన్లో ॒కే స్థా ॒స్యసి॑ । అ॒భి సు॑వ॒ర్గం లో॒కం జే॒ష్యసీతి॑ ।
గార్హ ॑పత్య॒మగ్ర ॒ ఆద॑ధాత్ । గార్హ ॑పత్యం॒ వా అను॑ ప్ర ॒జాః ప॒శవః॒ ప్రజా॑యన్తే
॑
। గార్హ పత్యేనై ॒ వాస్మై᳚ ప్ర జాం
॒ ప॒శూన్ప్రాజ॑నయత్ । అథా᳚న్వాహార్య॒పచ॑నమ్ ।
తి॒ర్యఙ్ఙి ॑వ॒ వా అ॒యం లో॒కః । అ॒స్మిన్నే॒వ తేన॑ లో॒కే ప్రత్య॑తిష్ఠత్ ।
అథా॑హవ॒నీయ᳚మ్ । తేనై ॒వ సు॑వ॒ర్గం లో॒కమ॒భ్య॑జయత్ ॥ ౧। ౧। ౪। ౭॥
౩౩ యస్యై॒వమ॒గ్నిరా॑ధీ॒యతే᳚ । ప్ర ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॑ర్మిథు॒నైర్జా ॑యతే
। ప్రత్య॒స్మిన్లో కే
॒ తి॑ష్ఠతి । అ॒భి సు॑వ॒ర్గం లో॒కం జ॑యతి । యస్య॒ వా
అయ॑థాదేవతమ॒గ్నిరా॑ధీ॒యతే᳚ । ఆ దే॒వతా᳚భ్యో వృశ్చ్యతే । పాపీ॑యాన్భవతి ।
యస్య॑ యథాదేవ॒తమ్ । న దే॒వతా᳚భ్య॒ ఆ వృ॑శ్చ్యతే । వసీ॑యాన్భవతి ॥ ౧। ౧। ౪।
౮॥
౩౪ భృగూ॑ణాం॒ త్వాఽంగి॑రసాం వ్రతపతే వ్ర ॒తేనాద॑ధా॒మీతి॑
భృగ్వంగి॒రసా॒మాద॑ధ్యాత్ । ఆ॒ది॒త్యానాం᳚ త్వా దే॒వానాం᳚ వ్రతపతే
వ్ర ॒తేనాద॑ధా॒మీత్య॒న్యాసాం॒ బ్రాహ్మ॑ణీనాం ప్ర ॒జానా᳚మ్ । వరు॑ణస్య త్వా॒
రాజ్ఞో ᳚ వ్రతపతే వ్ర ॒తేనాద॑ధా॒మీతి॒ రాజ్ఞః॑ । ఇన్ద్ర॑స్య త్వేన్ద్రి॒యేణ॑
వ్రతపతే వ్ర ॒తేనాద॑ధా॒మీతి॑ రాజ॒న్య॑స్య । మనో᳚స్త్వా గ్రామ॒ణ్యో᳚ వ్రతపతే
వ్ర ॒తేనాద॑ధా॒మీతి॒ వైశ్య॑స్య । ఋ॒భూ॒ణాం త్వా॑ దే॒వానాం᳚ వ్రతపతే

వ్ర ॒తేనాద॑ధా॒మీతి॑ రథకా॒రస్య॑ । య॒థా॒దే॒వ॒తమ॒గ్నిరాధీ॑యతే । న
దే॒వతా᳚భ్య॒ ఆ వృ॑శ్చ్యతే । వసీ॑యాన్భవతి ॥ ౧। ౧। ౪। ౯॥ ధ్యా॒య॒తి॒ వై
రాత్రి ॒శ్చావ॑రున్ధే భవిష్య॒న్తీత్య॑బ్రవీజ్జని॒ష్యసే॑ఽజయ॒ద్ వసీ॑యాన్ భవతి॒
నవ॑ చ ॥ ౪॥
౩౫ ప్ర ॒జాప॑తిర్వా॒చః స॒త్యమ॑పశ్యత్ । తేనా॒గ్నిమాధ॑త్త । తేన॒ వై స ఆ᳚ర్ధ్నోత్ ।
భూర్భువః॒ సువ॒రిత్యా॑హ । ఏ॒తద్వై వా॒చః స॒త్యమ్ । య ఏ॒తేనా॒గ్నిమా॑ధ॒త్తే
। ఋ॒ధ్నోత్యే॒వ । అథో॑ స॒త్యప్రా ॑శూరే॒వ భ॑వతి । అథో॒ య ఏ॒వం
వి॒ద్వాన॑భి॒చర॑తి । స్తృ॒ణు॒త ఏ॒వైన᳚మ్ ॥ ౧। ౧। ౫। ౧॥
౩౬ భూరిత్యా॑హ । ప్ర ॒జా ఏ॒వ తద్యజ॑మానః సృజతే । భువ॒ ఇత్యా॑హ । అ॒స్మిన్నే॒వ
లో॒కే ప్రతి॑తిష్ఠతి । సువ॒రిత్యా॑హ । సు॒వ॒ర్గ ఏ॒వ లో॒కే ప్రతి॑తిష్ఠతి ।
త్రి ॒భిర॒క్షరై ॒ర్గార్హ ॑పత్య॒మాద॑ధాతి । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః । ఏ॒ష్వే॑వైనం॑
లో॒కేషు॒ ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే । సర్వైః᳚ ప॒ఞ్చభి॑రాహవ॒నీయ᳚మ్ ॥ ౧। ౧। ౫। ౨॥
౩౭ సు॒వ॒ర్గాయ॒ వా ఏ॒ష లో॒కాయాధీ॑యతే । యదా॑హవ॒నీయః॑ । సు॒వ॒ర్గ
ఏ॒వాస్మై॑ లో॒కే వా॒చః స॒త్యꣳ సర్వ॑మాప్నోతి । త్రి ॒భిర్గార్హ ॑పత్య॒మాద॑ధాతి
। ప॒ఞ్చభి॑రాహవ॒నీయ᳚మ్ । అ॒ష్టౌ సంప॑ద్యన్తే । అ॒ష్టాక్ష॑రా గాయ॒త్రీ ।
గా॒య॒త్రో ᳚ఽగ్నిః । యావా॑నే॒వాగ్నిః । తమాధ॑త్తే ॥ ౧। ౧। ౫। ౩॥
౩౮ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత । తా అ॑స్మాథ్సృ॒ష్టాః పరా॑చీరాయన్న్ । తాభ్యో॒
జ్యోతి॒రుద॑గృహ్ణాత్ । తం జ్యోతిః॒ పశ్య॑న్తీః ప్ర ॒జా అ॒భిస॒మావ॑ర్తన్త ।
ఉ॒పరీ॑వా॒గ్నిముద్గృ॑హ్ణీయాదు॒ద్ధరన్న్॑ । జ్యో॑తిరే॒వ పశ్య॑న్తీః ప్ర ॒జా
యజ॑మానమ॒భిస॒మావ॑ర్తన్తే । ప్ర ॒జాప॑తే॒రక్ష్య॑శ్వయత్ । తత్పరా॑ఽపతత్ ।
తదశ్వో॑ఽభవత్ । తదశ్వ॑స్యాశ్వ॒త్వమ్ ॥ ౧। ౧। ౫। ౪॥
౩౯ ఏ॒ష వై ప్ర ॒జాప॑తిః । యద॒గ్నిః । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యోఽశ్వః॑ । యదశ్వం॑
పు॒రస్తా ॒న్నయ॑తి । స్వమే॒వ చక్షుః॒ పశ్య॑న్ప్ర॒జాప॑తి॒రనూదే॑తి ।
వ॒జ్రీ వా ఏ॒షః । యదశ్వః॑ । యదశ్వం॑ పు॒రస్తా ॒న్నయ॑తి । జా॒తానే॒వ
భ్రాతృ॑వ్యా॒న్ప్రణు॑దతే । పున॒రావ॑ర్తయతి ॥ ౧। ౧। ౫। ౫॥
౪౦ జ॒ని॒ష్యమా॑ణానే॒వ ప్రతి॑నుదతే । న్యా॑హవ॒నీయో॒ గార్హ ॑పత్యమకామయత । ని
గార్హ ॑పత్య ఆహవ॒నీయ᳚మ్ । తౌ వి॒భాజం॒ నాశ॑క్నోత్ । సోఽశ్వః॑ పూర్వ॒వాడ్భూ॒త్వా
। ప్రాఞ్చం॒ పూర్వ॒ముద॑వహత్ । తత్పూ᳚ర్వ॒వాహః॑ పూర్వవా॒ట్త్వమ్ । యదశ్వం॑
పు॒రస్తా ॒న్నయ॑తి । విభ॑క్తిరే॒వైన॑యోః॒ సా । అథో॒ నానా॑వీర్యావే॒వైనౌ॑ కురుతే ॥
౧। ౧। ౫। ౬॥
౪౧ యదు॒పర్యు॑పరి॒ శిరో॒ హరే᳚త్ । ప్రా ॒ణాన్, విచ్ఛి॑న్ద్యాత్ । అ॒ధో॑ఽధః॒
శిరో॑ హరతి । ప్రా ॒ణానాం᳚ గోపీ॒థాయ॑ । ఇయ॒త్యగ్రే ॑ హరతి । అథేయ॒త్యథేయ॑తి
। త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః । ఏ॒ష్వే॑వైనం॑ లో॒కేషు॒ ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే ।
ప్ర ॒జాప॑తిర॒గ్నిమ॑సృజత । సో॑ఽబిభే॒త్ప్ర మా॑ ధక్ష్య॒తీతి॑ ॥ ౧। ౧। ౫। ౭॥
౪౨ తస్య॑ త్రే ॒ధా మ॑హి॒మానం॒ వ్యౌ॑హత్ । శాన్త్యా॒ అప్ర ॑దాహాయ
॒
। యత్త్రే ధాఽగ్నిరా॑ధీ॒యతే᳚ । మ॒హి॒మాన॑మే॒వాస్య॒ తద్వ్యూ॑హతి । శాన్త్యా॒
అప్ర ॑దాహాయ । పున॒రావ॑ర్తయతి । మ॒హి॒మాన॑మే॒వాస్య॒ సంద॑ధాతి । ప॒శుర్వా
ఏ॒షః । యదశ్వః॑ । ఏ॒ష రు॒ద్రః ॥ ౧। ౧। ౫। ౮॥
౪౩ యద॒గ్నిః । యదశ్వ॑స్య ప॒దే᳚ఽగ్నిమా॑ద॒ధ్యాత్ । రు॒ద్రాయ॑ ప॒శూనపి॑దధ్యాత్ ।
అ॒ప॒శుర్యజ॑మానః స్యాత్ । యన్నాక్ర ॒మయే᳚త్ । అన॑వరుద్ధా అస్య ప॒శవః॑ స్యుః ।
పా॒ర్॒శ్వ॒త ఆక్ర ॑మయేత్ । యథాఽఽహి॑తస్యా॒గ్నేరఙ్గా ॑రా అభ్యవ॒వర్తే॑రన్న్ ।
అవ॑రుద్ధా అస్య ప॒శవో॒ భవ॑న్తి । న రు॒ద్రాయాపి॑దధాతి ॥ ౧। ౧। ౫। ౯॥
౪౪ త్రీణి॑ హ॒వీꣳషి॒ నిర్వ॑పతి । వి॒రాజ॑ ఏ॒వ విక్రా ᳚న్తం॒
యజ॑మా॒నోఽను॒ విక్ర ॑మతే । అ॒గ్నయే॒ పవ॑మానాయ । అ॒గ్నయే॑ పావ॒కాయ॑ ।
అ॒గ్నయే॒ శుచ॑యే । యద॒గ్నయే॒ పవ॑మానాయ ని॒ర్వప॑తి । పు॒నాత్యే॒వైన᳚మ్
। యద॒గ్నయే॑ పావ॒కాయ॑ । పూ॒త ఏ॒వాస్మి॑న్న॒న్నాద్యం॑ దధాతి । యద॒గ్నయే॒
శుచ॑యే । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సమే॒వాస్మి॑న్ను॒పరి॑ష్టాద్దధాతి ॥ ౧। ౧। ౫। ౧౦॥
ఏ॒న॒మా॒హ॒వ॒నీయం॑ ధత్తేఽశ్వ॒త్వం వ॑ర్తయతి కురుత॒ ఇతి॑ రు॒ద్రో ద॑ధాతి॒
యద॒గ్నయే॒ శుచ॑య॒ ఏకం॑ చ ॥ ౫॥
౪౫ దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్న్ । తే దే॒వా వి॑జ॒యము॑ప॒యన్తః॑ । అ॒గ్నౌ

వా॒మం వసు॒ సంన్య॑దధత । ఇ॒దము॑ నో భవిష్యతి । యది॑ నో జే॒ష్యన్తీతి॑ ।
తద॒గ్నిర్నోథ్సహ॑మశక్నోత్ । తత్త్రే ॒ధా విన్య॑దధాత్ । ప॒శుషు॒ తృతీ॑యమ్ । అ॒ప్సు
తృతీ॑యమ్ । ఆ॒ది॒త్యే తృతీ॑యమ్ ॥ ౧। ౧। ౬। ౧॥
౪౬ తద్దే ॒వా వి॒జిత్య॑ । పున॒రవా॑రురుథ్సన్త । తే᳚ఽగ్నయే॒ పవ॑మానాయ
పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర॑వపన్ । ప॒శవో॒ వా అ॒గ్నిః పవ॑మానః । యదే॒వ
ప॒శుష్వాసీ᳚త్ । తత్తేనావా॑రున్ధత । తే᳚ఽగ్నయే॑ పావ॒కాయ॑ । ఆపో॒ వా అ॒గ్నిః
పా॑వ॒కః । యదే॒వాప్స్వాసీ᳚త్ । తత్తేనావా॑రున్ధత ॥ ౧। ౧। ౬। ౨॥
౪౭ తే᳚ఽగ్నయే॒ శుచ॑యే । అ॒సౌ వా ఆ॑ది॒త్యో᳚ఽగ్నిః శుచిః॑ । యదే॒వాది॒త్య ఆసీ᳚త్ ।
తత్తేనావా॑రున్ధత । బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । త॒నువో॒ వావైతా అ॑గ్న్యా॒ధేయ॑స్య
। ఆ॒గ్నే॒యో వా అ॒ష్టాక॑పాలోఽగ్న్యా॒ధేయ॒మితి॑ । యత్తం ని॒ర్వపే᳚త్ । నైతాని॑ ।
యథా॒ఽఽత్మా స్యాత్ ॥ ౧। ౧। ౬। ౩॥
౪౮ నాఙ్గా ॑ని । తా॒దృగే॒వ తత్ । యదే॒తాని॑ ని॒ర్వపే᳚త్ । న తమ్ । యథాఽఙ్గా ॑ని॒ స్యుః
। నాత్మా । తా॒దృగే॒వ తత్ । ఉ॒భయా॑ని స॒హ ని॒రుప్యా॑ణి । య॒జ్ఞస్య॑ సాత్మ॒త్వాయ॑
। ఉ॒భయం॒ వా ఏ॒తస్యే᳚న్ద్రి॒యం వీ॒ర్య॑మాప్యతే ॥ ౧। ౧। ౬। ౪॥
౪౯ యో᳚ఽగ్నిమా॑ధ॒త్తే । ఐ॒న్ద్రా॒గ్నమేకా॑దశకపాల॒మను॒నిర్వ॑పేత్ । ఆ॒ది॒త్యం
చ॒రుమ్ । ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ వై దే॒వానా॒మయా॑తయామానౌ । యే ఏ॒వ దే॒వతే॒ అయా॑తయామ్నీ
।
తాభ్యా॑మే॒వాస్మా॑ ఇన్ద్రి॒యం వీ॒ర్య॑మవ॑రున్ధే । ఆ॒ది॒త్యో భ॑వతి । ఇ॒యం వా అది॑తిః
। అ॒స్యామే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । ధే॒న్వై వా ఏ॒తద్రేతః॑ ॥ ౧। ౧। ౬। ౫॥
౫౦ యదాజ్య᳚మ్ । అ॒న॒డుహ॑స్తణ్డు ॒లాః । మి॒థు॒నమే॒వావ॑రున్ధే । ఘృ॒తే భ॑వతి ।
య॒జ్ఞస్యాలూ᳚క్షాన్తత్వాయ । చ॒త్వార॑ ఆర్షే ॒యాః ప్రాశ్ఞ ॑న్తి । ది॒శామే॒వ జ్యోతి॑షి
జుహోతి । ప॒శవో॒ వా ఏ॒తాని॑ హ॒వీꣳషి॑ । ఏ॒ష రు॒ద్రః । యద॒గ్నిః ॥ ౧। ౧। ౬। ౬॥
౫౧ యథ్స॒ద్య ఏ॒తాని॑ హ॒వీꣳషి॑ ని॒ర్వపే᳚త్ । రు॒ద్రాయ॑ ప॒శూనపి॑ దధ్యాత్ ।
అ॒ప॒శుర్యజ॑మానః స్యాత్ । యన్నాను॑ని॒ర్వపే᳚త్ । అన॑వరుద్ధా అస్య ప॒శవః॑ స్యుః ।
ద్వా॒ద॒శసు॒ రాత్రీ ॒ష్వను॒ నిర్వ॑పేత్ । సం॒వ॒థ్స॒రప్ర ॑తిమా॒ వై ద్వాద॑శ॒

రాత్ర ॑యః । సం॒వ॒థ్స॒రేణై ॒వాస్మై॑ రు॒ద్ర ꣳ శ॑మయి॒త్వా । ప॒శూనవ॑రున్ధే ।
యదేక॑మేకమే॒తాని॑ హ॒వీꣳషి॑ ని॒ర్వపే᳚త్ ॥ ౧। ౧। ౬। ౭॥
౫౨ యథా॒ త్రీణ్యా॒వప॑నాని పూ॒రయే᳚త్ । తా॒దృక్తత్ । న ప్ర ॒జన॑న॒ముచ్ఛిꣳ
’షేత్
। ఏకం॑ ని॒రుప్య॑ । ఉత్త॑రే॒ సమ॑స్యేత్ । తృ॒తీయ॑మే॒వాస్మై॑

లో॒కముచ్ఛిꣳ
’షతి ప్ర ॒జన॑నాయ । తం ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॒రను॒ ప్రజా॑యతే
। అథో॑ య॒జ్ఞస్యై॒వైషాఽభిక్రా న్తిః

᳚ । ర॒థ॒చ॒క్రం ప్రవ॑ర్తయతి ।
మ॒ను॒ష్య॒ర॒థేనై ॒వ దే॑వర॒థం ప్ర ॒త్యవ॑రోహతి ॥ ౧। ౧। ౬। ౮॥
౫౩ బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । హో॒త॒వ్య॑మగ్నిహో॒త్రాం ౩ న హో॑త॒వ్యా ౩ మితి॑
। యద్యజు॑షా జుహు॒యాత్ । అయ॑థాపూర్వ॒మాహు॑తీ జుహుయాత్ । యన్న
జు॑హు॒యాత్ । అ॒గ్నిః
పరా॑భవేత్ । తూ॒ష్ణీమే॒వ హో॑త॒వ్య᳚మ్ । య॒థా॒పూ॒ర్వమాహు॑తీ జు॒హోతి॑ । నాగ్నిః
పరా॑భవతి । అ॒గ్నీధే॑ దదాతి ॥ ౧। ౧। ౬। ౯॥
౫౪ అ॒గ్నిము॑ఖానే॒వర్తూన్ప్రీ॑ణాతి । ఉ॒ప॒బర్హ ॑ణం దదాతి । రూ॒పాణా॒మవ॑రుద్ధ్యై
। అశ్వం॑ బ్ర హ్మణే
॒ ᳚ । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వావ॑రున్ధే । ధే॒నుꣳ హోత్రే ᳚ । ఆ॒శిష॑
ఏ॒వావ॑రున్ధే । అ॒న॒డ్వాహ॑మధ్వ॒ర్యవే᳚ । వహ్ని॒ర్వా అ॑న॒డ్వాన్ । వహ్ని॑రధ్వ॒ర్యుః
॥ ౧। ౧। ౬। ౧౦॥
౫౫ వహ్నినై॑ ॒వ వహ్ని॑ య॒జ్ఞస్యావ॑రున్ధే । మి॒థు॒నౌ గావౌ॑ దదాతి ।
మి॒థు॒నస్యావ॑రుద్ధ్యై । వాసో॑ దదాతి । స॒ర్వ॒ దే॒వ॒త్యం॑ వై వాసః॑ । సర్వా॑
ఏ॒వ దే॒వతాః᳚ ప్రీణాతి । ఆ ద్వా॑ద॒శభ్యో॑ దదాతి । ద్వాద॑శ॒ మాసాః᳚ సంవథ్స॒రః ।
సం॒వ॒థ్స॒ర ఏ॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । కామ॑మూ॒ర్ధ్వం దేయ᳚మ్ । అప॑రిమిత॒స్యావ॑రుద్ధ్యై
॥ ౧। ౧। ౬। ౧౧॥ ఆ॒ది॒త్యే తృతీ॑యమ॒ప్స్వాసీ॒త్తత్తేనావా॑రున్ధత॒ స్యాదా᳚ప్యతే॒
రేతో॒ఽగ్నిరేక॑మేకమే॒తాని॑ హ॒వీꣳషి॑ ని॒ర్వపే᳚త్ప్ర॒త్యవ॑రోహతి
దదాత్యధ్వ॒ర్యుర్దేయ॒మేకం॑ చ ॥ ౬॥
౫౬ ఘ॒ర్మః శిర॒స్తద॒యమ॒గ్నిః । సంప్రి ॑యః ప॒శుభి॑ర్భువత్ । ఛ॒ర్దిస్తో ॒కాయ॒
తన॑యాయ యచ్ఛ । వాతః॑ ప్రా ॒ణస్తద॒యమ॒గ్నిః । సంప్రి ॑యః ప॒శుభి॑ర్భువత్ ।

స్వ॒ది॒తం తో॒కాయ॒ తన॑యాయ పి॒తుం ప॑చ । ప్రాచీ॒మను॑ ప్ర ॒దిశం॒ ప్రేహి॑
వి॒ద్వాన్ । అ॒గ్నేర॑గ్నే పు॒రో అ॑గ్నిర్భవే॒హ । విశ్వా॒ ఆశా॒ దీద్యా॑నో॒ విభా॑హి ।
ఊర్జం॑ నో ధేహి ద్వి॒పదే॒ చతు॑ష్పదే ॥ ౧। ౧। ౭। ౧॥
౫౭ అ॒ర్కశ్చక్షు॒స్తద॒సౌ సూర్య॒స్తద॒యమ॒గ్నిః । సంప్రి ॑యః ప॒శుభి॑ర్భువత్ ।
యత్తే॑ శుక్ర శు॒క్రం వర్చః॑ శు॒క్రా త॒నూః । శు॒క్రం జ్యోతి॒రజ॑స్రమ్ । తేన॑
మే దీదిహి॒ తేన॒ త్వాఽఽద॑ధే । అ॒గ్నినా᳚ఽగ్నే॒ బ్రహ్మ॑ణా । ఆ॒న॒శే వ్యా॑నశే॒
సర్వ॒మాయు॒ర్వ్యా॑నశే । యే తే॑ అగ్నే శి॒వే త॒నువౌ᳚ । వి॒రాట్చ॑ స్వ॒రాట్చ॑ ।
తే మా వి॑శతాం॒ తే మా॑ జిన్వతామ్ ॥ ౧। ౧। ౭। ౨॥
౫౮ యే తే॑ అగ్నే శి॒వే త॒నువౌ᳚ । స॒మ్రాట్చా॑భి॒భూశ్చ॑ । తే మా వి॑శతాం॒
తే మా॑ జిన్వతామ్ । యే తే॑ అగ్నే శి॒వే త॒నువౌ᳚ । వి॒భూశ్చ॑ పరి॒భూశ్చ॑ ।
తే మా వి॑శతాం॒ తే మా॑ జిన్వతామ్ । యే తే॑ అగ్నే శి॒వే త॒నువౌ᳚ । ప్ర ॒భ్వీ చ॒
ప్రభూ॑తిశ్చ । తే మా వి॑శతాం॒ తే మా॑ జిన్వతామ్ । యాస్తే॑ అగ్నే శి॒వాస్త॒నువః॑ ।
తాభి॒స్త్వాఽఽద॑ధే । యాస్తే॑ అగ్నే ఘో॒రాస్త॒నువః॑ । తాభి॑ర॒ముం గ॑చ్ఛ ॥ ౧। ౧। ౭।
౩॥ చతు॑ష్పదే జిన్వతాం త॒నువ॒స్త్రీణి॑ చ ॥ ౭॥
౫౯ ఇ॒మే వా ఏ॒తే లో॒కా అ॒గ్నయః॑ । తే యదవ్యా॑వృత్తా ఆధీ॒యేరన్న్॑ ।
శో॒చయే॑యు॒ర్యజ॑మానమ్ । ఘ॒ర్మః శిర॒ ఇతి॒ గార్హ ॑పత్య॒మాద॑ధాతి । వాతః॑ ప్రా ॒ణ
ఇత్య॑న్వాహార్య॒పచ॑నమ్ । అ॒ర్కశ్చక్షు॒రిత్యా॑హవ॒నీయ᳚మ్ । తేనై ॒వైనా॒న్వ్యావ॑ర్తయతి
। తథా॒ న శో॑చయన్తి॒ యజ॑మానమ్ । ర॒థ॒న్త॒రమ॒భిగా॑యతే॒ గార్హ పత్య
॑
ఆధీ॒యమా॑నే । రాథ॑న్తరో॒ వా అ॒యం లో॒కః ॥ ౧। ౧। ౮। ౧॥
౬౦ అ॒స్మిన్నే॒వైనం॑ లో॒కే ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే । వా॒మ॒దే॒వ్యమ॒భిగా॑యత
ఉద్ధ్రి॒యమా॑ణే । అ॒న్తరి॑క్షం॒ వై వా॑మదే॒వ్యమ్ । అ॒న్తరి॑క్ష ఏ॒వైనం॒
ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే । అథో॒ శాన్తి॒ర్వై వా॑మదే॒వ్యమ్ । శా॒న్తమే॒వైనం॑
పశ॒వ్య॑ముద్ధ ॑రతే । బృ॒హద॒భిగా॑యత ఆహవ॒నీయ॑ ఆధీ॒యమా॑నే ।
బార్హ ॑తో॒ వా అ॒సౌ లో॒కః । అ॒ముష్మి॑న్నే॒వైనం॑ లో॒కే ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే ।
ప్ర ॒జాప॑తిర॒గ్నిమ॑సృజత ॥ ౧। ౧। ౮। ౨॥
౬౧ సోఽశ్వో॒ వారో॑ భూ॒త్వా పరా॑ఙైత్ । తం వా॑రవ॒న్తీయే॑నావారయత

। తద్వా॑రవ॒న్తీయ॑స్య వారవన్తీయ॒త్వమ్ । శ్యై॒తేన॑ శ్యే॒తీ అ॑కురుత ।
తచ్ఛ్యై॒తస్య॑ శ్యైత॒త్వమ్ । యద్వా॑రవ॒న్తీయ॑మభి॒గాయ॑తే । వా॒ర॒యి॒త్వైవైనం॒
ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే । శ్యై॒తేన॑ శ్యే॒తీ కు॑రుతే । ఘ॒ర్మః శిర॒ ఇతి॒
గార్హ ॑పత్య॒మాద॑ధాతి । సశీ॑ర్షాణమే॒వైన॒మాధ॑త్తే ॥ ౧। ౧। ౮। ౩॥
౬౨ ఉపై ॑న॒ముత్త॑రో య॒జ్ఞో న॑మతి । రు॒ద్రో వా ఏ॒షః । యద॒గ్నిః । స ఆ॑ధీ॒యమా॑న
ఈశ్వ॒రో యజ॑మానస్య ప॒శూన్ హిꣳసి॑తోః । సంప్రి ॑యః ప॒శుభి॑ర్భువ॒దిత్యా॑హ
। ప॒శుభి॑రే॒వైన॒ꣳ సంప్రి యం
॑ కరోతి । ప॒శూ॒నామహిꣳ
’సాయై ।
ఛ॒ర్దిస్తో ॒కాయ॒ తన॑యాయ య॒చ్ఛేత్యా॑హ । ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే । వాతః॑
ప్రా ॒ణ ఇత్య॑న్వాహార్య॒పచ॑నమ్ ॥ ౧। ౧। ౮। ౪॥
౬౩ సప్రా ॑ణమే॒వైన॒మాధ॑త్తే । స్వ॒ది॒తం తో॒కాయ॒ తన॑యాయ పి॒తుం
ప॒చేత్యా॑హ । అన్న॑మే॒వాస్మై᳚ స్వదయతి । ప్రాచీ॒మను॑ ప్ర ॒దిశం॒ ప్రేహి॑
వి॒ద్వానిత్యా॑హ । విభ॑క్తిరే॒వైన॑యోః॒ సా । అథో॒ నానా॑వీర్యావే॒వైనౌ॑ కురుతే ।
ఊర్జం॑ నో ధేహి ద్వి॒పదే॒ చతు॑ష్పద॒ ఇత్యా॑హ । ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే ।
అ॒ర్కశ్చక్షు॒రిత్యా॑హవ॒నీయ᳚మ్ । అ॒ర్కో వై దే॒వానా॒మన్న᳚మ్ ॥ ౧। ౧। ౮। ౫॥
౬౪ అన్న॑మే॒వావ॑రున్ధే । తేన॑ మే దీది॒హీత్యా॑హ । సమి॑న్ధ ఏ॒వైన᳚మ్ । ఆ॒న॒శే
వ్యా॑నశ॒ ఇతి॒ త్రిరుది॑ఙ్గయతి । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః । ఏ॒ష్వే॑వైనం॑ లో॒కేషు॒
ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే । తత్తథా॒ న కా॒ర్య᳚మ్ । వీంగి॑త॒మప్ర ॑తిష్ఠిత॒మాద॑ధీత ।
ఉ॒ద్ధృత్యై॒వాధాయా॑భి॒మన్త్రియః॑ । అవీ᳚ఙ్గితమే॒వైనం॒ ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే ।
వి॒రాట్చ॑ స్వ॒రాట్చ॒ యాస్తే॑ అగ్నే శి॒వాస్త॒నువ॒స్తాభి॒స్త్వాఽఽద॑ధ॒ ఇత్యా॑హ ।
ఏ॒తా వా అ॒గ్నేః శి॒వాస్త॒నువః॑ । తాభి॑రే॒వైన॒ꣳ సమ॑ర్ధయతి । యాస్తే॑ అగ్నే
ఘో॒రాస్త॒నువ॒స్తాభి॑ర॒ముం గ॒చ్ఛేతి॑ బ్రూయా॒ద్యం ద్వి॒ష్యాత్ । తాభి॑రే॒వైనం॒
పరా॑భావయతి ॥ ౧। ౧। ౮। ౬॥ లో॒కో॑ఽసృజతైన॒మాధ॑త్తేఽన్వాహార్య॒పచ॑నం
దే॒వానా॒మన్న॑మేనం॒ ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౮॥
౬౫ శ॒మీ॒గ॒ర్భాద॒గ్నిం మ॑న్థతి । ఏ॒షా వా అ॒గ్నేర్య॒జ్ఞియా॑ త॒నూః । తామే॒వాస్మై॑
జనయతి । అది॑తిః పు॒త్రకా॑మా । సా॒ధ్యేభ్యో॑ దే॒వేభ్యో᳚ బ్రహ్మౌద॒నమ॑పచత్ । తస్యా॑

ఉ॒చ్ఛేష॑ణమదదుః । తత్ప్రాశ్ఞా ᳚త్ । సా రేతో॑ఽధత్త । తస్యై॑ ధా॒తా చా᳚ర్య॒మా
చా॑జాయేతామ్ । సా ద్వి॒తీయ॑మపచత్ ॥ ౧। ౧। ౯। ౧॥
౬౬ తస్యా॑ ఉ॒చ్ఛేష॑ణమదదుః । తత్ప్రాశ్ఞా ᳚త్ । సా రేతో॑ఽధత్త । తస్యై॑ మి॒త్రశ్చ॒
వరు॑ణశ్చాజాయేతామ్ । సా తృ॒తీయ॑మపచత్ । తస్యా॑ ఉ॒చ్ఛేష॑ణమదదుః । తత్ప్రాశ్ఞా ᳚త్
।
సా రేతో॑ఽధత్త । తస్యా॒ అꣳశ॑శ్చ॒ భగ॑శ్చాజాయేతామ్ । సా చ॑తు॒ర్థమ॑పచత్
॥ ౧ । ౧ । ౯ । ౨॥
౬౭ తస్యా॑ ఉ॒చ్ఛేష॑ణమదదుః । తత్ప్రాశ్ఞా ᳚త్ । సా రేతో॑ఽధత్త । తస్యా॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ॒
వివ॑స్వాగ్శ్చాజాయేతామ్ । బ్ర ॒హ్మౌ॒ద॒నం ప॑చతి । రేత॑ ఏ॒వ తద్ద ॑ధాతి । ప్రాశ్ఞ ॑న్తి
బ్రాహ్మ॒ణా ఓ॑ద॒నమ్ । యదాజ్య॑ము॒చ్ఛిష్య॑తే । తేన॑ స॒మిధో॒ఽభ్యజ్యాద॑ధాతి ।
ఉ॒చ్ఛేష॑ణా॒ద్వా అది॑తీ॒ రేతో॑ఽధత్త ॥ ౧। ౧। ౯। ౩॥
౬౮ ఉ॒చ్ఛేష॑ణాదే॒వ తద్రేతో॑ ధత్తే । అస్థి ॒ వా ఏ॒తత్ । యథ్స॒మిధః॑ । ఏ॒తద్రేతః॑
। యదాజ్య᳚మ్ । యదాజ్యే॑న స॒మిధో॒ఽభ్యజ్యా॒దధా॑తి । అస్థ్యే॒వ తద్రేత॑సి దధాతి ।
తి॒స్ర ఆద॑ధాతి మిథున॒త్వాయ॑ । ఇయ॑తీర్భవన్తి । ప్ర ॒జాప॑తినా యజ్ఞము॒ఖేన॒
సంమి॑తాః ॥ ౧। ౧। ౯। ౪॥
౬౯ ఇయ॑తీర్భవన్తి । య॒జ్ఞ ॒ప॒రుషా॒ సంమి॑తాః । ఇయ॑తీర్భవన్తి । ఏ॒తావ॒ద్వై
పురు॑షే వీ॒ర్య᳚మ్ । వీ॒ర్య॑సంమితాః । ఆ॒ర్ద్రా భ॑వన్తి । ఆ॒ర్ద్రమి॑వ॒ హి
రేతః॑ సి॒చ్యతే᳚ । చిత్రి ॑యస్యాశ్వ॒త్థస్యాద॑ధాతి । చి॒త్రమే॒వ భ॑వతి ।
ఘృ॒తవ॑తీభి॒రాద॑ధాతి ॥ ౧। ౧। ౯। ౫॥
౭౦ ఏ॒తద్వా అ॒గ్నేః ప్రి ॒యం ధామ॑ । యద్ఘృ॒తమ్ । ప్రి ॒యేణై ॒వైనం॒ ధామ్నా॒
సమ॑ర్ధయతి । అథో॒ తేజ॑సా । గా॒య॒త్రీభి॑ర్బ్రాహ్మ॒ణస్యాద॑ధ్యాత్ । గా॒య॒త్రఛ॑న్దా ॒
వై బ్రా ᳚హ్మ॒ణః । స్వస్య॒ ఛన్ద ॑సః ప్రత్యయన॒స్త్వాయ॑ । త్రి ॒ష్టుగ్భీ॑ రాజ॒న్య॑స్య ।
త్రి ॒ష్టుప్ఛ॑న్దా ॒ వై రా॑జ॒న్యః॑ । స్వస్య॒ ఛన్ద ॑సః ప్రత్యయన॒స్త్వాయ॑ ॥ ౧। ౧। ౯। ౬॥
౭౧ జగ॑తీభి॒ర్వైశ్య॑స్య । జగ॑తీఛన్దా ॒ వై వైశ్యః॑ । స్వస్య॒ ఛన్ద ॑సః
ప్రత్యయన॒స్త్వాయ॑ । తꣳ సం॑వథ్స॒రం గో॑పాయేత్ । సం॒వ॒థ్స॒రꣳ హి రేతో॑

హి॒తం వర్ధ ॑తే । యద్యే॑నꣳ సంవథ్స॒రే నోప॒నమే᳚త్ । స॒మిధః॒ పున॒రాద॑ధ్యాత్
। రేత॑ ఏ॒వ తద్ధి ॒తం వర్ధ మానమేతి
॑ । న మా॒ꣳసమ॑శ్నీయాత్ । న స్త్రియ॒ముపే॑యాత్
॥ ౧ । ౧ । ౯ । ౭॥
౭౨ యన్మా॒ꣳసమ॑శ్నీ॒యాత్ । యథ్స్త్రియ॑ముపే॒యాత్ । నిర్వీ᳚ర్యః స్యాత్ ।
నైన॑మ॒గ్నిరుప॑నమేత్ । శ్వ ఆ॑ధా॒స్యమా॑నో బ్రహ్మౌద॒నం ప॑చతి । ఆ॒ది॒త్యా వా
ఇ॒త ఉ॑త్త॒మాః సు॑వ॒ర్గం లో॒కమా॑యన్న్ । తే వా ఇ॒తో యన్తం॒ ప్రతి॑నుదన్తే । ఏ॒తే
ఖలు॒ వావాది॒త్యాః । యద్బ్రా᳚హ్మ॒ణాః । తైరే॒వ స॒న్త్వం గ॑చ్ఛతి ॥ ౧। ౧। ౯। ౮॥
౭౩ నైనం॒ ప్రతి॑నుదన్తే । బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । క్వా॑ సః । అ॒గ్నిః కా॒ర్యః॑ ।
యో᳚ఽస్మై ప్ర ॒జాం ప॒శూన్ప్ర॑జ॒నయ॒తీతి॑ । శల్కై॒స్తాꣳ రాత్రి ॑మ॒గ్నిమి॑న్ధీత ।
తస్మి॑న్నుపవ్యు॒షమ॒రణీ॒ నిష్ట ॑పేత్ । యథ॑ర్ష ॒భాయ॑ వాశి॒తా న్యా॑విచ్ఛా॒యతి॑
। తా॒దృగే॒వ తత్ । అ॒పో॒దూహ్య॒ భస్మా॒గ్నిం మ॑న్థతి ॥ ౧। ౧। ౯। ౯॥
౭౪ సైవ సాఽగ్నేః సన్త॑తిః । తం మ॑థి॒త్వా ప్రాఞ్చ॒ముద్ధ ॑రతి ।
సం॒వ॒థ్స॒రమే॒వ తద్రేతో॑ హి॒తం ప్రజ॑నయతి । అనా॑హిత॒స్తస్యా॒గ్నిరిత్యా॑హుః ।
యః స॒మిధోఽనా॑ధాయా॒గ్నిమా॑ధ॒త్త ఇతి॑ । తాః సం॑వథ్స॒రే పు॒రస్తా ॒దాద॑ధ్యాత్
। సం॒వ॒థ్స॒రాదే॒వైన॑మవ॒రుధ్యాధ॑త్తే । యది॑ సంవథ్స॒రే నాద॒ధ్యాత్ ।
ద్వా॒ద॒శ్యాం᳚ పు॒రస్తా ॒దాద॑ధ్యాత్ । సం॒వ॒థ్స॒రప్ర ॑తిమా॒ వై ద్వాద॑శ॒
రాత్ర ॑యః । సం॒వ॒థ్స॒రమే॒వాస్యాహి॑తా భవన్తి । యది॑ ద్వాద॒శ్యాం᳚
నాద॒ధ్యాత్ । త్ర్య॒హే పు॒రస్తా ॒దాద॑ధ్యాత్ । ఆహి॑తా ఏ॒వాస్య॑ భవన్తి ॥ ౧। ౧। ౯। ౧౦॥
ద్వి॒తీయ॑మపచచ్చతు॒ర్థమ॑పచ॒దది॑తీ॒ రేతో॑ఽధత్త॒ సంమి॑తా
ఘృ॒తవ॑తీభి॒రాద॑ధాతి రాజ॒న్యః॑ స్వస్య॒ ఛన్ద ॑సః ప్రత్యయన॒స్త్వాయే॑యాద్గచ్ఛతి
మన్థతి॒ రాత్ర ॑యశ్చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౯॥
౭౫ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత । స రి॑రిచా॒నో॑ఽమన్యత । స తపో॑ఽతప్యత ।
స ఆ॒త్మన్వీ॒ర్య॑మపశ్యత్ । తద॑వర్ధత । తద॑స్మా॒థ్సహ॑సో॒ర్ధ్వమ॑సృజ్యత ।
సా వి॒రాడ॑భవత్ । తాం దే॑వాసు॒రా వ్య॑గృహ్ణత । సో᳚ఽబ్రవీత్ప్ర॒జాప॑తిః । మమ॒
వా ఏ॒షా ॥ ౧। ౧। ౧౦। ౧॥
౭౬ దోహా॑ ఏ॒వ యు॒ష్మాక॒మితి॑ । సా తతః॒ ప్రాచ్యుద॑క్రామత్ । తత్ప్ర॒జాప॑తిః॒

పర్య॑గృహ్ణాత్ । అథ॑ర్వ పి॒తుం మే॑ గోపా॒యేతి॑ । సా ద్వి॒తీయ॒ముద॑క్రామత్
। తత్ప్ర॒జాప॑తిః॒ పర్య॑గృహ్ణాత్ । నర్య॑ ప్ర జాం
॒ మే॑ గోపా॒యేతి॑ । సా
తృ॒తీయ॒ముద॑క్రామత్ । తత్ప్ర॒జాప॑తిః॒ పర్య॑గృహ్ణాత్ । శ౨ꣳస్య॑ ప॒శూన్మే॑
గోపా॒యేతి॑ ॥ ౧। ౧। ౧౦। ౨॥
౭౭ సా చ॑తు॒ర్థముద॑క్రామత్ । తత్ప్ర॒జాప॑తిః॒ పర్య॑గృహ్ణాత్ । సప్ర ॑థ స॒భాం
మే॑ గోపా॒యేతి॑ । సా ప॑ఞ్చ॒మముద॑క్రామత్ । తత్ప్ర॒జాప॑తిః॒ పర్య॑గృహ్ణాత్ । అహే॑
బుధ్నియ॒ మన్త్రం॑ మే గోపా॒యేతి॑ । అ॒గ్నీన్, వావ సా తాన్వ్య॑క్రమత । తాన్ప్ర॒జాప॑తిః॒
పర్య॑గృహ్ణాత్ । అథో॑ ప॒ఙ్క్తిమే॒వ । ప॒ఙ్క్తిర్వా ఏ॒షా బ్రా ᳚హ్మ॒ణే ప్రవి॑ష్టా ॥ ౧। ౧। ౧౦।
౩॥
౭౮ తామా॒త్మనోఽధి॒ నిర్మి॑మీతే । యద॒గ్నిరా॑ధీ॒యతే᳚ । తస్మా॑దే॒తావ॑న్తో॒ఽగ్నయ॒
ఆధీ॑యన్తే । పాఙ్క్తం॒ వా ఇ॒దꣳ సర్వ᳚మ్ । పాఙ్క్తే నై॑ ॒వ పాఙ్క్తగ్గ్ ॑ స్పృణోతి ।
అథ॑ర్వ పి॒తుం మే॑ గోపా॒యేత్యా॑హ । అన్న॑మే॒వైతేన॑ స్పృణోతి । నర్య॑ ప్ర ॒జాం మే॑
గోపా॒యేత్యా॑హ । ప్ర ॒జామే॒వైతేన॑ స్పృణోతి । శ౨ꣳస్య॑ ప॒శూన్మే॑ గోపా॒యేత్యా॑హ
॥ ౧। ౧। ౧౦। ౪॥
౭౯ ప॒శూనే॒వైతేన॑ స్పృణోతి । సప్ర ॑థ స॒భాం మే॑ గోపా॒యేత్యా॑హ ।
స॒భామే॒వైతేనే᳚న్ద్రి॒య౨ꣳ స్పృ॑ణోతి । అహే॑ బుధ్నియ॒ మన్త్రం॑ మే గోపా॒యేత్యా॑హ
॑ ॒వైతేన॒ శ్రియగ్గ్
। మన్త్ర మే ॑ స్పృణోతి । యద॑న్వాహార్య॒పచ॑నేఽన్వాహా॒ర్యం॑
పచ॑న్తి । తేన॒ సో᳚ఽస్యా॒భీష్టః॑ ప్రీ ॒తః । యద్గార్హ ॑పత్య॒ ఆజ్య॑మధి॒శ్రయ॑న్తి॒
సంపత్నీ᳚ర్యా॒జయ॑న్తి । తేన॒ సో᳚ఽస్యా॒భీష్టః॑ ప్రీ తః
॒ । యదా॑హవ॒నీయే॒ జుహ్వ॑తి
॥ ౧। ౧। ౧౦। ౫॥
౮౦ తేన॒ సో᳚ఽస్యా॒భీష్టః॑ ప్రీ ॒తః । యథ్స॒భాయాం᳚ వి॒జయ॑న్తే । తేన॒
సో᳚ఽస్యా॒భీష్టః॑ ప్రీ ॒తః । యదా॑వస॒థేఽన్న॒ꣳ హర॑న్తి । తేన॒
సో᳚ఽస్యా॒భీష్టః॑ ప్రీ ॒తః । తథా᳚ఽస్య॒ సర్వే᳚ ప్రీ ॒తా అ॒భీష్టా ॒ ఆధీ॑యన్తే
॒ ॒స॒థమే॒ష్యన్నే॒వముప॑తిష్ఠే తైక
। ప్ర వ ॒ ॑మేకమ్ । యథా᳚ బ్రాహ్మ॒ణాయ॑
గృహేవా॒సినే॑ పరి॒దాయ॑ గృ॒హానేతి॑ । తా॒దృగే॒వ తత్ । పున॑రా॒గత్యోప॑తిష్ఠతే

। సాఽభా॑గేయమే॒వైషాం॒ తత్ । సా తత॑ ఊ॒ర్ధ్వారో॑హత్ । సా రో॑హి॒ణ్య॑భవత్ ।
తద్రో ॑హి॒ణ్యై రో॑హిణి॒త్వమ్ । రో॒హి॒ణ్యామ॒గ్నిమాద॑ధీత । స్వ ఏ॒వైనం॒ యోనౌ॒
ప్రతి॑ష్ఠిత॒మాధ॑త్తే । ఋ॒ధ్నోత్యే॑నేన ॥ ౧। ౧। ౧౦। ౬॥
ఏ॒షా ప॒శూన్మే॑ గోపా॒యేతి॒ ప్రవి॑ష్టా ప॒శూన్మే॑ గోపా॒యేత్యా॑హ॒ జుహ్వ॑తి తిష్ఠతే
స॒ప్త చ॑ ॥ ౧౦॥
బ్రహ్మ॒ సంధ॑త్తం॒ కృత్తి॑కా॒సూద్ధ ॑న్తి ద్వాద॒శసు॑ ప్ర ॒జాప॑తిర్వా॒చో
దే॑వాసు॒రాస్తద॒గ్నిర్నోద్ఘ ॒ర్మః శిర॑ ఇ॒మే వై శ॑మీగ॒ర్భాత్ప్ర॒జాప॑తిః॒ స
రి॑రిచా॒నః సతపః॒ స ఆ॒త్మన్వీ॒ర్యం॑ దశ॑ ॥ ౧౦॥
బ్రహ్మ॒ సంధ॑త్తం॒ తౌ ది॒వ్యావథో॑ శం॒త్వాయ॒ ప్రాచ్యే॑షాం॒ యదు॒పర్యు॑పరి॒
యథ్స॒ద్యః సోఽశ్వో॒ఽవారో॑ భూ॒త్వా జగ॑తీభి॒రశీ॑తిః ॥ ౮౦॥
బ్రహ్మ॒ సంధ॑త్తమృ॒ధ్నోత్యే॑నేన ॥
ప్రథమాష్టకే ద్వితీయః ప్రపాఠకః ౨

౧ ఉ॒ద్ధ ॒న్యమా॑నమ॒స్యా అ॑మే॒ధ్యమ్ । అప॑ పా॒ప్మానం॒ యజ॑మానస్య హన్తు । శి॒వా
నః॑ సన్తు ప్ర ॒దిశ॒శ్చత॑స్రః । శం నో॑ మా॒తా పృ॑థి॒వీ తోక॑సాతా । శం
నో॑ దే॒వీర॒భిష్ట ॑యే । ఆపో॑ భవన్తు పీ॒తయే᳚ । శం యోర॒భి స్ర ॑వన్తు నః ।
వై ॒శ్వా॒న॒రస్య॑ రూ॒పమ్ । పృ॒థి॒వ్యాం ప॑రి॒స్రసా᳚ । స్యో॒నమావి॑శన్తు నః ॥
౧। ౨। ౧। ౧॥
౨ యది॒దం ది॒వో యద॒దః పృ॑థి॒వ్యాః । సం॒జ॒జ్ఞా ॒నే రోద॑సీ సంబభూ॒వతుః॑
। ఊషా᳚న్కృ॒ష్ణమ॑వతు కృ॒ష్ణమూషాః᳚ । ఇ॒హోభయో᳚ర్య॒జ్ఞియ॒మాగ॑మిష్ఠాః ।
ఊ॒తీః కు॑ర్వా॒ణో యత్పృ॑థి॒వీమచ॑రః । గు॒హా॒కార॑మాఖురూ॒పం ప్ర ॒తీత్య॑ ।
తత్తే॒ న్య॑క్తమి॒హ సం॒భర॑న్తః । శ॒తం జీ॑వేమ శ॒రదః॒ సవీ॑రాః । ఊర్జం॑
పృథి॒వ్యా రస॑మా॒భర॑న్తః । శ॒తం జీ॑వేమ శ॒రదః॑ పురూ॒చీః ॥ ౧। ౨। ౧। ౨॥
౩ వ॒మ్రీభి॒రను॑విత్తం॒ గుహా॑సు । శ్రోత్రం॑ త ఉ॒ర్వ్యబ॑ధిరా భవామః ।
ప్ర ॒జాప॑తిసృష్టానాం ప్ర ॒జానా᳚మ్ । క్షు॒ధోప॑హత్యై సువి॒తం నో॑ అస్తు ।

ఉప॒ప్రభి॑న్న॒మిష॒మూర్జం॑ ప్ర ॒జాభ్యః॑ । సూదం॑ గృ॒హేభ్యో॒ రస॒మాభ॑రామి
। యస్య॑ రూ॒పం బిభ్ర ది
॑ ॒మామవి॑న్దత్ । గుహా॒ ప్రవి॑ష్టా ꣳ సరి॒రస్య॒ మధ్యే᳚
। తస్యే॒దం విహ॑తమా॒భర॑న్తః । అఛ॑మ్బట్కారమ॒స్యాం వి॑ధేమ ॥ ౧। ౨। ౧। ౩॥
౪ యత్ప॒ర్యప॑శ్యథ్సరి॒రస్య॒ మధ్యే᳚ । ఉ॒ర్వీమప॑శ్య॒జ్జగ॑తః ప్రతి॒ష్ఠామ్ ।
తత్పుష్క॑రస్యా॒యత॑నా॒ద్ధి జా॒తమ్ । ప॒ర్ణం పృ॑థి॒వ్యాః ప్రథ॑నꣳ హరామి ।
యాభి॒రదృꣳ
’హ॒జ్జగ॑తః ప్రతి॒ష్ఠామ్ । ఉ॒ర్వీమి॒మాం వి॑శ్వజ॒నస్య॑ భ॒ర్త్రీమ్
। తా నః॑ శి॒వాః శర్క॑రాః సన్తు॒ సర్వాః᳚ । అ॒గ్నే రేత॑శ్చ॒న్ద్రꣳ హిర॑ణ్యమ్ ।

అ॒ద్భ్యః సంభూ॑తమ॒మృతం॑ ప్ర ॒జాసు॑ । తథ్సం॒భర॑న్నుత్తర॒తో ని॒ధాయ॑ ॥
౧। ౨। ౧। ౪॥
౫ అ॒తి॒ ప్ర ॒యచ్ఛం॒ దురి॑తిం తరేయమ్ । అశ్వో॑ రూ॒పం కృ॒త్వా
యద॑శ్వ॒త్థేఽతి॑ష్ఠః । సం॒వ॒థ్స॒రం దే॒వేభ్యో॑ ని॒లాయ॑ । తత్తే॒
న్య॑క్తమి॒హ సం॒భర॑న్తః । శ॒తం జీ॑వేమ శ॒రదః॒ సవీ॑రాః । ఊ॒ర్జః
పృ॑థి॒వ్యా అధ్యుత్థి ॑తోఽసి । వన॑స్పతే శ॒తవ॑ల్శో॒ విరో॑హ । త్వయా॑
వ॒యమిష॒మూర్జం॒ మద॑న్తః । రా॒యస్పోషే॑ణ॒ సమి॒షా మ॑దేమ । గా॒య॒త్రి ॒యా
హ్రి ॒యమా॑ణస్య॒ యత్తే᳚ ॥ ౧। ౨। ౧। ౫॥
౬ ప॒ర్ణమప॑తత్తృ॒తీయ॑స్యై ది॒వోఽధి॑ । సో॑ఽయం ప॒ర్ణః సో॑మప॒ర్ణాద్ధి జా॒తః
। తతో॑ హరామి సోమపీ॒థస్యావ॑రుద్ధ్యై । దే॒వానాం᳚ బ్రహ్మవా॒దం వద॑తాం॒ యత్ ।
ఉ॒పాశ‍ృ॑ణోః సు॒శ్రవా॒ వై శ్రు ॒తో॑ఽసి । తతో॒ మామావి॑శతు బ్రహ్మవర్చ॒సమ్

। తథ్సం॒భర॒గ్గ్ స్తదవ
॒ ॑రున్ధీయ సా॒క్షాత్ । యయా॑ తే సృ॒ష్టస్యా॒గ్నేః ।
హే॒తిమశ॑మయత్ప్ర॒జాప॑తిః । తామి॒మామప్ర ॑దాహాయ ॥ ౧। ౨। ౧। ౬॥
౭ శ॒మీꣳ శాన్త్యై॑ హరామ్య॒హమ్ । యత్తే॑ సృ॒ష్టస్య॑ య॒తః । విక॑ఙ్కతం॒
భా ఆ᳚ర్ఛజ్జాతవేదః । తయా॑ భా॒సా సంమి॑తః । ఉ॒రుం నో॑ లో॒కమను॒ ప్రభా॑హి ।
యత్తే॑ తా॒న్తస్య॒ హృద॑య॒మాచ్ఛి॑న్దఞ్జాతవేదః । మ॒రుతో॒ఽద్భిస్త॑మయి॒త్వా
। ఏ॒తత్తే॒ తద॑శ॒నేః సంభ॑రామి । సాత్మా॑ అగ్నే॒ సహృ॑దయో భవే॒హ ।

చిత్రి ॑యాదశ్వ॒త్థాథ్సంభృ॑తా బృహ॒త్యః॑ ॥ ౧। ౨। ౧। ౭॥
౮ శరీ॑రమ॒భి స౨ꣳస్కృ॑తాః స్థ । ప్ర ॒జాప॑తినా యజ్ఞము॒ఖేన॒ సంమి॑తాః ।
తి॒స్రస్త్రి ॒వృద్భి॑ర్మిథు॒నాః ప్రజా᳚త్యై । అ॒శ్వ॒త్థాద్ధ ॑వ్యవా॒హాద్ధి జా॒తామ్
। అ॒గ్నేస్త॒నూం య॒జ్ఞియా॒ꣳ సంభ॑రామి । శా॒న్తయో॑నిꣳ శమీగ॒ర్భమ్ ।
అ॒గ్నయే॒ ప్రజ॑నయి॒తవే᳚ । యో అ॑శ్వ॒త్థః శ॑మీగ॒ర్భః । ఆ॒రు॒రోహ॒ త్వే
సచా᳚ । తం తే॑ హరామి॒ బ్రహ్మ॑ణా ॥ ౧। ౨। ౧। ౮॥
౯ య॒జ్ఞియైః᳚ కే॒తుభిః॑ స॒హ । యం త్వా॑ స॒మభ॑రఞ్జాతవేదః । య॒థా॒
శ॒రీ॒రం భూ॒తేషు॒ న్య॑క్తమ్ । స సంభృ॑తః సీద శి॒వః ప్ర ॒జాభ్యః॑ ।
ఉ॒రుం నో॑ లో॒కమను॑నేషి వి॒ద్వాన్ । ప్రవే॒ధసే॑ క॒వయే॒ మేధ్యా॑య । వచో॑
వ॒న్దారు॑ వృష॒భాయ॒ వృష్ణే ᳚ । యతో॑ భ॒యమభ॑యం॒ తన్నో॑ అస్తు । అవ॑
దే॒వాన్, య॑జే॒ హేడ్యాన్॑ । స॒మిధా॒ఽగ్నిం దు॑వస్యత ॥ ౧। ౨। ౧। ౯॥
౧౦ ఘృ॒తైర్బో॑ధయ॒తాతి॑థిమ్ । ఆఽస్మి॑న్ హ॒వ్యా జు॑హోతన । ఉప॑ త్వాఽగ్నే
హ॒విష్మ॑తీః । ఘృ॒తాచీ᳚ర్యన్తు హర్యత । జు॒షస్వ॑ స॒మిధో॒ మమ॑ । తం
త్వా॑ స॒మిద్భి॑రఙ్గిరః । ఘృ॒తేన॑ వర్ధయామసి । బృ॒హచ్ఛో॑చా యవిష్ఠ్య ।
స॒మి॒ధ్యమా॑నః ప్రథ॒మో ను ధర్మః॑ । సమ॒క్తుభి॑రజ్యతే వి॒శ్వవా॑రః ॥ ౧। ౨। ౧। ౧౦॥
౧౧ శో॒చిష్కే॑శో ఘృ॒తని॑ర్ణిక్పావ॒కః । సు॒య॒జ్ఞో అ॒గ్నిర్య॒జథా॑య దే॒వాన్ ।
ఘృ॒తప్ర ॑తీకో ఘృ॒తయో॑నిర॒గ్నిః । ఘృ॒తైః సమి॑ద్ధో ఘృ॒తమ॒స్యాన్న᳚మ్ ।
ఘృ॒త॒ప్రుష॑స్త్వా స॒రితో॑ వహన్తి । ఘృ॒తం పిబ᳚న్థ్సు॒యజా॑ యక్షి దే॒వాన్ ।
ఆ॒యు॒ర్దా అ॑గ్నే హ॒విషో॑ జుషా॒ణః । ఘృ॒తప్ర ॑తీకో ఘృ॒తయో॑నిరేధి । ఘృ॒తం
పీ॒త్వా మధు॒ చారు॒ గవ్య᳚మ్ । పి॒తేవ॑ పు॒త్రమ॒భి ర॑క్షతాది॒మమ్ ॥ ౧। ౨। ౧। ౧౧॥
౧౨ త్వామ॑గ్నే సమిధా॒నం య॑విష్ఠ । దే॒వా దూ॒తం చ॑క్రిరే హవ్య॒వాహ᳚మ్ ।
ఉ॒రు॒జ్రయ॑సం ఘృ॒తయో॑ని॒మాహు॑తమ్ । త్వే॒షం చక్షు॑ర్దధిరే చోద॒యన్వ॑తి ।
త్వామ॑గ్నే ప్ర ॒దివ॒ ఆహు॑తం ఘృ॒తేన॑ । సు॒మ్నా॒యవః॑ సుష॒మిధా॒ సమీ॑ధిరే ।
స వా॑వృధా॒న ఓష॑ధీభిరుక్షి॒తః । ఉ॒రుజ్రయాꣳ
’సి॒ పార్థి ॑వా॒ వితి॑ష్ఠసే
। ఘృ॒తప్ర తీకం
॑ వ ఋ॒తస్య॑ ధూర్॒షద᳚మ్ । అ॒గ్నిం మి॒త్రం న స॑మిధా॒న
ఋ॑ఞ్జతే ॥ ౧। ౨। ౧। ౧౨॥
౧౩ ఇన్ధా ॑నో అ॒క్రో వి॒దథే॑షు॒ దీద్య॑త్ । శు॒క్రవ॑ర్ణా ॒ముదు॑ నో యꣳసతే॒ ధియ᳚మ్
॒ అ॑గ్నే॒ సంవా॑సయ । ఆశా᳚శ్చ ప॒శుభిః॑ స॒హ । రా॒ష్ట్రాణ్య॑స్మా॒
। ప్ర జా
ఆధే॑హి । యాన్యాస᳚న్థ్సవి॒తుః స॒వే । మ॒హీ వి॒శ్పత్నీ॒ సద॑నే ఋ॒తస్య॑
। అ॒ర్వాచీ॒ ఏతం॑ ధరుణే రయీ॒ణామ్ । అ॒న్తర్వ॑త్నీ॒ జన్యం॑ జా॒తవే॑దసమ్ ।
అ॒ధ్వ॒రాణాం᳚ జనయథః పురో॒గామ్ ॥ ౧। ౨। ౧। ౧౩॥
౧౪ ఆరో॑హతం ద॒శత॒ꣳ శక్వ॑రీ॒ర్మమ॑ । ఋ॒తేనా᳚గ్న॒ ఆయు॑షా॒ వర్చ॑సా
స॒హ । జ్యోగ్జీవ॑న్త॒ ఉత్త॑రాముత్తరా॒ꣳ సమా᳚మ్ । దర్శ॑మ॒హం పూ॒ర్ణమా॑సం
య॒జ్ఞం యథా॒ యజై ᳚ । ఋత్వి॑యవతీ స్థో అ॒గ్నిరే॑తసౌ । గర్భం॑ దధాథాం॒ తే
వా॑మ॒హం ద॑దే । తథ్స॒త్యం యద్వీ॒రం బి॑భృథః । వీ॒రం జ॑నయి॒ష్యథః॑
। తే మత్ప్రా॒తః ప్రజ॑నిష్యేథే । తే మా॒ ప్రజా॑తే॒ ప్రజ॑నయి॒ష్యథః॑ ॥ ౧। ౨। ౧। ౧౪॥
౧౫ ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॑ర్బ్రహ్మవర్చ॒సేన॑ సువ॒ర్గే లో॒కే । అనృ॑తాథ్స॒త్యముపై ॑మి ।
మా॒ను॒షాద్దైవ్య॒ముపై ॑మి । దైవీం॒ వాచం॑ యచ్ఛామి । శల్కై॑ర॒గ్నిమి॑న్ధా ॒నః
। ఉ॒భౌ లో॒కౌ స॑నేమ॒హమ్ । ఉ॒భయోర్లో᳚ కయోర్
॒ ॑ఋ॒ద్ధ్వా । అతి॑ మృ॒త్యుం
త॑రామ్య॒హమ్ । జాత॑వేదో॒ భువ॑నస్య॒ రేతః॑ । ఇ॒హ సి॑ఞ్చ॒ తప॑సో॒
యజ్జ ॑ని॒ష్యతే᳚ ॥ ౧। ౨। ౧। ౧౫॥
౧౬ అ॒గ్నిమ॑శ్వ॒త్థాదధి॑ హవ్య॒వాహ᳚మ్ । శ॒మీ॒గ॒ర్భాజ్జ ॒నయ॒న్, యో మ॑యో॒భూః
। అ॒యం తే॒ యోని॑రృ॒త్వియః॑ । యతో॑ జా॒తో అరో॑చథాః । తం జా॒నన్న॑గ్న॒
ఆరో॑హ । అథా॑ నో వర్ధయా ర॒యిమ్ । అపే॑త॒ వీత॒ వి చ॑ సర్ప॒తాతః॑ । యేఽత్ర ॒
స్థ పు॑రా॒ణా యే చ॒ నూత॑నాః । అదా॑ది॒దం య॒మో॑ఽవ॒సానం॑ పృథి॒వ్యాః ।
అక్ర ॑న్ని॒మం పి॒తరో॑ లో॒కమ॑స్మై ॥ ౧। ౨। ౧। ౧౬॥
౧౭ అ॒గ్నేర్భస్మా᳚స్య॒గ్నేః పురీ॑షమసి । సం॒జ్ఞాన॑మసి కామ॒ధర॑ణమ్ । మయి॑ తే
కామ॒ధర॑ణం భూయాత్ । సం వః॑ సృజామి॒ హృద॑యాని । సꣳసృ॑ష్టం॒ మనో॑
అస్తు వః । సꣳసృ॑ష్టః ప్రా ॒ణో అ॑స్తు వః । సం యా వః॑ ప్రి ॒యాస్త॒నువః॑ ।
సంప్రి ॒యా హృద॑యాని వః । ఆ॒త్మా వో॑ అస్తు॒ సంప్రి ॑యః । సంప్రి ॑యాస్త॒నువో॒ మమ॑
॥ ౧। ౨। ౧। ౧౭॥
౧౮ కల్పే॑తాం॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ । కల్ప॑న్తా॒మాప॒ ఓష॑ధీః । కల్ప॑న్తామ॒గ్నయః॒
పృథ॑క్ । మమ॒ జ్యైష్ఠ్యా॑య॒ సవ్ర ॑తాః । యే᳚ఽగ్నయః॒ సమ॑నసః । అ॒న్త॒రా
ద్యావా॑పృథి॒వీ । వాస॑న్తికావృ॒తూ అ॒భి కల్ప॑మానాః । ఇన్ద్ర॑మివ దే॒వా అ॒భి
సంవి॑శన్తు । ది॒వస్త్వా॑ వీ॒ర్యే॑ణ । పృ॒థి॒వ్యై మ॑హి॒మ్నా ॥ ౧। ౨। ౧। ౧౮॥
౧౯ అ॒న్తరి॑క్షస్య॒ పోషే॑ణ । స॒ర్వప॑శు॒మాద॑ధే । అజీ॑జనన్న॒మృతం॒ మర్త్యా॑సః
। అ॒స్రే మాణం
॒ ॑ త॒రణిం॑ వీ॒డుజ॑మ్భమ్ । దశ॒ స్వసా॑రో అ॒గ్రువః॑ సమీ॒చీః ।
పుమాꣳ
’సం జా॒తమ॒భి సꣳర॑భన్తామ్ । ప్ర ॒జాప॑తేస్త్వా ప్రా ॒ణేనాభి॒ ప్రాణి॑మి
॒ ॒త్వాయ॑ శ॒తశా॑రదాయ । శ॒తꣳ

। పూ॒ష్ణః పోషే॑ణ॒ మహ్య᳚మ్ । దీ॒ర్ఘా యు
శ॒రద్భ్య॒ ఆయు॑షే॒ వర్చ॑సే ॥ ౧। ౨। ౧। ౧౯॥
౨౦ జీ॒వాత్వై పుణ్యా॑య । అ॒హం త్వద॑స్మి॒ మద॑సి॒ త్వమే॒తత్ । మమా॑సి॒ యోని॒స్తవ॒
యోని॑రస్మి । మమై ॒వ సన్వహ॑ హ॒వ్యాన్య॑గ్నే । పు॒త్రః పి॒త్రే లో॑క॒కృజ్జా ॑తవేదః
। ప్రా ॒ణే త్వా॒ఽమృత॒మాద॑ధామి । అ॒న్నా॒దమ॒న్నాద్యా॑య । గో॒ప్తారం॒ గుప్త్యై᳚ ।
సు॒గా॒ర్॒హ॒ప॒త్యో వి॒దహ॒న్నరా॑తీః । ఉ॒షసః॒ శ్రేయ॑సీః శ్రేయసీ॒ర్దధ॑త్ ॥
౧। ౨। ౧। ౨౦॥
౨౧ అగ్నే॑ స॒పత్నాꣳ
’ అప॒ బాధ॑మానః । రా॒యస్పోష॒మిష॒మూర్జ ॑మ॒స్మాసు॑ ధేహి ।
ఇ॒మా ఉ॒ మాముప॑ తిష్ఠన్తు॒ రాయః॑ । ఆ॒భిః ప్ర ॒జాభి॑రి॒హ సంవ॑సేయ । ఇ॒హో ఇడా॑
తిష్ఠతు విశ్వరూ॒పీ । మధ్యే॒ వసో᳚ర్దీదిహి జాతవేదః । ఓజ॑సే॒ బలా॑య॒ త్వోద్య॑చ్ఛే ।
వృష॑ణే॒ శుష్మా॒యాయు॑షే॒ వర్చ॑సే । స॒ప॒త్న॒తూర॑సి వృత్ర ॒తూః । యస్తే॑
దే॒వేషు॑ మహి॒మా సు॑వ॒ర్గః ॥ ౧। ౨। ౧। ౨౧॥
౨౨ యస్త॑ ఆ॒త్మా ప॒శుషు॒ ప్రవి॑ష్టః । పుష్టి ॒ర్యా తే॑ మను॒ష్యే॑షు పప్ర ॒థే
। తయా॑ నో అగ్నే జు॒షమా॑ణ॒ ఏహి॑ । ది॒వః పృ॑థి॒వ్యాః పర్య॒న్తరి॑క్షాత్ ।
వాతా᳚త్ప॒శుభ్యో॒ అధ్యోష॑ధీభ్యః । యత్ర ॑ యత్ర జాతవేదః సంబ॒భూథ॑ । తతో॑
నో అగ్నే జు॒షమా॑ణ॒ ఏహి॑ । ప్రాచీ॒మను॑ ప్ర ॒దిశం॒ ప్రేహి॑ వి॒ద్వాన్ । అ॒గ్నేర॑గ్నే
పు॒రో అ॑గ్నిర్భవే॒హ । విశ్వా॒ ఆశా॒ దీద్యా॑నో॒ విభా॑హి ॥ ౧। ౨। ౧। ౨౨॥

౨౩ ఊర్జం॑ నో ధేహి ద్వి॒పదే॒ చతు॑ష్పదే । అన్వ॒గ్నిరు॒షసా॒మగ్ర ॑మఖ్యత్ ।
అన్వహా॑ని ప్రథ॒మో జా॒తవే॑దాః । అను॒ సూర్య॑స్య పురు॒త్రా చ॑ ర॒శ్మీన్ । అను॒
ద్యావా॑పృథి॒వీ ఆత॑తాన । విక్ర ॑మస్వ మ॒హాꣳ అ॑సి । వే॒ది॒షన్మాను॑షేభ్యః ।
త్రి ॒షు లో॒కేషు॑ జాగృహి । యది॒దం ది॒వో యద॒దః పృ॑థి॒వ్యాః । సం॒వి॒దా॒నే
రోద॑సీ సంబభూ॒వతుః॑ ॥ ౧। ౨। ౧। ౨౩॥
౨౪ తయోః᳚ పృ॒ష్ఠే సీ॑దతు జా॒తవే॑దాః । శం॒భూః ప్ర ॒జాభ్య॑స్త॒నువే᳚ స్యో॒నః ।
ప్రా ॒ణం త్వా॒ఽమృత॒ ఆద॑ధామి । అ॒న్నా॒దమ॒న్నాద్యా॑య । గో॒ప్తారం॒ గుప్త్యై᳚ ।
యత్తే॑ శుక్ర శు॒క్రం వర్చః॑ శు॒క్రా త॒నూః । శు॒క్రం జ్యోతి॒రజ॑స్రమ్ । తేన॑
మే దీదిహి॒ తేన॒ త్వాఽఽద॑ధే । అ॒గ్నినా᳚ఽగ్నే॒ బ్రహ్మ॑ణా । ఆ॒న॒శే వ్యా॑నశే॒
సర్వ॒మాయు॒ర్వ్యా॑నశే ॥ ౧। ౨। ౧। ౨౪॥
౨౫ నర్య॑ ప్ర ॒జాం మే॑ గోపాయ । అ॒మృ॒త॒త్వాయ॑ జీ॒వసే᳚ । జా॒తాం జ॑ని॒ష్యమా॑ణాం
చ । అ॒మృతే॑ స॒త్యే ప్రతి॑ష్ఠితామ్ । అథ॑ర్వ పి॒తుం మే॑ గోపాయ ।
రస॒మన్న॑మి॒హాయు॑షే । అద॑బ్ధా ॒యోఽశీ॑తతనో । అవి॑షం నః పి॒తుం కృ॑ణు ।
శ౨ꣳస్య॑ ప॒శూన్మే॑ గోపాయ । ద్వి॒పాదో॒ యే చతు॑ష్పదః ॥ ౧। ౨। ౧। ౨౫॥
౨౬ అ॒ష్టాశ॑ఫాశ్చ॒ య ఇ॒హాగ్నే᳚ । యే చైక॑శఫా ఆశు॒గాః । సప్ర ॑థ
స॒భాం మే॑ గోపాయ । యే చ॒ సభ్యాః᳚ సభా॒సదః॑ । తాని॑న్ద్రి॒యావ॑తః కురు ।
సర్వ॒మాయు॒రుపా॑సతామ్ । అహే॑ బుధ్నియ॒ మన్త్రం॑ మే గోపాయ । యమృష॑యస్త్రైవి॒దా
వి॒దుః । ఋచః॒ సామా॑ని॒ యజూꣳ
’షి । సా హి శ్రీర॒మృతా॑ స॒తామ్ ॥ ౧। ౨। ౧।
౨౬॥
౨౭ చతుః॑శిఖణ్డా యువ॒తిః సు॒పేశాః᳚ । ఘృ॒తప్ర ॑తీకా॒ భువ॑నస్య॒ మధ్యే᳚
। మ॒ర్మృ॒జ్యమా॑నా మహ॒తే సౌభ॑గాయ । మహ్యం॑ ధుక్ష్వ॒ యజ॑మానాయ॒ కామాన్॑
। ఇ॒హైవ సన్తత్ర॑ స॒తో వో॑ అగ్నయః । ప్రా ॒ణేన॑ వా॒చా మన॑సా బిభర్మి ।
తి॒రో మా॒ సన్త॒మాయుర్మా
॒ ప్రహా॑సీత్ । జ్యోతి॑షా వో వైశ్వాన॒రేణోప॑తిష్ఠే ।
ప॒ఞ్చ॒ధాఽగ్నీన్వ్య॑క్రామత్ । వి॒రాట్థ్సృ॒ష్టా ప్ర ॒జాప॑తేః । ఊ॒ర్ధ్వాఽఽరో॑హద్రోహి॒ణీ
। యోని॑ర॒గ్నేః ప్రతి॑ష్ఠితిః ॥ ౧। ౨। ౧। ౨౭॥ వి॒శ॒న్తు॒ నః॒ పు॒రూ॒చీర్వి॑ధేమ

ని॒ధాయ॒ యత్తేఽప్ర ॑దాహాయ బృహ॒త్యో᳚ బ్రహ్మ॑ణా దువస్యత వి॒శ్వవా॑ర
ఇ॒మమృ॑ఞ్జతే పురో॒గాం ప్రజ॑నయి॒ష్యథో॑ జని॒ష్యతే᳚ఽస్మై॒ మమ॑ మహి॒మ్నా
వర్చ॑సే॒ దధ॑థ్సువ॒ర్గో భా॑హి సంబభూ॒వతు॒రాయు॒ర్వ్యా॑నశే॒ చతు॑ష్పదః
స॒తాం ప్ర ॒జాప॑తే॒ర్ద్వే చ॑ ॥ ౧॥
౨౮ నవై ॒తాన్యహా॑ని భవన్తి । నవ॒ వై సు॑వ॒ర్గా లో॒కాః । యదే॒తాన్యహా᳚న్యుప॒యన్తి॑
। న॒వస్వే॒వ తథ్సు॑వ॒ర్గేషు॑ లో॒కేషు॑ స॒త్రిణః॑ ప్రతి॒తిష్ఠ న్తో
॑ యన్తి ।
అ॒గ్ని॒ష్టో ॒మాః పరః॑ సామానః కా॒ర్యా॑ ఇత్యా॑హుః । అ॒గ్ని॒ష్టో ॒మసం॑మితః సువ॒ర్గో
లో॒క ఇతి॑ । ద్వాద॑శాగ్నిష్టో ॒మస్య॑ స్తో ॒త్రాణి॑ । ద్వాద॑శ॒ మాసాః᳚ సంవథ్స॒రః ।
తత్తన్న సూర్క్ష్య᳚మ్ । ఉ॒క్థ్యా॑ ఏ॒వ స॑ప్తద॒శాః పరః॑ సామానః కా॒ర్యాః᳚ ॥ ౧। ౨। ౨। ౧॥
౨౯ ప॒శవో॒ వా ఉ॒క్థాని॑ । ప॒శూ॒నామవ॑రుధ్యై ।
వి॒శ్వ॒జి॒ద॒భి॒జితా॑వగ్నిష్టో ॒మౌ । ఉ॒క్థ్యాః᳚ సప్తద॒శాః పరః॑ సామానః ।
తే స౨ꣳస్తు॑తా వి॒రాజ॑మ॒భి సంప॑ద్యన్తే । ద్వే చర్చా॒వతి॑ రిచ్యేతే । ఏక॑యా॒
గౌరతి॑రిక్తః । ఏక॒యాఽఽయు॑రూ॒నః । సు॒వ॒ర్గో వై లో॒కో జ్యోతిః॑ । ఊర్గ్వి॒రాట్ ॥ ౧।
౨। ౨। ౨॥
౩౦ సు॒వ॒ర్గమే॒వ తేన॑ లో॒కమ॒భి జ॑యన్తి । యత్పర॒ꣳ రాథ॑న్తరమ్ ।
తత్ప్ర॑థ॒మేఽహ॑న్కా॒ర్య᳚మ్ । బృ॒హద్ద్వి॒తీయే᳚ । వై ॒రూ॒పం తృ॒తీయే᳚ ।
వై ॒రా॒జం చ॑తు॒ర్థే । శా॒క్వ॒రం ప॑ఞ్చ॒మే । రై ॒వ॒తꣳ ష॒ష్ఠే । తదు॑
పృ॒ష్ఠేభ్యో॒ నయ॑న్తి । సం॒తన॑య ఏ॒తే గ్రహా॑ గృహ్యన్తే ॥ ౧। ౨। ౨। ౩॥
౩౧ అ॒తి॒గ్రా ॒హ్యాః᳚ పరః॑ సామసు । ఇ॒మానే॒వైతైర్లో ॒కాన్థ్సం త॑న్వన్తి । మి॒థు॒నా ఏ॒తే
గ్రహా॑ గృహ్యన్తే । అ॒తి॒గ్రా ॒హ్యాః᳚ పరః॑ సామసు । మి॒థు॒నమే॒వ తైర్యజ॑మానా॒
అవ॑రున్ధతే । బృ॒హత్పృ॒ష్ఠం భ॑వతి । బృ॒హద్వై సు॑వ॒ర్గో లో॒కః ।
బృ॒హ॒తైవ సు॑వ॒ర్గం లో॒కం య॑న్తి । త్ర ॒యస్త్రి॒ ॒ꣳశి నామ॒ సామ॑ ।
మాధ్య॑న్దినే॒ పవ॑మానే భవతి ॥ ౧। ౨। ౨। ౪॥
౩౨ త్రయస్త్రి॑ ꣳశ॒ద్వై దే॒వతాః᳚ । దే॒వతా॑ ఏ॒వావ॑రున్ధతే । యే వా ఇ॒తః
పరా᳚ఞ్చꣳ సంవథ్స॒రము॑ప॒ యన్తి॑ । న హై ॑నం॒ తే స్వ॒స్తి సమ॑శ్నువతే । అథ॒

యే॑ఽముతో॒ఽర్వాఞ్చ॑ముప॒ యన్తి॑ । తే హై ॑న౨ꣳ స్వ॒స్తి సమ॑శ్ఞువతే । ఏ॒తద్వా
అ॒ముతో॒ఽర్వాఞ్చ॒ముప॑ యన్తి । యదే॒వమ్ । యో హ॒ ఖలు॒ వావ ప్ర ॒జాప॑తిః । స ఉ॑
వే॒వేన్ద్రః॑ । తదు॑ దే॒వేభ్యో॒ నయ॑న్తి ॥ ౧। ౨। ౨। ౫॥ కా॒ర్యా॑ వి॒రాడ్గృ॑హ్యన్తే॒
పవ॑మానే భవ॒తీన్ద్ర॒ ఏకం॑ చ ॥ ౨॥
౩౩ సంత॑తి॒ర్వా ఏ॒తే గ్రహాః᳚ । యత్పరః॑ సామానః । వి॒షూ॒వాన్ది ॑వాకీ॒ర్త్య᳚మ్ । యథా॒
శాలా॑యై॒ పక్ష॑సీ । ఏ॒వꣳ సం॑వథ్స॒రస్య॒ పక్ష॑సీ । యదే॒తేన గృ॒హ్యేరన్॑
। విషూ॑చీ సంవథ్సరస్య ॑ ॒ వ్యవస్ర॑ ꣳసేయాతామ్ । ఆర్తి॒మార్ఛే॑యుః ।
॒ ॒ పక్షసీ
యదే॒తే గృహ్యన్తే
॒ ᳚ । యథా॒ శాలాయై॑ ॒ పక్ష॑సీ మధ్య॒మం వ॒ꣳశమ॒భి
॑ యచ్ఛ
సమా ॒ ॑ ॥ ౧। ౨। ౩। ౧॥
తి
౩౪ ఏ॒వꣳ సం॑వథ్స॒రస్య॒ పక్ష॑సీ దివాకీ॒ర్త్య॑మ॒భి సంత॑న్వన్తి ।
నాఽఽర్తి॒మార్ఛ॑న్తి । ఏ॒క॒వి॒ꣳశమహ॑ర్భవతి । శు॒క్రాగ్రా ॒ గ్రహా॑
గృహ్యన్తే । ప్రత్యుత్త॑బ్ధ్యై సయ॒త్వాయ॑ । సౌ॒ర్య॑ ఏ॒తదహః॑ ప॒శురాల॑భ్యతే ।
సౌ॒ఱ్యో॑ఽతిగ్రా ॒హ్యో॑ గృహ్యతే । అహ॑రే॒వ రూ॒పేణ॒ సమ॑ర్ధయన్తి । అథో॒ అహ్న॑
ఏ॒వైష బ॒లిర్హ్రి॑యతే । స॒ప్తైతదహ॑రతిగ్రా ॒హ్యా॑ గృహ్యన్తే ॥ ౧। ౨। ౩। ౨॥
౩౫ స॒ప్త వై శీ॑ర్ష ॒ణ్యాః᳚ ప్రా ॒ణాః । అ॒సావా॑ది॒త్యః శిరః॑ ప్ర ॒జానా᳚మ్ ।
శీ॒ర్॒షన్నే॒వ ప్ర ॒జానాం᳚ ప్రా ॒ణాన్ద ॑ధాతి । తస్మా᳚థ్స॒ప్త శీ॒ర్॒షన్ప్రా॒ణాః ।
ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్ర ꣳ హ॒త్వా । అసు॑రాన్పరా॒భావ్య॑ । స ఇ॒మాన్ లో॒కాన॒భ్య॑జయత్
। తస్యా॒సౌ లో॒కోఽన॑భిజిత ఆసీత్ । తం వి॒శ్వక॑ర్మా భూ॒త్వాఽభ్య॑జయత్ ।
యద్వై᳚శ్వకర్మ॒ణో గృ॒హ్యతే᳚ ॥ ౧। ౨। ౩। ౩॥
౩౬ సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్యా॒భిజి॑త్యై । ప్ర వా ఏ॒తే᳚ఽస్మాల్లో ॒కాచ్చ్య॑వన్తే
᳚
। యే వై శ్వకర్మ॒ణం గృ॒హ్ణతే᳚ । ఆ॒ది॒త్యః శ్వో గృ॑హ్యతే ।
ఇ॒యం వా అది॑తిః । అ॒స్యామే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠన్తి । అ॒న్యో᳚న్యో గృహ్యేతే ।
విశ్వా᳚న్యే॒వాన్యేన॒ కర్మా॑ణి కుర్వా॒ణా య॑న్తి । అ॒స్యామ॒న్యేన॒ ప్రతి॑తిష్ఠన్తి
। తావాప॑రా॒ర్ధాథ్సం॑వథ్స॒రస్యా॒న్యో᳚న్యో గృహ్యేతే । తావు॒భౌ స॒హ
మ॑హావ్ర ॒తే గృ॑హ్యేతే । య॒జ్ఞస్యై॒వాన్తం॑ గ॒త్వా । ఉ॒భయోర్లో᳚ ॒కయోః॒

ప్రతి॑తిష్ఠన్తి । అ॒ర్క్య॑ము॒క్థం భ॑వతి । అ॒న్నాద్య॒స్యావ॑రుధ్యై ॥ ౧। ౨। ౩। ౪॥
స॒మా॒యచ్ఛ॑త్యతిగ్రా ॒హ్యా॑ గృహ్యన్తే గృ॒హ్యతే॑ సంవథ్స॒రస్యా॒న్యో᳚న్యో గృహ్యేతే॒
పఞ్చ॑ చ ॥ ౩॥
౩౭ ఏ॒క॒వి॒ꣳశ ఏ॒ష భ॑వతి । ఏ॒తేన॒ వై దే॒వా ఏ॑కవి॒ꣳశేన॑
। ఆ॒ది॒త్యమి॒త ఉ॑త్త॒మꣳ సు॑వ॒ర్గం లో॒కమారో॑హయన్న్ । స వా ఏ॒ష ఇ॒త
ఏ॑కవి॒ꣳశః । తస్య॒ దశా॒వస్తా ॒దహా॑ని । దశ॑ ప॒రస్తా ᳚త్ । స వా ఏ॒ష
వి॒రాజ్యు॑భ॒యతః॒ ప్రతి॑ష్ఠితః । వి॒రాజి॒ హి వా ఏ॒ష ఉ॑భ॒యతః॒ ప్రతి॑ష్ఠితః
। తస్మా॑దన్త॒రేమౌ లో॒కౌ యన్ । సర్వే॑షు సువ॒ర్గేషు॑ లో॒కేష్వ॑భి॒తప॑న్నేతి ॥
౧। ౨। ౪। ౧॥
౩౮ దే॒వా వా ఆ॑ది॒త్యస్య॑ సువ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॑ । పరా॑చోఽతిపా॒దాద॑బిభయుః
॑
। తం ఛన్దో భిరదృꣳహ॒న్ధృత్యై᳚ । దే॒వా వా ఆ॑ది॒త్యస్య॑ సువ॒ర్గస్య॑
లో॒కస్య॑ । అవా॑చోఽవపా॒దాద॑బిభయుః । తం ప॒ఞ్చభీ॑ ర॒శ్మిభి॒రుద॑వయన్న్
। తస్మా॑దేకవి॒ꣳశేఽహ॒న్పఞ్చ॑ దివాకీ॒ర్త్యా॑ని క్రియన్తే । ర॒శ్మయో॒ వై
ది॑వాకీ॒ర్త్యా॑ని । యే గా॑య॒త్రే । తే గా॑య॒త్రీషూత్త॑రయోః॒ పవ॑మానయోః ॥ ౧। ౨। ౪।
౨॥
౩౯ మ॒హాది॑వాకీర్త్య॒ꣳ హోతుః॑ పృ॒ష్ఠమ్ । వి॒క॒ర్ణం బ్ర ॑హ్మసా॒మమ్ ।
భా॒సో᳚ఽగ్నిష్టో ॒మః । అథై ॒తాని॒ పరా॑ణి । పరై ॒ర్వై దే॒వా ఆ॑ది॒త్యꣳ సు॑వ॒ర్గం
లో॒కమ॑పారయన్న్ । యదపా॑రయన్న్ । తత్పరా॑ణాం పర॒త్వమ్ । పా॒రయ॑న్త్యేనం॒
పరా॑ణి ।
య ఏ॒వం వేద॑ । అథై ॒తాని॒ స్పరా॑ణి । స్పరై ॒ర్వై దే॒వా ఆ॑ది॒త్యꣳ సు॑వ॒ర్గం
లో॒కమ॑స్పారయన్న్ । యదస్పా॑రయన్న్ । తథ్స్పరా॑ణాగ్ స్పర॒త్వమ్ ।
స్పా॒రయ॑న్త్యేన॒గ్గ్ ॒
స్పరా॑ణి । య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౧। ౨। ౪। ౩॥ ఏ॒తి॒ పవ॑మానయోః॒ స్పరా॑ణి॒ పఞ్చ॑
చ ॥ ౪॥
౪౦ అప్ర ॑తిష్ఠాం॒ వా ఏ॒తే గ॑చ్ఛన్తి । యేషాꣳ
’ సంవథ్స॒రేఽనా॒ప్తేఽథ॑ ।
ఏ॒కా॒ద॒శిన్యా॒ప్యతే᳚ । వై ॒ష్ణ ॒వం వా॑మ॒నమాల॑భన్తే । య॒జ్ఞో వై విష్ణుః॑

। య॒జ్ఞమే॒వాల॑భన్తే॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । ఐ॒న్ద్రా॒గ్నమాల॑భన్తే । ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ వై
దే॒వానా॒మయా॑తయామానౌ । యే ఏ॒వ దే॒వతే॒ అయా॑తయామ్నీ । తే ఏ॒వాల॑భన్తే ॥ ౧।
౨। ౫। ౧॥
౪౧ వై ॒శ్వ॒దే॒వమాల॑భన్తే । దే॒వతా॑ ఏ॒వావ॑రున్ధతే । ద్యా॒వా॒పృ॒థి॒వ్యాం᳚
ధే॒నుమాల॑భన్తే । ద్యావా॑పృథి॒వ్యోరే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠన్తి । వా॒య॒వ్యం॑
వ॒థ్సమాల॑భన్తే । వా॒యురే॒వైభ్యో॑ యథాఽఽయత॒నాద్దే ॒వతా॒ అవ॑రున్ధే ।
ఆ॒ది॒త్యామవిం॑ వ॒శామాల॑భన్తే । ఇ॒యం వా అది॑తిః । అ॒స్యామే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠన్తి ।
మై ॒త్రా ॒వ॒రు॒ణీమాల॑భన్తే ॥ ౧। ౨। ౫। ౨॥
౪౨ మి॒త్రేణై ॒వ య॒జ్ఞస్య॒ స్వి॑ష్ట ꣳ శమయన్తి । వరు॑ణేన॒ దురి॑ష్టమ్ ।
ప్రా ॒జా॒ప॒త్యం తూ॑ప॒రం మ॑హావ్ర ॒త ఆల॑భన్తే । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో॑ఽతిగ్రా ॒హ్యో॑
గృహ్యతే । అహ॑రే॒వ రూ॒పేణ॒ సమ॑ర్ధయన్తి । అథో॒ అహ్న॑ ఏ॒వైష
బ॒లిర్హ్రి॑యతే । ఆ॒గ్నే॒యమాల॑భన్తే॒ ప్రతి॒ ప్రజ్ఞా ᳚త్యై । అ॒జ॒పే॒త్వాన్, వా ఏ॒తే
పూర్వై॒ర్మాసై ॒రవ॑రున్ధతే । యదే॒తే గ॒వ్యాః ప॒శవ॑ ఆల॒భ్యన్తే᳚ । ఉ॒భయే॑షాం
పశూ॒నామవ॑రుధ్యై ॥ ౧। ౨। ౫। ౩॥
౪౩ యదతి॑రిక్తామేకాద॒శినీ॑మా॒లభే॑రన్ । అప్రి ॑యం॒ భ్రాతృ॑వ్యమ॒భ్యతి॑రిచ్యేత ।
యద్ద్వౌ ద్వౌ॑ ప॒శూ స॒మస్యే॑యుః । కనీ॑య॒ ఆయుః॑ కుర్వీరన్ । యదే॒తే బ్రాహ్మ॑ణవన్తః
ప॒శవ॑ ఆల॒భ్యన్తే᳚ । నాప్రి ॑యం॒ భ్రాతృ॑వ్యమ॒భ్య॑తి॒రిచ్య॑తే । న కనీ॑య॒
ఆయుః॑ కుర్వతే ॥ ౧। ౨। ౫। ౪॥ తే ఏ॒వాల॑భన్తే మైత్రావరు॒ణీమాల॑భ॒న్తేఽవ॑రుధ్యై
స॒ప్త చ॑ ॥ ౫॥
౪౪ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జాః సృ॒ష్ట్వా వృ॒త్తో॑ఽశయత్ । తం దే॒వా భూ॒తానా॒ꣳ రసం॒
తేజః॑ సం॒భృత్య॑ । తేనై ॑నమభిషజ్యన్ । మ॒హాన॑వవ॒ర్తీతి॑ । తన్మ॑హావ్ర ॒తస్య॑
మహావ్రత॒త్వమ్ । మ॒హద్వ్ర॒తమితి॑ । తన్మ॑హావ్ర ॒తస్య॑ మహావ్రత॒త్వమ్ । మ॒హ॒తో
॒
వ్ర తమితి॑ । తన్మ॑హావ్ర ॒తస్య॑ మహావ్రత॒త్వమ్ । ప॒ఞ్చ॒వి॒ꣳశః స్తోమో॑
భవతి ॥ ౧। ౨। ౬। ౧॥
౪౫ చతు॑ర్విꣳశత్యర్ధమాసః సంవథ్స॒రః । యద్వా ఏ॒తస్మి᳚న్థ్సంవథ్స॒రేఽధి॒

ప్రాజా॑యత । తదన్నం॑ పఞ్చవి॒ꣳశమ॑భవత్ । మ॒ధ్య॒తః క్రి ॑యతే । మ॒ధ్య॒తో
హ్యన్న॑మశి॒తం ధి॒నోతి॑ । అథో॑ మధ్య॒త ఏ॒వ ప్ర ॒జానా॒మూర్గ్ధీ ॑యతే । అథ॒
యద్వా ఇ॒దమ॑న్త॒తః క్రి ॒యతే᳚ । తస్మా॑దుద॒న్తే ప్ర ॒జాః సమే॑ధన్తే । అ॒న్త॒తః
క్రి ॑యతే ప్ర ॒జన॑నాయై ॒వ । త్రి ॒వృచ్ఛిరో॑ భవతి ॥ ౧। ౨। ౬। ౨॥
౪౬ త్రే ॒ధా॒ వి॒హి॒తꣳ హి శిరః॑ । లోమ॑ ఛ॒వీరస్థి ॑ । పరా॑చా స్తువన్తి
। తస్మా॒త్తథ్స॒దృగే॒వ । న మేద్య॒తోఽను॑మేద్యతి । న కృశ్య॒తోఽను॑
కృశ్యతి । ప॒ఞ్చ॒ద॒శో᳚ఽన్యః ప॒క్షో భ॑వతి । స॒ప్త॒ద॒శో᳚ఽన్యః ।
తస్మా॒ద్వయాగ్॑స్యన్యత॒రమ॒ర్ధమ॒భి ప॒ర్యావ॑ర్తన్తే । అ॒న్య॒త॒రతో॒ హి తద్గరీ॑యః
క్రి ॒యతే᳚ ॥ ౧। ౨। ౬। ౩॥
౪౭ ప॒ఞ్చ॒వి॒ꣳశ ఆ॒త్మా భ॑వతి । తస్మా᳚న్మధ్య॒తః ప॒శవో॒ వరి॑ష్ఠాః
। ఏ॒క॒వి॒ꣳశం పుచ్ఛ᳚మ్ । ద్వి॒పదా॑సు స్తువన్తి॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై ।
సర్వే॑ణ స॒హ స్తు॑వన్తి । సర్వే॑ణ॒ హ్యా᳚త్మనా᳚ఽఽత్మ॒న్వీ । స॒హోత్పత॑న్తి ।
ఏకై ॑కా॒ముచ్ఛిꣳ
’షన్తి । ఆ॒త్మన్న్ హ్యఙ్గా ॑ని బ॒ద్ధాని॑ । న వా ఏ॒తేన॒ సర్వః॒
పురు॑షః ॥ ౧। ౨। ౬। ౪॥
౪౮ యది॒త ఇ॑తో॒ లోమా॑ని ద॒తో న॒ఖాన్ । ప॒రి॒మాదః॑ క్రియన్తే । తాన్యే॒వ
తేన॒ ప్రత్యు॑ప్యన్తే । ఔదు॑మ్బర॒స్తల్పో॑ భవతి । ఊర్గ్వా అన్న॑ముదు॒మ్బరః॑ ।
ఊ॒ర్జ ఏ॒వాన్నాద్య॒స్యావ॑రుధ్యై । యస్య॑ తల్ప॒సద్య॒మన॑భిజిత॒గ్గ్ ॒ స్యాత్ । స
దే॒వానా॒ꣳ సామ్య॑క్షే । త॒ల్ప॒సద్య॑మ॒భిజ॑యా॒నీతి॒ తల్ప॑మా॒రుహ్యోద్గా ॑యేత్ ।
త॒ల్ప॒సద్య॑మే॒వాభిజ॑యతి ॥ ౧। ౨। ౬। ౫॥
౪౯ యస్య॑ తల్ప॒సద్య॑మ॒భిజి॑త॒గ్గ్ ॒ స్యాత్ । స దే॒వానా॒ꣳ సామ్య॑క్షే ।
త॒ల్ప॒సద్యం॒ మా పరా॑జే॒షీతి॒ తల్ప॑మా॒రుహ్యోద్గా ॑యేత్ । న త॑ల్ప॒సద్యం॒
పరా॑జయతే । ప్లే ॒ఙ్ఖే శꣳ
’సతి । మహో॒ వై ప్లే ॒ఙ్ఖః । మహ॑స
ఏ॒వాన్నాద్య॒స్యావ॑రుద్ధ్యై । దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్ । త ఆ॑ది॒త్యే వ్యాయ॑చ్ఛన్త ।

తం దే॒వాః సమ॑జయన్ ॥ ౧। ౨। ౬। ౬॥
౫౦ బ్రా ॒హ్మ॒ణశ్చ॑ శూ॒ద్రశ్చ॑ చర్మక॒ర్తే వ్యాయ॑చ్ఛేతే । దైవ్యో॒

వై వర్ణో ᳚ బ్రాహ్మ॒ణః । అ॒సు॒ర్యః॑ శూ॒ద్రః । ఇ॒మే॑ఽరాథ్సురి॒మే
సు॑భూ॒తమ॑క్ర ॒న్నిత్య॑న్యత॒రో బ్రూ॑యాత్ । ఇ॒మ ఉ॑ద్వాసీకా॒రిణ॑ ఇ॒మే
॒ ꣳ
దు॑ర్భూ॒తమ॑క్ర ॒న్నిత్య॑న్యత॒రః । యదేవైషా ॒ యా రాద్ధిః॑
’ సుకృతం
। తద॑న్యత॒రో॑ఽభిశ్రీ ణాతి
॑ । యదే॒వైషాం᳚ దుష్కృ॒తం యాఽరా᳚ద్ధిః
। తద॑న్యత॒రోఽప॑హన్తి । బ్రా హ్మ
॒ ॒ణః సంజ॑యతి । అ॒ముమే॒వాది॒త్యం
భ్రాతృ॑వ్యస్య॒ సం వి॑న్దన్తే ॥ ౧। ౨। ౬। ౭॥ భ॒వ॒తి॒ భ॒వ॒తి॒ క్రి ॒యతే॒
పురు॑షో జయత్యజయఞ్జయ॒త్యేకం॑ చ ॥ ౬॥
ఉ॒ద్ధ ॒న్యమా॑నం॒ నవై ॒తాని॒ సన్త॑తిరేకవి॒ꣳశ ఏ॒షోఽప్ర ॑తిష్ఠాం
ప్ర ॒జాప॑తిర్వృ॒త్తష్షట్ ॥ ౬॥
ఉ॒ద్ధ ॒న్యమా॑నꣳ శో॒చిష్కే॒శోఽగ్నే॑ స॒పత్నా॑నతిగ్రా ॒హ్యా॑
వైశ్వదే॒వమాల॑భన్తే పఞ్చా॒శత్ ॥ ౫౦॥
ఉ॒ద్ధ ॒న్యమా॑న॒ꣳ సంవిం॑దన్తే ॥
ప్రథమాష్టకే తృతీయః ప్రపాఠకః ౩

౧ దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్ । తే దే॒వా వి॑జ॒యము॑ప॒యన్తః॑ ।
అ॒గ్నీషోమ॑యోస్తేజ॒స్వినీ᳚స్త॒నూః సంన్య॑దధత । ఇ॒దము॑ నో భవిష్యతి ।
యది॑ నో జే॒ష్యన్తీతి॑ । తేనా॒గ్నీషోమా॒వపా᳚క్రామతామ్ । తే దే॒వా వి॒జిత్య॑ ।
అ॒గ్నీషోమా॒వన్వై᳚చ్ఛన్ । తే᳚ఽగ్నిమన్వ॑విన్దన్నృ॒తుషూథ్స॑న్నమ్ । తస్య॒
విభ॑క్తీభిస్తేజ॒స్వినీ᳚స్త॒నూరవా॑రున్ధత ॥ ౧। ౩। ౧। ౧॥
౨ తే సోమ॒మన్వ॑విన్దన్ । తమ॑ఘ్నన్ । తస్య॑ యథాఽభి॒జ్ఞాయం॑ త॒నూర్వ్య॑గృహ్ణత । తే
గ్రహా॑ అభవన్ । తద్గ్రహా॑ణాం గ్రహ॒త్వమ్ । యస్యై॒వం వి॒దుషో॒ గ్రహా॑ గృ॒హ్యన్తే᳚
। తస్య॒ త్వే॑వ గృ॑హీ॒తాః । నానా᳚గ్నేయం పునరా॒ధేయే॑ కుర్యాత్ । యదనా᳚గ్నేయం
పునరా॒ధేయే॑ కు॒ర్యాత్ । వ్యృ॑ద్ధమే॒వ తత్ ॥ ౧। ౩। ౧। ౨॥
౩ అనా᳚గ్నేయం॒ వా ఏ॒తత్క్రి॑యతే । యథ్స॒మిధ॒స్తనూ॒నపా॑తమి॒డో బ॒ర్॒హిర్య॑జతి

। ఉ॒భావా᳚గ్నే॒యావాజ్య॑భాగౌ స్యాతామ్ । అనా᳚జ్యభాగౌ భవత॒ ఇత్యా॑హుః ।
యదు॒భావా᳚గ్నే॒యావ॒న్వఞ్చా॒వితి॑ । అ॒గ్నయే॒ పవ॑మానా॒యోత్త॑రః స్యాత్ ।
యత్పవ॑మానాయ । తేనాజ్య॑భాగః । తేన॑ సౌ॒మ్యః । బుధ॑న్వత్యాగ్నే॒యస్యాజ్య॑భాగస్య
పురోఽనువా॒క్యా॑ భవతి ॥ ౧। ౩। ౧। ౩॥
౪ యథా॑ సు॒ప్తం బో॒ధయ॑తి । తా॒దృగే॒వ తత్ । అ॒గ్నిన్య॑క్తాః
పత్నీసంయా॒జానా॒మృచః॑ స్యుః । తేనా᳚గ్నే॒యꣳ సర్వం॑ భవతి । ఏ॒క॒ధా
తే॑జ॒స్వినీం᳚ దే॒వతా॒ముపై ॒తీత్యా॑హుః । సైన॑మీశ్వ॒రా ప్ర ॒దహ॒ ఇతి॑ । నేతి॑
బ్రూయాత్ । ప్ర ॒జన॑నం॒ వా అ॒గ్నిః । ప్ర ॒జన॑నమే॒వోపై ॒తీతి॑ । కృ॒తయ॑జుః॒
సంభృ॑తసంభార॒ ఇత్యా॑హుః ॥ ౧। ౩। ౧। ౪॥
౫ న సం॒భృత్యాః᳚ సంభా॒రాః । న యజుః॑ కా॒ర్య॑మితి॑ । అథో॒ ఖలు॑ । సం॒భృత్యా॑
ఏ॒వ సం॑భా॒రాః । కా॒ర్యం॑ యజుః॑ । పు॒న॒రా॒ధేయ॑స్య॒ సమృ॑ద్ధ్యై ।
తేనో॑పా॒ꣳశు ప్రచ॑రతి । ఏష్య॑ ఇవ॒ వా ఏ॒షః । యత్పు॑నరా॒ధేయః॑ ।
యథో॑పా॒ꣳశు న॒ష్టమి॒చ్ఛతి॑ ॥ ౧। ౩। ౧। ౫॥
౬ తా॒దృగే॒వ తత్ । ఉ॒చ్చైః స్వి॑ష్ట ॒కృత॒ముథ్సృ॑జతి । యథా॑ న॒ష్టం వి॒త్త్వా
ప్రాహా॒యమితి॑ । తా॒దృగే॒వ తత్ । ఏ॒క॒ధా తే॑జ॒స్వినీం᳚ దే॒వతా॒ముపై ॒తీత్యా॑హుః ।
సైన॑మీశ్వ॒రా ప్ర ॒దహ॒ ఇతి॑ । తత్తథా॒ నోపై ॑తి । ప్ర ॒యా॒జా॒నూ॒యా॒జేష్వే॒వ
విభ॑క్తీః కుర్యాత్ । య॒థా॒పూ॒ర్వమాజ్య॑భాగౌ॒ స్యాతా᳚మ్ । ఏ॒వం ప॑త్నీసంయా॒జాః ॥
౧ । ౩ । ౧ । ౬॥
౭ తద్వై᳚శ్వాన॒రవ॑త్ప్ర॒జన॑నవత్తర॒ముపై ॒తీతి॑ । తదా॑హుః । వ్యృ॑ద్ధం॒ వా
ఏ॒తత్ । అనా᳚గ్నేయం॒ వా ఏ॒తత్క్రి॑యత॒ ఇతి॑ । నేతి॑ బ్రూయాత్ । అ॒గ్నిం ప్ర ॑థ॒మం
విభ॑క్తీనాం యజతి । అ॒గ్నిము॑త్త॒మం ప॑త్నీసంయా॒జానా᳚మ్ । తేనా᳚గ్నే॒యమ్ ।
తేన॒ సమృ॑ద్ధం క్రియత॒ ఇతి॑ ॥ ౧। ౩। ౧। ౭॥ అ॒రు॒న్ధ తై॒ ॒వ తద్భ॑వతి॒
సంభృ॑తసంభార॒ ఇత్యా॑హురి॒చ్ఛతి॑ పత్నీసంయా॒జా నవ॑ చ ॥ ౧॥
౮ దే॒వా వై యథా॒దర్శం॑ య॒జ్ఞానాహ॑రన్త । యో᳚ఽగ్నిష్టో ॒మమ్ । య ఉ॒క్థ్య᳚మ్
। యో॑ఽతిరా॒త్రమ్ । తే స॒హైవ సర్వే॑ వాజ॒పేయ॑మపశ్యన్ । తే । అ॒న్యో᳚న్యస్మై॒

నాతి॑ష్ఠన్త । అ॒హమ॒నేన॑ యజా॒ ఇతి॑ । తే᳚ఽబ్రువన్ । ఆ॒జిమ॒స్య ధా॑వా॒మేతి॑
॥ ౧। ౩। ౨। ౧॥
౯ తస్మి॑న్నా॒జిమ॑ధావన్ । తం బృహ॒స్పతి॒రుద॑జయత్ । తేనా॑యజత । స
స్వారా᳚జ్యమగచ్ఛత్ । తమిన్ద్రో᳚ఽబ్రవీత్ । మామ॒నేన॑ యాజ॒యేతి॑ ।
తేనేన్ద్ర॑మయాజయత్
। సోఽగ్రం॑ దే॒వతా॑నాం॒ పర్యై᳚త్ । అగ॑చ్ఛ॒థ్స్వారా᳚జ్యమ్ । అతి॑ష్ఠన్తాస్మై॒
జ్యైష్ఠ్యా॑య ॥ ౧। ౩। ౨। ౨॥
౧౦ య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్, వా॑జ॒పేయే॑న॒ యజ॑తే । గచ్ఛ॑తి॒ స్వారా᳚జ్యమ్ । అగ్ర ꣳ
’
సమా॒నానాం॒ పర్యే॑తి । తిష్ఠ ॑న్తేఽస్మై॒ జ్యైష్ఠ్యా॑య । స వా ఏ॒ష బ్రా ᳚హ్మ॒ణస్య॑

చై ॒వ రా॑జ॒న్య॑స్య చ య॒జ్ఞః । తం వా ఏ॒తం వా॑జ॒పేయ॒ ఇత్యా॑హుః । వా॒జాప్యో॒
వా ఏ॒షః । వాజ॒గ్గ్ ॒ హ్యే॑తేన॑ దే॒వా ఐప్సన్న్॑ । సోమో॒ వై వా॑జ॒పేయః॑ । యో వై
సోమం॑ వాజ॒పేయం॒ వేద॑ ॥ ౧। ౩। ౨। ౩॥
౧౧ వా॒జ్యే॑వైనం॑ పీ॒త్వా భ॑వతి । ఆఽస్య॑ వా॒జీ జా॑యతే । అన్నం॒ వై వా॑జ॒పేయః॑
। య ఏ॒వం వేద॑ । అత్త్యన్న᳚మ్ । ఆఽస్యా᳚న్నా॒దో జా॑యతే । బ్రహ్మ॒ వై వా॑జ॒పేయః॑ ।
య ఏ॒వం వేద॑ । అత్తి॒ బ్రహ్మ॒ణాఽన్న᳚మ్ । ఆఽస్య॑ బ్ర ॒హ్మా జా॑యతే ॥ ౧। ౩। ౨।
౪॥
౧౨ వాగ్వై వాజ॑స్య ప్రస॒వః । య ఏ॒వం వేద॑ । క॒రోతి॑ వా॒చా వీ॒ర్య᳚మ్ ।
ఐనం॑ వా॒చా గ॑చ్ఛతి । అపి॑వతీం॒ వాచం॑ వదతి । ప్ర ॒జాప॑తిర్దే ॒వేభ్యో॑
య॒జ్ఞాన్వ్యాది॑శత్ । స ఆ॒త్మన్వా॑జ॒పేయ॑మధత్త । తం దే॒వా అ॑బ్రువన్ । ఏ॒ష వావ
య॒జ్ఞః । యద్వా॑జ॒పేయః॑ ॥ ౧। ౩। ౨। ౫॥
౧౩ అప్యే॒వ నోఽత్రా ॒స్త్వితి॑ । తేభ్య॑ ఏ॒తా ఉజ్జి ॑తీః॒ ప్రాయ॑చ్ఛత్ । తా వా ఏ॒తా
ఉజ్జి ॑తయో॒ వ్యాఖ్యా॑యన్తే । య॒జ్ఞస్య॑ సర్వ॒త్వాయ॑ । దే॒వతా॑నా॒మని॑ర్భాగాయ । దే॒వా
వై బ్రహ్మ॑ణ॒శ్చాన్న॑స్య చ॒ శమ॑ల॒మపా᳚ఘ్నన్ । యద్బ్రహ్మ॑ణః॒ శమ॑ల॒మాసీ᳚త్
। సా గాథా॑ నారాశ॒గ్గ్ స్య
॒ ॑భవత్ । యదన్న॑స్య । సా సురా᳚ ॥ ౧। ౩। ౨। ౬॥
౧౪ తస్మా॒ద్గాయ॑తశ్చ మ॒త్తస్య॑ చ॒ న ప్ర ॑తి॒గృహ్య᳚మ్ । యత్ప్ర॑తిగృహ్ణీ ॒యాత్ ।

శమ॑లం॒ ప్రతి॑గృహ్ణీయాత్ । సర్వా॒ వా ఏ॒తస్య॒ వాచోఽవ॑రుద్ధాః । యో వా॑జపేయయా॒జీ
।
యా పృ॑థి॒వ్యాం యాఽగ్నౌ యా ర॑థన్త॒రే । యాఽన్తరి॑క్షే॒ యా వా॒యౌ యా వా॑మదే॒వ్యే
। యా ది॒వి యాఽఽది॒త్యే యా బృ॑హ॒తి । యాఽప్సు యౌష॑ధీషు॒ యా వన॒స్పతి॑షు
।
తస్మా᳚ద్వాజపేయయా॒జ్యార్త్వి॑జీనః । సర్వా॒ హ్య॑స్య॒ వాచోఽవ॑రుద్ధాః ॥ ౧। ౩। ౨।
౭॥
ధా॒వా॒మేతి॒ జ్యైష్ఠ్యా॑య॒ వేద॑ బ్ర ॒హ్మా జా॑యతే వాజ॒పేయః॒ సురాఽఽర్త్వి॑జీన॒
ఏకం॑ చ ॥ ౨॥
౧౫ దే॒వా వై యద॒న్యైర్గ్రహై ᳚ర్య॒జ్ఞస్య॒ నావారు॑న్ధత ।
తద॑తిగ్రా ॒హ్యై॑రతి॒గృహ్యావా॑రున్ధత । తద॑తిగ్రా ॒హ్యా॑ణామతిగ్రాహ్య॒త్వమ్ ।
యద॑తిగ్రా ॒హ్యా॑ గృ॒హ్యన్తే᳚ । యదే॒వాన్యైర్గ్రహై ᳚ర్య॒జ్ఞస్య॒ నావ॑రు॒న్ధే
। తదే॒వ తైర॑తి॒గృహ్యావ॑రున్ధే । పఞ్చ॑ గృహ్యన్తే । పాఙ్క్తో ॑ య॒జ్ఞః ।
యావా॑నే॒వ య॒జ్ఞః । తమా॒ప్త్వాఽవ॑రున్ధే ॥ ౧। ౩। ౩। ౧॥
౧౬ సర్వ॑ ఐ॒న్ద్రా భ॑వన్తి । ఏ॒క॒ధైవ యజ॑మాన ఇన్ద్రి॒యం ద॑ధతి । స॒ప్తద॑శ
ప్రాజాప॒త్యా గ్రహా॑ గృహ్యన్తే । స॒ప్త॒ద॒శః ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ ।
ఏక॑య॒ర్చా గృ॑హ్ణాతి । ఏ॒క॒ధైవ యజ॑మానే వీ॒ర్యం॑ దధాతి । సో॒మ॒గ్ర ॒హాగ్శ్చ॑
సురాగ్ర ॒హాగ్శ్చ॑ గృహ్ణాతి । ఏ॒తద్వై దే॒వానాం᳚ పర॒మమన్న᳚మ్ । యథ్సోమః॑ ॥ ౧। ౩।
౩ । ౨॥
౧౭ ఏ॒తన్మ॑ను॒ష్యా॑ణామ్ । యథ్సురా᳚ । ప॒ర॒మేణై ॒వాస్మా॑
అ॒న్నాద్యే॒నావ॑రమ॒న్నాద్య॒మవ॑రున్ధే । సో॒మ॒గ్ర ॒హాన్గృ॑హ్ణాతి । బ్రహ్మ॑ణో॒
వా ఏ॒తత్తేజః॑ । యథ్సోమః॑ । బ్రహ్మ॑ణ ఏ॒వ తేజ॑సా॒ తేజో॒ యజ॑మానే దధాతి ।
సు॒రా॒గ్ర ॒హాన్గృ॑హ్ణాతి । అన్న॑స్య॒ వా ఏ॒తచ్ఛమ॑లమ్ । యథ్సురా᳚ ॥ ౧। ౩। ౩। ౩॥
౧౮ అన్న॑స్యై॒వ శమ॑లేన॒ శమ॑లం॒ యజ॑మానా॒దప॑హన్తి । సో॒మ॒గ్ర ॒హాగ్శ్చ॑
సురాగ్ర ॒హాగ్శ్చ॑ గృహ్ణాతి । పుమా॒న్॒ వై సోమః॑ । స్త్రీ సురా᳚ । తన్మి॑థు॒నమ్ ।
మి॒థు॒నమే॒వాస్య॒ తద్య॒జ్ఞే క॑రోతి ప్ర ॒జన॑నాయ । ఆ॒త్మాన॑మే॒వ సో॑మగ్ర ॒హైః

స్పృ॑ణోతి । జా॒యాꣳ సు॑రాగ్ర ॒హైః । తస్మా᳚ద్వాజపేయయా॒జ్య॑ముష్మిం॑ ల్లో ॒కే
స్త్రియ॒ꣳ సంభ॑వతి । వా॒జ॒పేయా॑భిజిత॒గ్గ్ ॒ హ్య॑స్య ॥ ౧। ౩। ౩। ౪॥
౧౯ పూర్వే॑ సోమగ్ర ॒హా గృ॑హ్యన్తే । అప॑రే సురాగ్ర ॒హాః । పు॒రో॒క్షꣳ
సో॑మగ్ర ॒హాన్థ్సా॑దయతి । ప॒శ్చా॒ద॒క్షꣳ సు॑రాగ్ర ॒హాన్ । పా॒ప॒వ॒స్య॒సస్య॒
విధృ॑త్యై । ఏ॒ష వై యజ॑మానః । యథ్సోమః॑ । అన్న॒ꣳ సురా᳚ ।
సో॒మ॒గ్ర ॒హాగ్శ్చ॑ సురాగ్ర ॒హాగ్శ్చ॒ వ్యతి॑షజతి । అ॒న్నాద్యేనై॑ ॒వైనం॒
వ్యతి॑షజతి ॥ ౧। ౩। ౩। ౫॥
౨౦ సం॒పృచః॑ స్థ ॒ సం మా॑ భ॒ద్రేణ॑ పృ॒ఙ్క్తేత్యా॑హ । అన్నం॒ వై భ॒ద్రమ్ ।
అ॒న్నాద్యేనై॑ ॒వైన॒ꣳ సꣳసృ॑జతి । అన్న॑స్య॒ వా ఏ॒తచ్ఛమ॑లమ్ । యథ్సురా᳚
। పా॒ప్మేవ॒ ఖలు॒ వై శమ॑లమ్ । పా॒ప్మనా॒ వా ఏ॑నమే॒తచ్ఛమ॑లేన॒ వ్యతి॑షజతి ।
యథ్సో॑మగ్ర ॒హాగ్శ్చ॑ సురాగ్ర ॒హాగ్శ్చ॑ వ్యతి॒షజ॑తి । వి॒పృచః॑ స్థ ॒ వి మా॑
పా॒ప్మనా॑ పృ॒ఙ్క్తేత్యా॑హ । పా॒ప్మనై ॒వైన॒ꣳ శమ॑లేన॒ వ్యావ॑ర్తయతి ॥
౧ । ౩ । ౩ । ౬॥
౨౧ తస్మా᳚ద్వాజపేయయా॒జీ పూ॒తో మేధ్యో॑ దక్షి॒ణ్యః॑ । ప్రాఙుద్ర ॑వతి సోమగ్ర ॒హైః
। అ॒ముమే॒వ తైర్లో కమ
॒ ॒భిజ॑యతి । ప్ర త్యఙ్ఖ్సు
॒ ॑రాగ్ర హైః
॒ । ఇ॒మమే॒వ
తైర్లో ॒కమ॒భిజ॑యతి । ప్రతి॑ష్ఠన్తి సోమగ్ర ॒హైః । యావ॑దే॒వ స॒త్యమ్ । తేన॑
సూయతే । వా॒జ॒సృద్భ్యః॑ సురాగ్ర ॒హాన్ హ॑రన్తి । అనృ॑తేనై ॒వ విశ॒ꣳ
సꣳసృ॑జతి । హి॒ర॒ణ్య॒పా॒త్రం మధోః᳚ పూ॒ర్ణం ద॑దాతి । మ॒ధ॒వ్యో॑ఽసా॒నీతి॑
। ఏ॒క॒ధా బ్ర హ్మణ
॒ ॒ ఉప॑హరతి । ఏ॒క॒ధైవ యజ॑మాన॒ ఆయు॒స్తేజో॑ దధాతి ॥ ౧। ౩। ౩।
౭॥ ఆ॒ప్త్వాఽవ॑రున్ధే ॒ సోమః॒ శమ॑లం॒ యథ్సురా॒ హ్య॑స్యైనం॒ వ్యతి॑షజతి॒
వ్యావ॑ర్తయతి సృజతి చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౩॥
౨౨ బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । నాగ్ని॑ష్టో ॒మో నోక్థ్యః॑ । న షో॑డ॒శీ
నాతి॑రా॒త్రః । అథ॒ కస్మా᳚ద్వాజ॒పేయే॒ సర్వే॑ యజ్ఞక్ర ॒తవోఽవ॑రుధ్యన్త॒ ఇతి॑
। ప॒శుభి॒రితి॑ బ్రూయాత్ । ఆ॒గ్నే॒యం ప॒శుమాల॑భతే । అ॒గ్ని॒ష్టో మమే
॒ ॒వ
తేనావ॑రున్ధే । ఐ॒న్ద్రా॒గ్నేనో॒క్థ్య᳚మ్ । ఐ॒న్ద్రేణ॑ షోడ॒శినః॑ స్తో ॒త్రమ్ ।

సా॒ర॒స్వ॒త్యాఽతి॑రా॒త్రమ్ ॥ ౧। ౩। ౪। ౧॥
౨౩ మా॒రు॒త్యా బృ॑హ॒తః స్తో ॒త్రమ్ । ఏ॒తావ॑న్తో॒ వై య॑జ్ఞక్ర ॒తవః॑
। తాన్ప॒శుభి॑రే॒వావ॑రున్ధే । ఆ॒త్మాన॑మే॒వ స్పృ॑ణోత్యగ్నిష్టో మేన
॒ ॑
। ప్రా ॒ణా॒పా॒నావు॒క్థ్యే॑న । వీ॒ర్యꣳ
’ షోడ॒శినః॑ స్తో ॒త్రేణ॑ ।
వాచ॑మతిరా॒త్రేణ॑ । ప్ర ॒జాం బృ॑హ॒తః స్తో ॒త్రేణ॑ । ఇ॒మమే॒వ లో॒కమ॒భి

జ॑యత్యగ్నిష్టో ॒మేన॑ । అ॒న్తరి॑క్షము॒క్థ్యే॑న ॥ ౧। ౩। ౪। ౨॥
౨౪ సు॒వ॒ర్గం లో॒కꣳ షో॑డ॒శినః॑ స్తో ॒త్రేణ॑ । దే॒వ॒యానా॑నే॒వ
ప॒థ ఆరో॑హత్యతిరా॒త్రేణ॑ । నాకꣳ
’ రోహతి బృహ॒తః స్తో ॒త్రేణ॑ ।
తేజ॑ ఏ॒వాఽఽత్మన్ధ ॑త్త ఆగ్నే॒యేన॑ ప॒శునా᳚ । ఓజో॒ బల॑మైన్ద్రా॒గ్నేన॑

॒ ॑ । వాచꣳ
। ఇ॒న్ద్రి॒యమై న్ద్రేణ ’ సారస్వ॒త్యా । ఉ॒భావే॒వ దే॑వలో॒కం
చ॑ మనుష్యలో॒కం చా॒భిజ॑యతి మారు॒త్యా వ॒శయా᳚ । స॒ప్తద॑శ

ప్రాజాప॒త్యాన్ప॒శూనాల॑భతే । స॒ప్త॒ద॒శః ప్ర ॒జాప॑తిః ॥ ౧। ౩। ౪। ౩॥
౨౫ ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ । శ్యా॒మా ఏక॑రూపా భవన్తి । ఏ॒వమి॑వ॒ హి
ప్ర ॒జాప॑తిః॒ సమృ॑ద్ధ్యై । తాన్పర్య॑గ్నికృతా॒నుథ్సృ॑జతి । మ॒రుతో॑
య॒జ్ఞమ॑జిఘాꣳసన్ప్ర॒జాప॑తేః । తేభ్య॑ ఏ॒తాం మా॑రు॒తీం వ॒శామాల॑భత ।
తయై ॒వైనా॑నశమయత్ । మా॒రు॒త్యా ప్ర ॒చర్య॑ । ఏ॒తాన్థ్సంజ్ఞ ॑పయేత్ । మ॒రుత॑
ఏ॒వ శ॑మయి॒త్వా ॥ ౧। ౩। ౪। ౪॥
౨౬ ఏ॒తైః ప్రచ॑రతి । య॒జ్ఞస్యాఘా॑తాయ । ఏ॒క॒ధా వ॒పా జు॑హోతి ।
ఏ॒క॒దే॒వ॒త్యా॑ హి । ఏ॒తే । అథో॑ ఏక॒ధైవ యజ॑మానే వీ॒ర్యం॑ దధాతి ।
నై ॒వా॒రేణ॑ స॒ప్తద॑శశరావేణై ॒తర్హి ॒ ప్రచ॑రతి । ఏ॒తత్పు॑రోడాశా॒ హ్యే॑తే
। అథో॑ పశూ॒నామే॒వ ఛి॒ద్రమపి॑దధాతి । సా॒ర॒స్వ॒త్యోత్త॒మయా॒ ప్రచ॑రతి ।
వాగ్వై సర॑స్వతీ । తస్మా᳚త్ప్రా॒ణానాం॒ వాగు॑త్త॒మా । అథో᳚ ప్ర ॒జాప॑తావే॒వ య॒జ్ఞం
ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్॒హి వాక్ । అప॑న్నదతీ భవతి । తస్మా᳚న్మను॒ష్యాః᳚
సర్వాం॒ వాచం॑ వదన్తి॥ ౧। ౩। ౪। ౫॥ అ॒తి॒రా॒త్రమ॒న్తరి॑క్షము॒క్థ్యే॑న ప్ర ॒జాప॑తిః
శమయి॒త్వోత్త॒మయా॒ ప్రచ॑రతి॒ షట్చ॑ ॥ ౪॥

౨౭ సా॒వి॒త్రం జు॑హోతి॒ కర్మ॑ణఃకర్మణః పు॒రస్తా ᳚త్ । కస్తద్వే॒దేత్యా॑హుః ।
యద్వా॑జ॒పేయ॑స్య॒ పూర్వం॒ యదప॑ర॒మితి॑ । స॒వి॒తృప్ర ॑సూత ఏ॒వ య॑థాపూ॒ర్వం
కర్మా॑ణి కరోతి । సవ॑నే సవనే జుహోతి । ఆ॒క్రమ॑ణమే॒వ తథ్సేతుం॒ యజ॑మానః కురుతే ।
సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై । వా॒చస్పతి॒ర్వాచ॑మ॒ద్య స్వ॑దాతి న॒ ఇత్యా॑హ
। వాగ్వై దే॒వానాం᳚ పు॒రాఽన్న॑మాసీత్ । వాచ॑మే॒వాస్మా॒ అన్నగ్గ్ ॑ స్వదయతి ॥ ౧। ౩।
౫। ౧ ॥
౨౮ ఇన్ద్ర॑స్య॒ వజ్రో ॑ఽసి॒ వార్త్ర ॑ఘ్న॒ ఇతి॒ రథ॑ము॒పావ॑హరతి॒
విజి॑త్యై । వాజ॑స్య॒ ను ప్ర ॑స॒వే మా॒తరం॑ మ॒హీమిత్యా॑హ । యచ్చై॒వేయమ్ ।
యచ్చా॒స్యామధి॑ । తదే॒వావ॑రున్ధే । అథో॒ తస్మి॑న్నే॒వోభయే॒ఽభిషి॑చ్యతే ।
అ॒ప్స్వ॑న్తర॒మృత॑మ॒ప్సు భే॑ష॒జమిత్యశ్వా᳚న్పల్పూలయతి । అ॒ప్సు వా అశ్వ॑స్య॒
తృతీ॑యం॒ ప్రవి॑ష్టమ్ । తద॑ను॒వేన॒న్వవ॑ప్లవతే । యద॒ప్సు ప॑ల్పూ॒లయ॑తి ॥
౧ । ౩ । ౫। ౨ ॥
౨౯ యదే॒వాస్యా॒ప్సు ప్రవి॑ష్టమ్ । తదే॒వావ॑రున్ధే । బ॒హు వా అశ్వో॑ఽమే॒ధ్యముప॑గచ్ఛతి
। యద॒ప్సు ప॑ల్పూ॒లయ॑తి । మేధ్యా॑నే॒వైనా᳚న్కరోతి । వా॒యుర్వా᳚ త్వా॒ మను॑ర్వా॒
త్వేత్యా॑హ । ఏ॒తా వా ఏ॒తం దే॒వతా॒ అగ్రే ॒ అశ్వ॑మయుఞ్జన్ । తాభి॑రే॒వైనాన్॑ యునక్తి ।
స॒వస్యోజ్జి ॑త్యై । యజు॑షా యునక్తి॒ వ్యావృ॑త్త్యై ॥ ౧। ౩। ౫। ౩॥
౩౦ అపాం᳚ న పాదాశుహేమ॒న్నితి॒ సంమా᳚ర్ష్టి । మేధ్యా॑నే॒వైనా᳚న్కరోతి । అథో॒
స్తౌత్యే॒వైనా॑నా॒జిꣳ స॑రిష్య॒తః । వి॒ష్ణు ॒క్ర ॒మాన్క్ర॑మతే । విష్ణు ॑రే॒వ
భూ॒త్వేమాన్ లో॒కాన॒భిజ॑యతి । వై ॒శ్వ॒దే॒వో వై రథః॑ । అ॒ఙ్కౌ న్య॒ఙ్కావ॒భితో॒
రథం॒ యావిత్యా॑హ । యా ఏ॒వ దే॒వతా॒ రథే॒ ప్రవి॑ష్టాః । తాభ్య॑ ఏ॒వ నమ॑స్కరోతి ।
ఆ॒త్మనోఽనా᳚ర్త్యై । అశ॑మరథం భావుకోఽస్య॒ రథో॑ భవతి । య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౧। ౩।
౫। ౪॥ స్వ॒ద॒య॒తి॒ ప॒ల్పూ॒లయ॑తి॒ వ్యావృ॑త్త్యా॒ అనా᳚ర్త్యై॒ ద్వే చ॑ ॥ ౫॥
౩౧ దే॒వస్యా॒హꣳ స॑వి॒తుః ప్ర ॑స॒వే బృహ॒స్పతి॑నా వాజ॒జితా॒ వాజం॑
జేష॒మిత్యా॑హ । స॒వి॒తృప్ర ॑సూత ఏ॒వ బ్రహ్మ॑ణా॒ వాజ॒ముజ్జ ॑యతి ।
దే॒వస్యా॒హꣳ స॑వి॒తుః ప్ర ॑స॒వే బృహ॒స్పతి॑నా వాజ॒జితా॒ వర్షి ॑ష్ఠం॒

నాకꣳ
’ రుహేయ॒మిత్యా॑హ । స॒వి॒తృప్ర ॑సూత ఏ॒వ బ్రహ్మ॑ణా॒ వర్షి ॑ష్ఠం॒
నాకꣳ
’ రోహతి । చాత్వా॑లే రథచ॒క్రం నిమి॑తꣳ రోహతి । అతో॒ వా అంగి॑రస
ఉత్త॒మాః సు॑వ॒ర్గం లో॒కమా॑యన్ । సా॒క్షాదే॒వ యజ॑మానః సువ॒ర్గం లో॒కమే॑తి ।

ఆవే᳚ష్టయతి । వజ్రో ॒ వై రథః॑ । వజ్రే ॑ణై ॒వ దిశో॒ఽభి జ॑యతి ॥ ౧। ౩। ౬। ౧॥
౩౨ వా॒జినా॒ꣳ సామ॑ గాయతే । అన్నం॒ వై వాజః॑ । అన్న॑మే॒వావ॑రున్ధే
। వా॒చో వర్ష్మ॑ దే॒వేభ్యోఽపా᳚క్రామత్ । తద్వన॒స్పతీ॒న్ప్రావి॑శత్ । సైషా
వాగ్వన॒స్పతి॑షు వదతి । యా దు॑న్దు ॒భౌ । తస్మా᳚ద్దున్దు ॒భిః సర్వా॒ వాచోఽతి॑వదతి ।
దు॒న్దు ॒భీన్థ్స॒మాఘ్న॑న్తి । ప॒ర॒మా వా ఏ॒షా వాక్ ॥ ౧। ౩। ౬। ౨॥
౩౩ యా దు॑న్దు ॒భౌ । ప॒ర॒మయై ॒వ వా॒చాఽవ॑రాం॒ వాచ॒మవ॑రున్ధే । అథో॑
వా॒చ ఏ॒వ వర్ష్మ॒ యజ॑మా॒నోఽవ॑రున్ధే । ఇన్ద్రా॑య॒ వాచం॑ వద॒తేన్ద్రం॒ వాజం॑
జాపయ॒తేన్ద్రో॒ వాజ॑మజయి॒దిత్యా॑హ । ఏ॒ష వా ఏ॒తర్హీన్ద్రః॑ । యో యజ॑తే । యజ॑మాన
ఏ॒వ వాజ॒ముజ్జ ॑యతి । స॒ప్తద॑శ ప్రవ్యా॒ధానా॒జిం ధా॑వన్తి । స॒ప్త॒ద॒శ౨ꣳ
స్తో ॒త్రం భ॑వతి । స॒ప్తద॑శ సప్తదశ దీయన్తే ॥ ౧। ౩। ౬। ౩॥
౩౪ స॒ప్త॒ద॒శః ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ । అర్వా॑ఽసి॒
సప్తి॑రసి వా॒జ్య॑సీత్యా॑హ । అ॒గ్నిర్వా అర్వా᳚ । వా॒యుః సప్తిః॑ । ఆ॒ది॒త్యో వా॒జీ ।
ఏ॒తాభి॑రే॒వాస్మై॑ దే॒వతా॑భిర్దేవర॒థం యు॑నక్తి । ప్ర ॒ష్టి ॒వా॒హినం॑ యునక్తి ।
ప్ర ॒ష్టి ॒వా॒హీ వై దే॑వర॒థః । దే॒వ॒ర॒థమే॒వాస్మై॑ యునక్తి ॥ ౧। ౩। ౬। ౪॥
౩౫ వాజి॑నో॒ వాజం॑ ధావత॒ కాష్ఠాం᳚ గచ్ఛ॒తేత్యా॑హ । సు॒వ॒ర్గో వై లో॒కః కాష్ఠా ᳚
। సు॒వ॒ర్గమే॒వ లో॒కం య॑న్తి । సు॒వ॒ర్గం వా ఏ॒తే లో॒కం య॑న్తి । య ఆ॒జిం ధావ॑న్తి
। ప్రాఞ్చో॑ ధావన్తి । ప్రాఙి॑వ॒ హి సు॑వ॒ర్గో లో॒కః । చ॒త॒సృభి॒రను॑ మన్త్రయతే
। చ॒త్వారి॒ ఛన్దా ꣳ
’సి । ఛన్దో ॑భిరే॒వైనా᳚న్థ్సువ॒ర్గం లో॒కం గ॑మయతి ॥ ౧। ౩। ౬। ౫॥
౩౬ ప్ర వా ఏ॒తే᳚ఽస్మాల్లో ॒కాచ్చ్య॑వన్తే । య ఆ॒జిం ధావ॑న్తి । ఉద॑ఞ్చ॒ ఆవ॑ర్తన్తే ।

అ॒స్మాదే॒వ తేన॑ లో॒కాన్నయ॑న్తి । ర॒థ॒వి॒మో॒చ॒నీయం॑ జుహోతి॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై ।
ఆమా॒ వాజ॑స్య ప్రస॒వో జ॑గమ్యా॒దిత్యా॑హ । అన్నం॒ వై వాజః॑ । అన్న॑మే॒వావ॑రున్ధే ।
య॒థా॒లో॒కం వా ఏ॒త ఉజ్జ ॑యన్తి । య ఆ॒జిం ధావ॑న్తి ॥ ౧। ౩। ౬। ౬॥

౩౭ కృ॒ష్ణలం॑ కృష్ణలం వాజ॒సృద్భ్యః॒ ప్రయ॑చ్ఛతి । యమే॒వ తే వాజం॑
లో॒కము॒జ్జయ॑న్తి । తం ప॑రి॒క్రీయావ॑రున్ధే । ఏ॒క॒ధా బ్ర ॒హ్మణ॒ ఉప॑హరతి
। ఏ॒క॒ధైవ యజ॑మానే వీ॒ర్యం॑ దధాతి । దే॒వా వా ఓష॑ధీష్వా॒జిమ॑యుః । తా
బృహ॒స్పతి॒రుద॑జయత్ । స నీ॒వారా॒న్నిర॑వృణీత । తన్నీ॒వారా॑ణాం నీవార॒త్వమ్ ।
నై ॒వా॒రశ్చ॒రుర్భ॑వతి ॥ ౧। ౩। ౬। ౭॥
౩౮ ఏ॒తద్వై దే॒వానాం᳚ పర॒మమన్న᳚మ్ । యన్నీ॒వారాః᳚ । ప॒ర॒మేణై ॒వాస్మా॑
అ॒న్నాద్యే॒నావ॑రమ॒న్నాద్య॒మవ॑రున్ధే । స॒ప్తద॑శశరావో భవతి । స॒ప్త॒ద॒శః
ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ । క్షీ॒రే భ॑వతి । రుచ॑మే॒వాస్మి॑న్దధాతి ।
స॒ర్పిష్వా᳚న్భవతి మేధ్య॒త్వాయ॑ । బా॒ర్॒హ॒స్ప॒త్యో వా ఏ॒ష దే॒వత॑యా ॥ ౧। ౩। ౬।
౮॥
౩౯ యో వా॑జ॒పేయే॑న॒ యజ॑తే । బా॒ర్॒హ॒స్ప॒త్య ఏ॒ష చ॒రుః । అశ్వా᳚న్థ్సరిష్య॒తః
స॒స్రుష॒శ్చావ॑ ఘ్రాపయతి । యమే॒వ తే వాజం॑ లో॒కము॒జ్జయ॑న్తి । తమే॒వావ॑రున్ధే ।
అజీ॑జిపత వనస్పతయ॒ ఇన్ద్రం॒ వాజం॒ విము॑చ్యధ్వ॒మితి॑ దున్దు ॒భీన్, విము॑ఞ్చతి ।
యమే॒వ తే వాజం॑ లో॒కమి॑న్ద్రి॒యం దు॑న్దు ॒భయ॑ ఉ॒జ్జయ॑న్తి । తమే॒వావ॑రున్ధే
॥ ౧। ౩। ౬। ౯॥ అ॒భిజ॑యతి॒ వా ఏ॒షా వాగ్దీ యన్తేఽస్మై
॑ యునక్తి గమయతి॒ య ఆ॒జిం
ధావ॑న్తి భవతి దే॒వత॑యా॒ఽష్టౌ చ॑ ॥ ౬॥
౪౦ తా॒ర్ప్యం యజ॑మానం॒ పరి॑ధాపయతి । య॒జ్ఞో వై తా॒ర్ప్యమ్ । య॒జ్ఞేనై ॒వైన॒ꣳ
సమ॑ర్ధయతి । ద॒ర్భ॒మయం॒ పరి॑ధాపయతి । ప॒విత్రం॒ వై ద॒ర్భాః ।
పు॒నాత్యే॒వైన᳚మ్ । వాజం॒ వా ఏ॒షోఽవ॑రురుథ్సతే । యో వా॑జ॒పేయే॑న॒ యజ॑తే ।
ఓష॑ధయః॒ ఖలు॒ వై వాజః॑ । యద్ద ॑ర్భ॒మయం॑ పరిధా॒పయ॑తి ॥ ౧। ౩। ౭। ౧॥
౪౧ వాజ॒స్యావ॑రుద్ధ్యై । జాయ॒ ఏహి॒ సువో॒ రోహా॒వేత్యా॑హ । పత్ని॑యా ఏ॒వైష
య॒జ్ఞస్యా᳚న్వార॒మ్భోఽన॑వచ్ఛిత్యై । స॒ప్తద॑శారత్ని॒ర్యూపో॑ భవతి ।
స॒ప్త॒ద॒శః ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ । తూ॒ప॒రశ్చతు॑రశ్రిర్భవతి ।
గౌ॒ధూ॒మం చ॒షాల᳚మ్ । న వా ఏ॒తే వ్రీ ॒హయో॒ న యవాః᳚ । యద్గో ॒ధూమాః᳚ ॥ ౧। ౩।

౭। ౨॥
౪౨ ఏ॒వమి॑వ॒ హి ప్ర ॒జాప॑తిః॒ సమృ॑ద్ధ్యై । అథో॑ అ॒ముమే॒వాస్మై॑ లో॒కమన్న॑వన్తం
కరోతి । వాసో॑భిర్వేష్టయతి । ఏ॒ష వై యజ॑మానః । యద్యూపః॑ । స॒ర్వ॒దే॒వ॒త్యం॑
వాసః॑ । సర్వా॑భిరే॒వైనం॑ దే॒వతా॑భిః॒ సమ॑ర్ధయతి । అథో॑ ఆ॒క్రమ॑ణమే॒వ
తథ్సేతుం॒ యజ॑మానః కురుతే । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై । ద్వాద॑శ
వాజప్రస॒వీయా॑ని జుహోతి ॥ ౧। ౩। ౭। ౩॥
౪౩ ద్వాద॑శ॒ మాసాః᳚ సంవథ్స॒రః । సం॒వ॒థ్స॒రమే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । అథో॑
సంవథ్స॒రమే॒వాస్మా॒ ఉప॑దధాతి । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై
। ద॒శభిః॒ కల్పై॑ రోహతి । నవ॒ వై పురు॑షే ప్రా ॒ణాః । నాభి॑ర్దశ॒మీ ।
ప్రా ॒ణానే॒వ య॑థాస్థా ॒నం క॑ల్పయి॒త్వా । సు॒వ॒ర్గం లో॒కమే॑తి । ఏ॒తావ॒ద్వై
పురు॑షస్య॒ స్వమ్ ॥ ౧। ౩। ౭। ౪॥
౪౪ యావ॑త్ప్రా॒ణాః । యావ॑దే॒వాస్యాస్తి॑ । తేన॑ స॒హ సు॑వ॒ర్గం లో॒కమే॑తి ।
సువ॑ర్దే ॒వాꣳ అ॑గ॒న్మేత్యా॑హ । సు॒వ॒ర్గమే॒వ లో॒కమే॑తి । అ॒మృతా॑
అభూ॒మేత్యా॑హ । అ॒మృత॑మివ॒ హి సు॑వ॒ర్గో లో॒కః । ప్ర ॒జాప॑తేః ప్ర ॒జా
అ॑భూ॒మేత్యా॑హ । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో వా అ॒యం లో॒కః । అ॒స్మాదే॒వ తేన॑ లో॒కాన్నైతి॑
॥ ౧। ౩। ౭। ౫॥
౪౫ సమ॒హం ప్ర ॒జయా॒ సం మయా᳚ ప్ర ॒జేత్యా॑హ । ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే ।
ఆ॒స॒పు॒టైర్ఘ్న॑న్తి । అన్నం॒ వా ఇ॒యమ్ । అ॒న్నాద్యేనై॑ ॒వైన॒ꣳ సమ॑ర్ధయన్తి ।
ఊషై ᳚ర్ఘ్నన్తి । ఏ॒తే హి సా॒క్షాదన్న᳚మ్ । యదూషాః᳚ । సా॒క్షాదే॒వైన॑మ॒న్నాద్యే॑న॒
సమ॑ర్ధయన్తి । పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒త్యఞ్చం᳚ ఘ్నన్తి ॥ ౧। ౩। ౭। ౬॥
౪౬ పు॒రస్తా ॒ద్ధి ప్ర ॑తీ॒చీన॒మన్న॑మ॒ద్యతే᳚ । శీ॒ర్॒ష॒తో ఘ్న॑న్తి
। శీ॒ర్॒ష॒తో హ్యన్న॑మ॒ద్యతే᳚ । ది॒గ్భ్యో ఘ్న॑న్తి । ది॒గ్భ్య ఏ॒వాస్మా॑
అ॒న్నాద్య॒మవ॑రున్ధతే । ఈ॒శ్వ॒రో వా ఏ॒ష పరా᳚ఙ్ప్ర॒దఘః॑ । యో యూప॒ꣳ
రోహ॑తి । హిర॑ణ్యమ॒ధ్యవ॑రోహతి । అ॒మృతం॒ వై హిర॑ణ్యమ్ । అ॒మృతꣳ
’
సువ॒ర్గో లో॒కః ।
౪౭ అ॒మృత॑ ఏ॒వ సు॑వ॒ర్గే లో॒కే ప్రతి॑తిష్ఠతి । శ॒తమా॑నం భవతి । శ॒తాయుః॒
పురు॑షః శ॒తేన్ద్రి॑యః । ఆయు॑ష్యే॒వేన్ద్రి॒యే ప్రతి॑తిష్ఠతి । పుష్ట్యై॒ వా ఏ॒తద్రూ ॒పమ్
। యద॒జా । త్రిః సం॑వథ్స॒రస్యా॒న్యాన్ప॒శూన్పరి॒ ప్రజా॑యతే । బ॒స్తా ॒జి॒నమ॒ధ్యవ॑
రోహతి । పుష్ట్యా॑మే॒వ ప్ర ॒జన॑నే॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥ ౧। ౩। ౭। ౭॥ ప॒రి॒ధా॒పయ॑తి
గో॒ధూమా॑ జుహోతి॒ స్వం నైతి॑ ప్ర ॒త్యఞ్చం᳚ ఘ్నన్తి లో॒కో నవ॑ చ ॥ ౭॥
౪౮ స॒ప్తాన్న॑హో॒మాఞ్జు ॑హోతి । స॒ప్త వా అన్నా॑ని । యావ॑న్త్యే॒వాన్నా॑ని
। తాన్యే॒వావ॑రున్ధే । స॒ప్త గ్రా మ్యా
॒ ఓష॑ధయః । స॒ప్తార॒ణ్యాః ।
ఉ॒భయీ॑షా॒మవ॑రుద్ధ్యై । అన్న॑స్యాన్నస్య జుహోతి । అన్న॑స్యాన్న॒స్యావ॑రుద్ధ్యై ।
యద్వా॑జపేయయా॒జ్యన॑వ రుద్ధస్యాశ్నీ॒యాత్ ॥ ౧। ౩। ౮। ౧॥
౪౯ అవ॑రుద్ధేన॒ వ్యృ॑ద్ధ్యేత । సర్వ॑స్య సమవ॒దాయ॑ జుహోతి ।
అన॑వరుద్ధ ॒స్యావ॑రుద్ధ్యై । ఔదు॑మ్బరేణ స్రు ॒వేణ॑ జుహోతి । ఊర్గ్వా అన్న॑ముదు॒మ్బరః॑
। ఊ॒ర్జ ఏ॒వాన్నాద్య॒స్యావ॑రుద్ధ్యై । దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర స
॑ ॒వ ఇత్యా॑హ
। స॒వి॒తృ ప్ర సూత
॑ ఏ॒వైనం॒ బ్రహ్మ॑ణా దే॒వతా॑భిర॒భిషి॑ఞ్చతి ।
అన్న॑స్యాన్నస్యా॒భిషి॑ఞ్చతి । అన్న॑స్యాన్న॒స్యావ॑రుద్ధ్యై ॥ ౧। ౩। ౮। ౨॥
౫౦ పు॒రస్తా ᳚త్ ప్ర ॒త్యఞ్చ॑మ॒భిషి॑ఞ్చతి । పు॒రస్తా ॒ద్ధి
ప్ర ॑తీ॒చీన॒మన్న॑మ॒ద్యతే᳚ । శీ॒ర్॒ష॒తో॑ఽభిషి॑ఞ్చతి । శీ॒ర్॒ష॒తో
హ్యన్న॑మ॒ద్యతే᳚ । ఆ ముఖా॑ద॒న్వవ॑ స్రావయతి । ము॒ఖ॒త ఏ॒వాస్మా॑ అ॒న్నాద్యం॑
దధాతి । అ॒గ్నేస్త్వా॒ సామ్రా ᳚జ్యేనా॒భిషి॑ఞ్చా॒మీత్యా॑హ । ఏ॒ష వా అ॒గ్నేః స॒వః ।
తేనై ॒వైన॑మ॒భిషి॑ఞ్చతి । ఇన్ద్ర॑స్య త్వా॒ సామ్రా జ్యేనా
᳚ ॒ ఞ్చా
భిషి ॑ మీత్యా
॒ ॑ ॥
హ
౧। ౩। ౮। ౩॥
౫౧ ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వాస్మి॑న్నే॒తేన॑ దధాతి । బృహ॒స్పతే᳚స్త్వా॒
సామ్రా ᳚జ్యేనా॒భిషి॑ఞ్చా॒మీత్యా॑హ । బ్రహ్మ॒ వై దే॒వానాం॒ బృహ॒స్పతిః॑
। బ్రహ్మణై॑ వైన॒ మ ॑ భిషి
॒ ఞ్చతి
॑ ॒ గ్ర॒ హాగ్శ్చా
। సోమ ॒ ॑వదానీ॒యాని॑
చ॒ర్త్విగ్భ్య॒ ఉప॑ హరన్తి । అముమే ॒ ॒ తైర్లో కమన్న
వ ॒ ॑ వన్తం కరోతి ।
సు॒రా॒గ్ర ॒హాగ్శ్చా॑నవదానీ॒యాని॑ చ వాజ॒సృద్భ్యః॑ । ఇ॒మమే॒వ

తైర్లో ॒కమన్న॑వన్తం కరోతి । అథో॑ ఉ॒భయీ᳚ష్వే॒వాభిషి॑చ్యతే । వి॒మా॒థం
కు॑ర్వతే వాజ॒సృతః॑ ॥ ౧। ౩। ౮। ౪॥
౫౨ ఇ॒న్ద్రి॒యస్యావ॑రుద్ధ్యై । అని॑రుక్తాభిః ప్రాతఃసవ॒నే స్తు॑వతే । అని॑రుక్తః
ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ । వాజ॑వతీభి॒ర్మాధ్య॑న్దినే । అన్నం॒ వై
వాజః॑ । అన్న॑మే॒వావ॑రున్ధే । శి॒పి॒వి॒ష్టవ॑తీభిస్తృతీయసవ॒నే । య॒జ్ఞో
వై విష్ణుః॑ । ప॒శవః॒ శిపిః॑ । య॒జ్ఞ ఏ॒వ ప॒శుషు॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి
। బృ॒హదన్త్యం॑ భవతి । అన్త॑మే॒వైనగ్గ్ ॑ శ్రి ॒యై గ॑మయతి ॥ ౧। ౩। ౮। ౫॥
అ॒శ్నీ॒యాదన్న॑స్యాన్న॒స్యావ॑రుద్ధ్యా॒ ఇన్ద్ర॑స్య త్వా॒ సామ్రా ᳚జ్యేనా॒భిషి॑ఞ్చా॒మీత్యా॑హ
వాజ॒సృతః॒ శిపి॒స్త్రీణి॑ చ ॥ ౮॥
౫౩ నృ॒షదం॒ త్వేత్యా॑హ । ప్ర ॒జా వై నౄన్ । ప్ర ॒జానా॑మే॒వైతేన॑ సూయతే ।
ద్రు ॒షద॒మిత్యా॑హ । వన॒స్పత॑యో॒ వై ద్రు । వన॒స్పతీ॑నామే॒వైతేన॑ సూయతే ।
భు॒వ॒న॒సద॒మిత్యా॑హ । య॒దా వై వసీ॑యా॒న్భవ॑తి । భువ॑నమగ॒న్నితి॒ వై
తమా॑హుః । భువ॑నమే॒వైతేన॑ గచ్ఛతి ॥ ౧। ౩। ౯। ౧॥
౫౪ అ॒ప్సు॒షదం॑ త్వా ఘృత॒సద॒మిత్యా॑హ । అ॒పామే॒వైతేన॑ ఘృ॒తస్య॑ సూయతే ।
వ్యో॒మ॒సద॒మిత్యా॑హ । య॒దా వై వసీ॑యా॒న్భవ॑తి । వ్యో॑మాగ॒న్నితి॒ వై తమా॑హుః
। వ్యో॑మై వైతేన
॒ ॑ గచ్ఛతి । పృ॒థి॒వి॒షదం॑ త్వాఽన్తరిక్ష॒సద॒మిత్యా॑హ
। ఏ॒షామే॒వైతేన॑ లో॒కానాꣳ
’ సూయతే । తస్మా᳚ద్వాజపేయయా॒జీ న కం చ॒న
ప్ర ॒త్యవ॑రోహతి । అపీ॑వ॒ హి దే॒వతా॑నాꣳ సూ॒యతే᳚ ॥ ౧। ౩। ౯। ౨॥

౫౫ నా॒క॒సద॒మిత్యా॑హ । య॒దా వై వసీ॑యా॒న్భవ॑తి । నాక॑మగ॒న్నితి॒ వై
తమా॑హుః । నాక॑మే॒వైతేన॑ గచ్ఛతి । యే గ్రహాః᳚ పఞ్చజ॒నీనా॒ ఇత్యా॑హ ।
ప॒ఞ్చ॒జ॒నానా॑మే॒వైతేన॑ సూయతే । అ॒పాꣳ రస॒ముద్వ॑యస॒మిత్యా॑హ ।
అ॒పామే॒వైతేన॒ రస॑స్య సూయతే । సూర్య॑రశ్మిꣳ స॒మాభృ॑త॒మిత్యా॑హ
సశుక్ర ॒త్వాయ॑ ॥ ౧। ౩। ౯। ౩॥ గ॒చ్ఛ॒తి॒ సూ॒యతే॒ నవ॑ చ ॥ ౯॥
౫౬ ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్ర ꣳ హ॒త్వా । అసు॑రాన్పరా॒భావ్య॑ । సో॑ఽమావా॒స్యాం᳚ ప్రత్యాగ॑చ్ఛత్
। తే పి॒తరః॑ పూర్వే॒ద్యురాగ॑చ్ఛన్ । పి॒తౄన్, య॒జ్ఞో ॑ఽగచ్ఛత్ । తం దే॒వాః

పున॑రయాచన్త । తమే᳚భ్యో॒ న పున॑రదదుః । తే᳚ఽబ్రువ॒న్వరం॑ వృణామహై । అథ॑
వః॒ పున॑ర్దాస్యామః । అ॒స్మభ్య॑మే॒వ పూ᳚ర్వే॒ద్యుః క్రి ॑యాతా॒ ఇతి॑ ॥ ౧। ౩। ౧౦। ౧॥
౫౭ తమే᳚భ్యః॒ పున॑రదదుః । తస్మా᳚త్పి॒తృభ్యః॑ పూర్వే॒ద్యుః క్రి ॑యతే ।
యత్పి॒తృభ్యః॑ పూర్వే॒ద్యుః క॒రోతి॑ । పి॒తృభ్య॑ ఏ॒వ తద్య॒జ్ఞం ని॒ష్క్రీయ॒
యజ॑మానః॒ ప్రత॑నుతే । సోమా॑య పి॒తృపీ॑తాయ స్వ॒ధా నమ॒ ఇత్యా॑హ । పి॒తురే॒వాధి॑
సోమపీ॒థమవ॑రున్ధే । న హి పి॒తా ప్ర ॒మీయ॑మాణ॒ ఆహై ॒ష సో॑మపీ॒థ ఇతి॑ ।
ఇ॒న్ద్రి॒యం వై సో॑మపీ॒థః । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ సో॑మపీ॒థమవ॑రున్ధే । తేనే᳚న్ద్రి॒యేణ॑
ద్వి॒తీయాం᳚ జా॒యామ॒భ్య॑శ్నుతే ॥ ౧। ౩। ౧౦। ౨॥
౫౮ ఏ॒తద్వై బ్రాహ్మ॑ణం పు॒రా వా॑జశ్రవ॒సా వి॒దామ॑క్రన్న్ । తస్మా॒త్తే ద్వేద్వే॑
జా॒యే అ॒భ్యా᳚క్షత । య ఏ॒వం వేద॑ । అ॒భి ద్వి॒తీయాం᳚ జా॒యామ॑శ్నుతే । అ॒గ్నయే॑
కవ్య॒వాహ॑నాయ స్వ॒ధా నమ॒ ఇత్యా॑హ । య ఏ॒వ పి॑తృ॒ణామ॒గ్నిః । తం ప్రీ ॑ణాతి ।
తి॒స్ర ఆహు॑తీర్జుహోతి । త్రిర్నిద॑ధాతి । షట్థ్ సంప॑ద్యన్తే ॥ ౧। ౩। ౧౦। ౩॥
౫౯ షడ్వా ఋ॒తవః॑ । ఋ॒తూనే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । తూ॒ష్ణీం మేక్ష॑ణ॒మాద॑ధాతి ।
అస్తి॑ వా॒ హి ష॒ష్ఠ ఋ॒తుర్న వా᳚ । దే॒వాన్, వై పి॒తౄన్ప్రీ॒తాన్ । మ॒ను॒ష్యాః᳚
పి॒తరోఽను॒ ప్రపి॑పతే । తి॒స్ర ఆహు॑తీర్జుహోతి । త్రిర్నిద॑ధాతి । షట్థ్ సంప॑ద్యన్తే ।
షడ్వా ఋ॒తవః॑ ॥ ౧। ౩। ౧౦। ౪॥
౬౦ ఋ॒తవః॒ ఖలు॒ వై దే॒వాః పి॒తరః॑ । ఋ॒తూనే॒వ దే॒వాన్పి॒తౄన్ప్రీ॑ణాతి
। తాన్ప్రీ॒తాన్ । మ॒ను॒ష్యాః᳚ పి॒తరోఽను॒ ప్రపి॑పతే । స॒కృ॒దా॒చ్ఛి॒న్నం
బ॒ర్॒హిర్భ॑వతి । స॒కృది॑వ॒ హి పి॒తరః॑ । త్రిర్నిద॑ధాతి । తృ॒తీయే॒ వా
ఇ॒తో లో॒కే పి॒తరః॑ । తానే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । పరా॒ఙావ॑ర్తతే ॥ ౧। ౩। ౧౦। ౫॥
౬౧ హ్లీకా॒ హి పి॒తరః॑ । ఓష్మణో᳚ వ్యా॒వృత॒ ఉపా᳚స్తే । ఊ॒ష్మభా॑గా॒ హి పి॒తరః॑
॒ ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । ప్రాశ్యాం ౩ న ప్రాశ్యా ౩ మితి॑ । యత్ప్రా᳚శ్నీ॒యాత్ ।
। బ్ర హ్మ
జన్య॒మన్న॑మద్యాత్ । ప్ర ॒మాయు॑కః స్యాత్ । యన్న ప్రా ᳚శ్నీ॒యాత్ । అహ॑విః స్యాత్ ॥
౧। ౩। ౧౦। ౬॥
౬౨ పి॒తృభ్య॒ ఆవృ॑శ్చ్యేత । అ॒వ॒ఘ్రేయ॑మే॒వ । తన్నేవ॒ ప్రాశి॑తం॒

నేవాప్రా ॑శితమ్ । వీ॒రం వా॒ వై పి॒తరః॑ ప్ర ॒యన్తో॒ హర॑న్తి । వీ॒రం వా॑ దదతి
। ద॒శాం ఛి॑నత్తి । హర॑ణభాగా॒ హి పి॒తరః॑ । పి॒తౄనే॒వ ని॒రవ॑దయతే ।
ఉత్త॑ర॒ ఆయు॑షి॒ లోమ॑ ఛిన్దీత । పి॒తృ॒ణాగ్ హ్యే॑తర్హి ॒ నేదీ॑యః ॥ ౧। ౩। ౧౦। ౭॥
౬౩ నమ॑స్కరోతి । న॒మ॒స్కా॒రో హి పి॑తృ॒ణామ్ । నమో॑ వః పితరో॒ రసా॑య । నమో॑
వః పితరః॒ శుష్మా॑య । నమో॑ వః పితరో జీ॒వాయ॑ । నమో॑ వః పితరః స్వ॒ధాయై ᳚
। నమో॑ వః పితరో మ॒న్యవే᳚ । నమో॑ వః పితరో ఘో॒రాయ॑ । పిత॑రో॒ నమో॑ వః ।
య ఏ॒తస్మిం॑ ల్లో ॒కే స్థ ॥ ౧। ౩। ౧౦। ౮॥
౬౪ యు॒ష్మాగ్ స్తేఽను॑ । యే᳚ఽస్మిం ల్లో ॒కే । మాం తేఽను॑ । య ఏ॒తస్మిం॑ ల్లో ॒కే స్థ ।
యూ॒యం తేషాం॒ వసి॑ష్ఠా భూయాస్త । యే᳚ఽస్మిం ల్లో ॒కే । అ॒హం తేషాం॒ వసి॑ష్ఠో
భూయాస॒మిత్యా॑హ । వసి॑ష్ఠః సమా॒నానాం᳚ భవతి । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్పి॒తృభ్యః॑
క॒రోతి॑ । ఏ॒ష వై మ॑ను॒ష్యా॑ణాం య॒జ్ఞః ॥ ౧। ౩। ౧౦। ౯॥
౬౫ దే॒వానాం॒ వా ఇత॑రే య॒జ్ఞాః । తేన॒ వా ఏ॒తత్పి॑తృలో॒కే చ॑రతి ।
యత్పి॒తృభ్యః॑ క॒రోతి॑ । స ఈ᳚శ్వ॒రః ప్రమే॑తోః । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యయ॒ర్చా
పున॒రైతి॑ । య॒జ్ఞో వై ప్ర ॒జాప॑తిః । య॒జ్ఞేనై ॒వ స॒హ పున॒రైతి॑ । న
ప్ర ॒మాయు॑కో భవతి । పి॒తృ॒లో॒కే వా ఏ॒తద్యజ॑మానశ్చరతి । యత్పి॒తృభ్యః॑
క॒రోతి॑ । స ఈ᳚శ్వ॒ర ఆర్తి॒మార్తోః᳚ । ప్ర ॒జాప॑తి॒స్త్వావైనం॒ తత॒
ఉన్నే॑తుమర్హ ॒తీత్యా॑హుః । యత్ప్రా॑జాప॒త్యయ॒ర్చా పున॒రైతి॑ । ప్ర ॒జాప॑తిరే॒వైనం॒
తత॒ ఉన్న॑యతి । నార్తి॒మార్ఛ॑తి॒ యజ॑మానః ॥ ౧। ౩। ౧౦। ౧౦॥ ఇత్య॑శ్నుతే
పద్యన్తే పద్యన్తే॒ షడ్వా ఋ॒తవో॑ వర్త॒తేఽహ॑విః స్యా॒న్నేదీ॑యః॒ స్థ య॒జ్ఞో
యజ॑మానశ్చరతి॒ యత్పి॒తృభ్యః॑ క॒రోతి॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౧౦॥
దే॒వా॒సు॒రా అ॒గ్నీషోమ॑యోర్దే ॒వా వై యథా॒ దర్శం॑ దే॒వా వై
యద॒న్యైర్గ్రహై ᳚ర్బ్రహ్మవా॒దినో॒ నాగ్ని॑ష్టో ॒మో న సా॑వి॒త్రం దే॒వస్యా॒హం తా॒ర్ప్యꣳ
స॒ప్తాన్న॑హో॒మాన్నృ॒షదం॒ త్వేన్ద్రో॑ వృ॒త్ర ꣳ హ॒త్వా దశ॑ ॥ ౧౦॥
దే॒వా॒సు॒రా వా॒జ్యే॑వైనం॒ తస్మా᳚ద్వాజపేయయా॒జీ దే॒వస్యా॒హం వాజ॒స్యావ॑రుద్ధ్యా
ఇన్ద్రి॒యమే॒వాస్మి॒న్॒ హ్లీకా॒ హి పి॒తరః॒ పఞ్చ॑షష్టిః ॥ ౬౫॥

దే॒వా॒సు॒రా యజ॑మానః ॥
ప్రథమాష్టకే చతుర్థః ప్రపాఠకః ౪

౧ ఉ॒భయే॒ వా ఏ॒తే ప్ర ॒జాప॑తే॒రధ్య॑సృజ్యన్త । దే॒వాశ్చాసు॑రాశ్చ ।
తాన్న వ్య॑జానాత్ । ఇ॒మే᳚ఽన్య ఇ॒మే᳚ఽన్య ఇతి॑ । స దే॒వాన॒ꣳ శూన॑కరోత్ ।
తాన॒భ్య॑షుణోత్ । తాన్ప॒విత్రే ॑ణాపునాత్ । తాన్ప॒రస్తా ᳚త్ప॒విత్ర ॑స్య॒ వ్య॑గృహ్ణాత్ ।
తే గ్రహా॑ అభవన్ । తద్గ్రహా॑ణాం గ్రహ॒త్వమ్ ॥ ౧। ౪। ౧। ౧॥
౨ దే॒వతా॒ వా ఏ॒తా యజ॑మానస్య గృ॒హే గృ॑హ్యన్తే । యద్గ్రహాః᳚ । వి॒దురే॑నం దే॒వాః
। యస్యై॒వం వి॒దుష॑ ఏ॒తే గ్రహా॑ గృ॒హ్యన్తే᳚ । ఏ॒షా వై సోమ॒స్యాహు॑తిః ।
యదు॑పా॒ꣳశుః । సోమే॑న దే॒వాగ్స్త ॑ర్పయా॒ణీతి॒ ఖలు॒ వై సోమే॑న యజతే ।
యదు॑పా॒ꣳశుం జు॒హోతి॑ । సోమేనై॑ ॒వ తద్దే ॒వాగ్స్త ॑ర్పయతి । యద్గ్రహా᳚ఞ్జు ॒హోతి॑
॥ ౧। ౪। ౧। ౨॥
౩ దే॒వా ఏ॒వ తద్దే ॒వాన్గ ॑చ్ఛన్తి । యచ్చ॑మ॒సాఞ్జు ॒హోతి॑ । తేనై ॒వాను॑రూపేణ॒
యజ॑మానః సువ॒ర్గం లో॒కమే॑తి । కిం న్వే॑తదగ్ర ॑ ఆసీ॒దిత్యా॑హుః । యత్పాత్రా ॒ణీతి॑
। ఇ॒యం వా ఏ॒తదగ్ర ॑ ఆసీత్ । మృ॒న్మయా॑ని॒ వా ఏ॒తాన్యా॑సన్ । తైర్దే ॒వా న
వ్యా॒వృత॑మగచ్ఛన్ । త ఏ॒తాని॑ దారు॒మయా॑ణి॒ పాత్రా ᳚ణ్యపశ్యన్ । తాన్య॑కుర్వత ॥
౧। ౪। ౧। ౩॥
౪ తైర్వై తే వ్యా॒వృత॑మగచ్ఛన్ । యద్దా ॑రు॒మయా॑ణి॒ పాత్రా ॑ణి॒ భవ॑న్తి ।
వ్యా॒వృత॑మే॒వ తైర్యజ॑మానో గచ్ఛతి । యాని॑ దారు॒మయా॑ణి॒ పాత్రా ॑ణి॒
భవ॑న్తి । అ॒ముమే॒వ తైర్లో ॒కమ॒భిజ॑యతి । యాని॑ మృ॒న్మయా॑ని ।
ఇ॒మమే॒వ తైర్లో ॒కమ॒భిజ॑యతి । బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । కాశ్చత॑స్రః
స్థా ॒లీర్వా॑య॒వ్యాః᳚ సోమ॒గ్రహ॑ణీ॒రితి॑ । దే॒వా వై పృశ్ని॑మదుహ్రన్ ॥ ౧। ౪। ౧। ౪॥
౫ తస్యా॑ ఏ॒తే స్తనా॑ ఆసన్ । ఇ॒యం వై పృశ్నిః॑ । తామా॑ది॒త్యా ఆ॑దిత్యస్థా ॒ల్యా
చతు॑ష్పదః ప॒శూన॑దుహ్రన్ । యదా॑దిత్యస్థా ॒లీ భవ॑తి । చతు॑ష్పద ఏ॒వ
తయా॑ ప॒శూన్, యజ॑మాన ఇ॒మాం దు॑హే । తామిన్ద్ర॑ ఉక్థ్యస్థా ॒ల్యేన్ద్రి॒యమ॑దుహత్ ।

యదు॑క్థ్యస్థా ॒లీ భవ॑తి । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ తయా॒ యజ॑మాన ఇ॒మాం దు॑హే । తాం విశ్వే॑
దే॒వా ఆ᳚గ్రయణస్థా ॒ల్యోర్జ ॑మదుహ్రన్ । యదా᳚గ్రయణస్థా ॒లీ భవ॑తి ॥ ౧। ౪। ౧। ౫॥
౬ ఊర్జ ॑మే॒వ తయా॒ యజ॑మాన ఇ॒మాం దు॑హే । తాం మ॑ను॒ష్యా᳚
ధ్రువస్థా ॒ల్యాఽఽయు॑రదుహ్రన్ । యద్ధ్రు॑వస్థా ॒లీ భవ॑తి । ఆయు॑రే॒వ తయా॒ యజ॑మాన
ఇ॒మాం దు॑హే । స్థా ॒ల్యా గృ॒హ్ణాతి॑ । వా॒య॒వ్యే॑న జుహోతి । తస్మా॑ద॒న్యేన॒ పాత్రే ॑ణ
ప॒శూన్దు ॒హన్తి॑ । అ॒న్యేన॒ ప్రతి॑గృహ్ణన్తి । అథో᳚ వ్యా॒వృత॑మే॒వ తద్యజ॑మానో
గచ్ఛతి ॥ ౧। ౪। ౧। ౬॥ గ్ర ॒హ॒త్వం గ్రహా᳚ఞ్జు ॒హోత్య॑కుర్వతాదుహ్రన్నాగ్రయణస్థా ॒లీ
భవ॑తి॒ నవ॑ చ ॥ ౧॥
౭ యు॒వꣳ సు॒రామ॑మశ్వినా । నము॑చావాఽసు॒రే సచా᳚ । వి॒పి॒పా॒నా శు॑భస్పతీ
। ఇన్ద్రం॒ కర్మ॑స్వావతమ్ । పు॒త్రమి॑వ పి॒తరా॑వ॒శ్వినో॒భా । ఇన్ద్రావ॑తం॒
కర్మ॑ణా ద॒ꣳసనా॑భిః । యథ్సు॒రామం॒ వ్యపి॑బః॒ శచీ॑భిః । సర॑స్వతీ త్వా
మఘవన్నభీష్ణాత్ । అహా᳚వ్యగ్నే హ॒విరా॒స్యే॑ తే । స్రు ॒చీవ॑ ఘృ॒తం చ॒మూ ఇ॑వ॒
సోమః॑ ॥ ౧। ౪। ౨। ౧॥
౮ వా॒జ॒సనిꣳ
’ ర॒యిమ॒స్మే సు॒వీర᳚మ్ । ప్ర ॒శ॒స్తం ధే॑హి య॒శసం॑
బృ॒హన్త᳚మ్ । యస్మి॒న్నశ్వా॑స ఋష॒భాస॑ ఉ॒క్షణః॑ । వ॒శా మే॒షా

అ॑వసృ॒ష్టాస॒ ఆహు॑తాః । కీ॒లా॒ల॒పే సోమ॑పృష్ఠాయ వే॒ధసే᳚ । హృ॒దా మ॒తిం
జ॑నయ॒ చారు॑మ॒గ్నయే᳚ । నానా॒ హి వాం᳚ దే॒వహి॑త॒ꣳ సదో॑ మి॒తమ్ । మా
సꣳసృ॑క్షాథాం పర॒మే వ్యో॑మన్ । సురా॒ త్వమసి॑ శు॒ష్మిణీ॒ సోమ॑ ఏ॒షః ।
మా మా॑ హిꣳసీః॒ స్వాం యోని॑మావి॒శన్ ॥ ౧। ౪। ౨। ౨॥
౯ యదత్ర ॑ శి॒ష్ట ꣳ ర॒సినః॑ సు॒తస్య॑ । యదిన్ద్రో॒ అపి॑బ॒చ్ఛచీ॑భిః ।
అ॒హం తద॑స్య॒ మన॑సా శి॒వేన॑ । సోమ॒ꣳ రాజా॑నమి॒హ భ॑క్షయామి । ద్వే
స్రు ॒తీ అ॑శ‍ృణవం పితృ॒ణామ్ । అ॒హం దే॒వానా॑ము॒త మర్త్యా॑నామ్ । తాభ్యా॑మి॒దం
విశ్వం॒ భువ॑న॒ꣳ సమే॑తి । అ॒న్త॒రా పూర్వ॒మప॑రం చ కే॒తుమ్ । యస్తే॑
దేవ వరుణ గాయ॒త్రఛ॑న్దాః॒ పాశః॑ । తం త॑ ఏ॒తేనావ॑యజే ॥ ౧। ౪। ౨। ౩॥
౧౦ యస్తే॑ దేవ వరుణ త్రి ॒ష్టుప్ఛ॑న్దాః॒ పాశః॑ । తం త॑ ఏ॒తేనావ॑యజే । యస్తే॑

దేవ వరుణ॒ జగ॑తీఛన్దాః॒ పాశః॑ । తం త॑ ఏ॒తేనావ॑యజే । సోమో॒ వా ఏ॒తస్య॑
రా॒జ్యమాద॑త్తే । యో రాజా॒ సన్రా ॒జ్యో వా॒ సోమే॑న॒ యజ॑తే । దే॒వ॒సు॒వామే॒తాని॑
హ॒వీꣳషి॑ భవన్తి । ఏ॒తావ॑న్తో॒ వై దే॒వానాꣳ
’ స॒వాః । త ఏ॒వాస్మై॑
స॒వాన్ప్రయ॑చ్ఛన్తి । త ఏ॑నం॒ పునః॑ సువన్తే రా॒జ్యాయ॑ । దే॒వ॒సూ రాజా॑ భవతి ॥

౧। ౪। ౨। ౪॥ సోమ॑ ఆవి॒శన్, య॑జే రా॒జ్యాయైకం॑ చ ॥ ౨॥
౧౧ ఉద॑స్థాద్దే ॒వ్యది॑తిర్విశ్వరూ॒పీ । ఆయు॑ర్య॒జ్ఞప॑తావధాత్ । ఇన్ద్రా॑య కృణ్వ॒తీ
భా॒గమ్ । మి॒త్రాయ॒ వరు॑ణాయ చ । ఇ॒యం వా అ॑గ్నిహో॒త్రీ । ఇ॒యం వా ఏ॒తస్య॒ నిషీ॑దతి
। యస్యా᳚గ్నిహో॒త్రీ ని॒షీద॑తి । తాముత్థా పయేత్
॑ । ఉద॑స్థాద్దే వ్యది
॒ ॑తి॒రితి॑ । ఇ॒యం
వై దే॒వ్యది॑తిః ॥ ౧। ౪। ౩। ౧॥
౧౨ ఇ॒మామే॒వాస్మా॒ ఉత్థా ॑పయతి । ఆయు॑ర్య॒జ్ఞప॑తావధా॒దిత్యా॑హ ।
ఆయు॑రే॒వాస్మి॑న్దధాతి । ఇన్ద్రా॑య కృణ్వ॒తీ భా॒గం మి॒త్రాయ॒ వరు॑ణాయ॒ చేత్యా॑హ
। య॒థా॒ య॒జురే॒వైతత్ । అవ॑ర్తిం॒ వా ఏ॒షైతస్య॑ పా॒ప్మానం॑ ప్రతి॒ఖ్యాయ॒
నిషీ॑దతి । యస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర్యుప॑సృష్టా ని॒షీద॑తి । తాం దు॒గ్ధ్వా బ్రా ᳚హ్మ॒ణాయ॑
దద్యాత్ । యస్యాన్నం॒ నాద్యాత్ । అవ॑ర్తిమే॒వాస్మి॑న్పా॒ప్మానం॒ ప్రతి॑ముఞ్చతి ॥ ౧।
౪। ౩। ౨॥
౧౩ దు॒గ్ధ్వా ద॑దాతి । న హ్యదృ॑ష్టా ॒ దక్షి॑ణా దీ॒యతే᳚ । పృ॒థి॒వీం వా ఏ॒తస్య॒
పయః॒ ప్రవి॑శతి । యస్యా᳚గ్నిహో॒త్రం దు॒హ్యమా॑న॒గ్గ్ ॒ స్కన్ద ॑తి । యద॒ద్య దు॒గ్ధం
పృ॑థి॒వీమస॑క్త । యదోష॑ధీర॒ప్యస॑ర॒ద్యదాపః॑ । పయో॑ గృ॒హేషు॒ పయో॑
అఘ్ని॒యాసు॑ । పయో॑ వ॒థ్సేషు॒ పయో॑ అస్తు॒ తన్మయీత్యా॑హ । పయ॑
ఏ॒వాత్మన్గృ॒హేషు॑
ప॒శుషు॑ ధత్తే । అ॒ప ఉప॑సృజతి ॥ ౧। ౪। ౩। ౩॥
౧౪ అ॒ద్భిరే॒వైన॑దాప్నోతి । యో వై య॒జ్ఞస్యార్తే॒నానా᳚ర్తꣳ సꣳసృ॒జతి॑ । ఉ॒భే
వై తే తర్హ్యార్ఛ॑తః । ఆర్ఛ॑తి॒ ఖలు॒ వా ఏ॒తద॑గ్నిహో॒త్రమ్ । యద్దు ॒హ్యమా॑న॒గ్గ్ ॒
స్కన్ద ॑తి । యద॑భిదు॒హ్యాత్ । ఆర్తే॒నానా᳚ర్తం య॒జ్ఞస్య॒ సꣳసృ॑జేత్ ।
తదే॒వ యా॒దృక్కీ॒దృక్చ॑ హోత॒వ్య᳚మ్ । అథా॒న్యాం దు॒గ్ధ్వా పున॑ర్ హోత॒వ్య᳚మ్ ।

అనా᳚ర్తేనై ॒వార్తం॑ య॒జ్ఞస్య॒ నిష్క॑రోతి ॥ ౧। ౪। ౩। ౪॥
౧౫ యద్యుద్ద్రు॑తస్య॒ స్కన్దే ᳚త్ । యత్తతోఽహు॑త్వా॒ పున॑రే॒యాత్ । య॒జ్ఞం విచ్ఛి॑న్ద్యాత్
। యత్ర ॒ స్కన్దే ᳚త్ । తన్ని॒షద్య॒ పున॑ర్గృహ్ణీయాత్ । యత్రై॒వ స్కన్ద ॑తి । తత॑
ఏ॒వైన॒త్పున॑ర్గృహ్ణాతి । తదే॒వ యా॒దృక్కీ॒దృక్చ॑ హోత॒వ్య᳚మ్ । అథా॒న్యాం
దు॒గ్ధ్వా పున॑ర్ హోత॒వ్య᳚మ్ । అనా᳚ర్తేనై ॒వార్తం॑ య॒జ్ఞస్య॒ నిష్క॑రోతి ॥ ౧। ౪। ౩। ౫॥
౧౬ వి వా ఏ॒తస్య॑ య॒జ్ఞశ్ఛి॑ద్యతే । యస్యా᳚గ్నిహో॒త్రే ॑ఽధిశ్రి ॑తే॒ శ్వాఽన్త॒రా
ధావ॑తి । రు॒ద్రః ఖలు॒ వా ఏ॒షః । యద॒గ్నిః । యద్గామ॑న్వత్యావ॒ర్తయే᳚త్
। రు॒ద్రాయ॑ ప॒శూనపి॑దధ్యాత్ । అ॒ప॒శుర్యజ॑మానః స్యాత్ ।
యద॒పో᳚ఽన్వతిషి॒ఞ్చేత్ । అ॒నా॒ద్యమ॒గ్నేరాపః॑ । అ॒నా॒ద్యమా᳚భ్యా॒మపి॑
దధ్యాత్ । గార్హ ॑పత్యా॒ద్భస్మా॒దాయ॑ । ఇ॒దం విష్ణు ॒ర్విచ॑క్రమ॒ ఇతి॑
వైష్ణ ॒వ్యర్చాఽహ॑వ॒నీయా᳚ద్ధ్వ॒ꣳసయ॒న్నుద్ద్ర॑వేత్ । య॒జ్ఞో వై విష్ణుః॑ ।
య॒జ్ఞేనై ॒వ య॒జ్ఞ ꣳ సంత॑నోతి । భస్మ॑నా ప॒దమపి॑ వపతి॒ శాన్త్యై᳚ ॥ ౧। ౪। ౩। ౬॥ వై
దే॒వ్యది॑తిర్ముఞ్చతి సృజతి కరోతి కరోత్యాభ్యా॒మపి॑ దధ్యా॒త్పఞ్చ॑
చ ॥ ౩॥
౧౭ ని వా ఏ॒తస్యా॑హవ॒నీయో॒ గార్హ ॑పత్యం కామయతే । ని గార్హ ॑పత్య ఆహవ॒నీయ᳚మ్ ।
యస్యా॒గ్నిమను॑ద్ధృత॒ꣳ సూఱ్యో॒ఽభిని॒మ్రోచ॑తి । ద॒ర్భేణ॒ హిర॑ణ్యం
ప్ర ॒బధ్య॑ పు॒రస్తా ᳚ద్ధరేత్ । అథా॒గ్నిమ్ । అథా᳚గ్నిహో॒త్రమ్ । యద్ధిర॑ణ్యం
పు॒రస్తా ॒ద్ధర॑తి । జ్యోతి॒ర్వై హిర॑ణ్యమ్ । జ్యోతి॑రే॒వైనం॒ పశ్య॒న్నుద్ధ ॑రతి ।
యద॒గ్నిం పూర్వ॒ꣳ హర॒త్యథా᳚గ్నిహో॒త్రమ్ ॥ ౧। ౪। ౪। ౧॥
౧౮ భా॒గ॒ధేయేనై॑ ॒వైనం॒ ప్రణ॑యతి । బ్రా ॒హ్మ॒ణ ఆ॑ర్షే ॒య ఉద్ధ ॑రేత్ ।
బ్రా ॒హ్మ॒ణో వై సర్వా॑ దే॒వతాః᳚ । సర్వా॑భిరే॒వైనం॑ దే॒వతా॑భి॒రుద్ధ ॑రతి ।
అ॒గ్ని॒హో॒త్రము॑ప॒సాద్యాతమి॑తోరాసీత । వ్ర ॒తమే॒వ హ॒తమను॑ మ్రియతే । అన్తం॒
వా ఏ॒ష ఆ॒త్మనో॑ గచ్ఛతి । యస్తామ్య॑తి । అన్త॑మే॒ష య॒జ్ఞస్య॑ గచ్ఛతి ।
యస్యా॒గ్నిమను॑ద్ధృత॒ꣳ సూఱ్యో॒ఽభిని॒మ్రోచ॑తి ॥ ౧। ౪। ౪। ౨॥
౧౯ పునః॑ స॒మన్య॑ జుహోతి । అన్తేనై॑ ॒వాన్తం॑ య॒జ్ఞస్య॒ నిష్క॑రోతి । వరు॑ణో॒ వా

ఏ॒తస్య॑ య॒జ్ఞం గృ॑హ్ణాతి । యస్యా॒గ్నిమను॑ద్ధృత॒ꣳ సూఱ్యో॒ఽభిని॒మ్రోచ॑తి ।
వా॒రు॒ణం చ॒రుం నిర్వ॑పేత్ । తేనై ॒వ య॒జ్ఞం నిష్క్రీ॑ణీతే । ని వా ఏ॒తస్యా॑హవ॒నీయో॒
గార్హ ॑పత్యం కామయతే । ని గార్హ ॑పత్య ఆహవ॒నీయ᳚మ్ । యస్యా॒గ్నిమను॑ద్ధృత॒ꣳ
సూఱ్యో॒ఽభ్యు॑దేతి॑ । చ॒తు॒ర్గృ॒హీ॒తమాజ్యం॑ పు॒రస్తా ᳚ద్ధరేత్ ॥ ౧। ౪। ౪। ౩॥
౨౦ అథా॒గ్నిమ్ । అథా᳚గ్నిహో॒త్రమ్ । యదాజ్యం॑ పు॒రస్తా ॒ద్ధర॑తి । ఏ॒తద్వా అ॒గ్నేః ప్రి ॒యం
ధామ॑ । యదాజ్య᳚మ్ । ప్రి ॒యేణై ॒వైనం॒ ధామ్నా॒ సమ॑ర్ధయతి । యద॒గ్నిం పూర్వ॒ꣳ
హర॒త్యథా᳚గ్నిహో॒త్రమ్ । భా॒గ॒ధేయేనై॑ ॒వైనం॒ ప్రణ॑యతి । బ్రా ॒హ్మ॒ణ ఆ॑ర్షే ॒య
ఉద్ధ ॑రేత్ । బ్రా ॒హ్మ॒ణో వై సర్వా॑ దే॒వతాః᳚ ॥ ౧। ౪। ౪। ౪॥
౨౧ సర్వా॑భిరే॒వైనం॑ దే॒వతా॑భి॒రుద్ధ ॑రతి । పరా॑చీ॒ వా ఏ॒తస్మై᳚
వ్యు॒చ్ఛన్తీ॒ వ్యు॑చ్ఛతి । యస్యా॒గ్నిమను॑ద్ధృత॒ꣳ సూఱ్యో॒ఽభ్యు॑దేతి॑ । ఉ॒షాః
కే॒తునా॑ జుషతామ్ । య॒జ్ఞం దే॒వేభి॑రిన్వి॒తమ్ । దే॒వేభ్యో॒ మధు॑మత్తమ॒గ్గ్ ॒
స్వాహేతి॑ ప్ర ॒త్యఙ్ఙ్ ని॒షద్యాజ్యే॑న జుహుయాత్ । ప్ర ॒తీచీ॑మే॒వాస్మై॒ వివా॑సయతి ।
అ॒గ్ని॒హో॒త్రము॑ప॒సాద్యాతమి॑తోరాసీత । వ్ర ॒తమే॒వ హ॒తమను॑ మ్రియతే । అన్తం॒
వా ఏ॒ష ఆ॒త్మనో॑ గచ్ఛతి ॥ ౧। ౪। ౪। ౫॥
౨౨ యస్తామ్య॑తి । అన్త॑మే॒ష య॒జ్ఞస్య॑ గచ్ఛతి । యస్యా॒గ్నిమను॑ద్ధృత॒ꣳ
సూఱ్యో॒ఽభ్యు॑దేతి॑ । పునః॑ స॒మన్య॑ జుహోతి । అన్తేనై॑ ॒వాన్తం॑ య॒జ్ఞస్య॒
నిష్క॑రోతి । మి॒త్రో వా ఏ॒తస్య॑ య॒జ్ఞం గృ॑హ్ణాతి । యస్యా॒గ్నిమను॑ద్ధృత॒ꣳ
సూఱ్యో॒ఽభ్యు॑దేతి॑ । మై ॒త్రం చ॒రుం నిర్వ॑పేత్ । తేనై ॒వ య॒జ్ఞం నిష్క్రీ॑ణీతే ।
యస్యా॑హవ॒నీయేఽను॑ద్వాతే॒ గార్హ ॑పత్య ఉ॒ద్వాయే᳚త్ ॥ ౧। ౪। ౪। ౬॥
౨౩ యదా॑హవ॒నీయ॒మను॑ద్వాప్య॒ గార్హ ॑పత్యం॒ మన్థే ᳚త్ । విచ్ఛి॑న్ద్యాత్ ।
భ్రాతృ॑వ్యమస్మై జనయేత్ । యద్వై య॒జ్ఞస్య॑ వాస్త॒వ్యం॑ క్రి ॒యతే᳚ । తదను॑
రు॒ద్రోఽవ॑చరతి । యత్పూర్వ॑మన్వవ॒స్యేత్ । వా॒స్త॒వ్య॑మ॒గ్నిముపా॑సీత । రు॒ద్రో ᳚ఽస్య
ప॒శూన్ఘాతు॑కః స్యాత్ । ఆ॒హ॒వ॒నీయ॑ము॒ద్వాప్య॑ । గార్హ ॑పత్యం మన్థేత్ ॥ ౧। ౪। ౪। ౭॥
౨౪ ఇ॒తః ప్ర ॑థ॒మం జ॑జ్ఞే అ॒గ్నిః । స్వాద్యోనే॒రధి॑ జా॒తవే॑దాః । స

గా॑యత్రి ॒యా త్రి ॒ష్టుభా॒ జగ॑త్యా । దే॒వేభ్యో॑ హ॒వ్యం వ॑హతు ప్రజా॒నన్నితి॑ ।
ఛన్దో ॑భిరే॒వైన॒గ్గ్ ॒ స్వాద్యోనేః॒ ప్రజ॑నయతి । గార్హ ॑పత్యం మన్థతి । గార్హ ॑పత్యం॒
వా అన్వాహి॑తాగ్నేః ప॒శవ॒ ఉప॑తిష్ఠన్తే । స యదు॒ద్వాయ॑తి । తదను॑ ప॒శవోఽప॑
క్రామన్తి । ఇ॒షే ర॒య్యై ర॑మస్వ ॥ ౧। ౪। ౪। ౮॥
౨౫ సహ॑సే ద్యు॒మ్నాయ॑ । ఊ॒ర్జే పత్యా॒యేత్యా॑హ । ప॒శవో॒ వై ర॒యిః । ప॒శూనే॒వాస్మై॑
రమయతి । సా॒ర॒స్వ॒తౌ త్వోథ్సౌ॒ సమి॑న్ధాతా॒మిత్యా॑హ । ఋ॒ఖ్సా॒మే వై
సా॑రస్వ॒తావుథ్సౌ᳚ । ఋ॒ఖ్సా॒మాభ్యా॑మే॒వైన॒ꣳ సమి॑న్ధే । స॒మ్రాడ॑సి
వి॒రాడ॒సీత్యా॑హ । ర॒థ॒న్త॒రం వై స॒మ్రాట్ । బృ॒హద్వి॒రాట్ ॥ ౧। ౪। ౪। ౯॥
౨౬ తాభ్యా॑మే॒వైన॒ꣳ సమి॑న్ధే । వజ్రో ॒ వై చ॒క్రమ్ । వజ్రో ॒ వా ఏ॒తస్య॑ య॒జ్ఞం
విచ్ఛి॑నత్తి । యస్యానో॑ వా॒ రథో॑ వాఽన్త॒రాఽగ్నీ యాతి॑ । ఆ॒హ॒వ॒నీయ॑ము॒ద్వాప్య॑ ।
గార్హ ॑పత్యా॒దుద్ధ ॑రేత్ । యద॑గ్నే॒ పూర్వం॒ ప్రభృ॑తం ప॒దꣳ హి తే᳚ । సూర్య॑స్య
ర॒శ్మీనన్వా॑త॒తాన॑ । తత్ర ॑ రయి॒ష్ఠామను॒ సంభరై॑ ॒తమ్ । సం నః॑ సృజ
సుమ॒త్యా వాజ॑వ॒త్యేతి॑ ॥ ౧। ౪। ౪। ౧౦॥
౨౭ పూర్వే॑ణై ॒వాస్య॑ య॒జ్ఞేన॑ య॒జ్ఞమను॒ సం త॑నోతి । త్వమ॑గ్నే స॒ప్రథా॑
అ॒సీత్యా॑హ । అ॒గ్నిః సర్వా॑ దే॒వతాః᳚ । దే॒వతా॑భిరే॒వ య॒జ్ఞ ꣳ సం త॑నోతి
। అ॒గ్నయే॑ పథి॒కృతే॑ పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర్వ॑పేత్ । అ॒గ్నిమే॒వ
ప॑థి॒కృత॒గ్గ్ ॒ స్వేన॑ భాగ॒ధేయే॒నోప॑ ధావతి । స ఏ॒వైనం॑ య॒జ్ఞియం॒
పన్థా ॒మపి॑ నయతి । అ॒న॒డ్వాన్దక్షి॑ణా । వ॒హీ హ్యే॑ష సమృ॑ద్ధ్యై ॥ ౧। ౪। ౪। ౧౧॥
హర॒త్యథా᳚గ్నిహో॒త్రం ని॒మ్రోచ॑తి హరేద్దే ॒వతా॑ గచ్ఛత్యు॒ద్వాయే᳚న్మన్థేద్రమస్వ
బృ॒హద్వి॒రాడితి॒ నవ॑ చ ॥ ౪॥ ని వై పూర్వం॒ త్రీణి॑ ని॒మ్రోచ॑తి ద॒ర్భేణ॒
యద్ధిర॑ణ్యమగ్నిహో॒త్రం పున॒ర్వరు॑ణో వారు॒ణం ని వా ఏ॒తస్యా॒భ్యు॑దేతి॑
చతుర్గృహీ॒తమాజ్యం॒ యదాజ్యం॒ పరా᳚చ్యు॒షాః పున॑ర్మి॒త్రో మై ॒త్రం
యస్యా॑హవ॒నీయేఽను॑ద్వాతే॒ గార్హ ॑పత్యే॒ యద్వై ॥
౨౮ యస్య॑ ప్రాతఃసవ॒నే సోమో॑ఽతి॒రిచ్య॑తే । మాధ్య॑న్దిన॒ꣳ సవ॑నం

కా॒మయ॑మానో॒ఽభ్యతి॑రిచ్యతే । గౌర్ధ ॑యతి మ॒రుతా॒మితి॒ ధయ॑ద్వతీషు కుర్వన్తి ।
హి॒నస్తి॒ వై స॒న్ధ్యధీ॑తమ్ । స॒న్ధీవ॒ ఖలు॒ వా ఏ॒తత్ । యథ్సవ॑నస్యాతి॒రిచ్య॑తే
। యద్ధయ॑ద్వతీషు కు॒ర్వన్తి॑ । స॒న్ధేః శాన్త్యై᳚ । గా॒య॒త్ర ꣳ సామ॑ భవతి
పఞ్చద॒శః స్తోమః॑ । తేనై ॒వ ప్రా ॑తఃసవ॒నాన్న య॑న్తి ॥ ౧। ౪। ౫। ౧॥
౨౯ మ॒రుత్వ॑తీషు కుర్వన్తి । తేనై ॒వ మాధ్య॑న్దినా॒థ్సవ॑నా॒న్న య॑న్తి ।
హోతు॑శ్చమ॒సమనూన్న॑యన్తే । హోతాఽను॑శꣳసతి । మ॒ధ్య॒త ఏ॒వ య॒జ్ఞ ꣳ
స॒మాద॑ధాతి । యస్య॒ మాధ్య॑న్దినే॒ సవ॑నే॒ సోమో॑ఽతి॒రిచ్య॑తే । ఆ॒ది॒త్యం
తృ॑తీయసవ॒నం కా॒మయ॑మానో॒ఽభ్యతి॑రిచ్యతే । గౌ॒రి॒వీ॒తꣳ సామ॑ భవతి ।
అతి॑రిక్తం॒ వై గౌ॑రివీ॒తమ్ । అతి॑రిక్తం॒ యథ్సవ॑నస్యాతి॒రిచ్య॑తే ॥ ౧। ౪। ౫। ౨॥
౩౦ అతి॑రిక్తస్య॒ శాన్త్యై᳚ । బణ్మ॒హాꣳ అ॑సి సూ॒ర్యేతి॑ కుర్వన్తి । యస్యై॒వాది॒త్యస్య॒
సవ॑నస్య॒ కామే॑నాతి॒రిచ్య॑తే । తేనై ॒వైనం॒ కామే॑న॒ సమ॑ర్ధయన్తి
। గౌ॒రి॒వీ॒తꣳ సామ॑ భవతి । తేనై వ
॒ మాధ్య॑న్దినా॒థ్సవ॑నా॒న్న
య॑న్తి । స॒ప్త॒ద॒శః స్తోమః॑ । తేనై ॒వ తృ॑తీయసవ॒నాన్న య॑న్తి ।
హోతు॑శ్చమ॒సమనూన్న॑యన్తే । హోతాఽను॑శꣳసతి ॥ ౧। ౪। ౫। ౩॥
౩౧ మ॒ధ్య॒త ఏ॒వ య॒జ్ఞ ꣳ స॒మాద॑ధాతి । యస్య॑ తృతీయసవ॒నే
సోమో॑ఽతి॒రిచ్యే॑త । ఉ॒క్థ్యం॑ కుర్వీత । యస్యో॒క్థ్యే॑ఽతి॒రిచ్యే॑త ।
అ॒తి॒రా॒త్రం కు॑ర్వీత । యస్యా॑తిరా॒త్రే ॑ఽతి॒రిచ్య॑తే । తత్త్వై దు॑ష్ప్రజ్ఞా ॒నమ్
। యజ॑మానం॒ వా ఏ॒తత్ప॒శవ॑ ఆ॒సాహ్య॑ యన్తి । బృ॒హథ్సామ॑ భవతి ।
బృ॒హద్వా ఇ॒మాన్ లో॒కాన్దా ॑ధార । బార్హ ॑తాః ప॒శవః॑ । బృ॒హ॒తైవాస్మై॑
ప॒శూన్దా ॑ధార । శి॒పి॒వి॒ష్టవ॑తీషు కుర్వన్తి । శి॒పి॒వి॒ష్టో వై దే॒వానాం᳚
పు॒ష్టమ్ । పుష్ట్యై॒వైన॒ꣳ సమ॑ర్ధయన్తి । హోతు॑శ్చమ॒సమనూన్న॑యన్తే ।
హోతాఽను॑శꣳసతి । మ॒ధ్య॒త ఏ॒వ య॒జ్ఞ ꣳ స॒మాద॑ధాతి ॥ ౧। ౪। ౫। ౪॥
య॒న్తి॒ సవ॑నస్యాతి॒రిచ్య॑తే శꣳసతి దాధారా॒ష్టౌ చ॑ ॥ ౫॥
౩౨ ఏకై ॑కో॒ వై జ॒నతా॑యా॒మిన్ద్రః॑ । ఏకం॒ వా ఏ॒తావిన్ద్ర॑మ॒భి సꣳసు॑నుతః

। యౌ ద్వౌ సꣳ
’సును॒తః । ప్ర జాప
॒ ॑తి॒ర్వా ఏ॒ష వితా॑యతే । యద్య॒జ్ఞః ।
తస్య॒ గ్రావా॑ణో॒ దన్తాః᳚ । అ॒న్య॒త॒రం వా ఏ॒తే సꣳ
’సున్వ॒తోర్నిర్బ॑ప్సతి ।
పూర్వే॑ణోప॒సృత్యా॑ దే॒వతా॒ ఇత్యా॑హుః । పూ॒ర్వో॒ప॒సృ॒తస్య॒ వై శ్రేయా᳚న్భవతి ।

ఏతి॑వ॒న్త్యాజ్యా॑ని భవన్త్య॒భిజి॑త్యై ॥ ౧। ౪। ౬। ౧॥
౩౩ మ॒రుత్వ॑తీః ప్రతి॒పదః॑ । మ॒రుతో॒ వై దే॒వానా॒మప॑రాజితమా॒యత॑నమ్ ।
దే॒వానా॑మే॒వాప॑రాజిత ఆ॒యత॑నే యతతే । ఉ॒భే బృ॑హద్రథన్త॒రే భ॑వతః । ఇ॒యం
వావ ర॑థన్త॒రమ్ । అ॒సౌ బృ॒హత్ । ఆ॒భ్యామే॒వైన॑మ॒న్తరే॑తి । వా॒చశ్చ॒
మన॑సశ్చ । ప్రా ॒ణాచ్చా॑పా॒నాచ్చ॑ । ది॒వశ్చ॑ పృథి॒వ్యాశ్చ॑ ॥ ౧। ౪। ౬। ౨॥
౩౪ సర్వ॑స్మాద్వి॒త్తాద్వేద్యా᳚త్ । అ॒భి॒వ॒ర్తో బ్ర ॑హ్మసా॒మం భ॑వతి । సు॒వ॒ర్గస్య॑
లో॒కస్యా॒భివృ॑త్త్యై । అ॒భి॒జిద్భ॑వతి । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్యా॒భిజి॑త్యై ।
వి॒శ్వ॒జిద్భ॑వతి । విశ్వ॑స్య॒ జిత్యై᳚ । యస్య॒ భూయాꣳ
’సో యజ్ఞక్ర ॒తవ॒
ఇత్యా॑హుః । స దే॒వతా॑ వృఙ్క్త ॒ ఇతి॑ । యద్య॑గ్నిష్టో ॒మః సోమః॑ ప॒రస్తా ॒థ్స్యాత్ ॥

౧। ౪। ౬। ౩॥
౩౫ ఉ॒క్థ్యం॑ కుర్వీత । యద్యు॒క్థ్యః॑ స్యాత్ । అ॒తి॒రా॒త్రం కు॑ర్వీత ।
య॒జ్ఞ ॒క్ర ॒తుభి॑రే॒వాస్య॑ దే॒వతా॑ వృఙ్క్తే । యో వై ఛన్దో ॑భిరభి॒భవ॑తి ।
స సꣳ
’సున్వ॒తోర॒భిభ॑వతి । సం॒వే॒శాయ॑ త్వోపవే॒శాయ॒ త్వేత్యా॑హ
। ఛన్దా ꣳ
’సి॒ వై సం॑వే॒శ ఉ॑పవే॒శః । ఛన్దో ॑భిరే॒వాస్య॒
ఛన్దాగ్॑స్య॒భిభ॑వతి । ఇ॒ష్టర్గో ॒ వా ఋ॒త్విజా॑మధ్వ॒ర్యుః ॥ ౧। ౪। ౬। ౪॥

౩౬ ఇ॒ష్టర్గః॒ ఖలు॒ వై పూర్వో॒ఽర్ష్టుః, క్షీ॑యతే । ప్రాణా॑పానౌ మృ॒త్యోర్మా॑
పాత॒మిత్యా॑హ । ప్రా ॒ణా॒పా॒నయో॑రే॒వ శ్ర ॑యతే । ప్రాణా॑పానౌ॒ మా మా॑
హాసిష్ట ॒మిత్యా॑హ । నైనం॑ పు॒రాఽఽయు॑షః ప్రాణాపా॒నౌ జ॑హితః । ఆర్తిం॒ వా
ఏ॒తే నియ॑న్తి । యేషాం᳚ దీక్షి॒తానాం᳚ ప్ర ॒మీయ॑తే । తం యద॑వ॒వర్జే ॑యుః ।
క్రూ ॒ర॒కృతా॑మివైషాం లో॒కః స్యా᳚త్ । ఆహ॑ర ద॒హేతి॑ బ్రూయాత్ ॥ ౧। ౪। ౬। ౫॥
౩౭ తం ద॑క్షిణ॒తో వేద్యై॑ ని॒ధాయ॑ । స॒ర్ప॒రా॒జ్ఞియా॑ ఋ॒గ్భిః స్తు॑యుః । ఇ॒యం
వై సర్ప॑తో॒ రాజ్ఞీ ᳚ । అ॒స్యా ఏ॒వైనం॒ పరి॑దదతి । వ్యృ॑ద్ధం॒ తదిత్యా॑హుః ।

యథ్స్తు ॒తమన॑నుశస్త॒మితి॑ । హోతా᳚ ప్రథ॒మః ప్రా ॑చీనావీ॒తీ మా᳚ర్జా ॒లీయం॒
పరీ॑యాత్ । యా॒మీర॑నుబ్రు ॒వన్ । స॒ర్ప॒రా॒జ్ఞీనాం᳚ కీర్తయేత్ । ఉ॒భయో॑రే॒వైనం॑
లో॒కయోః॒ పరి॑దదతి ॥ ౧। ౪। ౬। ౬॥
౩౮ అథో॑ ధు॒వన్త్యే॒వైన᳚మ్ । అథో॒ న్యే॑వాస్మై᳚ హ్నువతే । త్రిః పరి॑యన్తి । త్రయ॑
ఇ॒మే లో॒కాః । ఏ॒భ్య ఏ॒వైనం॑ లో॒కేభ్యో॑ ధువతే । త్రిః పునః॒ పరి॑యన్తి ।
షట్థ్ సంప॑ద్యన్తే । షడ్వా ఋ॒తవః॑ । ఋ॒తుభి॑రే॒వైనం॑ ధువతే । అగ్న॒
’షి పవస॒ ఇతి॑ ప్రతి॒పదం॑ కుర్వీరన్ । ర॒థ॒న్త॒రసా॑మైషా॒ꣳ
ఆయూꣳ
సోమః॑ స్యాత్ । ఆయు॑రే॒వాత్మన్ద ॑ధతే । అథో॑ పా॒ప్మాన॑మే॒వ వి॒జహ॑తో యన్తి ॥ ౧। ౪।
౬। ౭॥ అ॒భిజి॑త్యై పృథి॒వ్యాశ్చ॒ స్యాద॑ధ్వ॒ర్యుర్బ్రూ॑యాల్లో ॒కయోః॒ పరి॑దదతి
కుర్వీర॒గ్గ్ ॒ స్త్రీణి॑ చ ॥ ౬॥
౩౯ అ॒సు॒ర్యం॑ వా ఏ॒తస్మా॒ద్వర్ణం॑ కృ॒త్వా । ప॒శవో॑ వీ॒ర్య॑మప॑క్రామన్తి
। యస్య॒ యూపో॑ వి॒రోహ॑తి । త్వా॒ష్ట్రం బ॑హురూ॒పమాల॑భేత । త్వష్టా ॒ వై
రూ॒పాణా॑మీశే । య ఏ॒వ రూ॒పాణా॒మీశే᳚ । సో᳚ఽస్మిన్ప॒శూన్, వీ॒ర్యం॑ యచ్ఛతి
। నాస్మా᳚త్ప॒శవో॑ వీ॒ర్య॑మప॑ క్రామన్తి । ఆర్తిం॒ వా ఏ॒తే నియ॑న్తి । యేషాం᳚
దీక్షి॒తానా॑మ॒గ్నిరు॒ద్వాయ॑తి ॥ ౧। ౪। ౭। ౧॥
౪౦ యదా॑హవ॒నీయ॑ ఉ॒ద్వాయే᳚త్ । యత్తం మన్థే ᳚త్ । విచ్ఛి॑న్ద్యాత్ । భ్రాతృ॑వ్యమస్మై
జనయేత్ । యదా॑హవ॒నీయ॑ ఉ॒ద్వాయే᳚త్ । ఆగ్నీ᳚ద్ధ్రా॒దుద్ధ ॑రేత్ । యదాగ్నీ᳚ద్ధ్ర
ఉ॒ద్వాయే᳚త్
। గార్హ ॑పత్యా॒దుద్ధ రేత్
॑ । యద్గార్హ పత్య
॑ ఉ॒ద్వాయే᳚త్ । అత॑ ఏ॒వ పున॑ర్మన్థేత్ ॥ ౧। ౪।
౭। ౨॥
౪౧ అత్ర ॒ వావ స నిల॑యతే । యత్ర ॒ ఖలు॒ వై నిలీ॑నముత్త॒మం పశ్య॑న్తి ।
తదే॑నమిచ్ఛన్తి । యస్మా॒ద్దారో॑రు॒ద్వాయే᳚త్ । తస్యా॒రణీ॑ కుర్యాత్ । క్రు ॒ము॒కమపి॑
కుర్యాత్ । ఏ॒షా వా అ॒గ్నేః ప్రి ॒యా త॒నూః । యత్క్రు॑ము॒కః । ప్రి ॒యయై ॒వైనం॑ త॒నువా॒
సమ॑ర్ధయతి । గార్హ ॑పత్యం మన్థతి ॥ ౧। ౪। ౭। ౩॥
౪౨ గార్హ ॑పత్యో॒ వా అ॒గ్నేఱ్యోనిః॑ । స్వాదే॒వైనం॒ యోనే᳚ర్జనయతి । నాస్మై॒ భ్రాతృ॑వ్యం

జనయతి । యస్య॒ సోమ॑ ఉప॒దస్యే᳚త్ । సు॒వర్ణ ॒ꣳ హిర॑ణ్యం ద్వే॒ధా వి॒చ్ఛిద్య॑
। ఋ॒జీ॒షే᳚ఽన్యదా॑ ధూను॒యాత్ । జు॒హు॒యాద॒న్యత్ । సోమ॑మే॒వాభి॑షు॒ణోతి॑ ।
సోమం॑ జుహోతి । సోమ॑స్య॒ వా అ॑భిషూ॒యమా॑ణస్య ప్రి ॒యా త॒నూరుద॑క్రామత్ ॥ ౧।
౪। ౭। ౪॥
౪౩ తథ్సు॒వర్ణ ॒ꣳ హిర॑ణ్యమభవత్ । యథ్సు॒వర్ణ ॒ꣳ హిర॑ణ్యం కు॒ర్వన్తి॑ ।
ప్రి ॒యయై ॒వైనం॑ త॒నువా॒ సమ॑ర్ధయన్తి । యస్యాక్రీ ॑త॒ꣳ సోమ॑మప॒హరే॑యుః
॒ ॒యాదే॒వ । సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః । యస్య॑ క్రీ తమ
। క్రీ ణీ ॒ ॑ప॒హరే॑యుః ।
ఆ॒దా॒రాగ్శ్చ॑ ఫాల్గు ॒నాని॑ చా॒భిషు॑ణుయాత్ । గా॒య॒త్రీ యꣳ సోమ॒మాహ॑రత్ ।
తస్య॒ యోఽꣳ
’శుః ప॒రాఽప॑తత్ ॥ ౧। ౪। ౭। ౫॥
౪౪ త ఆ॑దా॒రా అ॑భవన్ । ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రమ॑హన్ । తస్య॑ వ॒ల్కః పరా॑ఽపతత్ ।

తాని॑ ఫాల్గు ॒నాన్య॑భవన్ । ప॒శవో॒ వై ఫా᳚ల్గు ॒నాని॑ । ప॒శవః॒ సోమో॒ రాజా᳚ ।
యదా॑దా॒రాగ్శ్చ॑ ఫాల్గు ॒నాని॑ చాభిషు॒ణోతి॑ । సోమ॑మే॒వ రాజా॑నమ॒భిషు॑ణోతి ।
శ‍ృ॒తేన॑ ప్రాతఃసవ॒నే శ్రీ ॑ణీయాత్ । ద॒ధ్నా మ॒ధ్యన్ది ॑నే ॥ ౧। ౪। ౭। ౬॥
౪౫ నీ॒త॒మి॒శ్రేణ॑ తృతీయసవ॒నే । అ॒గ్ని॒ష్టో ॒మః సోమః॑ స్యాద్రథన్త॒రసా॑మా ।
య ఏ॒వర్త్విజో॑ వృ॒తాః స్యుః । త ఏ॑నం యాజయేయుః । ఏకాం॒ గాం దక్షి॑ణాం దద్యా॒త్తేభ్య॑
ఏ॒వ । పునః॒ సోమం॑ క్రీణీయాత్ । య॒జ్ఞేనై ॒వ తద్య॒జ్ఞమి॑చ్ఛతి । సైవ తతః॒
ప్రాయ॑శ్చిత్తిః । సర్వా᳚భ్యో॒ వా ఏ॒ష దే॒వతా᳚భ్యః॒ సర్వే᳚భ్యః పృ॒ష్ఠేభ్య॑
ఆ॒త్మాన॒మాగు॑రతే । యః స॒త్త్రాయా॑గు॒రతే᳚ । ఏ॒తావా॒న్ఖలు॒ వై పురు॑షః । యావ॑దస్య
వి॒త్తమ్ । స॒ర్వ॒వే॒ద॒సేన॑ యజేత । సర్వ॑పృష్ఠోఽస్య॒ సోమః॑ స్యాత్ । సర్వా᳚భ్య
ఏ॒వ దే॒వతా᳚భ్యః॒ సర్వే᳚భ్యః పృ॒ష్ఠేభ్య॑ ఆ॒త్మానం॒ నిష్క్రీ॑ణీతే ॥ ౧। ౪। ౭। ౭॥
ఉ॒ద్వాయ॑తి మన్థేన్మన్థత్యక్రామత్ప॒రాఽప॑తన్మ॒ధ్యన్ది ॑న ఆగు॒రతే॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౭॥
౪౬ పవ॑మానః॒ సువ॒ర్జనః॑ । ప॒విత్రే ॑ణ॒ విచ॑ర్షణిః । యః పోతా॒ స పు॑నాతు మా ।
పు॒నన్తు॑ మా దేవజ॒నాః । పు॒నన్తు॒ మన॑వో ధి॒యా । పు॒నన్తు॒ విశ్వ॑ ఆ॒యవః॑ ।
జాత॑వేదః ప॒విత్ర ॑వత్ । ప॒విత్రే ॑ణ పునాహి మా । శు॒క్రేణ॑ దేవ॒ దీద్య॑త్ । అగ్నే॒
క్రత్వా॒ క్రతూ॒ꣳరను॑ ॥ ౧। ౪। ౮। ౧॥
౪౭ యత్తే॑ ప॒విత్ర ॑మ॒ర్చిషి॑ । అగ్నే॒ విత॑తమన్త॒రా । బ్రహ్మ॒ తేన॑ పునీమహే
। ఉ॒భాభ్యాం᳚ దేవ సవితః । ప॒విత్రే ణ
॑ స॒వేన॑ చ । ఇ॒దం బ్రహ్మ॑ పునీమహే ।
వై ॒శ్వ॒దే॒వీ పు॑న॒తీ దే॒వ్యాగా᳚త్ । యస్యై॑ బ॒హ్వీస్త॒నువో॑ వీ॒తపృ॑ష్ఠాః ।
తయా॒ మద॑న్తః సధ॒ మాద్యే॑షు । వ॒య౨ꣳ స్యా॑మ॒ పత॑యో రయీ॒ణామ్ ॥ ౧। ౪।
౮। ౨॥
౪౮ వై ॒శ్వా॒న॒రో ర॒శ్మిభి॑ర్మా పునాతు । వాతః॑ ప్రా ॒ణేనే॑షి॒రో మ॑యో॒భూః ।
ద్యావా॑పృథి॒వీ పయ॑సా॒ పయో॑భిః । ఋ॒తావ॑రీ య॒జ్ఞియే॑ మా పునీతామ్ । బృ॒హద్భిః॑
సవిత॒స్తృభిః॑ । వర్షి ॑ష్ఠైర్దేవ॒ మన్మ॑భిః । అగ్నే॒ దక్షైః᳚ పునాహి మా । యేన॑
దే॒వా అపు॑నత । యేనాపో॑ ది॒వ్యం కశః॑ । తేన॑ ది॒వ్యేన॒ బ్రహ్మ॑ణా ॥ ౧। ౪। ౮। ౩॥
౪౯ ఇ॒దం బ్రహ్మ॑ పునీమహే । యః పా॑వమా॒నీర॒ధ్యేతి॑ । ఋషి॑భిః॒ సంభృ॑త॒ꣳ
రస᳚మ్ । సర్వ॒ꣳ స పూ॒తమ॑శ్నాతి । స్వ॒ది॒తం మా॑త॒రిశ్వ॑నా । పా॒వ॒మా॒నీఱ్యో
అ॒ధ్యేతి॑ । ఋషి॑భిః॒ సంభృ॑త॒ꣳ రస᳚మ్ । తస్మై॒ సర॑స్వతీ దుహే ।
క్షీ॒రꣳ స॒ర్పిర్మధూ॑ద॒కమ్ । పా॒వ॒మా॒నీః స్వ॒స్త్యయ॑నీః ॥ ౧। ౪। ౮। ౪॥
౫౦ సు॒దుఘా॒ హి పయ॑స్వతీః । ఋషి॑భిః॒ సంభృ॑తో॒ రసః॑ ।
బ్రా ॒హ్మ॒ణేష్వ॒మృతꣳ
’ హి॒తమ్ । పా॒వ॒మా॒నీర్ది ॑శన్తు నః । ఇ॒మం లో॒కమథో॑
అ॒ముమ్ । కామా॒న్థ్సమ॑ర్ధయన్తు నః । దే॒వీర్దే ॒వైః స॒మాభృ॑తాః । పా॒వ॒మా॒నీః

స్వ॒స్త్యయ॑నీః । సు॒దుఘా॒ హి ఘృ॑త॒శ్చుతః॑ । ఋషి॑భిః॒ సంభృ॑తో॒ రసః॑
॥ ౧। ౪। ౮। ౫॥
౫౧ బ్రా ॒హ్మ॒ణేష్వ॒మృతꣳ
’ హి॒తమ్ । యేన॑ దే॒వాః ప॒విత్రే ॑ణ । ఆ॒త్మానం॑
పు॒నతే॒ సదా᳚ । తేన॑ స॒హస్ర ॑ధారేణ । పా॒వ॒మా॒న్యః పు॑నన్తు మా । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యం

ప॒విత్ర ᳚మ్ । శ॒తోద్యా॑మꣳ హిర॒ణ్మయ᳚మ్ । తేన॑ బ్రహ్మ॒విదో॑ వ॒యమ్ । పూ॒తం
బ్రహ్మ॑ పునీమహే । ఇన్ద్రః॑ సునీ॒తీ స॒హ మా॑ పునాతు । సోమః॑ స్వ॒స్త్యా వరు॑ణః
స॒మీచ్యా᳚ । య॒మో రాజా᳚ ప్రమృ॒ణాభిః॑ పునాతు మా । జా॒తవే॑దా మో॒ర్జయ॑న్త్యా పునాతు
॥ ౧। ౪। ౮। ౬॥ అను॑ రయీ॒ణాం బ్రహ్మ॑ణా స్వ॒స్త్యయ॑నీః సు॒దుఘా॒ హి ఘృ॑త॒శ్చుత॒
ఋషి॑భిః॒ సంభృ॑తో॒ రసః॑ పునాతు॒ త్రీణి॑ చ ॥ ౮॥
౫౨ ప్ర ॒జా వై స॒త్రమా॑సత॒ తప॒స్తప్య॑మానా॒ అజు॑హ్వతీః । దే॒వా అ॑పశ్యఞ్చమ॒సం

ఘృ॒తస్య॑ పూ॒ర్ణ౨ꣳ స్వ॒ధామ్ । తముపోద॑తిష్ఠ ॒న్తమ॑జుహవుః । తేనా᳚ర్ధమా॒స
ఊర్జ ॒మవా॑రున్ధత । తస్మా॑దర్ధమా॒సే దే॒వా ఇ॑జ్యన్తే । పి॒తరో॑ఽపశ్యఞ్చమ॒సం
ఘృ॒తస్య॑ పూ॒ర్ణ౨ꣳ స్వ॒ధామ్ । తముపోద॑తిష్ఠ ॒న్తమ॑జుహవుః । తేన॑
మా॒స్యూర్జ ॒మవా॑రున్ధత । తస్మా᳚న్మా॒సి పి॒తృభ్యః॑ క్రియతే । మ॒ను॒ష్యా॑
అపశ్యఞ్చమ॒సం ఘృ॒తస్య॑ పూ॒ర్ణగ్గ్ స్వ॒ధామ్ ॥ ౧। ౪। ౯। ౧॥
౫౩ తముపోద॑తిష్ఠ ॒న్తమ॑జుహవుః । తేన॑ ద్వ॒యీమూర్జ ॒మవా॑రున్ధత । తస్మా॒ద్ద్విరహ్నో॑
మను॒ష్యే᳚భ్య॒ ఉప॑ హ్రియతే । ప్రా ॒తశ్చ॑ సా॒యం చ॑ । ప॒శవో॑ఽపశ్యఞ్చమ॒సం
ఘృ॒తస్య॑ పూ॒ర్ణ౨ꣳ స్వ॒ధామ్ । తముపోద॑తిష్ఠ ॒న్తమ॑జుహవుః । తేన॑
త్ర ॒యీమూర్జ ॒మవా॑రున్ధత । తస్మా॒త్త్రిరహ్నః॑ ప॒శవః॒ ప్రేర॑తే । ప్రా ॒తః స॑ఙ్గ ॒వే
సా॒యమ్ । అసు॑రా అపశ్యఞ్చమ॒సం ఘృ॒తస్య॑ పూ॒ర్ణ౨ꣳ స్వ॒ధామ్ ॥ ౧। ౪। ౯।
౨॥
౫౪ తముపోద॑తిష్ఠ ॒న్తమ॑జుహవుః । తేన॑ సంవథ్స॒ర ఊర్జ ॒మవా॑రున్ధత । తే
దే॒వా అ॑మన్యన్త । అ॒మీ వా ఇ॒దమ॑భూవన్ । యద్వ॒య౨ꣳస్మ ఇతి॑ । త ఏ॒తాని॑
చాతుర్మా॒స్యాన్య॑పశ్యన్ । తాని॒ నిర॑వపన్ । తైరే॒వైషాం॒ తామూర్జ ॑మవృఞ్జత ।
తతో॑ దే॒వా అభ॑వన్ । పరాఽసు॑రాః ॥ ౧। ౪। ౯। ౩॥
౫౫ యద్యజ॑తే । యామే॒వ దే॒వా ఊర్జ ॑మ॒వారు॑న్ధత । తాం తేనావ॑రున్ధే ।
యత్పి॒తృభ్యః॑ క॒రోతి॑ । యామే॒వ పి॒తర॒ ఊర్జ ॑మ॒వారు॑న్ధత । తాం తేనావ॑రున్ధే
। యదా॑వస॒థేఽన్న॒ꣳ హర॑న్తి । యామే॒వ మ॑ను॒ష్యా॑ ఊర్జ మ
॑ ॒వారు॑న్ధత ।
తాం తేనావ॑రున్ధే । యద్దక్షి॑ణాం॒ దదా॑తి ॥ ౧। ౪। ౯। ౪॥
౫౬ యామే॒వ ప॒శవ॒ ఊర్జ ॑మ॒వారు॑న్ధత । తాం తేనావ॑రున్ధే ।
యచ్చా॑తుర్మా॒స్యైర్యజ॑తే । యామే॒వాసు॑రా॒ ఊర్జ ॑మ॒వారు॑న్ధత । తాం తేనావ॑రున్ధే
। భవ॑త్యా॒త్మనా᳚ । పరా᳚ఽస్య॒ భ్రాతృ॑వ్యో భవతి । వి॒రాజో॒ వా ఏ॒షా
విక్రా ᳚న్తిః । యచ్చా॑తుర్మా॒స్యాని॑ । వై ॒శ్వ॒దే॒వేనా॒స్మిం ల్లో ॒కే ప్రత్య॑తిష్ఠత్ ।
వ॒రు॒ణ॒ప్ర ॒ఘా॒సైర॒న్తరి॑క్షే । సా॒క॒మే॒ధైర॒ముష్మిం॑ ల్లో ॒కే । ఏ॒ష

హ॒త్వావై తథ్సర్వం॑ భవతి । య ఏ॒వం వి॒ద్వాగ్శ్చా॑తుర్మా॒స్యైర్యజ॑తే ॥ ౧। ౪। ౯।
౫॥ మ॒ను॒ష్యా॑ అపశ్యఞ్చమ॒సం ఘృ॒తస్య॑ పూ॒ర్ణ౨ꣳ స్వ॒ధామసు॑రా
అపశ్యఞ్చమ॒సం ఘృ॒తస్య॑ పూ॒ర్ణ౨ꣳ స్వ॒ధామసు॑రా॒ దదా᳚త్యతిష్ఠచ్చ॒త్వారి॑
చ ॥ ౯॥
౫౭ అ॒గ్నిర్వావ సం॑వథ్స॒రః । ఆ॒ది॒త్యః ప॑రివథ్స॒రః । చ॒న్ద్రమా॑
ఇదావథ్స॒రః । వా॒యుర॑నువథ్స॒రః । యద్వై᳚శ్వదే॒వేన॒ యజ॑తే । అ॒గ్నిమే॒వ
తథ్సం॑వథ్స॒రమా᳚ప్నోతి । తస్మా᳚ద్వైశ్వదే॒వేన॒ యజ॑మానః । సం॒వ॒థ్స॒రీణాగ్॑
స్వ॒స్తిమాశా᳚స్త॒ ఇత్యాశా॑సీత । యద్వ॑రుణప్రఘా॒సైర్యజ॑తే । ఆ॒ది॒త్యమే॒వ
తత్ప॑రివథ్స॒రమా᳚ప్నోతి ॥ ౧। ౪। ౧౦। ౧॥
౫౮ తస్మా᳚ద్వరుణప్రఘా॒సైర్యజ॑మానః । ప॒రి॒వ॒థ్స॒రీణాగ్॑ స్వ॒స్తిమాశా᳚స్త॒
ఇత్యాశా॑సీత । యథ్సా॑కమే॒ధైర్యజ॑తే । చ॒న్ద్రమ॑సమే॒వ తది॑దావథ్స॒రమా᳚ప్నోతి ।
తస్మా᳚థ్సాకమే॒ధైర్యజ॑మానః । ఇ॒దా॒వ॒థ్స॒రీణాగ్॑ స్వ॒స్తిమాశా᳚స్త॒ ఇత్యాశా॑సీత
। యత్పి॑తృయ॒జ్ఞేన॒ యజ॑తే । దే॒వానే॒వ తద॒న్వవ॑స్యతి । అథ॒ వా అ॑స్య
వా॒యుశ్చా॑నువథ్స॒రశ్చాప్రీ ॑తా॒వుచ్ఛి॑ష్యేతే । యచ్ఛు॑నాసీ॒రీయే॑ణ॒ యజ॑తే ॥
౧। ౪। ౧౦। ౨॥
౫౯ వా॒యుమే॒వ తద॑నువథ్స॒రమా᳚ప్నోతి । తస్మా᳚చ్ఛునాసీ॒రీయే॑ణ॒ యజ॑మానః
। అ॒ను॒వ॒థ్స॒రీణాగ్॑ స్వ॒స్తిమాశా᳚స్త॒ ఇత్యాశా॑సీత । సం॒వ॒థ్స॒రం వా
ఏ॒ష ఈ᳚ప్స॒తీత్యా॑హుః । యశ్చా॑తుర్మా॒స్యైర్యజ॑త॒ ఇతి॑ । ఏ॒ష హ॒ త్వై
సం॑వథ్స॒రమా᳚ప్నోతి । య ఏ॒వం వి॒ద్వాగ్శ్చా॑తుర్మా॒స్యైర్యజ॑తే । విశ్వే॑ దే॒వాః
సమ॑యజన్త । తే᳚ఽగ్నిమే॒వాయ॑జన్త । త ఏ॒తం లో॒కమ॑జయన్ ॥ ౧। ౪। ౧౦। ౩॥
౬౦ యస్మి॑న్న॒గ్నిః । యద్వై᳚శ్వదే॒వేన॒ యజ॑తే । ఏ॒తమే॒వ లో॒కం
జ॑యతి । యస్మి॑న్న॒గ్నిః । అ॒గ్నేరే॒వ సాయు॑జ్య॒ముపై ॑తి । య॒దా
వై ᳚శ్వదే॒వేన॒ యజ॑తే । అథ॑ సంవథ్స॒రస్య॑ గృ॒హప॑తిమాప్నోతి । య॒దా
సం॑వథ్స॒రస్య॑ గృ॒హప॑తిమా॒ప్నోతి॑ । అథ॑ సహస్రయా॒జిన॑మాప్నోతి । య॒దా
స॑హస్రయా॒జిన॑మా॒ప్నోతి॑ ॥ ౧। ౪। ౧౦। ౪॥
౬౧ అథ॑ గృహమే॒ధిన॑మాప్నోతి । య॒దా గృ॑హమే॒ధిన॑మా॒ప్నోతి॑ । అథా॒గ్నిర్భ॑వతి

। య॒దాఽగ్నిర్భవ॑తి । అథ॒ గౌర్భ॑వతి । ఏ॒షా వై వై శ్వదే
᳚ ॒వస్య॒ మాత్రా ᳚
। ఏ॒తద్వా ఏ॒తేషా॑మవ॒మమ్ । అతో॑ఽతో॒ వా ఉత్త॑రాణి॒ శ్రేయాꣳ
’సి భవన్తి ।
యద్విశ్వే॑ దే॒వాః స॒మయ॑జన్త । తద్వై᳚శ్వదే॒వస్య॑ వైశ్వదేవ॒త్వమ్ ॥ ౧। ౪। ౧౦। ౫॥

౬౨ అథా॑ది॒త్యో వరు॑ణ॒ꣳ రాజా॑నం వరుణప్రఘా॒సైర॑యజత । స ఏ॒తం
లో॒కమ॑జయత్ । యస్మి॑న్నాది॒త్యః । యద్వ॑రుణప్రఘా॒సైర్యజ॑తే । ఏ॒తమే॒వ లో॒కం
జ॑యతి । యస్మి॑న్నాది॒త్యః । ఆ॒ది॒త్యస్యై॒వ సాయు॑జ్య॒ముపై ॑తి । యదా॑ది॒త్యో
వరు॑ణ॒ꣳ రాజా॑నం వరుణప్రఘా॒సైరయ॑జత । తద్వ॑రుణప్రఘా॒సానాం᳚
వరుణప్రఘాస॒త్వమ్ । అథ॒ సోమో॒ రాజా॒ ఛన్దా ꣳ
’సి సాకమే॒ధైర॑యజత ॥ ౧। ౪। ౧౦।
౬॥
౬౩ స ఏ॒తం లో॒కమ॑జయత్ । యస్మిగ్గ్ ॑శ్చ॒న్ద్రమా॑ వి॒భాతి॑ । యథ్సా॑కమే॒ధైర్యజ॑తే
। ఏ॒తమే॒వ లో॒కం జ॑యతి । యస్మిగ్గ్ శ్చ
॑ ॒న్ద్రమా॑ వి॒భాతి॑ । చ॒న్ద్రమ॑స ఏ॒వ
సాయు॑జ్య॒ముపై ॑తి । సోమో॒ వై చ॒న్ద్రమాః᳚ । ఏ॒ష హ॒ త్వై సా॒క్షాథ్సోమం॑ భక్షయతి
। య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్థ్సా॑కమే॒ధైర్యజ॑తే । యథ్సోమ॑శ్చ॒ రాజా॒ ఛన్దా ꣳ
’సి చ
స॒మైధ॑న్త ॥ ౧। ౪। ౧౦। ౭॥
౬౪ తథ్సా॑కమే॒ధానాꣳ
’ సాకమేధ॒త్వమ్ । అథ॒ర్తవః॑ పి॒తరః॑ ప్ర ॒జాప॑తిం
పి॒తరం॑ పితృయ॒జ్ఞేనా॑యజన్త । త ఏ॒తం లో॒కమ॑జయన్ । యస్మి॑న్నృ॒తవః॑

। యత్పి॑తృయ॒జ్ఞేన॒ యజ॑తే । ఏ॒తమే॒వ లో॒కం జ॑యతి । యస్మి॑న్నృ॒తవః॑ ।
ఋ॒తూ॒నామే॒వ సాయు॑జ్య॒ముపై ॑తి । యదృ॒తవః॑ పి॒తరః॑ ప్ర ॒జాప॑తిం పి॒తరం॑
పితృయ॒జ్ఞేనాయ॑జన్త । తత్పి॑తృయ॒జ్ఞస్య॑ పితృయజ్ఞ ॒త్వమ్ ॥ ౧। ౪। ౧౦। ౮॥
౬౫ అథౌష॑ధయ ఇ॒మం దే॒వం త్ర్య॑మ్బకైరయజన్త॒ ప్రథే॑మ॒హీతి॑ । తతో॒
వై తా అ॑ప్రథన్త । య ఏ॒వం వి॒ద్వాగ్స్త్ర్య॑మ్బకై ॒ర్యజ॑తే । ప్రథ॑తే ప్ర ॒జయా॑
ప॒శుభిః॑ । అథ॑ వా॒యుః ప॑రమే॒ష్ఠినꣳ
’ శునాసీ॒రీయే॑ణాయజత । స ఏ॒తం
లో॒కమ॑జయత్ । యస్మి॑న్వా॒యుః । యచ్ఛు॑నాసీ॒రీయే॑ణ॒ యజ॑తే । ఏ॒తమే॒వ లో॒కం

జ॑యతి । యస్మి॑న్వా॒యుః ॥ ౧। ౪। ౧౦। ౯॥
౬౬ వా॒యోరే॒వ సాయు॑జ్య॒ముపై ॑తి । బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । ప్ర చా॑తుర్మాస్యయా॒జీ

మీ॑య॒తా ౩ న ప్రమీ॑య॒తా ౩ ఇతి॑ । జీవ॒న్వా ఏ॒ష ఋ॒తూనప్యే॑తి । యది॑ వ॒సన్తా᳚
ప్ర ॒మీయ॑తే । వ॒స॒న్తో భ॑వతి । యది॑ గ్రీ ॒ష్మే గ్రీ ॒ష్మః । యది॑ వ॒ర్॒షాసు॑
వ॒ర్॒షాః । యది॑ శ॒రది॑ శ॒రత్ । యది॒ హేమ॑న్ హేమ॒న్తః । ఋ॒తుర్భూ॒త్వా
సం॑వథ్స॒రమప్యే॑తి । సం॒వ॒థ్స॒రః ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వావైషః ॥
౧। ౪। ౧౦। ౧౦॥
ప॒రి॒వ॒థ్స॒రమా᳚ప్నోతి శునాసీ॒రీయే॑ణ॒ యజ॑తేఽజయన్థ్సహస్రయా॒జిన॑మా॒ప్నోతి॑
వైశ్వదేవ॒త్వꣳ సా॑కమే॒ధైర॑యజత స॒మైధ॑న్త పితృయజ్ఞ ॒త్వం జ॑యతి॒
యస్మి॑న్వా॒యుర్హే ॑మ॒న్తస్త్రీణి॑ చ ॥ ౧౦॥
ఉ॒భయే॑ యు॒వꣳ సు॒రామ॒ముద॑స్థా ॒న్ని వై యస్య॑ ప్రాతఃసవ॒న ఏకై ॑కోఽసు॒ర్యం॑
పవ॑మానః ప్ర ॒జా వై స॒త్రమా॑సతా॒గ్నిర్వావ సం॑వథ్స॒రో దశ॑ ॥ ౧౦॥
ఉ॒భయే॒ వా ఉద॑స్థా ॒థ్సర్వా॑భిర్మధ్య॒తోఽత్ర ॒ వావ బ్రా ᳚హ్మ॒ణేష్వథ॑
గృహమే॒ధిన॒ꣳ షట్థ్ ష॑ష్టిః ॥ ౬౬॥
ఉ॒భయే॒ వా వైషః ॥
ప్రథమాష్టకే పఞ్చమః ప్రపాఠకః ౫

౧ అ॒గ్నేః కృత్తి॑కాః । శు॒క్రం ప॒రస్తా ॒జ్జ్యోతి॑ర॒వస్తా ᳚త్ । ప్ర ॒జాప॑తే
రోహి॒ణీ । ఆపః॑ ప॒రస్తా ॒దోష॑ధయో॒ఽవస్తా ᳚త్ । సోమ॑స్యేన్వ॒కా విత॑తాని
। ప॒రస్తా ॒ద్వయ॑న్తో॒ఽవస్తా ᳚త్ । రు॒ద్రస్య॑ బా॒హూ । మృ॒గ॒యవః॑
ప॒రస్తా ᳚ద్విక్షా॒రో॑ఽవస్తా ᳚త్ । అది॑త్యై॒ పున॑ర్వసూ । వాతః॑
ప॒రస్తా ॑దా॒ర్ద్రమ॒వస్తా ᳚త్ ॥ ౧। ౫। ౧। ౧॥
౨ బృహ॒స్పతే᳚స్తి॒ష్యః॑ । జుహ్వ॑తః ప॒రస్తా ॒ద్యజ॑మానా అ॒వస్తా ᳚త్ ।
స॒ర్పాణా॑మాశ్రే ॒షాః । అ॒భ్యా॒గచ్ఛ॑న్తః ప॒రస్తా ॑దభ్యా॒నృత్య॑న్తో॒ఽవస్తా ᳚త్ ।
పి॒తృ॒ణాం మ॒ఘాః । రు॒దన్తః॑ ప॒రస్తా ॑దపభ్ర ॒ꣳశో॑ఽవస్తా ᳚త్ । అ॒ర్య॒మ్ణః
పూర్వే॒ ఫల్గు ॑నీ । జా॒యా ప॒రస్తా ॑దృష॒భో॑ఽవస్తా ᳚త్ । భగ॒స్యోత్త॑రే ।
వ॒హ॒తవః॑ ప॒రస్తా ॒ద్వహ॑మానా అ॒వస్తా ᳚త్ ॥ ౧। ౫। ౧। ౨॥

౩ దే॒వస్య॑ సవి॒తుర్హస్తః॑ । ప్ర ॒స॒వః ప॒రస్తా ᳚థ్స॒నిర॒వస్తా ᳚త్ ।
ఇన్ద్ర॑స్య చి॒త్రా । ఋ॒తం ప॒రస్తా ᳚థ్స॒త్యమ॒వస్తా ᳚త్ । వా॒యోర్నిష్ట్యా᳚
వ్ర ॒తతిః॑ । ప॒రస్తా ॒దసి॑ద్ధిర॒వస్తా ᳚త్ । ఇ॒న్ద్రా॒గ్ని॒యోర్విశా॑ఖే ।
యు॒గాని॑ ప॒రస్తా ᳚త్కృ॒షమా॑ణా అ॒వస్తా ᳚త్ । మి॒త్రస్యా॑నూరా॒ధాః ।
అ॒భ్యా॒రోహ॑త్ప॒రస్తా ॑ద॒భ్యారూ॑ఢమ॒వస్తా ᳚త్ ॥ ౧। ౫। ౧। ౩॥
౪ ఇన్ద్ర॑స్య రోహి॒ణీ । శ‍ృ॒ణత్ప॒రస్తా ᳚త్ప్రతిశ‍ృ॒ణద॒వస్తా ᳚త్ । నిరృ॑త్యై
మూల॒వర్హ ॑ణీ । ప్ర ॒తి॒భ॒ఞ్జన్తః॑ ప॒రస్తా ᳚త్ప్రతిశ‍ృ॒ణన్తో॒ఽవస్తా ᳚త్ ।
అ॒పాం పూర్వా॑ అషా॒ఢాః । వర్చః॑ ప॒రస్తా ॒థ్సమి॑తిర॒వస్తా ᳚త్ । విశ్వే॑షాం
దే॒వానా॒ముత్త॑రాః । అ॒భి॒జయ॑త్ప॒రస్తా ॑ద॒భిజి॑తమ॒వస్తా ᳚త్ । విష్ణోః᳚
శ్రో ॒ణా పృ॒చ్ఛమా॑నాః । ప॒రస్తా ॒త్పన్థా ॑ అ॒వస్తా ᳚త్ ॥ ౧। ౫। ౧। ౪॥
౫ వసూ॑నా॒గ్॒ శ్రవి॑ష్ఠాః । భూ॒తం ప॒రస్తా ॒ద్భూతి॑ర॒వస్తా ᳚త్ । ఇన్ద్ర॑స్య
శ॒తభి॑షక్ । వి॒శ్వవ్య॑చాః ప॒రస్తా ᳚ద్వి॒శ్వక్షి॑తిర॒వస్తా ᳚త్
। అ॒జస్యైక॑పదః॒ పూర్వే᳚ ప్రోష్ఠప॒దాః । వై శ్వా
॒ ॒న॒రం
ప॒రస్తా ᳚ద్వైశ్వావస॒వమ॒వస్తా ᳚త్ । అహే᳚ర్బు॒ధ్నియ॒స్యోత్త॑రే । అ॒భి॒షి॒ఞ్చన్తః॑
ప॒రస్తా ॑దభిషు॒ణ్వన్తో॒ఽవస్తా ᳚త్ । పూ॒ష్ణో రే॒వతీ᳚ । గావః॑ ప॒రస్తా ᳚ద్వ॒థ్సా
అ॒వస్తా ᳚త్ । అ॒శ్వినో॑రశ్వ॒యుజౌ᳚ । గ్రామః॑ ప॒రస్తా ॒థ్సేనా॒ఽవస్తా ᳚త్ ।
య॒మస్యా॑ప॒భర॑ణీః । అ॒ప॒కర్ష ॑న్తః ప॒రస్తా ॑దప॒వహ॑న్తో॒ఽవస్తా ᳚త్ ।
పూ॒ర్ణా ప॒శ్చాద్యత్తే॑ దే॒వా అద॑ధుః ॥ ౧। ౫। ౧। ౫॥ ఆ॒ర్ద్రమ॒వస్తా ॒ద్వహ॑మానా
అ॒వస్తా ॑ద॒భ్యారూ॑ఢమ॒వస్తా ॒త్పన్థా ॑ అ॒వస్తా ᳚ద్వ॒థ్సా అ॒వస్తా ॒త్పఞ్చ॑ చ ॥ ౧॥
౬ యత్పుణ్యం॒ నక్ష॑త్రమ్ । తద్బట్ కు॑ర్వీతోపవ్యు॒షమ్ । య॒దా వై సూర్య॑ ఉ॒దేతి॑ ।
అథ॒ నక్ష॑త్త్రం॒ నైతి॑ । యావ॑తి॒ తత్ర ॒ సూఱ్యో॒ గచ్ఛే᳚త్ । యత్ర ॑ జఘ॒న్యం॑
పశ్యే᳚త్ । తావ॑తి కుర్వీత యత్కా॒రీ స్యాత్ । పు॒ణ్యా॒హ ఏ॒వ కు॑రుతే । ఏ॒వꣳ హ॒
వై య॒జ్ఞేషుం॑ చ శ॒తద్యు॑మ్నం చ మా॒థ్స్యో ని॑రవసాయ॒యాఞ్చ॑కార ॥ ౧। ౫। ౨।
౧॥
౭ యో వై న॑క్ష॒త్త్రియం॑ ప్ర ॒జాప॑తిం॒ వేద॑ । ఉ॒భయో॑రేనం లో॒కయో᳚ర్విదుః ।

హస్త॑ ఏ॒వాస్య॒ హస్తః॑ । చి॒త్రా శిరః॑ । నిష్ట్యా॒ హృద॑యమ్ । ఊ॒రూ విశా॑ఖే ।
ప్ర ॒తి॒ష్ఠాఽనూ॑రా॒ధాః । ఏ॒ష వై న॑క్ష॒త్త్రియః॑ ప్ర ॒జాప॑తిః । య ఏ॒వం వేద॑
। ఉ॒భయో॑రేనం లో॒కయో᳚ర్విదుః ॥ ౧। ౫। ౨। ౨॥
౮ అ॒స్మి౨ꣳశ్చా॒ముష్మిగ్గ్ ॑శ్చ । యాం కా॒మయే॑త దుహి॒తరం॑ ప్రి ॒యా స్యా॒దితి॑ । తాం
నిష్ట్యా॑యాం దద్యాత్ । ప్రి ॒యైవ భ॑వతి । నైవ॒ తు పున॒రాగ॑చ్ఛతి । అ॒భి॒జిన్నామ॒
నక్ష॑త్త్రమ్ । ఉ॒పరి॑ష్టాదషా॒ఢానా᳚మ్ । అ॒వస్తా ᳚చ్ఛ్రో॒ణాయై ᳚ । దే॒వా॒సు॒రాః
సంయ॑త్తా ఆసన్ । తే దే॒వాస్తస్మి॒న్నక్షత్త్రే॑ ॒ఽభ్య॑జయన్ ॥ ౧। ౫। ౨। ౩॥
౯ యద॒భ్యజ॑యన్ । తద॑భి॒జితో॑ఽభిజి॒త్త్వమ్ । యం కా॒మయే॑తానపజ॒య్యం
జ॑యే॒దితి॑ । తమే॒తస్మి॒న్నక్షత్త్రే॑ యాతయేత్ । అ॒న॒ప॒జ॒య్యమే॒వ జ॑యతి
। పా॒పప॑రాజితమివ॒ తు । ప్ర జాప
॒ ॑తిః ప॒శూన॑సృజత । తే నక్ష॑త్త్రం
నక్షత్త్ర ॒ముపా॑తిష్ఠన్త । తే స॒మావ॑న్త ఏ॒వాభ॑వన్ । తే రే॒వతీ॒ముపా॑తిష్ఠన్త ॥
౧। ౫। ౨। ౪॥
౧౦ తే రే॒వత్యాం॒ ప్రాభ॑వన్ । తస్మా᳚ద్రే ॒వత్యాం᳚ పశూ॒నాం కు॑ర్వీత । యత్కిం
చా᳚ర్వా॒చీన॒ꣳ సోమా᳚త్ । ప్రైవ భ॑వన్తి । స॒లి॒లం వా ఇ॒దమ॑న్త॒రాసీ᳚త్
। యదత॑రన్ । తత్తార॑కాణాం తారక॒త్వమ్ । యో వా ఇ॒హ యజ॑తే । అ॒ముꣳ సలో॒కం
న॑క్షతే । తన్నక్ష॑త్త్రాణాం నక్షత్త్ర ॒త్వమ్ ॥ ౧। ౫। ౨। ౫॥
౧౧ దే॒వ॒గృ॒హా వై నక్ష॑త్త్రాణి । య ఏ॒వం వేద॑ । గృ॒హ్యే॑వ
భ॑వతి । యాని॒ వా ఇ॒మాని॑ పృథి॒వ్యాశ్చి॒త్రాణి॑ । తాని॒ నక్ష॑త్త్రాణి ।
తస్మా॑దశ్లీ ॒లనా॑మ౨ꣳశ్చి॒త్రే । నావ॑స్యే॒న్న య॑జేత । యథా॑ పాపా॒హే కు॑రు॒తే
। తా॒దృగే॒వ తత్ । దే॒వ॒న॒క్ష॒త్త్రాణి॒ వా అ॒న్యాని॑ ॥ ౧। ౫। ౨। ౬॥
౧౨ య॒మ॒న॒క్ష॒త్త్రాణ్య॒న్యాని॑ । కృత్తి॑కాః ప్రథ॒మమ్ । విశా॑ఖే ఉత్త॒మమ్ ।
తాని॑ దేవనక్ష॒త్త్రాణి॑ । అ॒నూ॒రా॒ధాః ప్ర ॑థ॒మమ్ । అ॒ప॒భర॑ణీరుత్త॒మమ్ ।
తాని॑ యమనక్ష॒త్త్రాణి॑ । యాని॑ దేవనక్ష॒త్త్రాణి॑ । తాని॒ దక్షి॑ణేన॒ పరి॑యన్తి ।
యాని॑ యమనక్ష॒త్త్రాణి॑ ॥ ౧। ౫। ౨। ౭॥
౧౩ తాన్యుత్త॑రేణ । అన్వే॑షామరా॒థ్స్మేతి॑ । తద॑నూరా॒ధాః ।

జ్యే॒ష్ఠమే॑షామవధి॒ష్మేతి॑ । తజ్జ్యే᳚ష్ఠ ॒ఘ్నీ । మూల॑మేషామవృక్షా॒మేతి॑ ।
తన్మూ॑ల॒వర్హ ॑ణీ । యన్నాస॑హన్త । తద॑షా॒ఢాః । యదశ్లో ॑ణత్ ॥ ౧। ౫। ౨। ౮॥
౧౪ తచ్ఛ్రో॒ణా । యదశ‍ృ॑ణోత్ । తచ్ఛ్రవి॑ష్ఠాః । యచ్ఛ॒తమభి॑షజ్యన్ ।
తచ్ఛ॒తభి॑షక్ । ప్రో ॒ష్ఠ ॒ప॒దేషూద॑యచ్ఛన్త । రే॒వత్యా॑మరవన్త ।
అ॒శ్వ॒యుజో॑రయుఞ్జత । అ॒ప॒భర॑ణీ॒ష్వపా॑వహన్ । తాని॒ వా ఏ॒తాని॑
యమనక్ష॒త్త్రాణి॑ । యాన్యే॒వ దే॑వనక్ష॒త్త్రాణి॑ । తేషు॑ కుర్వీత యత్కా॒రీ
స్యాత్ । పు॒ణ్యా॒హ ఏ॒వ కు॑రుతే ॥ ౧। ౫। ౨। ౯॥ చ॒కారై॒ ॒వం వేదో॒భయో॑రేనం
లో॒కయో᳚ర్విదురజయన్రే ॒వతీ॒ముపా॑తిష్ఠన్త నక్షత్త్ర ॒త్వమ॒న్యాని॒ యాని॑
యమనక్ష॒త్త్రాణ్యశ్లో ॑ణద్యమనక్ష॒త్త్రాణి॒ త్రీణి॑ చ ॥ ౨॥
౧౫ దే॒వస్య॑ సవి॒తుః ప్రా ॒తః ప్ర ॑స॒వః ప్రా ॒ణః । వరు॑ణస్య సా॒యమా॑స॒వో॑ఽపా॒నః
॒చీనꣳ
। యత్ప్ర॑తీ॒చీనం॑ ప్రాత॒స్తనా᳚త్ । ప్రా
’ సంగ॒వాత్ । తతో॑
దే॒వా అ॑గ్నిష్టో మం
॒ నిర॑మిమత । తత్తదాత్తవీర్యం
॑ ॒ । మి॒త్రస్య॑
నిర్మార్గః
సంగ॒వః । తత్పుణ్యం॑ తేజ॒స్వ్యహః॑ । తస్మా॒త్తర్హి ॑ ప॒శవః॑ స॒మాయ॑న్తి ।
యత్ప్ర॑తీ॒చీనꣳ
’ సంగ॒వాత్ ॥ ౧। ౫। ౩। ౧॥
౧౬ ప్రా ॒చీనం॑ మ॒ధ్యన్ది ॑నాత్ । తతో॑ దే॒వా ఉ॒క్థ్యం॑ నిర॑మిమత । తత్తదాత్త॑వీర్యం

నిర్మా॒ర్గః । బృహ॒స్పతే᳚ర్మ॒ధ్యన్ది ॑నః । తత్పుణ్యం॑ తేజ॒స్వ్యహః॑ । తస్మా॒త్తర్హి ॒
తేక్ష్ణి ॑ష్ఠం తపతి । యత్ప్ర॑తీ॒చీనం॑ మ॒ధ్యన్ది ॑నాత్ । ప్రా ॒చీన॑మపరా॒హ్ణాత్ ।
తతో॑ దే॒వాః షో॑డ॒శినం॒ నిర॑మిమత । తత్తదాత్త॑వీర్యం నిర్మా॒ర్గః ॥ ౧। ౫। ౩। ౨॥
౧౭ భగ॑స్యాపరా॒హ్ణః । తత్పుణ్యం॑ తేజ॒స్వ్యహః॑ । తస్మా॑దపరా॒హ్ణే కు॑మా॒ఱ్యో॑
భగ॑మి॒చ్ఛమా॑నాశ్చరన్తి । యత్ప్ర॑తీ॒చీన॑మపరా॒హ్ణాత్ । ప్రా ॒చీనꣳ
’ సా॒యాత్ ।
తతో॑ దే॒వా అ॑తిరా॒త్రం నిర॑మిమత । తత్తదాత్త॑వీర్యం నిర్మా॒ర్గః । వరు॑ణస్య సా॒యమ్

। తత్పుణ్యం॑ తేజ॒స్వ్యహః॑ । తస్మా॒త్తర్హి ॒ నానృ॑తం వదేత్ ॥ ౧। ౫। ౩। ౩॥
౧౮ బ్రా ॒హ్మ॒ణో వా అ॑ష్టావి॒ꣳశో నక్ష॑త్రాణామ్ । స॒మా॒నస్యాహ్నః॒ పఞ్చ॒
పుణ్యా॑ని॒ నక్ష॑త్రాణి । చ॒త్వార్యశ్లీ॑ ॒లాని॑ । తాని॒ నవ॑ । యచ్చ॑
ప॒రస్తా ॒న్నక్ష॑త్రాణాం॒ యచ్చా॒వస్తా ᳚త్ । తాన్యేకా॑దశ । బ్రా ॒హ్మ॒ణో ద్వా॑ద॒శః

। య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్థ్సం॑వథ్స॒రం వ్ర తం
॒ చర॑తి । సం॒వ॒థ్స॒రేణై వాస్య
॒ ॑
వ్ర ॒తం గు॒ప్తం భ॑వతి । స॒మా॒నస్యాహ్నః॒ పఞ్చ॒ పుణ్యా॑ని॒ నక్ష॑త్రాణి
। చ॒త్వార్యశ్లీ॑ లాని
॒ ॑ । తాని॒ నవ॑ । ఆ॒గ్నే॒యీ రాత్రిః॑ । ఐ॒న్ద్రమహః॑ ।
తాన్యేకా॑దశ । ఆ॒ది॒త్యో ద్వా॑ద॒శః । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్థ్సం॑వథ్స॒రం వ్ర ॒తం
చర॑తి । సం॒వ॒థ్స॒రేణై ॒వాస్య॑ వ్ర ॒తం గు॒ప్తం భ॑వతి ॥ ౧। ౫। ౩। ౪॥
సం॒గ॒వాత్షో ॑డ॒శినం॒ నిర॑మిమత॒ తత్తదాత్త॑వీర్యం నిర్మా॒ర్గో వ॑దేద్భవతి
సమా॒నస్యాహ్నః॒ పఞ్చ॒ పుణ్యా॑ని॒ నక్ష॑త్రాణ్య॒ష్టౌ చ॑ ॥ ౩ ॥
౧౯ బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । కతి॒ పాత్రా ॑ణి య॒జ్ఞం వ॑హ॒న్తీతి॑ । త్రయో॑ద॒శేతి॑
బ్రూయాత్ । స యద్బ్రూ॒యాత్ । కస్తాని॒ నిర॑మిమీ॒తేతి॑ । ప్ర ॒జాప॑తి॒రితి॑
బ్రూయాత్ । స యద్బ్రూ॒యాత్ । కుత॒స్తాని॒ నిర॑మిమీ॒తేతి॑ । ఆ॒త్మన॒ ఇతి॑ ।
ప్రా ॒ణా॒పా॒నాభ్యా॑మే॒వోపాగ్॑శ్వన్తర్యా॒మౌ నిర॑మిమీత ॥ ౧। ౫। ౪। ౧॥
౨౦ వ్యా॒నాదు॑పాꣳశు॒సవ॑నమ్ । వా॒చ ఐ᳚న్ద్రవాయ॒వమ్ । ద॒క్ష॒క్ర ॒తుభ్యాం᳚
మైత్రావరు॒ణమ్ । శ్రోత్రా ॑దాశ్వి॒నమ్ । చక్షు॑షః శు॒క్రామ॒న్థినౌ᳚ । ఆ॒త్మన॑
ఆగ్రయ॒ణమ్ । అఙ్గే ᳚భ్య ఉ॒క్థ్య᳚మ్ । ఆయు॑షో ధ్రు ॒వమ్ । ప్ర ॒తి॒ష్ఠాయా॑ ఋతుపా॒త్రే ।
య॒జ్ఞం వావ తం ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్నిర॑మిమీత । స నిర్మి॑తో॒ నాద్ధ్రి॑యత॒ సమ॑వ్లీయత ।
స ఏ॒తాన్ప్ర॒జాప॑తిరపివా॒పాన॑పశ్యత్ । తాన్నిర॑వపత్ । తైర్వై స య॒జ్ఞమప్య॑వపత్
। యద॑పివా॒పా భవ॑న్తి । య॒జ్ఞస్య॒ ధృత్యా॒ అసం॑వ్లయాయ ॥ ౧। ౫। ౪। ౨॥
ఉ॒పా॒గ్॒శ్వ॒న్త॒ర్యా॒మౌ నిర॑మిమీతామిమీత॒ షట్ చ॑ ॥ ౪॥
౨౧ ఋ॒తమే॒వ ప॑రమే॒ష్ఠి । ఋ॒తం నాత్యే॑తి॒ కిం చ॒న । ఋ॒తే స॑ము॒ద్ర
ఆహి॑తః । ఋ॒తే భూమి॑రి॒య౨ꣳ శ్రి ॒తా । అ॒గ్నిస్తి॒గ్మేన॑ శో॒చిషా᳚ ।
తప॒ ఆక్రా ᳚న్తము॒ష్ణిహా᳚ । శిర॒స్తప॒స్యాహి॑తమ్ । వై ॒శ్వా॒న॒రస్య॒ తేజ॑సా ।
ఋ॒తేనా᳚స్య॒ నివ॑ర్తయే । స॒త్యేన॒ పరి॑వర్తయే ॥ ౧। ౫। ౫। ౧॥
౨౨ తప॑సా॒ఽస్యాను॑వర్తయే । శి॒వేనా॒స్యోప॑వర్తయే । శ॒గ్మేనా᳚స్యా॒భివ॑ర్తయే ।
తదృ॒తం తథ్స॒త్యమ్ । తద్వ్ర॒తం తచ్ఛ॑కేయమ్ । తేన॑ శకేయం॒ తేన॑ రాధ్యాసమ్ ।
యద్ఘ ॒ర్మః ప॒ర్యవ॑ర్తయత్ । అన్తా᳚న్పృథి॒వ్యా ది॒వః । అ॒గ్నిరీశా॑న॒ ఓజ॑సా ।

వరు॑ణో ధీ॒తిభిః॑ స॒హ ॥ ౧। ౫। ౫। ౨॥
౨౩ ఇన్ద్రో॑ మ॒రుద్భిః॒ సఖి॑భిః స॒హ । అ॒గ్నిస్తి॒గ్మేన॑ శో॒చిషా᳚ । తప॒
ఆక్రా ᳚న్తము॒ష్ణిహా᳚ । శిర॒స్తప॒స్యాహి॑తమ్ । వై ॒శ్వా॒న॒రస్య॒ తేజ॑సా ।
ఋ॒తేనా᳚స్య॒ నివ॑ర్తయే । స॒త్యేన॒ పరి॑వర్తయే । తప॑సా॒ఽస్యాను॑వర్తయే ।
శి॒వేనా॒స్యోప॑వర్తయే । శ॒గ్మేనా᳚స్యా॒భివ॑ర్తయే ॥ ౧। ౫। ౫। ౩॥
౨౪ తదృ॒తం తథ్స॒త్యమ్ । తద్వ్ర॒తం తచ్ఛ॑కేయమ్ । తేన॑ శకేయం॒ తేన॑ రాధ్యాసమ్ ।
యో అ॒స్యాః పృ॑థి॒వ్యాస్త్వ॒చి । ని॒వ॒ర్తయ॒త్యోష॑ధీః । అ॒గ్నిరీశా॑న॒ ఓజ॑సా ।
వరు॑ణో ధీ॒తిభిః॑ స॒హ । ఇన్ద్రో॑ మ॒రుద్భిః॒ సఖి॑భిః స॒హ । అ॒గ్నిస్తి॒గ్మేన॑
శో॒చిషా᳚ । తప॒ ఆక్రా ᳚న్తము॒ష్ణిహా᳚ ॥ ౧। ౫। ౫। ౪॥
౨౫ శిర॒స్తప॒స్యాహి॑తమ్ । వై ॒శ్వా॒న॒రస్య॒ తేజ॑సా । ఋ॒తేనా᳚స్య॒ నివ॑ర్తయే
। స॒త్యేన॒ పరి॑వర్తయే । తప॑సా॒ఽస్యాను॑వర్తయే । శి॒వేనా॒స్యోప॑వర్తయే ।
శ॒గ్మేనా᳚స్యా॒భివ॑ర్తయే । తదృ॒తం తథ్స॒త్యమ్ । తద్వ్ర॒తం తచ్ఛ॑కేయమ్ । తేన॑
శకేయం॒ తేన॑ రాధ్యాసమ్ ॥ ౧। ౫। ౫। ౫॥
౨౬ ఏకం॒ మాస॒ముద॑సృజత్ । ప॒ర॒మే॒ష్ఠీ ప్ర ॒జాభ్యః॑ । తేనా᳚భ్యో॒ మహ॒ ఆవ॑హత్
। అ॒మృతం॒ మర్త్యా᳚భ్యః । ప్ర జామను
॒ ॒ ప్రజా॑యసే । తదు॑ తే మర్త్యా॒మృత᳚మ్ । యేన॒
మాసా॑ అర్ధమా॒సాః । ఋ॒తవః॑ పరివథ్స॒రాః । యేన॒ తే తే᳚ ప్రజాపతే । ఈ॒జా॒నస్య॒
న్యవ॑ర్తయన్ ॥ ౧। ౫। ౫। ౬॥
౨౭ తేనా॒హమ॒స్య బ్రహ్మ॑ణా । నివ॑ర్తయామి జీ॒వసే᳚ । అ॒గ్నిస్తి॒గ్మేన॑ శో॒చిషా᳚
। తప॒ ఆక్రా న్తము
᳚ ॒ష్ణిహా᳚ । శిర॒స్తప॒స్యాహి॑తమ్ । వై శ్వా
॒ ॒న॒రస్య॒ తేజ॑సా
। ఋ॒తేనా᳚స్య॒ నివ॑ర్తయే । స॒త్యేన॒ పరి॑వర్తయే । తప॑సా॒ఽస్యాను॑వర్తయే
। శి॒వేనా॒స్యోప॑వర్తయే । శ॒గ్మేనా᳚స్యా॒భివ॑ర్తయే । తదృ॒తం తథ్స॒త్యమ్ ।
తద్వ్ర॒తం తచ్ఛ॑కేయమ్ । తేన॑ శకేయం॒ తేన॑ రాధ్యాసమ్ ॥ ౧। ౫। ౫। ౭॥ పరి॑వర్తయే
స॒హాభివ॑ర్తయ ఉ॒ష్ణిహా॑ రాధ్యాసం॒ న్యవ॑ర్తయ॒న్నుప॑వర్తయే చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౫॥
౨౮ దే॒వా వై యద్య॒జ్ఞేఽకు॑ర్వత । తదసు॑రా అకుర్వత । తేఽసు॑రా ఊ॒ర్ధ్వం
పృ॒ష్ఠేభ్యో॒ నాప॑శ్యన్ । తే కేశా॒నగ్రే ॑ఽవపన్త । అథ॒ శ్మశ్రూ ॑ణి ।

అథో॑పప॒క్షౌ । తత॒స్తేఽవా᳚ఞ్చ ఆయన్ । పరా॑ఽభవన్ । యస్యై॒వం వప॑న్తి ।
అవా॑ఙేతి ॥ ౧। ౫। ౬। ౧॥
౨౯ అథో॒ పరై ॒వ భ॑వతి । అథ॑ దే॒వా ఊ॒ర్ధ్వం పృ॒ష్ఠేభ్యో॑ఽపశ్యన్ । త
ఉ॑పప॒క్షావగ్రే ॑ఽవపన్త । అథ॒ శ్మశ్రూ
॑ణి । అథ॒ కేశాన్॑ । తత॒స్తే॑ఽభవన్ ।
సు॒వ॒ర్గం లో॒కమా॑యన్ । యస్యై॒వం వపన్తి
॑ । భవ॑త్యా॒త్మనా᳚ । అథో॑ సువ॒ర్గం
లో॒కమే॑తి ॥ ౧। ౫। ౬। ౨॥
౩౦ అథై ॒తన్మను॑ర్వప్త్రే॒ మి॑థు॒నమ॑పశ్యత్ । స శ్మశ్రూ ॒ణ్యగ్రే ॑ఽవపత ।
అథో॑పప॒క్షౌ । అథ॒ కేశాన్॑ । తతో॒ వై స ప్రాజా॑యత ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॑ ।
యస్యై॒వం వప॑న్తి । ప్ర ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॑ర్మిథు॒నైర్జా ॑యతే । దే॒వా॒సు॒రాః
సంయ॑త్తా ఆసన్ । తే సం॑వథ్స॒రే వ్యాయ॑చ్ఛన్త । తాన్దే ॒వాశ్చా॑తుర్మా॒స్యైరే॒వాభి
ప్రాయు॑ఞ్జత ॥ ౧। ౫। ౬। ౩॥
౩౧ వై ॒శ్వ॒దే॒వేన॑ చ॒తురో॑ మా॒సో॑ఽవృఞ్జ ॒తేన్ద్ర॑ రాజానః । తాన్ ఛీ॒ర్॒షన్ని
చావ॑ర్తయన్త॒ పరి॑ చ । వ॒రు॒ణ॒ప్ర ॒ఘా॒సైశ్చ॒తురో॑ మా॒సో॑ఽవృఞ్జత॒
వరు॑ణరాజానః । తాన్ ఛీ॒ర్॒షన్ని చావ॑ర్తయన్త॒ పరి॑ చ । సా॒క॒మే॒ధైశ్చ॒తురో॑
మా॒సో॑ఽవృఞ్జత॒ సోమ॑రాజానః । తాన్ ఛీ॒ర్॒షన్ని చావ॑ర్తయన్త॒ పరి॑ చ ।
యా సం॑వథ్స॒ర ఉ॑పజీ॒వాఽఽసీ᳚త్ । తామే॑షామవృఞ్జత । తతో॑ దే॒వా అభ॑వన్ ।
పరాఽసు॑రాః ॥ ౧। ౫। ౬। ౪॥
౩౨ య ఏ॒వం వి॒ద్వాగ్శ్చా॑తుర్మా॒స్యైర్యజ॑తే । భ్రాతృ॑వ్యస్యై॒వ మా॒సో వృ॒క్త్వా ।
శీ॒ర్॒షన్ని చ॑ వ॒ర్తయ॑తే॒ పరి॑ చ । యైషా సం॑వథ్స॒ర ఉ॑పజీ॒వా । వృ॒ఙ్క్తే
తాం భ్రాతృ॑వ్యస్య । క్షు॒ధాఽస్య॒ భ్రాతృ॑వ్యః॒ పరా॑భవతి । లో॒హి॒తా॒య॒సేన॒
నివ॑ర్తయతే । యద్వా ఇ॒మామ॒గ్నిరృ॒తావాగ॑తే నివ॒ర్తయ॑తి । ఏ॒తదే॒వైనాꣳ
’
రూ॒పం కృ॒త్వా నివ॑ర్తయతి । సా తతః॒ శ్వః శ్వో॒ భూయ॑సీ॒ భవ॑న్త్యేతి ॥ ౧। ౫। ౬।

౫॥
౩౩ ప్రజా॑యతే । య ఏ॒వం వి॒ద్వాం ల్లో ॑హితాయ॒సేన॑ నివ॒ర్తయ॑తే । ఏ॒తదే॒వ రూ॒పం
కృ॒త్వా నివ॑ర్తయతే । స తతః॒ శ్వః శ్వో॒ భూయా॒న్భవ॑న్నేతి । ప్రైవ జా॑యతే ।

త్రే ॒ణ్యా శ॑ల॒ల్యా నివ॑ర్తయేత । త్రీణి॑త్రీణి॒ వై దే॒వానా॑మృ॒ద్ధాని॑ । త్రీణి॒
ఛన్దా ꣳ
’సి । త్రీణి॒ సవ॑నాని । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః ॥ ౧। ౫। ౬। ౬॥
౩౪ ఋ॒ద్ధ్యామే॒వ తద్వీ॒ర్య॑ ఏ॒షు లో॒కేషు॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి ।

యచ్చా॑తుర్మాస్యయా॒జ్యా᳚త్మనో॒ నావ॒ద్యేత్ । దే॒వేభ్య॒ ఆవృ॑శ్చ్యేత ।
చ॒తృ॒షు చ॑తృషు॒ మాసే॑షు॒ నివ॑ర్తయేత । ప॒రోక్ష॑మే॒వ తద్దే ॒వేభ్య॑
ఆ॒త్మనోఽవ॑ద్య॒త్యనా᳚వ్రస్కాయ । దే॒వానాం॒ వా ఏ॒ష ఆనీ॑తః । యశ్చా॑తుర్మాస్యయా॒జీ
। య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్ని చ॑ వ॒ర్తయ॑తే॒ పరి॑ చ । దే॒వతా॑ ఏ॒వాప్యే॑తి । నాస్య॑
రు॒ద్రః ప్ర ॒జాం ప॒శూన॒భి మ॑న్యతే ॥ ౧। ౫। ౬। ౭॥ ఏ॒త్యే॒త్య॒యు॒ఞ్జ ॒తాసు॑రా
ఏతి లో॒కా మ॑న్యతే ॥ ౬॥
౩౫ (మే౨ఏల్లగీఏహేళబేకు) ఆయు॑షః ప్రా ॒ణꣳ సంత॑ను । ప్రా ॒ణాద॑పా॒నꣳ
సంత॑ను । అ॒పా॒నాద్వ్యా॒నꣳ సంత॑ను । వ్యా॒నాచ్చక్షుః॒ సంత॑ను । చక్షు॑షః॒
శ్రోత్ర ॒ꣳ సంత॑ను । శ్రోత్రా ॒న్మనః॒ సంత॑ను । మన॑సో॒ వాచ॒ꣳ సంత॑ను ।
వా॒చ ఆ॒త్మాన॒ꣳ సంత॑ను । ఆ॒త్మనః॑ పృథి॒వీꣳ సంత॑ను । పృ॒థి॒వ్యా
అ॒న్తరి॑క్ష॒ꣳ సంత॑ను । అ॒న్తరి॑క్షా॒ద్దివ॒ꣳ సంత॑ను । దివః॒ సువః॒
సంత॑ను ॥ ౧। ౫। ౭। ౧॥ అ॒న్తరి॑క్ష॒ꣳ సంత॑ను॒ ద్వే చ॑ ॥ ౭॥
(ఇల్లియవరే౨ఏగీఏమే౨ఏల్లగీఏహేళబేకు)
౩౬ ఇన్ద్రో॑ దధీ॒చో అ॒స్థభిః॑ । వృ॒త్రాణ్యప్ర ॑తిష్కుతః । జ॒ఘాన॑ నవ॒తీర్నవ॑ ।

ఇ॒చ్ఛన్నశ్వ॑స్య॒ యచ్ఛిరః॑ । పర్వ॑తే॒ష్వప॑శ్రితమ్ । తద్వి॑దచ్ఛర్య॒ణావ॑తి
। అత్రాహ॒ గోరమ॑న్వత । నామ॒ త్వష్టు రపీ
॑ ॒చ్య᳚మ్ । ఇ॒త్థా చ॒న్ద్రమ॑సో గృ॒హే ।
ఇన్ద్ర॒మిద్గా ॒థినో॑ బృ॒హత్ ॥ ౧। ౫। ౮। ౧॥
౩౭ ఇన్ద్ర॑మ॒ర్కేభి॑ర॒ర్కిణః॑ । ఇన్ద్రం॒ వాణీ॑రనూషత । ఇన్ద్ర॒ ఇద్ధఱ్యోః॒ సచా᳚
। సంమిశ్ల॑ ॒ ఆవ॑చో॒ యుజా᳚ । ఇన్ద్రో॑ వ॒జ్రీ హి॑ర॒ణ్యయః॑ । ఇన్ద్రో॑ దీ॒ర్ఘాయ॒
చక్ష॑సే । ఆ సూర్యꣳ
’ రోహయద్ది ॒వి । వి గోభి॒రద్రి ॑మైరయత్ । ఇన్ద్ర॒ వాజే॑షు నో
అవ । స॒హస్ర ॑ప్రధనేషు చ ॥ ౧। ౫। ౮। ౨॥
౩౮ ఉ॒గ్ర ఉ॒గ్రాభి॑రూ॒తిభిః॑ । తమిన్ద్రం॑ వాజయామసి । మ॒హే వృ॒త్రాయ॒ హన్త॑వే ।

స వృషా॑ వృష॒భో భు॑వత్ । ఇన్ద్రః॒ స దామ॑నే కృ॒తః । ఓజి॑ష్ఠః॒ స బలే॑
హి॒తః । ద్యు॒మ్నీ శ్లో ॒కీ స సౌ॒మ్యః॑ । గి॒రా వజ్రో ॒ న సంభృ॑తః । సబ॑లో॒
అన॑పచ్యుతః । వ॒వ॒క్షురు॒గ్రో అస్తృ॑తః ॥ ౧। ౫। ౮। ౩॥ బృ॒హచ్చాస్తృ॑తః ॥ ౮॥
౩౯ దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్ । స ప్ర ॒జాప॑తి॒రిన్ద్రం॑ జ్యే॒ష్ఠం పు॒త్రమప॒
న్య॑ధత్త । నేదే॑న॒మసు॑రా॒ బలీ॑యాꣳ సోఽహన॒న్నితి॑ । ప్ర ॒హ్రాదో॑ హ॒
వై కా॑యాధ॒వః । వి॒రోచ॑న॒గ్గ్ ॒ స్వం పు॒త్రమప॒ న్య॑ధత్త । నేదే॑నం దే॒వా
అ॑హన॒న్నితి॑ । తే దే॒వాః ప్ర ॒జాప॑తిముపస॒మేత్యో॑చుః । నారా॒జక॑స్య యు॒ద్ధమ॑స్తి
। ఇన్ద్ర॒మన్వి॑చ్ఛా॒మేతి॑ । తం య॑జ్ఞక్ర తుభి
॒ ॒రన్వై᳚చ్ఛన్ ॥ ౧। ౫। ౯। ౧॥
౪౦ తం య॑జ్ఞక్ర ॒తుభి॒ర్నాన్వ॑విన్దన్ । తమిష్టి ॑భి॒రన్వై᳚చ్ఛన్ ।
తమిష్టి ॑భి॒రన్వ॑విన్దన్ । తదిష్టీ ॑నామిష్టి ॒త్వమ్ । ఏష్ట ॑యో హ॒ వై నామ॑ । తా
ఇష్ట ॑య॒ ఇత్యాచ॑క్షతే ప॒రోక్షే॑ణ । ప॒రోక్ష॑ప్రియా ఇవ॒ హి దే॒వాః । తస్మా॑
ఏ॒తమా᳚గ్నావైష్ణ ॒వమేకా॑దశకపాలం దీక్ష॒ణీయం॒ నిర॑వపన్ । తద॑ప॒ద్రుత్యా॑తన్వత
। తాన్ప॑త్నీసంయా॒జాన్త॒ ఉపా॑నయన్ ॥ ౧। ౫। ౯। ౨॥
౪౧ తే తద॑న్తమే॒వ కృ॒త్వోద॑ద్రవన్ । తే ప్రా ॑య॒ణీయ॑మ॒భి స॒మారో॑హన్
। తద॑ప॒ద్రుత్యా॑తన్వత । తాఞ్ఛం॒య్వ॑న్త॒ ఉపా॑నయన్ । తే తద॑న్తమే॒వ
కృ॒త్వోద॑ద్రవన్ । త ఆ॑తి॒త్థ్యమ॒భి స॒మారో॑హన్ । తద॑ప॒ద్రుత్యా॑తన్వత ।
తానిడా᳚న్త॒ ఉపా॑నయన్ । తే తద॑న్తమే॒వ కృ॒త్వోద॑ద్రవన్ । తస్మా॑దే॒తా ఏ॒తద॑న్తా॒
ఇష్ట ॑యః॒ సంతి॑ష్ఠన్తే ॥ ౧। ౫। ౯। ౩॥
౪౨ ఏ॒వꣳ హి దే॒వా అకు॑ర్వత । ఇతి॑ దే॒వా అ॑కుర్వత । ఇత్యు॒ వై మ॑ను॒ష్యాః᳚
కుర్వతే । తే దే॒వా ఊ॑చుః । యద్వా ఇ॒దము॒చ్చైర్య॒జ్ఞేన॒ చరా॑మ । తన్నోఽసు॑రాః
పా॒ప్మాఽను॑విన్దన్తి । ఉ॒పా॒ꣳశూ॑ప॒సదా॑ చరామ । తథా॒ నోఽసు॑రాః
పా॒ప్మా నాను॑వేథ్స్య॒న్తీతి॑ । త ఉ॑పా॒ꣳశూ॑ప॒సద॑మతన్వత । తి॒స్ర ఏ॒వ
సా॑మిధే॒నీర॒నూచ్య॑ ॥ ౧। ౫। ౯। ౪॥
౪౩ స్రు ॒వేణా॑ఘా॒రమా॒ఘార్య॑ । తి॒స్రః పరా॑చీ॒రాహు॑తీర్హు ॒త్వా । స్రు ॒వేణో॑ప॒సదం॑
జుహ॒వాఞ్చ॑క్రుః । ఉ॒గ్రం వచో॒ అపా॑వధీం త్వే॒షం వచో॒ అపా॑వధీ॒గ్॒ స్వాహేతి॑ ।

అ॒శ॒న॒యా॒పి॒పా॒సే హ॒ వా ఉ॒గ్రం వచః॑ । ఏన॑శ్చ॒ వైర॑హత్యం చ త్వే॒షం
వచః॑ । ఏ॒తꣳ హ॒ వావ తచ్చ॑తుర్ధా విహి॒తం పా॒ప్మానం॑ దే॒వా అప॑జఘ్నిరే
। తథో॑ ఏ॒వైతదే॑వం॒ విద్యజ॑మానః । తి॒స్ర ఏ॒వ సా॑మిధే॒నీర॒నూచ్య॑ ।
స్రు ॒వేణా॑ఘా॒రమా॒ఘార్య॑ ॥ ౧। ౫। ౯। ౫॥
౪౪ తి॒స్రః పరా॑చీ॒రాహు॑తీర్హు ॒త్వా । స్రు ॒వేణో॑ప॒సదం॑ జుహోతి । ఉ॒గ్రం వచో॒
అపా॑వధీం త్వే॒షం వచో॒ అపా॑వధీ॒గ్॒ స్వాహేతి॑ । అ॒శ॒న॒యా॒పి॒పా॒సే హ॒
వా ఉ॒గ్రం వచః॑ । ఏన॑శ్చ॒ వైర॑హత్యం చ త్వే॒షం వచః॑ । ఏ॒తమే॒వ
తచ్చ॑తుర్ధా విహి॒తం పా॒ప్మానం॒ యజ॑మా॒నోఽప॑హతే । తే॑ఽభి॒నీయై ॒వాహః॑
ప॒శుమాఽల॑భన్త । అహ్న॑ ఏ॒వ తద్దే ॒వా అవ॑ర్తిం పా॒ప్మానం॑ మృ॒త్యుమప॑జఘ్నిరే ।
తేనా॑భి॒నీయే॑వ॒ రాత్రేః॒ ప్రాచ॑రన్ । రాత్రి ॑యా ఏ॒వ తద్దే ॒వా అవ॑ర్తిం పా॒ప్మానం॑
మృ॒త్యుమప॑జఘ్నిరే ॥ ౧। ౫। ౯। ౬॥
౪౫ తస్మా॑దభి॒నీయై ॒వాహః॑ ప॒శుమాల॑భేత । అహ్న॑ ఏ॒వ తద్యజ॑మా॒నోఽవ॑ర్తిం
పా॒ప్మానం॒ భ్రాతృ॑వ్యానప
॒ నుదతే॑ । తేనా॑భి॒నీయే॑వ॒ రాత్రేః॒ ప్రచ॑రేత్ ।
రాత్రి ॑యా ఏ॒వ తద్యజమా॑ నోఽవ
॒ ॑ పాప్మానం
ర్తిం ॒ ॒ భ్రాతృ॑వ్యా॒నప॑నుదతే ।
స ఏ॒ష ఉ॑పవసథీయేఽహ
॒ ॑ న్ద్విదేవ ॒ ॑ పశురాల
త్యః ॒ ॑ భ్యతే । ద్వయం॒ వా
అ॒స్మిం ల్లో ॒కే యజ॑మానః । అస్థి ॑ చ మా॒ꣳసం చ॑ । అస్థి ॑ చై ॒వ తేన॑
మా॒ꣳసం చ॒ యజ॑మానః॒ స౨ꣳస్కు॑రుతే । తా వా ఏ॒తాః పఞ్చ॑ దే॒వతాః᳚ ।
అ॒గ్నీషోమా॑వ॒గ్నిర్మి॒త్రావరు॑ణౌ ॥ ౧। ౫। ౯। ౭॥
౪౬ ప॒ఞ్చ॒ప॒ఞ్చీ వై యజ॑మానః । త్వఙ్మా॒ꣳ స౨ꣳ స్నావాఽస్థి ॑
మ॒జ్జా । ఏ॒తమే॒వ తత్ప॑ఞ్చధా విహి॒తమా॒త్మానం॑ వరుణపా॒శాన్ము॑ఞ్చతి
। భే॒ష॒జతా॑యై నిర్వరుణ॒త్వాయ॑ । తꣳ స॒ప్తభి॒శ్ఛన్దో ॑భిః
ప్రా ॒తర॑హ్వయన్ । తస్మా᳚థ్స॒ప్త చ॑తురుత్త॒రాణి॒ ఛన్దా ꣳ
’సి
ప్రాతరనువా॒కేఽనూ᳚చ్యన్తే । తమే॒తయో॑పస॒మేత్యోపా॑సీదన్ । ఉపా᳚స్మై గాయతా

నర॒ ఇతి॑ । తస్మా॑దే॒తయా॑ బహిష్పవమా॒న ఉ॑ప॒సద్యః॑ ॥ ౧। ౫। ౯। ౮॥
ఐ॒చ్ఛ॒న్న॒న॒య॒గ్గ్ ॒స్తి॒ష్ఠ ॒న్తే॒ఽనూచ్యా॒నూచ్య॑ స్రు ॒వేణా॑ఘా॒రమా॒ఘార్య॒

రాత్రి ॑యా ఏ॒వ తద్దే ॒వా అవ॑ర్తిం పా॒ప్మానం॑ మృ॒త్యుమప॑జఘ్నిరే మి॒త్రావరు॑ణౌ॒
నవ॑ చ ॥ ౯॥ దే॒వా యజ॑మానో దే॒వా దే॒వా యజ॑మానో॒ యజ॑మానోఽలభన్త॒
ప్రాచ॑రంల్లభేత॒ ప్రచ॑రే॒తాల॑భ॒న్తాల॑భేత మృ॒త్యుమప॑జఘ్నిరే॒
భ్రాతృ॑వ్యాన్ ॥
౪౭ స స॑ము॒ద్ర ఉ॑త్తర॒తః ప్రాజ్వ॑లద్భూమ్య॒న్తేన॑ । ఏ॒ష వావ స స॑ము॒ద్రః ।
యచ్చాత్వా॑లః । ఏ॒ష ఉ॑ వే॒వ స భూ᳚మ్య॒న్తః । యద్వే᳚ద్య॒న్తః । తదే॒తత్త్రి ॑శ॒లం
త్రి ॑పూరు॒షమ్ । తస్మా॒త్తం త్రి ॑విత॒స్తం ఖ॑నన్తి । స సు॑వర్ణరజ॒తాభ్యాం᳚
కు॒శీభ్యాం॒ పరి॑గృహీత ఆసీత్ । తం యద॒స్యా అధ్య॒జన॑యన్ । తస్మా॑దాది॒త్యః ॥ ౧।
౫। ౧౦। ౧॥
౪౮ అథ॒ యథ్సు॑వర్ణరజ॒తాభ్యాం᳚ కు॒శీభ్యాం॒ పరి॑గృహీత॒ ఆసీ᳚త్ । సాఽస్య॑
కౌశి॒కతా᳚ । తం త్రి ॒వృతా॒ఽభి ప్రాస్తు॑వత । తం త్రి ॒వృతాఽఽద॑దత ।
తం త్రి ॒వృతాఽఽహ॑రన్ । యావ॑తీ త్రి ॒వృతో॒ మాత్రా ᳚ । తం ప॑ఞ్చద॒శేనా॒భి
ప్రాస్తు॑వత । తం ప॑ఞ్చద॒శేనాద॑దత । తం ప॑ఞ్చద॒శేనాహ॑రన్ । యావ॑తీ
పఞ్చద॒శస్య॒ మాత్రా ᳚ ॥ ౧। ౫। ౧౦। ౨॥
౪౯ తꣳ స॑ప్తద॒శేనా॒భి ప్రాస్తు॑వత । తꣳ స॑ప్తద॒శేనాద॑దత
। తꣳ స॑ప్తద॒శేనాహ॑రన్ । యావ॑తీ సప్తద॒శస్య॒ మాత్రా ᳚ । తస్య॑
సప్తద॒శేన॑ హ్రి ॒యమా॑ణస్య॒ తేజో॒ హరో॑ఽపతత్ । తమే॑కవి॒ꣳశేనా॒భి
ప్రాస్తు॑వత । తమే॑కవి॒ꣳశేనాద॑దత । తమే॑కవి॒ꣳశేనాహ॑రన్ ।
యావ॑త్యేకవి॒ꣳశస్య॒ మాత్రా ᳚ । తే యత్త్రి ॒వృతా᳚ స్తు॒వతే᳚ ॥ ౧। ౫। ౧౦। ౩॥
౫౦ త్రి ॒వృతై ॒వ తద్యజ॑మాన॒మాద॑దతే । తం త్రి ॒వృతై ॒వ హ॑రన్తి । యావ॑తీ
త్రి ॒వృతో॒ మాత్రా ᳚ । అ॒గ్నిర్వై త్రి ॒వృత్ । యావ॒ద్వా అ॒గ్నేర్దహ॑తో ధూ॒మ ఉ॒దేత్యాను॒
వ్యేతి॑ । తావ॑తీ త్రి ॒వృతో॒ మాత్రా ᳚ । అ॒గ్నేరే॒వైనం॒ తత్ । మాత్రా ॒ꣳ సాయు॑జ్యꣳ
సలో॒కతాం᳚ గమయన్తి । అథ॒ యత్ప॑ఞ్చద॒శేన॑ స్తు॒వతే᳚ । ప॒ఞ్చ॒ద॒శేనై ॒వ
తద్యజ॑మాన॒మాద॑దతే ॥ ౧। ౫। ౧౦। ౪॥
౫౧ తం ప॑ఞ్చద॒శేనై ॒వ హ॑రన్తి । యావ॑తీ పఞ్చద॒శస్య॒ మాత్రా ᳚ ।
చ॒న్ద్రమా॒ వై ప॑ఞ్చద॒శః । ఏ॒ష హి ప॑ఞ్చద॒శ్యామ॑పక్షీ॒యతే᳚ ।

ప॒ఞ్చ॒ద॒శ్యామా॑పూ॒ర్యతే᳚ । చ॒న్ద్రమ॑స ఏ॒వైనం॒ తత్ । మాత్రా ॒ꣳ
సాయు॑జ్యꣳ సలో॒కతాం᳚ గమయన్తి । అథ॒ యథ్స॑ప్తద॒శేన॑ స్తు॒వతే᳚ ।
స॒ప్త॒ద॒శేనై ॒వ తద్యజ॑మాన॒మాద॑దతే । తꣳ స॑ప్తద॒శేనై ॒వ హ॑రన్తి ॥
౧। ౫। ౧౦। ౫॥
౫౨ యావ॑తీ సప్తద॒శస్య॒ మాత్రా ᳚ । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వై స॑ప్తద॒శః ।
ప్ర ॒జాప॑తేరే॒వైనం॒ తత్ । మాత్రా ॒ꣳ సాయు॑జ్యꣳ సలో॒కతాం᳚ గమయన్తి । అథ॒
యదే॑కవి॒ꣳశేన॑ స్తు॒వతే᳚ । ఏ॒క॒వి॒ꣳశేనై ॒వ తద్యజ॑మాన॒మాద॑దతే
। తమే॑కవి॒ꣳశేనై వ
॒ హ॑రన్తి । యావ॑త్యేకవి॒ꣳశస్య॒ మాత్రా ᳚ । అ॒సౌ
వా ఆ॑ది॒త్య ఏ॑కవి॒ꣳశః । ఆ॒ది॒త్యస్యై॒వైనం॒ తత్ ॥ ౧। ౫। ౧౦। ౬॥
౫౩ మాత్రా ॒ꣳ సాయు॑జ్యꣳ సలో॒కతాం᳚ గమయన్తి । తే కు॒శ్యౌ᳚ । వ్య॑ఘ్నన్ ।
తే అ॑హోరా॒త్రే అ॑భవతామ్ । అహ॑రే॒వ సు॒వర్ణా ॑ఽభవత్ । ర॒జ॒తా రాత్రిః॑ ।
స యదా॑ది॒త్య ఉ॒దేతి॑ । ఏ॒తామే॒వ తథ్సు॒వర్ణాం᳚ కు॒శీమను॒ సమే॑తి । అథ॒
యద॑స్త॒మేతి॑ । ఏ॒తామే॒వ తద్ర ॑జ॒తాం కు॒శీమను॒ సంవి॑శతి । ప్ర ॒హ్రాదో॑ హ॒
వై కా॑యాధ॒వః । వి॒రోచ॑న॒గ్గ్ ॒ స్వం పు॒త్రముదా᳚స్యత్ । స ప్ర ॑ద॒రో॑ఽభవత్ ।
తస్మా᳚త్ప్రద॒రాదు॑ద॒కం నాచా॑మేత్ ॥ ౧। ౫। ౧౦। ౭॥ ఆ॒ది॒త్యః ప॑ఞ్చద॒శస్య॒
మాత్రా ᳚ స్తు॒వతే॑ పఞ్చద॒శేనై ॒వ తద్యజ॑మాన॒మాద॑దతే సప్తద॒శేనై ॒వ
హ॑రన్త్యాది॒త్యస్యై॒వైనం॒ తద్వి॑శతి చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౧౦॥
౫౪ యే వై చ॒త్వారః॒ స్తోమాః᳚ । కృ॒తం తత్ । అథ॒ యే పఞ్చ॑ । కలిః॒ సః ।
తస్మా॒చ్చతు॑ష్టోమః । తచ్చతు॑ష్టోమస్య చతుష్టోమ॒త్వమ్ । తదా॑హుః । క॒త॒మాని॒
తాని॒ జ్యోతీꣳ
’షి । య ఏ॒తస్య॒ స్తోమా॒ ఇతి॑ । త్రి ॒వృత్ప॑ఞ్చద॒శః స॑ప్తద॒శ
ఏ॑కవి॒ꣳశః ॥ ౧। ౫। ౧౧। ౧॥
౫౫ ఏ॒తాని॒ వావ తాని॒ జ్యోతీꣳ
’షి । య ఏ॒తస్య॒ స్తోమాః᳚ । సో᳚ఽబ్రవీత్ ।
స॒ప్త॒ద॒శేన॑ హ్రి ॒యమా॑ణో॒ వ్య॑లేశిషి । భి॒షజ్య॑త॒మేతి॑ । తమ॒శ్వినౌ॑

ధా॒నాభి॑రభిషజ్యతామ్ । పూ॒షా క॑ర॒మ్భేణ॑ । భార॑తీ పరివా॒పేణ॑ ।
మి॒త్రావరు॑ణౌ పయ॒స్య॑యా । తదా॑హుః ॥ ౧। ౫। ౧౧। ౨॥
౫౬ యద॒శ్విభ్యాం᳚ ధా॒నాః । పూ॒ష్ణః క॑ర॒మ్భః । భార॑త్యై

పరివా॒పః । మి॒త్రావరు॑ణయోః పయ॒స్యాఽథ॑ । కస్మా॑దే॒తేషాꣳ
’
హ॒విషా॒మిన్ద్ర॑మే॒వ య॑జ॒న్తీతి॑ । ఏ॒తా హ్యే॑నం దే॒వతా॒ ఇతి॑ బ్రూయాత్ ।

ఏ॒తైర్హ ॒విర్భి॒రభి॑షజ్య॒గ్గ్ ॒స్తస్మా॒దితి॑ । తం వస॑వో॒ఽష్టాక॑పాలేన
ప్రాతఃసవ॒నే॑ఽభిషజ్యన్ । రు॒ద్రా ఏకా॑దశకపాలేన॒ మాధ్య॑న్దినే॒ సవ॑నే । విశ్వే॑
దే॒వా ద్వాద॑శకపాలేన తృతీయసవ॒నే ॥ ౧। ౫। ౧౧। ౩॥
౫౭ స యద॒ష్టాక॑పాలాన్ప్రాతఃసవ॒నే కు॒ర్యాత్ । ఏకా॑దశ కపాలా॒న్మాధ్య॑న్దినే॒
సవ॑నే । ద్వాద॑శకపాలాగ్స్తృతీయసవ॒నే । విలో॑మ॒ తద్య॒జ్ఞస్య॑ క్రియేత ।
ఏకా॑దశకపాలానే॒వ ప్రా ॑తఃసవ॒నే కు॑ర్యాత్ । ఏకా॑దశకపాలా॒న్మాధ్య॑న్దినే॒ సవ॑నే ।
ఏకా॑దశకపాలాగ్స్తృతీయసవ॒నే । య॒జ్ఞస్య॑ సలోమ॒త్వాయ॑ । తదా॑హుః । యద్వసూ॑నాం
ప్రాతఃసవ॒నమ్ । రు॒ద్రాణాం॒ మాధ్య॑న్దిన॒ꣳ సవ॑నమ్ । విశ్వే॑షాం దే॒వానాం᳚
తృతీయసవ॒నమ్ । అథ॒ కస్మా॑దే॒తేషాꣳ
’ హ॒విషా॒మిన్ద్ర॑మే॒వ య॑జ॒న్తీతి॑ ।
ఏ॒తా హ్యే॑నం దే॒వతా॒ ఇతి॑ బ్రూయాత్ । ఏ॒తైర్హ ॒విర్భి॒రభి॑షజ్య॒గ్గ్ ॒స్తస్మా॒దితి॑

॥ ౧। ౫। ౧౧। ౪॥ ఏ॒క॒వి॒ꣳశ ఆ॑హుస్తృతీయసవ॒నే ప్రా ॑తః సవ॒నం పఞ్చ॑
చ ॥ ౧౧॥
౫౮ తస్యా వా॑చోఽవపా॒దాద॑బిభయుః । తమే॒తేషు॑ స॒ప్తసు॒ ఛన్దః॑స్వశ్రయన్
॑
। యదశ్ర యన్ । తచ్ఛ్రా॑య॒న్తీయ॑స్య శ్రాయన్తీయ॒త్వమ్ । యదవా॑రయన్ ।
తద్వా॑రవ॒న్తీయ॑స్య వారవన్తీయ॒త్వమ్ । తస్యా వా॑చ ఏ॒వావ॑పా॒దాద॑బిభయుః ।
తస్మా॑ ఏ॒తాని॑ స॒ప్త చ॑తురుత్త॒రాణి॒ ఛన్దా ॒గ్॒స్యుపా॑దధుః । తేషా॒మతి॒
త్రీణ్య॑రిచ్యన్త । న త్రీణ్యుద॑భవన్ ॥ ౧। ౫। ౧౨। ౧॥
౫౯ స బృ॑హ॒తీమే॒వాస్పృ॑శత్ । ద్వాభ్యా॑మ॒క్షరా᳚భ్యామ్ । అ॒హో॒రా॒త్రాభ్యా॑మే॒వ
। తదా॑హుః । క॒త॒మా సా దే॒వాక్ష॑రా బృహ॒తీ । యస్యాం॒ తత్ప్ర॒త్యతి॑ష్ఠత్ ।
ద్వాద॑శ పౌర్ణమా॒స్యః॑ । ద్వాద॒శాష్ట ॑కాః । ద్వాద॑శామావా॒స్యాః᳚ । ఏ॒షా వావ సా
దే॒వాక్ష॑రా బృహ॒తీ ॥ ౧। ౫। ౧౨। ౨॥
౬౦ యస్యాం॒ తత్ప్ర॒త్యతి॑ష్ఠ ॒దితి॑ । యాని॑ చ॒ ఛన్దాగ్॑స్య॒త్యరి॑చ్యన్త । యాని॑
చ॒ నోదభ॑వన్ । తాని॒ నిర్వీ᳚ర్యాణి హీ॒నాన్య॑మన్యన్త । సాఽబ్ర ॑వీద్బృహ॒తీ । మామే॒వ

భూ॒త్వా । మాముప॒ స౨ꣳశ్ర ॑య॒తేతి॑ । చ॒తుర్భి॑ర॒క్షరై ॑రను॒ష్టుగ్బృ॑హ॒తీం
నోద॑భవత్ । చ॒తుర్భి॑ర॒క్షరైః᳚ ప॒ఙ్క్తిర్బృ॑హ॒తీమత్య॑రిచ్యత ।
తస్యా॑మే॒తాని॑ చ॒త్వార్య॒క్షరా᳚ణ్యప॒చ్ఛిద్యా॑దధాత్ ॥ ౧। ౫। ౧౨। ౩॥
౬౧ తే బృ॑హ॒తీ ఏ॒వ భూ॒త్వా । బృ॒హ॒తీముప॒ సమ॑శ్రయతామ్
। అ॒ష్టా ॒భిర॒క్షరై ॑రు॒ష్ణిగ్బృ॑హ॒తీం నోద॑భవత్
। అ॒ష్టా ॒భిర॒క్షరై స్త్రి᳚ ॒ష్టుగ్ బృ॑హ॒తీమత్య॑రిచ్యత ।
తస్యా॑మే॒తాన్య॒ష్టావ॒క్షరా᳚ణ్యప॒చ్ఛిద్యా॑దధాత్ । తే బృ॑హ॒తీ ఏ॒వ భూ॒త్వా ।
బృ॒హ॒తీముప॒ సమ॑శ్రయతామ్ । ద్వా॒ద॒శభి॑ర॒క్షరై ᳚ర్గాయ॒త్రీ బృ॑హ॒తీం
నోద॑భవత్ । ద్వా॒ద॒శభి॑ర॒క్షరై ॒ర్జగ॑తీ బృహ॒తీమత్య॑రిచ్యత ।
తస్యా॑మే॒తాని॒ ద్వాద॑శా॒క్షరా᳚ణ్యప॒చ్ఛిద్యా॑దధాత్ ॥ ౧। ౫। ౧౨। ౪॥
౬౨ తే బృ॑హ॒తీ ఏ॒వ భూ॒త్వా । బృ॒హ॒తీముప॒ సమ॑శ్రయతామ్
। సో᳚ఽబ్రవీత్ప్ర॒జాప॑తిః । ఛన్దా ꣳ
’సి॒ రథో॑ మే భవత ।
యు॒ష్మాభి॑ర॒హమే॒తమధ్వా॑న॒మను॒ సంచ॑రా॒ణీతి॑ । తస్య॑ గాయ॒త్రీ

చ॒ జగ॑తీ చ ప॒క్షావ॑భవతామ్ । ఉ॒ష్ణిక్చ॑ త్రి ॒ష్టుప్చ॒ ప్రష్ట్యౌ᳚
। అ॒ను॒ష్టుప్చ॑ ప॒ఙ్క్తిశ్చ॒ ధుర్యౌ᳚ । బృ॒హ॒త్యే॑వోద్ధిర॑భవత్ । స
ఏ॒తం ఛ॑న్దోర॒థమా॒స్థాయ॑ । ఏ॒తమధ్వా॑న॒మను॒ సమ॑చరత్ । ఏ॒తꣳ
హ॒ వై ఛ॑న్దోర॒థమా॒స్థాయ॑ । ఏ॒తమధ్వా॑న॒మను॒ సంచ॑రతి । యేనై ॒ష
ఏ॒తథ్సం॒చర॑తి । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్థ్సోమే॑న॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం
వేద॑ ॥ ౧। ౫। ౧౨। ౫॥ అ॒భ॒వ॒న్వావ సా దే॒వాక్ష॑రా బృహ॒త్య॑దధా॒ద్
ద్వాద॑శా॒క్షరా᳚ణ్యప॒ చ్ఛిద్యా॑దధాదా॒ స్థాయ॒ షట్చ॑ ॥ ౧౨॥
అ॒గ్నేః కృత్తి॑కా॒ యత్పుణ్యం॑ దే॒వస్య॑ సవి॒తుర్బ్ర॑హ్మవా॒దినః॒ కత్యృ॒తమే॒వ
దే॒వా వా ఆయు॑షః ప్రా ॒ణమిన్ద్రో॑ దధీ॒చో దే॑వాసు॒రాః స ప్ర ॒జాప॑తిః॒ స స॑ము॒ద్రో
యే వై చ॒త్వార॒స్తస్యావా॑చో॒ ద్వాద॑శ ॥ ౧౨॥
అ॒గ్నేః కృత్తి॑కా దేవగృ॒హా ఋ॒తమే॒వ వై ᳚శ్వదే॒వేన॒ తే తద॑న్తం॒ తం
ప॑ఞ్చద॒శేన॒ తే బృ॑హ॒తీ ఏ॒వ ద్విష॑ష్టిః ॥ ౬౨॥

అ॒గ్నేః కృత్తి॑కా॒ య ఉ॑చైనమే॒వం వేద॑ ॥
ప్రథమాష్టకే షష్ఠః ప్రపాఠకః ౬

౧ అను॑మత్యై పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర్వ॑పతి । యే ప్ర ॒త్యఞ్చః॒ శమ్యా॑యా
అవ॒శీయ॑న్తే । తన్నైర్॑ఋ॒తమేక॑కపాలమ్ । ఇ॒యం వా అను॑మతిః । ఇ॒యం నిరృ॑తిః
॒ ॒ఋ॒తేన॒ పూర్వే॑ణ॒ ప్రచ॑రతి । పా॒ప్మాన॑మే॒వ నిరృ॑తిం॒ పూర్వాం᳚
। నై ర్
ని॒రవ॑దయతే । ఏక॑కపాలో భవతి । ఏ॒క॒ధైవ నిరృ॑తిం ని॒రవ॑దయతే ।
యదహు॑త్వా॒ గార్హ ॑పత్య ఈ॒యుః ॥ ౧। ౬। ౧। ౧॥
౨ రు॒ద్రో భూ॒త్వాఽగ్నిర॑నూ॒త్థాయ॑ । అ॒ధ్వ॒ర్యుం చ॒ యజ॑మానం చ హన్యాత్
। వీహి॒ స్వాహాఽఽహు॑తిం జుషా॒ణ ఇత్యా॑హ । ఆహు॑త్యై॒వైనꣳ
’ శమయతి ।
నార్తి॒మార్చ్ఛ॑త్యధ్వ॒ర్యుర్న యజ॑మానః । ఏ॒కో॒ల్ము॒కేన॑ యన్తి । తద్ధి నిరృ॑త్యై

భాగ॒ధేయ᳚మ్ । ఇ॒మాం దిశం॑ యన్తి । ఏ॒షా వై నిరృ॑త్యై॒ దిక్ । స్వాయా॑మే॒వ
ది॒శి నిరృ॑తిం ని॒రవ॑దయతే ॥ ౧। ౬। ౧। ౨॥
౩ స్వకృ॑త॒ ఇరి॑ణే జుహోతి ప్రద॒రే వా᳚ । ఏ॒తద్వై నిరృ॑త్యా ఆ॒యత॑నమ్ । స్వ
ఏ॒వాయత॑నే॒ నిరృ॑తిం ని॒రవ॑దయతే । ఏ॒ష తే॑ నిరృతే భా॒గ ఇత్యా॑హ ।
నిర్ది ॑శత్యే॒వైనా᳚మ్ । భూతే॑ హ॒విష్మ॑త్య॒సీత్యా॑హ । భూతి॑మే॒వోపావ॑ర్తతే ।
ము॒ఞ్చేమమꣳహ॑స॒ ఇత్యా॑హ । అꣳహ॑స ఏ॒వైనం॑ ముఞ్చతి । అ॒ఙ్గు ॒ష్ఠాభ్యాం᳚
జుహోతి ॥ ౧। ౬। ౧। ౩॥
౪ అ॒న్త॒త ఏ॒వ నిరృ॑తిం ని॒రవ॑దయతే । కృ॒ష్ణం వాసః॑ కృ॒ష్ణతూ॑షం॒
దక్షి॑ణా । ఏ॒తద్వై నిరృ॑త్యై రూ॒పమ్ । రూ॒పేణై ॒వ నిరృ॑తిం ని॒రవ॑దయతే ।
అప్ర ॑తీక్ష॒మాయ॑న్తి । నిరృ॑త్యా అ॒న్తర్హి ॑త్యై । స్వాహా॒ నమో॒ య ఇ॒దం చ॒కారేతి॒
పున॒రేత్య॒ గార్హ ॑పత్యే జుహోతి । ఆహు॑త్యై॒వ న॑మ॒స్యన్తో॒ గార్హ ॑పత్యము॒పావ॑ర్తన్తే
। ఆ॒ను॒మ॒తేన॒ ప్రచ॑రతి । ఇ॒యం వా అను॑మతిః ॥ ౧। ౬। ౧। ౪॥
౫ ఇ॒యమే॒వాస్మై॑ రా॒జ్యమను॑ మన్యతే । ధే॒నుర్దక్షి॑ణా । ఇ॒మామే॒వ ధే॒నుం కు॑రుతే ।
ఆ॒ది॒త్యం చ॒రుం నిర్వ॑పతి । ఉ॒భయీ᳚ష్వే॒వ ప్ర ॒జాస్వ॒భిషి॑చ్యతే । దైవీ॑షు

చ॒ మాను॑షీషు చ । వరో॒ దక్షి॑ణా । వరో॒ హి రా॒జ్యꣳ సమృ॑ద్ధ్యై ।
ఆ॒గ్నావై॒ ॒ష్ణ ॒వమేకా॑దశకపాలం॒ నిర్వ॑పతి । అ॒గ్నిః సర్వా॑ దే॒వతాః᳚ ॥ ౧। ౬। ౧। ౫॥
౬ విష్ణు ॑ర్య॒జ్ఞః । దే॒వతా᳚శ్చై॒వ య॒జ్ఞం చావ॑రున్ధే । వా॒మ॒నో వ॒హీ
దక్షి॑ణా । యద్వ॒హీ । తేనా᳚గ్నే॒యః । యద్వా॑మ॒నః । తేన॑ వైష్ణ ॒వః సమృ॑ద్ధ్యై
। అ॒గ్నీ॒షో॒మీయ॒మేకా॑దశకపాలం॒ నిర్వ॑పతి । అ॒గ్నీషోమా᳚భ్యాం॒ వా ఇన్ద్రో॑
వృ॒త్రమ॑హ॒న్నితి॑ । యద॑గ్నీషో॒మీయ॒మేకా॑దశకపాలం ని॒ర్వప॑తి ॥ ౧। ౬। ౧। ౬॥
౭ వార్త్ర ॑ఘ్నమే॒వ విజి॑త్యై । హిర॑ణ్యం॒ దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । ఇన్ద్రో॑
వృ॒త్ర ꣳ హ॒త్వా । దే॒వతా॑భిశ్చేన్ద్రి॒యేణ॑ చ॒ వ్యా᳚ర్ధ్యత ।
స ఏ॒తమై ᳚న్ద్రా॒గ్నమేకా॑దశకపాలమపశ్యత్ । తన్నిర॑వపత్ । తేన॒ వై స
దే॒వతా᳚శ్చేన్ద్రి॒యం చావా॑రున్ధ । యదై ᳚న్ద్రా॒గ్నమేకా॑దశకపాలం ని॒ర్వప॑తి ।
దే॒వతా᳚శ్చై॒వ తేనే᳚న్ద్రి॒యం చ॒ యజ॑మా॒నోఽవ॑రున్ధే । ఋ॒ష॒భో వ॒హీ
దక్షి॑ణా ॥ ౧। ౬। ౧। ౭॥
౮ యద్వ॒హీ । తేనా᳚గ్నే॒యః । యదృ॑ష॒భః । తేనై ॒న్ద్రః సమృ॑ద్ధ్యై ।
ఆ॒గ్నే॒యమ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర్వ॑పతి । ఐ॒న్ద్రం దధి॑ । యదా᳚గ్నే॒యో భవ॑తి ।
అ॒గ్నిర్వై య॑జ్ఞము॒ఖమ్ । య॒జ్ఞ ॒ము॒ఖమే॒వర్ద్ధిం॑ పు॒రాస్తా ᳚ద్ధత్తే । యదై ॒న్ద్రం
దధి॑ ॥ ౧। ౬। ౧। ౮॥
౯ ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వావ॑రున్ధే । ఋ॒ష॒భో వ॒హీ దక్షి॑ణా । యద్వ॒హీ ।
తేనా᳚గ్నే॒యః । యదృ॑ష॒భః । తేనై ॒న్ద్రః సమృ॑ద్ధ్యై । యావ॑తీ॒ర్వై ప్ర ॒జా
ఓష॑ధీనా॒మహు॑తానా॒మాశ్నన్॑ । తాః పరా॑ఽభవన్ । ఆ॒గ్ర ॒య॒ణం భ॑వతి
హు॒తాద్యా॑య । యజ॑మాన॒స్యాప॑రాభావాయ ॥ ౧। ౬। ౧। ౯॥
౧౦ దే॒వా వా ఓష॑ధీష్వా॒జిమ॑యుః । తా ఇ॑న్ద్రా॒గ్నీ ఉద॑జయతామ్ । తావే॒తమై ᳚న్ద్రా॒గ్నం
ద్వాద॑శకపాలం॒ నిర॑వృణాతామ్ । యదై ᳚న్ద్రా॒గ్నో భవ॒త్యుజ్జి ॑త్యై । ద్వాద॑శకపాలో
భవతి । ద్వాద॑శ॒ మాసాః᳚ సంవథ్స॒రః । సం॒వ॒థ్స॒రేణై ॒వాస్మా॒ అన్న॒మవ॑రున్ధే
॒ ॒దే॒వశ్చ॒రుర్భ॑వతి । వై ॒శ్వ॒దే॒వం వా అన్న᳚మ్ । అన్న॑మే॒వాస్మై᳚

। వై శ్వ
స్వదయతి ॥ ౧। ౬। ౧। ౧౦॥
౧౧ ప్ర ॒థ॒మ॒జో వ॒థ్సో దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । సౌ॒మ్య౨ꣳ శ్యా॑మా॒కం చ॒రుం
నిర్వ॑పతి । సోమో॒ వా అ॑కృష్టప॒చ్యస్య॒ రాజా᳚ । అ॒కృ॒ష్ట ॒ప॒చ్యమే॒వాస్మై᳚
స్వదయతి । వాసో॒ దక్షి॑ణా । సౌ॒మ్యꣳ హి దే॒వత॑యా॒ వాసః॒ సమృ॑ద్ధ్యై ।
సర॑స్వత్యై చ॒రుం నిర్వ॑పతి । సర॑స్వతే చ॒రుమ్ । మి॒థు॒నమే॒వావ॑రున్ధే ।
మి॒థు॒నౌ గావౌ॒ దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । ఏతి॒ వా ఏ॒ష య॑జ్ఞము॒ఖాదృద్ధ్యాః᳚ ।
యో᳚ఽగ్నేర్దే ॒వతా॑యా॒ ఏతి॑ । అ॒ష్టావే॒తాని॑ హ॒వీꣳషి॑ భవన్తి । అ॒ష్టాక్ష॑రా
గాయ॒త్రీ । గా॒య॒త్రో ᳚ఽగ్నిః । తేనై ॒వ య॑జ్ఞము॒ఖాదృద్ధ్యా॑ అ॒గ్నేర్దే ॒వతా॑యై ॒
నైతి॑ ॥ ౧। ౬। ౧। ౧౧॥ ఈ॒యుర్ని॒రవ॑దయతేఽఙ్గు ॒ష్ఠాభ్యాం᳚ జుహో॒త్యను॑మతిర్దే ॒వతా॑
ని॒ర్వప॑తి వ॒హీ దక్షి॑ణా॒ యదై ॒న్ద్రం దధ్యప॑రాభావాయ స్వదయతి॒ గావౌ॒
దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై॒ షట్చ॑ ॥ ౧॥
౧౨ వై ॒శ్వ॒దే॒వేన॒ వై ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత । తాః సృ॒ష్టా న ప్రాజా॑యన్త ।
సో᳚ఽగ్నిర॑కామయత । అ॒హమి॒మాః ప్రజ॑నయేయ॒మితి॑ । స ప్ర ॒జాప॑తయే॒ శుచ॑మదధాత్
। సో॑ఽశోచత్ప్ర॒జామి॒చ్ఛమా॑నః । తస్మా॒ద్యం చ॑ ప్ర జా
॒ భు॒నక్తి॒ యం చ॒ న ।
తావు॒భౌ శో॑చతః ప్ర ॒జామి॒చ్ఛమా॑నౌ । తాస్వ॒గ్నిమప్య॑సృజత్ । తా అ॒గ్నిరధ్యై᳚త్
॥ ౧। ౬। ౨। ౧౨॥
౧౩ సోమో॒ రేతో॑ఽదధాత్ । స॒వి॒తా ప్రాజ॑నయత్ । సర॑స్వతీ॒ వాచ॑మదధాత్ ।
పూ॒షాఽపో॑షయత్ । తే వా ఏ॒తే త్రిః సం॑వథ్స॒రస్య॒ ప్రయు॑జ్యన్తే । యే దే॒వాః
పుష్టి ॑పతయః । సం॒వ॒థ్స॒రో వై ప్ర ॒జాప॑తిః । సం॒వ॒థ్స॒రేణై ॒వాస్మై᳚ ప్ర ॒జాః
ప్రాజ॑నయత్ । తాః ప్ర ॒జా జా॒తా మ॒రుతో᳚ఽఘ్నన్ । అ॒స్మానపి॒ న ప్రాయు॑క్ష॒తేతి॑ ॥
౧। ౬। ౨। ౧౩॥
౧౪ స ఏ॒తం ప్ర ॒జాప॑తిర్మారు॒తꣳ స॒ప్తక॑పాలమపశ్యత్ । తం నిర॑వపత్ । తతో॒
వై ప్ర ॒జాభ్యో॑ఽకల్పత । యన్మా॑రు॒తో ని॑రు॒ప్యతే᳚ । య॒జ్ఞస్య॒ క్లృప్త్యై᳚
॒
। ప్ర జానా॒మఘా॑తాయ । స॒ప్తక॑పాలో భవతి । స॒ప్త గ॑ణా॒ వై మ॒రుతః॑ ।
గ॒ణ॒శ ఏ॒వాస్మై॒ విశం॑ కల్పయతి । స ప్ర ॒జాప॑తిరశోచత్ ॥ ౧। ౬। ౨। ౧౪॥

౧౫ యాః పూర్వాః᳚ ప్ర ॒జా అసృ॑క్షి । మ॒రుత॒స్తా అ॑వధిషుః । క॒థమప॑రాః సృజే॒యేతి॑
। తస్య॒ శుష్మ॑ ఆ॒ణ్డం భూ॒తం నిర॑వర్తత । తద్వ్యుద॑హరత్ । తద॑పోషయత్ ।
తత్ప్రాజా॑యత । ఆ॒ణ్డస్య॒ వా ఏ॒తద్రూ ॒పమ్ । యదా॒మిక్షా᳚ । యద్వ్యు॒ద్ధర॑తి ॥ ౧। ౬।
౨। ౧౫॥
౧౬ ప్ర ॒జా ఏ॒వ తద్యజ॑మానః పోషయతి । వై ॒శ్వ॒దే॒వ్యా॑మిక్షా॑ భవతి ।
వై ॒శ్వ॒దే॒వ్యో॑ వై ప్ర ॒జాః । ప్ర ॒జా ఏ॒వాస్మై॒ ప్రజ॑నయతి । వాజి॑న॒మాన॑యతి ।
ప్ర ॒జాస్వే॒వ ప్రజా॑తాసు॒ రేతో॑ దధాతి । ద్యా॒వా॒పృ॒థి॒వ్య॑ ఏక॑కపాలో భవతి ।
ప్ర ॒జా ఏ॒వ ప్రజా॑తా॒ ద్యావా॑పృథి॒వీభ్యా॑ముభ॒యతః॒ పరి॑గృహ్ణాతి । దే॒వా॒సు॒రాః
సంయ॑త్తా ఆసన్ । సో᳚ఽగ్నిర॑బ్రవీత్ ॥ ౧। ౬। ౨। ౧౬॥
౧౭ మామగ్రే ॑ యజత । మయా॒ ముఖే॒నాసు॑రాఞ్జేష్య॒థేతి॑ । మాం ద్వి॒తీయ॒మితి॒
సోమో᳚ఽబ్రవీత్ । మయా॒ రాజ్ఞా ॑ జేష్య॒థేతి॑ । మాం తృ॒తీయ॒మితి॑ సవి॒తా । మయా॒
ప్రసూ॑తా జేష్య॒థేతి॑ । మాం చ॑తు॒ర్థీమితి॒ సర॑స్వతీ । ఇ॒న్ద్రి॒యం వో॒ఽహం
ధా᳚స్యా॒మీతి॑ । మాం ప॑ఞ్చ॒మమితి॑ పూ॒షా । మయా᳚ ప్రతి॒ష్ఠయా॑ జేష్య॒థేతి॑
॥ ౧। ౬। ౨। ౧౭॥
౧౮ తే᳚ఽగ్నినా॒ ముఖే॒నాసు॑రానజయన్ । సోమే॑న॒ రాజ్ఞా ᳚ । స॒వి॒త్రా ప్రసూ॑తాః ।
సర॑స్వతీన్ద్రి॒యమ॑దధాత్ । పూ॒షా ప్ర ॑తి॒ష్ఠాఽఽసీ᳚త్ । తతో॒ వై దే॒వా వ్య॑జయన్త
। యదే॒తాని॑ హ॒వీꣳషి॑ నిరు॒ప్యన్తే॒ విజి॑త్యై । నోత్త॑రవే॒దిముప॑వపతి ।
ప॒శవో॒ వా ఉ॑త్తరవే॒దిః । అజా॑తా ఇవ॒ హ్యే॑తర్హి ॑ ప॒శవః॑ ॥ ౧। ౬। ౨। ౧౮॥
ఐ॒దిత్య॑శోచద్వ్యు॒ద్ధర॑త్యబ్రవీత్ప్రతి॒ష్ఠాయా॑ జేష్య॒థేత్యే॒తర్హి ॑ ప॒శవః॑
॥ ౨॥
౧౯ త్రి ॒వృద్బ॒ర్॒హిర్భ॑వతి । మా॒తా పి॒తా పు॒త్రః । తదే॒వ తన్మి॑థు॒నమ్ । ఉల్బం॒
గర్భో॑ జ॒రాయు॑ । తదే॒వ తన్మి॑థు॒నమ్ । త్రే ॒ధా బ॒ర్॒హిః సంన॑ద్ధం భవతి
। త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః । ఏ॒ష్వే॑వ లో॒కేషు॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి । ఏ॒క॒ధా పునః॒
సంన॑ద్ధం భవతి । ఏక॑ ఇవ॒ హ్య॑యం లో॒కః ॥ ౧। ౬। ౩। ౧౯॥
౨౦ అ॒స్మిన్నే॒వ తేన॑ లో॒కే ప్రతి॑తిష్ఠతి । ప్ర ॒సువో॑ భవన్తి । ప్ర ॒థ॒మ॒జామే॒వ
పుష్టి ॒మవ॑రున్ధే । ప్ర ॒థ॒మ॒జో వ॒థ్సో దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై ।

పృ॒ష॒దా॒జ్యం గృ॑హ్ణాతి । ప॒శవో॒ వై పృ॑షదా॒జ్యమ్ । ప॒శూనే॒వావ॑రున్ధే ।
ప॒ఞ్చ॒గృ॒హీ॒తం భ॑వతి । పాఙ్క్తా ॒ హి ప॒శవః॑ । బ॒హు॒రూ॒పం భ॑వతి ॥
౧। ౬। ౩। ౨౦॥
౨౧ బ॒హు॒రూ॒పా హి ప॒శవః॒ సమృ॑ద్ధ్యై । అ॒గ్నిం మ॑న్థన్తి । అ॒గ్నిము॑ఖా॒ వై
ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత । యద॒గ్నిం మన్థ ॑న్తి । అ॒గ్నిము॑ఖా ఏ॒వ తత్ప్ర॒జా
యజ॑మానః సృజతే । నవ॑ ప్రయా॒జా ఇ॑జ్యన్తే । నవా॑నూయా॒జాః । అ॒ష్టౌ హ॒వీꣳషి॑
। ద్వావా॑ఘా॒రౌ । ద్వావాజ్య॑భాగౌ ॥ ౧। ౬। ౩। ౨౧॥
౨౨ త్రి ॒ꣳశథ్సంప॑ద్యన్తే । త్రి ॒ꣳశద॑క్షరా వి॒రాట్ । అన్నం॑ వి॒రాట్
। వి॒రాజై వాన్నాద్య
॒ ॒మవ॑రున్ధే । యజ॑మానో॒ వా ఏక॑కపాలః । తేజ॒ ఆజ్య᳚మ్ ।
యదేక॑కపాల॒ ఆజ్య॑మా॒నయ॑తి । యజ॑మానమే॒వ తేజ॑సా॒ సమ॑ర్ధయతి । యజ॑మానో॒
వా ఏక॑కపాలః । ప॒శవ॒ ఆజ్య᳚మ్ ॥ ౧। ౬। ౩। ౨౨॥
౨౩ యదేక॑కపాల॒ ఆజ్య॑మా॒నయ॑తి । యజ॑మానమే॒వ ప॒శుభిః॒ సమ॑ర్ధయతి
। యదల్ప॑మా॒నయే᳚త్ । అల్పా॑ ఏనం ప॒శవో॑ భు॒ఞ్జన్త॒ ఉప॑తిష్ఠేరన్ ।
యద్బ॒హ్వా॑నయే᳚త్ । బ॒హవ॑ ఏనం ప॒శవోఽభు॑ఞ్జన్త॒ ఉప॑తిష్ఠేరన్ ।
బ॒హ్వా॑నీయా॒విః పృ॑ష్ఠం కుర్యాత్ । బ॒హవ॑ ఏ॒వైనం॑ ప॒శవో॑ భు॒ఞ్జన్త॒
ఉప॑తిష్ఠన్తే । యజ॑మానో॒ వా ఏక॑కపాలః । యదేక॑కపాలస్యావ॒ద్యేత్ ॥ ౧। ౬। ౩।
౨౩॥
౨౪ యజ॑మాన॒స్యావ॑ద్యేత్ । ఉద్వా॒ మాద్యే॒ద్యజ॑మానః । ప్ర వా॑ మీయేత । స॒కృదే॒వ
హో॑త॒వ్యః॑ । స॒కృది॑వ॒ హి సు॑వ॒ర్గో లో॒కః । హు॒త్వాఽభి జు॑హోతి ।
యజ॑మానమే॒వ సు॑వ॒ర్గం లో॒కం గ॑మయి॒త్వా । తేజ॑సా॒ సమ॑ర్ధయతి । యజ॑మానో॒
వా ఏక॑కపాలః । సు॒వ॒ర్గో లో॒క ఆ॑హవ॒నీయః॑ ॥ ౧। ౬। ౩। ౨౪॥
౨౫ యదేక॑కపాలమాహవ॒నీయే॑ జు॒హోతి॑ । యజ॑మానమే॒వ సు॑వ॒ర్గం లో॒కం గ॑మయతి
।
యద్ధస్తే॑న జుహు॒యాత్ । సు॒వ॒ర్గాల్లో ॒కాద్యజ॑మాన॒మవ॑విధ్యేత్ । స్రు ॒చా జు॑హోతి ।
సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై । యత్ప్రాఙ్పద్యే॑త । దే॒వ॒లో॒కమ॒భి జ॑యేత్ ।

యద్ద ॑క్షి॒ణా పి॑తృలో॒కమ్ । యత్ప్ర॒త్యక్ ॥ ౧। ౬। ౩। ౨౫॥
౨౬ రక్షాꣳ
’సి య॒జ్ఞ ꣳ హ॑న్యుః । యదుదఙ్ఙ్ ॑ । మ॒ను॒ష్య॒లో॒కమ॒భిజ॑యేత్ ।
ప్రతి॑ష్ఠితో హోత॒వ్యః॑ । ఏక॑కపాలం॒ వై ప్ర ॑తి॒తిష్ఠ ॑న్తం॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ

అను॒ ప్రతి॑తిష్ఠతః । ద్యావా॑పృథి॒వీ ఋ॒తవః॑ । ఋ॒తూన్, య॒జ్ఞః । య॒జ్ఞం
యజ॑మానః । యజ॑మానం ప్ర ॒జాః । తస్మా॒త్ప్రతి॑ష్ఠితో హోత॒వ్యః॑ ॥ ౧। ౬। ౩। ౨౬॥
౨౭ వా॒జినో॑ యజతి । అ॒గ్నిర్వా॒యుః సూర్యః॑ । తే వై వా॒జినః॑ । తానే॒వ తద్య॑జతి
। అథో॒ ఖల్వా॑హుః । ఛన్దా ꣳ
’సి॒ వై వా॒జిన॒ ఇతి॑ । తాన్యే॒వ తద్య॑జతి ।
ఋ॒ఖ్సా॒మే వా ఇన్ద్ర॑స్య॒ హరీ॑ సోమ॒పానౌ᳚ । తయోః᳚ పరి॒ధయ॑ ఆ॒ధాన᳚మ్ ।
వాజి॑నం భాగ॒ధేయ᳚మ్ ॥ ౧। ౬। ౩। ౨౭॥
౨౮ యదప్ర ॑హృత్య పరి॒ధీఞ్జు ॑హు॒యాత్ । అ॒న్తరా॑ధానాభ్యాం ఘా॒సం ప్రయ॑చ్ఛేత్
॒
। ప్ర హృత్య॑ పరి॒ధీఞ్జు ॑హోతి । నిరా॑ధానాభ్యామే॒వ ఘా॒సం ప్రయ॑చ్ఛతి ।
బ॒ర్॒హిషి॑ విషి॒ఞ్చన్వాజి॑న॒మాన॑యతి । ప్ర ॒జా వై బ॒ర్॒హిః । రేతో॒ వాజి॑నమ్
॒
। ప్ర జాస్వే॒వ రేతో॑ దధాతి । స॒ము॒ప॒హూయ॑ భక్షయన్తి । ఏ॒తథ్సో॑మపీథా॒
హ్యే॑తే । అథో॑ ఆ॒త్మన్నే॒వ రేతో॑ దధతే । యజ॑మాన ఉత్త॒మో భ॑క్షయతి ।
ప॒శవో॒ వై వాజి॑నమ్ । యజ॑మాన ఏ॒వ ప॒శూన్ప్రతి॑ష్ఠాపయన్తి ॥ ౧। ౬। ౩। ౨౮॥
లో॒కో బ॑హురూ॒పం భ॑వ॒త్యాజ్య॑భాగౌ ప॒శవ॒ ఆజ్య॑మవ॒ద్యేదా॑హవ॒నీయః॑
ప్ర ॒త్యక్తస్మా॒త్ప్రతి॑ష్ఠితో హోత॒వ్యో॑ భాగ॒ధేయ॑మే॒తే చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౩॥
౨౯ ప్ర ॒జాప॑తిః సవి॒తా భూ॒త్వా ప్ర ॒జా అ॑సృజత । తా ఏ॑న॒మత్య॑మన్యన్త ।
తా అ॑స్మా॒దపా᳚క్రామన్ । తా వరు॑ణో భూ॒త్వా ప్ర ॒జా వరు॑ణేనాగ్రాహయత్ । తాః ప్ర ॒జా
వరు॑ణగృహీతాః । ప్ర ॒జాప॑తిం॒ పున॒రుపా॑ధావన్నా॒థమి॒చ్ఛమా॑నాః । స
ఏ॒తాన్ప్ర॒జాప॑తిర్వరుణప్రఘా॒సాన॑పశ్యత్ । తాన్నిర॑వపత్ । తైర్వై స ప్ర ॒జా
వ॑రుణపా॒శాద॑ముఞ్చత్ । యద్వ॑రుణప్రఘా॒సా ని॑రు॒ప్యన్తే᳚ ॥ ౧। ౬। ౪। ౨౯॥
౩౦ ప్ర ॒జానా॒మవ॑రుణగ్రాహాయ । తాసాం॒ దక్షి॑ణో బా॒హుర్న్య॑క్న॒ ఆసీ᳚త్ ।
స॒వ్యః ప్రసృ॑తః । స ఏ॒తాం ద్వి॒తీయాం᳚ దక్షిణ॒తో వేది॒ముద॑హన్ । తతో॒
వై స ప్ర ॒జానాం॒ దక్షి॑ణం బా॒హుం ప్రాసా॑రయత్ । యద్ద్వి॒తీయాం᳚ దక్షిణ॒తో

వేది॑ము॒ద్ధన్తి॑ । ప్ర ॒జానా॑మే॒వ తద్యజ॑మానో॒ దక్షి॑ణం బా॒హుం ప్రసా॑రయతి ।
తస్మా᳚చ్చాతుర్మాస్యయా॒జ్య॑ముష్మిం॑ ల్లో ॒క ఉ॑భ॒యాబా॑హుః । య॒జ్ఞాభి॑జిత॒గ్గ్ ॒
హ్య॑స్య । పృ॒థ॒మా॒త్రాద్వేదీ॒ అసం॑భిన్నే భవతః ॥ ౧। ౬। ౪। ౩౦॥
౩౧ తస్మా᳚త్పృథమా॒త్రం వ్యꣳసౌ᳚ । ఉత్త॑రస్యాం॒ వేద్యా॑ముత్తరవే॒దిముప॑ వపతి ।
ప॒శవో॒ వా ఉ॑త్తరవే॒దిః । ప॒శూనే॒వావ॑రున్ధే । అథో॑ యజ్ఞప॒రుషోఽన॑న్తరిత్యై
। ఏ॒తద్బ్రా᳚హ్మణాన్యే॒వ పఞ్చ॑ హ॒వీꣳషి॑ । అథై ష
॒ ఐ᳚న్ద్రా॒గ్నో భ॑వతి ।
ప్రా ॒ణా॒పా॒నౌ వా ఏ॒తౌ దే॒వానా᳚మ్ । యది॑న్ద్రా॒గ్నీ । యదై ᳚న్ద్రా॒గ్నో భవ॑తి ॥ ౧। ౬। ౪।
౩౧॥
౩౨ ప్రా ॒ణా॒పా॒నావే॒వావ॑రున్ధే । ఓజో॒ బలం॒ వా ఏ॒తౌ దే॒వానా᳚మ్ । యది॑న్ద్రా॒గ్నీ ।
యదై ᳚న్ద్రా॒గ్నో భవ॑తి । ఓజో॒ బల॑మే॒వావ॑రున్ధే । మా॒రు॒త్యా॑మిక్షా॑ భవతి ।
వా॒రు॒ణ్యా॑మిక్షా᳚ । మే॒షీ చ॑ మే॒షశ్చ॑ భవతః । మి॒థు॒నా ఏ॒వ ప్ర ॒జా
వ॑రుణపా॒శాన్ము॑ఞ్చతి । లో॒మ॒శౌ భ॑వతో మేధ్య॒త్వాయ॑ ॥ ౧। ౬। ౪। ౩౨॥
౩౩ శ॒మీ॒ప॒ర్ణాన్యుప॑ వపతి । ఘా॒సమే॒వాభ్యా॒మపి॑ యచ్ఛతి
॒ ॑తిమ॒న్నాద్యం॒ నోపా॑నమత్ । స ఏ॒తేన॑ శ॒తేధ్మే॑న
। ప్ర జాప
హ॒విషా॒ఽన్నాద్య॒మవా॑రున్ధ । యత్ప॑రః శ॒తాని॑ శమీప॒ర్ణాని॒
భవ॑న్తి । అ॒న్నాద్య॒స్యావ॑రుద్ధ్యై । సౌ॒మ్యాని॒ వై క॒రీరా॑ణి । సౌ॒మ్యా
ఖలు॒ వా ఆహు॑తిర్ది ॒వో వృష్టిం॑ చ్యావయతి । యత్క॒రీరా॑ణి॒ భవ॑న్తి ।
సౌ॒మ్యయై ॒వాహు॑త్యా ది॒వో వృష్టి ॒మవ॑రున్ధే । కా॒య ఏక॑కపాలో భవతి ।
ప్ర ॒జానాం᳚ క॒న్త్వాయ॑ । ప్ర ॒తి॒పూ॒రు॒షం క॑రమ్భపా॒త్రాణి॑ భవన్తి । జా॒తా
ఏ॒వ ప్ర ॒జా వ॑రుణపా॒శాన్ము॑ఞ్చతి । ఏక॒మతి॑రిక్తమ్ । జ॒ని॒ష్యమా॑ణా ఏ॒వ
ప్ర ॒జా వ॑రుణపా॒శాన్ము॑ఞ్చతి ॥ ౧। ౬। ౪। ౩౩॥ ని॒రు॒ప్యన్తే॑ భవతో॒ భవ॑తి
మేధ్య॒త్వాయ॑ రున్ధే ॒ షట్చ॑ ॥ ౪॥
౩౪ ఉత్త॑రస్యాం॒ వేద్యా॑మ॒న్యాని॑ హ॒వీꣳషి॑ సాదయతి । దక్షి॑ణాయాం మారు॒తీమ్ ।
అ॒ప॒ధు॒రమే॒వైనా॑ యునక్తి । అథో॒ ఓజ॑ ఏ॒వాసా॒మవ॑ హరతి । తస్మా॒ద్బ్రహ్మ॑ణశ్చ
క్ష॒త్త్రాచ్చ॒ విశో᳚ఽన్యతోపక్ర ॒మిణీః᳚ । మా॒రు॒త్యా పూర్వ॑యా॒ ప్రచ॑రతి ।

అనృ॑తమే॒వావ॑ యజతే । వా॒రు॒ణ్యోత్త॑రయా । అ॒న్త॒త ఏ॒వ వరు॑ణ॒మవ॑ యజతే ।
యదే॒వాధ్వ॒ర్యుః క॒రోతి॑ ॥ ౧। ౬। ౫। ౩౪॥
౩౫ తత్ప్ర॑తిప్రస్థా ॒తా క॑రోతి । తస్మా॒ద్యచ్ఛ్రేయా᳚న్క॒రోతి॑ । తత్పాపీ॑యాన్కరోతి ।
పత్నీం᳚ వాచయతి । మేధ్యా॑మే॒వైనాం᳚ కరోతి । అథో॒ తప॑ ఏ॒వైనా॒ముప॑ నయతి ।
యజ్జా ॒రꣳ సన్తం॒ న ప్ర ॑బ్రూ ॒యాత్ । ప్రి ॒యం జ్ఞా ॒తిꣳ రు॑న్ధ్యాత్ । అ॒సౌ మే॑
జా॒ర ఇతి॒ నిర్ది ॑శేత్ । ని॒ర్దిశ్యై॒వైనం॑ వరుణపా॒శేన॑ గ్రాహయతి ॥ ౧। ౬। ౫। ౩౫॥
౩౬ ప్ర ॒ఘా॒స్యాన్॑ హవామహ॒ ఇతి॒ పత్నీ॑ము॒దాన॑యతి । అహ్వతై॑ ॒వైనా᳚మ్ । యత్పత్నీ॑
పురోనువా॒క్యా॑మను బ్రూ ॒యాత్ । నిర్వీ᳚ఱ్యో॒ యజ॑మానః స్యాత్ । యజ॑మా॒నోఽన్వా॑హ
। ఆ॒త్మన్నే॒వ వీ॒ర్యం॑ ధత్తే । ఉభౌ
॒ యాజ్యా॒ ꣳ ’ సవీర్య॒త్వాయ॑ ।
యద్గ్రామే॒ యదర॑ణ్య॒ ఇత్యాహ ॑ । యథో ॒ ది

॒ తమే
॒ వ ॒ వరుణ ॑ మవ
॒ ॑ యజతే ।
య॒జ॒మా॒న॒దే॒వ॒త్యో॑ వా ఆ॑హవ॒నీయః॑ ॥ ౧। ౬। ౫। ౩౬॥
౩౭ భ్రా ॒తృ॒వ్య॒దే॒వ॒త్యో॑ దక్షి॑ణః । యదా॑హవ॒నీయే॑ జుహు॒యాత్ । యజ॑మానం
వరుణపా॒శేన॑ గ్రాహయేత్ । దక్షి॑ణే॒ఽగ్నౌ జు॑హోతి । భ్రాతృ॑వ్యమే॒వ వ॑రుణపా॒శేన॑
గ్రాహయతి । శూర్పే॑ణ జుహోతి । అన్న్య॑మే॒వ వరు॑ణ॒మవ॑యజతే । శీ॒ర్॒షన్న॑ధి
ని॒ధాయ॑ జుహోతి । శీ॒ర్॒ష॒త ఏ॒వ వరు॑ణ॒మవ॑యజతే । ప్ర ॒త్యఙ్క్తిష్ఠ ॑ఞ్జుహోతి
॥ ౧। ౬। ౫। ౩౭॥
౩౮ ప్ర ॒త్యఙ్ఙే ॒వ వ॑రుణపా॒శాన్నిర్ము॑చ్యతే । అక్ర ॒న్కర్మ॑ కర్మ॒కృత॒ ఇత్యా॑హ
। దే॒వానృ॒ణం ని॑రవ॒దాయ॑ । అ॒నృ॒ణా గృ॒హానుప॒ప్రేతేతి॒ వావైతదా॑హ ।
వరు॑ణగృహీతం॒ వా ఏ॒తద్య॒జ్ఞస్య॑ । యద్యజు॑షా గృహీ॒తస్యా॑తి॒రిచ్య॑తే ।
తుషా᳚శ్చ నిష్కా॒సశ్చ॑ । తుషై ᳚శ్చ నిష్కా॒సేన॑ చావభృ॒థమవై ॑తి ।
వరు॑ణగృహీతేనై ॒వ వరు॑ణ॒మవ॑యజతే । అ॒పో॑ఽవభృ॒థమవై ॑తి ॥ ౧। ౬। ౫। ౩౮॥
౩౯ అ॒ప్సు వై వరు॑ణః । సా॒క్షాదే॒వ వరు॑ణ॒మవ॑ యజతే । ప్రతి॑యుతో॒ వరు॑ణస్య॒
పాశ॒ ఇత్యా॑హ । వ॒రు॒ణ॒పా॒శాదే॒వ నిర్ము॑చ్యతే । అప్ర ॑తీక్ష॒మాయ॑న్తి ।
వరు॑ణస్యా॒న్తర్హి ॑త్యై । ఏధో᳚ఽస్యేధిషీ॒మహీత్యా॑హ । స॒మిధై ॒వాగ్నిం న॑మ॒స్యన్త॑
ఉ॒పాయ॑న్తి । తేజో॑సి॒ తేజో॒ మయి॑ ధే॒హీత్యా॑హ । తేజ॑ ఏ॒వాత్మన్ధ ॑త్తే ॥ ౧। ౬। ౫।

౩౯॥
క॒రోతి॑ గ్రాహయత్యాహవ॒నీయ॒స్తిష్ఠ ॑ఞ్జుహోత్య॒పో॑ఽవభృ॒థమవై ॑తి ధత్తే ॥ ౫॥
౪౦ దే॒వాసు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్ । సో᳚ఽగ్నిర॑బ్రవీత్ । మమే॒యమనీ॑కవతీ త॒నూః ।
తాం ప్రీ ॑ణీత । అథాసు॑రాన॒భి భ॑విష్య॒థేతి॑ । తే దే॒వా అ॒గ్నయేఽనీ॑కవతే
పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర॑వపన్ । సో᳚ఽగ్నిరనీ॑కవా॒న్థ్స్వేన॑ భాగ॒ధేయే॑న
ప్రీ ॒తః । చ॒తు॒ర్ధాఽనీ॑కాన్యజనయత । తతో॑ దే॒వా అభ॑వన్ । పరాఽసు॑రాః ॥ ౧। ౬। ౬।
౧॥
౪౧ యద॒గ్నయేఽనీ॑కవతే పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం ని॒ర్వప॑తి ।
అ॒గ్నిమే॒వానీ॑కవన్త॒గ్గ్ ॒ స్వేన॑ భాగ॒ధేయే॑న ప్రీణాతి । సో᳚ఽగ్నిరనీ॑కవా॒న్థ్స్వేన॑
భాగ॒ధేయే॑న ప్రీ ॒తః । చ॒తు॒ర్ధాఽనీ॑కాని జనయతే । అ॒సౌ వా
ఆ॑ది॒త్యో᳚ఽగ్నిరనీ॑కవాన్ । తస్య॑ ర॒శ్మయోఽనీ॑కాని । సా॒కꣳ సూర్యే॑ణోద్య॒తా
నిర్వ॑పతి । సా॒క్షాదే॒వాస్మా॒ అనీ॑కాని జనయతి । తేఽసు॑రాః॒ పరా॑జితా॒ యన్తః॑ ।
ద్యావా॑పృథి॒వీ ఉపా᳚శ్రయన్ ॥ ౧। ౬। ౬। ౨॥
౪౨ తే దే॒వా మ॒రుద్భ్యః॑ సాంతప॒నేభ్య॑శ్చ॒రుం నిర॑వపన్ ।
తాన్ద్యావా॑పృథి॒వీభ్యా॑మే॒వోభ॒యతః॒ సమ॑తపన్ । యన్మ॒రుద్భ్యః॑
సాన్తప॒నేభ్య॑శ్చ॒రుం ని॒ర్వప॑తి । ద్యావా॑పృథి॒వీభ్యా॑మే॒వ తదు॑భ॒యతో॒
యజ॑మానో॒ భ్రాతృ॑వ్యా॒న్థ్సంత॑పతి । మ॒ధ్యన్ది ॑నే॒ నిర్వ॑పతి । తర్హి ॒ హి
తేఽక్ష్ణి ॑ష్ఠం॒ తప॑తి । చ॒రుర్భ॑వతి । స॒ర్వత॑ ఏ॒వైనా॒న్థ్సంత॑పతి ।
తే దే॒వాః శ్వో॑విజ॒యినః॒ సన్తః॑ । సర్వా॑సాం దు॒గ్ధే గృ॑హమే॒ధీయం॑ చ॒రుం
నిర॑వపన్ ॥ ౧। ౬। ౬। ౩॥
౪౩ ఆశి॑తా ఏ॒వాద్యోప॑వసామ । కస్య॒ వాఽహే॒దమ్ । కస్య॑ వా॒ శ్వో భ॑వి॒తేతి॑ ।
స శ‍ృ॒తో॑ఽభవత్ । తస్యాహు॑తస్య॒ నాశ్నన్న్॑ । న హి దే॒వా అహు॑తస్యా॒శ్నన్తి॑
। తే᳚ఽబ్రువన్ । కస్మా॑ ఇ॒మꣳ హో᳚ష్యామ॒ ఇతి॑ । మ॒రుద్భ్యో॑ గృహమే॒ధిభ్య॒
ఇత్య॑బ్రువన్ । తం మ॒రుద్భ్యో॑ గృహమే॒ధిభ్యో॑ఽజుహవుః ॥ ౧। ౬। ౬। ౪॥
౪౪ తతో॑ దే॒వా అభ॑వన్ । పరాఽసు॑రాః । యస్యై॒వం వి॒దుషో॑ మ॒రుద్భ్యో॑

గృహమే॒ధిభ్యో॑ గృ॒హే జుహ్వ॑తి । భవ॑త్యా॒త్మనా᳚ । పరా᳚ఽస్య॒ భ్రాతృ॑వ్యో
భవతి । యద్వై య॒జ్ఞస్య॑ పాక॒త్రా క్రి ॒యతే᳚ । ప॒శ॒వ్యం॑ తత్ । పా॒క॒త్రా వా
ఏ॒తత్క్రి॑యతే । యన్నేధ్మా బ॒ర్॒హిర్భవ॑తి । న సా॑మిధే॒నీర॒న్వాహ॑ ॥ ౧। ౬। ౬। ౫॥
౪౫ న ప్ర ॑యా॒జా ఇ॒జ్యన్తే᳚ । నానూ॑యా॒జాః । య ఏ॒వం వేద॑ । ప॒శు॒మాన్భ॑వతి
। ఆజ్య॑భాగౌ యజతి । య॒జ్ఞస్యై॒వ చక్షు॑షీ॒ నాన్తరే॑తి । మ॒రుతో॑
గృహమే॒ధినో॑ యజతి । భా॒గ॒ధేయేనై॑ ॒వైనా॒న్థ్సమ॑ర్ధయతి । అ॒గ్ని౨ꣳ
స్వి॑ష్ట ॒కృతం॑ యజతి॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । ఇడా᳚న్తో భవతి । ప॒శవో॒ వా ఇడా᳚ ।
ప॒శుష్వే॒వోపరి॑ష్టా ॒త్ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥ ౧। ౬। ౬। ౬॥ అసు॑రా అశ్రయన్గృహమే॒ధీయం॑
చ॒రుం నిర॑వపన్నజుహవుర॒న్వాహేడా᳚న్తో భవతి॒ ద్వే చ॑ ॥ ౬॥
౪౬ యత్పత్నీ॑ గృహమే॒ధీయ॑స్యాశ్నీ॒యాత్ । గృ॒హ॒మే॒ధ్యే॑వ స్యా᳚త్ । వి త్వ॑స్య
య॒జ్ఞ ఋ॑ధ్యేత । యన్నాశ్నీ॒యాత్ । అగృ॑హమేధీ స్యాత్ । నాస్య॑ య॒జ్ఞో వ్యృ॑ద్ధ్యేత
।
ప్రతి॑వేశం పచేయుః । తస్యా᳚శ్నీయాత్ । గృ॒హ॒మే॒ధ్యే॑వ భ॑వతి । నాస్య॑ య॒జ్ఞో
వ్యృ॑ద్ధ్యతే ॥ ౧। ౬। ౭। ౧॥
౪౭ తే దే॒వా గృ॑హమే॒ధీయే॑నే॒ష్ట్వా । ఆశి॑తా అభవన్ । ఆఞ్జ ॑తా॒భ్య॑ఞ్జత ।
అను॑వ॒థ్సాన॑వాసయన్ । తేభ్యోఽసు॑రాః॒, క్షుధం॒ ప్రాహి॑ణ్వన్ । సా దే॒వేషు॑
లో॒కమవి॑త్త్వా । అసు॑రా॒న్పున॑రగచ్ఛత్ । గృ॒హ॒మే॒ధీయే॑నే॒ష్ట్వా । ఆశి॑తా
భవన్తి । ఆఞ్జ ॑తే॒ఽభ్య॑ఞ్జతే ॥ ౧। ౬। ౭। ౨॥
౪౮ అను॑వ॒థ్సాన్, వా॑సయన్తి । భ్రాతృ॑వ్యాయై ॒వ తద్యజ॑మానః॒, క్షుధం॒ ప్రహి॑ణోతి
। తే దే॒వా గృ॑హమే॒ధీయే॑నే॒ష్ట్వా । ఇన్ద్రా॑య నిష్కాసం
॒ న్యదధుః
॑ । అ॒స్మానే॒వ
శ్వ ఇన్ద్రో॒ నిహి॑తభాగ ఉపావర్తి॒తేతి॑ । తానిన్ద్రో॒ నిహి॑తభాగ ఉ॒పావ॑ర్తత ।
గృ॒హ॒మే॒ధీయే॑నే॒ష్ట్వా । ఇన్ద్రా॑య నిష్కా॒సం నిద॑ధ్యాత్ । ఇన్ద్ర॑ ఏ॒వైనం॒
నిహి॑తభాగ ఉ॒పావ॑ర్తతే । గార్హ ॑పత్యే జుహోతి ॥ ౧। ౬। ౭। ౩॥
౪౯ భా॒గ॒ధేయేనై॑ ॒వైన॒ꣳ సమ॑ర్ధయతి । ఋ॒ష॒భమాహ్వ॑యతి ।
వ॒ష॒ట్కా॒ర ఏ॒వాస్య॒ సః । అథో॑ ఇన్ద్రి॒యమే॒వ తద్వీ॒ర్యం॑ యజ॑మానో॒

భ్రాతృ॑వ్యస్య వృఙ్క్తే । ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్ర ꣳ హ॒త్వా । పరాం᳚ పరా॒వత॑మగచ్ఛత్
। అపా॑రాధ॒మితి॒ మన్య॑మానః । సో᳚ఽబ్రవీత్ । క ఇ॒దం వే॑దిష్య॒తీతి॑ ।
తే᳚ఽబ్రువన్మ॒రుతో॒ వరం॑ వృణామహై ॥ ౧। ౬। ౭। ౪॥
౫౦ అథ॑ వ॒యం వే॑దామ । అ॒స్మభ్య॑మే॒వ ప్ర ॑థ॒మꣳ హ॒విర్నిరు॑ప్యాతా॒ ఇతి॑
। త ఏ॑న॒మధ్య॑క్రీడన్ । తత్క్రీ॒డినాం᳚ క్రీడి॒త్వమ్ । యన్మ॒రుద్భ్యః॑ క్రీ డిభ్యః
॒ ॑
ప్రథ॒మꣳ హ॒విర్ని॑రు॒ప్యతే॒ విజి॑త్యై । సా॒కꣳ సూర్యే॑ణోద్య॒తా
నిర్వ॑పతి । ఏ॒తస్మి॒న్వై లో॒క ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రమ॑హ॒న్థ్సమృ॑ద్ధ్యై
। ఏ॒తద్బ్రా᳚హ్మణాన్యే॒వ పఞ్చ॑ హ॒వీꣳషి॑ । ఏ॒తద్బ్రా᳚హ్మణ ఐన్ద్రా॒గ్నః ।
అథై ॒ష ఐ॒న్ద్రశ్చ॒రుర్భ॑వతి ।
౫౧ ఉ॒ద్ధా ॒రం వా ఏ॒తమిన్ద్ర॒ ఉద॑హరత । వృ॒త్ర ꣳ హ॒త్వా । అ॒న్యాసు॑
దే॒వతా॒స్వధి॑ । యదే॒ష ఐ॒న్ద్రశ్చ॒రుర్భవ॑తి । ఉ॒ద్ధా ॒రమే॒వ తం
యజ॑మాన॒ ఉద్ధ ॑రతే । అ॒న్యాసు॑ ప్ర ॒జాస్వధి॑ । వై ॒శ్వ॒క॒ర్మ॒ణ ఏక॑కపాలో
భవతి । విశ్వా᳚న్యే॒వ తేన॒ కర్మా॑ణి॒ యజ॑మా॒నోఽవ॑రున్ధే ॥ ౧। ౬। ౭। ౫॥
ఋ॒ద్ధ్య॒తే॒ఽభ్య॑ఞ్జతే జుహోతి వృణామహై భవత్య॒ష్టౌ చ॑ ॥ ౭॥
౫౨ వై ॒శ్వ॒దే॒వేన॒ వై ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత । తా
వ॑రుణప్రఘా॒సైర్వ॑రుణపా॒శాద॑ముఞ్చత్ । సా॒క॒మే॒ధైః ప్రత్య॑స్థాపయత్ ।
త్ర్య॑మ్బకై రు॒ద్రం ని॒రవా॑దయత । పి॒తృ॒య॒జ్ఞేన॑ సువ॒ర్గం లో॒కమ॑గమయత్
। యద్వై᳚శ్వదే॒వేన॒ యజ॑తే । ప్ర జా
॒ ఏ॒వ తద్యజ॑మానః సృజతే । తా
వ॑రుణప్రఘా॒సైర్వ॑రుణపా॒శాన్ము॑ఞ్చతి । సా॒క॒మే॒ధైః ప్రతి॑ష్ఠాపయతి ।
త్ర్య॑మ్బకై రు॒ద్రం ని॒రవ॑దయతే ॥ ౧। ౬। ౮। ౧॥
౫౩ పి॒తృ॒య॒జ్ఞేన॑ సువ॒ర్గం లో॒కం గ॑మయతి । ద॒క్షి॒ణ॒తః ప్రా ॑చీనావీ॒తీ
నిర్వ॑పతి । ద॒క్షి॒ణావృ॒ద్ధి పి॑తృ॒ణామ్ । అనా॑దృత్య॒ తత్ । ఉ॒త్త॒ర॒త
ఏ॒వోప॒వీయ॒ నిర్వ॑పేత్ । ఉ॒భయే॒ హి దే॒వాశ్చ॑ పి॒తర॑శ్చే॒జ్యన్తే᳚ । అథో॒
యదే॒వ ద॑క్షిణా॒ర్ధే ॑ఽధి॒ శ్రయ॑తి । తేన॑ దక్షి॒ణావృ॑త్ । సోమా॑య పితృ॒మతే॑
పురో॒డాశ॒ꣳ షట్క॑పాలం॒ నిర్వ॑పతి । సం॒వ॒థ్స॒రో వై సోమః॑ పితృ॒మాన్ ॥

౧। ౬। ౮। ౨॥
౫౪ సం॒వ॒థ్స॒రమే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । పి॒తృభ్యో॑ బర్హి ॒షద్భ్యో॑ ధా॒నాః । మాసా॒
వై పి॒తరో॑ బర్హి ॒షదః॑ । మాసా॑నే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । యస్మి॒న్వా ఋ॒తౌ పురు॑షః
ప్ర ॒మీయ॑తే । సో᳚ఽస్యా॒ముష్మిం॑ ల్లో ॒కే భ॑వతి । బ॒హు॒రూ॒పా ధా॒నా భ॑వన్తి ।
అ॒హో॒రా॒త్రాణా॑మ॒భిజి॑త్యై । పి॒తృభ్యో᳚ఽగ్నిష్వా॒త్తేభ్యో॑ మ॒న్థమ్ । అ॒ర్ధ ॒మా॒సా
వై పి॒తరో᳚ఽగ్నిష్వా॒త్తాః ॥ ౧। ౬। ౮। ౩॥
౫౫ అ॒ర్ధ ॒మా॒సానే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । అ॒భి॒వా॒న్యా॑యై దు॒గ్ధే భ॑వతి । సా
హి పి॑తృదేవ॒త్యం॑ దు॒హే । యత్పూ॒ర్ణమ్ । తన్మ॑ను॒ష్యా॑ణామ్ । ఉ॒ప॒ర్య॒ర్ధో
దే॒వానా᳚మ్ । అ॒ర్ధః పి॑తృ॒ణామ్ । అ॒ర్ధ ఉప॑మన్థతి । అ॒ర్ధో హి పి॑తృ॒ణామ్ ।
ఏక॒యోప॑మన్థతి ॥ ౧। ౬। ౮। ౪॥
౫౬ ఏకా॒ హి పి॑తృ॒ణామ్ । ద॒క్షి॒ణోప॑మన్థతి । ద॒క్షి॒ణావృ॒ద్ధి పి॑తృ॒ణామ్ ।
అనా॑ర॒భ్యోప॑మన్థతి । తద్ధి పి॒తౄన్గచ్ఛ॑తి । ఇ॒మాం దిశం॒ వేది॒ముద్ధ ॑న్తి
। ఉ॒భయే॒ హి దే॒వాశ్చ॑ పి॒తర॑శ్చే॒జ్యన్తే᳚ । చతుః॑స్రక్తిర్భవతి । సర్వా॒
హ్యను॒ దిశః॑ పి॒తరః॑ । అఖా॑తా భవతి ॥
౫౭ ఖా॒తా హి దే॒వానా᳚మ్ । మ॒ధ్య॒తో᳚ఽగ్నిరాధీ॑యతే । అ॒న్త॒తో హి దే॒వానా॑మాధీ॒యతే᳚
॑
। వర్షీ యాని ॒ధ్మ ఇ॒ధ్మాద్భ॑వతి॒ వ్యావృ॑త్త్యై । పరి॑ శ్రయతి । అ॒న్తర్హి తో
॑ ॒
హి పి॑తృలో॒కో మ॑నుష్యలో॒కాత్ । యత్పరు॑షి ది॒నమ్ । తద్దే ॒వానా᳚మ్ । యద॑న్త॒రా ।
తన్మ॑ను॒ష్యా॑ణామ్ ॥ ౧। ౬। ౮। ౬॥
౫౮ యథ్సమూ॑లమ్ । తత్పి॑తృ॒ణామ్ । సమూ॑లం బ॒ర్॒హిర్భ॑వతి॒ వ్యావృ॑త్త్యై ।
ద॒క్షి॒ణా స్తృ॑ణాతి । ద॒క్షి॒ణావృ॒ద్ధి పి॑తృ॒ణామ్ । త్రిః పర్యే॑తి । తృ॒తీయే॒
వా ఇ॒తో లో॒కే పి॒తరః॑ । తానే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । త్రిః పునః॒ పర్యే॑తి । షట్థ్సంప॑ద్యన్తే
॥ ౧। ౬। ౮। ౭॥
౫౯ షడ్వా ఋ॒తవః॑ । ఋ॒తూనే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । యత్ప్ర॑స్త॒రం యజు॑షా గృహ్ణీ ॒యాత్ ।
ప్ర ॒మాయు॑కో॒ యజ॑మానః స్యాత్ । యన్న గృ॑హ్ణీ ॒యాత్ । అ॒నా॒య॒త॒నః స్యా᳚త్
। తూ॒ష్ణీమే॒వ న్య॑స్యేత్ । న ప్ర మాయు

॒ ॑కో॒ భవ॑తి । నానా॑యత॒నః ।
యత్త్రీన్ప॑రి॒ధీన్ప॑రిద॒ధ్యాత్ ॥ ౧। ౬। ౮। ౮॥
౬౦ మృ॒త్యునా॒ యజ॑మానం॒ పరి॑గృహ్ణీయాత్ । యన్న ప॑రిద॒ధ్యాత్ । రక్షాꣳ
’సి
య॒జ్ఞ ꣳ హ॑న్యుః । ద్వౌ ప॑రి॒ధీ పరి॑దధాతి । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । అథో॑

మృ॒త్యోరే॒వ యజ॑మాన॒ముథ్సృ॑జతి । యత్త్రీణి॑ త్రీణి హ॒వీగ్ష్యు॑దా॒హరే॑యుః ।
త్రయ॑స్త్రయ ఏ॒షాꣳ సా॒కం ప్రమీ॑యేరన్ । ఏకై ॑కమనూ॒చీనా᳚న్యు॒దాహ॑రన్తి
॑ ఏ॒వైషా॑మ॒న్వఞ్చః॒ ప్రమీ॑యతే । క॒శిపు॑ కశిప॒వ్యా॑య ।
। ఏకై క
ఉ॒ప॒బర్హ ॑ణముపబర్హ ॒ణ్యా॑య । ఆఞ్జ ॑నమాఞ్జ ॒న్యా॑య । అ॒భ్యఞ్జ ॑నమభ్యఞ్జ ॒న్యా॑య
। య॒థా॒భా॒గమే॒వైనా᳚న్ప్రీణాతి ॥ ౧। ౬। ౮। ౯॥ ని॒రవ॑దయతే పితృ॒మాన॑గ్నిష్వా॒త్తా
ఏక॒యోప॑ మన్థ ॒త్యఖా॑తా భవతి మను॒ష్యా॑ణాం పద్యన్తే పరిద॒ధ్యాన్మీ॑యతే॒
పఞ్చ॑ చ ॥ ౮॥
౬౧ అ॒గ్నయే॑ దే॒వేభ్యః॑ పి॒తృభ్యః॑ సమి॒ధ్యమా॑నా॒యాను॑ బ్రూ ॒హీత్యా॑హ ।
ఉ॒భయే॒ హి దే॒వాశ్చ॑ పి॒తర॑శ్చే॒జ్యన్తే᳚ । ఏకా॒మన్వా॑హ । ఏకా॒ హి పితృ॑ ణామ్
॒ ।
త్రిరన్వా॑హ । త్రిర్హి దే॒వానా᳚మ్ । ఆ॒ఘా॒రావాఘా॑రయతి । య॒జ్ఞ ॒పరుషో
॒ ॒ న్తరిత్యై
రన ॑
॒
। నార్షే యం వృ॑ణీతే । న హోతా॑రమ్ ॥ ౧। ౬। ౯। ౧॥
౬౨ యదా॑ర్షే ॒యం వృ॑ణీ॒త । యద్ధోతా॑రమ్ । ప్ర ॒మాయు॑కో॒ యజ॑మానః స్యాత్ ।
ప్ర ॒మాయు॑కో॒ హోతా᳚ । తస్మా॒న్న వృ॑ణీతే । యజ॑మానస్య॒ హోతు॑ర్గోపీ॒థాయ॑ । అప॑
బర్హిషః ప్రయా॒జాన్, య॑జతి । ప్ర ॒జా వై బ॒ర్॒హిః । ప్ర ॒జా ఏ॒వ మృ॒త్యోరుథ్సృ॑జతి
। ఆజ్య॑భాగౌ యజతి ॥ ౧। ౬। ౯। ౨॥
౬౩ య॒జ్ఞస్యై॒వ చక్షు॑షీ॒ నాన్తరే॑తి । ప్రా ॒చీ॒నా॒వీ॒తీ సోమం॑ యజతి ।
పి॒తృ॒దే॒వ॒త్యా॑ హి । ఏ॒షాఽఽహు॑తిః । పఞ్చ॒కృత్వోఽవ॑ద్యతి । పఞ్చ॒
హ్యే॑తా దే॒వతాః᳚ । ద్వే పు॑రోఽనువా॒క్యే᳚ । యా॒జ్యా॑ దే॒వతా॑ వషట్కా॒రః । తా ఏ॒వ
ప్రీ ॑ణాతి । సన్త॑త॒మవ॑ద్యతి ॥ ౧। ౬। ౯। ౩॥
౬౪ ఋ॒తూ॒నాꣳ సంత॑త్యై । ప్రైవైభ్యః॒ పూర్వ॑యా పురోఽనువా॒క్య॑యాఽఽహ ।
ప్రణ॑యతి ద్వి॒తీయ॑యా । గ॒మయ॑తి యా॒జ్య॑యా । తృ॒తీయే॒ వా ఇ॒తో లో॒కే పి॒తరః॑
। అహ్న॑ ఏ॒వైనా॒న్ పూర్వ॑యా పురోఽనువా॒క్య॑యా॒ఽత్యాన॑యతి । రాత్రి ॑యై

ద్వి॒తీయ॑యా
। ఐవైనాన్॑ యా॒జ్య॑యా గమయతి । ద॒క్షి॒ణ॒తో॑ఽవ॒దాయ॑ । ఉద॒ఙ్ఙతి॑క్రామతి॒
వ్యావృ॑త్త్యై ॥ ౧। ౬। ౯। ౪॥
౬౫ ఆస్వ॒ధేత్యాశ్రా ॑వయతి । అస్తు॑ స్వ॒ధేతి॑ ప్ర ॒త్యాశ్రా ॑వయతి । స్వ॒ధా నమ॒ ఇతి॒
వష॑ట్కరోతి । స్వ॒ధా॒కా॒రో హి పి॑తృ॒ణామ్ । సోమ॒మగ్రే ॑ యజతి । సోమ॑ప్రయాజా॒
హి పి॒తరః॑ । సోమం॑ పితృ॒మన్తం॑ యజతి । సం॒వ॒థ్స॒రో వై సోమః॑ పితృ॒మాన్ ।
సం॒వ॒థ్స॒రమే॒వ తద్య॑జతి । పి॒తౄన్బ॑ర్హి ॒షదో॑ యజతి ॥ ౧। ౬। ౯। ౫॥
౬౬ యే వై యజ్వా॑నః । తే పి॒తరో॑ బర్హి ॒షదః॑ । తానే॒వ తద్య॑జతి ।
పి॒తౄన॑గ్నిష్వా॒త్తాన్, య॑జతి । యే వా అయ॑జ్వానో గృహమే॒ధినః॑ । తే
పి॒తరో᳚ఽగ్నిష్వా॒త్తాః । తానే॒వ తద్య॑జతి । అ॒గ్నిం క॑వ్య॒వాహ॑నం యజతి । య
ఏ॒వ పి॑తృ॒ణామ॒గ్నిః । తమే॒వ తద్య॑జతి ॥ ౧। ౬। ౯। ౬॥
౬౭ అథో॒ యథా॒ఽగ్ని౨ꣳ స్వి॑ష్ట ॒కృతం॒ యజ॑తి । తా॒దృగే॒వ తత్ ।
ఏ॒తత్తే॑ తత॒ యే చ॒ త్వామన్వితి॑ తి॒సృషు॑ స్ర ॒క్తీషు॒ నిద॑ధాతి । తస్మా॒దా
తృ॒తీయా॒త్పురు॑షా॒న్నామ॒ న గృ॑హ్ణన్తి । ఏ॒తావ॑న్తో॒ హీజ్యన్తే᳚ । అత్ర ॑ పితరో
యథాభా॒గం మ॑న్దధ్వ॒మిత్యా॑హ । హ్లీకా॒ హి పి॒తరః॑ । ఉద॑ఞ్చో॒ నిష్క్రా॑మన్తి ।
ఏ॒షా వై మ॑ను॒ష్యా॑ణాం॒ దిక్ । స్వామే॒వ తద్దిశ॒మను॒ నిష్క్రా॑మన్తి ॥ ౧। ౬। ౯। ౭॥
౬౮ ఆ॒హ॒వ॒నీయ॒ముప॑తిష్ఠన్తే । న్యే॑వాస్మై॒ తద్ధ్ను॑వతే । యథ్స॒త్యా॑హవ॒నీయే᳚
। అథా॒న్యత్ర ॒ చర॑న్తి । ఆతమి॑తో॒రుప॑తిష్ఠన్తే । అ॒గ్నిమే॒వోప॑ద్ర ॒ష్టారం॑
కృ॒త్వా । పి॒తౄన్ని॒రవ॑దయన్తే । అన్తం॒ వా ఏ॒తే ప్రా ॒ణానాం᳚ గచ్ఛన్తి । య
ఆతమి॑తోరుప॒ తిష్ఠ ॑న్తే । సు॒సం॒దృశం॑ త్వా వ॒యమిత్యా॑హ ॥ ౧। ౬। ౯। ౮॥
౬౯ ప్రా ॒ణో వై సు॑సం॒దృక్ । ప్రా ॒ణమే॒వాత్మన్ద ॑ధతే । యోజా॒న్వి॑న్ద్ర తే॒ హరీ॒ ఇత్యా॑హ
। ప్రా ॒ణమే॒వ పున॑రయుక్త । అక్ష॒న్నమీ॑మదన్త॒ హీతి॒ గార్హ ॑పత్య॒ముప॑తిష్ఠన్తే ।
అక్ష॒న్నమీ॑మద॒న్తాథ॒ త్వోప॑తిష్ఠామహ॒ ఇతి॒ వావైతదా॑హ । అమీ॑మదన్త పి॒తరః॑
సో॒మ్యా ఇత్య॒భి ప్రప॑ద్యన్తే । అమీ॑మదన్త పి॒తరోఽథ॑ త్వా॒ఽభి ప్రప॑ద్యామహ॒
ఇతి॒ వావైతదా॑హ । అ॒పః పరి॑షిఞ్చతి । మా॒ర్జయ॑త్యే॒వైనాన్॑ ॥ ౧। ౬। ౯। ౯॥

౭౦ అథో॑ త॒ర్పయ॑త్యే॒వ । తృప్య॑తి ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॑ । య ఏ॒వం వేద॑ । అప॑
బర్హిషావనూయా॒జౌ య॑జతి । ప్ర ॒జా వై బ॒ర్॒హిః । ప్ర ॒జా ఏ॒వ మృ॒త్యోరుథ్సృ॑జతి ।
చ॒తురః॑ ప్రయా॒జాన్, య॑జతి । ద్వావ॑నూయా॒జౌ । షట్థ్సంప॑ద్యన్తే । షడ్వా ఋ॒తవః॑
॥ ౧। ౬। ౯। ౧౦॥
౭౧ ఋ॒తూనే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । న పత్న్యన్వా᳚స్తే । న సంయా॑జయన్తి । యత్పత్న్య॒న్వాసీ॑త
। యథ్సం॑యా॒జయే॑యుః । ప్ర మాయు
॒ ॑కా స్యాత్ । తస్మా॒న్నాన్వా᳚స్తే । న సంయా॑జయన్తి
। పత్ని॑యై గోపీ॒థాయ॑ ॥ ౧। ౬। ౯। ౧౧॥ హోతా॑ర॒మాజ్య॑భాగౌ యజతి॒
సంత॑త॒మవ॑ ద్యతి॒ వ్యావృ॑త్త్యై బర్హి ॒షదో॑ యజతి॒ తమే॒వ తద్య॑జ॒త్యను॒
నిష్క్రా॑మన్త్యాహైనానృ॒తవో॒ నవ॑ చ ॥ ౯॥
౭౨ ప్ర ॒తి॒పూ॒రు॒షమేక॑కపాలా॒న్నిర్వ॑పతి । జా॒తా ఏ॒వ ప్ర ॒జా రు॒ద్రాన్ని॒రవ॑దయతే
। ఏక॒మతి॑రిక్తమ్ । జ॒ని॒ష్యమా॑ణా ఏ॒వ ప్ర జా
॒ రు॒ద్రాన్ని॒రవ॑దయతే । ఏక॑కపాలా
భవన్తి । ఏ॒క॒ధైవ రు॒ద్రం ని॒రవ॑దయతే । నాభిఘా॑రయతి । యద॑భిఘా॒రయే᳚త్ ।
అ॒న్త॒ర॒వ॒చా॒రిణꣳ
’ రు॒ద్రం కు॑ర్యాత్ । ఏ॒కో॒ల్ము॒కేన॑ యన్తి ॥ ౧। ౬। ౧౦। ౧॥
౭౩ తద్ధి రు॒ద్రస్య॑ భాగ॒ధేయ᳚మ్ । ఇ॒మాం దిశం॑ యన్తి । ఏ॒షా వై రు॒ద్రస్య॒ దిక్ ।

స్వాయా॑మే॒వ ది॒శి రు॒ద్రం ని॒రవ॑దయతే । రు॒ద్రో వా అ॑ప॒శుకా॑యా॒ ఆహు॑త్యై॒
నాతి॑ష్ఠత । అ॒సౌ తే॑ ప॒శురితి॒ నిర్ది ॑శే॒ద్యం ద్వి॒ష్యాత్ । యమే॒వ ద్వేష్టి ॑ ।
తమ॑స్మై ప॒శుం నిర్ది ॑శతి । యది॒ న ద్వి॒ష్యాత్ । ఆ॒ఖుస్తే॑ ప॒శురితి॑ బ్రూయాత్ ॥
౧। ౬। ౧౦। ౨॥
౭౪ న గ్రా ॒మ్యాన్ప॒శూన్ హి॒నస్తి॑ । నార॒ణ్యాన్ । చ॒తు॒ష్ప॒థే జు॑హోతి । ఏ॒ష వా
అ॑గ్నీ॒నాం పడ్బీ॑శో॒ నామ॑ । అ॒గ్ని॒వత్యే॒వ జు॑హోతి । మ॒ధ్య॒మేన॑ ప॒ర్ణేన॑
జుహోతి । స్రుగ్ఘ్యే॑షా । అథో॒ ఖలు॑ । అ॒న్త॒మేనై ॒వ హో॑త॒వ్య᳚మ్ । అ॒న్త॒త ఏ॒వ
రు॒ద్రం ని॒రవ॑దయతే ॥ ౧। ౬। ౧౦। ౩॥
౭౫ ఏ॒ష తే॑ రుద్ర భా॒గః స॒హ స్వస్రాఽమ్బి॑క॒యేత్యా॑హ । శ॒రద్వా అ॒స్యామ్బి॑కా॒
స్వసా᳚ । తయా॒ వా ఏ॒ష హి॑నస్తి । యꣳ హి॒నస్తి॑ । తయై ॒వైనꣳ
’ స॒హ
శ॑మయతి । భే॒ష॒జం గవ॒ ఇత్యా॑హ । యావ॑న్త ఏ॒వ గ్రా ॒మ్యాః పశవః

॒ ॑ । తేభ్యో॑
భేష॒జం క॑రోతి । అవా᳚మ్బ రు॒ద్రమ॑దిమ॒హీత్యా॑హ । ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే ॥

౧। ౬। ౧౦। ౪॥
౭౬ త్ర్య॑మ్బకం యజామహ॒ ఇత్యా॑హ । మృ॒త్యోర్ము॑క్షీయ॒ మాఽమృతా॒దితి॒
వావైతదా॑హ
। ఉత్కి॑రన్తి । భగ॑స్య లీప్సన్తే । మూతే॑ కృ॒త్వాఽఽస॑జన్తి । యథా॒ జనం॑
య॒తే॑ఽవ॒సం క॒రోతి॑ । తా॒దృగే॒వ తత్ । ఏ॒ష తే॑ రుద్ర భా॒గ ఇత్యా॑హ
ని॒రవ॑త్త్యై । అప్ర ॑తీక్ష॒మాయ॑న్తి । అ॒పః పరి॑షిఞ్చతి । రు॒ద్రస్యా॒న్తర్హి ॑త్యై ।
ప్ర వా ఏ॒తే᳚ఽస్మాల్లో ॒కాచ్చ్య॑వన్తే । యే త్ర్య॑మ్బకై ॒శ్చర॑న్తి । ఆ॒ది॒త్యం చ॒రుం
పున॒రేత్య॒ నిర్వ॑పతి । ఇ॒యం వా అది॑తిః । అ॒స్యామే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠన్తి ॥ ౧। ౬। ౧౦। ౫॥
య॒న్తి॒ బ్రూ ॒యా॒న్ని॒రవ॑దయతే శాస్తే సిఞ్చతి॒ షట్చ॑ ॥ ౧౦॥
అను॑మత్యై వైశ్వదే॒వేన॒ తాః సృ॒ష్టాస్త్రి ॒వృత్ప్ర॒జాప॑తిః సవి॒తోత్త॑రస్యాం
దేవాసు॒రాః సో᳚ఽగ్నిర్యత్పత్నీ॑ వైశ్వదే॒వేన॒ తా వ॑రుణప్రఘా॒సైర॒గ్నయే॑ దే॒వేభ్యః॑
ప్రతిపూరు॒షం దశ॑ ॥ ౧౦॥
అను॑మత్యై ప్రథమ॒జో వ॒థ్సో బ॑హురూ॒పా హి ప॒శవ॒స్తస్మా᳚త్పృథమా॒త్రం
యద॒గ్నయేఽనీ॑కవత ఉద్ధా ॒రం వా అ॒గ్నయే॑ దే॒వేభ్య॑ ఋ॒తూనే॒వ షట్థ్స॑ప్తతిః
॥ ౭౬॥
అను॑మత్యై॒ ప్రతి॑తిష్ఠంతి ॥
ప్రథమాష్టకే సప్తమః ప్రపాఠకః ౭

౧ ఏ॒తద్బ్రా᳚హ్మణాన్యే॒వ పఞ్చ॑ హ॒వీꣳషి॑ । అథేన్ద్రా॑య॒ శునా॒సీరా॑య
పురో॒డాశం॒ ద్వాద॑శకపాలం॒ నిర్వ॑పతి । సం॒వ॒థ్స॒రో వా ఇన్ద్రా॒ శునా॒సీరః॑ ।
సం॒వ॒థ్స॒రేణై ॒వాస్మా॒ అన్న॒మవ॑రున్ధే । వా॒య॒వ్యం॑ పయో॑ భవతి । వా॒యుర్వై
వృష్ట్యై᳚ ప్రదాపయి॒తా । స ఏ॒వాస్మై॒ వృష్టిం॒ ప్రదా॑పయతి । సౌ॒ర్య॑ ఏక॑కపాలో
భవతి । సూర్యే॑ణ॒ వా అ॒ముష్మిం॑ ల్లో ॒కే వృష్టి ॑ర్ధృ॒తా । స ఏ॒వాస్మై॒ వృష్టిం॒
నియ॑చ్ఛతి ॥ ౧। ౭। ౧। ౧॥
౨ ద్వా॒ద॒శ॒గ॒వꣳ సీరం॒ దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్

। తే దే॒వా అ॒గ్నిమ॑బ్రువన్ । త్వయా॑ వీ॒రేణాసు॑రాన॒భిభ॑వా॒మేతి॑ । సో᳚ఽబ్రవీత్
॒
। త్రే ధాఽహమా॒త్మానం॒ విక॑రిష్య॒ ఇతి॑ । స త్రే ధాఽఽత్మానం
॒ ॒ వ్య॑కురుత ।
అ॒గ్నిం తృతీ॑యమ్ । రు॒ద్రం తృతీ॑యమ్ । వరు॑ణం॒ తృతీ॑యమ్ ॥ ౧। ౭। ౧। ౨॥
౩ సో᳚ఽబ్రవీత్ । క ఇ॒దం తు॒రీయ॒మితి॑ । అ॒హమితీన్ద్రో᳚ఽబ్రవీత్ । సం తు సృ॑జావహా॒
ఇతి॑ । తౌ సమ॑సృజేతామ్ । స ఇన్ద్ర॑స్తు॒రీయ॑మభవత్ । యదిన్ద్ర॑స్తు॒రీయ॒మభ॑వత్ ।
తది॑న్ద్రతురీ॒యస్యే᳚న్ద్రతురీయ॒త్వమ్ । తతో॒ వై దే॒వా వ్య॑జయన్త । యది॑న్ద్రతురీ॒యం
ని॑రు॒ప్యతే॒ విజి॑త్యై ॥ ౧। ౭। ౧। ౩॥
౪ వ॒హినీ॑ ధే॒నుర్దక్షి॑ణా । యద్వ॒హినీ᳚ । తేనా᳚ఽఽగ్నే॒యీ । యద్గౌః । తేన॑ రౌ॒ద్రీ
॒ । తేనై న్ద్రీ
। యద్ధే నుః ॒ । యథ్స్త్రీ స॒తీ దా॒న్తా । తేన॑ వారు॒ణీ సమృ॑ద్ధ్యై ।
ప్ర ॒జాప॑తిర్య॒జ్ఞమ॑సృజత ॥ ౧। ౭। ౧। ౪॥
౫ తꣳ సృ॒ష్ట ꣳ రక్షాగ్॑స్యజిఘాꣳసన్ । స ఏ॒తాః ప్ర ॒జాప॑తిరా॒త్మనో॑
దే॒వతా॒ నిర॑మిమీత । తాభి॒ర్వై స ది॒గ్భ్యో రక్షాꣳ
’సి॒ ప్రాణు॑దత ।
యత్ప॑ఞ్చావ॒త్తీయం॑ జు॒హోతి॑ । ది॒గ్భ్య ఏ॒వ తద్యజ॑మానో॒ రక్షాꣳ

’సి॒
ప్రణు॑దతే । సమూ॑ఢ॒ꣳ రక్షః॒ సంద॑గ్ధ ॒ꣳ రక్ష॒ ఇత్యా॑హ ।

రక్షాగ్॑స్యే॒వ సంద॑హతి । అ॒గ్నయే॑ రక్షో॒ఘ్నే స్వాహేత్యా॑హ । దే॒వతా᳚భ్య
ఏ॒వ వి॑జిగ్యా॒నాభ్యో॑ భాగ॒ధేయం॑ కరోతి । ప్ర ॒ష్టి ॒వా॒హీ రథో॒ దక్షి॑ణా॒
సమృ॑ద్ధ్యై ॥ ౧। ౭। ౧। ౫॥
౬ ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్ర ꣳ హ॒త్వా । అసు॑రాన్పరా॒భావ్య॑ । నము॑చిమాసు॒రం నాల॑భత ।
తꣳ శ॒చ్యా॑ఽగృహ్ణాత్ । తౌ సమ॑లభేతామ్ । సో᳚ఽస్మాద॒భిశు॑నతరోఽభవత్
। సో᳚ఽబ్రవీత్ । సం॒ధాꣳ సంద॑ధావహై । అథ॒ త్వాఽవ॑ స్రక్ష్యామి । న మా॒
శుష్కే॑ణ॒ నార్ద్రేణ॑ హనః ॥ ౧। ౭। ౧। ౬॥
౭ న దివా॒ న నక్త॒మితి॑ । స ఏ॒తమ॒పాం ఫేన॑మసిఞ్చత్ । న వా ఏ॒ష
శుష్కో॒ నార్ద్రో వ్యు॑ష్టాఽఽసీత్ । అను॑దితః॒ సూర్యః॑ । న వా ఏ॒తద్దివా॒ న
నక్త᳚మ్ । తస్యై॒తస్మి॑౩ꣳల్లో ॒కే । అ॒పాం ఫేనే॑న॒ శిర॒ ఉద॑వర్తయత్ ।
తదే॑న॒మన్వ॑వర్తత । మిత్ర ॑ద్రు ॒గితి॑ ॥ ౧। ౭। ౧। ౭॥

౮ స ఏ॒తాన॑పామా॒ర్గాన॑జనయత్ । తాన॑జుహోత్ । తైర్వై స రక్షా॒గ్॒స్యపా॑హత ।
యద॑పామార్గహో॒మో భవ॑తి । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । ఏ॒కో॒ల్ము॒కేన॑ యన్తి ।
తద్ధి రక్ష॑సాం భాగ॒ధేయ᳚మ్ । ఇ॒మాం దిశం॑ యన్తి । ఏ॒షా వై రక్ష॑సాం॒ దిక్ ।
స్వాయా॑మే॒వ ది॒శి రక్షాꣳ
’సి హన్తి ॥ ౧। ౭। ౧। ౮॥
౯ స్వకృ॑త॒ ఇరి॑ణే జుహోతి ప్రద॒రే వా᳚ । ఏ॒తద్వై రక్ష॑సామా॒యత॑నమ్ । స్వ

ఏ॒వాయత॑నే॒ రక్షాꣳ
’సి హన్తి । ప॒ర్ణ ॒మయే॑న స్రు ॒వేణ॑ జుహోతి । బ్రహ్మ॒
వై ప॒ర్ణః । బ్రహ్మ॑ణై ॒వ రక్షాꣳ

’సి హన్తి । దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర ॑స॒వ
ఇత్యా॑హ । స॒వి॒తృప్ర ॑సూత ఏ॒వ రక్షాꣳ

’సి హన్తి । హ॒తꣳ రక్షోఽవ॑ధిష్మ॒
రక్ష॒ ఇత్యా॑హ । రక్ష॑సా॒గ్॒ స్తృత్యై᳚ । యద్వస్తే॒ తద్దక్షి॑ణా ని॒రవ॑త్త్యై ।

అప్ర ॑తీక్ష॒మాయ॑న్తి । రక్ష॑సామ॒న్తర్హి ॑త్యై ॥ ౧। ౭। ౧। ౯॥ య॒చ్ఛ॒తి॒ వరు॑ణం॒
తృతీ॑యం॒ విజి॑త్యా అసృజత॒ సమృ॑ద్ధ్యై హనో॒ మిత్ర ॑ద్రు ॒గితి॑ హన్తి॒ స్తృత్యై॒
త్రీణి॑ చ ॥ ౧॥
౧౦ ధా॒త్రే పు॑రో॒డాశం॒ ద్వాద॑శకపాలం॒ నిర్వ॑పతి । సం॒వ॒థ్స॒రో వై ధా॒తా ।
సం॒వ॒థ్స॒రేణై ॒వాస్మై᳚ ప్ర ॒జాః ప్రజ॑నయతి । అన్వే॒వాస్మా॒ అను॑మతిర్మన్యతే । రా॒తే
రా॒కా । ప్ర సి॑నీవా॒లీ జ॑నయతి । ప్ర ॒జాస్వే॒వ ప్రజా॑తాసు కు॒హ్వా॑ వాచం॑ దధాతి ।
మి॒థు॒నౌ గావౌ॒ దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । ఆ॒గ్నావై॒ ॒ష్ణ ॒వమేకా॑దశకపాలం॒
నిర్వ॑పతి । ఐ॒న్ద్రావై॒ ॒ష్ణ ॒వమేకా॑దశకపాలమ్ ॥ ౧। ౭। ౨। ౧॥
౧౧ వై ॒ష్ణ ॒వం త్రి ॑కపా॒లమ్ । వీ॒ర్యం॑ వా అ॒గ్నిః । వీ॒ర్య॑మిన్ద్రః॑ । వీ॒ర్యం॑
విష్ణుః॑ । ప్ర ॒జా ఏ॒వ ప్రజా॑తా వీ॒ర్యే᳚ ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । తస్మా᳚త్ప్ర॒జా వీ॒ర్యా॑వతీః
। వా॒మ॒న ఋ॑ష॒భో వ॒హీ దక్షి॑ణా । యద్వ॒హీ । తేనా᳚గ్నే॒యః । యదృ॑ష॒భః ॥
౧। ౭। ౨। ౨॥
౧౨ తేనై ॒న్ద్రః । యద్వా॑మ॒నః । తేన॑ వైష్ణ ॒వః సమృ॑ద్ధ్యై ।
అ॒గ్నీ॒షో॒మీయ॒మేకా॑దశకపాలం॒ నిర్వ॑పతి । ఇ॒న్ద్రా॒సో॒మీయ॒మేకా॑దశకపాలమ్
। సౌ॒మ్యం చ॒రుమ్ । సోమో॒ వై రే॑తో॒ధాః । అ॒గ్నిః ప్ర జానాం
॒ ᳚ ప్రజనయి॒తా ।
వృ॒ద్ధానా॒మిన్ద్రః॑ ప్రదాపయి॒తా । సోమ॑ ఏ॒వాస్మై॒ రేతో॒ దధా॑తి ॥ ౧। ౭। ౨। ౩॥

౧౩ అ॒గ్నిః ప్ర ॒జాం ప్రజ॑నయతి । వృ॒ద్ధామిన్ద్రః॒ ప్రయ॑చ్ఛతి । బ॒భ్రుర్దక్షి॑ణా॒
సమృ॑ద్ధ్యై । సో॒మా॒పౌ॒ష్ణం చ॒రుం నిర్వ॑పతి । ఐ॒న్ద్రా॒పౌ॒ష్ణం చ॒రుమ్ ।
సోమో॒ వై రే॑తో॒ధాః । పూ॒షా ప॑శూ॒నాం ప్ర ॑జనయి॒తా । వృ॒ద్ధానా॒మిన్ద్రః॑
ప్రదాపయి॒తా । సోమ॑ ఏ॒వాస్మై॒ రేతో॒ దధా॑తి । పూ॒షా ప॒శూన్ప్రజ॑నయతి ॥
౧౪ వృ॒ద్ధానిన్ద్రః॒ ప్రయ॑చ్ఛతి । పౌ॒ష్ణశ్చ॒రుర్భ॑వతి । ఇ॒యం వై పూ॒షా ।
అ॒స్యామే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । శ్యా॒మో దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । బ॒హు వై పురు॑షో
మే॒ధ్యముప॑గచ్ఛతి । వై ॒శ్వా॒న॒రం ద్వాద॑శకపాలం॒ నిర్వ॑పతి । సం॒వ॒థ్స॒రో
వా అ॒గ్నిర్వై᳚శ్వాన॒రః । సం॒వ॒థ్స॒రేణై ॒వైనగ్గ్ ॑ స్వదయతి । హిర॑ణ్యం॒ దక్షి॑ణా
॥ ౧। ౭। ౨। ౫॥
౧౫ ప॒విత్రం॒ వై హిర॑ణ్యమ్ । పు॒నాత్యే॒వైన᳚మ్ । బ॒హు వై రా॑జ॒న్యోఽనృ॑తం
కరోతి । ఉప॑జా॒మ్యై హర॑తే । జి॒నాతి॑ బ్రాహ్మ॒ణమ్ । వద॒త్యనృ॑తమ్ । అనృ॑తే॒
ఖలు॒ వై క్రి ॒యమా॑ణే॒ వరు॑ణో గృహ్ణాతి । వా॒రు॒ణం య॑వ॒మయం॑ చ॒రుం
నిర్వ॑పతి । వ॒రు॒ణ॒పా॒శాదే॒వైనం॑ ముఞ్చతి । అశ్వో॒ దక్షి॑ణా । వా॒రు॒ణో హి
దే॒వత॒యాఽశ్వః॒ సమృ॑ద్ధ్యై ॥ ౧। ౭। ౨। ౬॥ ఐ॒న్ద్రావై॒ ॒ష్ణ ॒వమేకా॑దశకపాలం॒
యదృ॑ష॒భో దధా॑తి పూ॒షా ప॒శూన్ప్రజ॑నయతి॒ హిర॑ణ్యం॒ దక్షి॑ణా॒
దక్షి॒ణైకం॑ చ ॥ ౨॥
౧౬ ర॒త్నినా॑మే॒తాని॑ హ॒వీꣳషి॑ భవన్తి । ఏ॒తే వై రా॒ష్ట్రస్య॑ ప్రదా॒తారః॑
। ఏ॒తే॑ఽపాదా॒తారః॑ । య ఏ॒వ రా॒ష్ట్రస్య॑ ప్రదా॒తారః॑ । యే॑ఽపాదా॒తారః॑ ।
త ఏ॒వాస్మై॑ రా॒ష్ట్రం ప్రయ॑చ్ఛన్తి । రా॒ష్ట్రమే॒వ భ॑వతి । యథ్స॑మా॒హృత్య॑
ని॒ర్వపే᳚త్ । అర॑త్నినః స్యుః । య॒థా॒య॒థం నిర్వ॑పతి రత్ని॒త్వాయ॑ ॥ ౧। ౭। ౩।
౧॥
౧౭ యథ్స॒ద్యో ని॒ర్వపే᳚త్ । యావ॑తీ॒మేకే॑న హ॒విషా॒ఽఽశిష॑మవ రు॒న్ధే ।
తావ॑తీ॒మవ॑రున్ధీత । అ॒న్వ॒హం నిర్వ॑పతి । భూయ॑సీమే॒వాశిష॒మవ॑రున్ధే ।
భూయ॑సో యజ్ఞక్ర ॒తూనుపై ॑తి । బా॒ర్॒హ॒స్ప॒త్యం చ॒రుం నిర్వ॑పతి బ్ర ॒హ్మణో॑
గృ॒హే । ము॒ఖ॒త ఏ॒వాస్మై॒ బ్రహ్మ॒ స౨ꣳశ్య॑తి । అథో॒ బ్రహ్మ॑న్నే॒వ

క్ష॒త్త్రమ॒న్వార॑మ్భయతి । శి॒తి॒పృ॒ష్ఠో దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై ॥ ౧। ౭। ౩। ౨॥
౧౮ ఐ॒న్ద్రమేకా॑దశకపాలꣳ రాజ॒న్య॑స్య గృ॒హే । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వావ॑రున్ధే ।
ఋ॒ష॒భో దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । ఆ॒ది॒త్యం చ॒రుం మహి॑ష్యై గృ॒హే । ఇ॒యం
వా అది॑తిః । అ॒స్యామే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । ధే॒నుర్దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । భగా॑య
చ॒రుం వా॒వాతా॑యై గృ॒హే । భగ॑మే॒వాస్మి॑న్దధాతి । విచి॑త్తగర్భా పష్ఠౌ ॒హీ
దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై ॥ ౧। ౭। ౩। ౩॥
౧౯ నై ॒ర్॒ఋ॒తం చ॒రుం ప॑రివృ॒క్త్యై॑ గృ॒హే కృ॒ష్ణానాం᳚ వ్రీహీ॒ణాం
న॒ఖని॑ర్భిన్నమ్ । పా॒ప్మాన॑మే॒వ నిరృ॑తిం ని॒రవ॑దయతే । కృ॒ష్ణా కూ॒టా
దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । ఆ॒గ్నే॒యమ॒ష్టాక॑పాలꣳ సేనా॒న్యో॑ గృ॒హే ।
సేనా॑మే॒వాస్య॒ స౨ꣳశ్య॑తి । హిర॑ణ్యం॒ దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । వా॒రు॒ణం
దశ॑కపాలꣳ సూ॒తస్య॑ గృ॒హే । వ॒రు॒ణ॒స॒వమే॒వావ॑రున్ధే । మ॒హాని॑రష్టో ॒
దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । మా॒రు॒తꣳ స॒ప్తక॑పాలం గ్రామ॒ణ్యో॑ గృ॒హే ॥ ౧। ౭। ౩। ౪॥
౨౦ అన్నం॒ వై మ॒రుతః॑ । అన్న॑మే॒వావ॑రున్ధే । పృశ్ని॒ర్దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై ।
సా॒వి॒త్రం ద్వాద॑శకపాలం క్ష॒త్తుర్గృ॒హే ప్రసూ᳚త్యై । ఉ॒ప॒ధ్వ॒స్తో దక్షి॑ణా॒
సమృ॑ద్ధ్యై । ఆ॒శ్వి॒నం ద్వి॑కపా॒లꣳ సం॑గ్రహీ॒తుర్గృ॒హే । అ॒శ్వినౌ॒
వై దే॒వానాం᳚ భి॒షజౌ᳚ । తాభ్యా॑మే॒వాస్మై॑ భేష॒జం క॑రోతి । స॒వా॒త్యౌ॑
దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । పౌ॒ష్ణం చ॒రుం భా॑గదు॒ఘస్య॑ గృ॒హే ॥ ౧। ౭। ౩। ౫॥
౨౧ అన్నం॒ వై పూ॒షా । అన్న॑మే॒వావ॑రున్ధే । శ్యా॒మో దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై ।
రౌ॒ద్రం గా॑వీధు॒కం చ॒రుమ॑క్షావా॒పస్య॑ గృ॒హే । అ॒న్త॒త ఏ॒వ రు॒ద్రం
ని॒రవ॑దయతే । శ॒బల॒ ఉద్వా॑రో॒ దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై । ద్వాదశై॑ ॒తాని॑
హ॒వీꣳషి॑ భవన్తి । ద్వాద॑శ॒ మాసాః᳚ సంవథ్స॒రః । సం॒వ॒థ్స॒రేణై ॒వాస్మై॑
రా॒ష్ట్రమవ॑రున్ధే । రా॒ష్ట్రమే॒వ భ॑వతి ॥ ౧। ౭। ౩। ౬॥
౨౨ యన్న ప్ర ॑తిని॒ర్వపే᳚త్ । ర॒త్నిన॑ ఆ॒శిషోఽవ॑రున్ధీరన్న్ । ప్రతి॒నిర్వ॑పతి ।
ఇన్ద్రా॑య సు॒త్రామ్ణే ॑ పురో॒డాశ॒మేకా॑దశకపాలమ్ । ఇన్ద్రా॑యాꣳహో॒ముచే᳚ । ఆ॒శిష॑

ఏ॒వావ॑రున్ధే । అ॒యన్నో॒ రాజా॑ వృత్ర ॒హా రాజా॑ భూ॒త్వా వృ॒త్రం వ॑ధ్యా॒దిత్యా॑హ
। ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే । మై త్రా॒ ॒బా॒ర్॒హ॒స్ప॒త్యం భ॑వతి । శ్వే॒తాయై ᳚
శ్వే॒తవ॑థ్సాయై దు॒గ్ధే ॥ ౧। ౭। ౩। ౭॥
౨౩ బా॒ర్॒హ॒స్ప॒త్యే మై ॒త్రమపి॑ దధాతి । బ్రహ్మ॑ చై ॒వాస్మై᳚ క్ష॒త్త్రం
చ॑ స॒మీచీ॑ దధాతి । అథో॒ బ్రహ్మ॑న్నే॒వ క్ష॒త్త్రం ప్రతి॑ష్ఠాపయతి
। బా॒ర్॒హ॒స్ప॒త్యేన॒ పూర్వే॑ణ॒ ప్రచ॑రతి । ము॒ఖ॒త ఏ॒వాస్మై॒
బ్రహ్మ॒ స౨ꣳశ్య॑తి । అథో॒ బ్రహ్మ॑న్నే॒వ క్ష॒త్త్రమ॒న్వార॑మ్భయతి ।
స్వ॒యం॒కృ॒తా వేది॑ర్భవతి । స్వ॒యం॒ది॒నం బ॒ర్॒హిః । స్వ॒యం॒కృ॒త ఇ॒ధ్మః
। అన॑భిజితస్యా॒భిజి॑త్యై । తస్మా॒ద్రాజ్ఞా మర
॒ ॑ణ్యమ॒భిజి॑తమ్ । సైవ శ్వే॒తా
శ్వే॒తవ॑థ్సా॒ దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై ॥ ౧। ౭। ౩। ౮॥ ర॒త్ని॒త్వాయ॒ సమృ॑ద్ధ్యై
పష్ఠౌ ॒హీ దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై గ్రామ॒ణ్యో॑ గృ॒హే భా॑గదు॒ఘస్య॑ గృ॒హే
భ॑వతి దు॒గ్ధేఽభిజి॑త్యై॒ ద్వే చ॑ ॥ ౩॥
౨౪ దే॒వ॒సు॒వామే॒తాని॑ హ॒వీꣳషి॑ భవన్తి । ఏ॒తావ॑న్తో॒ వై దే॒వానాꣳ
’
స॒వాః । త ఏ॒వాస్మై॑ స॒వాన్ప్రయ॑చ్ఛన్తి । త ఏ॑నꣳ సువన్తే । అ॒గ్నిరే॒వైనం॑

గృ॒హప॑తీనాꣳ సువతే । సోమో॒ వన॒స్పతీ॑నామ్ । రు॒ద్రః ప॑శూ॒నామ్ ।
బృహ॒స్పతి॑ర్వా॒చామ్ । ఇన్ద్రో᳚ జ్యే॒ష్ఠానా᳚మ్ । మి॒త్రః స॒త్యానా᳚మ్ ॥ ౧। ౭। ౪। ౧॥
౨౫ వరు॑ణో॒ ధర్మ॑పతీనామ్ । ఏ॒తదే॒వ సర్వం॑ భవతి । స॒వి॒తా త్వా᳚ ప్రస॒వానాꣳ
’
సువతా॒మితి॒ హస్తం॑ గృహ్ణాతి॒ ప్రసూ᳚త్యై । యే దే॑వా దేవ॒సువః॒ స్థేత్యా॑హ ।

య॒థా॒ య॒జురే॒వైతత్ । మ॒హ॒తే క్ష॒త్త్రాయ॑ మహ॒త ఆధి॑పత్యాయ మహ॒తే
జాన॑రాజ్యా॒యేత్యా॑హ । ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే । ఏ॒ష వో॑ భరతా॒ రాజా॒
సోమో॒ఽస్మాకం॑ బ్రాహ్మ॒ణానా॒ꣳ రాజేత్యా॑హ । తస్మా॒థ్సోమ॑రాజానో బ్రాహ్మ॒ణాః ।
ప్రతి॒త్యన్నామ॑ రా॒జ్యమ॑ధా॒యీత్యా॑హ ॥ ౧। ౭। ౪। ౨॥
౨౬ రా॒జ్యమే॒వాస్మి॒న్ ప్రతి॑దధాతి । స్వాం త॒నువం॒ వరు॑ణో అశిశ్రే ॒దిత్యా॑హ
। వ॒రు॒ణ॒స॒వమే॒వావ॑రున్ధే । శుచే᳚ర్మి॒త్రస్య॒ వ్రత్యా॑ అభూ॒మేత్యా॑హ ।
శుచి॑మే॒వైనం॒ వ్రత్యం॑ కరోతి । అమ॑న్మహి మహ॒త ఋ॒తస్య॒ నామేత్యా॑హ । మ॒ను॒త

ఏ॒వైన᳚మ్ । సర్వే॒ వ్రాతా॒ వరు॑ణస్యాభూవ॒న్నిత్యా॑హ । సర్వ॑వ్రాతమే॒వైనం॑ కరోతి ।
వి మి॒త్ర ఏవై ॒రరా॑తిమతారీ॒దిత్యా॑హ ॥ ౧। ౭। ౪। ౩॥
౨౭ అరా॑తిమే॒వైనం॑ తారయతి । అసూ॑షుదన్త య॒జ్ఞియా॑ ఋ॒తేనేత్యా॑హ
। స్వ॒దయ॑త్యే॒వైన᳚మ్ । వ్యు॑త్రి తో
॒ జ॑రి॒మాణం॑ న ఆన॒డిత్యా॑హ ।
ఆయు॑రే॒వాస్మి॑న్దధాతి । ద్వాభ్యాం॒ విమృ॑ష్టే । ద్వి॒పాద్యజ॑మానః॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై
। అ॒గ్నీ॒షో॒మీయ॑స్య॒ చైకా॑దశకపాలస్య దేవసు॒వాం చ॑ హ॒విషా॑మ॒గ్నయే᳚
స్విష్ట ॒కృతే॑ స॒మవ॑ద్యతి । దే॒వతా॑భిరే॒వైన॑ముభ॒యతః॒ పరి॑గృహ్ణాతి ।
వి॒ష్ణు ॒క్ర ॒మాన్క్ర॑మతే । విష్ణు ॑రే॒వ భూ॒త్వేమాన్ లో॒కాన॒భిజ॑యతి ॥ ౧। ౭। ౪। ౪॥
స॒త్యానా॑మధా॒యీత్యా॑హాతారీ॒దిత్యా॑హ క్రమత॒ ఏకం॑ చ ॥ ౪॥
౨౮ అ॒ర్థేతః॒ స్థేతి॑ జుహోతి । ఆహు॑త్యై॒వైనా॑ ని॒ష్క్రీయ॑ గృహ్ణాతి । అథో॑
హ॒విష్కృ॑తానామే॒వాభిఘృ॑తానాం గృహ్ణాతి । వహ॑న్తీనాం గృహ్ణాతి । ఏ॒తా వా అ॒పాꣳ
రా॒ష్ట్రమ్ । రా॒ష్ట్రమే॒వాస్మై॑ గృహ్ణాతి । అథో॒ శ్రియ॑మే॒వైన॑మ॒భివ॑హన్తి ।
అ॒పాం పతి॑ర॒సీత్యా॑హ । మి॒థు॒నమే॒వాకః॑ । వృషా᳚ఽస్యూ॒ర్మిరిత్యా॑హ ॥ ౧। ౭। ౫।
౧॥
౨౯ ఊ॒ర్మి॒మన్త॑మే॒వైనం॑ కరోతి । వృ॒ష॒సేనో॑ఽసీత్యా॑హ । సేనా॑మే॒వాస్య॒
స౨ꣳశ్య॑తి । వ్ర ॒జ॒క్షితః॒ స్థేత్యా॑హ । ఏ॒తా వా అ॒పాం విశః॑ । విశ॑మే॒వాస్మై॒
పర్యూ॑హతి । మ॒రుతా॒మోజః॒ స్థేత్యా॑హ । అన్నం॒ వై మ॒రుతః॑ । అన్న॑మే॒వావ॑రున్ధే ।
సూర్య॑వర్చసః॒ స్థేత్యా॑హ ॥ ౧। ౭। ౫। ౨॥
౩౦ రా॒ష్ట్రమే॒వ వ॑ర్చ॒స్వ్య॑కః । సూర్య॑త్వచసః॒ స్థేత్యా॑హ । స॒త్యం వా ఏ॒తత్ ।
యద్వర్ష ॑తి । అనృ॑తం॒ యదా॒ తప॑తి॒ వర్ష ॑తి । స॒త్యా॒నృ॒తే ఏ॒వావ॑రున్ధే
। నైనꣳ
’ సత్యానృ॒తే ఉ॑ది॒తే హిగ్గ్ స్తః
॑ । య ఏ॒వం వేద॑ । మాన్దాః॒ స్థేత్యా॑హ ।
రా॒ష్ట్రమే॒వ బ్ర ॑హ్మవర్చ॒స్య॑కః ॥ ౧। ౭। ౫। ౩॥
౩౧ వాశాః॒ స్థేత్యా॑హ । రా॒ష్ట్రమే॒వ వ॒శ్య॑కః । శక్వ॑రీః॒ స్థేత్యా॑హ । ప॒శవో॒
వై శక్వ॑రీః । ప॒శూనే॒వావ॑రున్ధే । వి॒శ్వ॒భృతః॒ స్థేత్యా॑హ । రా॒ష్ట్రమే॒వ
ప॑య॒స్వ్య॑కః । జ॒న॒భృతః॒ స్థేత్యా॑హ । రా॒ష్ట్రమే॒వేన్ద్రి॑యా॒వ్య॑కః ।

అ॒గ్నేస్తే॑జ॒స్యాః᳚ స్థేత్యా॑హ ॥ ౧। ౭। ౫। ౪॥
౩౨ రా॒ష్ట్రమే॒వ తే॑జ॒స్వ్య॑కః । అ॒పామోష॑ధీనా॒ꣳ రసః॒ స్థేత్యా॑హ ।
రా॒ష్ట్రమే॒వ మ॑ధ॒వ్య॑మకః । సా॒ర॒స్వ॒తం గ్రహం॑ గృహ్ణాతి । ఏ॒షా వా
అ॒పాం పృ॒ష్ఠమ్ । యథ్సర॑స్వతీ । పృ॒ష్ఠమే॒వైనꣳ
’ సమా॒నానాం᳚ కరోతి ।
షో॒డ॒శభి॑ర్గృహ్ణాతి । షోడ॑శకలో॒ వై పురు॑షః । యావా॑నే॒వ పురు॑షః ।

తస్మి॑న్వీ॒ర్యం॑ దధాతి । షో॒డ॒శభి॑ర్జు ॒హోతి॑ షోడ॒శభి॑ర్గృహ్ణాతి
। ద్వాత్రి ꣳ
’శ॒థ్సంప॑ద్యన్తే । ద్వాత్రి ꣳ
’శదక్షరాఽను॒ష్టుక్
। వాగ॑ను॒ష్టుప్ సర్వా॑ణి॒ ఛన్దా ’సి । వా॒చైవైన॒ꣳ

ꣳ
సర్వే॑భి॒శ్ఛన్దో ॑భిర॒భిషి॑ఞ్చతి ॥ ౧। ౭। ౫। ౫॥ ఊ॒ర్మిరిత్యా॑హ॒ సూర్య॑వర్చసః॒
స్థేత్యా॑హ బ్రహ్మవర్చ॒స్య॑కస్తేజ॒స్యాః᳚ స్థేత్యాహై॑ ॒వ పురు॑షః॒ షట్చ॑ ॥ ౫॥
౩౩ దేవీ॑రాపః॒ సం మధు॑మతీ॒ర్మధు॑మతీభిః సృజ్యధ్వ॒మిత్యా॑హ । బ్రహ్మ॑ణై ॒వైనాః॒
సꣳసృ॑జతి । అనా॑ధృష్టాః సీద॒తేత్యా॑హ । బ్రహ్మ॑ణై ॒వైనాః᳚ సాదయతి । అ॒న్త॒రా
హోతు॑శ్చ॒ ధిష్ణి ॑యం బ్రాహ్మణాచ్ఛ॒ꣳసిన॑శ్చ సాదయతి । ఆ॒గ్నే॒యో వై హోతా᳚ ।
ఐ॒న్ద్రో బ్రా ᳚హ్మణాచ్ఛ॒ꣳసీ । తేజ॑సా చై ॒వేన్ద్రి॒యేణ॑ చోభ॒యతో॑ రా॒ష్ట్రం
పరి॑గృహ్ణాతి । హిర॑ణ్యే॒నోత్పు॑నాతి । ఆహు॑త్యై॒ హి ప॒విత్రా ᳚భ్యాముత్పు॒నన్తి॒
వ్యావృ॑త్త్యై ॥ ౧। ౭। ౬। ౧॥
౩౪ శ॒తమా॑నం భవతి । శ॒తాయుః॒ పురు॑షః శ॒తేన్ద్రి॑యః । ఆయు॑ష్యే॒వేన్ద్రి॒యే
ప్రతి॑తిష్ఠతి । అని॑భృష్టమ॒సీత్యా॑హ । అని॑భృష్ట ॒గ్గ్ ॒ హ్యే॑తత్ । వా॒చో
బన్ధు ॒రిత్యా॑హ । వా॒చో హ్యే॑ష బన్ధుః॑ । త॒పో॒జా ఇత్యా॑హ । త॒పో॒జా హ్యే॑తత్ ।
సోమ॑స్య దా॒త్రమ॒సీత్యా॑హ ॥ ౧। ౭। ౬। ౨॥
౩౫ సోమ॑స్య॒ హ్యే॑తద్దా ॒త్రమ్ । శు॒క్రా వః॑ శు॒క్రేణోత్పు॑నా॒మీత్యా॑హ । శు॒క్రా
హ్యాపః॑ । శు॒క్ర ꣳ హిర॑ణ్యమ్ । చ॒న్ద్రాశ్చ॒న్ద్రేణేత్యా॑హ । చ॒న్ద్రా హ్యాపః॑
। చ॒న్ద్రꣳ హిర॑ణ్యమ్ । అ॒మృతా॑ అ॒మృతే॒నేత్యా॑హ । అ॒మృతా॒ హ్యాపః॑ ।
అ॒మృత॒ꣳ హిర॑ణ్యమ్ ॥ ౧। ౭। ౬। ౩॥
౩౬ స్వాహా॑ రాజ॒సూయా॒యేత్యా॑హ । రా॒జ॒సూయా॑య॒ హ్యే॑నా ఉత్పు॒నాతి॑ ।

స॒ధ॒మాదో᳚
ద్యు॒మ్నినీ॒రూర్జ ॑ ఏ॒తా ఇతి॑ వారు॒ణ్యర్చా గృ॑హ్ణాతి । వ॒రు॒ణ॒స॒వమే॒వావ॑రున్ధే
। ఏక॑యా గృహ్ణాతి । ఏ॒క॒ధైవ యజ॑మానే వీ॒ర్యం॑ దధాతి । క్ష॒త్త్రస్యోల్బ॑మసి
క్ష॒త్త్రస్య॒ యోని॑ర॒సీతి॑ తా॒ర్ప్యం చో॒ష్ణీషం॑ చ॒ ప్రయ॑చ్ఛతి సయోని॒త్వాయ॑
। ఏక॑శతేన దర్భపుంజీ॒లైః ప॑వయతి । శ॒తాయు॒ర్వై పురు॑షః శ॒తవీ᳚ర్యః ।
ఆ॒త్మైక॑శ॒తః ॥ ౧। ౭। ౬। ౪॥
౩౭ యావా॑నే॒వ పురు॑షః । తస్మి॑న్వీ॒ర్యం॑ దధాతి । దధ్యా॑శయతి ।
ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వావ॑రున్ధే । ఉ॒దు॒మ్బర॑మాశయతి । అ॒న్నాద్య॒స్యావ॑రుద్ధ్యై ।
శష్పా᳚ణ్యాశయతి । సురా॑బలిమే॒వైనం॑ కరోతి । ఆ॒విద॑ ఏ॒తా భ॑వన్తి ।
ఆ॒విద॑మే॒వైనం॑ గమయన్తి ॥ ౧। ౭। ౬। ౫॥
౩౮ అ॒గ్నిరే॒వైనం॒ గార్హ ॑పత్యేనావతి । ఇన్ద్ర॑ ఇన్ద్రి॒యేణ॑ । పూ॒షా ప॒శుభిః॑
। మి॒త్రావరు॑ణౌ ప్రాణాపా॒నాభ్యా᳚మ్ । ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రాయ॒ వజ్ర ముద
॒ ॑యచ్ఛత్ ।
స దివ॑మలిఖత్ । సో᳚ఽర్య॒మ్ణః పన్థా ॑ అభవత్ । స ఆవి॑న్నే॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ
ధృ॒తవ్ర ॑తే॒ ఇతి॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ఉపా॑ధావత్ । స ఆ॒భ్యామే॒వ ప్రసూ॑త॒ ఇన్ద్రో॑
వృ॒త్రాయ॒ వజ్రం॒ ప్రాహ॑రత్ । ఆవి॑న్నే॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ధృ॒తవ్ర ॑తే॒ ఇతి॒
యదాహ॑ ॥ ౧। ౭। ౬। ౬॥
౩౯ ఆ॒భ్యామే॒వ ప్రసూ॑తో॒ యజ॑మానో॒ వజ్రం॒ భ్రాతృ॑వ్యాయ॒ ప్రహ॑రతి । ఆవి॑న్నా
దే॒వ్యది॑తిర్విశ్వరూ॒పీత్యా॑హ । ఇ॒యం వై దే॒వ్యది॑తిర్విశ్వరూ॒పీ । అ॒స్యామే॒వ
ప్రతి॑తిష్ఠతి । ఆవి॑న్నో॒ఽయమ॒సావా॑ముష్యాయ॒ణో᳚ఽస్యాం వి॒శ్య॑స్మిన్రా ॒ష్ట్ర ఇత్యా॑హ
। వి॒శైవైనꣳ
’ రా॒ష్ట్రేణ॒ సమ॑ర్ధయతి । మ॒హ॒తే క్ష॒త్త్రాయ॑ మహ॒త
ఆధి॑పత్యాయ మహ॒తే జాన॑రాజ్యా॒యేత్యా॑హ । ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే । ఏ॒ష వో॑

భరతా॒ రాజా॒ సోమో॒ఽస్మాకం॑ బ్రాహ్మ॒ణానా॒ꣳ రాజేత్యా॑హ । తస్మా॒థ్సోమ॑రాజానో
బ్రాహ్మ॒ణాః ॥ ౧। ౭। ౬। ౭॥
౪౦ ఇన్ద్ర॑స్య॒ వజ్రో ॑ఽసి॒ వార్త్ర ॑ఘ్న॒ ఇతి॒ ధనుః॒ ప్రయ॑చ్ఛతి॒ విజి॑త్యై
। శ॒త్రు బాధ
॒ ॑నాః॒ స్థేతీషూన్॑ । శత్రూ ॑నే॒వాస్య॑ బాధన్తే । పా॒త మా᳚
ప్ర ॒త్యఞ్చం॑ పా॒త మా॑ తి॒ర్యఞ్చ॑మ॒న్వఞ్చం॑ మా పా॒తేత్యా॑హ । తి॒స్రో
వై శ॑ర॒వ్యాః᳚ । ప్ర ॒తీచీ॑ తి॒రశ్చ్య॒నూచీ᳚ । తాభ్య॑ ఏ॒వైనం॑ పాన్తి ।
ది॒గ్భ్యో మా॑ పా॒తేత్యా॑హ । ది॒గ్భ్య ఏ॒వైనం॑ పాన్తి । విశ్వా᳚భ్యో మా నా॒ష్ట్రాభ్యః॑
పా॒తేత్యా॑హ । అప॑రిమితాదే॒వైనం॑ పాన్తి । హిర॑ణ్యవర్ణావు॒షసాం᳚ విరో॒క
ఇతి॑ త్రి ॒ష్టుభా॑ బా॒హూ ఉద్గృ॑హ్ణాతి । ఇ॒న్ద్రి॒యం వై వీ॒ర్యం॑ త్రి ॒ష్టుక్ ।
ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ వీ॒ర్య॑ము॒పరి॑ష్టాదా॒త్మన్ధ ॑త్తే ॥ ౧। ౭। ౬। ౮॥ వ్యావృ॑త్త్యై
దా॒త్రమ॒సీత్యా॑హా॒మృత॒ꣳ హిర॑ణ్యమేకశ॒తో గ॑మయ॒న్త్యాహ॑ బ్రాహ్మ॒ణా
నా॒ష్ట్రాభ్యః॑ పా॒తేత్యా॑హ చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౬॥
౪౧ దిశో॒ వ్యాస్థా ॑పయతి । ది॒శామ॒భిజి॑త్యై । యద॑నుప్ర ॒క్రామే᳚త్ । అ॒భి దిశో॑
జయేత్ । ఉత్తు మా᳚ద్యేత్ । మన॒సాఽను॒ ప్రక్రా ॑మతి । అ॒భి దిశో॑ జయతి । నోన్మా᳚ద్యతి
।
స॒మిధ॒మా తి॒ష్ఠేత్యా॑హ । తేజ॑ ఏ॒వావ॑రున్ధే ॥ ౧। ౭। ౭। ౧॥
౪౨ ఉ॒గ్రా మా తి॒ష్ఠేత్యా॑హ । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వావ॑రున్ధే । వి॒రాజ॒ మా తి॒ష్ఠేత్యా॑హ
। అ॒న్నాద్య॑మే॒వావ॑రున్ధే । ఉదీ॑చీ॒ మా తి॒ష్ఠేత్యా॑హ । ప॒శూనే॒వావ॑రున్ధే ।
ఊ॒ర్ధ్వా మా తి॒ష్ఠేత్యా॑హ । సు॒వ॒ర్గమే॒వ లో॒కమ॒భిజ॑యతి । అనూజ్జి ॑హీతే ।
సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై ॥ ౧। ౭। ౭। ౨॥
౪౩ మా॒రు॒త ఏ॒ష భ॑వతి । అన్నం॒ వై మ॒రుతః॑ । అన్న॑మే॒వావ॑రున్ధే ।
ఏక॑విꣳశతికపాలో భవతి॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । యో॑ఽరణ్యేఽనువా॒క్యో॑ గ॒ణః । తం
మ॑ధ్య॒త ఉప॑దధాతి । గ్రా ॒మ్యైరే॒వ ప॒శుభి॑రార॒ణ్యాన్ ప॒శూన్ పరి॑గృహ్ణాతి ।
తస్మా᳚ద్గ్రా॒మ్యైః ప॒శుభి॑రార॒ణ్యాః ప॒శవః॒ పరి॑గృహీతాః । పృథి॑ర్వై॒న్యః ।
అ॒భ్య॑షిచ్యత ॥ ౧। ౭। ౭। ౩॥
౪౪ స రా॒ష్ట్రం నాభ॑వత్ । స ఏ॒తాని॑ పా॒ర్థాన్య॑పశ్యత్ । తాన్య॑జుహోత్ ।
తైర్వై స రా॒ష్ట్రమ॑భవత్ । యత్పా॒ర్థాని॑ జు॒హోతి॑ । రా॒ష్ట్రమే॒వ భ॑వతి ।
బా॒ర్॒హ॒స్ప॒త్యం పూర్వే॑షాముత్త॒మం భ॑వతి । ఐ॒న్ద్రముత్త॑రేషాం ప్రథ॒మమ్ ।
బ్రహ్మ॑ చై ॒వాస్మై᳚ క్ష॒త్త్రం చ॑ స॒మీచీ॑ దధాతి । అథో॒ బ్రహ్మ॑న్నే॒వ

క్ష॒త్త్రం ప్రతి॑ష్ఠాపయతి ॥ ౧। ౭। ౭। ౪॥
౪౫ షట్పు॒రస్తా ॑దభిషే॒కస్య॑ జుహోతి । షడు॒పరి॑ష్టాత్ । ద్వాద॑శ॒ సంప॑ద్యన్తే
। ద్వాద॑శ॒ మాసాః᳚ సంవథ్స॒రః । సం॒వ॒థ్స॒రః ఖలు॒ వై దే॒వానాం॒ పూః ।
దే॒వానా॑మే॒వ పురం॑ మధ్య॒తో వ్యవ॑సర్పతి । తస్య॒ న కుత॑శ్చ॒నోపా᳚వ్యా॒ధో
భ॑వతి । భూ॒తానా॒మవే᳚ష్టీర్జుహోతి । అత్రా ᳚త్ర ॒ వై మృ॒త్యుర్జా ॑యతే । యత్ర ॑
యత్రై॒వ మృ॒త్యుర్జాయ॑తే । తత॑ ఏ॒వైన॒మవ॑యజతే । తస్మా᳚ద్రాజ॒సూయే॑నేజా॒నః
సర్వ॒మాయు॑రేతి । సర్వే॒ హ్య॑స్య మృ॒త్యవోఽవే᳚ష్టాః । తస్మా᳚ద్రాజ॒సూయే॑నేజా॒నో
నాభిచ॑రితవై॒ । ప్ర ॒త్యగే॑నమభిచా॒రః స్తృ॑ణుతే ॥ ౧। ౭। ౭। ౫॥ రు॒న్ధే ॒
సమ॑ష్ట్యా అసిచ్యత స్థాపయతి॒ జాయ॑తే॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౭॥
౪౬ సోమ॑స్య॒ త్విషి॑రసి॒ తవే॑వ మే॒ త్విషి॑ర్భూయా॒దితి॑ శార్దూలచ॒ర్మోప॑స్తృణాతి
। యైవ సోమే॒ త్విషిః॑ । యా శా᳚ర్దూ ॒లే । తామే॒వావ॑రున్ధే । మృ॒త్యోర్వా ఏ॒ష వర్ణః॑
। యచ్ఛా᳚ర్దూ ॒లః । అ॒మృత॒ꣳ హిర॑ణ్యమ్ । అ॒మృత॑మసి మృ॒త్యోర్మా॑ పా॒హీతి॒
హిర॑ణ్య॒ముపా᳚స్యతి । అ॒మృత॑మే॒వ మృ॒త్యోర॒న్తర్ధ ॑త్తే । శ॒తమా॑నం భవతి ॥
౧। ౭। ౮। ౧॥
౪౭ శ॒తాయుః॒ పురు॑షః శ॒తేన్ద్రి॑యః । ఆయు॑ష్యే॒వేన్ద్రి॒యే ప్రతి॑తిష్ఠతి ।
ది॒ద్యోన్మా॑ పా॒హీత్యు॒పరి॑ష్టా ॒దధి॒ నిద॑ధాతి । ఉ॒భ॒యత॑ ఏ॒వాస్మై॒
శర్మ॑ దధాతి । అవే᳚ష్టా దన్ద ॒శూకా॒ ఇతి॑ క్లీ ॒బꣳ సీసే॑న విధ్యతి ।
ద॒న్ద ॒శూకా॑నే॒వావ॑యజతే । తస్మాత్క్లీ᳚ ॒బం ద॑న్ద ॒శూకా॒ దꣳ శు॑కాః ।
నిర॑స్తం॒ నము॑చేః॒ శిర॒ ఇతి॑ లోహితాయ॒సం నిర॑స్యతి । పా॒ప్మాన॑మే॒వ నము॑చిం
ని॒రవ॑దయతే । ప్రా ॒ణా ఆ॒త్మనః॒ పూర్వే॑ఽభి॒షిచ్యా॒ ఇత్యా॑హుః ॥ ౧। ౭। ౮। ౨॥
౪౮ సోమో॒ రాజా॒ వరు॑ణః । దే॒వా ధర్మ॒సువ॑శ్చ॒ యే । తే తే॒ వాచꣳ
’ సువన్తాం॒
తే తే᳚ ప్రా ॒ణꣳ సు॑వన్తా॒మిత్యా॑హ । ప్రా ॒ణానే॒వాత్మనః॒ పూర్వా॑న॒భిషి॑ఞ్చతి

। యద్బ్రూ॒యాత్ । అ॒గ్నేస్త్వా॒ తేజ॑సా॒ఽభిషి॑ఞ్చా॒మీతి॑ । తే॒జ॒స్వ్యే॑వ స్యా᳚త్ ।
దు॒శ్చర్మా॒ తు భ॑వేత్ । సోమ॑స్య త్వా ద్యు॒మ్నేనా॒భిషి॑ఞ్చా॒మీత్యా॑హ । సౌ॒మ్యో
వై దే॒వత॑యా॒ పురు॑షః ॥ ౧। ౭। ౮। ౩॥
౪౯ స్వయై ॒వైనం॑ దే॒వత॑యా॒ఽభిషి॑ఞ్చతి । అ॒గ్నేస్తేజ॒సేత్యా॑హ
। తేజ॑ ఏ॒వాస్మిన్దధాతి
॑ । సూర్య॑స్య॒ వర్చ॒సేత్యా॑హ । వర్చ॑
ఏ॒వాస్మి॑న్దధాతి । ఇన్ద్ర॑స్యేన్ద్రి॒యేణేత్యా॑హ । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వాస్మి॑న్దధాతి ।
మి॒త్రావరు॑ణయోర్వీ॒ర్యే॑ణేత్యా॑హ । వీ॒ర్య॑మే॒వాస్మి॑న్దధాతి । మ॒రుతా॒మోజ॒సేత్యా॑హ
॥ ౧। ౭। ౮। ౪॥
౫౦ ఓజ॑ ఏ॒వాస్మి॑న్దధాతి । క్ష॒త్త్రాణాం᳚ క్ష॒త్త్రప॑తిర॒సీత్యా॑హ ।
క్ష॒త్త్రాణా॑మే॒వైనం॑ క్ష॒త్త్రప॑తిం కరోతి । అతి॑ది॒వస్పా॒హీత్యా॑హ ।
అత్య॒న్యాన్పా॒హీతి॒ వావైతదా॑హ । స॒మావ॑వృత్రన్నధ॒రాగుదీ॑చీ॒రిత్యా॑హ ।
రా॒ష్ట్రమే॒వాస్మి॑న్ధ్రు॒వమ॑కః । ఉ॒చ్ఛేష॑ణేన జుహోతి । ఉ॒చ్ఛేష॑ణభాగో॒
వై రు॒ద్రః । భా॒గ॒ధేయేనై॑ ॒వ రు॒ద్రం ని॒రవ॑దయతే ॥ ౧। ౭। ౮। ౫॥
౫౧ ఉద॑ఙ్ప॒రేత్యాగ్నీ᳚ద్ధ్రే జుహోతి । ఏ॒షా వై రు॒ద్రస్య॒ దిక్ । స్వాయా॑మే॒వ ది॒శి
రు॒ద్రం ని॒రవ॑దయతే । రుద్ర ॒ యత్తే॒ క్రయీ॒పరం॒ నామేత్యా॑హ । యద్వా అ॑స్య॒
క్రయీ॒పరం॒ నామ॑ । తేన॒ వా ఏ॒ష హి॑నస్తి । యꣳ హి॒నస్తి॑ । తేనై ॒వైనꣳ
’
స॒హ శ॑మయతి । తస్మై॑ హు॒తమ॑సి య॒మేష్ట ॑మ॒సీత్యా॑హ । య॒మాదే॒వాస్య॑

మృ॒త్యుమవ॑యజతే ॥ ౧। ౭। ౮। ౬॥
౫౨ ప్రజా॑పతే॒ న త్వదే॒తాన్య॒న్య ఇతి॒ తస్యై॑ గృ॒హే జు॑హుయాత్ । యాం కా॒మయే॑త
రా॒ష్ట్రమ॑స్యై ప్ర ॒జా స్యా॒దితి॑ । రా॒ష్ట్రమే॒వాస్యై᳚ ప్ర ॒జా భ॑వతి ।
ప॒ర్ణ ॒మయే॑నాధ్వ॒ర్యుర॒భిషి॑ఞ్చతి । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సమే॒వాస్మి॒న్త్విషిం॑
దధాతి । ఔదు॑మ్బరేణ రాజ॒న్యః॑ । ఊర్జ ॑మే॒వాస్మి॑న్న॒న్నాద్యం॑ దధాతి ।
ఆశ్వ॑త్థేన॒ వైశ్యః॑ । విశ॑మే॒వాస్మి॒న్పుష్టిం॑ దధాతి । నైయ॑గ్రోధేన॒ జన్యః॑
। మి॒త్రాణ్యే॒వాస్మై॑ కల్పయతి । అథో॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై ॥ ౧। ౭। ౮। ౭॥ భ॒వ॒త్యా॒హుః॒
పురు॑ష॒ ఓజ॒సేత్యా॑హ ని॒రవ॑దయతే యజతే॒ జన్యో॒ ద్వే చ॑ ॥ ౮॥
౫౩ ఇన్ద్ర॑స్య॒ వజ్రో ॑సి॒ వార్త్ర ॑ఘ్న॒ ఇతి॒ రథ॑ము॒పావ॑హరతి॒ విజి॑త్యై ।
మి॒త్రావరు॑ణయోస్త్వా ప్రశా॒స్త్రోః ప్ర ॒శిషా॑ యున॒జ్మీత్యా॑హ । బ్రహ్మ॑ణై ॒వైనం॑
దే॒వతా᳚భ్యాం యునక్తి । ప్ర ॒ష్టి ॒వా॒హినం॑ యునక్తి । ప్ర ॒ష్టి ॒వా॒హీ వై దే॑వర॒థః ।
దే॒వ॒ర॒థమే॒వాస్మై॑ యునక్తి । త్రయోఽశ్వా॑ భవన్తి । రథ॑శ్చతు॒ర్థః । ద్వౌ
స॑వ్యేష్ఠసార॒థీ । షట్థ్సంప॑ద్యన్తే ॥ ౧। ౭। ౯। ౧॥
౫౪ షడ్వా ఋ॒తవః॑ । ఋ॒తుభి॑రే॒వైనం॑ యునక్తి । వి॒ష్ణు ॒క్ర ॒మాన్క్ర॑మతే
॑ ॒వ భూ॒త్వేమాన్ లో॒కాన॒భిజ॑యతి । యః, క్ష॒త్త్రియః॒ ప్రతి॑హితః ।
। విష్ణు రే
సో᳚ఽన్వార॑భతే । రా॒ష్ట్రమే॒వ భ॑వతి । త్రి ॒ష్టుభా॒ఽన్వార॑భతే । ఇ॒న్ద్రి॒యం
వై త్రి ॒ష్టుక్ । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ యజ॑మానే దధాతి ॥ ౧। ౭। ౯। ౨॥
౫౫ మ॒రుతాం᳚ ప్రస॒వే జే॑ష॒మిత్యా॑హ । మ॒రుద్భి॑రే॒వ ప్రసూ॑త॒ ఉజ్జ ॑యతి ।
ఆ॒ప్తం మన॒ ఇత్యా॑హ । యదే॒వ మన॒సైఫ్సీ᳚త్ । తదా॑పత్ । రా॒జ॒న్యం॑ జినాతి ।
అనా᳚క్రాన్త ఏ॒వాక్ర ॑మతే । వి వా ఏ॒ష ఇ॑న్ద్రి॒యేణ॑ వీ॒ర్యే॑ణర్ద్ధ్యతే । యో రా॑జ॒న్యం॑
జి॒నాతి॑ । సమ॒హమి॑న్ద్రి॒యేణ॑ వీ॒ర్యే॑ణేత్యా॑హ ॥ ౧। ౭। ౯। ౩॥
౫౬ ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ వీ॒ర్య॑మా॒త్మన్ధ ॑త్తే । ప॒శూ॒నాం మ॒న్యుర॑సి॒ తవే॑వ
మే మ॒న్యుర్భూ॑యా॒దితి॒ వారా॑హీ ఉపా॒నహా॒వుప॑ముఞ్చతే । ప॒శూ॒నాం వా ఏ॒ష
మ॒న్యుః । యద్వ॑రా॒హః । తేనై ॒వ ప॑శూ॒నాం మ॒న్యుమా॒త్మన్ధ ॑త్తే । అ॒భి వా
ఇ॒యꣳ సు॑షువా॒ణం కా॑మయతే । తస్యే᳚శ్వ॒రేన్ద్రి॒యం వీ॒ర్య॑మాదా॑తోః । వారా॑హీ
ఉపా॒నహా॒వుప॑ముఞ్చతే । అ॒స్యా ఏ॒వాన్తర్ధ ॑త్తే । ఇ॒న్ద్రి॒యస్య॑ వీ॒ర్య॑స్యానా᳚త్యై ॥
౧। ౭। ౯। ౪॥
౫౭ నమో॑ మా॒త్రే పృ॑థి॒వ్యా ఇత్యా॒హాహిꣳ
’సాయై । ఇయ॑ద॒స్యాయు॑ర॒స్యాయు॑ర్మే
ధే॒హీత్యా॑హ । ఆయు॑రే॒వాత్మన్ధ ॑త్తే । ఊర్గ ॒స్యూర్జం॑ మే ధే॒హీత్యా॑హ
॑ ॒వాత్మన్ధ త్తే
। ఊర్జ మే ॑ । యుఙ్ఙ సి
॑ ॒ వర్చో॑ఽసి॒ వర్చో॒ మయి॑ ధే॒హీత్యా॑హ ।
వర్చ॑ ఏ॒వాత్మన్ధ ॑త్తే । ఏ॒క॒ధా బ్ర ॒హ్మణ॒ ఉప॑హరతి । ఏ॒క॒ధైవ యజ॑మాన॒
ఆయు॒రూర్జం॒ వర్చో॑ దధాతి । ర॒థ॒వి॒మో॒చ॒నీయా॑ జుహోతి॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై ॥ ౧। ౭। ౯।
౫॥
౫౮ త్రయోఽశ్వా॑ భవన్తి । రథ॑శ్చతు॒ర్థః । తస్మా᳚చ్చ॒తుర్జు ॑హోతి ।
యదు॒భౌ స॒హావ॒తిష్ఠే ॑తామ్ । స॒మా॒నం లో॒కమి॑యాతామ్ । స॒హ సం॑గ్రహీ॒త్రా
ర॑థ॒వాహ॑నే॒ రథ॒మాద॑ధాతి । సు॒వ॒ర్గాదే॒వైనం॑ లో॒కాద॒న్తర్ద ॑ధాతి

। హ॒ꣳసః శు॑చి॒షదిత్యాద॑ధాతి । బ్రహ్మ॑ణై వైన
॒ ॑ముపావ॒హర॑తి ।
బ్రహ్మ॒ణాఽఽద॑ధాతి । అతి॑చ్ఛన్ద ॒సాఽఽద॑ధాతి । అతి॑చ్ఛన్దా ॒ వై సర్వా॑ణి॒
ఛన్దా ꣳ
’సి । సర్వే॑భిరే॒వైనం॒ ఛన్దో ॑భి॒రాద॑ధాతి । వర్ష్మ॒ వా ఏ॒షా
ఛన్ద ॑సామ్ । యదతి॑చ్ఛన్దాః । యదతి॑చ్ఛన్దసా॒ దధా॑తి । వర్ష్మై॒వైనꣳ

’
సమా॒నానాం᳚ కరోతి ॥ ౧। ౭। ౯। ౬॥ ప॒ద్య॒న్తే॒ ద॒ధా॒తి॒ వీ॒ర్యే॑ణేత్యా॒హానా᳚త్యై॒

ప్రతి॑ష్ఠిత్యై॒ బ్రహ్మ॒ణాఽఽద॑ధాతి స॒ప్త చ॑ ॥ ౯॥
౫౯ మి॒త్రో ॑ఽసి॒ వరు॑ణో॒ఽసీత్యా॑హ । మై ॒త్రం వా అహః॑ । వా॒రు॒ణీ రాత్రిః॑ ।
అ॒హో॒రా॒త్రాభ్యా॑మే॒వైన॑ము॒పావ॑హరతి । మి॒త్రో ॑ఽసి॒ వరు॑ణో॒ఽసీత్యా॑హ ।
మై ॒త్రో వై దక్షి॑ణః । వా॒రు॒ణః స॒వ్యః । వై ॒శ్వ॒దే॒వ్యా॑మిక్షా᳚ । స్వమే॒వైనౌ॑
భాగ॒ధేయ॑ము॒పావ॑హరతి । సమ॒హం విశ్వై᳚ర్దే ॒వైరిత్యా॑హ ॥ ౧। ౭। ౧౦। ౧॥
౬౦ వై ॒శ్వ॒దే॒వ్యో॑ వై ప్ర ॒జాః । తా ఏ॒వాద్యాః᳚ కురుతే । క్ష॒త్త్రస్య॒ నాభి॑రసి
క్ష॒త్త్రస్య॒ యోని॑ర॒సీత్య॑ధీవా॒సమాస్తృ॑ణాతి సయోని॒త్వాయ॑ । స్యో॒నా మాసీ॑ద
సు॒షదా॒ మాసీ॒దేత్యా॑హ । య॒థా॒ య॒జురే॒వైతత్ । మా త్వా॑ హిꣳసీ॒న్మా మా॑
హిꣳసీ॒దిత్యా॒హాహిꣳ
’సాయై । నిష॑సాద ధృ॒తవ్ర తో
॑ ॒ వరు॑ణః ప॒స్త్యా᳚స్వా
సామ్రా ᳚జ్యాయ సు॒క్రతు॒రిత్యా॑హ । సామ్రా ᳚జ్యమే॒వైనꣳ’ సు॒క్రతుం॑ కరోతి ।
బ్రహ్మా ౩ న్త్వꣳ రాజన్బ్ర

॑ ॒ హ్మాఽసి ॑ సవి॒తాఽసి॑ స॒త్యస॑వ॒ ఇత్యా॑హ ।
॒ తార
సవి ॒ మే ॒ ꣳ
॑ వైన ॒ వం
’ సత్యస ॑ కరోతి ॥ ౧। ౭। ౧౦। ౨॥
౬౧ బ్రహ్మా ౩ న్త్వꣳ రా॑జన్బ్ర॒హ్మాఽసీన్ద్రో॑ఽసి స॒త్యౌజా॒ ఇత్యా॑హ
। ఇన్ద్ర॑మే॒వైనꣳ
’ స॒త్యౌజ॑సం కరోతి । బ్రహ్మా ౩ న్త్వꣳ రా॑జన్
బ్ర ॒హ్మాఽసి॑ మి॒త్రో ॑ఽసి సు॒శేవ॒ ఇత్యా॑హ । మి॒త్రమే॒వైనꣳ

’ సు॒శేవం॑
కరోతి । బ్రహ్మా ౩ న్త్వꣳ రా॑జన్ బ్ర ॒హ్మాఽసి॒ వరు॑ణోఽసి స॒త్యధ॒ర్మేత్యా॑హ ।

వరు॑ణమే॒వైనꣳ
’ స॒త్యధ॑ర్మాణం కరోతి । స॒వి॒తాఽసి॑ స॒త్యస॑వ॒
ఇత్యా॑హ । గా॒య॒త్రీమే॒వైతేనా॑భి॒వ్యాహ॑రతి । ఇన్ద్రో॑ఽసి స॒త్యౌజా॒ ఇత్యా॑హ ।

త్రి ॒ష్టుభ॑మే॒వైతేనా॑భి॒వ్యాహ॑రతి ॥ ౧। ౭। ౧౦। ౩॥
౬౨ మి॒త్రో ॑ఽసి సు॒శేవ॒ ఇత్యా॑హ । జగ॑తీమే॒వైతేనా॑భి॒వ్యాహ॑రతి । స॒త్యమే॒తా

దే॒వతాః᳚ । స॒త్యమే॒తాని॒ ఛన్దా ꣳ
’సి । స॒త్యమే॒వావ॑రున్ధే । వరు॑ణోఽసి
స॒త్యధ॒ర్మేత్యా॑హ । అ॒ను॒ష్టుభ॑మే॒వైతేనా॑భి॒వ్యాహ॑రతి । స॒త్యా॒నృ॒తే వా

అ॑ను॒ష్టుప్ । స॒త్యా॒నృ॒తే వరు॑ణః । స॒త్యా॒నృ॒తే ఏ॒వావ॑రున్ధే ॥ ౧। ౭। ౧౦। ౪॥
౬౩ నైనꣳ
’ సత్యానృ॒తే ఉ॑ది॒తే హిగ్గ్ ॑స్తః । య ఏ॒వం వేద॑ । ఇన్ద్ర॑స్య॒ వజ్రో ॑ఽసి॒
వార్త్ర ॑ఘ్న॒ ఇతి॒ స్ఫ్యం ప్రయ॑చ్ఛతి । వజ్రో ॒ వై స్ఫ్యః । వజ్రే ॑ణై ॒వాస్మా॑
అవరప॒రꣳ ర॑న్ధయతి । ఏ॒వꣳ హి తచ్ఛ్రేయః॑ । యద॑స్మా ఏ॒తే రధ్యే॑యుః ।
దిశో॒ఽభ్య॑యꣳ రాజా॑ఽభూ॒దితి॒ పఞ్చా॒క్షాన్ప్రయ॑చ్ఛతి । ఏ॒తే వై సర్వేఽయాః᳚
। అప॑రాజాయినమే॒వైనం॑ కరోతి ॥ ౧। ౭। ౧౦। ౫॥
౬౪ ఓ॒ద॒నముద్బ్రు॑వతే । ప॒ర॒మే॒ష్ఠీ వా ఏ॒షః । యదో॑ద॒నః
। ప॒ర॒మామే॒వైన॒గ్గ్ ॒ శ్రియం॑ గమయతి । సుశ్లో ॒కా ౪ ం సుమ॑ఙ్గ ॒లా ౪ ం
సత్య॑రా॒జా ౩ నిత్యా॑హ । ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే । శౌ॒నః॒శే॒పమాఖ్యా॑పయతే
। వ॒రు॒ణ॒పా॒శాదే॒వైనం॑ ముఞ్చతి । ప॒రః॒శ॒తం భ॑వతి । శ॒తాయుః॒
పురు॑షః శ॒తేన్ద్రి॑యః । ఆయు॑ష్యే॒వేన్ద్రి॒యే ప్రతి॑తిష్ఠతి । మా॒రు॒తస్య॒
చైక॑విꣳశతికపాలస్య వైశ్వదే॒వ్యై చా॒మిక్షా॑యా అ॒గ్నయే᳚ స్విష్ట ॒కృతే॑
స॒మవ॑ద్యతి । దే॒వతా॑భిరే॒వైన॑ముభ॒యతః॒ పరి॑గృహ్ణాతి । అ॒పాంనప్త్రే ॒
స్వాహో॒ర్జోనప్త్రే ॒ స్వాహా॒ఽగ్నయే॑ గృ॒హప॑తయే॒ స్వాహేతి॑ తి॒స్ర ఆహు॑తీర్జుహోతి ।
త్రయ॑
ఇ॒మే లో॒కాః । ఏ॒ష్వే॑వ లో॒కేషు॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥ ౧। ౭। ౧౦। ౬॥ దే॒వైరిత్యా॑హ
స॒త్యస॑వం కరోతి త్రి ॒ష్టుభ॑మే॒వైతేనా॑భి॒ వ్యాహ॑రతి సత్యానృ॒తే ఏ॒వావ॑రున్ధే
కరోతి శ॒తేన్ద్రి॑యః॒ షట్చ॑ ॥ ౧౦॥
ఏ॒తద్బ్రా᳚హ్మణాని ధా॒త్రే ర॒త్నినాం᳚ దేవసు॒వామ॒ర్థేఽతో॒ దేవీ॒ర్దిశః॒
సోమ॒స్యేన్ద్ర॑స్య మి॒త్రో దశ॑ ॥ ౧౦॥
ఏ॒తద్బ్రా᳚హ్మణాని వైష్ణ ॒వం త్రి ॑కపా॒లమన్నం॒ వై పూ॒షా వాశాః॒ స్థేత్యా॑హ॒
దిశో॒ వ్యాస్థా ॑పయ॒త్యుద॑ఙ్ప॒రేత్య॒ బ్రహ్మా ౩ న్త్వꣳ రా॑జ॒ఞ్చతుః॑ షష్టిః ॥ ౬౪॥
ఏ॒తద్బ్రా᳚హ్మణాని॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥
ప్రథమాష్టకే అష్టమః ప్రపాఠకః ౮

౧ వరు॑ణస్య సుషువా॒ణస్య॑ దశ॒ధేన్ద్రి॒యం వీ॒ర్యం॑ పరా॑ఽపతత్ ।
తథ్స॒ꣳసృద్భి॒రను॒సమ॑సర్పత్ । తథ్స॒ꣳసృపాꣳ
’ సꣳసృ॒త్త్వమ్
। అ॒గ్నినా॑ దే॒వేన॑ ప్రథ॒మేఽహం॒ నను॒ ప్రాయు॑ఙ్క్త । సర॑స్వత్యా వా॒చా

ద్వి॒తీయే᳚ । స॒వి॒త్రా ప్ర ॑స॒వేన॑ తృ॒తీయే᳚ । పూ॒ష్ణా ప॒శుభి॑శ్చతు॒ర్థే ।
బృహ॒స్పతి॑నా॒ బ్రహ్మ॑ణా పఞ్చ॒మే । ఇన్ద్రే॑ణ దే॒వేన॑ ష॒ష్ఠే । వరు॑ణేన॒
స్వయా॑ దే॒వత॑యా సప్త॒మే ॥ ౧। ౮। ౧। ౧॥
౨ సోమే॑న॒ రాజ్ఞా ᳚ఽష్ట ॒మే । త్వష్ట్రా॑ రూ॒పేణ॑ నవ॒మే । విష్ణు ॑నా య॒జ్ఞేనా᳚ప్నోత్
। యథ్స॒ꣳసృపో॒ భవ॑న్తి । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ తద్వీ॒ర్యం॑ యజ॑మాన
ఆప్నోతి । పూర్వా॑ పూర్వా॒ వేది॑ర్భవతి । ఇ॒న్ద్రి॒యస్య॑ వీ॒ర్య॑స్యావ॑రుద్ధ్యై ।
పు॒రస్తా ॑దుప॒సదాꣳ
’ సౌ॒మ్యేన॒ ప్రచ॑రతి । సోమో॒ వై రే॑తో॒ధాః । రేత॑
ఏ॒వ తద్ద ॑ధాతి । అ॒న్త॒రా త్వా॒ష్ట్రేణ॑ । రేత॑ ఏ॒వ హి॒తం త్వష్టా ॑ రూ॒పాణి॒
విక॑రోతి । ఉ॒పరి॑ష్టాద్వైష్ణ ॒వేన॑ । య॒జ్ఞో వై విష్ణుః॑ । య॒జ్ఞ ఏ॒వాన్త॒తః
ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥ ౧। ౮। ౧। ౨॥ స॒ప్త॒మే ద॑ధాతి॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౧॥
౩ జా॒మి వా ఏ॒తత్కు॑ర్వన్తి । యథ్స॒ద్యో దీ॒క్షయ॑న్తి స॒ద్యః సోమం॑ క్రీ ॒ణన్తి॑ ।
పు॒ణ్డ ॒రి॒స్ర ॒జాం ప్రయ॑చ్ఛ॒త్యజా॑మిత్వాయ । అంగి॑రసః సువ॒ర్గం లో॒కం యన్తః॑
। అ॒ప్సు దీ᳚క్షాత॒పసీ॒ ప్రావే॑శయన్ । తత్పు॒ణ్డరీ॑కమభవత్ । యత్పు॑ణ్డరిస్ర జాం
॒
ప్ర ॒యచ్ఛ॑తి । సా॒క్షాదే॒వ దీ᳚క్షాత॒పసీ॒ అవ॑రున్ధే । ద॒శభి॑ర్వథ్సత॒రైః
సోమం॑ క్రీణాతి । దశా᳚క్షరా వి॒రాట్ ॥ ౧। ౮। ౨। ౧॥
౪ అన్నం॑ వి॒రాట్ । వి॒రాజై ॒వాన్నాద్య॒మవ॑రున్ధే । ము॒ష్క॒రా భ॑వన్తి సేన్ద్ర॒త్వాయ॑
। ద॒శ॒పేయో॑ భవతి । అ॒న్నాద్య॒స్యావ॑రుద్ధ్యై । శ॒తం బ్రా హ్మ
᳚ ॒ణాః పి॑బన్తి
। శ॒తాయుః॒ పురు॑షః శ॒తేన్ద్రి॑యః । ఆయు॑ష్యే॒వేన్ద్రి॒యే ప్రతి॑తిష్ఠతి ।
స॒ప్త॒ద॒శ౨ꣳ స్తో ॒త్రం భ॑వతి । స॒ప్త॒ద॒శః ప్ర ॒జాప॑తిః ॥ ౧। ౮। ౨। ౨॥
౫ ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ । ప్రా ॒కా॒శావ॑ధ్వ॒ర్యవే॑ దదాతి । ప్ర ॒కా॒శమే॒వైనం॑

గమయతి । స్రజ॑ముద్గా ॒త్రే । వ్యే॑వాస్మై॑ వాసయతి । రు॒క్మꣳ హోత్రే ᳚ ।
ఆ॒ది॒త్యమే॒వాస్మా॒ ఉన్న॑యతి । అశ్వం॑ ప్రస్తోతృప్రతిహ॒ర్తృభ్యా᳚మ్ । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో
వా అశ్వః॑ । ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ ॥ ౧। ౮। ౨। ౩॥
౬ ద్వాద॑శ పష్ఠౌ ॒హీర్బ్ర॒హ్మణే᳚ । ఆయు॑రే॒వావ॑రున్ధే । వ॒శాం మై ᳚త్రావరు॒ణాయ॑
। రా॒ష్ట్రమే॒వ వ॒శ్య॑కః । ఋ॒ష॒భం బ్రా హ్మణాచ్ఛ
᳚ ॒ꣳసినే᳚ ।
రా॒ష్ట్రమే॒వేన్ద్రి॑యా॒వ్య॑కః । వాస॑సీ నేష్టాపో॒తృభ్యా᳚మ్ । ప॒విత్రే ॑ ఏ॒వాస్యై॒తే ।
స్థూరి॑ యవాచి॒తమ॑చ్ఛావా॒కాయ॑ । అ॒న్త॒త ఏ॒వ వరు॑ణ॒మవ॑యజతే ॥ ౧। ౮। ౨। ౪॥
౭ అ॒న॒డ్వాహ॑మ॒గ్నీధే᳚ । వహ్ని॒ర్వా అ॑న॒డ్వాన్ । వహ్ని॑ర॒గ్నీత్ । వహ్నినై॑ ॒వ
వహ్ని॑ య॒జ్ఞస్యావ॑రున్ధే । ఇన్ద్ర॑స్య సుషువా॒ణస్య॑ త్రే ॒ధేన్ద్రి॒యం వీ॒ర్యం॑
పరా॑ఽపతత్ । భృగు॒స్తృతీ॑యమభవత్ । శ్రా ॒య॒న్తీయం॒ తృతీ॑యమ్ ।
సర॑స్వతీ॒ తృతీ॑యమ్ । భా॒ర్గ ॒వో హోతా॑ భవతి । శ్రా ॒య॒న్తీయం॑ బ్రహ్మసా॒మం
భ॑వతి । వా॒ర॒వ॒న్తీయ॑మగ్నిష్టోమసా॒మమ్ । సా॒ర॒స్వ॒తీర॒పో గృ॑హ్ణాతి ।
ఇ॒న్ద్రి॒యస్య॑ వీ॒ర్య॑స్యావ॑రుద్ధ్యై । శ్రా ॒య॒న్తీయం॑ బ్రహ్మసా॒మం భ॑వతి
। ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వాస్మి॑న్వీ॒ర్యగ్గ్ ॑ శ్రయతి । వా॒ర॒వ॒న్తీయ॑మగ్నిష్టోమసా॒మమ్ ।
ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వాస్మి॑న్వీ॒ర్యం॑ వారయతి ॥ ౧। ౮। ౨। ౫॥ వి॒రాట్ప్ర॒జాప॑తి॒రశ్వః॑
ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై॑ యజతే బ్రహ్మసా॒మం భ॑వతి స॒ప్త చ॑ ॥ ౨॥
౮ ఈ॒శ్వ॒రో వా ఏ॒ష దిశోఽనూన్మ॑దితోః । యం దిశోఽను॑ వ్యాస్థా ॒పయ॑న్తి ।
ది॒శామవే᳚ష్టయో భవన్తి । ది॒క్ష్వే॑వ ప్రతి॑ తిష్ఠ ॒త్యను॑న్మాదాయ । పఞ్చ॑
దే॒వతా॑ యజతి । పఞ్చ॒ దిశః॑ । ది॒క్ష్వే॑వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । హ॒విషో॑ హవిష
ఇ॒ష్ట్వా బా॑ర్హస్ప॒త్యమ॒భిఘా॑రయతి । య॒జ॒మా॒న॒దే॒వ॒త్యో॑ వై బృహ॒స్పతిః॑
। యజ॑మానమే॒వ తేజ॑సా॒ సమ॑ర్ధయతి ॥ ౧। ౮। ౩। ౧॥
౯ ఆ॒ది॒త్యాం మ॒ల్హాం గ॒ర్భిణీ॒మాల॑భతే । మా॒రు॒తీం పృశ్నిం॑ పష్ఠౌ ॒హీమ్ । విశం॑
చై ॒వాస్మై॑ రా॒ష్ట్రం చ॑ స॒మీచీ॑ దధాతి । ఆ॒ది॒త్యయా॒ పూర్వ॑యా॒ ప్రచ॑రతి
। మా॒రు॒త్యోత్త॑రయా । రా॒ష్ట్ర ఏ॒వ విశ॒మను॑బధ్నాతి । ఉ॒చ్చైరా॑ది॒త్యాయా॒

ఆశ్రా ॑వయతి । ఉ॒పా॒ꣳశు మా॑రు॒త్యై । తస్మా᳚ద్రా ॒ష్ట్రం విశ॒మతి॑వదతి ।
గ॒ర్భిణ్యా॑ది॒త్యా భ॑వతి ॥ ౧। ౮। ౩। ౨॥
౧౦ ఇ॒న్ద్రి॒యం వై గర్భః॑ । రా॒ష్ట్రమే॒వేన్ద్రి॑యా॒వ్య॑కః । అ॒గ॒ర్భా మా॑రు॒తీ ।
విడ్వై మ॒రుతః॑ । విశ॑మే॒వ నిరి॑న్ద్రియామకః । దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్ । తే దే॒వా
అ॒శ్వినోః᳚ పూ॒షన్వా॒చః స॒త్యꣳ సం॑ని॒ధాయ॑ । అనృ॑తే॒నాసు॑రాన॒భ్య॑భవన్
। తే᳚ఽశ్విభ్యాం᳚ పూ॒ష్ణే పు॑రో॒డాశం॒ ద్వాద॑శకపాలం॒ నిర॑వపన్న్ । తతో॒ వై
తే వా॒చః స॒త్యమవా॑రున్ధత ॥ ౧। ౮। ౩। ౩॥
౧౧ యద॒శ్విభ్యాం᳚ పూ॒ష్ణే పు॑రో॒డాశం॒ ద్వాద॑శకపాలం ని॒ర్వప॑తి ।
అనృ॑తేనై ॒వ భ్రాతృ॑వ్యానభి॒భూయ॑ । వా॒చః స॒త్యమవ॑రున్ధే । సర॑స్వతే
సత్య॒వాచే॑ చ॒రుమ్ । పూర్వ॑మే॒వోది॒తమ్ । ఉత్తరే॑ణా॒భి గృ॑ణాతి । స॒వి॒త్రే
స॒త్యప్ర ॑సవాయ పురో॒డాశం॒ ద్వాద॑శకపాలం॒ ప్రసూ᳚త్యై । దూ॒తాన్ప్రహి॑ణోతి ।
ఆ॒విద॑ ఏ॒తా భ॑వన్తి । ఆ॒విద॑మే॒వైనం॑ గమయన్తి । అథో॑ దూ॒తేభ్య॑ ఏ॒వ న
ఛి॑ద్యతే । తి॒సృ॒ధ॒న్వꣳ శు॑ష్కదృ॒తిర్దక్షి॑ణా॒ సమృ॑ద్ధ్యై ॥ ౧। ౮। ౩। ౪॥ అ॒ర్ధ ॒య॒తి॒
భ॒వ॒త్య॒రు॒న్ధ ॒త॒ గ॒మ॒య॒న్తి॒ ద్వే చ॑ ॥ ౩॥
౧౨ ఆ॒గ్నే॒యమ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర్వ॑పతి । తస్మా॒చ్ఛిశి॑రే కురుపఞ్చా॒లాః
ప్రాఞ్చో॑ యాన్తి । సౌ॒మ్యం చ॒రుమ్ । తస్మా᳚ద్వస॒న్తం వ్య॑వ॒సాయా॑దయన్తి ।
సా॒వి॒త్రం ద్వాద॑శకపాలమ్ । తస్మా᳚త్పు॒రస్తా ॒ద్యవా॑నాꣳ సవి॒త్రా విరు॑న్ధతే ।
బా॒ర్॒హ॒స్ప॒త్యం చ॒రుమ్ । స॒వి॒త్రైవ వి॒రుధ్య॑ । బ్రహ్మ॑ణా॒ యవా॒నాద॑ధతే ।
త్వా॒ష్ట్రమ॒ష్టాక॑పాలమ్ ॥ ౧। ౮। ౪। ౧॥
౧౩ రూ॒పాణ్యే॒వ తేన॑ కుర్వతే । వై ॒శ్వా॒న॒రం ద్వాద॑శకపాలమ్ । తస్మా᳚జ్జఘ॒న్యే॑
నైదా॑ఘే ప్ర ॒త్యఞ్చః॑ కురుపఞ్చా॒లా యా᳚న్తి । సా॒ర॒స్వ॒తం చ॒రుం నిర్వ॑పతి ।
తస్మా᳚త్ప్రా॒వృషి॒ సర్వా॒ వాచో॑ వదన్తి । పౌ॒ష్ణేన॒ వ్యవ॑స్యన్తి । మై ॒త్రేణ॑
కృషన్తే । వా॒రు॒ణేన॒ విధృ॑తా ఆసతే । క్షై॒త్ర ॒ప॒త్యేన॑ పాచయన్తే ।
ఆ॒ది॒త్యేనాద॑ధతే ॥ ౧। ౮। ౪। ౨॥
౧౪ మా॒సి మా᳚స్యే॒తాని॑ హ॒వీꣳషి॑ ని॒రుప్యా॒ణీత్యా॑హుః । తేనై ॒వర్తూన్ప్రయు॑ఙ్క్త ॒

ఇతి॑ । అథో॒ ఖల్వా॑హుః । కః సం॑వథ్స॒రం జీ॑విష్య॒తీతి॑ । షడే॒వ
పూ᳚ర్వే॒ద్యుర్ని॒రుప్యా॑ణి । షడు॑త్తరే॒ద్యుః । తేనై ॒వర్తూన్ప్రయు॑ఙ్క్తే ।
దక్షి॑ణో రథవాహనవా॒హః పూర్వే॑షాం॒ దక్షి॑ణా । ఉత్త॑ర॒ ఉత్త॑రేషామ్ ।
సం॒వ॒థ్స॒రస్యై॒వాన్తౌ ॑ యునక్తి । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై ॥ ౧। ౮। ౪। ౩॥
త్వా॒ష్ట్రమ॒ష్టాక॑పాలం దధతే యున॒క్త్యేకం॑ చ ॥ ౪॥
౧౫ ఇన్ద్ర॑స్య సుషువా॒ణస్య॑ దశ॒ధేన్ద్రి॒యం వీ॒ర్యం॑ పరా॑ఽపతత్ । స యత్ప్ర॑థ॒మం
ని॒రష్ఠీ ॑వత్ । తత్క్వ॑లమభవత్ । యద్ద్వి॒తీయ᳚మ్ । తద్బద॑రమ్ । యత్తృ॒తీయ᳚మ్ ।
తత్క॒ర్కన్ధు ॑ । యన్న॒స్తః । స సి॒ꣳహః । యదక్ష్యోః᳚ ॥ ౧। ౮। ౫। ౧॥
౧౬ స శా᳚ర్దూ ॒లః । యత్కర్ణ ॑యోః । స వృకః॑ । య ఊ॒ర్ధ్వః । స సోమః॑ । యాఽవా॑చీ
।
సా సురా᳚ । త్ర ॒యాః సక్త॑వో భవన్తి । ఇ॒న్ద్రి॒యస్యావ॑రుద్ధ్యై । త్ర ॒యాణి॒ లోమా॑ని ॥
౧। ౮। ౫। ౨॥
౧౭ త్విషి॑మే॒వావ॑రున్ధే । త్రయో॒ గ్రహాః᳚ । వీ॒ర్య॑మే॒వావ॑రున్ధే । నామ్నా॑ దశ॒మీ
। నవ॒ వై పురు॑షే ప్రా ॒ణాః । నాభి॑ర్దశ॒మీ । ప్రా ॒ణా ఇ॑న్ద్రి॒యం వీ॒ర్య᳚మ్ ।
ప్రా ॒ణానే॒వేన్ద్రి॒యం వీ॒ర్యం॑ యజ॑మాన ఆ॒త్మన్ధ ॑త్తే । సీసే॑న క్లీ బాచ్ఛష్పా
॒ ॑ణి
క్రీణాతి । న వా ఏ॒తదయో॒ న హిర॑ణ్యమ్ ॥ ౧। ౮। ౫। ౩॥
౧౮ యథ్సీస᳚మ్ । న స్త్రీ న పుమాన్॑ । యత్క్లీ ॒బః । న సోమో॒ న సురా᳚ । యథ్సౌ᳚త్రామ॒ణీ
సమృ॑ద్ధ్యై । స్వా॒ద్వీం త్వా᳚ స్వా॒దునేత్యా॑హ । సోమ॑మే॒వైనాం᳚ కరోతి ।
సోమో᳚ఽస్య॒శ్విభ్యాం᳚ పచ్యస్వ॒ సర॑స్వత్యై పచ్య॒స్వేన్ద్రా॑య సు॒త్రామ్ణే ॑
పచ్య॒స్వేత్యా॑హ । ఏ॒తాభ్యో॒ హ్యే॑షా దే॒వతా᳚భ్యః॒ పచ్య॑తే । తి॒స్రః
సꣳసృ॑ష్టా వసతి ॥ ౧। ౮। ౫। ౪॥
౧౯ తి॒స్రో హి రాత్రీః᳚ క్రీ ॒తః సోమో॒ వస॑తి । పు॒నాతు॑ తే పరి॒స్రుత॒మితి॒ యజు॑షా
పునాతి॒ వ్యావృ॑త్త్యై । ప॒విత్రే ॑ణ పునాతి । ప॒విత్రే ॑ణ॒ హి సోమం॑ పు॒నన్తి॑ ।
వారే॑ణ॒ శశ్వ॑తా॒ తనేత్యా॑హ । వారే॑ణ॒ హి సోమం॑ పు॒నన్తి॑ । వా॒యుః పూ॒తః
ప॒విత్రే ॒ణేతి॒ నైతయా॑ పునీయాత్ । వ్యృ॑ద్ధా ॒ హ్యే॑షా । అ॒తి॒ప॒వి॒తస్యై॒తయా॑

పునీయాత్ । కు॒విద॒ఙ్గేత్యని॑రుక్తయా ప్రాజాప॒త్యయా॑ గృహ్ణాతి ॥ ౧। ౮। ౫। ౫॥
౨౦ అని॑రుక్తః ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ । ఏక॑య॒ర్చా గృ॑హ్ణాతి ।
ఏ॒క॒ధైవ యజ॑మానే వీ॒ర్యం॑ దధాతి । ఆ॒శ్వి॒నం ధూ॒మ్రమాల॑భతే । అ॒శ్వినౌ॒
వై దే॒వానాం᳚ భి॒షజౌ᳚ । తాభ్యా॑మే॒వాస్మై॑ భేష॒జం క॑రోతి । సా॒ర॒స్వ॒తం
మే॒షమ్ । వాగ్వై సర॑స్వతీ । వా॒చైవైనం॑ భిషజ్యతి । ఐ॒న్ద్రమృ॑ష॒భꣳ
సే᳚న్ద్ర॒త్వాయ॑ ॥ ౧। ౮। ౫। ౬॥ అక్ష్యో॒ర్లోమా॑ని॒ హిర॑ణ్యం వసతి గృహ్ణాతి
భిషజ్య॒త్యేకం॑ చ ॥ ౫॥
౨౧ యత్త్రి ॒షు యూపే᳚ష్వా॒లభే॑త । బ॒హి॒ర్ధాఽస్మా॑దిన్ద్రి॒యం వీ॒ర్యం॑ దధ్యాత్
। భ్రాతృ॑వ్యమస్మై జనయేత్ । ఏ॒క॒యూ॒ప ఆల॑భతే । ఏ॒క॒ధైవాస్మి॑న్నిన్ద్రి॒యం
వీ॒ర్యం॑ దధాతి । నాస్మై॒ భ్రాతృ॑వ్యం జనయతి । నైతేషాం᳚ పశూ॒నాం పు॑రో॒డాశా॑
భవన్తి । గ్రహ॑పురోడాశా॒ హ్యే॑తే । యు॒వꣳ సు॒రామ॑మశ్వి॒నేతి॑ సర్వదేవ॒త్యే॑
యాజ్యానువా॒క్యే॑ భవతః । సర్వా॑ ఏ॒వ దే॒వతాః᳚ ప్రీణాతి ॥ ౧। ౮। ౬। ౧॥
౨౨ బ్రా ॒హ్మ॒ణం పరి॑క్రీణీయాదు॒చ్ఛేష॑ణస్య పా॒తార᳚మ్ । బ్రా ॒హ్మ॒ణో హ్యాహు॑త్యా
ఉ॒చ్ఛేష॑ణస్య పా॒తా । యది॑ బ్రాహ్మ॒ణం న వి॒న్దేత్ । వ॒ల్మీ॒క॒వ॒పాయా॒మవ॑నయేత్ ।
సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః । యద్వై సౌ᳚త్రామ॒ణ్యై వ్యృ॑ద్ధమ్ । తద॑స్యై॒ సమృ॑ద్ధమ్
। నా॒నా॒దే॒వ॒త్యాః᳚ ప॒శవ॑శ్చ పురో॒డాశా᳚శ్చ భవన్తి॒ సమృ॑ద్ధ్యై । ఐ॒న్ద్రః
ప॑శూ॒నాము॑త్త॒మో భ॑వతి । ఐ॒న్ద్రః పు॑రో॒డాశా॑నాం ప్రథ॒మః ॥ ౧। ౮। ౬। ౨॥

౨౩ ఇ॒న్ద్రి॒యే ఏ॒వాస్మై॑ స॒మీచీ॑ దధాతి । పు॒రస్తా ॑దనూయా॒జానాం᳚
పురో॒డాశైః॒ ప్రచ॑రతి । ప॒శవో॒ వై పు॑రో॒డాశాః᳚ । ప॒శూనే॒వావ॑రున్ధే
। ఐ॒న్ద్రమేకా॑దశకపాలం॒ నిర్వ॑పతి । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వావ॑రున్ధే । సా॒వి॒త్రం
ద్వాద॑శకపాలం॒ ప్రసూ᳚త్యై । వా॒రు॒ణం దశ॑కపాలమ్ । అ॒న్త॒త ఏ॒వ
వరు॑ణ॒మవ॑యజతే । వడ॑బా॒ దక్షి॑ణా ॥ ౧। ౮। ౬। ౩॥
౨౪ ఉ॒త వా ఏ॒షాఽశ్వꣳ
’ సూ॒తే । ఉ॒తాశ్వ॑త॒రమ్ । ఉ॒త సోమ॑
ఉ॒త సురా᳚ । యథ్సౌ᳚త్రామ॒ణీ సమృ॑ద్ధ్యై । బా॒ర్॒హ॒స్ప॒త్యం ప॒శుం
చ॑తు॒ర్థమ॑తిపవి॒తస్యాల॑భతే । బ్రహ్మ॒ వై దే॒వానాం॒ బృహ॒స్పతిః॑ ।

బ్రహ్మ॑ణై ॒వ య॒జ్ఞస్య॒ వ్యృ॑ద్ధ ॒మపి॑వపతి । పు॒రో॒డాశ॑వానే॒ష
ప॒శుర్భ॑వతి । న హ్యే॑తస్య॒ గ్రహం॑ గృ॒హ్ణన్తి॑ । సోమ॑ప్రతీకాః
పితరస్తృప్ణు ॒తేతి॑ శతాతృ॒ణ్ణాయాꣳ
’ స॒మవ॑నయతి ॥ ౧। ౮। ౬। ౪॥
౨౫ శ॒తాయుః॒ పురు॑షః శ॒తేన్ద్రి॑యః । ఆయు॑ష్యే॒వేన్ద్రి॒యే ప్రతి॑తిష్ఠతి ।

దక్షి॑ణే॒ఽగ్నౌ జు॑హోతి । పా॒ప॒వ॒స్య॒సస్య॒ వ్యావృ॑త్త్యై । హిర॑ణ్యమన్త॒రా
ధా॑రయతి । పూ॒తామే॒వైనాం᳚ జుహోతి । శ॒తమా॑నం భవతి । శ॒తాయుః॒ పురు॑షః
శ॒తేన్ద్రి॑యః । ఆయు॑ష్యే॒వేన్ద్రి॒యే ప్రతి॑తిష్ఠతి । యత్రై॒వ శ॑తాతృ॒ణ్ణాం
ధా॒రయ॑తి ॥ ౧। ౮। ౬। ౫॥
౨౬ తన్నిద॑ధాతి॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । పి॒తౄన్, వా ఏ॒తస్యే᳚న్ద్రి॒యం వీ॒ర్యం॑ గచ్ఛతి
। యꣳ సోమో॑ఽతి॒పవ॑తే । పి॒తృ॒ణాం యా᳚జ్యానువా॒క్యా॑భి॒రుప॑తిష్ఠతే
। యదే॒వాస్య॑ పి॒తౄని॑న్ద్రి॒యం వీ॒ర్యం॑ గచ్ఛ॑తి । తదే॒వావ॑రున్ధే ।
తి॒సృభి॒రుప॑తిష్ఠతే । తృ॒తీయే॒ వా ఇ॒తో లో॒కే పి॒తరః॑ । తానే॒వ ప్రీ ॑ణాతి ।
అథో॒ త్రీణి॒ వై య॒జ్ఞస్యే᳚న్ద్రి॒యాణి॑ । అ॒ధ్వ॒ర్యుర్హోతా᳚ బ్ర ॒హ్మా । త ఉప॑తిష్ఠన్తే
। యాన్యే॒వ య॒జ్ఞస్యే᳚న్ద్రి॒యాణి॑ । తైరే॒వాస్మై॑ భేష॒జం క॑రోతి ॥ ౧। ౮। ౬। ౬॥
॒ ॒తి॒ ప్ర ॒థ॒మో దక్షి॑ణా స॒మవ॑నయతి ధా॒రయ॑తీన్ద్రి॒యాణి॑ చ॒త్వారి॑
ప్రీ ణా
చ ॥ ౬॥
౨౭ అ॒గ్ని॒ష్టో ॒మమగ్ర ॒ ఆహ॑రతి । య॒జ్ఞ ॒ము॒ఖం వా
అ॑గ్నిష్టో ॒మః । య॒జ్ఞ ॒ము॒ఖమే॒వారభ్య॑ స॒వమాక్ర ॑మతే ।
అథై ॒షో॑ఽభిషేచ॒నీయ॑శ్చతుస్త్రి ॒ꣳశ ప॑వమానో భవతి ।
త్రయస్త్రి॑ ꣳశ॒ద్వై దే॒వతాః᳚ । తా ఏ॒వాప్నో॑తి । ప్ర ॒జాప॑తిశ్చతుస్త్రి ॒ꣳశః
। తమే॒వాప్నో॑తి । స॒ꣳశ॒ర ఏ॒ష స్తోమా॑నా॒మయ॑థాపూర్వమ్ । యద్విష॑మాః॒
స్తోమాః᳚ ॥ ౧। ౮। ౭। ౧॥
౨౮ ఏ॒తావా॒న్॒ వై య॒జ్ఞః । యావా॒న్పవ॑మానాః । అ॒న్తః॒శ్లేష॑ణం॒ త్వా
అ॒న్యత్ । యథ్స॒మాః పవ॑మానాః । తేనాసꣳ
’శరః । తేన॑ యథాపూ॒ర్వమ్ ।
ఆ॒త్మనై ॒వాగ్ని॑ష్టో ॒మేన॒ర్ధ్నోతి॑ । ఆ॒త్మనా॒ పుణ్యో॑ భవతి । ప్ర ॒జా వా ఉ॒క్థాని॑

। ప॒శవ॑ ఉ॒క్థాని॑ । యదు॒క్థ్యో॑ భవ॒త్యను॒ సంత॑త్యై ॥ ౧। ౮। ౭। ౨॥ స్తోమాః᳚
ప॒శవ॑ ఉ॒క్థాన్యేకం॑ చ ॥ ౭॥
౨౯ ఉప॑ త్వా జా॒మయో॒ గిర॒ ఇతి॑ ప్రతి॒పద్భ॑వతి । వాగ్వై వా॒యుః । వా॒చ
ఏ॒వైషో॑ఽభిషే॒కః । సర్వా॑సామే॒వ ప్ర ॒జానాꣳ
’ సూయతే । సర్వా॑ ఏనం ప్ర ॒జా
రాజేతి॑ వదన్తి । ఏ॒తము॒త్యం దశ॒క్షిప॒ ఇత్యా॑హ । ఆ॒ది॒త్యా వై ప్ర ॒జాః ।

ప్ర ॒జానా॑మే॒వైతేన॑ సూయతే । యన్తి॒ వా ఏ॒తే య॑జ్ఞము॒ఖాత్ । యే స॑మ్భా॒ర్యా॑
అక్రన్న్॑ ॥ ౧। ౮। ౮। ౧॥
౩౦ యదాహ॒ పవ॑స్వ వా॒చో అ॑గ్రియ॒ ఇతి॑ । తేనై ॒వ య॑జ్ఞము॒ఖాన్నయ॑న్తి ।
అ॒ను॒ష్టుక్ప్ర॑థ॒మా భ॑వతి । అ॒ను॒ష్టుగు॑త్త॒మా । వాగ్వా అ॑ను॒ష్టుక్ । వా॒చైవ
ప్ర ॒యన్తి॑ । వా॒చోద్య॑న్తి । ఉద్వ॑తీర్భవన్తి । ఉద్వ॒ద్వా అ॑ను॒ష్టుభో॑ రూ॒పమ్ ।
ఆను॑ష్టుభో రాజ॒న్యః॑ ॥ ౧। ౮। ౮। ౨॥
౩౧ తస్మా॒దుద్వ॑తీర్భవన్తి । సౌ॒ర్య॑ను॒ష్టుగు॑త్త॒మా భ॑వతి । సు॒వ॒ర్గస్య॑
లో॒కస్య॒ సంత॑త్యై । యో వై స॒వాదేతి॑ । నైనꣳ
’ స॒వ ఉప॑నమతి । యః సామ॑భ్య॒
ఏతి॑ । పాపీ॑యాన్థ్సుషువా॒ణో భ॑వతి । ఏ॒తాని॒ ఖలు॒ వై సామా॑ని । యత్పృ॒ష్ఠాని॑

। యత్పృ॒ష్ఠాని॒ భవ॑న్తి ॥ ౧। ౮। ౮। ౩॥
౩౨ తైరే॒వ స॒వాన్నైతి॑ । యాని॑ దేవరా॒జానా॒ꣳ సామా॑ని । తైర॒ముష్మిం॑ ల్లో ॒క
ఋ॑ధ్నోతి । యాని॑ మనుష్యరా॒జానా॒ꣳ సామా॑ని । తైర॒స్మిం ల్లో ॒క ఋ॑ధ్నోతి
। ఉ॒భయో॑రే॒వ లో॒కయోర్॑ఋధ్నోతి । దే॒వ॒లో॒కే చ॑ మనుష్యలో॒కే చ॑ ।
ఏ॒క॒వి॒ꣳశో॑ఽభిషేచ॒నీయ॑స్యోత్త॒మో భ॑వతి । ఏ॒క॒వి॒ꣳశః
కే॑శవప॒నీయ॑స్య ప్రథ॒మః । స॒ప్త॒ద॒శో ద॑శ॒పేయః॑ ॥ ౧। ౮। ౮। ౪॥
౩౩ విడ్వా ఏ॑కవి॒ꣳశః । రా॒ష్ట్రꣳ స॑ప్తద॒శః । విశ॑
ఏ॒వైతన్మ॑ధ్య॒తో॑ఽభిషి॑చ్యతే । తస్మా॒ద్వా ఏ॒ష వి॒శాం ప్రి ॒యః । వి॒శో
హి మ॑ధ్య॒తో॑ఽభిషి॒చ్యతే᳚ । యద్వా ఏ॑నమ॒దో దిశోఽను॑ వ్యాస్థా ॒పయ॑న్తి
। తథ్సు॑వ॒ర్గం లో॒కమ॒భ్యారో॑హతి । యది॒మం లో॒కం న ప్ర త్యవ
॑ ॒రోహే᳚త్
। అ॒తి॒జ॒నం వే॒యాత్ । ఉద్వా॑ మాద్యేత్ । యదే॒ష ప్ర తీ

॑ ॒చీనః॑ స్తోమో॒
భవ॑తి । ఇ॒మమే॒వ తేన॑ లో॒కం ప్ర ॒త్యవ॑రోహతి । అథో॑ అ॒స్మిన్నే॒వ లో॒కే
ప్రతి॑తిష్ఠ ॒త్యను॑న్మాదాయ ॥ ౧। ౮। ౮। ౫॥ అక్ర ॑న్రాజ॒న్యో॑ భవ॑న్తి దశ॒పేయో॑
మాద్యే॒త్త్రీణి॑ చ ॥ ౮॥
౩౪ ఇ॒యం వై ర॑జ॒తా । అ॒సౌ హరి॑ణీ । యద్రు ॒క్మౌ భవ॑తః
। ఆ॒భ్యామే॒వైన॑ముభ॒యతః॒ పరి॑గృహ్ణాతి । వరు॑ణస్య॒ వా
అ॑భిషి॒చ్యమా॑న॒స్యాపః॑ । ఇ॒న్ద్రి॒యం వీ॒ర్యం॑ నిర॑ఘ్నన్ । తథ్సు॒వర్ణ ॒ꣳ
హిర॑ణ్యమభవత్ । యద్రు ॒క్మమ॑న్త॒ర్దధా॑తి । ఇ॒న్ద్రి॒యస్య॑ వీ॒ర్య॑స్యాని॑ర్ఘాతాయ
। శ॒తమా॑నో భవతి శ॒తక్ష॑రః । శ॒తాయుః॒ పురు॑షః శ॒తేన్ద్రి॑యః
। ఆయు॑ష్యే॒వేన్ద్రి॒యే ప్రతి॑తిష్ఠతి । ఆయు॒ర్వై హిర॑ణ్యమ్ । ఆ॒యు॒ష్యా॑
ఏ॒వైన॑మ॒భ్యతి॑ క్షరన్తి । తేజో॒ వై హిర॑ణ్యమ్ । తే॒జ॒స్యా॑ ఏ॒వైన॑మ॒భ్యతి॑
క్షరన్తి । వర్చో॒ వై హిర॑ణ్యమ్ । వ॒ర్చ॒స్యా॑ ఏ॒వైన॑మ॒భ్యతి॑ క్షరన్తి ॥ ౧। ౮। ౯। ౧॥
శ॒తక్ష॑రో॒ఽష్టౌ చ ॑ ॥ ౯॥
౩౫ అప్ర ॑తిష్ఠితో॒ వా ఏ॒ష ఇత్యా॑హుః । యో రా॑జ॒సూయే॑న॒ యజ॑త॒ ఇతి॑
। య॒దా వా ఏ॒ష ఏ॒తేన॑ ద్విరా॒త్రేణ॒ యజ॑తే । అథ॑ ప్రతి॒ష్ఠా । అథ॑
సంవథ్స॒రమా᳚ప్నోతి । యావ॑న్తి సంవథ్స॒రస్యా॑హోరా॒త్రాణి॑ । తావ॑తీరే॒తస్య॑
స్తో ॒త్రీయాః᳚ । అ॒హో॒రా॒త్రేష్వే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । అ॒గ్ని॒ష్టో ॒మః పూర్వ॒మహ॑ర్భవతి
। అ॒తి॒రా॒త్ర ఉత్త॑రమ్ ॥ ౧। ౮। ౧౦। ౧॥
౩౬ నానై ॒వాహో॑రా॒త్రయోః॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి । పౌ॒ర్ణ ॒మా॒స్యాం పూర్వ॒మహ॑ర్భవతి ।
వ్య॑ష్టకాయా॒ముత్త॑రమ్ । నానై ॒వార్ధ ॑మా॒సయోః॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి । అ॒మా॒వా॒స్యా॑యాం॒
పూర్వ॒మహ॑ర్భవతి । ఉద్దృ॑ష్ట ॒ ఉత్త॑రమ్ । నానై ॒వ మాస॑యోః॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి । అథో॒
ఖలు॑ । యే ఏ॒వ స॑మానప॒క్షే పు॑ణ్యా॒హే స్యాతా᳚మ్ । తయోః᳚ కా॒ర్యం॑ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై
॥ ౧। ౮। ౧౦। ౨॥
౩౭ అ॒ప॒శ॒వ్యో ద్వి॑రా॒త్ర ఇత్యా॑హుః । ద్వే హ్యే॑తే ఛన్ద ॑సీ । గా॒య॒త్రం చ॒
త్రైష్టు ॑భం చ । జగ॑తీమ॒న్తర్య॑న్తి । న తేన॒ జగ॑తీ కృ॒తేత్యా॑హుః । యదే॑నాం
తృతీయసవ॒నే కు॒ర్వన్తీతి॑ । య॒దా వా ఏ॒షాఽహీన॒స్యాహ॒ర్భజ॑తే । సా॒హ్నస్య॑

వా॒ సవ॑నమ్ । అథై ॒వ జగ॑తీ కృ॒తా । అథ॑ పశ॒వ్యః॑ । వ్యు॑ష్టి ॒ర్వా ఏ॒ష
ద్వి॑రా॒త్రః । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్ద్వి॑రా॒త్రేణ॒ యజ॑తే । వ్యే॑వాస్మా॑ ఉచ్ఛతి । అథో॒
తమ॑ ఏ॒వాప॑హతే । అ॒గ్ని॒ష్టో ॒మమ॑న్త॒త ఆహ॑రతి । అ॒గ్నిః సర్వా॑ దే॒వతాః᳚
। దే॒వతా᳚స్వే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥ ౧। ౮। ౧౦। ౩॥ ఉత్త॑రం॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై
పశ॒వ్యః॑ స॒ప్త చ॑ ॥ ౧౦॥ వరు॑ణస్య జా॒మీశ్వ॒ర ఆ᳚గ్నే॒యమిన్ద్ర॑స్య॒
యత్త్రి ॒ష్వ॑గ్నిష్టో ॒మముప॑ త్వే॒యం వై ర॑జ॒తాఽప్ర ॑తిష్ఠితో॒ దశ॑ ॥ ౧౦॥
వరు॑ణస్య యద॒శ్విభ్యాం॒ యత్త్రి ॒షు తస్మా॒దుద్వ॑తీః స॒ప్తత్రి ꣳ
’శత్ ॥ ౩౭॥
వరు॑ణస్య॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥
ఇతి ప్రథమం అష్టకం సంపూర్ణమ్ ॥
॥ తైత్తిరీయ-బ్రాహ్మణమ్ ॥
॥ ద్వితీయం అష్టకమ్ ॥
ద్వితీయాష్టకే ప్రథమః ప్రపాఠకః ౧

౧ అంగి॑రసో॒ వై స॒త్రమా॑సత । తేషాం॒ పృశ్ని॑ర్ఘర్మ॒ధుగా॑సీత్ । సర్జీ ॒షేణా॑జీవత్
। తే᳚ఽబ్రువన్ । కస్మై॒ ను స॒త్రమా᳚స్మహే । యే᳚ఽస్యా ఓష॑ధీ॒ర్న జ॒నయా॑మ॒
ఇతి॑ । తే ది॒వోవృష్టి ॑మసృజన్త । యావ॑న్తః స్తో ॒కా అ॒వాప॑ద్యన్త ।
తావ॑తీ॒రోష॑ధయోఽజాయన్త । తా జా॒తాః పి॒తరో॑ వి॒షేణా॑లిమ్పన్ ॥ ౨। ౧। ౧। ౧॥
౨ తాసాం᳚ జ॒గ్ధ్వా రుప్య॒న్త్యైత్ । తే᳚ఽబ్రువన్ । క ఇ॒దమి॒త్థమ॑క॒రితి॑ । వ॒యం
భా॑గ॒ధేయ॑మి॒చ్ఛమా॑నా॒ ఇతి॑ పి॒తరో᳚ఽబ్రువన్ । కిం వో॑ భాగ॒ధేయ॒మితి॑ ।
అ॒గ్ని॒హో॒త్ర ఏ॒వ నోఽప్య॒స్త్విత్య॑బ్రువన్ । తేభ్య॑ ఏ॒తద్భా॑గ॒ధేయం॒ ప్రాయ॑చ్ఛన్
॒
। యద్ధు త్వా ని॒మార్ష్టి ॑ । తతో॒ వై త ఓష॑ధీరస్వదయన్ । య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౧।
౧। ౨॥
౩ స్వద॑న్తేఽస్మా॒ ఓష॑ధయః । తే వ॒థ్సము॒పావా॑సృజన్ । ఇ॒దం నో॑ హ॒వ్యం
ప్రదా॑ప॒యేతి॑ । సో᳚ఽబ్రవీ॒ద్వరం॑ వృణై । దశ॑ మా॒ రాత్రీ ᳚ర్జా ॒తం న దో॑హన్ ।
ఆ॒స॒ఙ్గ ॒వం మా॒త్రా స॒హ చ॑రా॒ణీతి॑ । తస్మా᳚ద్వ॒థ్సం జా॒తం దశ॒ రాత్రీ ॒ర్న
దు॑హన్తి । ఆ॒స॒ఙ్గ ॒వం మా॒త్రా స॒హ చ॑రతి । వారే॑ వృత॒గ్గ్ ॒ హ్య॑స్య ।
తస్మా᳚ద్వ॒థ్సꣳ సꣳ
’సృష్టధ॒యꣳ రు॒ద్రో ఘాతు॑కః । అతి॒ హి స॒న్ధాం
ధయ॑తి ॥ ౨। ౧। ౧। ౩॥ అ॒లి॒మ్ప॒న్వేద॒ ఘాతు॑క॒ ఏకం॑ చ ॥ ౧॥
౪ ప్ర ॒జాప॑తిర॒గ్నిమ॑సృజత । తం ప్ర ॒జా అన్వ॑సృజ్యన్త । తమ॑భా॒గ
ఉపా᳚స్త । సో᳚ఽస్య ప్ర ॒జాభి॒రపా᳚క్రామత్ । తమ॑వ॒రురు॑థ్సమా॒నోఽన్వై᳚త్ ।
110
తమ॑వ॒రుధ॒న్నాశ॑క్నోత్ । స తపో॑ఽతప్యత । సో᳚ఽగ్నిరుపా॑రమ॒తాతా॑పి॒ వై స్య

ప్ర ॒జాప॑తి॒రితి॑ । స ర॒రాటా॒దుద॑మృష్ట ॥ ౨। ౧। ౨। ౧॥
౫ తద్ఘృ॒తమ॑భవత్ । తస్మా॒ద్యస్య॑ దక్షిణ॒తః కేశా॒ ఉన్మృ॑ష్టాః । తాం
జ్యే᳚ష్ఠల॒క్ష్మీ ప్రా ॑జాప॒త్యేత్యా॑హుః । యద్ర ॒రాటా॑దు॒దమృ॑ష్ట । తస్మా᳚ద్ర ॒రాటే॒
కేశా॒ న స॑న్తి । తద॒గ్నౌ ప్రాగృ॑హ్ణాత్ । తద్వ్య॑చికిథ్సత్ । జు॒హవా॒నీ ౩ మా హౌ॒షా
౩ మితి॑ । తద్వి॑చికి॒థ్సాయై ॒ జన్మ॑ । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్వి॑చి॒కిథ్స॑తి ॥ ౨। ౧। ౨। ౨॥
౬ వసీ॑య ఏ॒వ చే॑తయతే । తం వాగ॒భ్య॑వదజ్జు ॒హుధీతి॑ । సో᳚ఽబ్రవీత్ ।
కస్త్వమ॒సీతి॑ । స్వైవ తే॒ వాగిత్య॑బ్రవీత్ । సో॑ఽజుహో॒థ్స్వాహేతి॑ । తథ్స్వా॑హాకా॒రస్య॒
జన్మ॑ । య ఏ॒వ౨ꣳ స్వా॑హాకా॒రస్య॒ జన్మ॒ వేద॑ । క॒రోతి॑ స్వాహాకా॒రేణ॑
వీ॒ర్య᳚మ్ । యస్యై॒వం వి॒దుషః॑ స్వాహాకా॒రేణ॒ జుహ్వ॑తి ॥ ౨। ౧। ౨। ౩॥
౭ భోగా॑యై ॒వాస్య॑ హు॒తం భ॑వతి । తస్యా॒ ఆహు॑త్యై॒ పురు॑షమసృజత ।
ద్వి॒తీయ॑మజుహోత్ । సోఽశ్వమసృజత
॑ । తృ॒తీయ॑మజుహోత్ । స గామ॑సృజత ।
చ॒తు॒ర్థమజుహోత్
॑ ॑
। సోఽవిమసృజత ॒ మమ
। పఞ్చ ॒ ॑ జుహోత్ ॑
। సోఽజామ॑ సృజత ॥
౨। ౧। ౨। ౪॥
౮ సో᳚ఽగ్నిర॑బిభేత్ । ఆహు॑తీభి॒ర్వై మా᳚ఽఽప్నో॒తీతి॑ । స ప్ర ॒జాప॑తిం॒
పునః॒ ప్రావి॑శత్ । తం ప్ర ॒జాప॑తిరబ్రవీత్ । జాయ॒స్వేతి॑ । సో᳚ఽబ్రవీత్ । కిం
భా॑గ॒ధేయ॑మ॒భిజ॑నిష్య॒ ఇతి॑ । తుభ్య॑మే॒వేదꣳ హూ॑యాతా॒ ఇత్య॑బ్రవీత్ ।
స ఏ॒తద్భా॑గ॒ధేయ॑మ॒భ్య॑జాయత । యద॑గ్నిహో॒త్రమ్ ॥ ౨। ౧। ౨। ౫॥
౯ తస్మా॑దగ్నిహో॒త్రము॑చ్యతే । తద్ధూ ॒యమా॑నమాది॒త్యో᳚ఽబ్రవీత్ । మా హౌ॑షీః ।
ఉ॒భయో॒ర్వై నా॑వే॒తదితి॑ । సో᳚ఽగ్నిర॑బ్రవీత్ । క॒థం నౌ॑ హోష్య॒న్తీతి॑
। సా॒యమే॒వ తుభ్యం॑ జు॒హవన్॑ । ప్రా ॒తర్మహ్య॒మిత్య॑బ్రవీత్ । తస్మా॑ద॒గ్నయే॑
సా॒యꣳ హూ॑యతే । సూర్యా॑య ప్రా ॒తః ॥ ౨। ౧। ౨। ౬॥
౧౦ ఆ॒గ్నే॒యీ వై రాత్రిః॑ । ఐ॒న్ద్రమహః॑ । యదను॑దితే॒ సూర్యే᳚ ప్రా ॒తర్జు ॑హు॒యాత్ ।
ఉ॒భయ॑మే॒వాగ్నే॒య౨ꣳ స్యా᳚త్ । ఉది॑తే॒ సూర్యే᳚ ప్రా ॒తర్జు ॑హోతి । తథా॒ఽగ్నయే॑
సా॒యꣳ హూ॑యతే । సూర్యా॑య ప్రా ॒తః । రాత్రిం॒ వా అను॑ ప్ర ॒జాః ప్రజా॑యన్తే । అహ్నా॒
ప్రతి॑తిష్ఠన్తి । యథ్సా॒యం జు॒హోతి॑ ॥

౧౧ ప్రైవ తేన॑ జాయతే । ఉది॑తే॒ సూర్యే᳚ ప్రా ॒తర్జు ॑హోతి । ప్రత్యే॒వ తేన॑ తిష్ఠతి ।
ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॑ । స ఏ॒తద॑గ్నిహో॒త్రం మి॑థు॒నమ॑పశ్యత్ ।
తదుది॑తే॒ సూర్యే॑ఽజుహోత్ । యజు॑షా॒ఽన్యత్ । తూ॒ష్ణీమ॒న్యత్ । తతో॒ వై స ప్రాజా॑యత
।
యస్యై॒వం వి॒దుష॒ ఉది॑తే॒ సూర్యే᳚ఽగ్నిహో॒త్రం జుహ్వ॑తి ॥ ౨। ౧। ౨। ౮॥
౧౨ ప్రైవ జా॑యతే । అథో॒ యథా॒ దివా᳚ ప్రజా॒నన్నేతి॑ । తా॒దృగే॒వ తత్ ।
అథో॒ ఖల్వా॑హుః । యస్య॒ వై ద్వౌ పుణ్యౌ॑ గృ॒హే వస॑తః । యస్తయో॑ర॒న్యꣳ
రా॒ధయ॑త్య॒న్యం న । ఉ॒భౌ వావ స తావృ॑చ్ఛ॒తీతి॑ । అ॒గ్నిం వావాది॒త్యః సా॒యం
ప్రవి॑శతి । తస్మా॑ద॒గ్నిర్దూ ॒రాన్నక్తం॑ దదృశే । ఉ॒భే హి తేజ॑సీ సం॒పద్యే॑తే ॥
౨। ౧। ౨। ౯॥
౧౩ ఉ॒ద్యన్తం॒ వావాది॒త్యమ॒గ్నిరను॑స॒మారో॑హతి । తస్మా᳚ద్ధూ ॒మ ఏ॒వాగ్నేర్దివా॑ దదృశే
। యద॒గ్నయే॑ సా॒యం జు॑హు॒యాత్ । ఆ సూర్యా॑య వృశ్చ్యేత । యథ్సూర్యా॑య
ప్రా ॒తర్జు ॑హు॒యాత్
। ఆఽగ్నయే॑ వృశ్చ్యేత । దే॒వతా᳚భ్యః స॒మదం॑ దధ్యాత్ । అ॒గ్నిర్జ్యోతి॒ర్జ్యోతిః॒
సూర్యః॒ స్వాహేత్యే॒వ సా॒యꣳ హో॑త॒వ్య᳚మ్ । సూఱ్యో॒ జ్యోతి॒ర్జ్యోతి॑ర॒గ్నిః స్వాహేతి॑
ప్రా ॒తః । తథో॒భాభ్యాꣳ
’ సా॒యꣳ హూ॑యతే ॥ ౨। ౧। ౨। ౧౦॥
౧౪ ఉ॒భాభ్యాం᳚ ప్రా ॒తః । న దే॒వతా᳚భ్యః స॒మదం॑ దధాతి । అ॒గ్నిర్జ్యోతి॒రిత్యా॑హ ।

అ॒గ్నిర్వై రే॑తో॒ధాః । ప్ర ॒జా జ్యోతి॒రిత్యా॑హ । ప్ర ॒జా ఏ॒వాస్మై॒ ప్రజ॑నయతి । సూఱ్యో॒
జ్యోతి॒రిత్యా॑హ । ప్ర ॒జాస్వే॒వ ప్రజా॑తాసు॒ రేతో॑ దధాతి । జ్యోతి॑ర॒గ్నిః స్వాహేత్యా॑హ ।
ప్ర ॒జా ఏ॒వ ప్రజా॑తా అ॒స్యాం ప్రతి॑ష్ఠాపయతి ॥ ౨। ౧। ౨। ౧౧॥
౧౫ తూ॒ష్ణీముత్త॑రా॒మాహు॑తిం జుహోతి । మి॒థు॒న॒త్వాయ॒ ప్రజా᳚త్యై । యదుది॑తే॒ సూర్యే᳚
ప్రా ॒తర్జు ॑హు॒యాత్ । యథాఽతి॑థయే॒ ప్రద్రు ॑తాయ శూ॒న్యాయా॑వస॒థాయా॑హా॒ర్యꣳ
’
హర॑న్తి । తా॒దృగే॒వ తత్ । క్వాహ॒ తత॒స్తద్భవ॒తీత్యా॑హుః । యథ్స న వేద॑ ।

యస్మై॒ తద్ధర॒న్తీతి॑ । తస్మా॒ద్యదౌ॑ష॒సం జు॒హోతి॑ । తదే॒వ సం॑ప్ర ॒తి ।
అథో॒ యథా॒ ప్రార్థ ॑మౌష॒సం ప॑రి॒వేవే᳚ష్టి । తా॒దృగే॒వ తత్ ॥ ౨। ౧। ౨। ౧౨॥

అ॒మృ॒ష్ట ॒ వి॒చి॒కిథ్స॑తి॒ జుహ్వ॑త్య॒జామ॑సృజతాగ్నిహో॒త్ర ꣳ సూర్యా॑య
ప్రా ॒తర్జు ॒హోతి॒ జుహ్వ॑తి సం॒పద్యే॑తే హూయతే స్థాపయతి సంప్ర ॒తి ద్వే చ॑ ॥ ౨॥
౧౬ రు॒ద్రో వా ఏ॒షః । యద॒గ్నిః । పత్నీ᳚ స్థా ॒లీ । యన్మధ్యే॒ఽగ్నేర॑ధి॒శ్రయే᳚త్ ।
రు॒ద్రాయ॒ పత్నీ॒మపి॑ దధ్యాత్ । ప్ర ॒మాయు॑కా స్యాత్ । ఉదీ॒చోఽఙ్గా ॑రాన్ని॒రూహ్యాధి॑శ్రయతి
। పత్ని॑యై గోపీ॒థాయ॑ । వ్య॑న్తాన్కరోతి । తథా॒ పత్న్యప్ర ॑మాయుకా భవతి ॥ ౨। ౧।
౩। ౧॥
౧౭ ఘ॒ర్మో వా ఏ॒షోఽశా᳚న్తః । అహ॑రహః॒ ప్రవృ॑జ్యతే । యద॑గ్నిహో॒త్రమ్ ।
ప్రతి॑షిఞ్చేత్ ప॒శుకా॑మస్య । శా॒న్తమి॑వ॒ హి ప॑శ॒వ్య᳚మ్ । న ప్రతి॑షిఞ్చేద్
బ్రహ్మవర్చ॒సకా॑మస్య । సమి॑ద్ధమివ॒ హి బ్ర ॑హ్మవర్చ॒సమ్ । అథో॒ ఖలు॑ ।
ప్ర ॒తి॒షిచ్య॑మే॒వ । యత్ప్ర॑తిషి॒ఞ్చతి॑ ॥ ౨। ౧। ౩। ౨॥
౧౮ తత్ప॑శ॒వ్య᳚మ్ । యజ్జు ॒హోతి॑ । తద్బ్ర॑హ్మవర్చ॒సి । ఉ॒భయ॑మే॒వాకః॑
। ప్రచ్యు॑తం॒ వా ఏ॒తద॒స్మాల్లో కాత్
॒ । అగ॑తం దేవలో॒కమ్ । యచ్ఛృ॒తꣳ
హ॒విరన॑భిఘారితమ్ । అ॒భిద్యో॑తయతి । అ॒భ్యే॑వైన॑ద్ఘారయతి । అథో॑
దేవ॒త్రైవైన॑ద్గమయతి ॥ ౨। ౧। ౩। ౩॥
౧౯ పర్య॑గ్ని కరోతి । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । త్రిః పర్య॑గ్ని కరోతి । త్ర్యా॑వృ॒ద్ధి
య॒జ్ఞః । అథో॑ మేధ్య॒త్వాయ॑ । యత్ప్రా॒చీన॑ముద్వా॒సయే᳚త్ । యజ॑మానꣳ
శు॒చాఽర్ప॑యేత్ । యద్ద ॑క్షి॒ణా । పి॒తృ॒దే॒వ॒త్యగ్గ్ ॑ స్యాత్ । యత్ప్ర॒త్యక్ ॥ ౨। ౧। ౩।
౪॥
౨౦ పత్నీꣳ
’ శు॒చాఽర్ప॑యేత్ । ఉ॒దీ॒చీన॒ముద్వా॑సయతి । ఏ॒షా వై
దే॑వమను॒ష్యాణాꣳ
’ శా॒న్తా దిక్ । తామే॒వైన॒దనూద్వా॑సయతి॒ శాన్త్యై᳚ । వర్త్మ॑
కరోతి । య॒జ్ఞస్య॒ సంత॑త్యై । నిష్ట ॑పతి । ఉపై ॒వ తథ్స్తృ॑ణాతి । చ॒తురున్న॑యతి

। చతు॑ష్పాదః ప॒శవః॑ ॥ ౨। ౧। ౩। ౫॥
౨౧ ప॒శూనే॒వావ॑రున్ధే । సర్వా᳚న్పూ॒ర్ణానున్న॑యతి । సర్వే॒ హి పుణ్యా॑ రా॒ద్ధాః ।
అ॒నూచ॒ ఉన్న॑యతి । ప్ర ॒జాయా॑ అనూచీన॒త్వాయ॑ । అ॒నూచ్యే॒వాస్య॑ ప్ర ॒జాఽర్ధు ॑కా
భవతి ॥
సంమృ॑శతి॒ వ్యావృ॑త్త్యై । నాహో᳚ష్య॒న్నుప॑సాదయేత్ । యదహో᳚ష్యన్నుపసా॒దయే᳚త్ ।
యథా॒ఽన్యస్మా॑ ఉపని॒ధాయ॑ ॥ ౨। ౧। ౩। ౬॥
౨౨ అ॒న్యస్మై᳚ ప్ర ॒యచ్ఛ॑తి । తా॒దృగే॒వ తత్ । ఆఽస్మై॑ వృశ్చ్యేత । యదే॒వ
గార్హ ॑పత్యేఽధి॒శ్రయ॑తి । తేన॒ గార్హ ॑పత్యం ప్రీణాతి । అ॒గ్నిర॑బిభేత్ । ఆహు॑తయో॒
మాఽత్యే᳚ష్య॒న్తీతి॑ । స ఏ॒తాꣳ స॒మిధ॑మపశ్యత్ । తామాఽధ॑త్త । తతో॒ వా
అ॒గ్నావాహు॑తయోఽధ్రియన్త ॥ ౨। ౧। ౩। ౭॥
౨౩ యదే॑నꣳ స॒మయ॑చ్ఛత్ । తథ్స॒మిధః॑ సమి॒త్త్వమ్ । స॒మిధ॒మాద॑ధాతి ।
సమే॒వైనం॑ యచ్ఛతి । ఆహు॑తీనాం॒ ధృత్యై᳚ । అథో॑ అగ్నిహో॒త్రమే॒వేధ్మవ॑త్కరోతి
॒ ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । యదేకాꣳ
। ఆహు॑తీనాం॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । బ్ర హ్మ ’
స॒మిధ॑మా॒ధాయ॒ ద్వే ఆహు॑తీ జు॒హోతి॑ । అథ॒ కస్యాꣳ

’ స॒మిధి॑
ద్వి॒తీయా॒మాహు॑తిం జుహో॒తీతి॑ ॥ ౨। ౧। ౩। ౮॥
౨౪ యద్ద్వే స॒మిధా॑వాద॒ధ్యాత్ । భ్రాతృ॑వ్యమస్మై జనయేత్ । ఏకాꣳ
’ స॒మిధ॑మా॒ధాయ॑
। యజు॑షా॒ఽన్యామాహు॑తిం జుహోతి । ఉ॒భే ఏ॒వ స॒మిద్వ॑తీ॒ ఆహు॑తీ జుహోతి । నాస్మై॒

భ్రాతృ॑వ్యం జనయతి । ఆదీ᳚ప్తాయాం జుహోతి । సమి॑ద్ధమివ॒ హి బ్ర ॑హ్మవర్చ॒సమ్
। అథో॒ యథాఽతి॑థిం॒ జ్యోతి॑ష్కృ॒త్వా ప॑రి॒వేవే᳚ష్టి । తా॒దృగే॒వ తత్ ।
చ॒తురున్న॑యతి । ద్విర్జు ॑హోతి । తస్మా᳚ద్ద్వి॒పాచ్చతు॑ష్పాదమత్తి । అథో᳚ ద్వి॒పద్యే॒వ
చతు॑ష్పదః॒ ప్రతి॑ష్ఠాపయతి ॥ ౨। ౧। ౩। ౯॥ భ॒వ॒తి॒ ప్ర ॒తి॒షి॒ఞ్చతి॑
గమయతి ప్ర ॒త్యక్ప॒శవ॑ ఉపని॒ధాయా᳚ధ్రియ॒న్తేతి॒ తచ్చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౩॥
౨౫ ఉ॒త్త॒రావ॑తీం॒ వై దే॒వా ఆహు॑తి॒మజు॑హవుః । అవా॑చీ॒మసు॑రాః । తతో॑ దే॒వా
అభ॑వన్ । పరాఽసు॑రాః । యం కా॒మయే॑త॒ వసీ॑యాన్థ్స్యా॒దితి॑ । కనీ॑య॒స్తస్య॒
పూర్వꣳ
’ హు॒త్వా । ఉత్త॑రం॒ భూయో॑ జుహుయాత్ । ఏ॒షా వా ఉ॑త్త॒రావ॒త్యాహు॑తిః ।
తాం దే॒వా అ॑జుహవుః । తత॒స్తే॑ఽభవన్ ॥ ౨। ౧। ౪। ౧॥

౨౬ యస్యై॒వం జుహ్వ॑తి । భవ॑త్యే॒వ । యం కా॒మయే॑త॒ పాపీ॑యాన్థ్స్యా॒దితి॑ ।
భూయ॒స్తస్య॒ పూర్వꣳ
’ హు॒త్వా । ఉత్త॑రం॒ కనీ॑యో జుహుయాత్ । ఏ॒షా వా
అవా॒చ్యాహు॑తిః ।
తామసు॑రా అజుహవుః । తత॒స్తే పరా॑ఽభవన్ । యస్యై॒వం జుహ్వ॑తి । పరై ॒వ భ॑వతి ॥
౨। ౧। ౪। ౨॥
౨౭ హు॒త్వోప॑సాదయ॒త్యజా॑మిత్వాయ । అథో॒ వ్యావృ॑త్త్యై । గార్హ ॑పత్యం॒ ప్రతీ᳚క్షతే
। అన॑నుధ్యాయినమే॒వైనం॑ కరోతి । అ॒గ్ని॒హో॒త్రస్య॒ వై స్థా ణుర
॒ ॑స్తి । తం య
ఋ॒చ్ఛేత్ । య॒జ్ఞ ॒స్థా ॒ణుమృ॑చ్ఛేత్ । ఏ॒ష వా అ॑గ్నిహో॒త్రస్య॑ స్థా ॒ణుః ।
యత్పూర్వాఽఽహు॑తిః । తాం యదుత్త॑రయా॒ఽభిజు॑హు॒యాత్ ॥ ౨। ౧। ౪। ౩॥
౨౮ య॒జ్ఞ ॒స్థా ॒ణుమృ॑చ్ఛేత్ । అ॒తి॒హాయ॒ పూర్వా॒మాహు॑తిం జుహోతి ।
య॒జ్ఞ ॒స్థా ॒ణుమే॒వ పరి॑వృణక్తి । అథో॒ భ్రాతృ॑వ్యమే॒వాప్త్వాఽతి॑క్రామతి ।
అ॒వా॒చీనꣳ
’ సా॒యముప॑మార్ష్టి । రేత॑ ఏ॒వ తద్ద ॑ధాతి । ఊ॒ర్ధ్వం ప్రా ॒తః ।
ప్రజ॑నయత్యే॒వ తత్ । బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । చ॒తురున్న॑యతి ॥ ౨। ౧। ౪। ౪॥

౨౯ ద్విర్జు ॑హోతి । అథ॒ క్వ॑ ద్వే ఆహు॑తీ భవత॒ ఇతి॑ । అ॒గ్నౌ వై ᳚శ్వాన॒ర ఇతి॑
బ్రూయాత్ । ఏ॒ష వా అ॒గ్నిర్వై᳚శ్వాన॒రః । యద్బ్రా᳚హ్మ॒ణః । హు॒త్వా ద్విః ప్రాశ్నా॑తి ।
అ॒గ్నావే॒వ వై ᳚శ్వాన॒రే ద్వే ఆహు॑తీ జుహోతి । ద్విర్జు ॒హోతి॑ । ద్విర్నిమా᳚ర్ష్టి । ద్విః
ప్రాశ్నా॑తి ॥ ౨। ౧। ౪। ౫॥
౩౦ షట్థ్సంప॑ద్యన్తే । షడ్వా ఋ॒తవః॑ । ఋ॒తూనే॒వ ప్రీ ॑ణాతి ॥
బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । కిం॒దే॒వ॒త్య॑మగ్నిహో॒త్రమితి॑ । వై ॒శ్వ॒దే॒వమితి॑
బ్రూయాత్ । యద్యజు॑షా జు॒హోతి॑ । తదై ᳚న్ద్రా॒గ్నమ్ । యత్తూ ॒ష్ణీమ్ । తత్ప్రా॑జాప॒త్యమ్
॥
౨। ౧। ౪। ౬॥
౩౧ యన్ని॒మార్ష్టి ॑ । తదోష॑ధీనామ్ । యద్ద్వి॒తీయ᳚మ్ । తత్పి॑తృ॒ణామ్ । యత్ప్రాశ్నా॑తి
।
తద్గర్భా॑ణామ్ । తస్మా॒ద్గర్భా॒ అన॑శ్నన్తో వర్ధన్తే । యదా॒చామ॑తి । తన్మ॑ను॒ష్యా॑ణామ్
। ఉద॑ఙ్పర్యా॒వృత్యాచా॑మతి ॥ ౨। ౧। ౪। ౭॥
౩౨ ఆ॒త్మనో॑ గోపీ॒థాయ॑ । నిర్ణే ॑నేక్తి॒ శుద్ధ్యై᳚ । నిష్ట ॑పతి స్వ॒గాకృ॑త్యై ।

ఉద్ది ॑శతి । స॒ప్త॒ర్॒షీనే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । ద॒క్షి॒ణా ప॒ర్యావ॑ర్తతే । స్వమే॒వ
వీ॒ర్య॑మను॑ప॒ర్యావ॑ర్తతే । తస్మా॒ద్దక్షి॒ణోఽర్ధ ॑ ఆ॒త్మనో॑ వీ॒ర్యా॑వత్తరః ।
అథో॑ ఆది॒త్యస్యై॒వావృత॒మను॑ప॒ర్యావ॑ర్తతే । హు॒త్వోప॒సమి॑న్ధే ॥ ౨। ౧। ౪। ౮॥
౩౩ బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సస్య॒ సమి॑ద్ధ్యై । న బ॒ర్॒హిరను॒ప్రహ॑రేత్ । అసగ్గ్ ॑స్థితో॒
వా ఏ॒ష య॒జ్ఞః । యద॑గ్నిహో॒త్రమ్ । యద॑నుప్ర ॒హరే᳚త్ । య॒జ్ఞం విచ్ఛి॑న్ద్యాత్
। తస్మా॒న్నాను॑ప్ర హృత్య
॒ ᳚మ్ । య॒జ్ఞస్య॒ సంత॑త్యై । అ॒పో నిన॑యతి ।
అ॒వ॒భృ॒థస్యై॒వ రూ॒పమ॑కః ॥ ౨। ౧। ౪। ౯॥ అ॒భ॒వ॒న్భ॒వ॒తి॒
జు॒హు॒యాన్న॑యతి మార్ష్టి ॒ ద్విః ప్రాశ్నా॑తి ప్రాజాప॒త్యమాచా॑మతీన్ధేఽకః ॥ ౪॥
౩౪ బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । అ॒గ్ని॒హో॒త్రప్రా ॑యణా య॒జ్ఞాః । కిం
ప్రా ॑యణమగ్నిహో॒త్రమితి॑ । వ॒థ్సో వా అ॑గ్నిహో॒త్రస్య॒ ప్రాయ॑ణమ్ । అ॒గ్ని॒హో॒త్రం
య॒జ్ఞానా᳚మ్ । తస్య॑ పృథి॒వీ సదః॑ । అ॒న్తరి॑క్ష॒మాగ్నీ᳚ద్ధ్రమ్ ।
ద్యౌర్హ ॑వి॒ర్ధాన᳚మ్ । ది॒వ్యా ఆపః॒ ప్రోక్ష॑ణయః । ఓష॑ధయో బ॒ర్॒హిః ॥ ౨। ౧। ౫। ౧॥
౩౫ వన॒స్పత॑య ఇ॒ధ్మః । దిశః॑ పరి॒ధయః॑ । ఆ॒ది॒త్యో యూపః॑ । యజ॑మానః ప॒శుః
। స॒ము॒ద్రో ఽవభృ
॑ ॒థః । సం॒వ॒థ్స॒రః స్వ॑గాకా॒రః । తస్మా॒దాహి॑తాగ్నేః॒
సర్వ॑మే॒వ బ॑ర్హి ॒ష్యం॑ ద॒త్తం భ॑వతి । యథ్సా॒యం జు॒హోతి॑ । రాత్రి ॑మే॒వ
తేన॑ దక్షి॒ణ్యాం᳚ కురుతే । యత్ప్రా॒తః ॥ ౨। ౧। ౫। ౨॥
౩౬ అహ॑రే॒వ తేన॑ దక్షి॒ణ్యం॑ కురుతే । యత్తతో॒ దదా॑తి । సా దక్షి॑ణా ।
యావ॑న్తో॒ వై దే॒వా అహు॑త॒మాదన్॑ । తే పరా॑ఽభవన్ । త ఏ॒తద॑గ్నిహో॒త్ర ꣳ
సర్వ॑స్యై॒వ స॑మవ॒దాయా॑జుహవుః । తస్మా॑దాహుః । అ॒గ్ని॒హో॒త్రం వై దే॒వా గృ॒హాణాం॒
నిష్కృ॑తిమపశ్య॒న్నితి॑ । యథ్సా॒యం జు॒హోతి॑ । రాత్రి ॑యా ఏ॒వ తద్ధు ॒తాద్యా॑య ॥
౨। ౧। ౫। ౩॥
౩౭ యజ॑మాన॒స్యాప॑రాభావాయ । యత్ప్రా॒తః । అహ్న॑ ఏ॒వ తద్ధు ॒తాద్యా॑య ।
యజ॑మాన॒స్యాప॑రాభావాయ । యత్తతో॒ఽశ్నాతి॑ । హు॒తమే॒వ తత్ । ద్వయోః॒ పయ॑సా
జుహుయాత్ప॒శుకా॑మస్య । ఏ॒తద్వా అ॑గ్నిహో॒త్రం మి॑థు॒నమ్ । య ఏ॒వం వేద॑ । ప్ర
ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॑ర్మిథు॒నైర్జా ॑యతే ॥ ౨। ౧। ౫। ౪॥

౩౮ ఇ॒మామే॒వ పూర్వ॑యా దు॒హే । అ॒మూముత్త॑రయా । అ॒ధి॒శ్రిత్యోత్త॑ర॒మాన॑యతి ।
యోనా॑వే॒వ తద్రేతః॑ సిఞ్చతి ప్ర ॒జన॑నే । ఆజ్యే॑న జుహుయా॒త్తేజ॑స్కామస్య । తేజో॒ వా
ఆజ్య᳚మ్ । తే॒జ॒స్వ్యే॑వ భ॑వతి । పయ॑సా ప॒శుకా॑మస్య । ఏ॒తద్వై ప॑శూ॒నాꣳ
రూ॒పమ్ । రూ॒పేణై ॒వాస్మై॑ ప॒శూనవ॑రున్ధే ॥ ౨। ౧। ౫। ౫॥
౩౯ ప॒శు॒మానే॒వ భ॑వతి । ద॒ధ్నేన్ద్రి॒యకా॑మస్య । ఇ॒న్ద్రి॒యం వై దధి॑ ।
ఇ॒న్ద్రి॒యా॒వ్యే॑వ భ॑వతి । య॒వా॒గ్వా᳚ గ్రామ॑కామస్యౌష॒ధా వై మ॑ను॒ష్యాః᳚ ।
భా॒గ॒ధేయేనై॑ ॒వాస్మై॑ సజా॒తానవ॑రున్ధే । గ్రా ॒మ్యే॑వ భ॑వతి । అయ॑జ్ఞో ॒
వా ఏ॒షః । యో॑ఽసా॒మా ॥ ౨। ౧। ౫। ౬॥
౪౦ చ॒తురున్న॑యతి । చతు॑రక్షరꣳ రథన్త॒రమ్ । ర॒థ॒న్త॒రస్యై॒ష వర్ణః॑
। ఉ॒పరీ॑వ హరతి । అ॒న్తరి॑క్షం వామదే॒వ్యమ్ । వా॒మ॒దే॒వ్యస్యై॒ష వర్ణః॑ ।
ద్విర్జు ॑హోతి । ద్వ్య॑క్షరం బృ॒హత్ । బృ॒హ॒త ఏ॒ష వర్ణః॑ । అ॒గ్ని॒హో॒త్రమే॒వ
తథ్సామ॑న్వత్కరోతి ॥ ౨। ౧। ౫। ౭॥
౪౧ యో వా అ॑గ్నిహో॒త్రస్యో॑ప॒సదో॒ వేద॑ । ఉపై ॑నముప॒సదో॑ నమన్తి । వి॒న్దత॑
ఉపస॒త్తార᳚మ్ । ఉ॒న్నీయోప॑సాదయతి । పృ॒థి॒వీమే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । హో॒ష్యన్నుప॑సాదయతి
। అ॒న్తరి॑క్షమే॒వ ప్రీ ణాతి
॑ । హు॒త్వోప॑సాదయతి । దివ॑మే॒వ ప్రీ ణాతి
॑ । ఏ॒తా వా
అ॑గ్నిహో॒త్రస్యో॑ప॒సదః॑ ॥ ౨। ౧। ౫। ౮॥
౪౨ య ఏ॒వం వేద॑ । ఉపై ॑నముప॒సదో॑ నమన్తి । వి॒న్దత॑ ఉపస॒త్తార᳚మ్ । యో వా
అ॑గ్నిహో॒త్రస్యాశ్రా ॑వితం ప్ర ॒త్యాశ్రా ॑విత॒ꣳ హోతా॑రం బ్ర ॒హ్మాణం॑ వషట్కా॒రం
వేద॑ । తస్య॒ త్వే॑వ హు॒తమ్ । ప్రా ॒ణో వా అ॑గ్నిహో॒త్రస్యాశ్రా ॑వితమ్ । అ॒పా॒నః
ప్ర ॒త్యాశ్రా ॑వితమ్ । మనో॒ హోతా᳚ । చక్షు॑ర్బ్ర॒హ్మా । ని॒మే॒షో వ॑షట్కా॒రః ॥ ౨। ౧। ౫।
౯॥
౪౩ య ఏ॒వం వేద॑ । తస్య॒ త్వే॑వ హు॒తమ్ । సా॒యం॒యావా॑నశ్చ॒ వై దే॒వాః
ప్రా ॑త॒ర్యావా॑ణశ్చాగ్నిహో॒త్రిణో॑ గృ॒హమాగ॑చ్ఛన్తి । తాన్, యన్న త॒ర్పయే᳚త్ ।
ప్ర ॒జయా᳚ఽస్య ప॒శుభి॒ర్వితి॑ష్ఠేరన్ । యత్త॒ర్పయే᳚త్ । తృ॒ప్తా ఏ॑నం ప్ర ॒జయా॑
ప॒శుభి॑స్తర్పయేయుః । స॒జూర్దే ॒వైః సా॒యం యావ॑భి॒రితి॑ సా॒యꣳ సంమృ॑శతి ।

స॒జూర్దే ॒వైః ప్రా ॒తర్యావ॑భి॒రితి॑ ప్రా ॒తః । యే చై ॒వ దే॒వాః సా॑యం॒ యావా॑నో॒
యే చ॑ ప్రాత॒ర్యావా॑ణః ॥ ౨। ౧। ౫। ౧౦॥
౪౪ తానే॒వోభయాగ్॑స్తర్పయతి । త ఏ॑నం తృ॒ప్తాః ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॑స్తర్పయన్తి ।
అ॒రు॒ణో హ॑ స్మా॒హౌప॑వేశిః । అ॒గ్ని॒హో॒త్ర ఏ॒వాహꣳ సా॒యం ప్రా ॑త॒ర్వజ్రం॒
భ్రాతృ॑వ్యేభ్యః॒ ప్రహ॑రామి । తస్మా॒న్మత్పాపీ॑యాꣳసో॒ భ్రాతృ॑వ్యా॒ ఇతి॑ ।
చ॒తురున్న॑యతి । ద్విర్జు ॑హోతి । స॒మిథ్స॑ప్త॒మీ । స॒ప్తప॑దా॒ శక్వ॑రీ ।
శా॒క్వ॒రో వజ్రః॑ । అ॒గ్ని॒హో॒త్ర ఏ॒వ తథ్సా॒యం ప్రా ॑త॒ర్వజ్రం॒ యజ॑మానో॒
భ్రాతృ॑వ్యాయ॒ ప్రహ॑రతి । భవ॑త్యా॒త్మనా᳚ । పరా᳚ఽస్య॒ భ్రాతృ॑వ్యో భవతి
॥ ౨। ౧। ౫। ౧౧॥ బ॒ర్॒హిః ప్రా ॒తర్హు ॒తాద్యా॑య జాయతే రున్ధేఽసా॒మా క॑రోత్యే॒తా వా
అ॑గ్నిహో॒త్రస్యో॑ప॒సదో॑ వషట్కా॒రశ్చ॑ ప్రాత॒ర్యావా॑ణో॒ వజ్ర ॒స్త్రీణి॑ చ ॥ ౫॥
౪౫ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయతాత్మ॒న్వన్మే॑ జాయే॒తేతి॑ । సో॑ఽజుహోత్ । తస్యా᳚త్మ॒న్వద॑జాయత
।
అ॒గ్నిర్వా॒యురా॑ది॒త్యః । తే᳚ఽబ్రువన్ । ప్ర ॒జాప॑తిరహౌషీదాత్మ॒న్వన్మే॑ జాయే॒తేతి॑ ।
తస్య॑ వ॒యమ॑జనిష్మహి । జాయ॑తాం న ఆత్మ॒న్వదితి॒ తే॑ఽజుహవుః । ప్రా ॒ణానా॑మ॒గ్నిః
। త॒నువై ॑ వా॒యుః ॥ ౨। ౧। ౬। ౧॥
౪౬ చక్షు॑ష ఆది॒త్యః । తేషాꣳ
’ హు॒తాద॑జాయత॒ గౌరే॒వ । తస్యై॒ పయ॑సి॒
వ్యాయ॑చ్ఛన్త । మమ॑ హు॒తాద॑జని॒ మమేతి॑ । తే ప్ర ॒జాప॑తిం ప్ర ॒శ్నమా॑యన్

। స ఆ॑ది॒త్యో᳚ఽగ్నిమ॑బ్రవీత్ । య॒త॒రో నౌ॒ జయా᳚త్ । తన్నౌ॑ స॒హాస॒దితి॑ ।
కస్యైకోఽహౌ॑షీ॒దితి॑ ప్ర ॒జాప॑తిరబ్రవీ॒త్కస్యై క॒ ఇతి॑ । ప్రా ॒ణానా॑మ॒హమిత్య॒గ్నిః
॥ ౨। ౧। ౬। ౨॥
౪౭ త॒నువా॑ అ॒హమితి॑ వా॒యుః । చక్షు॑షో॒ఽహమిత్యా॑ది॒త్యః । య ఏ॒వ
ప్రా ॒ణానా॒మహౌ॑షీత్ । తస్య॑ హు॒తాద॑జ॒నీతి॑ । అ॒గ్నేర్హు ॒తాద॑జ॒నీతి॑
। తద॑గ్నిహో॒త్రస్యా᳚గ్నిహోత్ర త్వమ్
॒ । గౌర్వా అ॑గ్నిహో॒త్రమ్ । య ఏ॒వం వేద॒
గౌర॑గ్నిహో॒త్రమితి॑ । ప్రా ॒ణా॒పా॒నాభ్యా॑మే॒వాగ్నిꣳ సమ॑ర్ధయతి । అవ్య॑ర్ధుకః
ప్రాణాపా॒నాభ్యాం᳚ భవతి ॥ ౨। ౧। ౬। ౩॥
౪౮ య ఏ॒వం వేద॑ । తౌ వా॒యుర॑బ్రవీత్ । అను॒ మా భ॑జత॒మితి॑ । యదే॒వ

గార్హ ॑పత్యేఽధి॒శ్రిత్యా॑హవ॒నీయ॑మ॒భ్యు॑ద్ద్రవాన్॑ । తేన॒ త్వాం ప్రీ ॑ణా॒నిత్య॑బ్రూతామ్
। తస్మా॒ద్యద్గార్హ పత్యేఽధి
॑ ॒శ్రిత్యా॑హవ॒నీయ॑మ॒భ్యు॑ద్ద్రవ॑తి । వా॒యుమే॒వ
తేన॑ ప్రీణాతి । ప్ర ॒జాప॑తిర్దే ॒వతాః᳚ సృ॒జమా॑నః । అ॒గ్నిమే॒వ దే॒వతా॑నాం
ప్రథ॒మమ॑సృజత । సో᳚ఽన్యదా॑ల॒మ్భ్య॑మవి॑త్త్వా ॥ ౨। ౧। ౬। ౪॥
౪౯ ప్ర ॒జాప॑తిమ॒భిప॒ర్యావ॑ర్తత । స మృ॒త్యోర॑బిభేత్ । సో॑ఽముమా॑ది॒త్యమా॒త్మనో॒
నిర॑మిమీత । తꣳ హు॒త్వా పరా᳚ఙ్ ప॒ర్యావ॑ర్తత । తతో॒ వై స మృ॒త్యుమపా॑జయత్
। అప॑మృ॒త్యుం జ॑యతి । య ఏ॒వం వేద॑ । తస్మా॒ద్యస్యై॒వం వి॒దుషః॑
। ఉ॒తైకా॒హము॒త ద్వ్య॒హం న జుహ్వ॑తి । హు॒తమే॒వాస్య॑ భవతి । అ॒సౌ
హ్యా॑ది॒త్యో᳚ఽగ్నిహో॒త్రమ్ ॥ ౨। ౧। ౬। ౫॥ త॒నువై ॑ వా॒యుర॒గ్నిర్భ॑వ॒త్యవి॑త్త్వా
భవ॒త్యేకం॑ చ ॥ ౬॥
౫౦ రౌ॒ద్రం గవి॑ । వా॒య॒వ్య॑ముప॑సృష్టమ్ । ఆ॒శ్వి॒నం దు॒హ్యమా॑నమ్ । సౌ॒మ్యం
దు॒గ్ధమ్ । వా॒రు॒ణమధి॑శ్రితమ్ । వై ॒శ్వ॒దే॒వా భి॒న్దవః॑ । పౌ॒ష్ణముద॑న్తమ్
। సా॒ర॒స్వ॒తం వి॒ష్యన్ద మానమ్
॑ । మై త్ర॒ ꣳ శరః॑ । ధా॒తురుద్వా॑సితమ్ ।
బృహ॒స్పతే॒రున్నీ॑తమ్ । స॒వి॒తుః ప్రక్రా ᳚న్తమ్ । ద్యా॒వా॒పృ॒థి॒వ్యగ్గ్ ॑ హ్రి ॒యమా॑ణమ్
॒ ॑తే॒రుత్త॑రా । ఐ॒న్ద్రꣳ
। ఐ॒న్ద్రా॒గ్నముప॑సన్నమ్ । అ॒గ్నేః పూర్వాఽఽహు॑తిః । ప్ర జాప
హు॒తమ్ ॥ ౨। ౧। ౭। ౧॥ ఉద్వా॑సితꣳ స॒ప్త చ॑ ॥ ౭॥
౫౧ ద॒క్షి॒ణ॒త ఉప॑సృజతి । పి॒తృ॒లో॒కమే॒వ తేన॑ జయతి । ప్రాచీ॒మావ॑ర్తయతి ।
దే॒వ॒లో॒కమే॒వ తేన॑ జయతి । ఉదీ॑చీమా॒వృత్య॑ దోగ్ధి । మ॒ను॒ష్య॒లో॒కమే॒వ
తేన॑ జయతి । పూర్వౌ॑ దుహ్యాజ్జ్యే॒ష్ఠస్య॑ జ్యైష్ఠినే॒యస్య॑ । యో వా॑ గ॒తశ్రీః॒
స్యాత్ । అప॑రౌ దుహ్యాత్కని॒ష్ఠస్య॑ కానిష్ఠినే॒యస్య॑ । యో వా॒ బుభూ॑షేత్ ॥ ౨। ౧।
౮। ౧॥
౫౨ న సంమృ॑శతి । పా॒ప॒వ॒స్య॒సస్య॒ వ్యావృ॑త్త్యై । వా॒య॒వ్యం॑ వా
ఏ॒తదుప॑సృష్టమ్ । ఆ॒శ్వి॒నం దు॒హ్యమా॑నమ్ । మై ॒త్రం దు॒గ్ధమ్ । అ॒ర్య॒మ్ణ
ఉ॑ద్వా॒స్యమా॑నమ్ । త్వా॒ష్ట్రము॑న్నీ॒యమా॑నమ్ । బృహ॒స్పతే॒రున్నీ॑తమ్ । స॒వి॒తుః
ప్రక్రా ᳚న్తమ్ । ద్యా॒వా॒పృ॒థి॒వ్యగ్గ్ ॑ హ్రి ॒యమా॑ణమ్ ॥ ౨। ౧। ౮। ౨॥

౫౩ ఐ॒న్ద్రా॒గ్నముప॑సాదితమ్ । సర్వా᳚భ్యో॒ వా ఏ॒ష దే॒వతా᳚భ్యో జుహోతి ।
యో᳚ఽగ్నిహో॒త్రం
జు॒హోతి॑ । యథా॒ ఖలు॒ వై ధే॒నుం తీ॒ర్థే త॒ర్పయ॑తి । ఏ॒వమ॑గ్నిహో॒త్రీ
యజ॑మానం తర్పయతి । తృప్య॑తి ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॑ । ప్ర సు॑వ॒ర్గం లో॒కం జా॑నాతి
। పశ్య॑తి పు॒త్రమ్ । పశ్య॑తి॒ పౌత్ర మ్
᳚ । ప్ర ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॑ర్మిథు॒నైర్జా ॑యతే
। యస్యై॒వం వి॒దుషో᳚ఽగ్నిహో॒త్రం జుహ్వ॑తి । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౧। ౮।
౩॥ బుభూ॑షేద్ధ్రి॒యమా॑ణం జాయతే॒ ద్వే చ॑ ॥ ౮॥
౫౪ త్రయో॒ వై ప్రై॑యమే॒ధా ఆ॑సన్ । తేషాం॒ త్రిరేకో᳚ఽగ్నిహో॒త్రమ॑జుహోత్ । ద్విరేకః॑
। స॒కృదేకః॑ । తేషాం॒ యస్త్రిరజు॑హోత్ । స ఋ॒చాఽజు॑హోత్ । యో ద్విః । స యజు॑షా
।
యః స॒కృత్ । స తూ॒ష్ణీమ్ ॥ ౨। ౧। ౯। ౧॥
౫౫ యశ్చ॒ యజు॒షాఽజు॑హో॒ద్యశ్చ॑ తూ॒ష్ణీమ్ । తావు॒భావా᳚ర్ధ్నుతామ్ ।
తస్మా॒ద్యజు॒షాఽఽహు॑తిః॒ పూర్వా॑ హోత॒వ్యా᳚ । తూ॒ష్ణీముత్త॑రా । ఉ॒భే ఏ॒వర్ద్ధీ
అవ॑రున్ధే । అ॒గ్నిర్జ్యోతి॒ర్జ్యోతి॑ర॒గ్నిః స్వాహేతి॑ సా॒యం జు॑హోతి । రేత॑ ఏ॒వ
తద్ద ॑ధాతి । సూఱ్యో॒ జ్యోతి॒ర్జ్యోతిః॒ సూర్యః॒ స్వాహేతి॑ ప్రా ॒తః । రేత॑ ఏ॒వ హి॒తం
ప్రజ॑నయతి । రేతో॒ వా ఏ॒తస్య॑ హి॒తం న ప్రజా॑యతే ॥ ౨। ౧। ౯। ౨॥
౫౬ యస్యా᳚గ్నిహో॒త్రమహు॑త॒ꣳ సూఱ్యో॒ఽభ్యు॑దేతి॑ । యద్యన్తే॒ స్యాత్ । ఉ॒న్నీయ॒
ప్రాఙు॒దాద్ర ॑వేత్ । స ఉ॑ప॒సాద్యాతమి॑తోరాసీత । స య॒దా తామ్యే᳚త్ । అథ॒ భూః స్వాహేతి॑
జుహుయాత్ । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వై భూ॒తః । తమే॒వోపా॑సరత్ । స ఏ॒వైనం॒ తత॒ ఉన్న॑యతి ।
నార్తి॒మార్చ్ఛ॑తి॒ యజ॑మానః ॥ ౨। ౧। ౯। ౩॥ తూ॒ష్ణీం జా॑యతే॒ యజ॑మానః ॥ ౯॥
౫౭ యద॒గ్నిము॒ద్ధర॑తి । వస॑వ॒స్తర్హ్య॒గ్నిః । తస్మి॒న్॒ యస్య॒ తథా॑విధే॒
జుహ్వ॑తి । వసు॑ష్వే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం భ॑వతి । నిహి॑తో
ధూపా॒యఞ్ఛే॑తే । రు॒ద్రాస్తర్హ్య॒గ్నిః । తస్మి॒న్॒ యస్య॒ తథా॑విధే॒ జుహ్వ॑తి ।
రు॒ద్రేష్వే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం భ॑వతి । ప్ర ॒థ॒మమి॒ధ్మమ॒ర్చిరాల॑భతే
। ఆ॒ది॒త్యాస్తర్హ్య॒గ్నిః ॥ ౨। ౧। ౧౦। ౧॥
౫౮ తస్మి॒న్॒ యస్య॒ తథా॑విధే॒ జుహ్వ॑తి । ఆ॒ది॒త్యేష్వే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం

భ॑వతి । సర్వ॑ ఏ॒వ స॑ర్వ॒శ ఇ॒ధ్మ ఆదీ᳚ప్తో భవతి । విశ్వే॑ దే॒వాస్తర్హ్య॒గ్నిః ।
తస్మి॒న్॒ యస్య॒ తథా॑విధే॒ జుహ్వ॑తి । విశ్వే᳚ష్వే॒వాస్య॑ దే॒వేష్వ॑గ్నిహో॒త్ర ꣳ
హు॒తం భ॑వతి । ని॒త॒రామ॒ర్చిరు॒పావై ॑తి లోహి॒నీకే॑వ భవతి । ఇన్ద్ర॒స్తర్హ్య॒గ్నిః
। తస్మి॒న్॒ యస్య॒ తథా॑విధే॒ జుహ్వ॑తి । ఇన్ద్ర॑ ఏ॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం
భ॑వతి ॥ ౨। ౧। ౧౦। ౨॥
౫౯ అఙ్గా ॑రా భవన్తి । తేభ్యోఽఙ్గా ॑రేభ్యో॒ఽర్చిరుదే॑తి । ప్ర ॒జాప॑తి॒స్తర్హ్య॒గ్నిః
। తస్మి॒న్॒ యస్య॒ తథా॑విధే॒ జుహ్వ॑తి । ప్ర జాప
॒ ॑తావే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ
హు॒తం భ॑వతి । శరోఽఙ్గా ॑రా॒ అధ్యూ॑హన్తే । బ్రహ్మ॒ తర్హ్య॒గ్నిః ।
తస్మి॒న్॒ యస్య॒ తథా॑విధే॒ జుహ్వ॑తి । బ్రహ్మ॑న్నే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ
హు॒తం భ॑వతి । వసు॑షు రు॒ద్రేష్వా॑ది॒త్యేషు॒ విశ్వే॑షు దే॒వేషు॑ । ఇన్ద్రే᳚
ప్ర ॒జాప॑తౌ॒ బ్రహ్మన్॑ । అప॑రివర్గమే॒వాస్యై॒తాసు॑ దే॒వతా॑సు హు॒తం భ॑వతి
। యస్యై॒వం వి॒దుషో᳚ఽగ్నిహో॒త్రం జుహ్వ॑తి । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౧। ౧౦।
౩॥ ఆ॒ది॒త్యాస్తర్హ్య॒గ్నిరిన్ద్ర॑ ఏ॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం భ॑వతి
దే॒వేషు॑ చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౧౦॥ యద॒గ్నిం నిహి॑తః ప్రథ॒మꣳ సర్వ॑ ఏ॒వ
ని॑త॒రామఙ్గా ॑రాః॒ శరోఽఙ్గా ॑రా॒ బ్రహ్మ॒ వసు॑ష్వ॒ష్టౌ ॥
౬౦ ఋ॒తం త్వా॑ స॒త్యేన॒ పరి॑షిఞ్చా॒మీతి॑ సా॒యం పరి॑షిఞ్చతి । స॒త్యం
త్వ॒ర్తేన॒ పరి॑షిఞ్చా॒మీతి॑ ప్రా ॒తః । అ॒గ్నిర్వా ఋ॒తమ్ । అ॒సావా॑ది॒త్యః స॒త్యమ్
। అ॒గ్నిమే॒వ తదా॑ది॒త్యేన॑ సా॒యం పరి॑షిఞ్చతి । అ॒గ్నినా॑ఽఽది॒త్యం ప్రా ॒తః
సః । యావ॑దహోరా॒త్రే భవ॑తః । తావ॑దస్య లో॒కస్య॑ । నార్తి॒ర్న రిష్టిః॑ । నాన్తో॒
న ప॑ర్య॒న్తో᳚ఽస్తి । యస్యై॒వం వి॒దుషో᳚ఽగ్నిహో॒త్రం జుహ్వ॑తి । య ఉ॑ చైనదే॒వం
వేద॑ ॥ ౨। ౧। ౧౧। ౧॥ అ॒స్తి॒ ద్వే చ॑ ॥ ౧౧॥
అంగి॑రసః ప్ర ॒జాప॑తిర॒గ్నిꣳ రు॒ద్ర ఉ॑త్త॒రావ॑తీం
బ్రహ్మవా॒దినో᳚ఽగ్నిహో॒త్రప్రా ॑యణా య॒జ్ఞాః ప్ర ॒జాప॑తిరకామయతాత్మ॒న్వద్రౌ ॒ద్రం గవి॑
దక్షిణ॒తస్త్రయో॒ వై యద॒గ్నిమృ॒తం త్వా॑ స॒త్యేనైకా॑దశ ॥ ౧౧॥
అంగి॑రసః॒ ప్రైవ తేన॑ ప॒శూనే॒వ యన్ని॒మార్ష్టి ॒ యో వా అ॑గ్నిహో॒త్రస్యో॑ప॒సదో॑

దక్షిణ॒తష్ష ॑ష్టిః ॥ ౬౦॥
అంగి॑రసో॒ య ఉ॑చైనదే॒వం వేద॑ ॥
ద్వితీయాష్టకే ద్వితీయః ప్రపాఠకః ౨

౧ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత ప్ర ॒జాః సృ॑జే॒యేతి॑ । స ఏ॒తం దశ॑హోతారమపశ్యత్ ।
తం మన॑సాఽను॒ద్రుత్య॑ దర్భస్త॒మ్బే॑ఽజుహోత్ । తతో॒ వై స ప్ర ॒జా అ॑సృజత ।
తా అ॑స్మాథ్సృ॒ష్టా అపా᳚క్రామన్ । తా గ్రహే॑ణాగృహ్ణాత్ । తద్గ్రహ॑స్య గ్రహ॒త్వమ్ । యః
కా॒మయే॑త॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॑ । స దశ॑హోతారం॒ మన॑సాఽను॒ద్రుత్య॑ దర్భస్త॒మ్బే
జు॑హుయాత్ । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వై దశ॑హోతా ॥ ౨। ౨। ౧। ౧॥
౨ ప్ర ॒జాప॑తిరే॒వ భూ॒త్వా ప్రజా॑యతే । మన॑సా జుహోతి । మన॑ ఇవ॒ హి ప్ర ॒జాప॑తిః
॒ ॑తే॒రాప్త్యై᳚ । పూ॒ర్ణయా॑ జుహోతి । పూ॒ర్ణ ఇ॑వ॒ హి ప్ర జాప
। ప్ర జాప ॒ ॑తిః ।
ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ । న్యూ॑నయా జుహోతి । న్యూ॑నా॒ద్ధి ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అసృ॑జత
॒
। ప్ర జానా॒ꣳ సృష్ట్యై᳚ ॥ ౨। ౨। ౧। ౨॥
౩ ద॒ర్భ॒స్త॒మ్బే జు॑హోతి । ఏ॒తస్మా॒ద్వై యోనేః᳚ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత ।
యస్మా॑దే॒వ యోనేః᳚ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అసృ॑జత । తస్మా॑దే॒వ యోనేః॒ ప్రజా॑యతే
॒ ॒ణో ద॑క్షిణ॒త ఉపా᳚స్తే । బ్రా హ్మ
। బ్రా హ్మ ॒ ॒ణో వై ప్ర జానా
॒ ॑ముపద్ర ష్టా॒ ।
ఉ॒ప॒ద్ర ॒ష్టు ॒మత్యే॒వ ప్రజా॑యతే । గ్రహో॑ భవతి । ప్ర ॒జానాꣳ
’ సృ॒ష్టానాం॒
ధృత్యై᳚ । యం బ్రా ᳚హ్మ॒ణం వి॒ద్యాం వి॒ద్వాꣳసం॒ యశో॒ నర్చ్ఛేత్ ॥ ౨। ౨। ౧।

౩॥
౪ సోఽర॑ణ్యం ప॒రేత్య॑ । ద॒ర్భ॒స్త॒మ్బము॒ద్గ్రథ్య॑ । బ్రా ॒హ్మ॒ణం ద॑క్షిణ॒తో
ని॒షాద్య॑ । చతు॑ర్హోతౄ॒న్వ్యాచ॑క్షీత । ఏ॒తద్వై దే॒వానాం᳚ పర॒మం గుహ్యం॒
బ్రహ్మ॑ । యచ్చతు॑ర్హోతారః । తదే॒వ ప్ర ॑కా॒శం గ॑మయతి । తదే॑నం ప్రకా॒శం
గ॒తమ్ । ప్ర ॒కా॒శం ప్ర ॒జానాం᳚ గమయతి । ద॒ర్భ॒స్త॒మ్బము॒ద్గ్రథ్య॒ వ్యాచ॑ష్టే
॥ ౨। ౨। ౧। ౪॥
౫ అ॒గ్ని॒వాన్, వై ద॑ర్భస్త॒మ్బః । అ॒గ్ని॒వత్యే॒వ వ్యాచ॑ష్టే ।

బ్రా ॒హ్మ॒ణో ద॑క్షిణ॒త ఉపా᳚స్తే । బ్రా ॒హ్మ॒ణో వై ప్ర ॒జానా॑ముపద్ర ॒ష్టా ।
ఉ॒ప॒ద్ర ॒ష్టు ॒మత్యే॒వైనం॒ యశ॑ ఋచ్ఛతి । ఈ॒శ్వ॒రం తం యశోఽర్తో ॒రిత్యా॑హుః ।
యస్యాన్తే᳚ వ్యా॒చష్ట ॒ ఇతి॑ । వర॒స్తస్మై॒ దేయః॑ । యదే॒వైనం॒ తత్రో ॑ప॒నమ॑తి
। తదే॒వావ॑రున్ధే ॥ ౨। ౨। ౧। ౫॥
౬ అ॒గ్నిమా॒దధా॑నో॒ దశ॑హోత్రా ॒ఽరణి॒మవ॑దధ్యాత్ । ప్రజా॑తమే॒వైన॒మాధ॑త్తే
॒
। తేనై వోద్ద్రుత్యా᳚గ్నిహో॒త్రం జు॑హుయాత్ । ప్రజా॑తమే॒వైన॑జ్జుహోతి ।
హ॒విర్ని॑ర్వ॒ప్స్యన్దశ॑హోతారం॒ వ్యాచ॑క్షీత । ప్రజా॑తమే॒వైనం॒ నిర్వ॑పతి ।
సా॒మి॒ధే॒నీర॑నువ॒క్ష్యన్దశ॑హోతారం॒ వ్యాచ॑క్షీత । సా॒మి॒ధే॒నీరే॒వ
సృ॒ష్ట్వాఽఽరభ్య॒ ప్రత॑నుతే । అథో॑ య॒జ్ఞో వై దశ॑హోతా । య॒జ్ఞమే॒వ
త॑నుతే ॥ ౨। ౨। ౧। ౬॥
౭ అ॒భి॒చర॒న్దశ॑హోతారం జుహుయాత్ । నవ॒ వై పురు॑షే ప్రా ॒ణాః । నాభి॑ర్దశ॒మీ ।
సప్రా ॑ణమే॒వైన॑మ॒భిచ॑రతి । ఏ॒తావ॒ద్వై పురు॑షస్య॒ స్వమ్ । యావ॑త్ప్రా॒ణాః ।
యావ॑దే॒వాస్యాస్తి॑ । తద॒భిచ॑రతి । స్వకృ॑త॒ ఇరి॑ణే జుహోతి ప్రద॒రే వా᳚ ।
ఏ॒తద్వా అ॒స్యై నిరృ॑తిగృహీతమ్ । నిరృ॑తిగృహీత ఏ॒వైనం॒ నిరృ॑త్యా గ్రాహయతి ।
యద్వా॒చః క్రూ ॒రమ్ । తేన॒ వష॑ట్కరోతి । వా॒చ ఏ॒వైనం॑ క్రూ ॒రేణ॒ ప్రవృ॑శ్చతి
। తా॒జగార్తి॒మార్చ్ఛతి
॑ ॥ ౨। ౨। ౧। ౭॥ దశ॑హోతా॒ సృష్ట్యా॑ ఋ॒చ్ఛేద్వ్యాచ॑ష్టే
రున్ధ ఏ॒వ త॑నుతే॒ నిరృ॑తిగృహీతం॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౧॥
౮ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత దర్శపూర్ణమా॒సౌ సృ॑జే॒యేతి॑ । స ఏ॒తం చతు॑ర్హోతారమపశ్యత్
। తం మన॑సాఽను॒ద్రుత్యా॑హవ॒నీయే॑ఽజుహోత్ । తతో॒ వై స ద॑ర్శపూర్ణమా॒సావ॑సృజత
। తావ॑స్మాథ్సృ॒ష్టావపా᳚క్రామతామ్ । తౌ గ్రహే॑ణాగృహ్ణాత్ । తద్గ్రహ॑స్య గ్రహ॒త్వమ్ ।
ద॒ర్॒శ॒పూ॒ర్ణ ॒మా॒సావా॒లభ॑మానః । చతు॑ర్హోతారం॒ మన॑సాఽను॒ద్రుత్యా॑హవ॒నీయే॑
జుహుయాత్ । ద॒ర్॒శ॒పూ॒ర్ణ ॒మా॒సావే॒వ సృ॒ష్ట్వాఽఽరభ్య॒ ప్రత॑నుతే ॥ ౨। ౨। ౨। ౧॥
౯ గ్రహో॑ భవతి । ద॒ర్॒శ॒పూ॒ర్ణ ॒మా॒సయోః᳚ సృ॒ష్టయో॒ర్ధృత్యై᳚ ।
సో॑ఽకామయత చాతుర్మా॒స్యాని॑ సృజే॒యేతి॑ । స ఏ॒తం పఞ్చ॑హోతారమపశ్యత్ । తం
మన॑సాఽను॒ద్రుత్యా॑హవ॒నీయే॑ఽజుహోత్ । తతో॒ వై స చా॑తుర్మా॒స్యాన్య॑సృజత ।

తాన్య॑స్మాథ్సృ॒ష్టాన్యపా᳚క్రామన్ । తాని॒ గ్రహే॑ణాగృహ్ణాత్ । తద్గ్రహ॑స్య గ్రహ॒త్వమ్ ।
చా॒తు॒ర్మా॒స్యాన్యా॒లభ॑మానః ॥ ౨। ౨। ౨। ౨॥
౧౦ పఞ్చ॑హోతారం॒ మన॑సాఽను॒ద్రుత్యా॑హవ॒నీయే॑ జుహుయాత్ । చా॒తు॒ర్మా॒స్యాన్యే॒వ
సృ॒ష్ట్వాఽఽరభ్య॒ ప్రత॑నుతే । గ్రహో॑ భవతి । చా॒తు॒ర్మా॒స్యానాꣳ
’
సృ॒ష్టానాం॒ ధృత్యై᳚ । సో॑ఽకామయత పశుబ॒న్ధ ꣳ సృ॑జే॒యేతి॑ । స

ఏ॒తꣳ షడ్ఢో ॑తారమపశ్యత్ । తం మన॑సాఽను॒ద్రుత్యా॑హవ॒నీయే॑ఽజుహోత్ । తతో॒ వై
స ప॑శుబ॒న్ధమ॑సృజత । సో᳚ఽస్మాథ్సృ॒ష్టోఽపా᳚క్రామత్ । తం గ్రహే॑ణాగృహ్ణాత్ ॥
౨। ౨। ౨। ౩॥
౧౧ తద్గ్రహ॑స్య గ్రహ॒త్వమ్ । ప॒శు॒బ॒న్ధేన॑ య॒క్ష్యమా॑ణః । షడ్ఢో ॑తారం॒
మన॑సాఽను॒ద్రుత్యా॑హవ॒నీయే॑ జుహుయాత్ । ప॒శు॒బ॒న్ధమే॒వ సృ॒ష్ట్వాఽఽరభ్య॒
ప్రత॑నుతే । గ్రహో॑ భవతి । ప॒శు॒బ॒న్ధస్య॑ సృ॒ష్టస్య॒ ధృత్యై᳚ ।
సో॑ఽకామయత సౌ॒మ్యమ॑ధ్వ॒రꣳ సృ॑జే॒యేతి॑ । స ఏ॒తꣳ స॒ప్తహో॑తారమపశ్యత్
। తం మన॑సాఽను॒ద్రుత్యా॑హవ॒నీయే॑ఽజుహోత్ । తతో॒ వై స సౌ॒మ్యమ॑ధ్వ॒రమ॑సృజత
॥ ౨। ౨। ౨। ౪॥
౧౨ సో᳚ఽస్మాథ్సృ॒ష్టోఽపా᳚క్రామత్ । తం గ్రహే॑ణాగృహ్ణాత్ । తద్గ్రహ॑స్య గ్రహ॒త్వమ్
। దీ॒క్షి॒ష్యమా॑ణః । స॒ప్తహో॑తారం॒ మన॑సాఽను॒ద్రుత్యా॑హవ॒నీయే॑ జుహుయాత్
। సౌ॒మ్యమే॒వాధ్వ॒రꣳ సృ॒ష్ట్వాఽఽరభ్య॒ ప్రత॑నుతే । గ్రహో॑ భవతి
। సౌ॒మ్యస్యా᳚ధ్వ॒రస్య॑ సృ॒ష్టస్య॒ ధృత్యై᳚ । దే॒వేభ్యో॒ వై య॒జ్ఞో న
ప్రాభ॑వత్ । తమే॑తావ॒చ్ఛః సమ॑భరన్ ॥ ౨। ౨। ౨। ౫॥
౧౩ యథ్సం॑భా॒రాః । తతో॒ వై తేభ్యో॑ య॒జ్ఞః ప్రాభ॑వత్ । యథ్సం॑భా॒రా భవ॑న్తి
। య॒జ్ఞస్య॒ ప్రభూ᳚త్యై । ఆ॒తి॒థ్యమా॒సాద్య॒ వ్యాచ॑ష్టే । య॒జ్ఞ ము
॒ ॒ఖం వా
ఆ॑తి॒థ్యమ్ । ము॒ఖ॒త ఏ॒వ య॒జ్ఞ ꣳ సం॒భృత్య॒ ప్రత॑నుతే । అయ॑జ్ఞో ॒
వా ఏ॒షః । యో॑ఽప॒త్నీకః॑ । న ప్ర ॒జాః ప్రజా॑యేరన్ । పత్నీ॒ర్వ్యాచ॑ష్టే ।
య॒జ్ఞమే॒వాకః॑ । ప్ర ॒జానాం᳚ ప్ర ॒జన॑నాయ । ఉ॒ప॒సథ్సు॒ వ్యాచ॑ష్టే । ఏ॒తద్వై
పత్నీ॑నామా॒యత॑నమ్ । స్వ ఏ॒వైనా॑ ఆ॒యత॒నేఽవ॑కల్పయతి ॥ ౨। ౨। ౨। ౬॥

త॒ను॒త॒
ఆ॒లభ॑మానోఽగృహ్ణాదసృజతాభరఞ్జాయేర॒న్షట్చ॑ ॥ ౨॥
౧౪ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॑ । స తపో॑ఽతప్యత । స త్రి ॒వృత॒గ్గ్ ॒
స్తోమ॑మసృజత । తం ప॑ఞ్చద॒శస్తోమో॑ మధ్య॒త ఉద॑తృణత్ । తౌ
పూ᳚ర్వప॒క్షశ్చా॑పరప॒క్షశ్చా॑భవతామ్ । పూ॒ర్వ॒ప॒క్షం దే॒వా అన్వసృ॑జ్యన్త ।
అ॒ప॒ర॒ప॒క్షమన్వసు॑రాః । తతో॑ దే॒వా అభ॑వన్ । పరాఽసు॑రాః । యం కా॒మయే॑త॒
వసీ॑యాన్థ్స్యా॒దితి॑ ॥ ౨। ౨। ౩। ౧॥
౧౫ తం పూ᳚ర్వప॒క్షే యా॑జయేత్ । వసీ॑యానే॒వ భ॑వతి । యం కా॒మయే॑త॒
పాపీ॑యాన్థ్స్యా॒దితి॑ । తమ॑పరప॒క్షే యా॑జయేత్ । పాపీ॑యానే॒వ భ॑వతి । తస్మా᳚త్
పూర్వప॒క్షో॑ఽపరప॒క్షాత్ క॑రు॒ణ్య॑తరః । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వై దశ॑హోతా ।
చతు॑ర్హోతా॒ పఞ్చ॑హోతా । షడ్ఢో ॑తా స॒ప్తహో॑తా । ఋ॒తవః॑ సంవథ్స॒రః ॥ ౨। ౨। ౩।
౨॥
౧౬ ప్ర ॒జాః ప॒శవ॑ ఇ॒మే లో॒కాః । య ఏ॒వం ప్ర ॒జాప॑తిం బ॒హోర్భూయాꣳ
’సం॒
వేద॑ । బ॒హోరే॒వ భూయా᳚న్భవతి ॥

ప్ర ॒జాప॑తిర్దేవాసు॒రాన॑సృజత । స ఇన్ద్ర॒మపి॒ నాసృ॑జత । తం దే॒వా అ॑బ్రువన్
। ఇన్ద్రం॑ నో జన॒యేతి॑ । సో᳚ఽబ్రవీత్ । యథా॒ఽహం యు॒ష్మాగ్స్తప॒సాఽసృ॑క్షి ।
ఏ॒వమిన్ద్రం॑ జనయధ్వ॒మితి॑ ॥ ౨। ౨। ౩। ౩॥
౧౭ తే తపో॑ఽతప్యన్త । త ఆ॒త్మన్నిన్ద్ర॑మపశ్యన్ । తమ॑బ్రువన్ । జాయ॒స్వేతి॑ । సో᳚ఽబ్రవీత్
। కిం భా॑గ॒ధేయ॑మ॒భి జ॑నిష్య॒ ఇతి॑ । ఋ॒తూన్థ్సం॑వథ్స॒రమ్ । ప్ర జాః
॒ ప॒శూన్
। ఇ॒మాన్ లో॒కానిత్య॑బ్రువన్ । తం వై మాఽఽహు॑త్యా॒ ప్రజ॑నయ॒తేత్య॑బ్రవీత్ ॥ ౨। ౨।
౩। ౪॥
౧౮ తం చతు॑ర్హోత్రా ॒ ప్రాజ॑నయన్ । యః కా॒మయే॑త వీ॒రో మ॒ ఆజా॑యే॒తేతి॑ । స
చతు॑ర్హోతారం జుహుయాత్ । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వై చతు॑ర్హోతా । ప్ర ॒జాప॑తిరే॒వ భూ॒త్వా
ప్రజా॑యతే । జ॒జన॒దిన్ద్ర॑మిన్ద్రి॒యాయ॒ స్వాహేతి॒ గ్రహే॑ణ జుహోతి । ఆఽస్య॑ వీ॒రో
జా॑యతే । వీ॒రꣳ హి దే॒వా ఏ॒తయాఽఽహు॑త్యా॒ ప్రాజ॑నయన్ । ఆ॒ది॒త్యాశ్చాంగి॑రసశ్చ
సువ॒ర్గే లో॒కే᳚ఽస్పర్ధన్త । వ॒యం పూర్వే॑ సువ॒ర్గం లో॒కమి॑యామ వ॒యం పూర్వ॒

ఇతి॑ ॥ ౨। ౨। ౩। ౫॥
౧౯ త ఆ॑ది॒త్యా ఏ॒తం పఞ్చ॑హోతారమపశ్యన్ । తం పు॒రా
ప్రా ॑తరనువా॒కాదాగ్నీ᳚ధ్రేఽజుహవుః । తతో॒ వై తే పూర్వే॑ సువ॒ర్గం లో॒కమా॑యన్ । యః
సు॑వ॒ర్గకా॑మః॒ స్యాత్ । స పఞ్చ॑హోతారం పు॒రా ప్రా ॑తరనువా॒కాదాగ్నీ᳚ధ్రే జుహుయాత్ ।
సం॒వ॒థ్స॒రో వై పఞ్చ॑హోతా । సం॒వ॒థ్స॒రః సు॑వ॒ర్గో లో॒కః । సం॒వ॒థ్స॒ర
ఏ॒వర్తుషు॑ ప్రతి॒ష్ఠాయ॑ । సు॒వ॒ర్గం లో॒కమే॑తి । తే᳚ఽబ్రువ॒న్నంగి॑రస ఆది॒త్యాన్
॥ ౨। ౨। ౩। ౬॥
౨౦ క్వ॑ స్థ । క్వ॑ వః స॒ద్భ్యో హ॒వ్యం వ॑క్ష్యామ॒ ఇతి॑ । ఛన్దః॒స్విత్య॑బ్రువన్
। గా॒య॒త్రి యాం
॒ ॒ ॒ జగ॑త్యా॒మితి॑ । తస్మా॒చ్ఛన్దః॑సు స॒ద్భ్య
త్రి ష్టుభి
ఆ॑ది॒త్యేభ్యః॑ । ఆం॒గీ॒ర॒సీః ప్ర ॒జా హ॒వ్యం వ॑హన్తి । వహ॑న్త్యస్మై ప్ర ॒జా బ॒లిమ్ ।
ఐన॒మప్ర ॑తిఖ్యాతం గచ్ఛతి । య ఏ॒వం వేద॑ । ద్వాద॑శ॒ మాసాః॒ పఞ్చ॒ర్తవః॑ ।
త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః । అ॒సావా॑ది॒త్య ఏ॑కవి॒ꣳశః । ఏ॒తస్మి॒న్వా ఏ॒ష శ్రి ॒తః ।
ఏ॒తస్మి॒న్ప్రతి॑ష్ఠితః । య ఏ॒వమే॒త౨ꣳ శ్రి ॒తం ప్రతి॑ష్ఠితం॒ వేద॑ । ప్రత్యే॒వ
తి॑ష్ఠతి ॥ ౨। ౨। ౩। ౭॥ స్యా॒దితి॑ సంవథ్స॒రో జ॑నయధ్వ॒మితీత్య॑బ్రవీ॒త్పూర్వ॒
ఇత్యా॑ది॒త్యానృ॒తవ॒ష్షట్చ॑ ॥ ౩॥
౨౧ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॑ । స ఏ॒తం దశ॑హోతారమపశ్యత్ । తేన॑
దశ॒ధాఽఽత్మానం॑ వి॒ధాయ॑ । దశ॑హోత్రాఽతప్యత । తస్య॒ చిత్తిః॒ స్రుగాసీ᳚త్
। చి॒త్తమాజ్య᳚మ్ । తస్యై॒తావ॑త్యే॒వ వాగాసీ᳚త్ । ఏ॒తావాన్॑ యజ్ఞక్ర తుః
॒ ।స
చతు॑ర్హోతారమసృజత । సో॑ఽనన్దత్ ॥ ౨। ౨। ౪। ౧॥
౨౨ అసృ॑క్షి॒ వా ఇ॒మమితి॑ । తస్య॒ సోమో॑ హ॒విరాసీ᳚త్ । స చతు॑ర్హోత్రాఽతప్యత
। సో॑ఽతామ్యత్ । స భూరితి॒ వ్యాహ॑రత్ । స భూమి॑మసృజత । అ॒గ్ని॒హో॒త్రం
ద॑ర్శపూర్ణమా॒సౌ యజూꣳ
’షి । స ద్వి॒తీయ॑మతప్యత । సో॑ఽతామ్యత్ । స భువ॒
ఇతి॒ వ్యాహ॑రత్ ॥ ౨। ౨। ౪। ౨॥
౨౩ సో᳚ఽన్తరి॑క్షమసృజత । చా॒తు॒ర్మా॒స్యాని॒ సామా॑ని । స
తృ॒తీయ॑మతప్యత । సో॑ఽతామ్యత్ । స సువ॒రితి॒ వ్యాహ॑రత్ । స దివ॑మసృజత ।

అ॒గ్ని॒ష్టో ॒మము॒క్థ్య॑మతిరా॒త్రమృచః॑ । ఏ॒తా వై వ్యాహృ॑తయ ఇ॒మే లో॒కాః ।
ఇ॒మాన్ఖలు॒ వై లో॒కానను॑ ప్ర ॒జాః ప॒శవ॒శ్ఛన్దా ꣳ
’సి॒ ప్రాజా॑యన్త । య
ఏ॒వమే॒తాః ప్ర ॒జాప॑తేః ప్రథ॒మా వ్యాహృ॑తీః॒ ప్రజా॑తా॒ వేద॑ ॥ ౨। ౨। ౪। ౩॥

౨౪ ప్ర ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॑ర్మిథు॒నైర్జా ॑యతే । స పఞ్చ॑హోతారమసృజత । స
హ॒విర్నావి॑న్దత । తస్మై॒ సోమ॑స్త॒నువం॒ ప్రాయ॑చ్ఛత్ । ఏ॒తత్తే॑ హ॒విరితి॑ ।
స పఞ్చ॑హోత్రాఽతప్యత । సో॑ఽతామ్యత్ । స ప్ర ॒త్యఙ్ఙ ॑బాధత । సోఽసు॑రానసృజత ।
తద॒స్యాప్రి ॑యమాసీత్ ॥ ౨। ౨। ౪। ౪॥
౨౫ తద్దు ॒ర్వర్ణ ॒ꣳ హిర॑ణ్యమభవత్ । తద్దు ॒ర్వర్ణ ॑స్య॒ హిర॑ణ్యస్య॒ జన్మ॑ ।
స ద్వి॒తీయ॑మతప్యత । సో॑ఽతామ్యత్ । స ప్రాఙ॑బాధత । స దే॒వాన॑సృజత । తద॑స్య
ప్రి ॒యమా॑సీత్ । తథ్సు॒వర్ణ ॒ꣳ హిర॑ణ్యమభవత్ । తథ్సు॒వర్ణ ॑స్య॒ హిర॑ణ్యస్య॒
జన్మ॑ । య ఏ॒వꣳ సు॒వర్ణ ॑స్య॒ హిర॑ణ్యస్య॒ జన్మ॒ వేద॑ ॥ ౨। ౨। ౪। ౫॥
౨౬ సు॒వర్ణ ॑ ఆ॒త్మనా॑ భవతి । దు॒ర్వర్ణో ᳚ఽస్య॒ భ్రాతృ॑వ్యః ।
తస్మా᳚థ్సు॒వర్ణ ॒ꣳ హిర॑ణ్యం భా॒ర్య᳚మ్ । సు॒వర్ణ ॑ ఏ॒వ భ॑వతి । ఐనం॑
ప్రి ॒యం గ॑చ్ఛతి॒ నాప్రి ॑యమ్ । స స॒ప్తహో॑తారమసృజత । స స॒ప్తహో᳚త్రై॒వ
సు॑వ॒ర్గం లో॒కమై ᳚త్ । త్రి ॒ణ॒వేన॒ స్తోమేనై॑ ॒భ్యో లో॒కేభ్యోఽసు॑రా॒న్ప్రాణు॑దత ।
త్ర ॒యస్త్రి॒ ॒ꣳశేన॒ ప్రత్య॑తిష్ఠత్ । ఏ॒క॒వి॒ꣳశేన॒ రుచ॑మధత్త ॥
౨। ౨। ౪। ౬॥
౨౭ స॒ప్త॒ద॒శేన॒ ప్రాజా॑యత । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్థ్సోమే॑న॒ యజ॑తే ।
స॒ప్తహో᳚త్రై॒వ సు॑వ॒ర్గం లో॒కమే॑తి । త్రి ॒ణ॒వేన॒ స్తోమేనై॑ ॒భ్యో
లో॒కేభ్యో॒ భ్రాతృ॑వ్యా॒న్ప్రణు॑దతే । త్ర ॒యస్త్రి॒ ॒ꣳశేన॒ ప్రతి॑తిష్ఠతి
। ఏ॒క॒వి॒ꣳశేన॒ రుచం॑ ధత్తే । స॒ప్త॒ద॒శేన॒ ప్రజా॑యతే ।
తస్మా᳚థ్సప్తద॒శః స్తోమో॒ న ని॒ర్॒హృత్యః॑ । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వై స॑ప్తద॒శః ।
ప్ర ॒జాప॑తిమే॒వ మ॑ధ్య॒తో ధ॑త్తే॒ ప్రజా᳚త్యై ॥ ౨। ౨। ౪। ౭॥ అ॒న॒న్ద ॒ద్భువ॒
ఇతి॒ వ్యాహ॑ర॒ద్వేదా॑సీ॒ద్వేదా॑ధత్త॒ ప్రజా᳚త్యై ॥ ౪॥
౨౮ దే॒వా వై వరు॑ణమయాజయన్ । స యస్యై॑ యస్యై దే॒వతా॑యై ॒ దక్షి॑ణా॒మన॑యత్ ।

తామ॑వ్లీనాత్ । తే᳚ఽబ్రువన్ । వ్యా॒వృత్య॒ ప్రతి॑గృహ్ణామ । తథా॑ నో॒ దక్షిణా
॑ ॒
᳚ ॒తీతి॑ । తే వ్యా॒వృత్య॒ ప్రత్య॑గృహ్ణన్ । తతో॒ వై తాన్దక్షి॑ణాం॒
న వ్లే ష్య
నావ్లీ ॑నాత్ । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్వ్యా॒వృత్య॒ దక్షి॑ణాం ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । నైనం॒
దక్షి॑ణా వ్లీనాతి ॥ ౨। ౨। ౫। ౧॥
౨౯ రాజా᳚ త్వా॒ వరు॑ణో నయతు దేవి దక్షిణే॒ఽగ్నయే॒ హిర॑ణ్య॒మిత్యా॑హ । ఆ॒గ్నే॒యం
వై హిర॑ణ్యమ్ । స్వయై ॒వైన॑ద్దే ॒వత॑యా॒ ప్రతి॑గృహ్ణాతి । సోమా॑య॒ వాస॒ ఇత్యా॑హ
। సౌ॒మ్యం వై వాసః॑ । స్వయై ॒వైన॑ద్దే ॒వత॑యా॒ ప్రతి॑గృహ్ణాతి । రు॒ద్రాయ॒
గామిత్యా॑హ । రౌ॒ద్రీ వై గౌః । స్వయై ॒వైనాం᳚ దే॒వత॑యా॒ ప్రతి॑గృహ్ణాతి ।
వరు॑ణా॒యాశ్వ॒మిత్యా॑హ ॥ ౨। ౨। ౫। ౨॥
౩౦ వా॒రు॒ణో వా అశ్వః॑ । స్వయై ॒వైనం॑ దే॒వత॑యా॒ ప్రతి॑గృహ్ణాతి । ప్రా ॒జాప॑తయే॒
పురు॑ష॒మిత్యా॑హ । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో వై పురు॑షః । స్వయై॒వైనం॑ దే॒వత॑యా॒
ప్రతి॑గృహ్ణాతి । మన॑వే॒ తల్ప॒మిత్యా॑హ । మా॒న॒వో వై తల్పః॑ । స్వయై ॒వైనం॑
దే॒వత॑యా॒ ప్రతి॑గృహ్ణాతి । ఉ॒త్తా ॒నాయా᳚ఙ్గీర॒సాయాన॒ ఇత్యా॑హ । ఇ॒యం వా ఉ॑త్తా ॒న
ఆ᳚ఙ్గీర॒సః ॥ ౨। ౨। ౫। ౩॥
౩౧ అ॒నయై ॒వైన॒త్ప్రతి॑ గృహ్ణాతి । వై ॒శ్వా॒న॒ర్యర్చా రథం॒ ప్రతి॑గృహ్ణాతి ।
వై ॒శ్వా॒న॒రో వై దే॒వత॑యా॒ రథః॑ । స్వయై ॒వైనం॑ దే॒వత॑యా॒ ప్రతి॑గృహ్ణాతి
। తేనా॑మృత॒త్వమ॑శ్యా॒మిత్యా॑హ । అ॒మృత॑మే॒వాఽఽత్మన్ధ త్తే
॑ । వయో॑ దా॒త్ర
ఇత్యా॑హ । వయ॑ ఏ॒వైనం॑ కృ॒త్వా । సు॒వ॒ర్గం లో॒కం గ॑మయతి । మయో॒ మహ్య॑మస్తు
ప్రతిగ్రహీ॒త్ర ఇత్యా॑హ ॥ ౨। ౨। ౫। ౪॥
౩౨ యద్వై శి॒వమ్ । తన్మయః॑ । ఆ॒త్మన॑ ఏ॒వైషా పరీ᳚త్తిః । క ఇ॒దం కస్మా॑
అదా॒దిత్యా॑హ । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వై కః । స ప్ర ॒జాప॑తయే దదాతి । కామః॒ కామా॒యేత్యా॑హ ।
కామే॑న॒ హి దదా॑తి । కామే॑న ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । కామో॑ దా॒తా కామః॑ ప్రతిగ్రహీ॒తేత్యా॑హ
॥ ౨। ౨। ౫। ౫॥
౩౩ కామో॒ హి దా॒తా । కామః॑ ప్రతిగ్రహీ॒తా । కామꣳ
’ సము॒ద్రమావి॒శేత్యా॑హ । స॒ము॒ద్ర
ఇ॑వ॒ హి కామః॑ । నేవ॒ హి కామ॒స్యాన్తోఽస్తి॑ । న స॑ము॒ద్రస్య॑ । కామే॑న త్వా॒

ప్రతి॑గృహ్ణా ॒మీత్యా॑హ । యేన॒ కామే॑న ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । స ఏ॒వైన॑మ॒ముష్మిం॑
ల్లో ॒కే కామ॒ ఆగ॑చ్ఛతి । కామై ॒తత్త॑ ఏ॒షా తే॑ కామ॒ దక్షి॒ణేత్యా॑హ । కామ॑ ఏ॒వ
తద్యజ॑మానో॒ఽముష్మిం॑ ల్లో ॒కే దక్షి॑ణామిచ్ఛతి । న ప్ర ॑తిగ్రహీ॒తరి॑ । య ఏ॒వం
వి॒ద్వాన్దక్షి॑ణాం ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । అ॒నృ॒ణామే॒వైనాం॒ ప్రతి॑గృహ్ణాతి ॥ ౨। ౨। ౫। ౬॥
వ్లీ ॒నా॒త్యశ్వ॒మిత్యా॑హాఙ్గీర॒సః ప్ర ॑తిగ్రహీ॒త్ర ఇత్యా॑హ ప్రతిగ్రహీ॒తేత్యా॑హ॒
దక్షి॒ణేత్యా॑హ చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౫॥
౩౪ అన్తో॒ వా ఏ॒ష య॒జ్ఞస్య॑ । యద్ద ॑శ॒మమహః॑ । ద॒శ॒మేఽహ᳚న్థ్సర్పరా॒జ్ఞియా॑
ఋ॒గ్భిః స్తు॑వన్తి । య॒జ్ఞస్యై॒వాన్తం॑ గ॒త్వా । అ॒న్నాద్య॒మవ॑రున్ధతే
। తి॒సృభిః॑ స్తువన్తి । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః । ఏ॒భ్య ఏ॒వ
లో॒కేభ్యో॒ఽన్నాద్య॒మవ॑రున్ధతే । పృశ్ని॑వతీర్భవన్తి । అన్నం॒ వై పృశ్ని॑ ॥ ౨। ౨। ౬।
౧॥
౩౫ అన్న॑మే॒వావ॑రున్ధతే । మన॑సా॒ ప్రస్తౌ ॑తి । మన॒సోద్గా ॑యతి । మన॑సా॒
ప్రతి॑హరతి । మన॑ ఇవ॒ హి ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ । దే॒వా వై స॒ర్పాః
। తేషా॑మి॒యꣳ రాజ్ఞీ ᳚ । యథ్స॑ర్పరా॒జ్ఞియా॑ ఋ॒గ్భిః స్తు॒వన్తి॑ । అ॒స్యామే॒వ
ప్రతి॑తిష్ఠన్తి ॥ ౨। ౨। ౬। ౨॥
౩౬ చతు॑ర్హోతౄ॒న్॒ హోతా॒ వ్యాచ॑ష్టే । స్తు॒తమను॑శꣳసతి॒ శాన్త్యై᳚ । అన్తో॒
వా ఏ॒ష య॒జ్ఞస్య॑ । యద్ద ॑శ॒మమహః॑ । ఏ॒తత్ఖలు॒ వై దే॒వానాం᳚ పర॒మం
గుహ్యం॒ బ్రహ్మ॑ । యచ్చతు॑ర్హోతారః । ద॒శ॒మేఽహ॒గ్గ్ ॒శ్చతు॑ర్హోతౄ॒న్వ్యాచ॑ష్టే ।
య॒జ్ఞస్యై॒వాన్తం॑ గ॒త్వా । ప॒ర॒మం దే॒వానాం॒ గుహ్యం॒ బ్రహ్మావ॑రున్ధే । తదే॒వ
ప్ర ॑కా॒శం గ॑మయతి ॥ ౨। ౨। ౬। ౩॥
౩౭ తదే॑నం ప్రకా॒శం గ॒తమ్ । ప్ర ॒కా॒శం ప్ర ॒జానాం᳚ గమయతి ।
వాచం॑ యచ్ఛతి । య॒జ్ఞస్య॒ ధృత్యై᳚ । య॒జ॒మా॒న॒దే॒వ॒త్యం॑
వా అహః॑ । భ్రా ॒తృ॒వ్య॒దే॒వ॒త్యా॑ రాత్రిః॑ । అహ్నా॒ రాత్రిం॑ ధ్యాయేత్ ।
భ్రాతృ॑వ్యస్యై॒వ తల్లో ॒కం వృ॑ఙ్క్తే । యద్దివా॒ వాచం॑ విసృ॒జేత్
। అహ॒ర్భ్రాతృ॑వ్యా॒యోచ్ఛిꣳ
’షేత్ । యన్నక్తం॑ విసృ॒జేత్ । రాత్రిం॒
భ్రాతృ॑వ్యా॒యోచ్ఛిꣳ
’షేత్ । అ॒ధి॒వృ॒క్ష॒సూ॒ర్యే వాచం॒ విసృ॑జతి ।
ఏ॒తావ॑న్తమే॒వాస్మై॑ లో॒కముచ్ఛిꣳ
’షతి । యావ॑దాది॒త్యో᳚ఽస్త॒మేతి॑ ॥ ౨। ౨। ౬। ౪॥
పృశ్ని॑ తిష్ఠన్తి గమయతి శిꣳషే॒త్పఞ్చ॑ చ ॥ ౬॥

౩౮ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత । తాః సృ॒ష్టాః సమ॑శ్లిష్యన్ । తా
రూ॒పేణాను॒ప్రావి॑శత్ । తస్మా॑దాహుః । రూ॒పం వై ప్ర ॒జాప॑తి॒రితి॑ ।
తా నామ్నాఽను॒ప్రావి॑శత్ । తస్మా॑దాహుః । నామ॒ వై ప్ర ॒జాప॑తి॒రితి॑ ।
తస్మా॒దప్యా॑ఽమి॒త్రౌ సం॒గత్య॑ । నామ్నా॒ చేద్ధ్వయే॑తే ॥ ౨। ౨। ౭। ౧॥
౩౯ మి॒త్రమే॒వ భ॑వతః । ప్ర ॒జాప॑తిర్దేవాసు॒రాన॑సృజత । స ఇన్ద్ర॒మపి॒ నాసృ॑జత
। తం దే॒వా అ॑బ్రువన్ । ఇన్ద్రం॑ నో జన॒యేతి॑ । స ఆ॒త్మన్నిన్ద్ర॑మపశ్యత్ । తమ॑సృజత
॒
। తం త్రి ష్టుగ్వీ॒ర్యం॑ భూ॒త్వాఽను॒ప్రావి॑శత్ । తస్య॒ వజ్రః॑ పఞ్చద॒శో హస్త॒
ఆప॑ద్యత । తేనో॒దయ్యాసు॑రాన॒భ్య॑భవత్ ॥ ౨। ౨। ౭। ౨॥
౪౦ య ఏ॒వం వేద॑ । అ॒భి భ్రాతృ॑వ్యాన్భవతి । తే దే॒వా అసు॑రైర్వి॒జిత్య॑ । సు॒వ॒ర్గం
లో॒కమా॑యన్ । తే॑ఽముష్మిం॑ ల్లో ॒కే వ్య॑క్షుధ్యన్ । తే᳚ఽబ్రువన్ । అ॒ముతః॑ ప్రదానం॒
వా ఉప॑జిజీవి॒మేతి॑ । తే స॒ప్తహో॑తారం య॒జ్ఞం వి॒ధాయా॒యాస్య᳚మ్ । ఆం॒గీ॒ర॒సం
ప్రాహి॑ణ్వన్ । ఏ॒తేనా॒ముత్ర ॑ కల్ప॒యేతి॑ ॥ ౨। ౨। ౭। ౩॥
౪౧ తస్య॒ వా ఇ॒యం క్లృప్తిః॑ । యది॒దం కించ॑ । య ఏ॒వం వేద॑ । కల్ప॑తేఽస్మై ।
స వా అ॒యం మ॑ను॒ష్యే॑షు య॒జ్ఞః స॒ప్తహో॑తా । అ॒ముత్ర ॑ స॒ద్భ్యో దే॒వేభ్యో॑
హ॒వ్యం వ॑హతి । య ఏ॒వం వేద॑ । ఉపై ॑నం య॒జ్ఞో న॑మతి । సో॑ఽమన్యత । అ॒భి
వా ఇ॒మే᳚ఽస్మాం ల్లో ॒కాద॒ముం లో॒కం క॑మిష్యన్త॒ ఇతి॑ । స వాచ॑స్పతే॒ హృదితి॒
వ్యాహ॑రత్ । తస్మా᳚త్పు॒త్రో హృద॑యమ్ । తస్మా॑ద॒స్మాల్లో ॒కాద॒ముం లో॒కం
నాభికా॑మయన్తే
। పు॒త్రో హి హృద॑యమ్ ॥ ౨। ౨। ౭। ౪॥ హ్వయే॑తే అభవత్కల్ప॒యేతీతి॑ చ॒త్వారి॑
చ ॥ ౭॥
౪౨ దే॒వా వై చతు॑ర్హోతృభిర్య॒జ్ఞమ॑తన్వత । తే వి పా॒ప్మనా॒ భ్రాతృ॑వ్యే॒ణాజ॑యన్త
। అ॒భి సు॑వ॒ర్గం లో॒కమ॑జయన్ । య ఏ॒వం వి॒ద్వాగ్శ్చతు॑ర్హోతృభిర్య॒జ్ఞం

త॑ను॒తే । వి పా॒ప్మనా॒ భ్రాతృ॑వ్యేణ జయతే । అ॒భి సు॑వ॒ర్గం లో॒కం జ॑యతి ।
షడ్ఢో ᳚త్రా ప్రాయ॒ణీయ॒మా సా॑దయతి । అ॒ముష్మై॒ వై లో॒కాయ॒ షడ్ఢో ॑తా । ఘ్నన్తి॒
ఖలు॒ వా ఏ॒తథ్సోమ᳚మ్ । యద॑భిషు॒ణ్వన్తి॑ ॥ ౨। ౨। ౮। ౧॥
౪౩ ఋ॒జు॒ధైవైన॑మ॒ముం లో॒కం గ॑మయతి । చతు॑ర్హోత్రాఽఽతి॒థ్యమ్ । యశో॒ వై
చతు॑ర్హోతా । యశ॑ ఏ॒వాత్మన్ధ ॑త్తే । పఞ్చ॑హోత్రా ప॒శుముప॑సాదయతి । సు॒వ॒ర్గ్యో॑
వై పఞ్చ॑హోతా । యజ॑మానః ప॒శుః । యజ॑మానమే॒వ సు॑వ॒ర్గం లో॒కం గ॑మయతి ।
గ్రహా᳚న్గృహీ॒త్వా స॒ప్తహో॑తారం జుహోతి । ఇ॒న్ద్రి॒యం వై స॒ప్తహో॑తా ॥ ౨। ౨। ౮। ౨॥
౪౪ ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వాత్మన్ధ ॑త్తే । యో వై చతు॑ర్హోతౄననుసవ॒నం త॒ర్పయ॑తి । తృప్య॑తి
ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॑ । ఉపై ॑నꣳ సోమపీ॒థో న॑మతి । బ॒హి॒ష్ప॒వ॒మా॒నే
దశ॑హోతారం॒ వ్యాచ॑క్షీత । మాధ్యం॑దినే॒ పవ॑మానే॒ చతు॑ర్హోతారమ్ । ఆర్భ॑వే॒
పవ॑మానే॒ పఞ్చ॑హోతారమ్ । పి॒తృ॒య॒జ్ఞే షడ్ఢో ॑తారమ్ । య॒జ్ఞా ॒య॒జ్ఞియ॑స్య
స్తో ॒త్రే స॒ప్తహో॑తారమ్ । అ॒ను॒స॒వ॒నమే॒వైనాగ్॑స్తర్పయతి ॥ ౨। ౨। ౮। ౩॥
౪౫ తృప్య॑తి ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॑ । ఉపై ॑నꣳ సోమపీ॒థో న॑మతి । దే॒వా వై
చతు॑ర్హోతృభిః స॒త్రమా॑సత । ఋద్ధి ॑పరిమితం॒ యశ॑స్కామాః । తే᳚ఽబ్రువన్ । యన్నః॑
ప్రథ॒మం యశ॑ ఋ॒చ్ఛాత్ । సర్వే॑షాం న॒స్తథ్స॒హాస॒దితి॑ । సోమ॒శ్చతు॑ర్హోత్రా
। అ॒గ్నిః పఞ్చ॑హోత్రా । ధా॒తా షడ్ఢో త్రా᳚ ॥ ౨। ౨। ౮। ౪॥
౪౬ ఇన్ద్రః॑ స॒ప్తహో᳚త్రా ॒ ॑తి॒ర్దశ॑హోత్రా
। ప్ర జాప । తేషా॒ꣳ సోమ॒ꣳ
రాజా॑నం॒ యశ॑ ఆర్చ్ఛత్ । తన్న్య॑కామయత । తేనాపా᳚క్రామత్ । తేన॑ ప్ర ॒లాయ॑మచరత్
। తం దే॒వాః ప్రై॒షైః ప్రైష॑మైచ్ఛన్ । తత్ప్రై॒షాణాం᳚ ప్రైష॒త్వమ్ ।
ని॒విద్భి॒ర్న్య॑వేదయన్ । తన్ని॒విదాం᳚ నివి॒త్త్వమ్ ॥ ౨। ౨। ౮। ౫॥
౪౭ ఆ॒ప్రీభి॑రాప్నువన్ । తదా॒ప్రీణా॑మాప్రి ॒త్వమ్ । తమ॑ఘ్నన్ । తస్య॒ యశో॒ వ్య॑గృహ్ణత
।
తే గ్రహా॑ అభవన్ । తద్గ్రహా॑ణాం గ్రహ॒త్వమ్ । యస్యై॒వం వి॒దుషో॒ గ్రహా॑ గృ॒హ్యన్తే᳚
। తస్య॒ త్వే॑వ గృ॑హీ॒తాః । తే᳚ఽబ్రువన్ । యో వై నః॒ శ్రేష్ఠోఽభూ᳚త్ ॥ ౨। ౨। ౮।

౬॥
౪౮ తమ॑వధిష్మ । పున॑రి॒మꣳ సు॑వామహా॒ ఇతి॑ । తం ఛన్దో ॑భిరసువన్త
॑
। తచ్ఛన్ద సాం ॒
ఛన్ద స్త్వమ్ । సామ్నా॒ సమాన॑యన్ । తథ్సామ్నః॑ సామ॒త్వమ్
। ఉ॒క్థైరుద॑స్థాపయన్ । తదు॒క్థానా॑ముక్థ త్వమ్
॒ । య ఏ॒వం వేద॑ । ప్రత్యే॒వ
తి॑ష్ఠతి ॥ ౨। ౨। ౮। ౭॥
౪౯ సర్వ॒మాయు॑రేతి । సోమో॒ వై యశః॑ । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్థ్సోమ॑మా॒గచ్ఛ॑తి ।
యశ॑ ఏ॒వైన॑మృచ్ఛతి । తస్మా॑దాహుః । యశ్చై॒వం వేద॒ యశ్చ॒ న । తావు॒భౌ
సోమ॒మాగ॑చ్ఛతః । సోమో॒ హి యశః॑ । తం త్వావ యశ॑ ఋచ్ఛ॒తీత్యా॑హుః । యః
సోమే॒
సోమం॒ ప్రాహేతి॑ । తస్మా॒థ్సోమే॒ సోమః॒ ప్రోచ్యః॑ । యశ॑ ఏ॒వైన॑మృచ్ఛతి ॥ ౨। ౨।
౮। ౮॥ అ॒భి॒షు॒ణ్వన్తి॑ స॒ప్తహో॑తా తర్పయతి॒ షడ్ఢో ᳚త్రా నివి॒త్త్వమభూ᳚త్తిష్ఠతి॒
ప్రాహేతి॒ ద్వే చ॑ ॥ ౮॥
౫౦ ఇ॒దం వా అగ్రే ॒ నైవ కించ॒నాసీ᳚త్ । న ద్యౌరా॑సీత్ । న పృ॑థి॒వీ । నాన్తరి॑క్షమ్ ।
తదస॑దే॒వ సన్మనో॑ఽకురుత॒ స్యామితి॑ । తద॑తప్యత । తస్మా᳚త్తేపా॒నాద్ధూ ॒మో॑ఽజాయత
। తద్భూయో॑ఽతప్యత । తస్మా᳚త్తేపా॒నాద॒గ్నిర॑జాయత । తద్భూయో॑ఽతప్యత ॥ ౨।
౨। ౯। ౧॥
౫౧ తస్మా᳚త్తేపా॒నాజ్జ్యోతి॑రజాయత । తద్భూయో॑ఽతప్యత । తస్మా᳚త్తేపా॒నాద॒ర్చిర॑జాయత
। తద్భూయో॑ఽతప్యత । తస్మా᳚త్తేపా॒నాన్మరీ॑చయోఽజాయన్త । తద్భూయో॑ఽతప్యత
।
తస్మా᳚త్తేపా॒నాదు॑దా॒రా అ॑జాయన్త । తద్భూయో॑ఽతప్యత । తద॒భ్రమి॑వ॒ సమ॑హన్యత ।
తద్వ॒స్తిమ॑భినత్ ॥ ౨। ౨। ౯। ౨॥
౫౨ స స॑ము॒ద్రో ॑ఽభవత్ । తస్మా᳚థ్సము॒ద్రస్య॒ న పి॑బన్తి । ప్ర ॒జన॑నమివ॒
హి మన్య॑న్తే । తస్మా᳚త్ప॒శోర్జాయ॑మానా॒దాపః॑ పు॒రస్తా ᳚ద్యన్తి ।
తద్దశ॑హో॒తాఽన్వ॑సృజ్యత । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వై దశ॑హోతా । య ఏ॒వం తప॑సో
వీ॒ర్యం॑ వి॒ద్వాగ్స్తప్య॑తే । భవ॑త్యే॒వ । తద్వా ఇ॒దమాపః॑ సలి॒లమా॑సీత్ ।
సో॑ఽరోదీత్ప్ర॒జాప॑తిః ॥ ౨। ౨। ౯। ౩॥
౫౩ స కస్మా॑ అజ్ఞి । యద్య॒స్యా అప్ర ॑తిష్ఠాయా॒ ఇతి॑ । యద॒ప్స్వ॑వాప॑ద్యత
। సా పృ॑థి॒వ్య॑భవత్ । యద్వ్యమృ॑ష్ట । తద॒న్తరి॑క్షమభవత్ ।
యదూ॒ర్ధ్వము॒దమృ॑ష్ట । సా ద్యౌర॑భవత్ । యదరో॑దీత్ । తద॒నయో॑ రోద॒స్త్వమ్ ॥
౨। ౨। ౯। ౪॥
౫౪ య ఏ॒వం వేద॑ । నాస్య॑ గృ॒హే రు॑దన్తి । ఏ॒తద్వా ఏ॒షాం లో॒కానాం॒ జన్మ॑ ।
య ఏ॒వమే॒షాం లో॒కానాం॒ జన్మ॒ వేద॑ । నైషు లో॒కేష్వార్తి॒మార్చ్ఛ॑తి । స ఇ॒మాం
ప్ర ॑తి॒ష్ఠామ॑విన్దత । స ఇ॒మాం ప్ర ॑తి॒ష్ఠాం వి॒త్త్వాఽకా॑మయత॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॑
। స తపో॑ఽతప్యత । సో᳚ఽన్తర్వా॑నభవత్ । స జ॒ఘనా॒దసు॑రానసృజత ॥ ౨। ౨। ౯।
౫॥
౫౫ తేభ్యో॑ మృ॒న్మయే॒ పాత్రేఽన్న॑మదుహత్ । యాఽస్య॒ సా త॒నూరాసీ᳚త్ ।
తామపా॑హత
। సా తమి॑స్రాఽభవత్ । సో॑ఽకామయత॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॑ । స తపో॑ఽతప్యత
। సో᳚ఽన్తర్వా॑నభవత్ । స ప్ర జన
॒ ॑నాదే॒వ ప్ర జా
॒ అ॑సృజత । తస్మా॑ది॒మా
భూయి॑ష్ఠాః । ప్ర ॒జన॑నా॒ద్ధ్యే॑నా॒ అసృ॑జత ॥ ౨। ౨। ౯। ౬॥
౫౬ తాభ్యో॑ దారు॒మయే॒ పాత్రే ॒ పయో॑ఽదుహత్ । యాఽస్య॒ సా త॒నూరాసీ᳚త్ ।
తామపా॑హత
। సా జ్యోథ్స్నా॑ఽభవత్ । సో॑ఽకామయత॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॑ । స తపో॑ఽతప్యత ।
సో᳚ఽన్తర్వా॑నభవత్ । స ఉ॑పప॒క్షాభ్యా॑మే॒వర్తూన॑సృజత । తేభ్యో॑ రజ॒తే పాత్రే ॑
ఘృ॒తమ॑దుహత్ । యాఽస్య॒ సా త॒నూరాసీ᳚త్ ।
౫౭ తామపా॑హత । సో॑ఽహోరా॒త్రయోః᳚ స॒న్ధిర॑భవత్ । సో॑ఽకామయత॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॑
।
స తపో॑ఽతప్యత । సో᳚ఽన్తర్వా॑నభవత్ । స ముఖా᳚ద్దే ॒వాన॑సృజత । తేభ్యో॒ హరి॑తే॒
పాత్రే ॒ సోమ॑మదుహత్ । యాఽస్య॒ సా త॒నూరాసీ᳚త్ । తామపా॑హత । తదహ॑రభవత్
॥ ౨। ౨। ౯। ౮॥
౫౮ ఏ॒తే వై ప్ర ॒జాప॑తే॒ర్దోహాః᳚ । య ఏ॒వం వేద॑ । దు॒హ ఏ॒వ ప్ర ॒జాః । దివా॒
వై నో॑ఽభూ॒దితి॑ । తద్దే ॒వానాం᳚ దేవ॒త్వమ్ । య ఏ॒వం దే॒వానాం᳚ దేవ॒త్వం వేద॑ ।

దే॒వవా॑నే॒వ భ॑వతి । ఏ॒తద్వా అ॑హోరా॒త్రాణాం॒ జన్మ॑ । య ఏ॒వమ॑హోరా॒త్రాణాం॒
జన్మ॒ వేద॑ । నాహో॑రా॒త్రేష్వార్తి॒మార్చ్ఛ॑తి ॥ ౨। ౨। ౯। ౯॥
౫౯ అస॒తోఽధి॒ మనో॑ఽసృజ్యత । మనః॑ ప్ర ॒జాప॑తిమసృజత । ప్ర ॒జాప॑తిః
ప్ర ॒జా అ॑సృజత । తద్వా ఇ॒దం మన॑స్యే॒వ ప॑ర॒మం ప్రతి॑ష్ఠితమ్ । యది॒దం
కించ॑ । తదే॒తచ్ఛో॑వస్య॒సం నామ॒ బ్రహ్మ॑ । వ్యు॒చ్ఛన్తీ᳚ వ్యుచ్ఛన్త్యస్మై॒
వస్య॑సీ వస్యసీ॒ వ్యు॑చ్ఛతి । ప్రజా॑యతే ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॑ । ప్ర
ప॑రమే॒ష్ఠినో॒ మాత్రా ॑మాప్నోతి । య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౨। ౯। ౧౦॥ అ॒గ్నిర॑జాయత॒
తద్భూయో॑ఽతప్యతాభినదరోదీత్ప్ర॒జాప॑తీ రోద॒స్త్వమ॑సృజ॒తాసృ॑జత
ఘృ॒తమ॑దుహ॒ద్యాఽస్య॒ సా త॒నూరాసీ॒దహ॑రభవదృచ్ఛతి॒ వేద॑ ॥ ౯॥ ఇ॒దం
ధూ॒మో᳚ఽగ్నిర్జ్యోతి॑ర॒ర్చిర్మరీ॑చయ ఉదా॒రాస్తద॒భ్ర ꣳ స జ॒ఘనా॒థ్సా తమి॑స్రా ॒
సప్ర ॒జన॑నా॒థ్సా జోథ్స్నా॒ స ఉ॑పప॒క్షాభ్యా॒ꣳ సో॑ఽహోరా॒త్రయోః᳚ స॒న్ధిః
స ముఖా॒త్తదహ॑ర్దే ॒వవా᳚న్మృ॒న్మయే॑ దారు॒మయే॑ రజ॒తే హరి॑తే॒ తేభ్య॒స్తాభ్యో॒
ద్వే తేఽన్నం॒ పయో॑ ఘృ॒తꣳ సోమ᳚మ్ ॥
౬౦ ప్ర ॒జాప॑తి॒రిన్ద్ర॑మసృజతాఽఽనుజావ॒రం దే॒వానా᳚మ్ । తం ప్రాహి॑ణోత్ । పరే॑హి ।
ఏ॒తేషాం᳚ దే॒వానా॒మధి॑పతిరే॒ధీతి॑ । తం దే॒వా అ॑బ్రువన్ । కస్త్వమసి॑ । వ॒యం వై
త్వచ్ఛ్రేయాꣳ
’సః స్మ॒ ఇతి॑ । సో᳚ఽబ్రవీత్ । కస్త్వమసి॑ వ॒యం వై త్వచ్ఛ్రేయాꣳ
’సః
స్మ॒ ఇతి॑ మా దే॒వా అ॑వోచ॒న్నితి॑ । అథ॒ వా ఇ॒దం తర్హి ॑ ప్ర ॒జాప॑తౌ॒ హర॑
ఆసీత్ ॥ ౨। ౨। ౧౦। ౧॥
౬౧ యద॒స్మిన్నా॑ది॒త్యే । తదే॑నమబ్రవీత్ । ఏ॒తన్మే॒ ప్రయ॑చ్ఛ । అథా॒హమే॒తేషాం᳚
దే॒వానా॒మధి॑పతిర్భవిష్యా॒మీతి॑ । కో॑ఽహ౨ꣳ స్యా॒మిత్య॑బ్రవీత్ । ఏ॒తత్ప్ర॒దాయేతి॑
। ఏ॒తథ్స్యా॒ ఇత్య॑బ్రవీత్ । యదే॒తద్బ్రవీ॒షీతి॑ । కో హ॒ వై నామ॑ ప్ర జాప
॒ ॑తిః ।
య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౨। ౧౦। ౨॥
౬౨ వి॒దురే॑నం॒ నామ్నా᳚ । తద॑స్మై రు॒క్మం కృ॒త్వా ప్రత్య॑ముఞ్చత్ । తతో॒ వా ఇన్ద్రో॑
దే॒వానా॒మధి॑పతిరభవత్ । య ఏ॒వం వేద॑ । అధి॑పతిరే॒వ స॑మా॒నానాం᳚ భవతి ।
సో॑ఽమన్యత । కిం కిం॒ వా అ॑కర॒మితి॑ । స చ॒న్ద్రం మ॒ ఆహ॒రేతి॒ ప్రాల॑పత్ ।
తచ్చ॒న్ద్రమ॑సశ్చన్ద్రమ॒స్త్వమ్ । య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౨। ౧౦। ౩॥

౬౩ చ॒న్ద్రవా॑నే॒వ భ॑వతి । తం దే॒వా అ॑బ్రువన్ । సు॒వీఱ్యో॑ మర్యా॒ యథా॑
గోపా॒యత॒ ఇతి॑ । తథ్సూర్య॑స్య సూర్య॒త్వమ్ । య ఏ॒వం వేద॑ । నైనం॑ దభ్నోతి ।
కశ్చ॒నాస్మి॒న్వా ఇ॒దమి॑న్ద్రి॒యం ప్రత్య॑స్థా ॒దితి॑ । తదిన్ద్ర॑స్యేన్ద్ర॒త్వమ్ । య
ఏ॒వం వేద॑ । ఇ॒న్ద్రి॒యా॒వ్యే॑వ భ॑వతి ॥ ౨। ౨। ౧౦। ౪॥
౬౪ అ॒యం వా ఇ॒దం ప॑ర॒మో॑ఽభూ॒దితి॑ । తత్ప॑రమే॒ష్ఠినః॑ పరమేష్ఠి ॒త్వమ్ । య
ఏ॒వం వేద॑ । ప॒ర॒మామే॒వ కాష్ఠాం᳚ గచ్ఛతి । తం దే॒వాః స॑మ॒న్తం పర్య॑విశన్
। వస॑వః పు॒రస్తా ᳚త్ । రు॒ద్రా ద॑క్షిణ॒తః । ఆ॒ది॒త్యాః ప॒శ్చాత్ । విశ్వే॑ దే॒వా
ఉ॑త్తర॒తః । అంగి॑రసః ప్ర ॒త్యఞ్చ᳚మ్ ॥ ౨। ౨। ౧౦। ౫॥
॑ ꣳ సమా॒నాః సంవి॑శన్తి । స
౬౫ సా॒ధ్యాః పరా᳚ఞ్చమ్ । య ఏ॒వం వేద॑ । ఉపై న
ప్ర ॒జాప॑తిరే॒వ భూ॒త్వా ప్ర ॒జా ఆవ॑యత్ । తా అ॑స్మై॒ నాతి॑ష్ఠన్తా॒న్నాద్యా॑య ।
తా ముఖం॑ పు॒రస్తా ॒త్పశ్య॑న్తీః । ద॒క్షి॒ణ॒తః పర్యా॑యన్ । స ద॑క్షిణ॒తః
పర్య॑వర్తయత । తా ముఖం॑ పు॒రస్తా ॒త్పశ్య॑న్తీః । ముఖం॑ దక్షిణ॒తః ॥ ౨। ౨। ౧౦।
౬॥
౬౬ ప॒శ్చాత్పర్యా॑యన్ । స ప॒శ్చాత్పర్య॑వర్తయత । తా ముఖం॑ పు॒రస్తా ॒త్పశ్య॑న్తీః ।
ముఖం॑ దక్షిణ॒తః । ముఖం॑ ప॒శ్చాత్ । ఉ॒త్త॒ర॒తః పర్యా॑యన్ । స ఉ॑త్తర॒తః
పర్య॑వర్తయత । తా ముఖం॑ పు॒రస్తా ॒త్పశ్య॑న్తీః । ముఖం॑ దక్షిణ॒తః । ముఖం॑
ప॒శ్చాత్ ।
౬౭ ముఖ॑ముత్తర॒తః । ఊ॒ర్ధ్వా ఉదా॑యన్ । స ఉ॒పరి॑ష్టా ॒న్న్య॑వర్తయత । తాః
స॒ర్వతో॑ముఖో భూ॒త్వాఽఽవ॑యత్ । తతో॒ వై తస్మై᳚ ప్ర ॒జా అతి॑ష్ఠన్తా॒న్నాద్యా॑య ।
య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్పరి॑ చ వ॒ర్తయ॑తే॒ ని చ॑ । ప్ర ॒జాప॑తిరే॒వ భూ॒త్వా ప్ర ॒జా
అ॑త్తి । తిష్ఠ ॑న్తేఽస్మై ప్ర ॒జా అ॒న్నాద్యా॑య । అ॒న్నా॒ద ఏ॒వ భ॑వతి ॥ ౨। ౨। ౧౦। ౭॥
ఆ॒సీ॒ద్వేద॑ చన్ద్రమ॒స్త్వం య ఏ॒వం వేదే᳚న్ద్రియా॒వ్యే॑వ భ॑వతి ప్ర ॒త్యఞ్చం॒
ముఖం॑ దక్షిణ॒తో ముఖం॑ ప॒శ్చాన్నవ॑ చ ॥ ౧౦॥
౬౮ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత బ॒హోర్భూయా᳚న్థ్స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తం దశ॑హోతారమపశ్యత్
। తం ప్రాయు॑ఙ్క్త । తస్య॒ ప్రయు॑క్తి బ॒హోర్భూయా॑నభవత్ । యః కా॒మయే॑త

బ॒హోర్భూయా᳚న్థ్స్యా॒మితి॑ । స దశ॑హోతారం॒ ప్రయు॑ఞ్జీత । బ॒హోరే॒వ భూయా᳚న్భవతి
।
సో॑ఽకామయత వీ॒రో మ॒ ఆజా॑యే॒తేతి॑ । స దశ॑హోతు॒శ్చతు॑ర్హోతారం॒ నిర॑మిమీత ।
తం ప్రాయు॑ఙ్క్త ॥
౬౯ తస్య॒ ప్రయు॒క్తీన్ద్రో॑ఽజాయత । యః కా॒మయే॑త వీ॒రో మ॒ ఆజా॑యే॒తేతి॑
। స చతు॑ర్హోతారం॒ ప్రయు॑ఞ్జీత । ఆఽస్య॑ వీ॒రో జా॑యతే । సో॑ఽకామయత
పశు॒మాన్థ్స్యా॒మితి॑ । స చతు॑ర్హోతుః॒ పఞ్చ॑హోతారం॒ నిర॑మిమీత । తం ప్రాయు॑ఙ్క్త
। తస్య॒ ప్రయు॑క్తి పశు॒మాన॑భవత్ । యః కా॒మయే॑త పశు॒మాన్థ్స్యా॒మితి॑ । స
పఞ్చ॑హోతారం॒ ప్రయు॑ఞ్జీత ॥ ౨। ౨। ౧౧। ౨॥
౭౦ ప॒శు॒మానే॒వ భ॑వతి । సో॑ఽకామయత॒ర్తవో॑ మే కల్పేర॒న్నితి॑ । స పఞ్చ॑హోతుః॒
షడ్ఢో ॑తారం॒ నిర॑మిమీత । తం ప్రాయు॑ఙ్క్త । తస్య॒ ప్రయు॑క్త్యృ॒తవో᳚ఽస్మా
అకల్పన్త । యః కా॒మయే॑త॒ర్తవో॑ మే కల్పేర॒న్నితి॑ । స షడ్ఢో ॑తారం॒ ప్రయు॑ఞ్జీత ।
కల్ప॑న్తేఽస్మా ఋ॒తవః॑ । సో॑ఽకామయత సోమ॒పః సో॑మయా॒జీ స్యా᳚మ్ । ఆ మే॑ సోమ॒పః
సో॑మయా॒జీ జా॑యే॒తేతి॑ ॥ ౨। ౨। ౧౧। ౩॥
౭౧ స షడ్ఢో ॑తుః స॒ప్తహో॑తారం॒ నిర॑మిమీత । తం ప్రాయు॑ఙ్క్త । తస్య॒
ప్రయు॑క్తి సోమ॒పః సో॑మయా॒జ్య॑భవత్ । ఆఽస్య॑ సోమ॒పః సో॑మయా॒జ్య॑జాయత । యః
కా॒మయే॑త సోమ॒పః సో॑మయా॒జీ స్యా᳚మ్ । ఆ మే॑ సోమ॒పః సో॑మయా॒జీ జా॑యే॒తేతి॑ । స
స॒ప్తహో॑తారం॒ ప్రయు॑ఞ్జీత । సో॒మ॒ప ఏ॒వ సో॑మయా॒జీ భ॑వతి । ఆఽస్య॑ సోమ॒పః
సో॑మయా॒జీ జా॑యతే । స వా ఏ॒ష ప॒శుః ప॑ఞ్చ॒ధా ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥ ౨। ౨। ౧౧। ౪॥
౭౨ ప॒ద్భిర్ముఖే॑న । తే దే॒వాః ప॒శూన్, వి॒త్త్వా । సువ॒ర్గం లో॒కమా॑యన్ । తే॑ఽముష్మిం॑
ల్లో ॒కే వ్య॑క్షుధ్యన్ । తే᳚ఽబ్రువన్ । అ॒ముతః॑ ప్రదానం॒ వా ఉప॑జిజీవి॒మేతి॑ । తే
స॒ప్తహో॑తారం య॒జ్ఞం వి॒ధాయా॒యాస్య᳚మ్ । ఆం॒గీ॒ర॒సం ప్రాహి॑ణ్వన్ । ఏ॒తేనా॒ముత్ర ॑
కల్ప॒యేతి॑ । తస్య॒ వా ఇ॒యం క్లృప్తిః॑ ॥ ౨। ౨। ౧౧। ౫॥
౭౩ యది॒దం కించ॑ । య ఏ॒వం వేద॑ । కల్ప॑తేఽస్మై । స వా అ॒యం మ॑ను॒ష్యే॑షు
య॒జ్ఞః స॒ప్తహో॑తా । అ॒ముత్ర ॑ స॒ద్భ్యో దే॒వేభ్యో॑ హ॒వ్యం వ॑హతి । య ఏ॒వం వేద॑ ।

ఉపై ॑నం య॒జ్ఞో న॑మతి । యో వై చతు॑ర్హోతృణాం ని॒దానం॒ వేద॑ । ని॒దాన॑వాన్భవతి
। అ॒గ్ని॒హో॒త్రం వై దశ॑హోతుర్ని॒దాన᳚మ్ । ద॒ర్॒శ॒పూ॒ర్ణ మా
॒ ॒సౌ చతు॑ర్హోతుః ।
చా॒తు॒ర్మా॒స్యాని॒ పఞ్చ॑హోతుః । ప॒శు॒బ॒న్ధః షడ్ఢో ॑తుః । సౌ॒మ్యో᳚ఽధ్వ॒రః
స॒ప్తహో॑తుః । ఏ॒తద్వై చతు॑ర్హోతృణాం ని॒దాన᳚మ్ । య ఏ॒వం వేద॑ । ని॒దాన॑వాన్భవతి
॥ ౨। ౨। ౧౧। ౬॥ అ॒మి॒మీ॒త॒ తం ప్రాయు॑ఙ్క్త ॒ పఞ్చ॑హోతారం॒ ప్రయు॑ఞ్జీత
జాయే॒తేతి॑
తిష్ఠతి॒ క్లృప్తి॒ర్దశ॑హోతుర్ని॒దానꣳ
’ స॒ప్త చ॑ ॥ ౧౧॥
ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత ప్ర ॒జాః సృ॑జే॒యేతి॑ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత దర్శపూర్ణమా॒సౌ

సృ॑జే॒యేతి॑ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॒ స తపః॒ స త్రి ॒వృతం॑
ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత॒ దశ॑హోతారం॒ తేన॑ దశ॒ధాఽఽత్మానం॑ దే॒వా
వై వరు॑ణ॒మన్తో॒ వై ప్ర ॒జాప॑తి॒స్తాః సృ॒ష్టాః స॑మశ్లిష్యన్దే ॒వా వై
చతు॑ర్హోతృభిరి॒దం వా అగ్రే ᳚ ప్ర ॒జాప॑తి॒రిన్ద్రం॑ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత
బ॒హోర్భూయా॒నేకా॑దశ ॥ ౧౧॥
ప్ర ॒జాప॑తి॒స్తద్గ్రహ॑స్య గ్రహ॒త్వం ప్ర ॒జా॑పతిరకామయతా॒నయై ॒వైన॒త్తస్య॒ వా
ఇ॒యం క్లృప్తి॒స్తస్మా᳚త్తేపా॒నాజ్జ్యోతి॒ర్యద॒స్మిన్నా॑ది॒త్యే స షడ్ఢో ॑తుః స॒ప్తహో॑తారం॒
త్రిస॑ప్తతిః ॥ ౭౩॥
ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత ని॒దాన॑వాన్భవతి ॥
ద్వితీయాష్టకే తృతీయః ప్రపాఠకః ౩

౧ బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । కిం చతు॑ర్హోతృణాం చతుర్హోతృ॒త్వమితి॑ । యదే॒వైషు
చ॑తు॒ర్ధా హోతా॑రః । తేన॒ చతు॑ర్హోతారః । తస్మా॒చ్చతు॑ర్హోతార ఉచ్యన్తే ।
తచ్చతు॑ర్హోతృణాం చతుర్హోతృ॒త్వమ్ । సోమో॒ వై చతు॑ర్హోతా । అ॒గ్నిః పఞ్చ॑హోతా ।
ధా॒తా షడ్ఢో ॑తా । ఇన్ద్రః॑ స॒ప్తహో॑తా ॥ ౨। ౩। ౧। ౧॥
౨ ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్దశ॑హోతా । య ఏ॒వం చతు॑ర్హోతృణా॒మృద్ధిం॒ వేద॑ । ఋ॒ధ్నోత్యే॒వ
। య ఏ॑షామే॒వం బ॒న్ధుతాం॒ వేద॑ । బన్ధు మాన్భవతి

॑ । య ఏ॑షామే॒వం క్లృప్తిం॒
వేద॑ । కల్ప॑తేఽస్మై । య ఏ॑షామే॒వమా॒యత॑నం॒ వేద॑ । ఆ॒యత॑నవాన్భవతి ।
య ఏ॑షామే॒వం ప్ర ॑తి॒ష్ఠాం వేద॑ ॥ ౨। ౩। ౧। ౨॥
౩ ప్రత్యే॒వ తి॑ష్ఠతి । బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । దశ॑హోతా॒ చతు॑ర్హోతా ।
పఞ్చ॑హోతా॒ షడ్ఢో ॑తా స॒ప్తహో॑తా । అథ॒ కస్మా॒చ్చతు॑ర్హోతార ఉచ్యన్త॒ ఇతి॑ ।
ఇన్ద్రో॒ వై చతు॑ర్హోతా । ఇన్ద్రః॒ ఖలు॒ వై శ్రేష్ఠో ॑ దే॒వతా॑నాముప॒దేశ॑నాత్ । య
ఏ॒వమిన్ద్ర॒గ్గ్ ॒ శ్రేష్ఠం॑ దే॒వతా॑నాముప॒దేశ॑నా॒ద్వేద॑ । వసి॑ష్ఠః సమా॒నానాం᳚
భవతి । తస్మా॒చ్ఛ్రేష్ఠ ॑మా॒యన్తం॑ ప్రథ॒మేనై ॒వాను॑బుధ్యన్తే । అ॒యమాగన్॑ ।
అ॒యమవా॑సా॒దితి॑ । కీ॒ర్తిర॑స్య॒ పూర్వాఽఽగ॑చ్ఛతి జ॒నతా॑మాయ॒తః । అథో॑
ఏనం ప్రథ॒మేనై ॒వాను॑ బుధ్యన్తే । అ॒యమాగన్॑ । అ॒యమవా॑సా॒దితి॑ ॥ ౨। ౩। ౧। ౩॥
స॒ప్తహో॑తా ప్రతి॒ష్ఠాం వేద॑ బుధ్యన్తే॒ షట్చ॑ ॥ ౧॥
౪ దక్షి॑ణాం ప్రతిగ్రహీ॒ష్యన్థ్స॒ప్తద॑శ॒కృత్వోఽపా᳚న్యాత్ । ఆ॒త్మాన॑మే॒వ
సమి॑న్ధే । తేజ॑సే వీ॒ర్యా॑య । అథో᳚ ప్ర ॒జాప॑తిరే॒వైనాం᳚ భూ॒త్వా ప్రతి॑గృహ్ణాతి ।
ఆ॒త్మనోఽనా᳚ర్త్యై । యద్యే॑న॒మార్త్వి॑జ్యాద్వృ॒తꣳ సన్తం॑ ని॒ర్॒హరే॑రన్ । ఆగ్నీ᳚ధ్రే
జుహుయా॒ద్దశ॑హోతారమ్ । చ॒తు॒ర్గృ॒హీ॒తేనాజ్యే॑న । పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒త్యఙ్తిష్ఠన్॑
॒ ॒లో॒మం వి॒గ్రాహ᳚మ్ ॥ ౨। ౩। ౨। ౧॥
। ప్ర తి
౫ ప్రా ॒ణానే॒వాస్యోప॑దాసయతి । యద్యే॑నం॒ పున॑రుప॒శిక్షే॑యుః । ఆగ్నీ᳚ధ్ర ఏ॒వ
జు॑హుయా॒ద్దశ॑హోతారమ్ । చ॒తు॒ర్గృ॒హీ॒తేనాజ్యే॑న । ప॒శ్చాత్ప్రాఙాసీ॑నః
। అ॒ను॒లో॒మమవి॑గ్రాహమ్ । ప్రా
॒ణానే॒వాస్మై॑ కల్పయతి । ప్రాయ॑శ్చిత్తీ॒
వాగ్ఘోతేత్యృ॑తుము॒ఖ ఋ॑తుముఖే జుహోతి । ఋతూనే ॒ ॒ వాస్మై॑ కల్పయతి । కల్ప॑న్తేఽస్మా
ఋ॒తవః॑ ॥ ౨। ౩। ౨। ౨॥
౬ క్లృ॒ప్తా అ॑స్మా ఋ॒తవ॒ ఆయ॑న్తి । షడ్ఢో ॑తా॒ వై భూ॒త్వా ప్ర ॒జాప॑తిరి॒దꣳ
సర్వ॑మసృజత । స మనో॑ఽసృజత । మన॒సోఽధి॑ గాయ॒త్రీమ॑సృజత । తద్గా ॑య॒త్రీం
యశ॑ ఆర్చ్ఛత్ । తామాఽల॑భత । గా॒య॒త్రి ॒యా అధి॒ ఛన్దాగ్॑స్యసృజత ।
ఛన్దో ॒భ్యోఽధి॒ సామ॑ । తథ్సామ॒ యశ॑ ఆర్చ్ఛత్ । తదాఽల॑భత ॥ ౨। ౩। ౨। ౩॥
౭ సామ్నోఽధి॒ యజూగ్॑ష్యసృజత । యజు॒ర్భ్యోఽధి॒ విష్ణు ᳚మ్ । తద్విష్ణుం॒ యశ॑

ఆర్చ్ఛత్ । తమాఽల॑భత । విష్ణో ॒రధ్యోష॑ధీరసృజత । ఓష॑ధీ॒భ్యోఽధి॒
సోమ᳚మ్ । తథ్సోమం॒ యశ॑ ఆర్చ్ఛత్ । తమాఽల॑భత । సోమా॒దధి॑ ప॒శూన॑సృజత ।
ప॒శుభ్యోఽధీన్ద్ర᳚మ్ ॥ ౨। ౩। ౨। ౪॥
౮ తదిన్ద్రం॒ యశ॑ ఆర్చ్ఛత్ । తదే॑నం॒ నాతి॒ప్రాచ్య॑వత । ఇన్ద్ర॑ ఇవ యశ॒స్వీ
భ॑వతి । య ఏ॒వం వేద॑ । నైనం॒ యశోఽతి॒ ప్రచ్య॑వతే । యద్వా ఇ॒దం కించ॑
। తథ్సర్వ॑ముత్తా ॒న ఏ॒వాంగీ॑ర॒సః ప్రత్య॑గృహ్ణాత్ । తదే॑నం॒ ప్రతి॑గృహీతం॒
నాహి॑నత్ । యత్కించ॑ ప్రతిగృహ్ణీ ॒యాత్ । తథ్సర్వ॑ముత్తా ॒నస్త్వా᳚ఽఽఙ్గీర॒సః
ప్రతి॑గృహ్ణా ॒త్విత్యే॒వ ప్రతి॑గృహ్ణీయాత్ । ఇ॒యం వా ఉ॑త్తా ॒న ఆ᳚ఙ్గీర॒సః ।
అ॒నయై ॒వైన॒త్ప్రతి॑గృహ్ణాతి । నైనꣳ
’ హినస్తి । బ॒ర్॒హిషా॒ ప్రతీ॑యా॒ద్గాం
వాఽశ్వం॑ వా । ఏ॒తద్వై ప॑శూ॒నాం ప్రి ॒యం ధామ॑ । ప్రి ॒యేణై ॒వైనం॒ ధామ్నా॒
ప్రత్యే॑తి ॥ ౨। ౩। ౨। ౫॥ వి॒గ్రాహ॑మృ॒తవ॒స్తదాఽల॑భ॒తేన్ద్రం॑ గృహ్ణీయా॒త్షట్చ॑
॥ ౨॥
౯ యో వా అవి॑ద్వాన్నివ॒ర్తయ॑తే । విశీ॑ర్షా ॒ స పా᳚ప్మా॒ఽముష్మిం॑ ల్లో ॒కే భ॑వతి ।
అథ॒ యో వి॒ద్వాన్ని॑వ॒ర్తయ॑తే । సశీ॑ర్షా ॒ విపా᳚ప్మా॒ఽముష్మిం॑ ల్లో ॒కే భ॑వతి
। దే॒వతా॒ వై స॒ప్త పుష్టి కామా
॑ ॒ న్య॑వర్తయన్త । అ॒గ్నిశ్చ॑ పృథి॒వీ
చ॑ । వా॒యుశ్చా॒న్తరి॑క్షం చ । ఆ॒ది॒త్యశ్చ॒ ద్యౌశ్చ॑ చ॒న్ద్రమాః᳚ ।
అ॒గ్నిర్న్య॑వర్తయత । స సా॑హ॒స్రమ॑పుష్యత్ ॥ ౨। ౩। ౩। ౧॥
౧౦ పృ॒థి॒వీ న్య॑వర్తయత । సౌష॑ధీభి॒ర్వన॒స్పతి॑భిరపుష్యత్ ।
వా॒యుర్న్య॑వర్తయత । స మరీ॑చీభిరపుష్యత్ । అ॒న్తరి॑క్షం॒ న్య॑వర్తయత
। తద్వయో॑భిరపుష్యత్ । ఆ॒ది॒త్యో న్య॑వర్తయత । స ర॒శ్మిభి॑రపుష్యత్ ।
ద్యౌర్న్య॑వర్తయత । సా నక్ష॑త్రైరపుష్యత్ । చ॒న్ద్రమా॒ న్య॑వర్తయత ।
సో॑ఽహోరా॒త్రైర॑ర్ధమా॒సైర్మాసైర్॑ఋ॒తుభిః॑ సంవథ్స॒రేణా॑పుష్యత్ ।
తాన్పోషా᳚న్పుష్యతి । యాగ్స్తేఽపు॑ష్యన్ । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్ని చ॑ వ॒ర్తయ॑తే॒ పరి॑
చ ॥ ౨। ౩। ౩। ౨॥ అ॒పు॒ష్య॒న్నక్ష॑త్రైరపుష్య॒త్పఞ్చ॑ చ ॥ ౩॥
౧౧ తస్య॒ వా అ॒గ్నేర్హిర॑ణ్యం ప్రతిజగ్ర ॒హుషః॑ । అ॒ర్ధమి॑న్ద్రి॒యస్యాపా᳚క్రామత్ ।

తదే॒తేనై ॒వ ప్రత్య॑గృహ్ణాత్ । తేన॒ వై సో᳚ఽర్ధమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్త ।
అ॒ర్ధమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పా ధ॑త్తే । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్ హిర॑ణ్యం ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑
। అథ॒ యోఽవి॑ద్వాన్ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । అ॒ర్ధమ॑స్యేన్ద్రి॒యస్యాప॑క్రామతి । తస్య॒
వై సోమ॑స్య॒ వాసః॑ ప్రతిజగ్ర ॒హుషః॑ । తృతీ॑యమిన్ద్రి॒యస్యాపా᳚క్రామత్ ॥ ౨। ౩। ౪।
౧॥
౧౨ తదే॒తేనై ॒వ ప్రత్య॑గృహ్ణాత్ । తేన॒ వై స తృతీ॑యమిన్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్త ।
తృతీ॑యమిన్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పా ధ॑త్తే । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్, వాసః॑ ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑
। అథ॒ యోఽవి॑ద్వాన్ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । తృతీ॑యమస్యేన్ద్రి॒యస్యాప॑క్రామతి । తస్య॒ వై
రు॒ద్రస్య॒ గాం ప్ర ॑తిజగ్ర ॒హుషః॑ । చ॒తు॒ర్థమి॑న్ద్రి॒యస్యాపా᳚క్రామత్ । తామే॒తేనై ॒వ
ప్రత్య॑గృహ్ణాత్ । తేన॒ వై స చ॑తు॒ర్థమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్త ॥ ౨। ౩। ౪। ౨॥
౧౩ చ॒తు॒ర్థమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్తే । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్గాం ప్ర ॑తిగృ॒హ్ణాతి॑
। అథ॒ యోఽవి॑ద్వాన్ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । చ॒తు॒ర్థమ॑స్యేన్ద్రి॒యస్యాప॑క్రామతి । తస్య॒
వై వరు॑ణ॒స్యాశ్వం॑ ప్రతిజగ్ర ॒హుషః॑ । ప॒ఞ్చ॒మమి॑న్ద్రి॒యస్యాపా᳚క్రామత్ ।
తమే॒తేనై ॒వ ప్రత్య॑గృహ్ణాత్ । తేన॒ వై స ప॑ఞ్చ॒మమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్త
। ప॒ఞ్చ॒మమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్తే । య ఏ॒వం వి॒ద్వానశ్వం॑ ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑
॥ ౨। ౩। ౪। ౩॥
౧౪ అథ॒ యోఽవి॑ద్వాన్ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । ప॒ఞ్చ॒మమ॑స్యేన్ద్రి॒యస్యాప॑ క్రామతి । తస్య॒
వై ప్ర ॒జాప॑తేః॒ పురు॑షం ప్రతిజగ్ర ॒హుషః॑ । ష॒ష్ఠమి॑న్ద్రి॒యస్యాపా᳚క్రామత్ ।
తమే॒తేనై ॒వ ప్రత్య॑గృహ్ణాత్ । తేన॒ వై స ష॒ష్ఠమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్త ।
ష॒ష్ఠమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్తే । య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్పురు॑షం ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑
। అథ॒ యోఽవి॑ద్వాన్ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । ష॒ష్ఠమ॑స్యేన్ద్రి॒యస్యాప॑క్రామతి ॥ ౨। ౩। ౪। ౪॥
౧౫ తస్య॒ వై మనో॒స్తల్పం॑ ప్రతిజగ్ర ॒హుషః॑ । స॒ప్త॒మమి॑న్ద్రి॒యస్యాపా᳚క్రామత్ ।
తమే॒తేనై ॒వ ప్రత్య॑గృహ్ణాత్ । తేన॒ వై స స॑ప్త॒మమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్త ।
స॒ప్త॒మమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పా ధ॑త్తే । య ఏ॒వం వి॒ద్వాగ్స్తల్పం॑ ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑
। అథ॒ యోఽవి॑ద్వాన్ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । స॒ప్త॒మమ॑స్యేన్ద్రి॒యస్యాప॑క్రామతి । తస్య॒ వా

ఉ॑త్తా ॒నస్యా᳚ఙ్గీర॒సస్యాప్రా ॑ణత్ ప్రతిజగ్ర ॒హుషః॑ । అ॒ష్ట ॒మమి॑న్ద్రి॒యస్యాపా᳚క్రామత్
॥ ౨। ౩। ౪। ౫॥
౧౬ తదే॒తేనై ॒వ ప్రత్య॑గృహ్ణాత్ । తేన॒ వై సో᳚ఽష్ట ॒మ
మి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్త । అ॒ష్ట ॒మమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మన్ను॒పాధ॑త్తే ।
య ఏ॒వం వి॒ద్వానప్రా ॑ణత్ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ । అథ॒ యోఽవి॑ద్వాన్ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ ।
అ॒ష్ట ॒మమ॑స్యేన్ద్రి॒యస్యాప॑క్రామతి । యద్వా ఇ॒దం కించ॑ । తథ్సర్వ॑ముత్తా ॒న
ఏ॒వాంగీ॑ర॒సః ప్రత్య॑గృహ్ణాత్ । తదే॑నం॒ ప్రతి॑గృహీతం॒ నాహి॑నత్
। యత్కించ॑ ప్రతిగృహ్ణీ ॒యాత్ । తథ్సర్వ॑ముత్తా ॒నస్త్వా᳚ఽఽఙ్గీర॒సః
ప్రతి॑గృహ్ణా ॒త్విత్యే॒వ ప్రతి॑గృహ్ణీయాత్ । ఇ॒యం వా ఉ॑త్తా ॒న ఆ᳚ఙ్గీర॒సః
। అ॒నయై ॒వైన॒త్ప్రతి॑గృహ్ణాతి । నైనꣳ
’ హినస్తి ॥ ౨। ౩। ౪। ౬॥
తృతీ॑యమిన్ద్రి॒యస్యాపా᳚క్రామచ్చతు॒ర్థమి॑న్ద్రి॒యస్యా॒త్మ న్ను॒పాధ॒త్తాశ్వం॑
ప్రతిగృ॒హ్ణాతి॑ ష॒ష్ఠమ॑స్యేన్ద్రి॒యస్యాప॑ క్రామత్యష్ట ॒మమి॑న్ద్రి॒యస్యాపా᳚క్రామత్
ప్రతిగృహ్ణీ ॒యాచ్చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౪॥ తస్య॒ వా అ॒గ్నేర్ హిర॑ణ్య॒ꣳ సోమ॑స్య॒
వాస॒స్తదే॒తేన॑ రు॒ద్రస్య॒ గాం తామే॒తేన॒ వరు॑ణ॒స్యాశ్వం॑ ప్ర ॒జాప॑తేః॒
పురు॑షం॒ మనో॒స్తల్పం॒ తమే॒తేనో᳚త్తా ॒నస్య॒ తదే॒తేనాప్రా ॑ణ॒ద్యద్వై । అ॒ర్ధం
తృతీ॑యమష్ట ॒మం తచ్చ॑తు॒ర్థం తాం ప॑ఞ్చ॒మꣳ ష॒ష్ఠ ꣳ స॑ప్త॒మం
తమ్ । తదే॒తేన॒ ద్వే తామే॒తేనైకం॒ తమే॒తేన॒ త్రీణి॒ తదే॒తేనైక᳚మ్ ॥
౧౭ బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । యద్దశ॑హోతారః స॒త్రమాస॑త । కేన॒ తే
గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్ । కేన॑ ప్ర ॒జా అ॑సృజ॒న్తేతి॑ । ప్ర ॒జాప॑తినా॒ వై తే
గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్ । తేన॑ ప్ర ॒జా అ॑సృజన్త । యచ్చతు॑ర్హోతారః స॒త్రమాస॑త
। కేన॒ తే గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్ । కేనౌష॑ధీరసృజ॒న్తేతి॑ । సోమే॑న॒ వై తే
గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్ ॥ ౨। ౩। ౫। ౧॥
౧౮ తేనౌష॑ధీరసృజన్త । యత్పఞ్చ॑హోతారః స॒త్రమాస॑త । కేన॒ తే
గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్ । కేనై ॒భ్యో లో॒కేభ్యోఽసు॑రా॒న్ప్రాణు॑దన్త । కేనై ॑షాం
ప॒శూన॑వృఞ్జ ॒తేతి॑ । అ॒గ్నినా॒ వై తే గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్ । తేనై ॒భ్యో

లో॒కేభ్యోఽసు॑రా॒న్ప్రాణు॑దన్త । తేనై ॑షాం ప॒శూన॑వృఞ్జత । యత్షడ్ఢో ॑తారః
స॒త్రమాస॑త । కేన॒ తే గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్ ॥ ౨। ౩। ౫। ౨॥
౧౯ కేన॒ర్తూన॑కల్పయ॒న్తేతి॑ । ధా॒త్రా వై తే గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్
। తేన॒ర్తూన॑కల్పయన్త । యథ్స॒ప్తహో॑తారః స॒త్రమాస॑త । కేన॒ తే
గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్ । కేన॒ సువ॑రాయన్ । కేనే॒మాన్ లో॒కాన్థ్సమ॑తన్వ॒న్నితి॑
। అ॒ర్య॒మ్ణా వై తే గృ॒హప॑తినాఽఽర్ధ్నువన్ । తేన॒ సువ॑రాయన్ । తేనే॒మాన్
లో॒కాన్థ్సమ॑తన్వ॒న్నితి॑ ॥ ౨। ౩। ౫। ౩॥
౨౦ ఏ॒తే వై దే॒వా గృ॒హప॑తయః । తాన్, య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్ । అప్య॒న్యస్య॑ గార్హప॒తే
దీక్ష॑తే । అ॒వా॒న్త॒రమే॒వ స॒త్త్రిణా॑మృధ్నోతి ॥
యో వా అ॑ర్య॒మణం॒ వేద॑ । దాన॑కామా అస్మై ప్ర ॒జా భ॑వన్తి । య॒జ్ఞో వా అ॑ర్య॒మా ।
ఆర్యా॑ వస॒తిరితి॒ వై తమా॑హు॒ర్యం ప్ర ॒శꣳస॑న్తి । ఆర్యా॑వస॒తిర్భ॑వతి ।
య ఏ॒వం వేద॑ ॥
౨౧ యద్వా ఇ॒దం కించ॑ । తథ్సర్వం॒ చతు॑ర్హోతారః । చతు॑ర్హోతృ॒భ్యోఽధి॑
య॒జ్ఞో నిర్మి॑తః । స య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్, వి॒వదే॑త । అ॒హమే॒వ భూయో॑ వేద ।
యశ్చతు॑ర్హోతౄ॒న్॒ వేదేతి॑ । స హ్యే॑వ భూయో॒ వేద॑ । యశ్చతు॑ర్హోతౄ॒న్॒ వేద॑
। యో వై చతు॑ర్హోతృణా॒ꣳ హోతౄ॒న్॒ వేద॑ । సర్వా॑సు ప్ర ॒జాస్వన్న॑మత్తి ॥ ౨। ౩।
౫। ౫॥
౨౨ సర్వా॒ దిశో॒ఽభిజ॑యతి । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వై దశ॑హోతృణా॒ꣳ హోతా᳚ ।
సోమ॒శ్చతు॑ర్హోతృణా॒ꣳ హోతా᳚ । అ॒గ్నిః పఞ్చ॑హోతృణా॒ꣳ హోతా᳚ । ధా॒తా
షడ్ఢో ॑తృణా॒ꣳ హోతా᳚ । అ॒ర్య॒మా స॒ప్తహో॑తృణా॒ꣳ హోతా᳚ । ఏ॒తే వై
చతు॑ర్హోతృణా॒ꣳ హోతా॑రః । తాన్, య ఏ॒వం వేద॑ । సర్వా॑సు ప్ర ॒జాస్వన్న॑మత్తి ।
సర్వా॒ దిశో॒ఽభిజ॑యతి ॥ ౨। ౩। ౫। ౬॥ ఆ॒ర్ధ్ను॒వ॒న్నా॒ర్ధ్ను॒వ॒న్నిత్యే॒వం వేదా᳚త్తి॒
సర్వా॒ దిశో॒భి జ॑యతి ॥ ౫॥ వై తేన॑ స॒త్రం కేన॑ ॥
౨౩ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జాః సృ॒ష్ట్వా వ్య॑స్ర ꣳసత । స హృ॑దయం
భూ॒తో॑ఽశయత్ । ఆత్మ॒న్॒ హా ౩ ఇత్యహ్వ॑యత్ । ఆపః॒ ప్రత్య॑శ‍ృణ్వన్ । తా

అ॑గ్నిహో॒త్రేణై ॒వ య॑జ్ఞక్ర ॒తునోప॑ప॒ర్యావ॑ర్తన్త । తాః కుసి॑న్ధ ॒ముపౌ॑హన్ ।
తస్మా॑దగ్నిహో॒త్రస్య॑ యజ్ఞక్ర ॒తోః । ఏక॑ ఋ॒త్విక్ । చ॒తు॒ష్కృత్వోఽహ్వ॑యత్ ।
అ॒గ్నిర్వా॒యురా॑ది॒త్యశ్చ॒న్ద్రమాః᳚ ॥ ౨। ౩। ౬। ౧॥
౨౪ తే ప్రత్య॑శ‍ృణ్వన్ । తే ద॑ర్శపూర్ణమా॒సాభ్యా॑మే॒వ
య॑జ్ఞక్ర ॒తునోప॑ప॒ర్యావ॑ర్తన్త । త ఉపౌ॑హ౨ꣳశ్చ॒త్వార్యఙ్గా ॑ని
। తస్మా᳚ద్దర్శపూర్ణమా॒సయో᳚ర్యజ్ఞక్ర తోః
॒ । చ॒త్వార॑ ఋ॒త్విజః॑ ।
ప॒ఞ్చ॒కృత్వోఽహ్వ॑యత్ । ప॒శవః॒ ప్రత్య॑శ‍ృణ్వన్ । తే చా॑తుర్మా॒స్యైరే॒వ
య॑జ్ఞక్ర ॒తునోప॑ప॒ర్యావ॑ర్తన్త । త ఉపౌ॑హం॒ ల్లోమ॑ ఛ॒వీం మా॒ꣳసమస్థి ॑
మ॒జ్జాన᳚మ్ । తస్మా᳚చ్చాతుర్మా॒స్యానాం᳚ యజ్ఞక్ర ॒తోః ॥ ౨। ౩। ౬। ౨॥
౨౫ పఞ్చ॒ర్త్విజః॑ । ష॒ట్కృత్వోఽహ్వ॑యత్ । ఋ॒తవః॒ ప్రత్య॑శ‍ృణ్వన్ । తే
ప॑శుబ॒న్ధేనై ॒వ య॑జ్ఞక్ర ॒తునోప॑ ప॒ర్యావ॑ర్తన్త । త ఉపౌ॑హ॒న్థ్స్తనా॑వా॒ణ్డౌ
శి॒శ్నమవా᳚ఞ్చం ప్రా ॒ణమ్ । తస్మా᳚త్పశుబ॒న్ధస్య॑ యజ్ఞక్ర ॒తోః । షడృ॒త్విజః॑
। స॒ప్త॒కృత్వోఽహ్వ॑యత్ । హోత్రాః॒ ప్రత్య॑శ‍ృణ్వన్ । తాః సౌ॒మ్యేనై వాధ్వ
॒ ॒రేణ॑
యజ్ఞక్ర ॒తునోప॑ప॒ర్యావ॑ర్తన్త ॥ ౨। ౩। ౬। ౩॥
౨౬ తా ఉపౌ॑హన్థ్స॒ప్తశీ॑ర్ష ॒ణ్యా᳚న్ప్రా॒ణాన్ । తస్మా᳚థ్సౌ॒మ్యస్యా᳚ధ్వ॒రస్య॑
యజ్ఞక్ర ॒తోః । స॒ప్త హోత్రాః॒ ప్రాచీ॒ర్వష॑ట్కుర్వన్తి । ద॒శ॒కృత్వోఽహ్వ॑యత్ । తపః॒
ప్రత్య॑శ‍ృణోత్ । తత్కర్మ॑ణై ॒వ సం॑వథ్స॒రేణ॒ సర్వై᳚ర్యజ్ఞక్ర ॒తుభి॒రుప॑
ప॒ర్యావ॑ర్తత । తథ్సర్వ॑మా॒త్మాన॒మప॑రివర్గ ॒ముపౌ॑హత్ । తస్మా᳚థ్సంవథ్స॒రే
సర్వే॑ యజ్ఞక్ర ॒తవోఽవ॑రుధ్యన్తే । తస్మా॒ద్దశ॑హోతా॒ చతు॑ర్హోతా
॑ స॒ప్తహో॑తా । ఏక॑హోత్రే బ॒లిꣳ హ॑రన్తి ।
। పఞ్చ॑హోతా॒ షడ్ఢో తా
హర॑న్త్యస్మై ప్ర ॒జా బ॒లిమ్ । ఐన॒మప్ర ॑తిఖ్యాతం గచ్ఛతి । య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౩। ౬।
౪॥ చ॒న్ద్రమా᳚శ్చాతుర్మా॒స్యానాం᳚ యజ్ఞక్ర ॒తోర॑ధ్వ॒రేణ॑ యజ్ఞక్ర ॒తునోప॑
ప॒ర్యావ॑ర్తన్త స॒ప్తహో॑తా చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౬॥
౨౭ ప్ర ॒జాప॑తిః॒ పురు॑షమసృజత । సో᳚ఽగ్నిర॑బ్రవీత్ ।
మమా॒యమన్న॑మ॒స్త్వితి॑ । సో॑ఽబిభేత్ । సర్వం॒ వై మా॒ఽయం ప్రధ॑క్ష్య॒తీతి॑ । స

ఏ॒తాగ్శ్చతు॑ర్హోతౄనాత్మ॒స్పర॑ణానపశ్యత్ । తాన॑జుహోత్ । తైర్వై స ఆ॒త్మాన॑మస్పృణోత్
। యద॑గ్నిహో॒త్రం జు॒హోతి॑ । ఏక॑హోతారమే॒వ తద్య॑జ్ఞక్ర తుమా
॒ ᳚ప్నోత్యగ్నిహో॒త్రమ్ ॥
౧॥
౨౮ కుసి॑న్ధం చా॒ఽఽత్మనః॑ స్పృ॒ణోతి॑ । ఆ॒ది॒త్యస్య॑ చ॒ సాయు॑జ్యం గచ్ఛతి ।
చ॒తురున్న॑యతి । చతు॑ర్హోతారమే॒వ తద్య॑జ్ఞక్ర ॒తుమా᳚ప్నోతి దర్శపూర్ణమా॒సౌ ।
చ॒త్వారి॑ చా॒త్మనోఽఙ్గా ॑ని స్పృ॒ణోతి॑ । ఆ॒ది॒త్యస్య॑ చ॒ సాయు॑జ్యం గచ్ఛతి ।
చ॒తురున్న॑యతి । స॒మిత్ప॑ఞ్చ॒మీ । పఞ్చ॑హోతారమే॒వ తద్య॑జ్ఞక్ర ॒తుమా᳚ప్నోతి
చాతుర్మా॒స్యాని॑ । లోమ॑ ఛ॒వీం మా॒ꣳసమస్థి ॑ మ॒జ్జాన᳚మ్ ॥ ౨। ౩। ౭। ౨॥
౨౯ తాని॑ చా॒త్మనః॑ స్పృ॒ణోతి॑ । ఆ॒ది॒త్యస్య॑ చ॒ సాయు॑జ్యం గచ్ఛతి ।
చ॒తురున్న॑యతి । ద్విర్జు ॑హోతి । షడ్ఢో ॑తారమే॒వ తద్య॑జ్ఞక్ర ॒తుమా᳚ప్నోతి పశుబ॒న్ధమ్
। స్తనా॑వా॒ణ్డౌ శి॒శ్నమవా᳚ఞ్చం ప్రా ॒ణమ్ । తాని॑ చా॒త్మనః॑ స్పృ॒ణోతి॑ ।
ఆ॒ది॒త్యస్య॑ చ॒ సాయు॑జ్యం గచ్ఛతి । చ॒తురున్న॑యతి । ద్విర్జు ॑హోతి ॥ ౨। ౩। ౭।
౩॥
౩౦ స॒మిథ్స॑ప్త॒మీ । స॒ప్తహో॑తారమే॒వ తద్య॑జ్ఞక్ర ॒తుమా᳚ప్నోతి సౌ॒మ్యమ॑ధ్వ॒రమ్
। స॒ప్త చా॒త్మనః॑ శీర్ష ణ్యా
॒ ᳚న్ప్రా॒ణాన్థ్స్పృ॒ణోతి॑ । ఆ॒ది॒త్యస్య॑ చ॒
సాయు॑జ్యం గచ్ఛతి । చ॒తురున్న॑యతి । ద్విర్జు ॒హోతి॑ । ద్విర్నిమా᳚ర్ష్టి । ద్విః
ప్రాశ్నా॑తి । దశ॑హోతారమే॒వ తద్య॑జ్ఞక్ర ॒తుమా᳚ప్నోతి సంవథ్స॒రమ్ । సర్వం॑
చా॒త్మాన॒మప॑రివర్గ౨ꣳ స్పృ॒ణోతి॑ । ఆ॒ది॒త్యస్య॑ చ॒ సాయు॑జ్యం గచ్ఛతి ॥
౨। ౩। ౭। ౪॥ అ॒గ్ని॒హో॒త్రం మ॒జ్జానం॒ ద్విర్జు ॑హో॒త్యప॑రివర్గ౨ꣳ స్పృ॒ణోత్యేకం॑
చ ॥ ౭॥
౩౧ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత॒ ప్రజా॑యే॒యేతి॑ । స తపో॑ఽతప్యత । సో᳚ఽన్తర్వా॑నభవత్
। స హరి॑తః శ్యా॒వో॑ఽభవత్ । తస్మా॒థ్స్త్ర్య॑న్తర్వ॑త్నీ । హరి॑ణీ స॒తీ శ్యా॒వా
భ॑వతి । స వి॒జాయ॑మానో॒ గర్భే॑ణాతామ్యత్ । స తా॒న్తః కృ॒ష్ణః శ్యా॒వో॑ఽభవత్ ।
తస్మా᳚త్తా ॒న్తః కృ॒ష్ణః శ్యా॒వో భ॑వతి । తస్యాసు॑రే॒వాజీ॑వత్ ॥ ౨। ౩। ౮। ౧॥
౩౨ తేనాసు॒నాఽసు॑రానసృజత । తదసు॑రాణామసుర॒త్వమ్ । య ఏ॒వమసు॑రాణామసుర॒త్వం

వేద॑
। అసు॑మానే॒వ భ॑వతి । నైన॒మసు॑ర్జహాతి । సోఽసు॑రాన్థ్సృ॒ష్ట్వా పి॒తేవా॑మన్యత
। తదను॑ పి॒తౄన॑సృజత । తత్పి॑తృ॒ణాం పి॑తృ॒త్వమ్ । య ఏ॒వం పి॑తృ॒ణాం
పి॑తృ॒త్వం వేద॑ । పి॒తేవై ॒వ స్వానాం᳚ భవతి ॥ ౨। ౩। ౮। ౨॥
౩౩ యన్త్య॑స్య పి॒తరో॒ హవ᳚మ్ । స పి॒తౄన్థ్సృ॒ష్ట్వాఽమ॑నస్యత్ । తదను॑
మను॒ష్యా॑నసృజత । తన్మ॑ను॒ష్యా॑ణాం మనుష్య॒త్వమ్ । య ఏ॒వం మ॑ను॒ష్యా॑ణాం
మనుష్య॒త్వం వేద॑ । మ॒న॒స్వ్యే॑వ భ॑వతి । నైనం॒ మను॑ర్జహాతి । తస్మై॑
మను॒ష్యా᳚న్థ్ససృజా॒నాయ॑ । దివా॑ దేవ॒త్రాఽభ॑వత్ । తదను॑ దే॒వాన॑సృజత ।
తద్దే ॒వానాం᳚ దేవ॒త్వమ్ । య ఏ॒వం దే॒వానాం᳚ దేవ॒త్వం వేద॑ । దివా॑ హై ॒వాస్య॑
దేవ॒త్రా భ॑వతి । తాని॒ వా ఏ॒తాని॑ చ॒త్వార్యమ్భాꣳ
’సి । దే॒వా మ॑ను॒ష్యాః᳚
పి॒తరోఽసు॑రాః । తేషు॒ సర్వే॒ష్వమ్భో॒ నభ॑ ఇవ భవతి । య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౩।

౮। ౩॥ అ॒జీ॒వ॒థ్స్వానాం᳚ భవతి దే॒వాన॑సృజత స॒ప్త చ॑ ॥ ౮॥
౩౪ బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । యో వా ఇ॒మం వి॒ద్యాత్ । యతో॒ఽయం పవ॑తే । యద॑భి॒
పవ॑తే । యద॑భి సం॒పవ॑తే । సర్వ॒మాయు॑రియాత్ । న పు॒రాఽఽయు॑షః॒ ప్రమీ॑యేత ।
ప॒శు॒మాన్థ్స్యా᳚త్ । వి॒న్దేత॑ ప్ర ॒జామ్ । యో వా ఇ॒మం వేద॑ ॥ ౨। ౩। ౯। ౧॥
౩౫ యతో॒ఽయం పవ॑తే । యద॑భి॒పవ॑తే । యద॑భిసం॒పవ॑తే । సర్వ॒మాయు॑రేతి ।
న పు॒రాఽఽయు॑షః॒ ప్రమీ॑యతే । ప॒శు॒మాన్భ॑వతి । వి॒న్దతే᳚ ప్ర ॒జామ్ । అ॒ద్భ్యః
ప॑వతే । అ॒పో॑ఽభి ప॑వతే । అ॒పో॑ఽభి సంప॑వతే ॥ ౨। ౩। ౯। ౨॥
౩౬ అ॒స్యాః ప॑వతే । ఇ॒మామ॒భి ప॑వతే । ఇ॒మామ॒భి సంప॑వతే । అ॒గ్నేః ప॑వతే ।
అ॒గ్నిమ॒భి ప॑వతే । అ॒గ్నిమ॒భి సంప॑వతే । అ॒న్తరి॑క్షాత్పవతే । అ॒న్తరి॑క్షమ॒భి
ప॑వతే । అ॒న్తరి॑క్షమ॒భి సంప॑వతే । ఆ॒ది॒త్యాత్ప॑వతే ॥ ౨। ౩। ౯। ౩॥
౩౭ ఆ॒ది॒త్యమ॒భి ప॑వతే । ఆ॒ది॒త్యమ॒భి సంప॑వతే । ద్యోః ప॑వతే । దివ॑మ॒భి
ప॑వతే । దివ॑మ॒భి సంప॑వతే । ది॒గ్భ్యః ప॑వతే । దిశో॒ఽభి ప॑వతే । దిశో॒ఽభి
సంప॑వతే । స యత్పు॒రస్తా ॒ద్వాతి॑ । ప్రా ॒ణ ఏ॒వ భూ॒త్వా పు॒రస్తా ᳚ద్వాతి ॥ ౨। ౩। ౯।
౪॥
౩౮ తస్మా᳚త్పు॒రస్తా ॒ద్వాన్త᳚మ్ । సర్వాః᳚ ప్ర ॒జాః ప్రతి॑నన్దన్తి । ప్రా ॒ణో హి ప్రి ॒యః
ప్ర ॒జానా᳚మ్ । ప్రా ॒ణ ఇ॑వ ప్రి ॒యః ప్ర ॒జానాం᳚ భవతి । య ఏ॒వం వేద॑ । స వా ఏ॒ష
ప్రా ॒ణ ఏ॒వ । అథ॒ యద్ద ॑క్షిణ॒తో వాతి॑ । మా॒త॒రిశ్వై॒వ భూ॒త్వా ద॑క్షిణ॒తో
వా॑తి । తస్మా᳚ద్దక్షిణ॒తో వాన్తం॑ వి॒ద్యాత్ । సర్వా॒ దిశ॒ ఆవా॑తి ॥ ౨। ౩। ౯। ౫॥
౩౯ సర్వా॒ దిశోఽను॒వివా॑తి । సర్వా॒ దిశోఽను॒ సంవా॒తీతి॑ । స వా ఏ॒ష
మా॑త॒రిశ్వై॒వ । అథ॒ యత్ప॒శ్చాద్వాతి॑ । పవ॑మాన ఏ॒వ భూ॒త్వా ప॒శ్చాద్వా॑తి
। పూ॒తమ॑స్మా॒ ఆహ॑రన్తి । పూ॒తముప॑హరన్తి । పూ॒తమ॑శ్నాతి । య ఏ॒వం వేద॑ ।
స వా ఏ॒ష పవ॑మాన ఏ॒వ ॥ ౨। ౩। ౯। ౬॥
౪౦ అథ॒ యదు॑త్తర॒తో వాతి॑ । స॒వి॒తైవ భూ॒త్వోత్త॑ర॒తో వా॑తి ।
స॒వి॒తేవ॒ స్వానాం᳚ భవతి । య ఏ॒వం వేద॑ । స వా ఏ॒ష స॑వి॒తైవ । తే య
ఏ॑నం పు॒రస్తా ॑దా॒యన్త॑ముప॒వద॑న్తి । య ఏ॒వాస్య॑ పు॒రస్తా ᳚త్పా॒ప్మానః॑ ।
తాగ్స్తేఽప॑ఘ్నన్తి । పు॒రస్తా ॒దిత॑రాన్పా॒ప్మనః॑ సచన్తే । అథ॒ య ఏ॑నం దక్షిణ॒త
ఆ॒యన్త॑ముప॒వద॑న్తి ॥ ౨। ౩। ౯। ౭॥
౪౧ య ఏ॒వాస్య॑ దక్షిణ॒తః పా॒ప్మానః॑ । తాగ్స్తేఽప॑ఘ్నన్తి । ద॒క్షి॒ణ॒త
ఇత॑రాన్పా॒ప్మనః॑ సచన్తే । అథ॒ య ఏ॑నం ప॒శ్చాదా॒యన్త॑ముప॒ వద॑న్తి ।
య ఏ॒వాస్య॑ ప॒శ్చాత్పా॒ప్మానః॑ । తాగ్స్తేఽప॑ఘ్నన్తి । ప॒శ్చాదిత॑రాన్పా॒ప్మనః॑
సచన్తే । అథ॒ య ఏ॑నముత్తర॒త ఆ॒యన్త॑ముప॒ వద॑న్తి । య ఏ॒వాస్యో᳚త్తర॒తః
పా॒ప్మానః॑ । తాగ్స్తేఽప॑ఘ్నన్తి ॥ ౨। ౩। ౯। ౮॥
౪౨ ఉ॒త్త॒ర॒త ఇత॑రాన్పా॒ప్మనః॑ సచన్తే । తస్మా॑దే॒వం వి॒ద్వాన్ । వీవ॑ నృత్యేత్
। ప్రేవ॑ చలేత్ । వ్యస్యే॑వా॒క్ష్యౌ భా॑షేత । మ॒ణ్టయే॑దివ । క్రా థయే
॒ ॑దివ ।
శ‍ృ॒ఙ్గా ॒యేతే॑వ । ఉ॒త మోప॑ వదేయుః । ఉ॒త మే॑ పా॒ప్మాన॒మప॑హన్యు॒రితి॑ । స
యాం దిశꣳ
’ స॒నిమే॒ష్యన్థ్స్యాత్ । య॒దా తాం దిశం॒ వాతో॑ వా॒యాత్ । అథ॒ ప్రవే॒యాత్
।
ప్ర వా॑ ధావయేత్ । సా॒తమే॒వ ర॑ది॒తం వ్యూ॑ఢం గ॒న్ధమ॒భి ప్రచ్య॑వతే । ఆఽస్య॒
తం జ॑నప॒దం పూర్వా॑ కీ॒ర్తిర్గ ॑చ్ఛతి । దాన॑కామా అస్మై ప్ర ॒జా భ॑వన్తి । య ఏ॒వం
వేద॑ ॥ ౨। ౩। ౯। ౯॥ వేద॒ సంప॑వత ఆది॒త్యాత్ప॑వతే వా॒త్యా వా᳚త్యే॒ష పవ॑మాన ఏ॒వ
ద॑క్షిణ॒త ఆ॒యన్త॑ముప॒ వద॑న్త్యుత్తర॒తః పా॒ప్మాన॒స్తాగ్స్తేఽప॑ఘ్న॒న్తీత్య॒ష్టౌ

చ॑ ॥ ౯ ॥
౪౩ ప్ర ॒జాప॑తిః॒ సోమ॒ꣳ రాజా॑నమసృజత । తం త్రయో॒ వేదా॒ అన్వ॑సృజ్యన్త । తాన్
హస్తే॑ఽకురుత । అథ॒ హ సీతా॑ సావి॒త్రీ । సోమ॒ꣳ రాజా॑నం చకమే । శ్ర ॒ద్ధాము॒
స చ॑కమే । సా హ॑ పి॒తరం॑ ప్ర ॒జాప॑తి॒ముప॑ససార । తꣳ హో॑వాచ । నమ॑స్తే
అస్తు భగవః । ఉప॑ త్వాఽయాని ॥ ౨। ౩। ౧౦। ౧॥
౪౪ ప్ర త్వా॑ పద్యే । సోమం॒ వై రాజా॑నం కామయే । శ్ర ॒ద్ధాము॒ స కా॑మయత॒ ఇతి॑ ।
తస్యా॑
ఉ॒ హ స్థా ॑గ॒రమ॑లఙ్కా॒రం క॑ల్పయి॒త్వా । దశ॑హోతారం పు॒రస్తా ᳚ద్వ్యా॒ఖ్యాయ॑
। చతు॑ర్హోతారం దక్షిణ॒తః । పఞ్చ॑హోతారం ప॒శ్చాత్ । షడ్ఢో తారముత్తర
॑ ॒తః ।
స॒ప్తహో॑తారము॒పరి॑ష్టాత్ । సం॒భా॒రైశ్చ॒ పత్ని॑భిశ్చ॒ ముఖే॑ఽలం॒కృత్య॑
॥ ౨। ౩। ౧౦। ౨॥
౪౫ ఆఽస్యార్ధం వ॑వ్రాజ । తాꣳ హో॒దీక్ష్యో॑వాచ । ఉప॒ మాఽఽవ॑ర్త॒స్వేతి॑ । తꣳ
హో॑వాచ । భోగం॒ తు మ॒ ఆచ॑క్ష్వ । ఏ॒తన్మ॒ ఆచ॑క్ష్వ । యత్తే॑ పా॒ణావితి॑ ।
తస్యా॑ ఉ॒ హ త్రీన్, వేదా॒న్ప్రద॑దౌ । తస్మా॒దు హ॒ స్త్రియో॒ భోగ॒మైవ హా॑రయన్తే ।
స యః కా॒మయే॑త ప్రి ॒యః స్యా॒మితి॑ ॥ ౨। ౩। ౧౦। ౩॥
౪౬ యం వా॑ కా॒మయే॑త ప్రి ॒యః స్యా॒దితి॑ । తస్మా॑ ఏ॒త౨ꣳ స్థా ॑గ॒రమ॑లంకా॒రం
క॑ల్పయి॒త్వా । దశ॑హోతారం పు॒రస్తా ᳚ద్వ్యా॒ఖ్యాయ॑ । చతు॑ర్హోతారం దక్షిణ॒తః ।
పఞ్చ॑హోతారం ప॒శ్చాత్ । షడ్ఢో ॑తారముత్తర॒తః । స॒ప్తహో॑తారము॒పరి॑ష్టాత్ ।
సం॒భా॒రైశ్చ॒ పత్ని॑భిశ్చ॒ ముఖే॑ఽలం॒కృత్య॑ । ఆఽస్యార్ధం వ్ర ॑జేత్ ।
ప్రి ॒యో హై ॒వ భ॑వతి ॥ ౨। ౩। ౧౦। ౪॥ అ॒యా॒న్య॒లం॒కృత్య॑ స్యా॒మితి॑ భవతి ॥ ౧౦॥
౪౭ బ్రహ్మా᳚త్మ॒న్వద॑సృజత । తద॑కామయత । సమా॒త్మనా॑ పద్యే॒యేతి॑ ।
ఆత్మ॒న్నాత్మ॒న్నిత్యామ॑న్త్రయత । తస్మై॑ దశ॒మꣳ హూ॒తః ప్రత్య॑శ‍ృణోత్ । స
దశ॑హూతోఽభవత్ । దశ॑హూతో హ॒ వై నామై ॒షః । తం వా ఏ॒తం దశ॑హూత॒ꣳ
సన్త᳚మ్ । దశ॑హో॒తేత్యాచ॑క్షతే ప॒రోక్షే॑ణ । ప॒రోక్ష॑ప్రియా ఇవ॒ హి దే॒వాః ॥
౨। ౩। ౧౧। ౧॥
౪౮ ఆత్మ॒న్నాత్మ॒న్నిత్యామ॑న్త్రయత । తస్మై॑ సప్త॒మꣳ హూ॒తః ప్రత్య॑శ‍ృణోత్
॒ । తం వా ఏ॒తꣳ
। స స॒ప్తహూ॑తోఽభవత్ । స॒ప్తహూ॑తో హ॒ వై నామై షః
స॒ప్తహూ॑త॒ꣳ సన్త᳚మ్ । స॒ప్తహో॒తేత్యాచ॑క్షతే ప॒రోక్షే॑ణ । ప॒రోక్ష॑ప్రియా
ఇవ॒ హి దే॒వాః । ఆత్మ॒న్నాత్మ॒న్నిత్యామ॑న్త్రయత । తస్మై॑ ష॒ష్ఠ ꣳ హూ॒తః
ప్రత్య॑శ‍ృణోత్ । స షడ్ఢూ ॑తోఽభవత్ ।
౪౯ షడ్ఢూ ॑తో హ॒ వై నామై ॒షః । తం వా ఏ॒తꣳ షడ్ఢూ ॑త॒ꣳ సన్త᳚మ్
॒
। షడ్ఢో తేత్యాచ ॑క్షతే ప॒రోక్షే॑ణ । ప॒రోక్ష॑ప్రియా ఇవ॒ హి దే॒వాః ।
ఆత్మ॒న్నాత్మ॒న్నిత్యామ॑న్త్రయత । తస్మై॑ పఞ్చ॒మꣳ హూ॒తః ప్రత్య॑శ‍ృణోత్ । స
పఞ్చ॑హూతోఽభవత్ । పఞ్చ॑హూతో హ॒ వై నామై ॒షః । తం వా ఏ॒తం పఞ్చ॑హూత॒ꣳ
సన్త᳚మ్ । పఞ్చ॑హో॒తేత్యాచ॑క్షతే ప॒రోక్షే॑ణ ॥ ౨। ౩। ౧౧। ౩॥
౫౦ ప॒రోక్ష॑ప్రియా ఇవ॒ హి దే॒వాః । ఆత్మ॒న్నాత్మ॒న్నిత్యామ॑న్త్రయత । తస్మై॑
చతు॒ర్థ ꣳ హూ॒తః ప్రత్య॑శ‍ృణోత్ । స చతు॑ర్హూతోఽభవత్ । చతు॑ర్హూతో హ॒ వై
నామై ॒షః । తం వా ఏ॒తం చతు॑ర్హూత॒ꣳ సన్త᳚మ్ । చతు॑ర్హో ॒తేత్యాచ॑క్షతే
ప॒రోక్షే॑ణ । ప॒రోక్ష॑ప్రియా ఇవ॒ హి దే॒వాః । తమ॑బ్రవీత్ । త్వం వై మే॒
నేది॑ష్ఠ ꣳ హూ॒తః ప్రత్య॑శ్రౌషీః । త్వయై ॑నానాఖ్యా॒తార॒ ఇతి॑ । తస్మా॒న్ను
హై ॑నా॒గ్॒శ్చతు॑ర్హోతార॒ ఇత్యాచ॑క్షతే । తస్మా᳚చ్ఛుశ్రూ ॒షుః పు॒త్రాణా॒ꣳ
హృద్య॑తమః । నేది॑ష్ఠో ॒ హృద్య॑తమః । నేది॑ష్ఠో ॒ బ్రహ్మ॑ణో భవతి । య
ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౩। ౧౧। ౪॥ దే॒వాః షడ్ఢూ ॑తోఽభవ॒త్పఞ్చ॑హో॒తేత్యాచ॑క్షతే
ప॒రోక్షే॑ణాశ్రౌషీః॒ షట్చ॑ ॥ ౧౧॥
బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినః॒ కిం దక్షి॑ణాం॒ యో వా అవి॑ద్వా॒న్తస్య॒ వై బ్ర ॑హ్మవా॒దినో॒
యద్దశ॑హోతారః ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వ్య॑స్రం ప్ర ॒జాప॑తిః॒ పురు॑షం ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత॒
స తపః॒ సో᳚ఽన్తర్వా᳚న్బ్రహ్మవా॒దినో॒ యో వా ఇ॒మం వి॒ద్యాత్ప్ర॒జాప॑తిః॒ సోమ॒ꣳ
రాజా॑నం॒ బ్రహ్మా᳚త్మ॒న్వదేకా॑దశ ॥ ౧౧॥
బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దిన॒స్తస్య॒ వా అ॒గ్నేర్యద్వా ఇ॒దం కించ॑ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత॒ య
ఏ॒వాస్య॑ దక్షిణ॒తః ప॑ఞ్చా॒శత్ ॥ ౫౦॥

బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॒ య ఏ॒వం వేద॑ ॥
ద్వితీయాష్టకే చతుర్థః ప్రపాఠకః ౪

౧ జుష్టో ॒ దమూ॑నా॒ అతి॑థిర్దురో॒ణే । ఇ॒మం నో॑ య॒జ్ఞముప॑యాహి వి॒ద్వాన్ । విశ్వా॑
అగ్నేఽభి॒యుజో॑ వి॒హత్య॑ । శ॒త్రూ ॒య॒తామాభ॑రా॒ భోజ॑నాని । అగ్నే॒ శర్ధ ॑
మహ॒తే సౌభ॑గాయ । తవ॑ ద్యు॒మ్నాన్యు॑త్త॒మాని॑ సన్తు । సం జా᳚స్ప॒త్యꣳ
సు॒యమ॒మాకృ॑ణుష్వ । శ॒త్రూ ॒య॒తామ॒భితి॑ష్ఠా ॒ మహాꣳ
’సి । అగ్నే॒ యో
నో॒ఽభితో॒ జనః॑ । వృకో॒ వారో॒ జిఘాꣳ

’సతి ॥ ౨। ౪। ౧। ౧॥
౨ తాగ్స్త్వం వృ॑త్రహఞ్జహి । వస్వ॒స్మభ్య॒మాభ॑ర । అగ్నే॒ యో నో॑ఽభి॒దాస॑తి ।

స॒మా॒నో యశ్చ॒ నిష్ట్యః॑ । ఇ॒ధ్మస్యే॑వ ప్ర ॒క్షాయ॑తః । మా తస్యోచ్ఛే॑షి॒
కిఞ్చ॒న । త్వమి॑న్ద్రాభి॒భూర॑సి । దే॒వో విజ్ఞా ॑తవీర్యః । వృ॒త్ర ॒హా
పు॑రు॒చేత॑నః । అప॒ ప్రాచ॑ ఇన్ద్ర॒ విశ్వాꣳ
’ అ॒మిత్రాన్॑ ॥ ౨। ౪। ౧। ౨॥
౩ అపాపా॑చో అభిభూతే నుదస్వ । అపోదీ॑చో॒ అప॑శూరాధ॒రాచ॑ ఊ॒రౌ । యథా॒ తవ॒

శర్మ॒న్మదే॑మ । తమిన్ద్రం॑ వాజయామసి । మ॒హే వృ॒త్రాయ॒ హన్త॑వే । స వృషా॑
వృష॒భో భు॑వత్ । యు॒జే రథం॑ గ॒వేష॑ణ॒ꣳ హరి॑భ్యామ్ । ఉప॒ బ్రహ్మా॑ణి
జుజుషా॒ణమ॑స్థుః । విబా॑ధిష్టా ॒స్య రోద॑సీ మహి॒త్వా । ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రాణ్య॑ప్ర ॒తీ
జ॑ఘ॒న్వాన్ ॥ ౨। ౪। ౧। ౩॥
౪ హ॒వ్య॒వాహ॑మభిమాతి॒షాహ᳚మ్ । ర॒క్షో॒హణం॒ పృత॑నాసు జి॒ష్ణుమ్ ।
జ్యోతి॑ష్మన్తం॒ దీద్య॑తం॒ పుర॑న్ధిమ్ । అ॒గ్ని౨ꣳ స్వి॑ష్ట ॒కృత॒మాహు॑వేమ ।
స్వి॑ష్టమగ్నే అ॒భి తత్పృ॑ణాహి । విశ్వా॑ దేవ॒ పృత॑నా అ॒భిష్య । ఉ॒రుం నః॒
పన్థాం᳚ ప్రది॒శన్విభా॑హి । జ్యోతి॑ష్మద్ధేహ్య॒జరం॑ న॒ ఆయుః॑ । త్వామ॑గ్నే
హ॒విష్మ॑న్తః । దే॒వం మర్తా ॑స ఈడతే ॥ ౨। ౪। ౧। ౪॥
౫ మన్యే᳚ త్వా జా॒తవే॑దసమ్ । స హ॒వ్యా వ॑క్ష్యాను॒షక్ । విశ్వా॑ని నో దు॒ర్గహా॑
జాతవేదః । సిన్ధుం॒ న నా॒వా దు॑రి॒తాఽతి॑ పర్షి । అగ్నే॑ అత్రి ॒వన్మన॑సా గృణా॒నః ।
అ॒స్మాకం॑ బోధ్యవి॒తా త॒నూనా᳚మ్ । పూ॒షా గా అన్వే॑తు నః । పూ॒షా ర॑క్ష॒త్వర్వ॑తః

। పూ॒షా వాజꣳ
’ సనోతు నః । పూ॒షేమా ఆశా॒ అను॑వేద॒ సర్వాః᳚ ॥ ౨। ౪। ౧। ౫॥
౬ సో అ॒స్మాꣳ అభ॑యతమేన నేషత్ । స్వ॒స్తి॒దా అఘృ॑ణిః॒ సర్వ॑వీరః ।

అప్ర ॑యుచ్ఛన్పు॒ర ఏ॑తు॒ ప్రజా॒నన్ । త్వమ॑గ్నే స॒ప్రథా॑ అసి । జుష్టో ॒
హోతా॒ వరే᳚ణ్యః । త్వయా॑ య॒జ్ఞం విత॑న్వతే । అ॒గ్నీ రక్షాꣳ
’సి సేధతి
। శు॒క్రశో॑చి॒రమ॑ర్త్యః । శుచిః॑ పావ॒క ఈడ్యః॑ । అగ్నే॒ రక్షా॑ ణో॒

అꣳహ॑సః ॥ ౨। ౪। ౧। ౬॥
౭ ప్రతి॑ష్మ దేవ॒ రీష॑తః । తపి॑ష్ఠైర॒జరో॑ దహ । అగ్నే॒ హꣳసి॒ న్య॑త్రిణ᳚మ్ ।
దీద్య॒న్మర్త్యే॒ష్వా । స్వే క్షయే॑ శుచివ్రత । ఆ వా॑త వాహి భేష॒జమ్ । వి వా॑త వాహి॒
యద్రపః॑ । త్వꣳ హి వి॒శ్వభే॑షజః । దే॒వానాం᳚ దూ॒త ఈయ॑సే । ద్వావి॒మౌ వాతౌ॑
వాతః ॥ ౨। ౪। ౧। ౭॥
౮ ఆ సిన్ధో ॒రా ప॑రా॒వతః॑ । దక్షం॑ మే అ॒న్య ఆ॒వాతు॑ । పరా॒ఽన్యో వా॑తు॒ యద్రపః॑
। యద॒దో వా॑త తే గృ॒హే । అ॒మృత॑స్య ని॒ధిర్హి తః
॒ । తతో॑ నో దేహి జీ॒వసే᳚
। తతో॑ నో ధేహి భేష॒జమ్ । తతో॑ నో॒ మహ॒ ఆవ॑హ । వాత॒ ఆవా॑తు భేష॒జమ్ ।
శ॒మ్భూర్మ॑యో॒భూర్నో॑ హృ॒దే ॥ ౨। ౪। ౧। ౮॥
౯ ప్ర ణ॒ ఆయూꣳ
’షి తారిషత్ । త్వమ॑గ్నే అ॒యాఽసి॑ । అ॒యా సన్మన॑సా హి॒తః ।
అ॒యా సన్ హ॒వ్యమూ॑హిషే । అ॒యా నో॑ ధేహి భేష॒జమ్ । ఇ॒ష్టో అ॒గ్నిరాహు॑తః ।

స్వాహా॑కృతః పిపర్తు నః । స్వ॒గా దే॒వేభ్య॑ ఇ॒దం నమః॑ । కామో॑ భూ॒తస్య॒
భవ్య॑స్య । స॒మ్రాడేకో॒ విరా॑జతి ॥ ౨। ౪। ౧। ౯॥
౧౦ స ఇ॒దం ప్రతి॑పప్రథే । ఋ॒తూనుథ్సృ॑జతే వ॒శీ । కామ॒స్తదగ్రే ॒
సమ॑వర్త॒తాధి॑ । మన॑సో॒ రేతః॑ ప్రథ॒మం యదాసీ᳚త్ । స॒తో
బన్ధు ॒మస॑తి॒ నిర॑విన్దన్ । హృ॒ది ప్ర ॒తీష్యా॑ క॒వయో॑ మనీ॒షా । త్వయా॑
మన్యో స॒రథ॑మారు॒జన్తః॑ । హర్ష ॑మాణాసో ధృష॒తా మ॑రుత్వః । తి॒గ్మేష॑వ॒
ఆయు॑ధా స॒ꣳశిశా॑నాః । ఉప॒ప్రయ॑న్తి॒ నరో॑ అ॒గ్నిరూ॑పాః ॥ ౨। ౪। ౧। ౧౦॥
౧౧ మ॒న్యుర్భగో॑ మ॒న్యురే॒వాస॑ దే॒వః । మ॒న్యుర్హోతా॒ వరు॑ణో వి॒శ్వవే॑దాః ।
మ॒న్యుం విశ॑ ఈడతే దేవ॒యన్తీః᳚ । పా॒హి నో॑ మన్యో॒ తప॑సా॒ శ్రమే॑ణ । త్వమ॑గ్నే
వ్రత॒భృచ్ఛుచిః॑ । దే॒వాꣳ ఆసా॑దయా ఇ॒హ । అగ్నే॑ హ॒వ్యాయ॒ వోఢ॑వే ।
వ్ర ॒తా ను బిభ్ర ॑ద్వ్రత॒పా అదా᳚భ్యః । యజా॑నో దే॒వాꣳ అ॒జరః॑ సు॒వీరః॑
। దధ॒ద్రత్నా॑ని సువిదా॒నో అ॑గ్నే । గో॒పా॒య నో॑ జీ॒వసే॑ జాతవేదః ॥ ౨। ౪। ౧। ౧౧॥
జిఘాꣳ
’సత్య॒మిత్రా ᳚ఞ్జఘ॒న్వానీ॑డతే॒ సర్వా॒ అꣳహ॑సో వాతో హృ॒దే
రా॑జత్య॒గ్నిరూ॑పాః సువిదా॒నో అ॑గ్న॒ ఏకం॑ చ ॥ ౧॥

౧౨ చక్షు॑షో హేతే॒ మన॑సో హేతే । వాచో॑ హేతే॒ బ్రహ్మ॑ణో హేతే । యో
మా॑ఽఘా॒యుర॑భి॒దాస॑తి । తమ॑గ్నే మే॒న్యాఽమే॒నిం కృ॑ణు । యో మా॒ చక్షు॑షా॒
యో మన॑సా । యో వా॒చా బ్రహ్మ॑ణాఽఘా॒యుర॑భి॒దాస॑తి । తయా᳚ఽగ్నే॒ త్వం మే॒న్యా
।
అ॒ముమ॑మే॒నిం కృ॑ణు । యత్కించా॒సౌ మన॑సా॒ యచ్చ॑ వా॒చా । య॒జ్ఞైర్జు ॒హోతి॒
యజు॑షా హ॒విర్భిః॑ ॥ ౨। ౪। ౨। ౧॥
౧౩ తన్మృ॒త్యుర్నిరృ॑త్యా సంవిదా॒నః । పు॒రా ది॒ష్టాదాహు॑తీరస్య హన్తు । యా॒తు॒ధానా॒
నిరృ॑తి॒రాదు॒ రక్షః॑ । తే అ॑స్య ఘ్న॒న్త్వనృ॑తేన స॒త్యమ్ । ఇన్ద్రే॑షితా॒
ఆజ్య॑మస్య మథ్నన్తు । మా తథ్సమృ॑ద్ధి ॒ యద॒సౌ క॒రోతి॑ । హన్మి॑ తే॒ఽహం
కృ॒తꣳ హ॒విః । యో మే॑ ఘో॒రమచీ॑కృతః । అపా᳚ఞ్చౌ త ఉ॒భౌ బా॒హూ ।
అప॑నహ్యామ్యా॒స్య᳚మ్ ॥ ౨। ౪। ౨। ౨॥
౧౪ అప॑నహ్యామి తే బా॒హూ । అప॑నహ్యామ్యా॒స్య᳚మ్ । అ॒గ్నేర్దే ॒వస్య॒ బ్రహ్మ॑ణా । సర్వం॑
తేఽవధిషం కృ॒తమ్ । పు॒రాఽముష్య॑ వషట్కా॒రాత్ । య॒జ్ఞం దే॒వేషు॑ నస్కృధి ।
స్వి॑ష్టమ॒స్మాకం॑ భూయాత్ । మాఽస్మాన్ప్రాప॒న్నరా॑తయః । అన్తి॑ దూ॒రే స॒తో అ॑గ్నే
।
భ్రాతృ॑వ్యస్యాభి॒దాస॑తః ॥ ౨। ౪। ౨। ౩॥
౧౫ వ॒ష॒ట్కా॒రేణ॒ వజ్రే ॑ణ । కృ॒త్యాꣳ హ॑న్మి కృ॒తామ॒హమ్ । యో మా॒ నక్తం॒
దివా॑ సా॒యమ్ । ప్రా ॒తశ్చాహ్నో॑ ని॒పీయ॑తి । అ॒ద్యా తమి॑న్ద్ర॒ వజ్రే ॑ణ । భ్రాతృ॑వ్యం
పాదయామసి । ఇన్ద్ర॑స్య గృ॒హో॑ఽసి॒ తం త్వా᳚ । ప్రప॑ద్యే॒ సగుః॒ సాశ్వః॑ । స॒హ
యన్మే॒ అస్తి॒ తేన॑ । ఈడే॑ అ॒గ్నిం వి॑ప॒శ్చిత᳚మ్ ॥ ౨। ౪। ౨। ౪॥
౧౬ గి॒రా య॒జ్ఞస్య॒ సాధ॑నమ్ । శ్రు ॒ష్టీ ॒వానం॑ ధి॒తావా॑నమ్ । అగ్నే॑ శ॒కేమ॑

తే వ॒యమ్ । యమం॑ దే॒వస్య॑ వా॒జినః॑ । అతి॒ ద్వేషాꣳ
’సి తరేమ । అవ॑తం మా॒
సమ॑నసౌ॒ సమో॑కసౌ । సచే॑తసౌ॒ సరే॑తసౌ । ఉ॒భౌ మామ॑వతం జాతవేదసౌ ।

శి॒వౌ భ॑వతమ॒ద్య నః॑ । స్వ॒యం కృ॑ణ్వా॒నః సు॒గమప్ర ॑యావమ్ ॥ ౨। ౪। ౨। ౫॥
౧౭ తి॒గ్మశ‍ృ॑ఙ్గో వృష॒భః శోశు॑చానః । ప్ర ॒త్నꣳ
స॒ధస్థ ॒మను॒పశ్య॑మానః । ఆ తన్తు॑మ॒గ్నిర్ది ॒వ్యం త॑తాన । త్వం న॒స్తన్తు॑రు॒త
సేతు॑రగ్నే । త్వం పన్థా ॑ భవసి దేవ॒యానః॑ । త్వయా᳚ఽగ్నే పృ॒ష్ఠం వ॒యమారు॑హేమ ।
అథా॑ దే॒వైః స॑ధ॒మాదం॑ మదేమ । ఉదు॑త్త॒మం ము॑ముగ్ధి నః । వి పాశం॑ మధ్య॒మం
చృ॑త । అవా॑ధ॒మాని॑ జీ॒వసే᳚ ॥
౧౮ వ॒యꣳ సో॑మ వ్ర ॒తే తవ॑ । మన॑స్త॒నూషు॒ బిభ్ర ॑తః । ప్ర ॒జావ॑న్తో
అశీమహి । ఇ॒న్ద్రా॒ణీ దే॒వీ సు॒భగా॑ సు॒పత్నీ᳚ । ఉదꣳశే॑న పతి॒విద్యే॑ జిగాయ ।
త్రి ॒ꣳశద॑స్యా జ॒ఘనం॒ యోజ॑నాని । ఉ॒పస్థ ॒ ఇన్ద్ర॒గ్గ్ ॒ స్థవి॑రం బిభర్తి ।
సేనా॑ హ॒ నామ॑ పృథి॒వీ ధ॑నఞ్జ ॒యా । వి॒శ్వవ్య॑చా॒ అది॑తిః॒ సూర్య॑త్వక్ ।
ఇ॒న్ద్రా॒ణీ దే॒వీ ప్రా ॒సహా॒ దదా॑నా ॥ ౨। ౪। ౨। ౭॥
౧౯ సా నో॑ దే॒వీ సు॒హవా॒ శర్మ॑ యచ్ఛతు । ఆ త్వా॑ఽహార్షమ॒న్తర॑భూః
॒ ॒ష్ఠావి॑చాచలిః । విశ॑స్త్వా॒ సర్వా॑ వాఞ్ఛన్తు । మా
। ధ్రు వస్తి
త్వద్రా ॒ష్ట్రమధి॑భ్రశత్ । ధ్రు ॒వా ద్యౌర్ధ్రు॒వా పృ॑థి॒వీ । ధ్రు ॒వం విశ్వ॑మి॒దం
జగ॑త్ । ధ్రు ॒వా హ॒ పర్వ॑తా ఇ॒మే । ధ్రు ॒వో రాజా॑ వి॒శామ॒యమ్ । ఇ॒హైవైధి॒
మా వ్య॑థిష్ఠాః ॥ ౨। ౪। ౨। ౮॥
౨౦ పర్వ॑త ఇ॒వావి॑చాచలిః । ఇన్ద్ర॑ ఇవే॒హ ధ్రు ॒వస్తి॑ష్ఠ । ఇ॒హ రా॒ష్ట్రము॑
ధారయ । అ॒భితి॑ష్ఠ పృతన్య॒తః । అధ॑రే సన్తు॒ శత్ర ॑వః । ఇన్ద్ర॑ ఇవ
వృత్ర ॒హా తి॑ష్ఠ । అ॒పః, క్షేత్రా ॑ణి సం॒జయన్॑ । ఇన్ద్ర॑ ఏణమదీధరత్ । ధ్రు ॒వం
ధ్రు ॒వేణ॑ హ॒విషా᳚ । తస్మై॑ దే॒వా అధి॑బ్రవన్ । అ॒యం చ॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతిః॑
॥ హ॒విర్భి॑రా॒స్య॑మభి॒ దాస॑తో విప॒శ్చిత॒మప్ర యావం
॑ జీ॒వసే॒ దదా॑నా
వ్యథిష్ఠా బ్రవ॒న్నేకం॑ చ ॥ ౨। ౪। ౨। ౨॥
౨౧ జుష్టీ ॑ నరో॒ బ్రహ్మ॑ణా వః పితృ॒ణామ్ । అక్ష॑మవ్యయం॒ న కిలా॑ రిషాథ

। యచ్ఛక్వ॑రీషు బృహ॒తా రవే॑ణ । ఇన్ద్రే॒ శుష్మ॒మద॑ధాథా వసిష్ఠాః ।
పా॒వ॒కా నః॒ సర॑స్వతీ । వాజే॑భిర్వా॒జినీ॑వతీ । య॒జ్ఞం వ॑ష్టు ధి॒యా వ॑సుః
। సర॑స్వత్య॒భి నో॑ నేషి॒ వస్యః॑ । మా ప॑స్ఫరీః॒ పయ॑సా॒ మా న॒ ఆధ॑క్ ।
జు॒షస్వ॑ నః స॒ఖ్యా॑ వే॒శ్యా॑ చ ॥ ౨। ౪। ౩। ౧॥
౨౨ మా త్వత్క్షేత్రా ॒ణ్యర॑ణాని గన్మ । వృ॒ఞ్జే హ॒విర్నమ॑సా బ॒ర్॒హిర॒గ్నౌ ।
అయా॑మి॒ స్రుగ్ఘృ॒తవ॑తీ సువృ॒క్తిః । అమ్య॑క్షి॒ సద్మ॒ సద॑నే పృథి॒వ్యాః ।
అశ్రా ॑యి య॒జ్ఞః సూర్యే॒ న చక్షుః॑ । ఇ॒హార్వాఞ్చ॒మతి॑హ్వయే । ఇన్ద్రం॒ జైత్రా ॑య॒
జేత॑వే । అ॒స్మాక॑మస్తు॒ కేవ॑లః । అ॒ర్వాఞ్చ॒మిన్ద్ర॑మ॒ముతో॑ హవామహే । యో
గో॒జిద్ధ ॑న॒జిద॑శ్వ॒జిద్యః ॥ ౨। ౪। ౩। ౨॥
౨౩ ఇ॒మం నో॑ య॒జ్ఞం వి॑హ॒వే జు॑షస్వ । అ॒స్య కు॑ర్మో హరివో మే॒దినం॑ త్వా ।
అసం॑మృష్టో జాయసే మాతృ॒వోః శుచిః॑ । మ॒న్ద్రః క॒విరుద॑తిష్ఠో ॒ వివ॑స్వతః ।
ఘృ॒తేన॑ త్వాఽవర్ధయన్నగ్న ఆహుత । ధూ॒మస్తే॑ కే॒తుర॑భవద్ది ॒వి శ్రి ॒తః ।
అ॒గ్నిరగ్రే ᳚ ప్రథ॒మో దే॒వతా॑నామ్ । సంయా॑తానాముత్త॒మో విష్ణు ॑రాసీత్ । యజ॑మానాయ
పరి॒గృహ్య॑ దే॒వాన్ । దీ॒క్షయే॒దꣳ హ॒విరాగ॑చ్ఛతం నః ॥ ౨। ౪। ౩। ౩॥
౨౪ అ॒గ్నిశ్చ॑ విష్ణో ॒ తప॑ ఉత్త॒మం మ॒హః । దీ॒క్షా॒పా॒లేభ్యో॒ వన॑త॒ꣳ
హి శ॑క్రా । విశ్వై᳚ర్దే వైర్య
॒ ॒జ్ఞియైః᳚ సంవిదా॒నౌ । దీ॒క్షామ॒స్మై యజ॑మానాయ
ధత్తమ్ । ప్ర తద్విష్ణుః॑ స్తవతే వీ॒ర్యా॑య । మృ॒గో న భీ॒మః కు॑చ॒రో గి॑రి॒ష్ఠాః
। యస్యో॒రుషు॑ త్రి షు
॒ వి॒క్రమ॑ణేషు । అధి॑క్షి॒యన్తి॒ భువ॑నాని॒ విశ్వా᳚ ।
నూ మర్తో ॑ దయతే సని॒ష్యన్, యః । విష్ణ ॑వ ఉరుగా॒యాయ॒ దాశ॑త్ ॥ ౨। ౪। ౩। ౪॥
౨౫ ప్ర యః స॒త్రాచా॒ మన॑సా॒ యజాతై॑ । ఏ॒తావ॑న్తం॒ నర్య॑మా॒వివా॑సాత్ ।
విచ॑క్రమే పృథి॒వీమే॒ష ఏ॒తామ్ । క్షేత్రా ॑య॒ విష్ణు ॒ర్మను॑షే దశ॒స్యన్ ।
ధ్రు ॒వాసో॑ అస్య కీ॒రయో॒ జనా॑సః । ఉ॒రు॒క్షి॒తిꣳ సు॒జని॑మాచకార । త్రిర్దే ॒వః
పృ॑థి॒వీమే॒ష ఏ॒తామ్ । విచ॑క్రమే శ॒తర్చ॑సం మహి॒త్వా । ప్ర విష్ణు ॑రస్తు
త॒వస॒స్తవీ॑యాన్ । త్వే॒ష౨ꣳ హ్య॑స్య॒ స్థవి॑రస్య॒ నామ॑ ॥ ౨। ౪। ౩। ౫॥
౨౬ హోతా॑రం చి॒త్రర॑థమధ్వ॒రస్య॑ । య॒జ్ఞస్య॑ యజ్ఞస్య కే॒తుꣳ

రుశ॑న్తమ్ । ప్రత్య॑ర్ధిం దే॒వస్య॑ దేవస్య మ॒హ్నా । శ్రి ॒యా త్వ॑గ్నిమతి॑థిం॒
జనా॑నామ్ । ఆ నో॒ విశ్వా॑భిరూ॒తిభిః॑ స॒జోషాః᳚ । బ్రహ్మ॑ జుషా॒ణో హ॑ర్యశ్వ యాహి ।
వరీ॑వృజ॒థ్స్థవి॑రేభిః సుశిప్ర । అ॒స్మే దధ॒ద్వృష॑ణ॒ꣳ శుష్మ॑మిన్ద్ర ।
ఇన్ద్రః॑ సువ॒ర్॒షా జ॒నయ॒న్నహా॑ని । జి॒గాయో॒శిగ్భిః॒ పృత॑నా అభి॒శ్రీః ॥ ౨। ౪। ౩। ౬॥
౨౭ ప్రారో॑చయ॒న్మన॑వే కే॒తుమహ్నా᳚మ్ । అవి॑న్ద ॒జ్జ్యోతి॑ర్బృహ॒తే రణా॑య ।
అశ్వి॑నా॒వవ॑సే॒ నిహ్వ॑యే వామ్ । ఆ నూ॒నం యా॑తꣳ సుకృ॒తాయ॑ విప్రా ।
ప్రా ॒త॒ర్యు॒క్తేన॑ సు॒వృతా॒ రథే॑న । ఉ॒పాగ॑చ్ఛత॒మవ॒సాఽఽగ॑తం నః ।
అ॒వి॒ష్టం ధీ॒ష్వశ్వి॑నా న ఆ॒సు । ప్ర ॒జావ॒ద్రేతో॒ అహ్ర ॑యం నో అస్తు । ఆవాం᳚ తో॒కే
తన॑యే॒ తూతు॑జానాః । సు॒రత్నా॑సో దే॒వవీ॑తిం గమేమ ॥ ౨। ౪। ౩। ౭॥
౨౮ త్వꣳ సో॑మ॒ క్రతు॑భిః సు॒క్రతు॑ర్భూః । త్వం దక్షైః᳚ సు॒దక్షో॑ వి॒శ్వవే॑దాః
। త్వం వృషా॑ వృష॒త్వేభి॑ర్మహి॒త్వా । ద్యు॒మ్నేభి॑ర్ద్యు॒మ్న్య॑భవో నృ॒చక్షాః᳚ ।
అషా॑ఢం యు॒థ్సు పృత॑నాసు॒ పప్రి ᳚మ్ । సు॒వ॒ర్॒షామ॒ప్స్వాం వృ॒జన॑స్య గో॒పామ్ ।
భ॒రే॒షు॒జాꣳ సు॑క్షి॒తిꣳ సు॒శ్రవ॑సమ్ । జయ॑న్తం॒ త్వామను॑ మదేమ సోమ ।
భవా॑ మి॒త్రో న శేవ్యో॑ ఘృ॒తాసు॑తిః । విభూ॑తద్యుమ్న ఏవ॒యా ఉ॑ స॒ప్రథాః᳚ ॥
౨। ౪। ౩। ౮॥
౨౯ అధా॑ తే విష్ణో వి॒దుషా॑చి॒దృధ్యః॑ । స్తోమో॑ య॒జ్ఞస్య॒ రాధ్యో॑ హ॒విష్మ॑తః
। యః పూ॒ర్వ్యాయ॑ వే॒ధసే॒ నవీ॑యసే । సు॒మజ్జా నయే
॑ ॒ విష్ణ వే
॑ ॒ దదా॑శతి । యో
జా॒తమ॒స్య మ॑హ॒తో మ॒హి బ్రవా᳚త్ । సేదుః॒ శ్రవో॑భిర్యు॒జ్యం॑చిద॒భ్య॑సత్ ।
తము॑ స్తోతారః పూ॒ర్వ్యం యథా॑ వి॒ద ఋ॒తస్య॑ । గర్భꣳ
’ హ॒విషా॑ పిపర్తన ।
ఆఽస్య॑ జా॒నన్తో॒ నామ॑ చిద్వివక్తన । బృ॒హత్తే॑ విష్ణో సుమ॒తిం భ॑జామహే ॥ ౨। ౪। ౩।

౯॥
౩౦ ఇ॒మా ధా॒నా ఘృ॑త॒స్నువః॑ । హరీ॑ ఇ॒హోప॑వక్షతః । ఇన్ద్రꣳ
’ సు॒ఖత॑మే॒
రథే᳚ । ఏ॒ష బ్ర ॒హ్మా ప్ర తే॑ మ॒హే । వి॒దథే॑ శꣳసిష॒ꣳ హరీ᳚ । య
ఋ॒త్వియః॒ ప్ర తే॑ వన్వే । వ॒నుషో॑ హర్య॒తం మద᳚మ్ । ఇన్ద్రో॒ నామ॑ ఘృ॒తం న
యః । హరి॑భి॒శ్చారు॒ సేచ॑తే । శ్రు ॒తో గ॒ణ ఆ త్వా॑ విశన్తు ॥ ౨। ౪। ౩। ౧౦॥

౩౧ హరి॑వర్పసం॒ గిరః॑ । ఆ చ॑ర్షణి॒ప్రా వృ॑ష॒భో జనా॑నామ్ । రాజా॑
కృష్టీ ॒నాం పు॑రుహూ॒త ఇన్ద్రః॑ । స్తు॒తః శ్ర ॑వ॒స్యన్నవ॒సోప॑మ॒ద్రిక్ । యు॒క్త్వా
హరీ॒ వృష॒ణాఽఽయా᳚హ్య॒ర్వాఙ్ । ప్ర యథ్సిన్ధ ॑వః ప్రస॒వం యదాయన్॑ । ఆపః॑
సము॒ద్ర ꣳ ర॒థ్యే॑వ జగ్ముః । అత॑శ్చి॒దిన్ద్రః॒ సద॑సో॒ వరీ॑యాన్ । యదీ॒ꣳ
సోమః॑ పృ॒ణతి॑ దు॒గ్ధో అ॒ꣳశుః । హ్వయా॑మసి॒ త్వేన్ద్ర॑ యా॒హ్య॑ర్వాఙ్ ॥ ౨। ౪।
౩। ౧౧॥
౩౨ అరం॑ తే॒ సోమ॑స్త॒నువే॑ భవాతి । శత॑క్రతో మా॒దయ॑స్వా సు॒తేషు॑ ।
ప్రాస్మాꣳ అ॑వ॒ పృత॑నాసు॒ ప్ర యు॒థ్సు । ఇన్ద్రా॑య॒ సోమాః᳚ ప్ర ॒దివో॒ విదా॑నాః ।
ఋ॒భుర్యేభి॒ర్వృష॑పర్వా॒ విహా॑యాః । ప్ర ॒య॒మ్యమా॑ణా॒న్ప్రతి॒ షూ గృ॑భాయ ।
ఇన్ద్ర॒ పిబ॒ వృష॑ధూతస్య॒ వృష్ణః॑ । అహే॑డమాన॒ ఉప॑యాహి య॒జ్ఞమ్ । తుభ్యం॑
పవన్త॒ ఇన్ద ॑వః సు॒తాసః॑ । గావో॒ న వ॑జ్రిన్థ్స్వ॒మోకో॒ అచ్ఛ॑ ॥ ౨। ౪। ౩। ౧౨॥
౩౩ ఇన్ద్రాగ॑హి ప్రథ॒మో య॒జ్ఞియా॑నామ్ । యా తే॑ కా॒కుథ్సుకృ॑తా॒ యా వరి॑ష్ఠా ।
యయా॒ శశ్వ॒త్పిబ॑సి॒ మధ్వ॑ ఊ॒ర్మిమ్ । తయా॑ పాహి॒ ప్ర తే॑ అధ్వ॒ర్యుర॑స్థాత్ ।
సం తే॒ వజ్రో ॑ వర్తతామిన్ద్ర గ॒వ్యుః । ప్రా ॒త॒ర్యుజా॒ విబో॑ధయ । అశ్వి॑నా॒ వేహ
గ॑చ్ఛతమ్ । అ॒స్య సోమ॑స్య పీ॒తయే᳚ । ప్రా ॒త॒ర్యావా॑ణా ప్రథ॒మా య॑జధ్వమ్ । పు॒రా
గృధ్రా ॒దర॑రుషః పిబాథః । ప్రా ॒తర్హి య॒జ్ఞమ॒శ్వినా॒ దధా॑తే । ప్రశꣳ
’సన్తి
క॒వయః॑ పూర్వ॒భాజః॑ । ప్రా ॒తర్య॑జధ్వమ॒శ్వినా॑ హినోత । న సా॒యమ॑స్తి దేవ॒యా

అజు॑ష్టమ్ । ఉ॒తాన్యో అ॒స్మద్య॑జతే॒ విచా॑యః । పూర్వః॑ పూర్వో॒ యజ॑మానో॒ వనీ॑యాన్
॥
౨। ౪। ౩। ౧౩॥ చా॒శ్వ॒జిద్యో గ॑చ్ఛతం నో॒ దాశ॒న్నామా॑భి॒శ్రీర్గ ॑మేమ స॒ప్రథా॑
భజామహే విశన్తు యా॒హ్య॑ర్వాఙచ్ఛ॑ పిబాథః॒ షట్చ॑ ॥ ౩॥
౩౪ న॒క్తం॒ జా॒తాఽస్యో॑షధే । రామే॒ కృష్ణే ॒ అసి॑క్ని చ । ఇ॒దꣳ ర॑జని రజయ
। కి॒లాసం॑ పలి॒తం చ॒ యత్ । కి॒లాసం॑ చ పలి॒తం చ॑ । నిరి॒తో నా॑శయా॒
పృష॑త్ । ఆ నః॒ స్వో అ॑శ్ఞుతాం॒ వర్ణః॑ । పరా᳚ శ్వే॒తాని॑ పాతయ । అసి॑తం తే
ని॒లయ॑నమ్ । ఆ॒స్థాన॒మసి॑తం॒ తవ॑ ॥ ౨। ౪। ౪। ౧॥

౩౫ అసి॑క్నియస్యోషధే । నిరి॒తో నా॑శయా॒ పృష॑త్ । అ॒స్థి ॒జస్య॑ కి॒లాస॑స్య ।
త॒నూ॒జస్య॑ చ॒ యత్త్వ॒చి । కృ॒త్యయా॑ కృ॒తస్య॒ బ్రహ్మ॑ణా । లక్ష్మ॑
శ్వే॒తమ॑నీనశమ్ । సరూ॑పా॒ నామ॑ తే మా॒తా । సరూ॑పో॒ నామ॑ తే పి॒తా ।
సరూ॑పాఽస్యోషధే॒ సా । సరూ॑పమి॒దం కృ॑ధి ॥ ౨। ౪। ౪। ౨॥
౩౬ శు॒నꣳ హు॑వేమ మ॒ఘవా॑న॒మిన్ద్ర᳚మ్ । అ॒స్మిన్భరే॒ నృత॑మం॒ వాజ॑సాతౌ ।
శ‍ృ॒ణ్వన్త॑ము॒గ్రమూ॒తయే॑ స॒మథ్సు॑ । ఘ్నన్తం॑ వృ॒త్రాణి॑ సం॒జితం॒ ధనా॑నామ్
। ధూ॒ను॒థ ద్యాం పర్వ॑తాన్దా శుషే
॒ ॒ వసు॑ । ని వో॒ వనా॑ జిహతే॒ యామ॑నో భి॒యా ।
కో॒పయ॑థ పృథి॒వీం పృ॑శ్నిమాతరః । యు॒ధే యదు॑గ్రాః॒ పృష॑తీ॒రయు॑గ్ధ్వమ్ ।
ప్రవే॑పయన్తి॒ పర్వ॑తాన్ । వివి॑ఞ్చన్తి॒ వన॒స్పతీన్॑ ॥ ౨। ౪। ౪। ౩॥
౩౭ ప్రోఽవా॑రత మరుతో దు॒ర్మదా॑ ఇవ । దేవా॑సః॒ సర్వ॑యా వి॒శా । పు॒రు॒త్రా
హి స॒దృఙ్ఙసి॑ । విశో॒ విశ్వా॒ అను॑ ప్ర ॒భు । స॒మథ్సు॑ త్వా హవామహే ।
స॒మథ్స్వ॒గ్నిమవ॑సే । వా॒జ॒యన్తో॑ హవామహే । వాజే॑షు చి॒త్రరా॑ధసమ్ ।
సంగ॑చ్ఛధ్వ॒ꣳ సంవ॑దధ్వమ్ । సం వో॒ మనాꣳ
’సి జానతామ్ ॥ ౨। ౪। ౪। ౪॥
౩౮ దే॒వా భా॒గం యథా॒ పూర్వే᳚ । సం॒జా॒నా॒నా ఉ॒పాస॑త । స॒మా॒నో మన్త్రః॒

సమి॑తిః సమా॒నీ । స॒మా॒నం మనః॑ స॒హ చి॒త్తమే॑షామ్ । స॒మా॒నం కేతో॑ అ॒భి
సꣳర॑భధ్వమ్ । సం॒జ్ఞానే॑న వో హ॒విషా॑ యజామః । స॒మా॒నీ వ॒ ఆకూ॑తిః ।
స॒మా॒నా హృద॑యాని వః । స॒మా॒నమ॑స్తు వో॒ మనః॑ । యథా॑ వః॒ సుస॒హాస॑తి ॥
౨। ౪। ౪। ౫॥
౩౯ సం॒జ్ఞానం॑ నః॒ స్వైః । సం॒జ్ఞాన॒మర॑ణైః । సం॒జ్ఞాన॑మశ్వినా యు॒వమ్ ।
ఇ॒హాస్మాసు॒ నియ॑చ్ఛతమ్ । సం॒జ్ఞానం॑ మే॒ బృహ॒స్పతిః॑ । సం॒జ్ఞానꣳ
’
సవి॒తా క॑రత్ । సం॒జ్ఞాన॑మశ్వినా యు॒వమ్ । ఇ॒హ మహ్యం॒ నియ॑చ్ఛతమ్ । ఉప॑

చ్ఛా॒యామి॑వ॒ ఘృణేః᳚ । అగ॑న్మ॒ శర్మ॑ తే వ॒యమ్ ॥ ౨। ౪। ౪। ౬॥
౪౦ అగ్నే॒ హిర॑ణ్యసందృశః । అద॑బ్ధేభిః సవితః పా॒యుభి॒ష్ట్వమ్ । శి॒వేభి॑ర॒ద్య
పరి॑పాహి నో॒ గయ᳚మ్ । హిర॑ణ్యజిహ్వః సువి॒తాయ॒ నవ్య॑సే । రక్షా॒ మాకి॑ర్నో
అ॒ఘశꣳ
’స ఈశత । మదే॑ మదే॒ హి నో॑ ద॒దుః । యూ॒థా గవా॑మృజు॒క్రతుః॑ ।
సంగృ॑భాయ పు॒రూశ॒తా । ఉ॒భ॒యా హ॒స్త్యా వసు॑ । శి॒శీ॒హి రా॒య ఆభ॑ర ॥

౨। ౪। ౪। ౭॥
౪౧ శిప్రి ॑న్వాజానాం పతే । శచీ॑వ॒స్తవ॑ ద॒ꣳసనా᳚ । ఆ తూ న॑ ఇన్ద్ర భాజయ
। గోష్వశ్వే॑షు శు॒భ్రుషు॑ । స॒హస్రే షు
॑ తువీమఘ । యద్దే వా
॑ దేవ॒ హేడ॑నమ్ ।
దేవా॑సశ్చకృ॒మా వ॒యమ్ । ఆది॑త్యా॒స్తస్మా᳚న్మా యూ॒యమ్ । ఋ॒తస్య॒ర్తేన॑ ముఞ్చత ।
ఋ॒తస్య॒ర్తేనా॑దిత్యాః ॥ ౨। ౪। ౪। ౮॥
౪౨ యజ॑త్రా ము॒ఞ్చతే॒హ మా᳚ । య॒జ్ఞైర్వో॑ యజ్ఞవాహసః । ఆ॒శిక్ష॑న్తో॒ న శే॑కిమ
। మేద॑స్వతా॒ యజ॑మానాః । స్రు చాఽఽజ్యే
॒ ॑న॒ జుహ్వ॑తః । అ॒కా॒మా వో॑ విశ్వే దేవాః
। శిక్ష॑న్తో॒ నోప॑శేకిమ । యది॒ దివా॒ యది॒ నక్త᳚మ్ । ఏన॑ ఏన॒స్యోఽక॑రత్ ।
భూ॒తం మా॒ తస్మా॒ద్భవ్యం॑ చ ॥ ౨। ౪। ౪। ౯॥
౪౩ ద్రు ॒ప॒దాది॑వ ముఞ్చతు । ద్రు ॒ప॒దాది॒వేన్ము॑ముచా॒నః । స్వి॒న్నః స్నా॒త్వీ మలా॑దివ
। పూ॒తం ప॒విత్రే ణే
॑ ॒వాజ్య᳚మ్ । విశ్వే॑ ముఞ్చన్తు॒ మైన॑సః । ఉద్వ॒యం తమ॑స॒స్పరి॑
। పశ్య॑న్తో॒ జ్యోతి॒రుత్త॑రమ్ । దే॒వం దే॑వ॒త్రా సూర్య᳚మ్ । అగ॑న్మ॒ జ్యోతి॑రుత్త॒మమ్
॥ ౨। ౪। ౪। ౧౦॥ తవ॑ కృధి॒ వన॒స్పతీ᳚ఞ్జానతా॒మస॑తి వ॒యం భ॑రాదిత్యాశ్చ॒
నవ॑ చ ॥ ౪॥
౪౪ వృషా॒ సో అ॒ꣳశుః ప॑వతే హ॒విష్మా॒న్థ్సోమః॑ । ఇన్ద్ర॑స్య భా॒గ
ఋ॑త॒యుః శ॒తాయుః॑ । సమా॒ వృషా॑ణం వృష॒భం కృ॑ణోతు । ప్రి ॒యం వి॒శాꣳ
సర్వ॑వీరꣳ సు॒వీర᳚మ్ । కస్య॒ వృషా॑ సు॒తే సచా᳚ । ని॒యుత్వా᳚న్వృష॒భో ర॑ణత్
। వృ॒త్ర హా
॒ సోమ॑పీతయే । యస్తే॑ శ‍ృఙ్గ వృషో నపాత్ । ప్రణ॑పాత్కుణ్డ పాయ్యః
॒ ॑ ।
న్య॑స్మిన్దధ్ర ॒ ఆ మనః॑ ॥ ౨। ౪। ౫। ౧॥
౪౫ తꣳ స॒ధ్రీచీ॑రూ॒తయో॒ వృష్ణి ॑యాని । పౌగ్స్యా॑ని ని॒యుతః॑ సశ్చు॒రిన్ద్ర᳚మ్
। స॒ము॒ద్రం న సిన్ధ వ
॑ ఉ॒క్థశు॑ష్మాః । ఉ॒రు॒వ్యచ॑సం॒ గిర॒ ఆవి॑శన్తి
। ఇన్ద్రా॑య॒ గిరో॒ అని॑శితసర్గాః । అ॒పః ప్రైర॑య॒న్థ్సగ॑రస్య బు॒ధ్నాత్ । యో
అక్షే॑ణేవ చ॒క్రియా॒ శచీ॑భిః । విష్వ॑క్త॒స్తమ్భ॑ పృథి॒వీము॒త ద్యామ్ ।
అక్షో॑దయ॒చ్ఛవ॑సా॒ క్షామ॑ బు॒ధ్నమ్ । వార్ణవా॑త॒స్తవి॑షీభి॒రిన్ద్రః॑ ॥ ౨। ౪। ౫। ౨॥

౪౬ దృ॒ఢాన్యౌ᳚ఘ్నాదు॒శమా॑న॒ ఓజః॑ । అవా॑భినత్క॒కుభః॒ పర్వ॑తానామ్ । ఆ నో॑
అగ్నే సుకే॒తునా᳚ । ర॒యిం వి॒శ్వాయు॑పోషసమ్ । మా॒ర్డీ ॒కం ధే॑హి జీ॒వసే᳚ । త్వꣳ
సో॑మ మ॒హే భగ᳚మ్ । త్వం యూన॑ ఋతాయ॒తే । దక్షం॑ దధాసి జీ॒వసే᳚ । రథం॑
యుఞ్జతే మ॒రుతః॑ శు॒భే సు॒గమ్ । సూరో॒ న మి॑త్రావరుణా॒ గవి॑ష్టిషు ॥ ౨। ౪। ౫।
౩॥
౪౭ రజాꣳ
’సి చి॒త్రా విచ॑రన్తి త॒న్యవః॑ । ది॒వః స॑మ్రాజా॒ పయ॑సా న ఉక్షతమ్ ।
వాచ॒ꣳ సు మి॑త్రావరుణా॒విరా॑వతీమ్ । ప॒ర్జన్య॑శ్చి॒త్రాం వ॑దతి॒ త్విషీ॑మతీమ్
। అ॒భ్రా వ॑సత మరుతః సు మా॒యయా᳚ । ద్యాం వ॑ర్షయతమరు॒ణామ॑రే॒పస᳚మ్ । అయు॑క్త
స॒ప్త శు॒న్ధ్యువః॑ । సూరో॒ రథ॑స్య న॒ప్త్రియః॑ । తాభి॑ర్యాతి॒ స్వయు॑క్తిభిః ।
వహి॑ష్ఠేభిర్వి॒హర॑న్, యాసి॒ తన్తు᳚మ్ ॥ ౨। ౪। ౫। ౪॥
౪౮ అ॒వ॒వ్యయ॒న్నసి॑తం దేవ॒ వస్వః॑ । దవి॑ధ్వతో ర॒శ్మయః॒ సూర్య॑స్య ।
చర్మే॒వావా॑ధు॒స్తమో॑ అ॒ప్స్వ॑న్తః । ప॒ర్జన్యా॑య॒ ప్రగా॑యత । ది॒వస్పు॒త్రాయ॑
మీ॒ఢుషే᳚ । స నో॑ య॒వస॑మిచ్ఛతు । అచ్ఛా॑ వద త॒వసం॑ గీ॒ర్భిరా॒భిః ।
స్తు॒హి ప॒ర్జన్యం॒ నమ॒సా వి॑వాస । కని॑క్రదద్వృష॒భో జీ॒రదా॑నుః । రేతో॑
దధా॒త్వోష॑ధీషు॒ గర్భ᳚మ్ ॥ ౨। ౪। ౫। ౫॥
౪౯ యో గర్భ॒మోష॑ధీనామ్ । గవాం᳚ కృ॒ణోత్యర్వ॑తామ్ । ప॒ర్జన్యః॑ పురు॒షీణా᳚మ్ ।
తస్మా॒ ఇదా॒స్యే॑ హ॒విః । జు॒హోతా॒ మధు॑మత్తమమ్ । ఇడాం᳚ నః సం॒యతం॑ కరత్ ।
తి॒స్రో యద॑గ్నే శ॒రద॒స్త్వామిత్ । శుచిం॑ ఘృ॒తేన॒ శుచ॑యః సప॒ర్యన్ ।
నామా॑ని చిద్దధిరే య॒జ్ఞియా॑ని । అసూ॑దయన్త త॒నువః॒ సుజా॑తాః ॥ ౨। ౪। ౫। ౬॥
౫౦ ఇన్ద్ర॑శ్చ నః శునాసీరౌ । ఇ॒మం య॒జ్ఞం మి॑మిక్షతమ్ । గర్భం॑ ధత్త౨ꣳ
స్వ॒స్తయే᳚ । యయో॑రి॒దం విశ్వం॒ భువ॑నమావి॒వేశ॑ । యయో॑రాన॒న్దో నిహి॑తో॒
మహ॑శ్చ । శునా॑సీరావృ॒తుభిః॑ సంవిదా॒నౌ । ఇన్ద్ర॑వన్తౌ హ॒విరి॒దం జు॑షేథామ్
। ఆ ఘా॒ యే అ॒గ్నిమి॑న్ధ తే
॒ । స్తృ॒ణన్తి॑ బ॒ర్॒హిరా॑ను॒షక్ । యేషా॒మిన్ద్రో॒
యువా॒ సఖా᳚ । అగ్న॒ ఇన్ద్ర॑శ్చ మే॒దినా᳚ । హ॒థో వృ॒త్రాణ్య॑ప్ర ॒తి ।
యు॒వꣳ హి వృ॑త్ర ॒హన్త॑మా । యాభ్యా॒ꣳ సువ॒రజ॑య॒న్నగ్ర ॑ ఏ॒వ ।

యావా॑తస్థ ॒తుర్భువ॑నస్య॒ మధ్యే᳚ । ప్రచ॑ర్ష ॒ణీ వృ॑షణా॒ వజ్ర ॑బాహూ । అ॒గ్నీ
ఇన్ద్రా॑ వృత్ర ॒హణా॑ హువే వామ్ ॥ ౨। ౪। ౫। ౭॥ మన॒ ఇన్ద్రో॒ గవి॑ష్టిషు॒ తన్తుం॒
గర్భ॒ꣳ సుజా॑తాః॒ సఖా॑ స॒ప్త చ॑ ॥ ౫॥
౫౧ ఉ॒త నః॑ ప్రి ॒యా ప్రి ॒యాసు॑ । స॒ప్తస్వసా॒ సుజు॑ష్టా । సర॑స్వతీ॒ స్తోమ్యా॑ఽభూత్
। ఇ॒మా జుహ్వా॑నా యు॒ష్మదా నమో॑భిః । ప్రతి॒ స్తోమꣳ
’ సరస్వతి జుషస్వ । తవ॒
శర్మ॑న్ప్రి॒యత॑మే॒ దధా॑నాః । ఉప॑స్థేయామ శర॒ణం న వృ॒క్షమ్ । త్రీణి॑ ప॒దా

విచ॑క్రమే । విష్ణు ॑ర్గో ॒పా అదా᳚భ్యః । తతో॒ ధర్మా॑ణి ధా॒రయన్॑ ॥ ౨। ౪। ౬। ౧॥
౫౨ తద॑స్య ప్రి ॒యమ॒భి పాథో॑ అశ్యామ్ । నరో॒ యత్ర ॑ దేవ॒యవో॒ మద॑న్తి ।
ఉ॒రు॒క్ర ॒మస్య॒ స హి బన్ధు ॑రి॒త్థా । విష్ణోః᳚ ప॒దే ప॑ర॒మే మధ్వ॒ ఉథ్సః॑ ।
క్ర ॒త్వా॒ దా అ॑స్థు ॒ శ్రేష్ఠః॑ । అ॒ద్య త్వా॑ వ॒న్వన్థ్సు॒రేక్ణాః᳚ । మర్త॑ ఆనాశ
సువృ॒క్తిమ్ । ఇ॒మా బ్ర ॑హ్మ బ్రహ్మవాహ । ప్రి ॒యా త॒ ఆ బ॒ర్॒హిః సీ॑ద । వీ॒హి సూ॑ర
పురో॒డాశ᳚మ్ ॥ ౨। ౪। ౬। ౨॥
౫౩ ఉప॑ నః సూ॒నవో॒ గిరః॑ । శ‍ృ॒ణ్వన్త్వ॒మృత॑స్య॒ యే । సు॒మృ॒డీ॒కా భ॑వన్తు
నః । అ॒ద్యా నో॑ దేవ సవితః । ప్ర ॒జావ॑థ్సావీః॒ సౌభ॑గమ్ । పరా॑ దు॒ష్ష్వప్ని॑యꣳ
సువ । విశ్వా॑ని దేవ సవితః । దు॒రి॒తాని॒ పరా॑సువ । యద్భ॒ద్రం తన్మ॒ ఆసు॑వ ।
శుచి॑మ॒ర్కైర్బృహ॒స్పతి᳚మ్ ॥ ౨। ౪। ౬। ౩॥
౫౪ అ॒ధ్వ॒రేషు॑ నమస్యత । అ॒నా॒మ్యోజ॒ ఆచ॑కే । యాఽధా॒రయ॑న్త దే॒వా సు॒దక్షా॒
దక్ష॑పితారా । అ॒సు॒ర్యా॑య॒ ప్రమ॑హసా । స ఇత్క్షేతి॒ సుధి॑త॒ ఓక॑సి॒ స్వే । తస్మా॒
ఇడా॑ పిన్వతే విశ్వ॒దానీ᳚ । తస్మై॒ విశః॑ స్వ॒యమే॒వాన॑మన్తి । యస్మి॑న్బ్ర॒హ్మా
రాజ॑ని॒ పూర్వ॒ ఏతి॑ । సకూ॑తిమిన్ద్ర॒ సచ్యు॑తిమ్ । సచ్యు॑తిం జ॒ఘన॑చ్యుతిమ్ ॥
౨। ౪। ౬। ౪॥
౫౫ క॒నాత్కా॒భాం న॒ ఆభ॑ర । ప్ర ॒య॒ప్స్యన్ని॑వ స॒క్థ్యౌ᳚ । వి న॑ ఇన్ద్ర॒ మృధో॑
జహి । కనీ॑ఖునదివ సా॒పయన్॑ । అ॒భి నః॒ సుష్టు ॑తిం నయ । ప్ర ॒జాప॑తిః స్త్రి యాం
॒
యశః॑ । ము॒ష్కయో॑రదధా॒థ్సప᳚మ్ । కామ॑స్య॒ తృప్తి॑మాన॒న్దమ్ । తస్యా᳚గ్నే
భాజయే॒హ మా᳚ । మోదః॑ ప్రమో॒ద ఆ॑న॒న్దః ॥ ౨। ౪। ౬। ౫॥

౫౬ ము॒ష్కయో॒ర్నిహి॑తః॒ సపః॑ । సృ॒త్వేవ॒ కామ॑స్య తృప్యాణి । దక్షి॑ణానాం
ప్రతిగ్ర ॒హే । మన॑సశ్చి॒త్తమాకూ॑తిమ్ । వా॒చః స॒త్యమ॑శీమహి । ప॒శూ॒నాꣳ
రూ॒పమన్న॑స్య । యశః॒ శ్రీః శ్ర ॑యతాం॒ మయి॑ । యథా॒ఽహమ॒స్యా అతృ॑ప౨ꣳ
స్త్రి యై॒ పుమాన్॑ । యథా॒ స్త్రీ తృప్య॑తి పు॒ꣳసి ప్రి ॒యే ప్రి ॒యా । ఏ॒వం భగ॑స్య
తృప్యాణి ॥ ౨। ౪। ౬। ౬॥
౫౭ య॒జ్ఞస్య॒ కామ్యః॑ ప్రి ॒యః । దదా॒మీత్య॒గ్నిర్వ॑దతి । తథేతి॑ వా॒యురా॑హ॒ తత్ ।
హన్తేతి॑ స॒త్యం చ॒న్ద్రమాః᳚ । ఆ॒ది॒త్యః స॒త్యమోమితి॑ । ఆప॒స్తథ్స॒త్యమాభ॑రన్
। యశో॑ య॒జ్ఞస్య॒ దక్షి॑ణామ్ । అ॒సౌ మే॒ కామః॒ సమృ॑ద్ధ్యతామ్ । న హి
స్పశ॒మవి॑దన్న॒న్యమ॒స్మాత్ । వై ॒శ్వా॒న॒రాత్పు॑ర ఏ॒తార॑మ॒గ్నేః ॥ ౨। ౪। ౬। ౭॥
౫౮ అథే॑మమన్థన్న॒మృత॒మమూ॑రాః । వై ॒శ్వా॒న॒రం క్షే᳚త్ర ॒జిత్యా॑య దే॒వాః
। యేషా॑మి॒మే పూర్వే॒ అర్మా॑స॒ ఆసన్॑ । అ॒యూ॒పాః సద్మ॒ విభృ॑తా పు॒రూణి॑ ।
వైశ్వా॑నర॒ త్వయా॒ తే ను॒త్తాః । పృ॒థి॒వీమ॒న్యామ॒భిత॑స్థు ॒ర్జనా॑సః ।
పృ॒థి॒వీం మా॒తరం॑ మ॒హీమ్ । అ॒న్తరి॑క్ష॒ముప॑ బ్రువే । బృ॒హ॒తీమూ॒తయే॒
దివ᳚మ్ । విశ్వం॑ బిభర్తి పృథి॒వీ ॥ ౨। ౪। ౬। ౮॥
౫౯ అ॒న్తరి॑క్షం॒ విప॑ప్రథే । దు॒హే ద్యౌర్బృ॑హ॒తీ పయః॑ । న తా న॑శన్తి॒
న ద॑భాతి॒ తస్క॑రః । నైనా॑ అమి॒త్రో వ్యథి॒రాద॑ధర్షతి । దే॒వాగ్శ్చ॒
యాభి॒ర్యజ॑తే॒ దదా॑తి చ । జ్యోగిత్తాభిః॑ సచతే॒ గోప॑తిః స॒హ । న తా అర్వా॑
రే॒ణుక॑కాటో అశ్నుతే । న సగ్గ్ ॑స్కృత॒త్రముప॑యన్తి॒ తా అ॒భి । ఉ॒రు॒గా॒యమభ॑యం॒
తస్య॒ తా అను॑ । గావో॒ మర్త్య॑స్య॒ విచ॑రన్తి॒ యజ్వ॑నః ॥ ౨। ౪। ౬। ౯॥
౬౦ రాత్రీ ॒ వ్య॑ఖ్యదాయ॒తీ । పు॒రు॒త్రా దే॒వ్య॑క్షభిః॑ । విశ్వా॒ అధి॒ శ్రియో॑ఽధిత ।
ఉప॑ తే॒ గా ఇ॒వాక॑రమ్ । వృ॒ణీ॒ష్వ దు॑హితర్దివః । రాత్రీ ॒ స్తోమం॒ న జి॒గ్యుషీ᳚
। దే॒వీం వాచ॑మజనయన్త దే॒వాః । తాం వి॒శ్వరూ॑పాః ప॒శవో॑ వదన్తి । సా నో॑
మ॒న్ద్రేష॒మూర్జం॒ దుహా॑నా । ధే॒నుర్వాగ॒స్మానుప॒ సుష్టు ॒తైతు॑ ॥ ౨। ౪। ౬। ౧౦॥
౬౧ యద్వాగ్వద॑న్త్యవిచేత॒నాని॑ । రాష్ట్రీ॑ దే॒వానాం᳚ నిష॒సాద॑ మ॒న్ద్రా ।
చత॑స్ర ॒ ఊర్జం॑ దుదుహే॒ పయాꣳ

’సి । క్వ॑ స్విదస్యాః పర॒మం జ॑గామ । గౌ॒రీ
మి॑మాయ సలి॒లాని॒ తక్ష॑తీ । ఏక॑పదీ ద్వి॒పదీ॒ సా చతు॑ష్పదీ । అ॒ష్టాప॑దీ॒

నవ॑పదీ బభూ॒వుషీ᳚ । స॒హస్రా ᳚క్షరా పర॒మే వ్యో॑మన్ । తస్యాꣳ
’ సము॒ద్రా అధి॒
విక్ష॑రన్తి । తేన॑ జీవన్తి ప్ర ॒దిశ॒శ్చత॑స్రః ॥ ౨। ౪। ౬। ౧౧॥
౬౨ తతః॑, క్షరత్య॒క్షర᳚మ్ । తద్విశ్వ॒ముప॑ జీవతి । ఇన్ద్రా॒ సూరా॑
జ॒నయ॑న్వి॒శ్వక॑ర్మా । మ॒రుత్వాꣳ
’ అస్తు గ॒ణవా᳚న్థ్సజా॒తవాన్॑ । అ॒స్య
స్ను॒షా శ్వశు॑రస్య॒ ప్రశి॑ష్టిమ్ । స॒పత్నా॒ వాచం॒ మన॑సా॒ ఉపా॑సతామ్ ।

ఇన్ద్రః॒ సూరో॑ అతర॒ద్రజాꣳ
’సి । స్ను॒షా స॒పత్నాః॒ శ్వశు॑రో॒ఽయమ॑స్తు
। అ॒యꣳ శత్రూ ᳚ఞ్జయతు॒ జర్హృ॑షాణః । అ॒యం వాజం॑ జయతు॒ వాజ॑సాతౌ ।

అ॒గ్నిః, క్ష॑త్ర ॒భృదని॑భృష్ట ॒మోజః॑ । స॒హ॒స్రియో॑ దీప్యతా॒మప్ర ॑యుచ్ఛన్
। వి॒భ్రాజ॑మానః సమిధా॒న ఉ॒గ్రః । ఆఽన్తరి॑క్షమరుహ॒దగ॒న్ద్యామ్ ॥ ౨। ౪। ౬। ౧౨॥
ధా॒రయ॑న్పురో॒డాశం॒ బృహ॒స్పతిం॑ జ॒ఘన॑చ్యుతిమాన॒న్దో భగ॑స్య తృప్యాణ్య॒గ్నేః
పృ॑థి॒వీ యజ్వ॑న ఏతు ప్ర ॒దిశ॒శ్చత॑స్రో ॒ వాజ॑సాతౌ చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౬॥
౬౩ వృషా᳚ఽస్య॒ꣳశుర్వృ॑ష॒భాయ॑ గృహ్యసే । వృషా॒ఽయము॒గ్రో
నృ॒చక్ష॑సే । ది॒వ్యః క॑ర్మ॒ణ్యో॑ హి॒తో బృ॒హన్నామ॑ । వృ॒ష॒భస్య॒ యా
క॒కుత్ । వి॒షూ॒వాన్, వి॑ష్ణో భవతు । అ॒యం యో మా॑మ॒కో వృషా᳚ । అథో॒ ఇన్ద్ర॑
ఇవ దే॒వేభ్యః॑ । విబ్ర ॑వీతు॒ జనే᳚భ్యః । ఆయు॑ష్మన్తం॒ వర్చ॑స్వన్తమ్ । అథో॒
అధి॑పతిం వి॒శామ్ ॥ ౨। ౪। ౭। ౧॥
౬౪ అ॒స్యాః పృ॑థి॒వ్యా అధ్య॑క్షమ్ । ఇ॒మమి॑న్ద్ర వృష॒భం కృ॑ణు । యః
సు॒శ‍ృఙ్గః॑ సువృష॒భః । క॒ల్యాణో॒ ద్రోణ॒ ఆహి॑తః । కార్షీ ॑వల ప్రగాణేన ।
వృ॒ష॒భేణ॑ యజామహే । వృ॒ష॒భేణ॒ యజ॑మానాః । అక్రూ ॑రేణేవ స॒ర్పిషా᳚ ।
మృధ॑శ్చ॒ సర్వా॒ ఇన్ద్రే॑ణ । పృత॑నాశ్చ జయామసి ॥ ౨। ౪। ౭। ౨॥
౬౫ యస్యా॒యమృ॑ష॒భో హ॒విః । ఇన్ద్రా॑య పరిణీ॒యతే᳚ । జయా॑తి॒ శత్రు ॑మా॒యన్త᳚మ్
। అథో॑ హన్తి పృతన్య॒తః । నృ॒ణామహ॑ ప్ర ణీరస
॒ ॑త్ । అగ్ర ॑ ఉద్భిన్ద ॒తామ॑సత్ ।
ఇన్ద్ర॒ శుష్మం॑ త॒నువా॒ మేర॑యస్వ । నీ॒చా విశ్వా॑ అ॒భితి॑ష్ఠా ॒భిమా॑తీః ।
నిశ‍ృ॑ణీహ్యాబా॒ధం యో నో॒ అస్తి॑ । ఉ॒రుం నో॑ లో॒కం కృ॑ణుహి జీరదానో ॥ ౨। ౪।

౭। ౩ ॥
౬౬ ప్రేహ్య॒భి ప్రేహి॒ ప్రభ॑రా॒ సహ॑స్వ । మా వివే॑నో॒ విశ‍ృ॑ణుష్వా॒ జనే॑షు ।
ఉదీ॑డి॒తో వృ॑షభ॒ తిష్ఠ ॒ శుష్మైః᳚ । ఇన్ద్ర॒ శత్రూ ᳚న్పు॒రో అ॒స్మాక॑ యుధ్య
। అగ్నే॒ జేతా॒ త్వం జ॑య । శత్రూ ᳚న్థ్సహస॒ ఓజ॑సా । వి శత్రూ ॒న్॒ విమృధో॑ నుద ।
ఏ॒తం తే॒ స్తోమం॑ తువిజాత॒ విప్రః॑ । రథం॒ న ధీరః॒ స్వపా॑ అతక్షమ్ । యదీద॑గ్నే॒
ప్రతి॒ త్వం దే॑వ॒ హర్యాః᳚ ॥ ౨। ౪। ౭। ౪॥
౬౭ సువ॑ర్వతీర॒ప ఏ॑నా జయేమ । యో ఘృ॒తేనా॒భిమా॑నితః । ఇన్ద్ర॒ జైత్రా ॑య జజ్ఞిషే
। స నః॒ సంకా॑సు పారయ । పృ॒త॒నా॒సాహ్యే॑షు చ । ఇన్ద్రో॑ జిగాయ పృథి॒వీమ్ ।
అ॒న్తరి॑క్ష॒ꣳ సువ॑ర్మ॒హత్ । వృ॒త్ర ॒హా పు॑రు॒చేత॑నః । ఇన్ద్రో॑ జిగాయ॒
సహ॑సా॒ సహాꣳ
’సి । ఇన్ద్రో॑ జిగాయ॒ పృత॑నాని॒ విశ్వా᳚ ॥ ౨। ౪। ౭। ౫॥
౬౮ ఇన్ద్రో॑ జా॒తో వి పురో॑ రురోజ । స నః॑ పర॒స్పా వరి॑వః కృణాతు । అ॒యం

కృ॒త్నురగృ॑భీతః । వి॒శ్వ॒జిదు॒ద్భిదిథ్సోమః॑ । ఋషి॒ర్విప్రః॒ కావ్యే॑న ।
వా॒యుర॑గ్రే ॒గా య॑జ్ఞ ॒ప్రీః । సా॒కం గ॒న్మన॑సా య॒జ్ఞమ్ । శి॒వో ని॒యుద్భిః॑
శి॒వాభిః॑ । వాయో॑ శు॒క్రో అ॑యామి తే । మధ్వో॒ అగ్రం॒ దివి॑ష్టిషు ॥ ౨। ౪। ౭। ౬॥
౬౯ ఆయా॑హి॒ సోమ॑పీతయే । స్వా॒రు॒హో దే॑వ ని॒యుత్వ॑తా । ఇ॒మమి॑న్ద్ర వర్ధయ
క్ష॒త్త్రియా॑ణామ్ । అ॒యం వి॒శాం వి॒శ్పతి॑రస్తు॒ రాజా᳚ । అ॒స్మా ఇ॑న్ద్ర॒
మహి॒వర్చాꣳ
’సి ధేహి । అ॒వ॒ర్చసం॑ కృణుహి॒ శత్రు ॑మస్య । ఇ॒మమాభ॑జ॒
గ్రామే॒ అశ్వే॑షు॒ గోషు॑ । నిర॒ముం భ॑జ॒ యో॑ఽమిత్రో ॑ అస్య । వర్ష్మ॑న్ క్ష॒త్త్రస్య॑

క॒కుభి॑ శ్రయస్వ । తతో॑ న ఉ॒గ్రో విభ॑జా॒ వసూ॑ని ॥ ౨। ౪। ౭। ౭॥
౭౦ అ॒స్మే ద్యా॑వాపృథివీ॒ భూరి॑ వా॒మమ్ । సందు॑హాథాం ఘర్మ॒దుఘే॑వ ధే॒నుః
। అ॒యꣳ రాజా᳚ ప్రి య
॒ ఇన్ద్ర॑స్య భూయాత్ । ప్రి యో
॒ గవా॒మోష॑ధీనాము॒తాపామ్ ।
యు॒నజ్మి॑ త ఉత్త॒రావ॑న్త॒మిన్ద్ర᳚మ్ । యేన॒ జయా॑సి॒ న పరా॒జయాసై॑ ।
స త్వా॑ఽకరేకవృష॒భ౨ꣳ స్వానా᳚మ్ । అథో॑ రాజన్నుత్త॒మం మా॑న॒వానా᳚మ్ ।
ఉత్త॑ర॒స్త్వమధ॑రే తే స॒పత్నాః᳚ । ఏక॑వృషా॒ ఇన్ద్ర॑సఖా జిగీ॒వాన్ ॥ ౨। ౪। ౭। ౮॥
౭౧ విశ్వా॒ ఆశాః॒ పృత॑నాః సం॒ జయం॒ జయన్॑ । అ॒భితి॑ష్ఠ శత్రూయ॒తః స॑హస్వ

। తుభ్యం॑ భరన్తి క్షి॒తయో॑ యవిష్ఠ । బ॒లిమ॑గ్నే॒ అన్తి॑ త॒ ఓత దూ॒రాత్ ।
ఆ భన్ది ॑ష్ఠస్య సుమ॒తిం చి॑కిద్ధి । బృ॒హత్తే॑ అగ్నే॒ మహి॒ శర్మ॑ భ॒ద్రమ్ ।
యో దే॒హ్యో అన॑మయద్వధ॒స్మైః । యో అర్య॑పత్నీరు॒షస॑శ్చ॒కార॑ । స ని॒రుధ్యా॒
నహు॑షో య॒హ్వో అ॒గ్నిః । విశ॑శ్చక్రే బలి॒హృతః॒ సహో॑భిః ॥ ౨। ౪। ౭। ౯॥
౭౨ ప్ర స॒ద్యో అ॑గ్నే॒ అత్యే᳚ష్య॒న్యాన్ । ఆ॒విర్యస్మై॒ చారు॑తరో బ॒భూథ॑ । ఈ॒డేన్యో॑
వపు॒ష్యో॑ వి॒భావా᳚ । ప్రి ॒యో వి॒శామతి॑థి॒ర్మాను॑షీణామ్ । బ్రహ్మ॑ జ్యేష్ఠా వీ॒ర్యా॑
సంభృ॑తాని । బ్రహ్మాగ్రే ॒ జ్యేష్ఠం॒ దివ॒మాత॑తాన । ఋ॒తస్య॒ బ్రహ్మ॑ ప్రథ॒మోత
జ॑జ్ఞే । తేనా॑ర్హతి॒ బ్రహ్మ॑ణా॒ స్పర్ధి ॑తుం॒ కః । బ్రహ్మ॒ స్రుచో॑ ఘృ॒తవ॑తీః ।
బ్రహ్మ॑ణా॒ స్వర॑వో మి॒తాః ॥ ౨। ౪। ౭। ౧౦॥
౭౩ బ్రహ్మ॑ య॒జ్ఞస్య॒ తన్త॑వః । ఋ॒త్విజో॒ యే హ॑వి॒ష్కృతః॑
॑ ॒వేచ్ఛృ॒ఙ్గిణా॒ꣳ సంద॑దృశ్రిరే । చ॒షాల॑వన్తః॒
। శ‍ృఙ్గా ణీ
స్వర॑వః పృథి॒వ్యామ్ । తే దే॒వాసః॒ స్వర॑వస్తస్థి ॒వాꣳసః॑ । నమః॒ సఖి॑భ్యః
స॒న్నాన్మాఽవ॑గాత । అ॒భి॒భూర॒గ్నిర॑తర॒ద్రజాꣳ
’సి । స్పృధో॑ వి॒హత్య॒
పృత॑నా అభి॒శ్రీః । జు॒షా॒ణో మ॒ ఆహు॑తిం మా మహిష్ట । హ॒త్వా స॒పత్నా॒న్॒

వరి॑వస్కరం నః । ఈశా॑నం త్వా॒ భువ॑నానామభి॒శ్రియ᳚మ్ । స్తౌమ్య॑గ్న ఉరు॒
కృతꣳ
’ సు॒వీర᳚మ్ । హ॒విర్జు ॑షా॒ణః స॒పత్నాꣳ
’ అభి॒భూర॑సి । జ॒హి
శత్రూ ॒ꣳ రప॒ మృధో॑ నుదస్వ ॥ ౨। ౪। ౭। ౧౧॥ వి॒శాం జ॑యామసి జీరదానో॒

హర్యా॒
విశ్వా॒ దివి॑ష్టిషు॒ వసూ॑ని జిగీ॒వాన్థ్సహో॑భిర్మి॒తా న॑శ్చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౭॥
౭౪ స ప్ర ॑త్న॒వన్నవీ॑యసా । అగ్నే᳚ ద్యు॒మ్నేన॑ సం॒యతా᳚ । బృ॒హత్త॑నన్థ భా॒నునా᳚
। నవం॒ ను స్తోమ॑మ॒గ్నయే᳚ । ది॒వః శ్యే॒నాయ॑ జీజనమ్ । వసోః᳚ కు॒విద్వ॒నాతి॑
నః । స్వా॒రు॒హా యస్య॒ శ్రియో॑ దృ॒శే । ర॒యిర్వీ॒రవ॑తో యథా । అగ్రే ॑ య॒జ్ఞస్య॒
చేత॑తః । అదా᳚భ్యః పుర ఏ॒తా ॥ ౨। ౪। ౮। ౧॥
౭౫ అ॒గ్నిర్వి॒శాం మాను॑షీణామ్ । తూర్ణీ ॒ రథః॒ సదా॒నవః॑ । నవ॒ꣳ సోమా॑య
వా॒జినే᳚ । ఆజ్యం॒ పయ॑సోఽజని । జుష్ట ॒ꣳ శుచి॑తమం॒ వసు॑ । నవꣳ

’ సోమ
జుషస్వ నః । పీ॒యూష॑స్యే॒హ తృ॑ప్ణుహి । యస్తే॑ భా॒గ ఋ॒తా వ॒యమ్ । నవ॑స్య

సోమ తే వ॒యమ్ । ఆ సు॑మ॒తిం వృ॑ణీమహే ॥ ౨। ౪। ౮। ౨॥
౭౬ స నో॑ రాస్వ సహ॒స్రిణః॑ । నవꣳ
’ హ॒విర్జు ॑షస్వ నః । ఋ॒తుభిః॑ సోమ॒
భూత॑మమ్ । తద॒ఙ్గ ప్రతి॑హర్య నః । రాజ᳚న్థ్సోమ స్వ॒స్తయే᳚ । నవ॒గ్గ్ ॒ స్తోమం॒

’ హ॒విః । ఇ॒న్ద్రా॒గ్నిభ్యాం॒ నివే॑దయ । తజ్జు ॑షేతా॒ꣳ సచే॑తసా ।
నవꣳ
శుచిం॒ ను స్తోమం॒ నవ॑జాతమ॒ద్య । ఇన్ద్రా᳚గ్నీ వృత్రహణా జు॒షేథా᳚మ్ ॥ ౨। ౪। ౮। ౩॥
౭౭ ఉ॒భా హి వాꣳ
’ సు॒హవా॒ జోహ॑వీమి । తా వాజꣳ
’ స॒ద్య ఉ॑శ॒తే ధేష్ఠా ᳚ ।
అ॒గ్నిరిన్ద్రో॒ నవ॑స్య నః । అ॒స్య హ॒వ్యస్య॑ తృప్యతామ్ । ఇ॒హ దే॒వౌ స॑హ॒స్రిణౌ᳚

। య॒జ్ఞం న॒ ఆ హి గచ్ఛ॑తామ్ । వసు॑మన్తꣳ సువ॒ర్విద᳚మ్ । అ॒స్య హ॒వ్యస్య॑
తృప్యతామ్ । అ॒గ్నిరిన్ద్రో॒ నవ॑స్య నః । విశ్వా᳚న్దే ॒వాగ్స్త ॑ర్పయత ॥ ౨। ౪। ౮। ౪॥
౭౮ హ॒విషో॒ఽస్య నవ॑స్య నః । సు॒వ॒ర్విదో॒ హి జ॑జ్ఞి ॒రే । ఏదం బ॒ర్॒హిః
సు॒ష్టరీ॑మా॒ నవే॑న । అ॒యం య॒జ్ఞో యజ॑మానస్య భా॒గః । అ॒యం బ॑భూవ॒
భువ॑నస్య॒ గర్భః॑ । విశ్వే॑ దే॒వా ఇ॒దమ॒ద్యాగ॑మిష్ఠాః । ఇ॒మే ను ద్యావా॑పృథి॒వీ
స॒మీచీ᳚ । త॒న్వా॒నే య॒జ్ఞం పు॑రు॒పేశ॑సం ధి॒యా । ఆఽస్మై॑ పృణీతాం॒
భువ॑నాని॒ విశ్వా᳚ । ప్ర ॒జాం పుష్టి ॑మ॒మృతం॒ నవే॑న ॥ ౨। ౪। ౮। ౫॥
౭౯ ఇ॒మే ధే॒నూ అ॒మృతం॒ యే దు॒హాతే᳚ । పయ॑స్వత్యుత్త॒రామే॑తు॒ పుష్టిః॑ । ఇ॒మం
య॒జ్ఞం జు॒షమా॑ణే॒ నవే॑న । స॒మీచీ॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ఘృ॒తాచీ᳚ । యవి॑ష్ఠో
హవ్య॒వాహ॑నః । చి॒త్రభా॑నుర్ఘృ॒తాసు॑తిః । నవ॑జాతో॒ విరో॑చసే । అగ్నే॒ తత్తే॑
మహిత్వ॒నమ్ । త్వమ॑గ్నే దే॒వతా᳚భ్యః । భా॒గే దే॑వ॒ న మీ॑యసే ॥ ౨। ౪। ౮। ౬॥
౮౦ స ఏ॑నా వి॒ద్వాన్, య॑క్ష్యసి । నవ॒గ్గ్ ॒ స్తోమం॑ జుషస్వ నః । అ॒గ్నిః ప్ర ॑థ॒మః
ప్రాశ్నా॑తు । స హి వేద॒ యథా॑ హ॒విః । శి॒వా అ॒స్మభ్య॒మోష॑ధీః । కృ॒ణోతు॑
వి॒శ్వచ॑ర్షణిః । భ॒ద్రాన్నః॒ శ్రేయః॒ సమ॑నైష్ట దేవాః । త్వయా॑ఽవ॒సేన॒
సమ॑శీమహి త్వా । స నో॑ మయో॒భూః పి॑తో॒ ఆవి॑శస్వ । శం తో॒కాయ॑ త॒నువే᳚ స్యో॒నః
। ఏ॒తము॒ త్యం మధు॑నా॒ సంయు॑తం॒ యవ᳚మ్ । సర॑స్వత్యా॒ అధి॑మ॒నావ॑చర్కృషుః
। ఇన్ద్ర॑ ఆసీ॒థ్సీర॑పతిః శ॒తక్ర తుః

॑ । కీ॒నాశా॑ ఆసన్మ॒రుతః॑ సు॒దాన॑వః ॥
౨। ౪। ౮। ౭॥ పు॒ర॒ఏ॒తా వృ॑ణీమహే జు॒షేథాం᳚ తర్పయతా॒మృతం॒ నవే॑న మీయసే
స్యో॒నశ్చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౮॥
జుష్ట ॒శ్చక్షు॑షో॒ జుష్టీ ॑ నరో నక్తం జా॒తా వృషా॒స ఉ॒త నో॒
వృషా᳚ఽస్య॒ꣳశుః స ప్ర ॑త్న॒వద॒ష్టౌ ॥ ౮॥
జుష్టో ॑ మ॒న్యుర్భగో॒ జుష్టీ ॑ నరో॒ హరి॑వర్పసం॒ గిరః॒ శిప్రి ॑న్వాజానాము॒త నో॒
యద్వాగ్వద॑న్తీ॒ విశ్వా॒ ఆశా॒ అశీ॑తిః ॥ ౮౦॥
జుష్టః॑ సు॒దాన॑వః ॥
ద్వితీయాష్టకే పఞ్చమః ప్రపాఠకః ౫

౧ ప్రా ॒ణో ర॑క్షతి॒ విశ్వ॒మేజ॑త్ । ఇఱ్యో॑ భూ॒త్వా బ॑హు॒ధా బ॒హూని॑ ।
స ఇథ్సర్వం॒ వ్యా॑నశే । యో దే॒వో దే॒వేషు॑ వి॒భూర॒న్తః । ఆవృ॑దూ॒దాత్
క్షేత్రియ॑ధ్వ॒గద్వృషా᳚ । తమిత్ప్రా॒ణం మన॒సోప॑ శిక్షత । అగ్రం॑
దే॒వానా॑మి॒దమ॑త్తు నో హ॒విః । మన॑స॒శ్చిత్తే॒దమ్ । భూ॒తం భవ్యం॑ చ గుప్యతే
। తద్ధి దే॒వేష్వ॑గ్రి యమ్
॒ ॥ ౨। ౫। ౧। ౧॥
౨ ఆ న॑ ఏతు పురశ్చ॒రమ్ । స॒హ దే॒వైరి॒మꣳ హవ᳚మ్ । మనః॒ శ్రేయ॑సి శ్రేయసి ।
కర్మ॑న్, య॒జ్ఞప॑తిం॒ దధ॑త్ । జు॒షతాం᳚ మే॒ వాగి॒దꣳ హ॒విః । వి॒రాడ్దే ॒వీ
పు॒రోహి॑తా । హ॒వ్య॒వాడన॑పాయినీ । యయా॑ రూ॒పాణి॑ బహు॒ధా వద॑న్తి । పేశాꣳ
’సి
దే॒వాః ప॑ర॒మే జ॒నిత్రే ᳚ । సా నో॑ వి॒రాడన॑పస్ఫురన్తీ ॥ ౨। ౫। ౧। ౨॥

౩ వాగ్దే ॒వీ జు॑షతామి॒దꣳ హ॒విః । చక్షు॑ర్దే ॒వానాం॒ జ్యోతి॑ర॒మృతే॒
న్య॑క్తమ్ । అ॒స్య వి॒జ్ఞానా॑య బహు॒ధా నిధీ॑యతే । తస్య॑ సు॒మ్నమ॑శీమహి । మా నో॑
హాసీద్విచక్ష॒ణమ్ । ఆయు॒రిన్నః॒ ప్రతీ᳚ర్యతామ్ । అన॑న్ధా ॒శ్చక్షు॑షా వ॒యమ్ । జీ॒వా
జ్యోతి॑రశీమహి । సువ॒ర్జ్యోతి॑రు॒తామృత᳚మ్ । శ్రోత్రే ॑ణ భ॒ద్రము॒త శ‍ృ॑ణ్వన్తి
స॒త్యమ్ । శ్రోత్రే ॑ణ॒ వాచం॑ బహు॒ధోద్యమా॑నామ్ । శ్రోత్రే ॑ణ॒ మోద॑శ్చ॒ మహ॑శ్చ
శ్రూయతే । శ్రోత్రే ॑ణ॒ సర్వా॒ దిశ॒ ఆ శ‍ృ॑ణోమి । యేన॒ ప్రాచ్యా॑ ఉ॒త ద॑క్షి॒ణా
॒ ॑ ది॒శః శ‍ృ॒ణ్వన్త్యు॑త్త॒రాత్ । తదిచ్ఛ్రోత్రం॑ బహు॒ధోద్యమా॑నమ్ ।

। ప్ర తీచ్యై
అ॒రాన్న నే॒మిః పరి॒ సర్వం॑ బభూవ ॥ ౨। ౫। ౧। ౩॥ అ॒గ్రి ॒యమన॑పస్ఫురన్తీ స॒త్యꣳ
స॒ప్త చ॑ ॥ ౧॥
౪ ఉ॒దేహి॑ వాజి॒న్యో అ॑స్య॒ప్స్వ॑న్తః । ఇ॒దꣳ రా॒ష్ట్రమావి॑శ సూ॒నృతా॑వత్ । యో
రోహి॑తో॒ విశ్వ॑మి॒దం జ॒జాన॑ । స నో॑ రా॒ష్ట్రేషు॒ సుధి॑తాం దధాతు । రోహꣳ
’
రోహ॒ꣳ రోహి॑త॒ ఆరు॑రోహ । ప్ర ॒జాభి॒ర్వృద్ధిం॑ జ॒నుషా॑ము॒పస్థ ᳚మ్ ।

తాభిః॒ సꣳర॑బ్ధో అవిద॒థ్షడు॒ర్వీః । గా॒తుం ప్ర ॒పశ్య॑న్ని॒హ రా॒ష్ట్రమాహాః᳚ ।
ఆహా॑ర్షీద్రా ॒ష్ట్రమి॒హ రోహి॑తః । మృధో॒ వ్యా᳚స్థ ॒దభ॑యం నో అస్తు ॥ ౨। ౫। ౨। ౧॥
౫ అ॒స్మభ్యం॑ ద్యావాపృథివీ॒ శక్వ॑రీభిః । రా॒ష్ట్రం దు॑హాథామి॒హ రే॒వతీ॑భిః
। విమ॑మర్శ॒ రోహి॑తో వి॒శ్వరూ॑పః । స॒మా॒చ॒క్రా ణః
॒ ప్ర రుహో
॒ ॒ రుహ॑శ్చ ।
దివం॑ గ॒త్వాయ॑ మహ॒తా మ॑హి॒మ్నా । వి నో॑ రా॒ష్ట్రము॑నత్తు॒ పయ॑సా॒ స్వేన॑ ।
యాస్తే॒ విశ॒స్తప॑సా సంబభూ॒వుః । గా॒య॒త్రం వ॒థ్సమను॒ తాస్త॒ ఆగుః॑ । తాస్త్వా
వి॑శన్తు॒ మహ॑సా॒ స్వేన॑ । సం మా॑తా పు॒త్రో అ॒భ్యే॑తు॒ రోహి॑తః ॥ ౨। ౫। ౨। ౨॥
౬ యూ॒యము॑గ్రా మరుతః పృశ్నిమాతరః । ఇన్ద్రే॑ణ స॒యుజా॒ ప్రమృ॑ణీథ॒ శత్రూన్॑ । ఆ
వో॒
రోహి॑తో అశ‍ృణోదభిద్యవః । త్రిస॑ప్తాసో మరుతః స్వాదుసంముదః । రోహి॑తో॒
ద్యావా॑పృథి॒వీ
జ॑జాన । తస్మి॒గ్గ్ ॒స్తన్తుం॑ పరమే॒ష్ఠీ త॑తాన । తస్మి॑ఞ్ఛిశ్రియే అ॒జ ఏక॑పాత్ ।
అదృꣳ
’హ॒ద్ద్యావా॑పృథి॒వీ బలే॑న । రోహి॑తో॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ అ॑దృꣳహత్ ।
తేన॒ సువః॑ స్తభి॒తం తేన॒ నాకః॑ ॥ ౨। ౫। ౨। ౩॥

౭ సో అ॒న్తరి॑క్షే॒ రజ॑సో వి॒మానః॑ । తేన॑ దే॒వాః సువ॒రన్వ॑విన్దన్ । సు॒శేవం॑
త్వా భా॒నవో॑ దీది॒వాꣳస᳚మ్ । సమ॑గ్రాసో జు॒హ్వో॑ జాతవేదః । ఉ॒క్షన్తి॑ త్వా
వా॒జిన॒మాఘృ॒తేన॑ । సꣳస॑మగ్నే యువసే॒ భోజ॑నాని । అగ్నే॒ శర్ధ ॑
మహ॒తే సౌభ॑గాయ । తవ॑ ద్యు॒మ్నాన్యు॑త్త॒మాని॑ సన్తు । సం జా᳚స్ప॒త్యꣳ
సు॒యమ॒మాకృ॑ణుష్వ । శ॒త్రూ ॒య॒తామ॒భితి॑ష్ఠా ॒ మహాꣳ
’సి ॥ ౨। ౫। ౨। ౪॥
అ॒స్త్వే॒తు॒ రోహి॑తో॒ నాకో॒ మహాꣳ

’సి ॥ ౨॥
౮ పున॑ర్న॒ ఇన్ద్రో॑ మ॒ఘవా॑ దదాతు । ధనా॑ని శ॒క్రో ధన్యః॑ సు॒రాధాః᳚ ।

అ॒ర్వా॒చీనం॑ కృణుతాం యాచి॒తో మనః॑ । శ్రు ॒ష్టీ నో॑ అ॒స్య హ॒విషో॑ జుషా॒ణః
। యాని॑ నో జి॒నన్ధనా॑ని । జ॒హర్థ ॑ శూర మ॒న్యునా᳚ । ఇన్ద్రాను॑విన్ద న॒స్తాని॑ ।
అ॒నేన॑ హ॒విషా॒ పునః॑ । ఇన్ద్ర॒ ఆశా᳚భ్యః॒ పరి॑ । సర్వా॒భ్యోఽభ॑యం కరత్ ॥
౨। ౫। ౩। ౧॥
౯ జేతా॒ శత్రూ ॒న్॒ విచ॑ర్షణిః । ఆకూ᳚త్యై త్వా॒ కామా॑య త్వా స॒మృధే᳚ త్వా । పు॒రో
ద॑ధే అమృత॒త్వాయ॑ జీ॒వసే᳚ । ఆకూ॑తిమ॒స్యావ॑సే । కామ॑మస్య॒ సమృ॑ద్ధ్యై ।
ఇన్ద్ర॑స్య యుఞ్జతే॒ ధియః॑ । ఆకూ॑తిం దే॒వీం మన॑సః పు॒రో ద॑ధే । య॒జ్ఞస్య॑
మా॒తా సు॒హవా॑ మే అస్తు । యది॒చ్ఛామి॒ మన॑సా॒ సకా॑మః । వి॒దేయ॑మేన॒ద్ధృద॑యే॒
నివి॑ష్టమ్ ॥ ౨। ౫। ౩। ౨॥
౧౦ సేద॒గ్నిర॒గ్నీꣳ రత్యే᳚త్య॒న్యాన్ । యత్ర ॑ వా॒జీ తన॑యో వీ॒డుపా॑ణిః ।
స॒హస్ర ॑పాథా అ॒క్షరా॑ స॒మేతి॑ । ఆశా॑నాం త్వాఽఽశాపా॒లేభ్యః॑ । చ॒తుర్భ్యో॑
అ॒మృతే᳚భ్యః । ఇ॒దం భూ॒తస్యాధ్య॑క్షేభ్యః । వి॒ధేమ॑ హ॒విషా॑ వ॒యమ్ ।
విశ్వా॒ ఆశా॒ మధు॑నా॒ సꣳసృ॑జామి । అ॒న॒మీ॒వా ఆప॒ ఓష॑ధయో భవన్తు ।
అ॒యం యజ॑మానో॒ మృధో॒ వ్య॑స్యతామ్ ।
౧౧ అగృ॑భీతాః ప॒శవః॑ సన్తు॒ సర్వే᳚ । అ॒గ్నిః సోమో॒ వరు॑ణో మి॒త్ర ఇన్ద్రః॑
। బృహ॒స్పతిః॑ సవి॒తా యః స॑హ॒స్రీ । పూ॒షా నో॒ గోభి॒రవ॑సా॒ సర॑స్వతీ ।
త్వష్టా ॑ రూ॒పాణి॒ సమ॑నక్తు య॒జ్ఞైః । త్వష్టా ॑ రూ॒పాణి॒ దధ॑తీ॒ సర॑స్వతీ ।
పూ॒షా భగꣳ
’ సవి॒తా నో॑ దదాతు । బృహ॒స్పతి॒ర్దద॒దిన్ద్రః॑ స॒హస్ర ᳚మ్ ।
మి॒త్రో దా॒తా వరు॑ణః॒ సోమో॑ అ॒గ్నిః ॥ ౨। ౫। ౩। ౩॥ క॒ర॒న్నివి॑ష్టమస్యతాం॒ నవ॑

చ ॥ ౩॥
౧౨ ఆ నో॑ భర॒ భగ॑మిన్ద్ర ద్యు॒మన్త᳚మ్ । ని తే॑ దే॒ష్ణస్య॑ ధీమహి ప్రరే॒కే ।
ఉ॒ర్వ ఇ॑వ పప్రథే॒ కామో॑ అ॒స్మే । తమాపృ॑ణా వసుపతే॒ వసూ॑నామ్ । ఇ॒మం కామం॑
మన్దయా॒ గోభి॒రశ్వైః᳚ । చ॒న్ద్రవ॑తా॒ రాధ॑సా ప॒ప్రథ॑శ్చ । సు॒వ॒ర్యవో॑
మ॒తిభి॒స్తుభ్యం॒ విప్రాః᳚ । ఇన్ద్రా॑య॒ వాహః॑ కుశి॒కాసో॑ అక్రన్ । ఇన్ద్ర॑స్య॒ ను

వీ॒ర్యా॑ణి॒ ప్రవో॑చమ్ । యాని॑ చ॒కార॑ ప్రథ॒మాని॑ వ॒జ్రీ ॥ ౨। ౫। ౪। ౧॥
౧౩ అహ॒న్నహి॒మన్వ॒పస్త॑తర్ద । ప్ర వ॒క్షణా॑ అభిన॒త్పర్వ॑తానామ్ ।
అహ॒న్నహిం॒ పర్వ॑తే శిశ్రియా॒ణమ్ । త్వష్టా ᳚ఽస్మై॒ వజ్రగ్గ్ ॑ స్వ॒ర్యం॑ తతక్ష
। వా॒శ్రా ఇ॑వ ధే॒నవః॒ స్యన్ద ॑మానాః । అఞ్జః॑ సము॒ద్రమవ॑ జగ్ము॒రాపః॑ ।
వృ॒షా॒యమా॑ణోఽవృణీత॒ సోమ᳚మ్ । త్రిక॑ద్రుకేష్వపిబథ్సు॒తస్య॑ । ఆ సాయ॑కం
మ॒ఘవా॑ఽఽదత్త॒ వజ్ర ᳚మ్ । అహ॑న్నేనం ప్రథమ॒జా మహీ॑నామ్ ॥ ౨। ౫। ౪। ౨॥
౧౪ యదిన్ద్రాహ॑న్ప్రథమ॒జా మహీ॑నామ్ । ఆన్మా॒యినా॒మమి॑నాః॒ ప్రోత మా॒యాః ।
ఆథ్సూర్యం॑
జ॒నయ॒న్ద్యాము॒షాస᳚మ్ । తా॒దీక్నా॒ శత్రూ ॒న్న కిలా॑వివిథ్సే । అహ॑న్వృ॒త్రం
వృ॑త్ర ॒తరం॒ వ్యꣳస᳚మ్ । ఇన్ద్రో॒ వజ్రే ॑ణ మహ॒తా వ॒ధేన॑ । స్కన్ధా ꣳ
’సీవ॒
కులి॑శేనా॒ వివృ॑క్ణా । అహిః॑ శయత ఉప॒పృక్పృ॑థి॒వ్యామ్ । అ॒యో॒ధ్యేవ దు॒ర్మద॒

ఆ హి జు॒హ్వే । మ॒హా॒వీ॒రం తు॑ విబా॒ధమృ॑జీ॒షమ్ ॥ ౨। ౫। ౪। ౩॥
౧౫ నాతా॑రీరస్య॒ సమృ॑తిం వ॒ధానా᳚మ్ । సꣳ రు॒జానాః᳚ పిపిష॒ ఇన్ద్ర॑శత్రుః ।
విశ్వో॒ విహా॑యా అర॒తిః । వసు॑ర్దధే॒ హస్తే॒ దక్షి॑ణే । త॒రణి॒ర్న శి॑శ్రథత్
॒ ॒స్య॑యా॒ న శి॑శ్రథత్ । విశ్వ॑స్మా॒ ఇది॑షుధ్య॒సే । దే॒వ॒త్రా
। శ్ర వ
హ॒వ్యమూహి॑షే । విశ్వ॑స్మా॒ ఇథ్సు॒కృతే॒ వార॑మృణ్వతి । అ॒గ్నిర్ద్వారా॒ వ్యృ॑ణ్వతి
॥ ౨। ౫। ౪। ౪॥
౧౬ ఉదు॒జ్జిహా॑నో అ॒భి కామ॑మీ॒రయన్॑ । ప్ర ॒పృ॒ఞ్చన్విశ్వా॒ భువ॑నాని పూ॒ర్వథా᳚
। ఆ కే॒తునా॒ సుష॑మిద్ధో ॒ యజి॑ష్ఠః । కామం॑ నో అగ్నే అ॒భిహ॑ర్య ది॒గ్భ్యః ।
జు॒షా॒ణో హ॒వ్యమ॒మృతే॑షు దూ॒ఢ్యః॑ । ఆ నో॑ ర॒యిం బ॑హు॒లాం గోమ॑తీ॒మిష᳚మ్ ।
నిధే॑హి॒ యక్ష॑ద॒మృతే॑షు॒ భూషన్॑ । అశ్వి॑నా య॒జ్ఞమాగ॑తమ్ । దా॒శుషః॒
పురు॑దꣳససా । పూ॒షా ర॑క్షతు నో ర॒యిమ్ ॥ ౨। ౫। ౪। ౫॥
౧౭ ఇ॒మం య॒జ్ఞమ॒శ్వినా॑ వ॒ర్ధయ॑న్తా । ఇ॒మౌ ర॒యిం యజ॑మానాయ ధత్తమ్ ।
ఇ॒మౌ ప॒శూన్ర ॑క్షతాం వి॒శ్వతో॑ నః । పూ॒షా నః॑ పాతు॒ సద॒మప్ర ॑యుచ్ఛన్ ।
ప్ర తే॑ మ॒హే స॑రస్వతి । సుభ॑గే॒ వాజి॑నీవతి । స॒త్య॒వాచే॑ భరే మ॒తిమ్ ।

ఇ॒దం తే॑ హ॒వ్యం ఘృ॒తవ॑థ్సరస్వతి । స॒త్య॒వాచే॒ ప్రభ॑రేమా హ॒వీꣳషి॑
। ఇ॒మాని॑ తే దురి॒తా సౌభ॑గాని । తేభి॑ర్వ॒యꣳ సు॒భగా॑సః స్యామ ॥ ౨। ౫। ౪। ౬॥
వ॒జ్ర్యహీ॑నామృజీ॒షం వ్యృ॑ణ్వతి రక్షతు నో ర॒యిꣳ సౌభ॑గా॒న్యేకం॑ చ ॥ ౪॥
౧౮ య॒జ్ఞో రా॒యో య॒జ్ఞ ఈ॑శే॒ వసూ॑నామ్ । య॒జ్ఞః స॒స్యానా॑ము॒త సు॑క్షితీ॒నామ్
। య॒జ్ఞ ఇ॒ష్టః పూ॒ర్వచి॑త్తిం దధాతు । య॒జ్ఞో బ్ర ॑హ్మ॒ణ్వాꣳ అప్యే॑తు దే॒వాన్
। అ॒యం య॒జ్ఞో వ॑ర్ధతాం॒ గోభి॒రశ్వైః᳚ । ఇ॒యం వేదిః॑ స్వప॒త్యా సు॒వీరా᳚
। ఇ॒దం బ॒ర్॒హిరతి॑ బ॒ర్॒హీగ్ష్య॒న్యా । ఇ॒మం య॒జ్ఞం విశ్వే॑ అవన్తు దే॒వాః ।
భగ॑ ఏ॒వ భగ॑వాꣳ అస్తు దేవాః । తేన॑ వ॒యం భగ॑వన్తః స్యామ ॥ ౨। ౫। ౫। ౧॥
౧౯ తం త్వా॑ భగ॒ సర్వ॒ ఇజ్జో ॑హవీమి । స నో॑ భగ పుర ఏ॒తా భ॑వే॒హ । భగ॒
ప్రణే॑త॒ర్భగ॒ సత్య॑రాధః । భగే॒మాం ధియ॒ముద॑వ॒దద॑న్నః । భగ॒ ప్రణో॑
జనయ॒ గోభి॒రశ్వైః᳚ । భగ॒ ప్ర నృభి॑ర్నృ॒వన్తః॑ స్యామ । శశ్వ॑తీః॒
సమా॒ ఉప॑యన్తి లో॒కాః । శశ్వ॑తీః॒ సమా॒ ఉప॑య॒న్త్యాపః॑ । ఇ॒ష్టం పూ॒ర్తꣳ
శశ్వ॑తీనా॒ꣳ సమా॑నాꣳ శాశ్వ॒తేన॑ । హ॒విషే॒ష్ట్వాఽన॒న్తం లో॒కం
పర॒మారు॑రోహ ॥ ౨। ౫। ౫। ౨॥
౨౦ ఇ॒యమే॒వ సా యా ప్ర ॑థ॒మా వ్యౌచ్ఛ॑త్ । సా రూ॒పాణి॑ కురుతే॒ పఞ్చ॑ దే॒వీ ।
ద్వే స్వసా॑రౌ వయత॒స్తన్త్ర ॑మే॒తత్ । స॒నా॒తనం॒ విత॑త॒ꣳ షణ్మ॑యూఖమ్ ।
అవా॒న్యాగ్స్తన్తూ ᳚న్కి॒రతో॑ ధ॒త్తో అ॒న్యాన్ । నావ॑పృ॒జ్యాతే॒ న గ॑మాతే॒ అన్త᳚మ్ ।
ఆ వో॑ యన్తూదవా॒హాసో॑ అ॒ద్య । వృష్టిం॒ యే విశ్వే॑ మ॒రుతో॑ జు॒నన్తి॑ । అ॒యం యో
అ॒గ్నిర్మ॑రుతః॒ సమి॑ద్ధః । ఏ॒తం జు॑షధ్వం కవయో యువానః ॥ ౨। ౫। ౫। ౩॥
౨౧ ధా॒రా॒వ॒రా మ॒రుతో॑ ధృ॒ష్ణువో॑జసః । మృ॒గా న
భీ॒మాస్త॑వి॒షేభి॑రూ॒ర్మిభిః॑ । అ॒గ్నయో॒ న శు॑శుచా॒నా ఋ॑జీ॒షిణః॑ ।
భ్రుమిం॒ ధమ॑న్త॒ ఉప॒ గా అ॑వృణ్వత । విచ॑క్రమే॒ త్రిర్దే ॒వః । ఆవే॒ధసం॒
నీల॑పృష్ఠం బృ॒హన్త᳚మ్ । బృహ॒స్పతి॒ꣳ సద॑నే సాదయధ్వమ్ । సా॒దద్యో॑నిం॒
దమ॒ ఆదీ॑ది॒వాꣳస᳚మ్ । హిర॑ణ్యవర్ణమరు॒షꣳ స॑పేమ । స హి శుచిః॑
శ॒తప॑త్రః॒ స శు॒న్ధ్యూః ॥ ౨। ౫। ౫। ౪॥
౨౨ హిర॑ణ్యవాశీరిషి॒రః సు॑వ॒ర్॒షాః । బృహ॒స్పతిః॒ స స్వా॑వే॒శ ఋ॒ష్వాః ।
పూ॒రూ సఖి॑భ్య ఆ సు॒తిం క॑రిష్ఠః । పూష॒గ్గ్ ॒స్తవ॑ వ్ర ॒తే వ॒యమ్ । న రి॑ష్యేమ
క॒దాచ॒న । స్తో ॒తార॑స్త ఇ॒హ స్మ॑సి । యాస్తే॑ పూష॒న్నావో॑ అ॒న్తః స॑ము॒ద్రే ।
హి॒ర॒ణ్యయీ॑ర॒న్తరి॑క్షే॒ చర॑న్తి । యాభి॑ర్యాసి దూ॒త్యాꣳ సూర్య॑స్య । కామే॑న
కృ॒తః శ్రవ॑ ఇ॒చ్ఛమా॑నః ॥ ౨। ౫। ౫। ౫॥
౨౩ అర॑ణ్యా॒న్యర॑ణ్యాన్య॒సౌ । యా ప్రేవ॒ నశ్య॑సి । క॒థా గ్రామం॒ న పృ॑చ్ఛసి ।
న త్వా॒ భీరి॑వ విన్దతీ౩। వృ॒షా॒ర॒వాయ॒ వద॑తే । యదు॒పావ॑తి చిచ్చి॒కః ।
ఆ॒ఘా॒టీభి॑రివ ధా॒వయన్॑ । అ॒ర॒ణ్యా॒నిర్మ॑హీయతే । ఉ॒త గావ॑ ఇవాదన్ । ఉ॒తో
వేశ్మే॑వ దృశ్యతే ॥ ౨। ౫। ౫। ౬॥
౨౪ ఉ॒తో అ॑రణ్యా॒నిః సా॒యమ్ । శ॒క॒టీరి॑వ సర్జతి । గామ॒ఙ్గైష॒ ఆహ్వ॑యతి ।
దార్వ॒ఙ్గైష॒ ఉపా॑వధీత్ । వస॑న్నరణ్యా॒న్యాꣳ సా॒యమ్ । అక్రు ॑క్ష॒దితి॑ మన్యతే ।
న వా అ॑రణ్యా॒నిర్హ ॑న్తి । అ॒న్యశ్చేన్నాభి॒గచ్ఛ॑తి । స్వా॒దోః ఫల॑స్య జ॒గ్ధ్వా ।
యత్ర ॒ కామం॒ నిప॑ద్యతే । ఆఞ్జ ॑నగన్ధీ ꣳ సుర॒భీమ్ । బ॒హ్వ॒న్నామ కృ॑షీవలామ్ ।
ప్రాహం మృ॒గాణాం᳚ మా॒తర᳚మ్ । అ॒ర॒ణ్యా॒నీమ॑శꣳసిషమ్ ॥ ౨। ౫। ౫। ౭॥ స్యా॒మ॒
రు॒రో॒హ॒ యు॒వా॒నః॒ శు॒న్ధ్యూరి॒చ్ఛమా॑నో దృశ్యతే॒ నిప॑ద్యతే చ॒త్వారి॑
చ ॥ ౫॥
౨౫ వార్త్ర ॑హత్యాయ॒ శవ॑సే । పృ॒త॒నా॒సాహ్యా॑య చ । ఇన్ద్ర॒ త్వాఽఽవ॑ర్తయామసి ।
సు॒బ్రహ్మా॑ణం వీ॒రవ॑న్తం బృ॒హన్త᳚మ్ । ఉ॒రుం గ॑భీ॒రం పృ॒థుబు॑ధ్నమిన్ద్ర ।
శ్రు ॒తర్షి ॑ము॒గ్రమ॑భిమాతి॒షాహ᳚మ్ । అ॒స్మభ్యం॑ చి॒త్రం వృష॑ణꣳ ర॒యిం
దాః᳚ । క్షే॒త్రి ॒యై త్వా॒ నిరృ॑త్యై త్వా । ద్రు ॒హో ము॑ఞ్చామి॒ వరు॑ణస్య॒ పాశా᳚త్ ।
అ॒నా॒గసం॒ బ్రహ్మ॑ణే త్వా కరోమి ॥ ౨। ౫। ౬। ౧॥
౨౬ శి॒వే తే॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ఉ॒భే ఇ॒మే । శం తే॑ అ॒గ్నిః స॒హాద్భిర॑స్తు । శం
ద్యావా॑పృథి॒వీ స॒హౌష॑ధీభిః । శమ॒న్తరి॑క్షꣳ స॒హ వాతే॑న తే । శం తే॒
చత॑స్రః ప్ర ॒దిశో॑ భవన్తు । యా దైవీ॒శ్చత॑స్రః ప్ర ॒దిశః॑ । వాత॑పత్నీర॒భి
సూఱ్యో॑ విచ॒ష్టే । తాసాం᳚ త్వా జ॒రస॒ ఆద॑ధామి । ప్ర యక్ష్మ॑ ఏతు॒ నిరృ॑తిం
పరా॒చైః । అమో॑చి॒ యక్ష్మా᳚ద్దురి॒తాదవ॑ర్త్యై ॥ ౨। ౫। ౬। ౨॥
౨౭ ద్రు ॒హః పాశాం॒ నిరృ॑త్యై॒ చోద॑మోచి । అహా॒ అవ॑ర్తి॒మవి॑దథ్స్యో॒నమ్ ।
అప్య॑భూద్భ॒ద్రే సు॑కృ॒తస్య॑ లో॒కే । సూర్య॑మృ॒తం తమ॑సో॒ గ్రాహ్యా॒ యత్ । దే॒వా
అము॑ఞ్చ॒న్నసృ॑జ॒న్వ్యే॑నసః । ఏ॒వమ॒హమి॒మం క్షే᳚త్రి ॒యాజ్జా ॑మిశ॒ꣳసాత్ ।
ద్రు ॒హో ము॑ఞ్చామి॒ వరు॑ణస్య॒ పాశా᳚త్ । బృహ॑స్పతే యు॒వమిన్ద్ర॑శ్చ॒ వస్వః॑ ।
ది॒వ్యస్యే॑శాథే ఉ॒త పార్థి ॑వస్య । ధ॒త్తꣳ ర॒యి౨ꣳ స్తు॑వ॒తే కీ॒రయే॑చిత్
॥ ౨। ౫। ౬। ౩॥
౨౮ యూ॒యం పా॑త స్వ॒స్తిభిః॒ సదా॑ నః । దే॒వా॒యుధ॒మిన్ద్ర॒మా జోహు॑వానాః ।
వి॒శ్వా॒వృధ॑మ॒భి యే రక్ష॑మాణాః । యేన॑ హ॒తా దీ॒ర్ఘమధ్వా॑న॒మాయన్॑
। అ॒న॒న్తమర్థ మని
॒ ॑వర్థ్స్యమానాః । యత్తే॑ సుజాతే హి॒మవ॑థ్సు భేష॒జమ్ ।
మ॒యో॒భూః శంత॑మా॒ యద్ధృ॒దోఽసి॑ । తతో॑ నో దేహి సీబలే । అ॒దో గి॒రిభ్యో॒
అధి॒ యత్ప్ర॒ధావ॑సి । స॒ꣳశోభ॑మానా క॒న్యే॑వ శుభ్రే ॥ ౨। ౫। ౬। ౪॥
౨౯ తాం త్వా॒ ముద్గ ॑లా హ॒విషా॑ వర్ధయన్తి । సా నః॑ సీబలే ర॒యిమాభా॑జయే॒హ
। పూర్వం॑ దేవా॒ అప॑రేణాను॒పశ్య॒ఞ్జన్మ॑భిః । జన్మా॒న్యవ॑రైః॒ పరా॑ణి ।
వేదా॑ని దేవా అ॒యమ॒స్మీతి॒ మామ్ । అ॒హꣳ హి॒త్వా శరీ॑రం జ॒రసః॑ ప॒రస్తా ᳚త్
। ప్రా॒ణా॒పా॒నౌ చక్షుః॒ శ్రోత్ర ᳚మ్ । వాచం॒ మన॑సి॒ సంభృ॑తామ్ । హి॒త్వా
శరీ॑రం జరసః॒ ॑ పరస్తా॒ ᳚త్ । ఆ భూతిం॒ భూతిం॑ వ॒యమ॑శ్నవామహై । ఇ॒మా ఏ॒వ
తా ఉషసో॒ ॒ యాః ప్ర థ ॑ మా
॒ వ్యౌచ్ఛన్॑ । తా దే॒వ్యః॑ కుర్వతే॒ పఞ్చ॑ రూ॒పా ।
॑ ర్నావ
శశ్వతీ ॒ ॑ పృజ్యన్తి । న గమ ॑ న్త్యన్త
॒ మ్ ᳚ ॥ ౨। ౫। ౬। ౫॥ క॒రో॒మ్యవ॑ర్త్యై
చిచ్ఛభ్రేఽశ్నవామహై చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౬॥
౩౦ వసూ॑నాం॒ త్వాఽధీ॑తేన । రు॒ద్రాణా॑మూ॒ర్మ్యా । ఆ॒ది॒త్యానాం॒ తేజ॑సా । విశ్వే॑షాం
దే॒వానాం॒ క్రతు॑నా । మ॒రుతా॒మేమ్నా॑ జుహోమి॒ స్వాహా᳚ । అ॒భిభూ॑తిర॒హమాగ॑మమ్
। ఇన్ద్ర॑సఖా స్వా॒యుధః॑ । ఆస్వాశా॑సు దు॒ష్షహః॑ । ఇ॒దం వర్చో॑ అ॒గ్నినా॑
ద॒త్తమాగా᳚త్ । యశో॒ భర్గః॒ సహ॒ ఓజో॒ బలం॑ చ ॥ ౨। ౫। ౭। ౧॥
౩౧ దీ॒ర్ఘా ॒యు॒త్వాయ॑ శ॒తశా॑రదాయ । ప్రతి॑గృభ్ణామి మహ॒తే వీ॒ర్యా॑య

। ఆయు॑రసి వి॒శ్వాయు॑రసి । స॒ర్వాయు॑రసి॒ సర్వ॒మాయు॑రసి । సర్వం॑ మ॒
ఆయు॑ర్భూయాత్ । సర్వ॒మాయు॑ర్గేషమ్ । భూర్భువః॒ సువః॑ । అ॒గ్నిర్ధర్మే॑ణాన్నా॒దః
।
మృ॒త్యుర్ధర్మే॒ణాన్న॑పతిః । బ్రహ్మ॑ క్ష॒త్ర౨ꣳ స్వాహా᳚ ॥ ౨। ౫। ౭। ౨॥
౩౨ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్రణే॒తా । బృహ॒స్పతిః॑ పుర ఏ॒తా । య॒మః పన్థాః᳚ । చ॒న్ద్రమాః᳚
పునర॒సుః స్వాహా᳚ । అ॒గ్నిర॑న్నా॒దోఽన్న॑పతిః । అ॒న్నాద్య॑మ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే
యజ॑మానాయ
దదాతు॒ స్వాహా᳚ । సోమో॒ రాజా॒ రాజ॑పతిః । రా॒జ్యమ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ
దదాతు॒
స్వాహా᳚ । వరు॑ణః స॒మ్రాట్థ్స॒మ్రాట్ప॑తిః । సామ్రా ᳚జ్యమ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ
దదాతు॒ స్వాహా᳚ ॥ ౨। ౫। ౭। ౩॥
౩౩ మి॒త్రః, క్ష॒త్రం క్ష॒త్రప॑తిః । క్ష॒త్రమ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ దదాతు॒
స్వాహా᳚ । ఇన్ద్రో॒ బలం॒ బల॑పతిః । బల॑మ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ దదాతు॒ స్వాహా᳚
। బృహ॒స్పతి॒ర్బ్రహ్మ॒ బ్రహ్మ॑పతిః । బ్రహ్మా॒స్మిన్, య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ దదాతు॒ స్వాహా᳚
। స॒వి॒తా రా॒ష్ట్రꣳ రా॒ష్ట్రప॑తిః । రా॒ష్ట్రమ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ దదాతు॒
స్వాహా᳚ । పూ॒షా వి॒శాం విట్ప॑తిః । విశ॑మ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ దదాతు॒ స్వాహా᳚
। సర॑స్వతీ॒ పుష్టిః॒ పుష్టి పత్నీ
॑ ॑ ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే
। పుష్టి మ యజ॑మానాయ దదాతు॒
స్వాహా᳚ । త్వష్టా ॑ పశూ॒నాం మి॑థు॒నానాꣳ
’ రూప॒కృద్రూ ॒పప॑తిః । రూ॒పేణా॒స్మిన్,
య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ ప॒శూన్ద ॑దాతు॒ స్వాహా᳚ ॥ ౨। ౫। ౭। ౪॥ చ॒ స్వాహా॒
సామ్రా ᳚జ్యమ॒స్మిన్,
య॒జ్ఞే యజమానాయ॑ దదాతు॒ స్వాహా॒ విశ॑మ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ దదాతు॒
స్వాహా॑
చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౭॥ అ॒గ్నిః సోమో॒ వరు॑ణో మి॒త్ర ఇన్ద్రో॒ బృహ॒స్పతిః॑ సవి॒తా
పూ॒షా సర॑స్వతీ॒ త్వష్టా ॒ దశ॑ ॥
౩౪ స ఈం᳚ పాహి॒ య ఋ॑జీ॒షీ తరు॑త్రః । యః శిప్ర ॑వాన్వృష॒భో యో మ॑తీ॒నామ్ ।
యో గో᳚త్ర ॒భిద్వ॑జ్ర ॒భృద్యో హ॑రి॒ష్ఠాః । స ఇ॑న్ద్ర చి॒త్రా ꣳ అ॒భితృ॑న్ధి ॒

వాజాన్॑ । ఆ తే॒ శుష్మో॑ వృష॒భ ఏ॑తు ప॒శ్చాత్ । ఓత్త॒రాద॑ధ॒రాగా పు॒రస్తా ᳚త్
। ఆ వి॒శ్వతో॑ అ॒భి సమే᳚త్వ॒ర్వాఙ్ । ఇన్ద్ర॑ ద్యు॒మ్నꣳ సువ॑ర్వద్ధేహ్య॒స్మే ।
ప్రోష్వ॑స్మై పురో ర॒థమ్ । ఇన్ద్రా॑య శూ॒షమ॑ర్చత ॥ ౨। ౫। ౮। ౧॥
౩౫ అ॒భీ కే॑చిదు లోక॒కృత్ । స॒ఙ్గే స॒మథ్సు॑ వృత్ర ॒హా । అ॒స్మాకం॑ బోధి
చోది॒తా । నభ॑న్తామన్య॒ కేషా᳚మ్ । జ్యా॒కా అధి॒ ధన్వ॑సు । ఇన్ద్రం॑ వ॒యꣳ
శు॑నా॒సీర᳚మ్ । అ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే హ॑వామహే । ఆ వాజై ॒రుప॑ నో గమత్ । ఇన్ద్రా॑య॒
శునా॒సీరా॑య । స్రు ॒చా జు॑హుత నో హ॒విః ॥ ౨। ౫। ౮। ౨॥
౩౬ జు॒షతాం॒ ప్రతి॒ మేధి॑రః । ప్ర హ॒వ్యాని॑ ఘృ॒తవ॑న్త్యస్మై । హర్య॑శ్వాయ
భరతా స॒జోషాః᳚ । ఇన్ద్ర॒ర్తుభి॒ర్బ్రహ్మ॑ణా వావృధా॒నః । శు॒నా॒సీ॒రీ హ॒విరి॒దం
జు॑షస్వ । వయః॑ సుప॒ర్ణా ఉప॑సేదు॒రిన్ద్ర᳚మ్ । ప్రి ॒యమే॑ధా॒ ఋష॑యో॒ నాధ॑మానాః
। అప॑ ధ్వా॒న్తమూ᳚ర్ణు హి
॒ పూ॒ర్ధి చక్షుః॑ । ము॒ము॒గ్ధ్య॑స్మాన్ని॒ధయే॑వ బ॒ద్ధాన్ ।
బృ॒హదిన్ద్రా॑య గాయత ॥ ౨। ౫। ౮। ౩॥
౩౭ మరు॑తో వృత్ర ॒హన్త॑మమ్ । యేన॒ జ్యోతి॒రజ॑నయన్నృతా॒వృధః॑ । దే॒వం
దే॒వాయ॒ జాగృ॑వి । కా మి॒హైకాః॒ క ఇ॒మే ప॑త॒ఙ్గాః । మా॒న్థా ॒లాః కులి॒ పరి॑
మా పతన్తి । అనా॑వృతైనా॒న్ప్రధ॑మన్తు దే॒వాః । సౌప॑ర్ణం॒ చక్షు॑స్త॒నువా॑ విదేయ
। ఏ॒వావ॑న్దస్వ॒ వరు॑ణం బృ॒హన్త᳚మ్ । న॒మ॒స్యా ధీర॑మ॒మృత॑స్య గో॒పామ్ ।
స నః॒ శర్మ॑ త్రి ॒వరూ॑థం॒ వియꣳ
’సత్ ॥ ౨। ౫। ౮। ౪॥
౩౮ యూ॒యం పా॑త స్వ॒స్తిభిః॒ సదా॑ నః । నాకే॑ సుప॒ర్ణముప॒ యత్పత॑న్తమ్ । హృ॒దా

వేన॑న్తో అ॒భ్యచ॑క్షత త్వా । హిర॑ణ్యపక్షం॒ వరు॑ణస్య దూ॒తమ్ । య॒మస్య॒ యోనౌ॑
శకు॒నం భు॑ర॒ణ్యుమ్ । శం నో॑ దే॒వీర॒భిష్ట ॑యే । ఆపో॑ భవన్తు పీ॒తయే᳚ ।
శం యోర॒భిస్ర ॑వన్తు నః । ఈశా॑నా॒ వార్యా॑ణామ్ । క్షయ॑న్తీశ్చర్షణీ॒నామ్ ॥ ౨। ౫। ౮।
౫॥
౩౯ అ॒పో యా॑చామి భేష॒జమ్ । అ॒ప్సు మే॒ సోమో॑ అబ్రవీత్ । అ॒న్తర్విశ్వా॑ని భేష॒జా ।
అ॒గ్నిం చ॑ వి॒శ్వశం॑భువమ్ । ఆప॑శ్చ వి॒శ్వభే॑షజీః । యద॒ప్సు తే॑ సరస్వతి ।
గోష్వశ్వే॑షు॒ యన్మధు॑ । తేన॑ మే వాజినీవతి । ముఖ॑మఙ్గ్ధి సరస్వతి । యా సర॑స్వతీ

వైశమ్భ॒ల్యా ॥ ౨। ౫। ౮। ౬॥
౪౦ తస్యాం᳚ మే రాస్వ । తస్యా᳚స్తే భక్షీయ । తస్యా᳚స్తే భూయిష్ఠ ॒భాజో॑ భూయాస్మ ।
అ॒హం
త్వద॑స్మి॒ మద॑సి॒ త్వమే॒తత్ । మమా॑సి॒ యోని॒స్తవ॒ యోని॑రస్మి । మమై ॒వ సన్వహ॑
హ॒వ్యాన్య॑గ్నే । పు॒త్రః పి॒త్రే లో॑క॒కృజ్జా ॑తవేదః । ఇ॒హైవ సన్తత్ర ॒ సన్తం॑
త్వాఽగ్నే । ప్రా ॒ణేన॑ వా॒చా మన॑సా బిభర్మి । తి॒రో మా॒ సన్త॒మాయు॒ర్మా ప్రహా॑సీత్ ॥
౨। ౫। ౮। ౭॥
౪౧ జ్యోతి॑షా త్వా వైశ్వాన॒రేణోప॑తిష్ఠే । అ॒యం తే॒ యోని॑రృ॒త్వియః॑ । యతో॑
జా॒తో అరో॑చథాః । తం జా॒నన్న॑గ్న॒ ఆరో॑హ । అథా॑ నో వర్ధయా ర॒యిమ్ । యా తే॑
అగ్నే య॒జ్ఞియా॑ త॒నూస్తయేహ్యారో॑హా॒త్మాఽఽత్మాన᳚మ్ । అచ్ఛా॒ వసూ॑ని కృ॒ణ్వన్న॒స్మే
నర్యా॑ పు॒రూణి॑ । య॒జ్ఞో భూ॒త్వా య॒జ్ఞమాసీ॑ద॒ స్వాం యోని᳚మ్ । జాత॑వేదో॒ భువ॒
ఆజాయ॑మానః॒ సక్ష॑య॒ ఏహి॑ । ఉ॒పావ॑రోహ జాతవేదః॒ పున॒స్త్వమ్ ॥ ౨। ౫। ౮।
౮॥
౪౨ దే॒వేభ్యో॑ హ॒వ్యం వ॑హ నః ప్రజా॒నన్ । ఆయుః॑ ప్ర ॒జాꣳ ర॒యిమ॒స్మాసు॑
ధేహి । అజ॑స్రో దీదిహి నో దురో॒ణే । తమిన్ద్రం॑ జోహవీమి మ॒ఘవా॑నము॒గ్రమ్ ।
స॒త్రాదధా॑న॒మప్ర ॑తిష్కుత॒ꣳ శవాꣳ
’సి । మꣳహి॑ష్ఠో గీ॒ర్భిరా చ॑
య॒జ్ఞియో॑ఽవ॒వర్త॑త్ । రా॒యే నో॒ విశ్వా॑ సు॒పథా॑ కృణోతు వ॒జ్రీ । త్రిక॑ద్రుకేషు
మహి॒షో యవా॑శిరం తువి॒శుష్మ॑స్తృ॒పత్ । సోమ॑మపిబ॒ద్విష్ణు ॑నా సు॒తం యథావ॑శత్
। స ఈం᳚ మమాద॒ మహి॒ కర్మ॒ కర్త॑వే మ॒హాము॒రుమ్ ॥ ౨। ౫। ౮। ౯॥
౪౩ సైనꣳ
’ సశ్చద్దే ॒వం దే॒వః స॒త్యమిన్దు ꣳ
’ స॒త్య ఇన్ద్రః॑ । వి॒దద్యతీ॑
స॒రమా॑ రు॒గ్ణమద్రేః᳚ । మహి॒ పాథః॑ పూ॒ర్వ్యꣳ స॒ధ్రియ॑క్కః । అగ్రం॑

నయథ్సు॒పద్యక్ష॑రాణామ్ । అచ్ఛా॒ రవం॑ ప్రథ॒మా జా॑న॒తీ గా᳚త్ । వి॒దద్గవ్యꣳ
’
స॒రమా॑ దృ॒ఢమూ॒ర్వమ్ । యేనా॒ నుకం॒ మాను॑షీ॒ భోజ॑తే॒ విట్ । ఆ యే విశ్వా᳚

స్వప॒త్యాని॑ చ॒క్రుః । కృ॒ణ్వా॒నాసో॑ అమృత॒త్వాయ॑ గా॒తుమ్ । త్వం నృభి॑ర్నృపతే
దే॒వహూ॑తౌ ॥ ౨। ౫। ౮। ౧౦॥
౪౪ భూరీ॑ణి వృ॒త్వా హ॑ర్యశ్వ హꣳసి । త్వం నిద॑స్యుం॒ చుము॑రిమ్ । ధునిం॒

చాస్వా॑పయో ద॒భీత॑యే సు॒హన్తు॑ । ఏ॒వా పా॑హి ప్ర ॒త్నథా॒ మన్ద ॑తు త్వా । శ్రు ॒ధి
బ్రహ్మ॑ వావృధస్వో॒త గీ॒ర్భిః । ఆ॒విః సూర్యం॑ కృణు॒హి పీ॒పిహీ॒షః । జ॒హి
ꣳ
శత్రూ’ర॒భి గా ఇ॑న్ద్ర తృన్ధి । అగ్నే॒ బాధ॑స్వ॒ వి మృధో॑ నుదస్వ । అపామీ॑వా॒
అప॒ రక్షాꣳ’సి సేధ । అ॒స్మాథ్స॑ము॒ద్రాద్బృ॑హ॒తో ది॒వో నః॑ ॥ ౨। ౫। ౮। ౧౧॥
౪౫ అ॒పాం భూ॒మాన॒ముప॑ నః సృజే॒హ । యజ్ఞ ॒ ప్రతి॑తిష్ఠ సుమ॒తౌ సు॒శేవా॒ ఆ త్వా᳚

। వసూ॑ని పురు॒ధా వి॑శన్తు । దీ॒ర్ఘమాయు॒ర్యజ॑మానాయ కృ॒ణ్వన్ । అధా॒మృతే॑న
జరి॒తార॑మఙ్గ్ధి । ఇన్ద్రః॑ శు॒నావ॒ద్విత॑నోతి॒ సీర᳚మ్ । సం॒వ॒థ్స॒రస్య॑
ప్రతి॒మాణ॑మే॒తత్ । అ॒ర్కస్య॒ జ్యోతి॒స్తదిదా॑స॒ జ్యేష్ఠ ᳚మ్ । సం॒వ॒థ్స॒రꣳ
శు॒నవ॒థ్సీర॑మే॒తత్ । ఇన్ద్ర॑స్య॒ రాధః॒ ప్రయ॑తం పు॒రు త్మనా᳚ । తద॑ర్కరూ॒పం
వి॒మిమా॑నమేతి । ద్వాద॑శారే॒ ప్రతి॑తిష్ఠ ॒తీద్వృషా᳚ । అ॒శ్వా॒యన్తో॑ గ॒వ్యన్తో॑
వా॒జయ॑న్తః । హవా॑మహే॒ త్వోప॑గన్త॒ వా ఉ॑ । ఆ॒భూష॑న్తస్త్వా సుమ॒తౌ నవా॑యామ్ ।
వ॒యమి॑న్ద్ర త్వా శు॒నꣳ హు॑వేమ ॥ ౨। ౫। ౮। ౧౨॥
అ॒ర్చ॒త॒ హ॒విర్గా ॑యత యꣳసచ్చర్షణీ॒నాం వై ॑శమ్భ॒ల్యా హా॑సీ॒త్త్వము॒రుం
దే॒వహూ॑తౌ న॒స్త్మనా॒ షట్చ॑ ॥ ౮॥
ప్రా ॒ణ ఉ॒దేహి॒ పున॒రా నో॑ భర య॒జ్ఞో రా॒యో వార్త్ర ॑హత్యాయ॒ వసూ॑నా॒ꣳ
స ఈం᳚ పాహ్య॒ష్టౌ ॥ ౮॥
ప్రా ॒ణో ర॑క్ష॒త్యగృ॑భీతా ధారావ॒రా మ॒రుతో॑ దీర్ఘాయు॒త్వాయ॒ జ్యోతి॑షా త్వా॒
పఞ్చ॑చత్వారిꣳశత్ ॥ ౪౫॥
ప్రా ॒ణః శు॒నꣳ హు॑వేమ ॥
ద్వితీయాష్టకే షష్ఠః ప్రపాఠకః ౬

౧ స్వా॒ద్వీం త్వా᳚ స్వా॒దునా᳚ । తీ॒వ్రాం తీ॒వ్రేణ॑ । అ॒మృతా॑మ॒మృతే॑న । మధు॑మతీం॒
మధు॑మతా । సృ॒జామి॒ సꣳసోమే॑న । సోమో᳚ఽస్య॒శ్విభ్యాం᳚ పచ్యస్వ । సర॑స్వత్యై
పచ్యస్వ । ఇన్ద్రా॑య సు॒త్రామ్ణే ॑ పచ్యస్వ । పరీ॒తో షి॑ఞ్చతా సు॒తమ్ । సోమో॒ య

ఉ॑త్త॒మꣳ హ॒విః ॥ ౨। ౬। ౧। ౧॥
౨ ద॒ధ॒న్వా యో నఱ్యో॑ అ॒ప్స్వ॑న్తరా । సు॒షావ॒ సోమ॒మద్రి ॑భిః । పు॒నాతు॑ తే
పరి॒స్రుత᳚మ్ । సోమ॒ꣳ సూర్య॑స్య దుహి॒తా । వారే॑ణ॒ శశ్వ॑తా॒ తనా᳚ ।
వా॒యుః పూ॒తః ప॒విత్రే ॑ణ । ప్రాఙ్ఖ్సోమో॒ అతి॑ద్రుతః । ఇన్ద్ర॑స్య॒ యుజ్యః॒ సఖా᳚
। వా॒యుః పూ॒తః ప॒విత్రే ణ
॑ । ప్ర త్యఙ్ఖ్సోమో
॒ ॒ అతి॑ద్రుతః ॥ ౨। ౬। ౧। ౨॥
౩ ఇన్ద్ర॑స్య॒ యుజ్యః॒ సఖా᳚ । బ్రహ్మ॑ క్ష॒త్రం ప॑వతే॒ తేజ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ । సుర॑యా॒
సోమః॑ సు॒త ఆసు॑తో॒ మదా॑య । శు॒క్రేణ॑ దేవ దే॒వతాః᳚ పిపృగ్ధి । రసే॒నాన్నం॒
యజ॑మానాయ ధేహి । కు॒విద॒ఙ్గ యవ॑మన్తో॒ యవం॑ చిత్ । యథా॒ దాన్త్య॑నుపూ॒ర్వం
వి॒యూయ॑ । ఇ॒హేహై ॑షాం కృణుత॒ భోజ॑నాని । యే బ॒ర్॒హిషో॒ నమో॑వృక్తిం॒ న
జ॒గ్ముః । ఉ॒ప॒యా॒మగృహీతోఽస్య
॑ ॒శ్విభ్యాం᳚ త్వా॒ జుష్టం॑ గృహ్ణామి ॥ ౨। ౬। ౧।
౩॥
౪ సర॑స్వత్యా॒ ఇన్ద్రా॑య సు॒త్రామ్ణే ᳚ । ఏ॒ష తే॒ యోని॒స్తేజ॑సే త్వా । వీ॒ర్యా॑య త్వా॒
బలా॑య త్వా । తేజో॑ఽసి॒ తేజో॒ మయి॑ ధేహి । వీ॒ర్య॑మసి వీ॒ర్యం॑ మయి॑ ధేహి ।
బల॑మసి॒ బలం॒ మయి॑ ధేహి । నానా॒ హి వాం᳚ దే॒వహి॑త॒ꣳ సదః॑ కృ॒తమ్ ।
మా సꣳసృ॑క్షాథాం పర॒మే వ్యో॑మన్ । సురా॒ త్వమసి॑ శు॒ష్మిణీ॒ సోమ॑ ఏ॒షః ।
మా మా॑ హిꣳసీః॒ స్వాం యోని॑మావి॒శన్ ॥ ౨। ౬। ౧। ౪॥
౫ ఉ॒ప॒యా॒మగృ॑హీతోఽస్యాశ్వి॒నం తేజః॑ । సా॒ర॒స్వ॒తం వీ॒ర్య᳚మ్ । ఐ॒న్ద్రం బల᳚మ్
। ఏ॒ష తే॒ యోని॒ర్మోదా॑య త్వా । ఆ॒న॒న్దాయ॑ త్వా॒ మహ॑సే త్వా । ఓజో॒ఽస్యోజో॒
మయి॑
ధేహి । మ॒న్యుర॑సి మ॒న్యుం మయి॑ ధేహి । మహో॑ఽసి॒ మహో॒ మయి॑ ధేహి । సహో॑ఽసి॒
సహో॒ మయి॑ ధేహి । యా వ్యా॒ఘ్రం విషూ॑చికా । ఉ॒భౌ వృకం॑ చ॒ రక్ష॑తి । శ్యే॒నం
’ సి॒ꣳహమ్ । సేమం పా॒త్వꣳహ॑సః । సం॒పృచః॑ స్థ ॒ సం
ప॑త॒త్రిణꣳ
మా॑ భ॒ద్రేణ॑ పృఙ్క్త । వి॒పృచః॑ స్థ ॒ వి మా॑ పా॒ప్మనా॑ పృఙ్క్త ॥ ౨। ౬। ౧। ౫॥ హ॒విః
ప్ర ॒త్యఙ్ఖ్సోమో॒ అతి॑ద్రుతో గృహ్ణామ్యావి॒శన్విషూ॑చికా॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౧॥
౬ సోమో॒ రాజా॒ఽమృతꣳ
’ సు॒తః । ఋ॒జీ॒షేణా॑జహాన్మృ॒త్యుమ్ । ఋ॒తేన॑
స॒త్యమి॑న్ద్రి॒యమ్ । విపానꣳ
’ శు॒క్రమన్ధ ॑సః । ఇన్ద్ర॑స్యేన్ద్రి॒యమ్ । ఇ॒దం
పయో॒ఽమృతం॒ మధు॑ । సోమ॑మ॒ద్భ్యో వ్య॑పిబత్ । ఛన్ద ॑సా హ॒ꣳసః శు॑చి॒షత్

। ఋ॒తేన॑ స॒త్యమి॑న్ద్రి॒యమ్ । అ॒ద్భ్యః, క్షీ॒రం వ్య॑పిబత్ ॥ ౨। ౬। ౨। ౧॥
౭ క్రుఙ్ఙా ᳚ఙ్గిర॒సో ధి॒యా । ఋ॒తేన॑ స॒త్యమి॑న్ద్రి॒యమ్ । అన్నా᳚త్పరి॒స్రుతో॒
రస᳚మ్ । బ్రహ్మ॑ణా॒ వ్య॑పిబత్క్ష ॒త్త్రమ్ । ఋ॒తేన॑ స॒త్యమి॑న్ద్రి॒యమ్ । రేతో॒
మూత్రం॒ విజ॑హాతి । యోనిం॑ ప్రవి॒శది॑న్ద్రి॒యమ్ । గర్భో॑ జ॒రాయు॒ణాఽఽవృ॑తః ।
ఉల్బం॑ జహాతి॒ జన్మ॑నా । ఋ॒తేన॑ స॒త్యమి॑న్ద్రి॒యమ్ ॥ ౨। ౬। ౨। ౨॥
౮ వేదే॑న రూ॒పే వ్య॑కరోత్ । స॒తా॒స॒తీ ప్ర ॒జాప॑తిః । ఋ॒తేన॑
స॒త్యమి॑న్ద్రి॒యమ్ । సోమే॑న॒ సోమౌ॒ వ్య॑పిబత్ । సు॒తా॒సు॒తౌ ప్ర ॒జాప॑తిః
। ఋ॒తేన॑ స॒త్యమి॑న్ద్రి॒యమ్ । దృ॒ష్ట్వా రూ॒పే వ్యాక॑రోత్ । స॒త్యా॒నృ॒తే
ప్ర ॒జాప॑తిః । అశ్ర ॑ద్ధా ॒మనృ॒తేఽద॑ధాత్ । శ్ర ॒ద్ధా ꣳ స॒త్యే ప్ర ॒జాప॑తిః
। ఋ॒తేన॑ స॒త్యమి॑న్ద్రి॒యమ్ । దృ॒ష్ట్వా ప॑రి॒స్రుతో॒ రస᳚మ్ । శు॒క్రేణ॑
శు॒క్రం వ్య॑పిబత్ । పయః॒ సోమం॑ ప్ర ॒జాప॑తిః । ఋ॒తేన॑ స॒త్యమి॑న్ద్రి॒యమ్ ।
విపానꣳ
’ శు॒క్రమన్ధ ॑సః । ఇన్ద్ర॑స్యేన్ద్రి॒యమ్ । ఇ॒దం పయో॒ఽమృతం॒ మధు॑ ॥
౨। ౬। ౨। ౩॥ అ॒ద్భ్యః, క్షీ॒రం వ్య॑పిబ॒జ్జన్మ॑న॒ర్తేన॑ స॒త్యమి॑న్ద్రి॒య౨ꣳ

శ్ర ॒ద్ధా ꣳ స॒త్యే ప్ర ॒జాప॑తిర॒ష్టౌ చ॑ ॥ ౨॥ సోమో॒ రాజా॒ విపాన॒ꣳ
సోమ॑మ॒ద్భ్యోఽన్నా॒ద్రేతో॒ మూత్రం॒ వేదే॑న సతాస॒తీ సోమే॑న సుతాసు॒తౌ దృ॒ష్ట్వా
రూ॒పే దృ॒ష్ట్వా ప॑రి॒స్రుతా॒ రసం॒ విపానం॒ దశ॑ ॥
౯ సురా॑వన్తం బర్హి ॒షదꣳ
’ సు॒వీర᳚మ్ । య॒జ్ఞ ꣳ హి॑న్వన్తి మహి॒షా నమో॑భిః
। దధా॑నాః॒ సోమం॑ ది॒వి దే॒వతా॑సు । మదే॒మేన్ద్రం॒ యజ॑మానాః స్వ॒ర్కాః । యస్తే॒

రసః॒ సంభృ॑త॒ ఓష॑ధీషు । సోమ॑స్య॒ శుష్మః॒ సుర॑యా సు॒తస్య॑ । తేన॑
జిన్వ॒ యజ॑మానం॒ మదే॑న । సర॑స్వతీమ॒శ్వినా॒విన్ద్ర॑మ॒గ్నిమ్ । యమ॒శ్వినా॒
నము॑చేరాసు॒రాదధి॑ । సర॑స్వ॒త్యస॑నోదిన్ద్రి॒యాయ॑ ॥ ౨। ౬। ౩। ౧॥
౧౦ ఇ॒మం తꣳ శు॒క్రం మధు॑మన్త॒మిన్దు ᳚మ్ । సోమ॒ꣳ రాజా॑నమి॒హ భ॑క్షయామి
। యదత్ర ॑ రి॒ప్తꣳ ర॒సినః॑ సు॒తస్య॑ । యదిన్ద్రో॒ అపి॑బ॒చ్ఛచీ॑భిః । అ॒హం
తద॑స్య॒ మన॑సా శి॒వేన॑ । సోమ॒ꣳ రాజా॑నమి॒హ భ॑క్షయామి । పి॒తృభ్యః॑

స్వధా॒విభ్యః॑ స్వ॒ధా నమః॑ । పి॒తా॒మ॒హేభ్యః॑ స్వధా॒విభ్యః॑ స్వ॒ధా నమః॑
। ప్రపి॑తామహేభ్యః స్వధా॒విభ్యః॑ స్వ॒ధా నమః॑ । అక్ష॑న్పి॒తరః॑ ॥ ౨। ౬। ౩। ౨॥
౧౧ అమీ॑మదన్త పి॒తరః॑ । అతీ॑తృపన్త పి॒తరః॑ । అమీ॑మృజన్త పి॒తరః॑
। పిత॑రః॒ శున్ధ ధ్వమ్
॑ । పు॒నన్తు॑ మా పి॒తరః॑ సో॒మ్యాసః॑ । పు॒నన్తు॑ మా
పితామ॒హాః । పు॒నన్తు॒ ప్రపి॑తామహాః । ప॒విత్రే ॑ణ శ॒తాయు॑షా । పు॒నన్తు॑ మా
పితామ॒హాః । పు॒నన్తు॒ ప్రపి॑తామహాః ॥ ౨। ౬। ౩। ౩॥
౧౨ ప॒విత్రే ॑ణ శ॒తాయు॑షా । విశ్వ॒మాయు॒ర్వ్య॑శ్నవై । అగ్న॒ ఆయూꣳ
’షి
పవ॒సేఽగ్నే॒ పవ॑స్వ । పవ॑మానః॒ సువ॒ర్జనః॑ పు॒నన్తు॑ మా దేవజ॒నాః । జాత॑వేదః

ప॒విత్ర ॑వ॒ద్యత్తే॑ ప॒విత్ర ॑మ॒ర్చిషి॑ । ఉ॒భాభ్యాం᳚ దేవ సవితర్వైశ్వదే॒వీ
పు॑న॒తీ । యే స॑మా॒నాః సమ॑నసః । పి॒తరో॑ యమ॒రాజ్యే᳚ । తేషాం᳚ లో॒కః స్వ॒ధా
నమః॑ । య॒జ్ఞో దే॒వేషు॑ కల్పతామ్ ॥ ౨। ౬। ౩। ౪॥
౧౩ యే స॑జా॒తాః సమ॑నసః । జీ॒వా జీ॒వేషు॑ మామ॒కాః । తేషా॒గ్॒ శ్రీర్మయి॑
కల్పతామ్ । అ॒స్మిం ల్లో ॒కే శ॒తꣳ సమాః᳚ । ద్వే స్రు ॒తీ అ॑శ‍ృణవం పితృ॒ణామ్ ।
అ॒హం దే॒వానా॑ము॒త మర్త్యా॑నామ్ । యాభ్యా॑మి॒దం విశ్వ॒మేజ॒థ్సమే॑తి । యద॑న్త॒రా
పి॒తరం॑ మా॒తరం॑ చ । ఇ॒దꣳ హ॒విః ప్ర ॒జన॑నం మే అస్తు । దశ॑వీరꣳ
స॒ర్వగ॑ణ౨ꣳ స్వ॒స్తయే᳚ । ఆ॒త్మ॒సని॑ ప్రజా॒సని॑ । ప॒శు॒సన్య॑భయ॒సని॑
లోక॒సని॑ । అ॒గ్నిః ప్ర ॒జాం బ॑హు॒లాం మే॑ కరోతు । అన్నం॒ పయో॒ రేతో॑ అ॒స్మాసు॑ ధత్త
। రా॒యస్పోష॒మిష॒మూర్జ మ
॑ ॒స్మాసు॑ దీధర॒థ్స్వాహా᳚ ॥ ౨। ౬। ౩। ౫॥ ఇ॒న్ద్రి॒యాయ॑
పి॒తరః॑ శ॒తాయు॑షా పు॒నన్తు॑ మా పితామ॒హాః పు॒నన్తు॒ ప్రపి॑తామహాః కల్పతాగ్
స్వ॒స్తయే॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౩॥
౧౪ సీసే॑న॒ తన్త్రం॒ మన॑సా మనీ॒షిణః॑ । ఉ॒ర్ణా ॒సూ॒త్రేణ॑ క॒వయో॑ వయన్తి ।
అ॒శ్వినా॑ య॒జ్ఞ ꣳ స॑వి॒తా సర॑స్వతీ । ఇన్ద్ర॑స్య రూ॒పం వరు॑ణో భిష॒జ్యన్ ।
తద॑స్య రూ॒పమ॒మృత॒ꣳ శచీ॑భిః । తి॒స్రో ద॑ధుర్దే ॒వతాః᳚ సꣳరరా॒ణాః ।
లోమా॑ని॒ శష్పై᳚ర్బహు॒ధా న తోక్మ॑భిః । త్వగ॑స్య మా॒ꣳసమ॑భవ॒న్న లా॒జాః
। తద॒శ్వినా॑ భి॒షజా॑ రు॒ద్రవ॑ర్తనీ । సర॑స్వతీ వయతి॒ పేశో॒ అన్త॑రః ॥ ౨। ౬। ౪। ౧॥
౧౫ అస్థి ॑ మ॒జ్జానం॒ మాస॑రైః । కా॒రో॒త॒రేణ॒ దధ॑తో॒ గవాం᳚ త్వ॒చి ।

సర॑స్వతీ॒ మన॑సా పేశ॒లం వసు॑ । నాస॑త్యాభ్యాం వయతి దర్శ॒తం వపుః॑ ।
రసం॑ పరి॒స్రుతా॒ న రోహి॑తమ్ । న॒గ్నహు॒ర్ధీర॒స్తస॑రం॒ న వేమ॑ । పయ॑సా
శు॒క్రమ॒మృతం॑ జ॒నిత్ర ᳚మ్ । సుర॑యా॒ మూత్రా ᳚జ్జనయన్తి॒ రేతః॑ । అపామ॑తిం
దుర్మ॒తిం బాధ॑మానాః । ఊవ॑ధ్యం॒ వాతꣳ
’ స॒బువం॒ తదా॒రాత్ ॥ ౨। ౬। ౪। ౨॥
౧౬ ఇన్ద్రః॑ సు॒త్రామా॒ హృద॑యేన స॒త్యమ్ । పు॒రో॒డాశే॑న సవి॒తా జ॑జాన ।

యకృత్క్లో॑ ॒మానం॒ వరు॑ణో భిష॒జ్యన్ । మత॑స్నే వాయ॒వ్యై᳚ర్న మి॑నాతి పి॒త్తమ్
। ఆ॒న్త్రాణి॑ స్థా లీ
॒ మధు॒ పిన్వ॑మానా । గుదా॒ పాత్రా ॑ణి సు॒దుఘా॒ న ధే॒నుః ।
శ్యే॒నస్య॒ పత్రం॒ న ప్లీ ॒హా శచీ॑భిః । ఆ॒స॒న్దీ నాభి॑రు॒దరం॒ న మా॒తా ।
కు॒మ్భో వ॑ని॒ష్ఠుర్జ ॑ని॒తా శచీ॑భిః । యస్మి॒న్నగ్రే ॒ యోన్యాం॒ గర్భో॑ అ॒న్తః ॥
౨। ౬। ౪। ౩॥
౧౭ ప్లా ॒శీర్వ్య॑క్తః శ॒తధా॑ర॒ ఉథ్సః॑ । దు॒హే న కు॒మ్భీగ్ స్వ॒ధాం పి॒తృభ్యః॑
। ముఖ॒ꣳ సద॑స్య॒ శిర॒ ఇథ్సదే॑న । జి॒హ్వా ప॒విత్ర మ
॑ ॒శ్వినా॒ సꣳ
సర॑స్వతీ । చప్పం॒ న పా॒యుర్భి॒షగ॑స్య॒ వాలః॑ । వ॒స్తిర్న శేపో॒ హర॑సా
తర॒స్వీ । అ॒శ్విభ్యాం॒ చక్షు॑ర॒మృతం॒ గ్రహా᳚భ్యామ్ । ఛాగే॑న॒ తేజో॑ హ॒విషా॑
శ‍ృ॒తేన॑ । పక్ష్మా॑ణి గో॒ధూమైః॒ క్వ॑లైరు॒తాని॑ । పేశో॒ న శు॒క్లమసి॑తం
వసాతే ॥ ౨। ౬। ౪। ౪॥
౧౮ అవి॒ర్న మే॒షో న॒సి వీ॒ర్యా॑య । ప్రా ॒ణస్య॒ పన్థా ॑ అ॒మృతో॒ గ్రహా᳚భ్యామ్
। సర॑స్వ॒త్యుప॒వాకై ర్వ్యా
᳚ ॒నమ్ । నస్యా॑ని బ॒ర్॒హిర్బద॑రైర్జజాన । ఇన్ద్ర॑స్య
రూ॒పమృ॑ష॒భో బలా॑య । కర్ణా ᳚భ్యా॒గ్॒ శ్రోత్ర ॑మ॒మృతం॒ గ్రహా᳚భ్యామ్ । యవా॒
న బ॒ర్॒హిర్భ్రు॒వి కేస॑రాణి । క॒ర్కన్ధు ॑ జజ్ఞే ॒ మధు॑ సార॒ఘం ముఖా᳚త్ ।
ఆ॒త్మన్ను॒పస్థే ॒ న వృక॑స్య॒ లోమ॑ । ముఖే॒ శ్మశ్రూ ॑ణి॒ న వ్యా᳚ఘ్రలో॒మమ్ ॥
౨। ౬। ౪। ౫॥
౧౯ కేశా॒ న శీ॒ర్॒షన్, యశ॑సే శ్రి ॒యై శిఖా᳚ । సి॒ꣳహస్య॒ లోమ॒
త్విషి॑రిన్ద్రి॒యాణి॑ । అఙ్గా ᳚న్యా॒త్మన్భి॒షజా॒ తద॒శ్వినా᳚ । ఆ॒త్మాన॒మఙ్గైః॒

సమ॑ధా॒థ్సర॑స్వతీ । ఇన్ద్ర॑స్య రూ॒పꣳ శ॒తమా॑న॒మాయుః॑ । చ॒న్ద్రేణ॒
జ్యోతి॑ర॒మృతం॒ దధా॑నా । సర॑స్వతీ॒ యోన్యాం॒ గర్భ॑మ॒న్తః । అ॒శ్విభ్యాం॒
పత్నీ॒ సుకృ॑తం బిభర్తి । అ॒పాꣳ రసే॑న॒ వరు॑ణో॒ న సామ్నా᳚ । ఇన్ద్రగ్గ్ ॑ శ్రి ॒యై
జ॒నయ॑న్న॒ప్సు రాజా᳚ । తేజః॑ పశూ॒నాꣳ హ॒విరి॑న్ద్రి॒యావ॑త్ । ప॒రి॒స్రుతా॒
పయ॑సా సార॒ఘం మధు॑ । అ॒శ్విభ్యాం᳚ దు॒గ్ధం భి॒షజా॒ సర॑స్వత్యా సుతాసు॒తాభ్యా᳚మ్
। అ॒మృతః॒ సోమ॒ ఇన్దుః॑ ॥ ౨। ౬। ౪। ౬॥ అన్త॑ర ఆ॒రాద॒న్తర్వ॑సాతే వ్యాఘ్రలో॒మꣳ
రాజా॑ చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౪॥
౨౦ మి॒త్రో ॑ఽసి॒ వరు॑ణోఽసి । సమ॒హం విశ్వై᳚ర్దే ॒వైః । క్ష॒త్త్రస్య॒ నాభి॑రసి ।
క్ష॒త్త్రస్య॒ యోని॑రసి । స్యో॒నా మా సీ॑ద । సు॒షదా॒ మా సీ॑ద । మా త్వా॑ హిꣳసీత్ ।
మా మా॑ హిꣳసీత్ । నిష॑సాద ధృ॒తవ్ర ॑తో॒ వరు॑ణః । ప॒స్త్యా᳚స్వా ॥ ౨। ౬। ౫। ౧॥
౨౧ సామ్రా ᳚జ్యాయ సు॒క్రతుః॑ । దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర ॑స॒వే । అ॒శ్వినో᳚ర్బా॒హుభ్యా᳚మ్ ।
పూ॒ష్ణో ᳚
హస్తా భ్యామ్ ॒
। అశ్వినో ॒ర్భైష॑జ్యేన । తేజ॑సే బ్రహ్మవర్చ॒సాయా॒భిషి॑ఞ్చామి
। దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర స
॑ ॒వే । అ॒శ్వినో᳚ర్బా॒హుభ్యా᳚మ్ । పూ॒ష్ణో హస్తా ᳚భ్యామ్ ।
సర॑స్వత్యై॒ భైష॑జ్యేన ॥ ౨। ౬। ౫। ౨॥
౨౨ వీ॒ర్యా॑యా॒న్నాద్యా॑యా॒భిషి॑ఞ్చామి । దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర ॑స॒వే
। అ॒శ్వినో᳚ర్బా॒హుభ్యా᳚మ్ । పూ॒ష్ణో హస్తా ᳚భ్యామ్ । ఇన్ద్ర॑స్యేన్ద్రి॒యేణ॑ । శ్రి ॒యై
యశ॑సే॒ బలా॑యా॒భిషి॑ఞ్చామి । కో॑ఽసి కత॒మో॑ఽసి । కస్మై᳚ త్వా॒ కాయ॑ త్వా ।
సుశ్లో ॒కా ౪ ం సుమ॑ఙ్గ ॒లా ౪ ం సత్య॑రా॒జా ౩ న్ । శిరో॑ మే॒ శ్రీః ॥ ౨। ౬। ౫। ౩॥
౨౩ యశో॒ ముఖ᳚మ్ । త్విషిః॒ కేశా᳚శ్చ॒ శ్మశ్రూ ॑ణి । రాజా॑ మే ప్రా ॒ణో॑ఽమృత᳚మ్ ।
స॒మ్రాట్చక్షుః॑ । వి॒రాట్ఛ్రోత్ర ᳚మ్ । జి॒హ్వా మే॑ భద్రమ్
॒ । వాఙ్మహః॑ । మనో॑ మ॒న్యుః
। స్వ॒రాడ్భామః॑ । మోదాః᳚ ప్రమో॒దా అ॒ఙ్గులీ॒రఙ్గా ని ॑ ॥ ౨। ౬। ౫। ౪॥
౨౪ చి॒త్తం మే॒ సహః॑ । బా॒హూ మే॒ బల॑మిన్ద్రి॒యమ్ । హస్తౌ ॑ మే॒ కర్మ॑ వీ॒ర్య᳚మ్ ।
ఆ॒త్మా క్ష॒త్రమురో॒ మమ॑ । పృ॒ష్టీర్మే॑ రా॒ష్ట్రము॒దర॒మꣳసౌ᳚ । గ్రీ ॒వాశ్చ॒
శ్రోణ్యౌ᳚ । ఊ॒రూ అ॑ర॒త్నీ జాను॑నీ । విశో॒ మేఽఙ్గా ॑ని స॒ర్వతః॑ । నాభి॑ర్మే
చి॒త్తం వి॒జ్ఞాన᳚మ్ । పా॒యుర్మేఽప॑చితిర్భ॒సత్ ॥ ౨। ౬। ౫। ౫॥

౨౫ ఆ॒న॒న్ద ॒న॒న్దావా॒ణ్డౌ మే᳚ । భగః॒ సౌభా᳚గ్యం॒ పసః॑ । జఙ్ఘా ᳚భ్యాం ప॒ద్భ్యాం
ధర్మో᳚ఽస్మి । వి॒శి రాజా॒ ప్రతి॑ష్ఠితః । ప్రతి॑క్షత్త్రే॒ ప్రతి॑తిష్ఠామి రా॒ష్ట్రే
। ప్రత్యశ్వే॑షు॒ ప్రతి॑తిష్ఠామి॒ గోషు॑ । ప్రత్యఙ్గే షు
॑ ॒ ప్రతి॑తిష్ఠామ్యా॒త్మన్ ।
ప్రతి॑ప్రా ణేషు
॒ ॒ ప్రతి॑తిష్ఠామి పు॒ష్టే । ప్రతి॒ ద్యావా॑పృథి॒వ్యోః । ప్రతి॑తిష్ఠామి
య॒జ్ఞే ॥ ౨। ౬। ౫। ౬॥
౨౬ త్ర ॒యా దే॒వా ఏకా॑దశ । త్ర ॒యస్త్రి॒ ॒ꣳశాః సు॒రాధ॑సః ।
బృహ॒స్పతి॑పురోహితాః । దే॒వస్య॑ సవి॒తుః స॒వే । దే॒వా దే॒వైర॑వన్తు మా ।
ప్ర ॒థ॒మా ద్వి॒తీయైః᳚ । ద్వి॒తీయా᳚స్తృ॒తీయైః᳚ । తృ॒తీయాః᳚ స॒త్యేన॑ । స॒త్యం
య॒జ్ఞేన॑ । య॒జ్ఞో యజు॑ర్భిః ॥ ౨। ౬। ౫। ౭॥
౨౭ యజూꣳ
’షి॒ సామ॑భిః । సామా᳚న్యృ॒గ్భిః । ఋచో॑ యా॒జ్యా॑భిః । యా॒జ్యా॑
వషట్కా॒రైః । వ॒ష॒ట్కా॒రా ఆహు॑తిభిః । ఆహు॑తయో మే॒ కామా॒న్థ్సమ॑ర్ధయన్తు । భూః

స్వాహా᳚ । లోమా॑ని॒ ప్రయ॑తి॒ర్మమ॑ । త్వఙ్మ॒ ఆన॑తి॒రాగ॑తిః । మా॒ꣳసం మ॒
ఉప॑నతిః । వస్వస్థి ॑ । మ॒జ్జా మ॒ ఆన॑తిః ॥ ౨। ౬। ౫। ౮॥ ప॒స్త్యా᳚స్వా సర॑స్వత్యై॒
భైష॑జ్యేన॒ శ్రీరఙ్గా ॑ని భ॒సద్య॒జ్ఞే య॒జ్ఞో యజు॑ర్భి॒రుప॑నతి॒ర్ద్వే చ॑
॥ ౫॥
౨౮ యద్దే ॑వా దేవ॒హేడ॑నమ్ । దేవా॑సశ్చకృ॒మా వ॒యమ్ । అ॒గ్నిర్మా॒ తస్మా॒దేన॑సః ।
విశ్వా᳚న్ముఞ్చ॒త్వꣳహ॑సః । యది॒ దివా॒ యది॒ నక్త᳚మ్ । ఏనాꣳ
’సి చకృ॒మా
వ॒యమ్ । వా॒యుర్మా॒ తస్మా॒దేన॑సః । విశ్వా᳚న్ముఞ్చ॒త్వꣳహ॑సః । యది॒ జాగ్ర ॒ద్యది॒

స్వప్నే᳚ । ఏనాꣳ
’సి చకృ॒మా వ॒యమ్ ॥ ౨। ౬। ౬। ౧॥
౨౯ సూఱ్యో॑ మా॒ తస్మా॒దేన॑సః । విశ్వా᳚న్ముఞ్చ॒త్వꣳహ॑సః । యద్గ్రామే॒ యదర॑ణ్యే

। యథ్స॒భాయాం॒ యది॑న్ద్రి॒యే । యచ్ఛూ॒ద్రే యద॒ర్యే᳚ । ఏన॑శ్చకృ॒మా వ॒యమ్ ।
యదేక॒స్యాధి॒ ధర్మ॑ణి । తస్యా॑వ॒యజ॑నమసి । యదాపో॒ అఘ్ని॑యా॒ వరు॒ణేతి॒
శపా॑మహే । తతో॑ వరుణ నో ముఞ్చ ॥ ౨। ౬। ౬। ౨॥
౩౦ అవ॑భృథ నిచఙ్కుణ నిచే॒రుర॑సి నిచఙ్కుణ । అవ॑
దే॒వైర్దే ॒వకృ॑త॒మేనో॑ఽయాట్ । అవ॒ మర్త్యై॒ర్మర్త్య॑కృతమ్ । ఉ॒రోరా నో॑ దేవ

రి॒షస్పా॑హి । సు॒మి॒త్రా న॒ ఆప॒ ఓష॑ధయః సన్తు । దు॒ర్మి॒త్రాస్తస్మై॑ భుయాసుః
। యో᳚ఽస్మాన్ద్వేష్టి ॑ । యం చ॑ వ॒యం ద్వి॒ష్మః । ద్రు ॒ప॒దాది॒వేన్ము॑ముచా॒నః ।
స్వి॒న్నః స్నా॒త్వీ మలా॑దివ ॥ ౨। ౬। ౬। ౩॥
౩౧ పూ॒తం ప॒విత్రే ॑ణే॒వాజ్య᳚మ్ । ఆపః॑ శున్ధన్తు॒ మైన॑సః । ఉద్వ॒యం
తమ॑స॒స్పరి॑ । పశ్య॑న్తో॒ జ్యోతి॒రుత్త॑రమ్ । దే॒వం దే॑వ॒త్రా సూర్య᳚మ్ । అగ॑న్మ॒
జ్యోతి॑రుత్త॒మమ్ । ప్రతి॑యుతో॒ వరు॑ణస్య॒ పాశః॑ । ప్రత్య॑స్తో ॒ వరు॑ణస్య॒ పాశః॑
। ఏధో᳚ఽస్యేధిషీ॒మహి॑ । స॒మిద॑సి ॥ ౨। ౬। ౬। ౪॥
౩౨ తేజో॑ఽసి॒ తేజో॒ మయి॑ ధేహి । అ॒పో అన్వ॑చారిషమ్ । రసే॑న॒ సమ॑సృక్ష్మహి
। పయ॑స్వాꣳ అగ్న॒ ఆగ॑మమ్ । తం మా॒ సꣳసృ॑జ॒ వర్చ॑సా । ప్ర జయా
॒ ॑
చ॒ ధనే॑న చ । స॒మావ॑వర్తి పృథి॒వీ । సము॒షాః । సము॒ సూర్యః॑ । సము॒
విశ్వ॑మి॒దం జగ॑త్ । వై ॒శ్వా॒న॒ర జ్యో॑తిర్భూయాసమ్ । వి॒భుం కామం॒ వ్య॑శ్నవై ।
భూః స్వాహా᳚ ॥ ౨। ౬। ౬। ౫॥ స్వప్న॒ ఏనాꣳ
’సి చకృ॒మా వ॒యం ము॑ఞ్చ॒ మలా॑దివ
స॒మిద॑సి॒ జగ॒త్త్రీణి॑ చ ॥ ౬॥
౩౩ హోతా॑ యక్షథ్స॒మిధేన్ద్ర॑మి॒డస్ప॒దే । నాభా॑ పృథి॒వ్యా అధి॑ । ది॒వో
వర్ష్మ॒న్థ్సమి॑ధ్యతే । ఓజి॑ష్ఠశ్చర్షణీ॒సహాన్॑ । వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ ।
హోతా॑ యక్ష॒త్తనూ॒నపా॑తమ్ । ఊ॒తిభి॒ర్జేతా॑ర॒మప॑రాజితమ్ । ఇన్ద్రం॑ దే॒వꣳ
సు॑వ॒ర్విద᳚మ్ । ప॒థిభి॒ర్మధు॑మత్తమైః । నరా॒శꣳసే॑న॒ తేజ॑సా ॥ ౨। ౬। ౭। ౧॥
౩౪ వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒దిడా॑భి॒రిన్ద్ర॑మీడి॒తమ్ ।
ఆ॒జుహ్వా॑న॒మమ॑ర్త్యమ్ । దే॒వో దే॒వైః సవీ᳚ర్యః । వజ్ర ॑హస్తః పురంద॒రః ।
వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షద్బ॒ర్॒హిషీన్ద్రం॑ నిషద్వ॒రమ్ । వృ॒ష॒భం
నర్యా॑పసమ్ । వసు॑భీ రు॒ద్రైరా॑ది॒త్యైః । స॒యుగ్భి॑ర్బ॒ర్॒హిరాస॑దత్ ॥ ౨। ౬। ౭। ౨॥
౩౫ వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒దోజో॒ న వీ॒ర్య᳚మ్ । సహో॒ ద్వార॒
ఇన్ద్ర॑మవర్ధయన్ । సు॒ప్రా ॒య॒ణా విశ్ర ॑యన్తామృతా॒వృధః॑ । ద్వార॒ ఇన్ద్రా॑య
మీ॒ఢుషే᳚ । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షదు॒షే ఇన్ద్ర॑స్య ధే॒నూ ।
సు॒దుఘే॑ మా॒తరౌ॑ మ॒హీ । సవా॒తరౌ॒ న తేజ॑సీ । వ॒థ్సమిన్ద్ర॑మవర్ధతామ్ ॥

౨। ౬। ౭। ౩॥
౩౬ వీ॒తామాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒ద్దైవ్యా॒ హోతా॑రా । భి॒షజా॒
సఖా॑యా । హ॒విషేన్ద్రం॑ భిషజ్యతః । క॒వీ దే॒వౌ ప్రచే॑తసౌ । ఇన్ద్రా॑య
ధత్త ఇన్ద్రి॒యమ్ । వీ॒తామాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షత్తి॒స్రో దే॒వీః ।
త్రయస్త్రి॑ ॒ధాత॑వో॒ఽపసః॑ । ఇడా॒ సర॑స్వతీ॒ భార॑తీ ॥ ౨। ౬। ౭। ౪॥
౩౭ మ॒హీన్ద్ర॑పత్నీర్హ ॒విష్మ॑తీః । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑
యక్ష॒త్త్వష్టా ॑ర॒మిన్ద్రం॑ దే॒వమ్ । భి॒షజꣳ
’ సు॒యజం॑ ఘృత॒శ్రియ᳚మ్ ।
పు॒రు॒రూపꣳ
’ సు॒రేత॑సం మ॒ఘోని᳚మ్ । ఇన్ద్రా॑య॒ త్వష్టా ॒ దధ॑దిన్ద్రి॒యాణి॑
। వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒ద్వన॒స్పతి᳚మ్ । శ॒మి॒తారꣳ

’
శ॒తక్ర ॑తుమ్ । ధి॒యో జో॒ష్టార॑మిన్ద్రి॒యమ్ ॥ ౨। ౬। ౭। ౫॥

౩౮ మధ్వా॑ సమ॒ఞ్జన్ప॒థిభిః॑ సు॒గేభిః॑ । స్వదా॑తి హ॒వ్యం మధు॑నా ఘృ॒తేన॑
। వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒దిన్ద్ర॒గ్గ్ ॒ స్వాహాఽఽజ్య॑స్య । స్వాహా॒
మేద॑సః । స్వాహా᳚ స్తో ॒కానా᳚మ్ । స్వాహా॒ స్వాహా॑కృతీనామ్ । స్వాహా॑ హ॒వ్యసూ᳚క్తీనామ్
। స్వాహా॑
దే॒వాꣳ ఆ᳚జ్య॒పాన్ । స్వాహేన్ద్రꣳ
’ హో॒త్రాజ్జు ॑షా॒ణాః । ఇన్ద్ర॒ ఆజ్య॑స్య వియన్తు ।
హోత॒ర్యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౭। ౬॥ తేజ॑సాఽఽసదదవర్ధతాం॒ భార॑తీన్ద్రి॒యం జు॑షా॒ణా

ద్వే చ॑ ॥ ౭॥ స॒మిధేన్ద్రం॒ తనూ॒నపా॑త॒మిడా॑భిర్బ॒ర్॒హిష్యోజ॑ ఉ॒షే దైవ్యా॑
తి॒స్రస్త్వష్టా ॑రం॒ వన॒స్పతి॒మిన్ద్ర᳚మ్ । స॒మిధేన్ద్రం॑ చ॒తుర్వేత్వేకో॑ వి॒యన్తు॒
ద్విర్వీ॒తామేకో॑ వి॒యన్తు॒ ద్విర్వేత్వేకో॑ వియన్తు॒ హోత॒ర్యజ॑ ॥
౩౯ సమి॑ద్ధ ॒ ఇన్ద్ర॑ ఉ॒షసా॒మనీ॑కే । పు॒రో॒రుచా॑ పూర్వ॒కృద్వా॑వృధా॒నః ।
త్రి ॒భిర్దే ॒వైస్త్రి ॒ꣳశతా॒ వజ్ర ॑బాహుః । జ॒ఘాన॑ వృ॒త్రం వి దురో॑ వవార ।
నరా॒శꣳసః॒ ప్రతి॒ శూరో॒ మిమా॑నః । తనూ॒నపా॒త్ప్రతి॑ య॒జ్ఞస్య॒ ధామ॑
। గోభి॑ర్వ॒పావా॒న్మధు॑నా సమ॒ఞ్జన్ । హిర॑ణ్యైశ్చ॒న్ద్రీ య॑జతి॒ ప్రచే॑తాః ।
ఈ॒డి॒తో దే॒వైర్హరి॑వాꣳ అభి॒ష్టిః । ఆ॒జుహ్వా॑నో హ॒విషా॒ శర్ధ ॑మానః ॥ ౨। ౬। ౮। ౧॥
౪౦ పు॒రం॒ద॒రో మ॒ఘవా॒న్॒ వజ్ర ॑బాహుః । ఆయా॑తు య॒జ్ఞముప॑ నో జుషా॒ణః ।

జు॒షా॒ణో బ॒ర్॒హిర్హరి॑వాన్న॒ ఇన్ద్రః॑ । ప్రా ॒చీనꣳ
’ సీదత్ప్ర॒దిశా॑ పృథి॒వ్యాః
। ఉ॒రు॒వ్యచాః॒ ప్రథ॑మాన౨ꣳ స్యో॒నమ్ । ఆ॒ది॒త్యైర॒క్తం వసు॑భిః స॒జోషాః᳚ ।

ఇన్ద్రం॒ దురః॑ కవ॒ష్యో॑ ధావ॑మానాః । వృషా॑ణం యన్తు॒ జన॑యః సు॒పత్నీః᳚ । ద్వారో॑
దే॒వీర॒భితో॒ విశ్ర ॑యన్తామ్ । సు॒వీరా॑ వీ॒రం ప్రథ॑మానా॒ మహో॑భిః ॥ ౨। ౬। ౮। ౨॥
౪౧ ఉ॒షాసా॒ నక్తా॑ బృహ॒తీ బృ॒హన్త᳚మ్ । పయ॑స్వతీ సు॒దుఘే॒ శూర॒మిన్ద్ర᳚మ్ ।
పేశ॑స్వతీ॒ తన్తు॑నా సం॒వ్యయ॑న్తీ । దే॒వానాం᳚ దే॒వం య॑జతః సురు॒క్మే । దైవ్యా॒
మిమా॑నా॒ మన॑సా పురు॒త్రా । హోతా॑రా॒విన్ద్రం॑ ప్రథ॒మా సు॒వాచా᳚ । మూ॒ర్ధన్,
య॒జ్ఞస్య॒ మధు॑నా॒ దధా॑నా । ప్రా ॒చీనం॒ జ్యోతి॑ర్హ ॒విషా॑ వృధాతః । తి॒స్రో
దే॒వీర్హ ॒విషా॒ వర్ధ ॑మానాః । ఇన్ద్రం॑ జుషా॒ణా వృష॑ణం॒ న పత్నీః᳚ ॥ ౨। ౬। ౮। ౩॥
౪౨ అచ్ఛి॑న్నం॒ తన్తుం॒ పయ॑సా॒ సర॑స్వతీ । ఇడా॑ దే॒వీ భార॑తీ వి॒శ్వతూ᳚ర్తిః
। త్వష్టా ॒ దధ॒దిన్ద్రా॑య॒ శుష్మ᳚మ్ । అపా॒కోఽచి॑ష్టుర్య॒శసే॑ పు॒రూణి॑ ।
వృషా॒ యజ॒న్వృష॑ణం॒ భూరి॑రేతాః । మూ॒ర్ధన్, య॒జ్ఞస్య॒ సమ॑నక్తు దే॒వాన్ ।
వన॒స్పతి॒రవ॑సృష్టో ॒ న పాశైః᳚ । త్మన్యా॑ సమ॒ఞ్జచ్ఛ॑మి॒తా న దే॒వః ।
ఇన్ద్ర॑స్య హ॒వ్యైర్జ ॒ఠరం॑ పృణా॒నః । స్వదా॑తి హ॒వ్యం మధు॑నా ఘృ॒తేన॑ ।
స్తో ॒కానా॒మిన్దుం॒ ప్రతి॒ శూర॒ ఇన్ద్రః॑ । వృ॒షా॒యమా॑ణో వృష॒భస్తు॑రా॒షాట్ ।
ఘృ॒త॒ప్రుషా॒ మధు॑నా హ॒వ్యము॒న్దన్ । మూ॒ర్ధన్, య॒జ్ఞస్య॑ జుషతా॒గ్॒ స్వాహా᳚
॑
॥ ౨। ౬। ౮। ౪॥ శర్ధ మానో॒ మహో॑భిః॒ పత్నీ᳚ర్ఘృ॒తేన॑ చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౮॥
౪౩ ఆచ॑ర్షణి॒ ప్రా వి॒వేష॒ యన్మా᳚ । తꣳ స॒ధ్రీచీః᳚ । స॒త్యమిత్తన్న త్వావాꣳ
’
అ॒న్యో అస్తి॑ । ఇన్ద్ర॑ దే॒వో న మర్త్యో॒ జ్యాయాన్॑ । అహ॒న్నహిం॑ పరి॒శయా॑న॒మర్ణః॑

। అవా॑సృజో॒ఽపో అచ్ఛా॑ సము॒ద్రమ్ । ప్రస॑సాహిషే పురుహూత॒ శత్రూన్॑ ।
జ్యేష్ఠ ॑స్తే॒ శుష్మ॑ ఇ॒హ రా॒తిర॑స్తు । ఇన్ద్రాభ॑ర॒ దక్షి॑ణేనా॒ వసూ॑ని ।
పతిః॒ సిన్ధూ ॑నామసి రే॒వతీ॑నామ్ । స శేవృ॑ధ॒మధి॑ధా ద్యు॒మ్నమ॒స్మే । మహి॑
క్ష॒త్రం జ॑నా॒షాడి॑న్ద్ర॒ తవ్య᳚మ్ । రక్షా॑ చ నో మ॒ఘోనః॑ పా॒హి సూ॒రీన్ ।
రా॒యే చ॑ నః స్వప॒త్యా ఇ॒షే ధాః᳚ ॥ ౨। ౬। ౯। ౧॥ రే॒వతీ॑నాం చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౯॥

౪౪ దే॒వం బ॒ర్॒హిరిన్ద్రꣳ
’ సుదే॒వం దే॒వైః । వీ॒రవ॑థ్స్తీ ॒ర్ణం వేద్యా॑మవర్ధయత్
। వస్తో ᳚ర్వృ॒తం ప్రాక్తో᳚ర్భృ॒తమ్ । రా॒యా బ॒ర్॒హిష్మ॒తోఽత్య॑గాత్ ।

వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑ । దే॒వీర్ద్వార॒ ఇన్ద్రꣳ
’ సంఘా॒తే ।
వి॒డ్వీర్యామ॑న్నవర్ధయన్ । ఆ వ॒థ్సేన॒ తరు॑ణేన కుమా॒రేణ॑ చ మీవి॒తా అపార్వా॑ణమ్ ।

రే॒ణుక॑కాటం నుదన్తామ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౧౦। ౧॥
౪౫ దే॒వీ ఉ॒షాసా॒ నక్తా᳚ । ఇన్ద్రం॑ య॒జ్ఞే ప్ర ॑య॒త్య॑హ్వేతామ్ । దైవీ॒ర్విశః॒
ప్రాయా॑సిష్టామ్ । సుప్రీ ॑తే॒ సుధి॑తే అభూతామ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑
। దే॒వీ జోష్ట్రీ॒ వసు॑ధితీ । దే॒వమిన్ద్ర॑మవర్ధతామ్ । అయా᳚వ్య॒న్యాఽఘా ద్వేషాꣳ
’సి
। ఆఽన్యాఽవా᳚క్షీ॒ద్వసు॒ వార్యా॑ణి । యజ॑మానాయ శిక్షి॒తే ॥ ౨। ౬। ౧౦। ౨॥

౪౬ వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑ । దే॒వీ ఊ॒ర్జాహు॑తీ॒ దుఘే॑ సు॒దుఘే᳚ ।
పయ॒సేన్ద్ర॑మవర్ధతామ్ । ఇష॒మూర్జ ॑మ॒న్యాఽవా᳚క్షీత్ । సగ్ధి ॒ꣳ సపీ॑తిమ॒న్యా
। నవే॑న॒ పూర్వం॒ దయ॑మానే । పు॒రా॒ణేన॒ నవ᳚మ్ । అధా॑తా॒మూర్జ మూ
॑ ॒ర్జాహు॑తీ॒
వసు॒ వార్యా॑ణి । యజ॑మానాయ శిక్షి॒తే । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑
॥ ౨। ౬। ౧౦। ౩॥
౪౭ దే॒వా దైవ్యా॒ హోతా॑రా । దే॒వమిన్ద్ర॑మవర్ధతామ్ । హ॒తాఘ॑శꣳసా॒వాభా᳚ర్ష్టాం॒
వసు॒ వార్యా॑ణి । యజ॑మానాయ శిక్షి॒తౌ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑
। దే॒వీస్తి॒స్రస్తి॒స్రో దే॒వీః । పతి॒మిన్ద్ర॑మవర్ధయన్ । అస్పృ॑క్ష॒ద్భార॑తీ॒
దివ᳚మ్ । రు॒ద్రైర్య॒జ్ఞ ꣳ సర॑స్వతీ । ఇడా॒ వసు॑మతీ గృ॒హాన్ ॥ ౨। ౬। ౧౦। ౪॥
౪౮ వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ । దే॒వ ఇన్ద్రో॒ నరా॒శꣳసః॑
॒ ॒రూ॒థస్త్రి వన్ధు
। త్రి వ ॑ రః ॒ । దే॒వమిన్ద్ర॑మవర్ధయత్ । శ॒తేన॑
శితిపృ॒ష్ఠానా॒మాహి॑తః । స॒హస్రే ॑ణ॒ ప్రవ॑ర్తతే । మి॒త్రావరు॒ణేద॑స్య
హో॒త్రమర్హ ॑తః । బృహ॒స్పతిః॑ స్తో ॒త్రమ్ । అ॒శ్వినాఽఽధ్వ॑ర్యవమ్ । వ॒సు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౧౦। ౫॥
౪౯ దే॒వ ఇన్ద్రో॒ వన॒స్పతిః॑ । హిర॑ణ్యపర్ణో ॒ మధు॑శాఖః
సుపిప్ప॒లః । దే॒వమిన్ద్ర॑మవర్ధయత్ । దివ॒మగ్రే ॑ణాప్రాత్ । ఆఽన్తరి॑క్షం

పృథి॒వీమ॑దృꣳహీత్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑ । దే॒వం
బ॒ర్॒హిర్వారి॑తీనామ్ । దే॒వమిన్ద్ర॑మవర్ధయత్ । స్వా॒స॒స్థమిన్ద్రే॒ణాస॑న్నమ్ । అ॒న్యా
బ॒ర్॒హీగ్ష్య॒భ్య॑భూత్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑ । దే॒వో అ॒గ్నిః
స్వి॑ష్ట ॒కృత్ । దే॒వమిన్ద్ర॑మవర్ధయత్ । స్వి॑ష్టం కు॒ర్వన్థ్స్వి॑ష్ట ॒కృత్
। స్వి॑ష్టమ॒ద్య క॑రోతు నః । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑
॥ ౨। ౬। ౧౦। ౬॥ వి॒య॒న్తు॒ యజ॑ శిక్షి॒తే శి॑క్షి॒తే వ॑సు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑ గృ॒హాన్, వే॑తు॒ యజా॑భూ॒త్షట్చ॑ ॥ ౧౦॥ దే॒వం
బ॒ర్॒హిర్దే ॒వీర్ద్వారో॑ దే॒వీ ఉ॒షాసా॒ నక్తా॑ దే॒వీ జోష్ట్రీ॑ దే॒వీ ఊ॒ర్జాహు॑తీ
దే॒వా దైవ్యా॒ హోతా॑రా శిక్షి॒తౌ దే॒వీస్తి॒స్రస్తి॒స్రో దే॒వీర్దే ॒వ ఇన్ద్రో॒
నరా॒శꣳసో॑ దే॒వ ఇన్ద్రో॒ వన॒స్పతి॑ర్దే ॒వం బ॒ర్॒హిర్వారి॑తీనాం దే॒వో అ॒గ్నిః
స్వి॑ష్ట ॒కృద్దే ॒వమ్ ॥ వే॒తు॒ వి॒య॒న్తు॒ చ॒తుర్వీ॑తా॒మేకో॑ వియన్తు చ॒తుర్వే॑తు ।
అ॒వ॒ర్ధ ॒య॒ద॒వ॒ర్ధ ॒య॒న్త్రిర॑వర్ధతా॒మేకో॑ఽవర్ధయ ౨ꣳశ్చ॒తుర॑వర్ధయత్
। వస్తో ॒రా వ॒థ్సేన॒ దైవీ॒రయా॒వీషꣳ
’ హ॒తాస్పృ॑క్షచ్ఛ॒తేన॒ దివ॒మిన్ద్రగ్గ్ ॑
స్వాస॒స్థ౨ꣳ స్వి॑ష్టమ్ । స్వి॑ష్ట ꣳ శిక్షి॒తే శి॑క్షి॒తే శి॑క్షి॒తౌ ॥
౫౦ హోతా॑ యక్షథ్స॒మిధా॒ఽగ్నిమి॒డస్ప॒దే । అ॒శ్వినేన్ద్ర॒ꣳ సర॑స్వతీమ్ । అ॒జో
ధూ॒మ్రో న గో॒ధూమైః॒ క్వ॑లైర్భేష॒జమ్ । మధు॒ శష్పై॒ర్న తేజ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్
। పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం మధు॑ । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑
। హోతా॑ యక్ష॒త్తనూ॒నపా॒థ్సర॑స్వతీ । అవి॑ర్మే॒షో న భే॑ష॒జమ్ । ప॒థా
మధు॑మ॒తాఽఽభ॑రన్ । అ॒శ్వినేన్ద్రా॑య వీ॒ర్య᳚మ్ ॥ ౨। ౬। ౧౧। ౧॥
౫౧ బద॑రైరుప॒వాకా॑భిర్భేష॒జం తోక్మ॑భిః । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం
మధు॑ । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒న్నరా॒శꣳసం॒ న
న॒గ్నహు᳚మ్ । పతి॒ꣳసురా॑యై భేష॒జమ్ । మే॒షః సర॑స్వతీ భి॒షక్ । రథో॒
న చ॒న్ద్ర్య॑శ్వినో᳚ర్వ॒పా ఇన్ద్ర॑స్య వీ॒ర్య᳚మ్ । బద॑రైరుప॒వాకా॑భిర్భేష॒జం
తోక్మ॑భిః । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం మధు॑ । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒
హోత॒ర్యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౧౧। ౨॥
౫౨ హోతా॑ యక్షది॒డేడి॒త ఆ॒జుహ్వా॑నః॒ సర॑స్వతీమ్ । ఇన్ద్రం॒ బలే॑న వ॒ర్ధయన్న్॑ ।
ఋ॒ష॒భేణ॒ గవే᳚న్ద్రి॒యమ్ । అ॒శ్వినేన్ద్రా॑య వీ॒ర్య᳚మ్ । యవైః᳚ క॒ర్కన్ధు ॑భిః
। మధు॑ లా॒జైర్న మాస॑రమ్ । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం మధు॑ ।
వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షద్బ॒ర్॒హిః సు॒ష్టరీ॒మోర్ణ ॑మ్రదాః ।
భి॒షఙ్నాస॑త్యా ॥ ౨। ౬। ౧౧। ౩॥
౫౩ భి॒షజా॒ఽశ్వినాఽశ్వా॒ శిశు॑మతీ । భి॒షగ్ధే ॒నుః సర॑స్వతీ । భి॒షగ్దు ॒హ
ఇన్ద్రా॑య భేష॒జమ్ । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం మధు॑ । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒
హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒ద్దురో॒ దిశః॑ । క॒వ॒ష్యో॑ న వ్యచ॑స్వతీః ।
అ॒శ్విభ్యాం॒ న దురో॒ దిశః॑ । ఇన్ద్రో॒ న రోద॑సీ॒ దుఘే᳚ । దు॒హే కామా॒న్థ్సర॑స్వతీ
॥ ౨। ౬। ౧౧। ౪॥
౫౪ అ॒శ్వినేన్ద్రా॑య భేష॒జమ్ । శు॒క్రం న జ్యోతి॑రిన్ద్రి॒యమ్ । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑
ఘృ॒తం మధు॑ । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షథ్సు॒పేశ॑సో॒షే
నక్తం॒ దివా᳚ । అ॒శ్వినా॑ సంజానా॒నే । సమ॑ఞ్జాతే॒ సర॑స్వత్యా । త్విషి॒మిన్ద్రే॒
న భే॑ష॒జమ్ । శ్యే॒నో న రజ॑సా హృ॒దా । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం
మధు॑ ॥ ౨। ౬। ౧౧। ౫॥
౫౫ వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒ద్దైవ్యా॒ హోతా॑రా భి॒షజా॒ఽశ్వినా᳚
। ఇన్ద్రం॒ న జాగృ॑వీ॒ దివా॒ నక్తం॒ న భే॑ష॒జైః । శూష॒ꣳ సర॑స్వతీ
భి॒షక్ । సీసే॑న దుహ ఇన్ద్రి॒యమ్ । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం మధు॑
। వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షత్తి॒స్రో దే॒వీర్న భే॑ష॒జమ్ ।
త్రయస్త్రి॑ ॒ధాత॑వో॒ఽపసః॑ । రూ॒పమిన్ద్రే॑ హిర॒ణ్యయ᳚మ్ ॥
౫౬ అ॒శ్వినేడా॒ న భార॑తీ । వా॒చా సర॑స్వతీ । మహ॒ ఇన్ద్రా॑య దధురిన్ద్రి॒యమ్ ।
పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం మధు॑ । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ ।
హోతా॑ యక్ష॒త్త్వష్టా ॑ర॒మిన్ద్ర॑మ॒శ్వినా᳚ । భి॒షజం॒ న సర॑స్వతీమ్ । ఓజో॒ న
జూ॒తిరి॑న్ద్రి॒యమ్ । వృకో॒ న ర॑భ॒సో భి॒షక్ । యశః॒ సుర॑యా భేష॒జమ్ ॥ ౨। ౬।

౧౧। ౭॥
౫౭ శ్రి ॒యా న మాస॑రమ్ । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం మధు॑ । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒
హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒ద్వన॒స్పతి᳚మ్ । శ॒మి॒తారꣳ
’ శ॒తక్ర ॑తుమ్ ।
భీ॒మం న మ॒న్యుꣳ రాజా॑నం వ్యా॒ఘ్రం నమ॑సా॒ఽశ్వినా॒ భామ᳚మ్ । సర॑స్వతీ

భి॒షక్ । ఇన్ద్రా॑య దుహ ఇన్ద్రి॒యమ్ । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑ ఘృ॒తం మధు॑ ।
వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౧౧। ౮॥
౫౮ హోతా॑ యక్షద॒గ్ని౨ꣳ స్వాహాఽఽజ్య॑స్య స్తో ॒కానా᳚మ్ । స్వాహా॒ మేద॑సాం॒ పృథ॑క్
।
స్వాహా॒ ఛాగ॑మ॒శ్విభ్యా᳚మ్ । స్వాహా॑ మే॒షꣳ సర॑స్వత్యై । స్వాహ॑ర్ష ॒భమిన్ద్రా॑య
సి॒ꣳహాయ॒ సహ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । స్వాహా॒ఽగ్నిం న భే॑ష॒జమ్ । స్వాహా॒ సోమ॑మిన్ద్రి॒యమ్
। స్వాహేన్ద్రꣳ
’ సు॒త్రామా॑ణꣳ సవి॒తారం॒ వరు॑ణం భి॒షజాం॒ పతి᳚మ్ । స్వాహా॒
వన॒స్పతిం॑ ప్రి ॒యం పాథో॒ న భే॑ష॒జమ్ । స్వహా॑ దే॒వాꣳ ఆ᳚జ్య॒పాన్ ॥ ౨। ౬। ౧౧।

౯॥
౫౯ స్వాహా॒ఽగ్నిꣳ హో॒త్రాజ్జు ॑షా॒ణో అ॒గ్నిర్భే॑ష॒జమ్ । పయః॒ సోమః॑ పరి॒స్రుతా॑
ఘృ॒తం మధు॑ । వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షద॒శ్వినా॒
సర॑స్వతీ॒మిన్ద్రꣳ
’ సు॒త్రామా॑ణమ్ । ఇ॒మే సోమాః᳚ సు॒రామా॑ణః । ఛాగై ॒ర్న
మే॒షైరృ॑ష॒భైః సు॒తాః । శష్పై॒ర్న తోక్మ॑భిః । లా॒జైర్మహ॑స్వన్తః ।

మదా॒ మాస॑రేణ॒ పరి॑ష్కృతాః । శు॒క్రాః పయ॑స్వన్తో॒ఽమృతాః᳚ । ప్రస్థి ॑తా
వో మధు॒శ్చుతః॑ । తాన॒శ్వినా॒ సర॑స్వ॒తీన్ద్రః॑ సు॒త్రామా॑ వృత్ర ॒హా ।
జు॒షన్తాꣳ
’ సౌ॒మ్యం మధు॑ । పిబ॑న్తు॒ మద॑న్తు వి॒యన్తు॒ సోమ᳚మ్ । హోత॒ర్యజ॑
॥ ౨। ౬। ౧౧। ౧౦॥ వీ॒ర్యం॑ వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॒ నాస॑త్యా॒ సర॑స్వతీ॒

మధు॑ హిర॒ణ్యయం॑ భేష॒జం వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజా᳚జ్య॒పాన॒మృతా॒
పఞ్చ॑ చ ॥ ౧౧॥ స॒మిధా॒ఽగ్నిꣳ షట్ । తనూ॒నపా᳚థ్స॒ప్త ।
నరా॒శꣳస॒మృషిః॑ । ఇ॒డేడి॒తో యవై ॑ర॒ష్టౌ । బ॒ర్॒హిః స॒ప్త ।
దురో॒ఽశ్వినా॑ శు॒క్రం నవ॑ । సు॒పేశ॒స ఋషిః॑ । దైవ్యా॒ హోతా॑రా॒ సీసే॑న॒
రసః॑ । తి॒స్రస్త్వష్టా ॑రమ॒ష్టావ॑ష్టౌ । వన॒స్పతి॒మృషి॑ । అ॒గ్నిం త్రయో॑దశ ।

అ॒శ్వినా॒ ద్వాద॑శ త్రయోదశ । స॒మిధా॒ఽగ్నిం బదరై॑ ॒ర్బదరై॑ ॒ర్యవై ॑ర॒శ్వినా॒
త్విషి॑మ॒శ్వినా॒ న భే॑ష॒జꣳ రూ॒పమ॒శ్వినా॑ భీ॒మం భామ᳚మ్ ॥
౬౦ సమి॑ద్ధో అ॒గ్నిర॑శ్వినా । త॒ప్తో ఘ॒ర్మో వి॒రాట్థ్సు॒తః । దు॒హే ధే॒నుః సర॑స్వతీ ।
సోమꣳ
’ శు॒క్రమి॒హేన్ద్రి॒యమ్ । త॒నూ॒పా భి॒షజా॑ సు॒తే । అ॒శ్వినో॒భా సర॑స్వతీ
। మధ్వా॒ రజాꣳ
’సీన్ద్రి॒యమ్ । ఇన్ద్రా॑య ప॒థిభి॑ర్వహాన్ । ఇన్ద్రా॒యేన్దు ॒ꣳ
సర॑స్వతీ । నరా॒శꣳసే॑న న॒గ్నహుః॑ ॥ ౨। ౬। ౧౨। ౧॥
౬౧ అధా॑తామ॒శ్వినా॒ మధు॑ । భే॒ష॒జం భి॒షజా॑ సు॒తే । ఆ॒జుహ్వా॑నా॒ సర॑స్వతీ
। ఇన్ద్రా॑యేన్ద్రి॒యాణి॑ వీ॒ర్య᳚మ్ । ఇడా॑భిరశ్వినా॒విష᳚మ్ । సమూర్జ ॒ꣳ సꣳ
ర॒యిం ద॑ధుః । అశ్వి॑నా॒ నము॑చేః సు॒తమ్ । సోమꣳ
’ శు॒క్రం ప॑రి॒స్రుతా᳚ ।
సర॑స్వతీ॒ తమాభ॑రత్ । బ॒ర్॒హిషేన్ద్రా॑య॒ పాత॑వే ॥ ౨। ౬। ౧౨। ౨॥

౬౨ క॒వ॒ష్యో॑ న వ్యచ॑స్వతీః । అ॒శ్విభ్యాం॒ న దురో॒ దిశః॑ । ఇన్ద్రో॒ న
రోద॑సీ॒ దుఘే᳚ । దు॒హే కామా॒న్థ్సర॑స్వతీ । ఉ॒షాసా॒ నక్త॑మశ్వినా । దివేన్ద్రꣳ
’
సా॒యమి॑న్ద్రి॒యైః । సం॒జా॒నా॒నే సు॒పేశ॑సా । సమ॑ఞ్జాతే॒ సర॑స్వత్యా । పా॒తం

నో॑ అశ్వినా॒ దివా᳚ । పా॒హి నక్తꣳ
’ సరస్వతి ॥ ౨। ౬। ౧౨। ౩॥
౬౩ దైవ్యా॑ హోతారా భిషజా । పా॒తమిన్ద్ర॒ꣳ సచా॑ సు॒తే । తి॒స్రస్త్రే ॒ధా సర॑స్వతీ

। అ॒శ్వినా॒ భార॒తీడా᳚ । తీ॒వ్రం ప॑రి॒స్రుతా॒ సోమ᳚మ్ । ఇన్ద్రా॑య సుషవు॒ర్మద᳚మ్
। అశ్వి॑నా భేష॒జం మధు॑ । భే॒ష॒జం నః॒ సర॑స్వతీ । ఇన్ద్రే॒ త్వష్టా ॒
యశః॒ శ్రియ᳚మ్ । రూ॒పꣳ రూ॑పమధుః సు॒తే । ఋ॒తు॒థేన్ద్రో॒ వన॒స్పతిః॑
। శ॒శ॒మా॒నః ప॑రి॒స్రుతా᳚ । కీ॒లాల॑మ॒శ్విభ్యాం॒ మధు॑ । దు॒హే ధే॒నుః
సర॑స్వతీ । గోభి॒ర్న సోమ॑మశ్వినా । మాస॑రేణ పరి॒ష్కృతా᳚ । సమ॑ధాతా॒ꣳ
సర॑స్వత్యా । స్వాహేన్ద్రే॑ సు॒తం మధు॑ ॥ ౨। ౬। ౧౨। ౪॥ న॒గ్నహుః॒ పాత॑వే
సరస్వత్యధుః
సు॒తే᳚ఽష్టౌ చ॑ ॥ ౧౨॥
౬౪ అ॒శ్వినా॑ హ॒విరి॑న్ద్రి॒యమ్ । నము॑చేర్ధి ॒యా సర॑స్వతీ । ఆ శు॒క్రమా॑సు॒రాద్వ॒సు
। మ॒ఘమిన్ద్రా॑య జభ్రిరే । యమ॒శ్వినా॒ సర॑స్వతీ । హ॒విషేన్ద్ర॒మవ॑ర్ధయన్ ।

స బి॑భేద వ॒లం మ॒ఘమ్ । నము॑చావాసు॒రే సచా᳚ । తమిన్ద్రం॑ ప॒శవః॒ సచా᳚
। అ॒శ్వినో॒భా సర॑స్వతీ ॥ ౨। ౬। ౧౩। ౧॥
౬౫ దధా॑నా అ॒భ్య॑నూషత । హ॒విషా॑ య॒జ్ఞమి॑న్ద్రి॒యమ్ । య ఇన్ద్ర॑ ఇన్ద్రి॒యం ద॒ధుః
। స॒వి॒తా వరు॑ణో॒ భగః॑ । స సు॒త్రామా॑ హ॒విష్ప॑తిః । యజ॑మానాయ సశ్చత ।
స॒వి॒తా వరు॑ణో॒ దధ॑త్ । యజ॑మానాయ దా॒శుషే᳚ । ఆద॑త్త॒ నము॑చే॒ర్వసు॑ ।
సు॒త్రామా॒ బల॑మిన్ద్రి॒యమ్ ॥ ౨। ౬। ౧౩। ౨॥
౬౬ వరు॑ణః, క్ష॒త్త్రమి॑న్ద్రి॒యమ్ । భగే॑న సవి॒తా శ్రియ᳚మ్ । సు॒త్రామా॒ యశ॑సా॒
బల᳚మ్ । దధా॑నా య॒జ్ఞమా॑శత । అశ్వి॑నా॒ గోభి॑రిన్ద్రి॒యమ్ । అశ్వే॑భిర్వీ॒ర్యం॑
బల᳚మ్ । హ॒విషేన్ద్ర॒ꣳ సర॑స్వతీ । యజ॑మానమవర్ధయన్ । తా నాస॑త్యా సు॒పేశ॑సా
। హిర॑ణ్యవర్తనీ॒ నరా᳚ । సర॑స్వతీ హ॒విష్మ॑తీ । ఇన్ద్ర॒ కర్మ॑సు నోఽవత । తా
భి॒షజా॑ సు॒కర్మ॑ణా । సా సు॒దుఘా॒ సర॑స్వతీ । స వృ॑త్ర ॒హా శ॒తక్ర ॑తుః ।
ఇన్ద్రా॑య దధురిన్ద్రి॒యమ్ ॥ ౨। ౬। ౧౩। ౩॥ ఉ॒భా సర॑స్వతీ॒ బల॑మిన్ద్రి॒యం నరా॒
షట్చ॑ ॥ ౧౩॥
౬౭ దే॒వం బ॒ర్॒హిః సర॑స్వతీ । సు॒దే॒వమిన్ద్రే॑ అ॒శ్వినా᳚ । తేజో॒ న చక్షు॑ర॒క్ష్యోః
। బ॒ర్॒హిషా॑ దధురిన్ద్రి॒యమ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ ।
దే॒వీర్ద్వారో॑ అ॒శ్వినా᳚ । భి॒షజేన్ద్రే॒ సర॑స్వతీ । ప్రా ॒ణం న వీ॒ర్యం॑ న॒సి ।
ద్వారో॑ దధురిన్ద్రి॒యమ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౧౪। ౧॥
౬౮ దే॒వీ ఉ॒షాసా॑వ॒శ్వినా᳚ । భి॒షజేన్ద్రే॒ సర॑స్వతీ । బలం॒ న వాచ॑మా॒స్యే᳚
। ఉ॒షాభ్యాం᳚ దధురిన్ద్రి॒యమ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ । దే॒వీ
జోష్ట్రీ॑ అ॒శ్వినా᳚ । సు॒త్రామేన్ద్రే॒ సర॑స్వతీ । శ్రోత్రం॒ న కర్ణ ॑యో॒ర్యశః॑ ।
జోష్ట్రీ᳚భ్యాం దధురిన్ద్రి॒యమ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౧౪।
౨॥
౬౯ దే॒వీ ఊ॒ర్జాహు॑తీ॒ దుఘే॑ సు॒దుఘే᳚ । పయ॒సేన్ద్ర॒ꣳ సర॑స్వత్య॒శ్వినా॑
భి॒షజా॑ఽవత । శు॒క్రం న జ్యోతిః॒ స్తన॑యో॒రాహు॑తీ ధత్త ఇన్ద్రి॒యమ్ ।
వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ । దే॒వా దే॒వానాం᳚ భి॒షజా᳚ ।

హోతా॑రా॒విన్ద్ర॑మ॒శ్వినా᳚ । వ॒ష॒ట్కా॒రైః సర॑స్వతీ । త్విషిం॒ న హృద॑యే
మ॒తిమ్ । హోతృ॑భ్యాం దధురిన్ద్రి॒యమ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑
॥ ౨। ౬। ౧౪। ౩॥
౭౦ దే॒వీస్తి॒స్రస్తి॒స్రో దే॒వీః । సర॑స్వత్య॒శ్వినా॒ భార॒తీడా᳚ । శూషం॒ న మధ్యే॒
నాభ్యా᳚మ్ । ఇన్ద్రా॑య దధురిన్ద్రి॒యమ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ । దే॒వ
ఇన్ద్రో॒ నరా॒శꣳసః॑ । త్రి ॒వ॒రూ॒థః సర॑స్వత్యా॒ఽశ్విభ్యా॑మీయతే॒ రథః॑
। రేతో॒ న రూ॒పమ॒మృతం॑ జ॒నిత్ర మ్
᳚ । ఇన్ద్రా॑య॒ త్వష్టా ॒ దధ॑దిన్ద్రి॒యాణి॑ ।
వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౧౪। ౪॥
౭౧ దే॒వ ఇన్ద్రో॒ వన॒స్పతిః॑ । హిర॑ణ్యపర్ణో అ॒శ్విభ్యా᳚మ్ । సర॑స్వత్యాః సుపిప్ప॒లః ।
ఇన్ద్రా॑య పచ్యతే॒ మధు॑ । ఓజో॒ న జూ॒తిమృ॑ష॒భో న భామ᳚మ్ । వన॒స్పతి॑ర్నో॒
దధ॑దిన్ద్రి॒యాణి॑ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ । దే॒వం
బ॒ర్॒హిర్వారి॑తీనామ్ । అ॒ధ్వ॒రే స్తీ॒ర్ణమ॒శ్విభ్యా᳚మ్ । ఊర్ణ ॑మ్రదాః॒ సర॑స్వత్యాః ॥
౨। ౬। ౧౪। ౫॥
౭౨ స్యో॒నమి॑న్ద్ర తే॒ సదః॑ । ఈ॒శాయై ॑ మ॒న్యుꣳ రాజా॑నం బ॒ర్॒హిషా॑
దధురిన్ద్రి॒యమ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ । దే॒వో అ॒గ్నిః
స్వి॑ష్ట ॒కృత్ । దే॒వాన్, య॑క్షద్యథాయ॒థమ్ । హోతా॑రా॒విన్ద్ర॑మ॒శ్వినా᳚ ।
వా॒చా వాచ॒ꣳ సర॑స్వతీమ్ । అ॒గ్నిꣳ సోమగ్గ్ ॑ స్విష్ట ॒కృత్ । స్వి॑ష్ట ॒
ఇన్ద్రః॑ సు॒త్రామా॑ సవి॒తా వరు॑ణో భి॒షక్ । ఇ॒ష్టో దే॒వో వన॒స్పతిః॑ । స్వి॑ష్టా
దే॒వా ఆ᳚జ్య॒పాః । ఇ॒ష్టో అ॒గ్నిర॒గ్నినా᳚ । హోతా॑ హో॒త్రే స్వి॑ష్ట ॒కృత్ । యశో॒ న
దధ॑దిన్ద్రి॒యమ్ । ఊర్జ ॒మప॑చితి౨ꣳ స్వ॒ధామ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒
యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౧౪। ౬॥ ద్వారో॑ దధురిన్ద్రి॒యం వ॑సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒
యజ॒
జోష్ట్రీ᳚భ్యాం దధురిన్ద్రి॒యం వ॑సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॒ హోతృ॑భ్యాం
దధురిన్ద్రి॒యం వ॑సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజే᳚న్ద్రి॒యాణి॑ వసు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॒ సర॑స్వత్యా॒ వన॒స్పతిః॒ షట్చ॑ ॥ ౧౪॥ దే॒వం

బ॒ర్॒హిర్దే ॒వీర్ద్వారో॑ దే॒వీ ఉ॒షాసా॑వ॒శ్వినా॑ దే॒వీ జోష్ట్రీ॑ దే॒వీ ఊ॒ర్జాహు॑తీ
దే॒వా దే॒వానాం᳚ భి॒షజా॑ వషట్కా॒రైర్దే ॒వీస్తి॒స్రస్తి॒స్రో దే॒వీర్దే ॒వ ఇన్ద్రో॒
నరా॒శꣳసో॑ దే॒వ ఇన్ద్రో॒ వన॒స్పతి॑ర్దే ॒వం బ॒ర్॒హిర్వారి॑తీనాం దే॒వో అ॒గ్నిః
స్వి॑ష్ట ॒కృద్దే ॒వాన్ ॥ స॒మిధా॒ఽగ్నిం దే॒వం బ॒ర్॒హిః సర॑స్వత్య॒శ్వినా॒ సర్వం॑
వియన్తు । ద్వార॑స్తి॒స్రః సర్వం॑ వియన్తు । అ॒జ ఇన్ద్ర॒మోజో॒ఽగ్నింపరః॒ సర॑స్వతీమ్ ।
నక్తం॒పూర్వః॒ సర॑స్వతి । అ॒న్యత్ర ॒ సర॑స్వతీ । భి॒షక్పూర్వం॑ దుహ ఇన్ద్రి॒యమ్
। అ॒న్యత్ర ॑ దధురిన్ద్రి॒యమ్ । సౌ॒త్రా ॒మ॒ణ్యాꣳ సు॑తాసు॒తీ । అ॒ఞ్జన్త్య॒యం
యజ॑మానః ॥
౭౩ అ॒గ్నిమ॒ద్య హోతా॑రమవృణీత । అ॒యꣳ సు॑తాసు॒తీ యజ॑మానః । పచ॑న్ప॒క్తీః
। పచ॑న్పురో॒డాశాన్॑ । గృ॒హ్ణన్గ్రహాన్॑ । బ॒ధ్నన్న॒శ్విభ్యాం॒ ఛాగ॒ꣳ
సర॑స్వత్యా॒ ఇన్ద్రా॑య । బ॒ధ్నన్థ్సర॑స్వత్యై మే॒షమిన్ద్రా॑యా॒శ్విభ్యా᳚మ్ ।
బ॒ధ్నన్నిన్ద్రా॑యర్ష ॒భమ॒శ్విభ్యా॒ꣳ సర॑స్వత్యై । సూ॒ప॒స్థా అ॒ద్య దే॒వో
వన॒స్పతి॑రభవత్ । అ॒శ్విభ్యాం॒ ఛాగే॑న॒ సర॑స్వత్యా॒ ఇన్ద్రా॑య ॥ ౨। ౬। ౧౫। ౧॥
౭౪ సర॑స్వత్యై మే॒షేణేన్ద్రా॑యా॒శ్విభ్యా᳚మ్ । ఇన్ద్రా॑యర్ష ॒భేణా॒శ్విభ్యా॒ꣳ
సర॑స్వత్యై । అక్ష॒గ్గ్ ॒స్తాన్మే॑ద॒స్తః ప్రతి॑ పచ॒తాఽగ్ర ॑భీషుః ।
అవీ॑వృధన్త॒ గ్రహైః᳚ । అపా॑తామ॒శ్వినా॒ సర॑స్వ॒తీన్ద్రః॑ సు॒త్రామా॑ వృత్ర ॒హా ।
సోమా᳚న్థ్సు॒రామ్ణః॑ । ఉపో॑ ఉక్థామ॒దాః శ్రౌ ॒ద్విమదా॑ అదన్ । అవీ॑వృధన్తాఙ్గూ ॒షైః
। త్వామ॒ద్యర్ష ॑ ఆర్షేయర్షీణాం నపాదవృణీత । అ॒యꣳ సు॑తాసు॒తీ యజ॑మానః ।
బ॒హుభ్య॒ ఆసంగ॑తేభ్యః । ఏ॒ష మే॑ దే॒వేషు॒ వసు॒వార్యా య॑క్ష్యత॒ ఇతి॑
। తా యా దే॒వా దే॑వ॒దానా॒న్యదుః॑ । తాన్య॑స్మా॒ ఆ చ॒ శాస్స్వ॑ । ఆ చ॑ గురస్వ ।
ఇ॒షి॒తశ్చ॑ హోత॒రసి॑ భద్ర ॒వాచ్యా॑య॒ ప్రేషి॑తో॒ మాను॑షః । సూ॒క్త॒వా॒కాయ॑
సూ॒క్తా బ్రూ ॑హి ॥ ౨। ౬। ౧౫। ౨॥ ఇన్ద్రా॑య॒ యజ॑మానః స॒ప్త చ॑ ॥ ౧౫॥
౭౫ ఉ॒శన్త॑స్త్వా హవామహ॒ ఆ నో॑ అగ్నే సుకే॒తునా᳚ । త్వꣳ సో॑మ మ॒హే భగం॒
త్వꣳ సో॑మ॒ ప్రచి॑కితో మనీ॒షా । త్వయా॒ హి నః॑ పి॒తరః॑ సోమ॒ పూర్వే॒
త్వꣳ సో॑మ పి॒తృభిః॑ సంవిదా॒నః । బర్హి ॑షదః పితర॒ ఆఽహం పి॒తౄన్ ।

ఉప॑హూతాః పి॒తరోఽగ్ని॑ష్వాత్తాః పితరః । అ॒గ్ని॒ష్వా॒త్తానృ॑తు॒మతో॑ హవామహే ।
నరా॒శꣳసే॑ సోమపీ॒థం య ఆ॒శుః । తే నో॒ అర్వ॑న్తః సు॒హవా॑ భవన్తు । శం నో॑
భవన్తు ద్వి॒పదే॒ శం చతు॑ష్పదే । యే అ॑గ్నిష్వా॒త్తా యేఽన॑గ్నిష్వాత్తాః ॥ ౨। ౬।
౧౬। ౧॥
౭౬ అ॒ꣳహో॒ముచః॑ పి॒తరః॑ సో॒మ్యాసః॑ । పరేఽవ॑రే॒ఽమృతా॑సో॒ భవ॑న్తః
। అధి॑బ్రువన్తు॒ తే అ॑వన్త్వ॒స్మాన్ । వా॒న్యా॑యై దు॒గ్ధే జు॒షమా॑ణాః కర॒మ్భమ్ ।
ఉ॒దీరా॑ణా॒ అవ॑రే॒ పరే॑ చ । అ॒గ్ని॒ష్వా॒త్తా ఋ॒తుభిః॑ సంవిదా॒నాః । ఇన్ద్ర॑వన్తో
హ॒విరి॒దం జు॑షన్తామ్ । యద॑గ్నే కవ్యవాహన॒ త్వమ॑గ్న ఈడి॒తో జా॑తవేదః । మాత॑లీ
క॒వ్యైః । యే తా॑తృ॒పుర్దే ॑వ॒త్రా జేహ॑మానాః । హో॒త్రా ॒వృధః॒ స్తోమ॑తష్టాసో అ॒ర్కైః
। ఆఽగ్నే॑ యాహి సువి॒దత్రే భిర
॑ ॒ర్వాఙ్ । స॒త్యైః క॒వ్యైః పి॒తృభి॑ర్ఘర్మ॒సద్భిః॑
। హ॒వ్య॒వాహ॑మ॒జరం॑ పురుప్రి యమ్
॒ । అ॒గ్నిం ఘృ॒తేన॑ హ॒విషా॑ సప॒ర్యన్ ।
ఉపా॑సదం కవ్య॒వాహం॑ పితృ॒ణామ్ । స నః॑ ప్ర ॒జాం వీ॒రవ॑తీ॒ꣳ సమృ॑ణ్వతు ॥
౨। ౬। ౧౬। ౨॥ అన॑గ్నిష్వాత్తా ॒ జేహ॑మానాః స॒ప్త చ॑ ॥ ౧౬॥
౭౭ హోతా॑ యక్షది॒డస్ప॒దే । స॒మి॒ధా॒నం మ॒హద్యశః॑ । సుష॑మిద్ధం॒ వరే᳚ణ్యమ్ ।
అ॒గ్నిమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । గా॒య॒త్రీం ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ । త్ర్యవిం॒ గాం వయో॒ దధ॑త్
। వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒చ్ఛుచి॑వ్రతమ్ । తనూ॒నపా॑తము॒ద్భిద᳚మ్
। యం గర్భ॒మది॑తిర్ద ధే
॒ ॥ ౨। ౬। ౧౭। ౧॥
౭౮ శుచి॒మిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । ఉ॒ష్ణిహం॒ ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ । ది॒త్య॒వాహం॒
గాం వయో॒ దధ॑త్ । వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షదీ॒డేన్య᳚మ్ । ఈ॒డి॒తం
వృ॑త్ర ॒హన్త॑మమ్ । ఇడా॑భి॒రీడ్య॒ꣳ సహః॑ । సోమ॒మిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ ।
అ॒ను॒ష్టుభం॒ ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ । త్రి ॒వ॒థ్సం గాం వయో॒ దధ॑త్ ॥
౭౯ వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షథ్సుబర్హి ॒షద᳚మ్ । పూ॒ష॒ణ్వన్త॒మమ॑ర్త్యమ్
। సీద॑న్తం బ॒ర్॒హిషి॑ ప్రి యే
॒ । అ॒మృతేన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । బృ॒హ॒తీం ఛన్ద ॑
ఇన్ద్రి॒యమ్ । పఞ్చా॑విం॒ గాం వయో॒ దధ॑త్ । వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑
యక్ష॒ద్వ్యచ॑స్వతీః । సు॒ప్రా ॒య॒ణా ఋ॑తా॒వృధః॑ ॥ ౨। ౬। ౧౭। ౩॥

౮౦ ద్వారో॑ దే॒వీర్హి ॑ర॒ణ్యయీః᳚ । బ్ర ॒హ్మాణ॒ ఇన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । ప॒ఙ్క్తిం ఛన్ద ॑
ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్ । తు॒ర్య॒వాహం॒ గాం వయో॒ దధ॑త్ । వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑
యక్షథ్సు॒పేశ॑సే । సు॒శి॒ల్పే బృ॑హ॒తీ ఉ॒భే । నక్తో॒షాసా॒ న ద॑ర్శ॒తే ।
విశ్వ॒మిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । త్రి ॒ష్టుభం॒ ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ ॥ ౨। ౬। ౧౭। ౪॥
౮౧ ప॒ష్ఠ ॒వాహం॒ గాం వయో॒ దధ॑త్ । వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑
యక్ష॒త్ప్రచే॑తసా । దే॒వానా॑ముత్త॒మం యశః॑ । హోతా॑రా॒ దైవ్యా॑ క॒వీ ।
స॒యుజేన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । జగ॑తీం॒ ఛన్ద ॑ ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్ । అ॒న॒డ్వాహం॒ గాం
వయో॒ దధ॑త్ । వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒త్పేశ॑స్వతీః ॥ ౨। ౬। ౧౭।
౫॥
౮౨ తి॒స్రో దే॒వీర్హి ॑ర॒ణ్యయీః᳚ । భార॑తీర్బృహ॒తీర్మ॒హీః । పతి॒మిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్
। వి॒రాజం॒ ఛన్ద ॑ ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్ । ధే॒నుం గాం న వయో॒ దధ॑త్ । వేత్వాజ్య॑స్య॒
హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షథ్సు॒రేత॑సమ్ । త్వష్టా ॑రం పుష్టి ॒వర్ధ ॑నమ్ । రూ॒పాణి॒
బిభ్ర ॑తం॒ పృథ॑క్ । పుష్టి ॒మిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ ॥ ౨। ౬। ౧౭। ౬॥
౮౩ ద్వి॒పదం॒ ఛన్ద ॑ ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్ । ఉ॒క్షాణం॒ గాం న వయో॒ దధ॑త్ । వేత్వాజ్య॑స్య॒
హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షచ్ఛ॒తక్ర ॑తుమ్ । హిర॑ణ్యపర్ణము॒క్థిన᳚మ్ । ర॒శ॒నాం
బిభ్ర ॑తం వ॒శిమ్ । భగ॒మిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । క॒కుభం॒ ఛన్ద ॑ ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్
। వ॒శాం వే॒హతం॒ గాం న వయో॒ దధ॑త్ । వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑
యక్ష॒థ్స్వాహా॑కృతీః । అ॒గ్నిం గృ॒హప॑తిం॒ పృథ॑క్ । వరు॑ణం భేష॒జం
క॒విమ్ । క్ష॒త్త్రమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । అతి॑చ్ఛన్దసం॒ ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్
। బృ॒హదృ॑ష॒భం గాం వయో॒ దధ॑త్ । వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౧౭। ౭॥
ద॒ధే దధ॑దృతా॒వృధ॑ ఇన్ద్రి॒యం పేశ॑స్వతీర్వయో॒ధసం॒
వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ స॒ప్త చ॑ ॥ ౧౭॥ ఇ॒డస్ప॒దే᳚ఽగ్నిం గా॑య॒త్రీం
త్ర్యవి᳚మ్ । శుచి॑వ్రత॒ꣳశుచి॑ము॒ష్ణిహం॑ దిత్య॒వాహ᳚మ్ । ఈ॒డేఽన్య॒ꣳ
సో॑మమను॒ష్టుభం॑ త్రివ॒థ్సమ్ । సు॒బ॒ర్॒హి॒షద॑మ॒మృతేన్ద్రం॑ బృహ॒తీం
పఞ్చా॑విమ్ । వ్యచ॑స్వతీః సుప్రాయ॒ణా ద్వారో᳚ బ్ర ॒హ్మాణః॑ ప॒ఙ్క్తిమి॒హ తు॑ర్య॒వాహ᳚మ్ ।

సు॒పేశ॑సే॒ విశ్వ॒మిన్ద్రం॑ త్రి ॒ష్టుభం॑ పష్ఠ ॒వాహ᳚మ్ । ప్రచే॑తసా స॒యుజేన్ద్రం॒
జగ॑తీమి॒హాన॒డ్వాహ᳚మ్ । పేశ॑స్వతీస్తి॒స్రో భార॑తీః॒ పతిం॑ వి॒రాజ॑మి॒హ
ధే॒నుం న । సు॒రేత॑సం॒ త్వష్టా ॑రం॒ పుష్టిం॑ ద్వి॒పద॑మి॒హోక్షాణం॒ న ।
శ॒తక్ర ॑తుం॒ భగ॒మిన్ద్రం॑ క॒కుభ॑మి॒హ వ॒శాం వే॒హతం॒ గాం న ।
స్వాహా॑కృతీః, క్ష॒త్త్రమతి॑చ్ఛన్దసం బృ॒హదృ॑ష॒భం గాం వయః॑ ।
ఇ॒న్ద్రి॒యమృషి॑వసు॒నవ॑ద॒శేహే᳚న్ద్రియ॒మష్ట ॑ నవ దశ॒ గాం న వయో॒
దధ॒థ్సర్వ॑వేతు ॥
౮౪ సమి॑ద్ధో అ॒గ్నిః స॒మిధా᳚ । సుష॑మిద్ధో ॒ వరే᳚ణ్యః । గా॒య॒త్రీ ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్
। త్ర్యవి॒ర్గౌర్వయో॑ దధుః । తనూ॒నపా॒చ్ఛుచి॑వ్రతః । త॒నూ॒నపాచ్చ॒ సర॑స్వతీ ।
ఉ॒ష్ణిక్ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ । ది॒త్య॒వాడ్గౌర్వయో॑ దధుః । ఇడా॑భిర॒గ్నిరీడ్యః॑ । సోమో॑
దే॒వో అమ॑ర్త్యః ॥ ౨। ౬। ౧౮। ౧॥
౮౫ అ॒ను॒ష్టుప్ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ । త్రి ॒వ॒థ్సో గౌర్వయో॑ దధుః । సు॒బ॒ర్॒హిర॒గ్నిః
పూ॑ష॒ణ్వాన్ । స్తీ॒ర్ణబ॑ర్హి ॒రమ॑ర్త్యః । బృ॒హ॒తీ ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ ।
పఞ్చా॑వి॒ర్గౌర్వయో॑ దధుః । దురో॑ దే॒వీర్దిశో॑ మ॒హీః । బ్ర ॒హ్మా దే॒వో బృహ॒స్పతిః॑
। ప॒ఙ్క్తిశ్ఛన్ద ॑ ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్ । తు॒ర్య॒వాడ్గౌర్వయో॑ దధుః ॥ ౨। ౬। ౧౮। ౨॥
౮౬ ఉ॒షే య॒హ్వీ సు॒పేశ॑సా । విశ్వే॑ దే॒వా అమ॑ర్త్యాః । త్రి ॒ష్టుప్ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్
। ప॒ష్ఠ వాడ్గౌర్వయో
॒ ॑ దధుః । దైవ్యా॑ హోతారా భిషజా । ఇన్ద్రే॑ణ స॒యుజా॑ యు॒జా ।
జగ॑తీ॒ ఛన్ద ॑ ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్ । అ॒న॒డ్వాన్గౌర్వయో॑ దధుః । తి॒స్ర ఇడా॒ సర॑స్వతీ ।
భార॑తీ మ॒రుతో॒ విశః॑ ॥ ౨। ౬। ౧౮। ౩॥
౮౭ వి॒రాట్ ఛన్ద ॑ ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్ । ధే॒నుర్గౌర్న వయో॑ దధుః । త్వష్టా ॑ తు॒రీపో॒
అద్భు॑తః । ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ పు॑ష్టి ॒వర్ధ ॑నా । ద్వి॒పాచ్ఛన్ద ॑ ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్ । ఉ॒క్షా
గౌర్న వయో॑ దధుః । శ॒మి॒తా నో॒ వన॒స్పతిః॑ । స॒వి॒తా ప్ర ॑సు॒వన్భగ᳚మ్ ।
క॒కుచ్ఛన్ద ॑ ఇ॒హేన్ద్రి॒యమ్ । వ॒శా వే॒హద్గౌర్న వయో॑ దధుః । స్వాహా॑ య॒జ్ఞం
వరు॑ణః । సు॒క్ష॒త్రో భే॑ష॒జం క॑రత్ । అతి॑చ్ఛన్దా ॒శ్ఛన్ద ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ ।
బృ॒హదృ॑ష॒భో గౌర్వయో॑ దధుః ॥ ౨। ౬। ౧౮। ౪॥ అమ॑ర్త్యస్తుర్య॒వాడ్గౌర్వయో॑

దధు॒ర్విశో॑ వ॒శా వే॒హద్గౌర్న వయో॑ దధుశ్చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౧౮॥
౮౮ వ॒స॒న్తేన॒ర్తునా॑ దే॒వాః । వస॑వస్త్రి ॒వృతా᳚ స్తు॒తమ్ । ర॒థ॒న్త॒రేణ॒
తేజ॑సా । హ॒విరిన్ద్రే॒ వయో॑ దధుః । గ్రీ ॒ష్మేణ॑ దే॒వా ఋ॒తునా᳚ । రు॒ద్రాః
ప॑ఞ్చద॒శే స్తు॒తమ్ । బృ॒హ॒తా యశ॑సా॒ బల᳚మ్ । హ॒విరిన్ద్రే॒ వయో॑ దధుః ।
వ॒ర్॒షాభి॑రృ॒తునా॑ఽఽది॒త్యాః । స్తోమే॑ సప్తద॒శే స్తు॒తమ్ ॥ ౨। ౬। ౧౯। ౧॥
౮౯ వై ॒రూ॒పేణ॑ వి॒శౌజ॑సా । హ॒విరిన్ద్రే॒ వయో॑ దధుః । శా॒ర॒దేన॒ర్తునా॑
దే॒వాః । ఏ॒క॒వి॒ꣳశ ఋ॒భవః॑ స్తు॒తమ్ । వై ॒రా॒జేన॑ శ్రి ॒యా శ్రియ᳚మ్ ।
హ॒విరిన్ద్రే॒ వయో॑ దధుః । హే॒మ॒న్తేన॒ర్తునా॑ దే॒వాః । మ॒రుత॑స్త్రిణ॒వే స్తు॒తమ్ ।
బలే॑న॒ శక్వ॑రీః॒ సహః॑ । హ॒విరిన్ద్రే॒ వయో॑ దధుః । శై ॒శి॒రేణ॒ర్తునా॑
దే॒వాః । త్ర ॒యస్త్రి॒ ॒ꣳశే॑ఽమృతగ్గ్ ॑ స్తు॒తమ్ । స॒త్యేన॑ రే॒వతీః᳚,
క్ష॒త్త్రమ్ । హ॒విరిన్ద్రే॒ వయో॑ దధుః ॥ ౨। ౬। ౧౯। ౨॥ స్తోమే॑ సప్తద॒శే స్తు॒తꣳ
సహో॑ హ॒విరిన్ద్రే॒ వయో॑ దధుశ్చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౧౯॥ వ॒స॒న్తేన॑ గ్రి ॒ష్మేణ॑
వ॒ర్॒షాభిః॑ శార॒దేన॑ హేమ॒న్తేన॑ శైశి॒రేణ॒ షట్ ॥
౯౦ దే॒వం బ॒ర్॒హిరిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । దే॒వం దే॒వమ॑వర్ధయత్ । గా॒య॒త్రి ॒యా
ఛన్ద ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । తేజ॒ ఇన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒
యజ॑ । దే॒వీర్ద్వారో॑ దే॒వమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । దే॒వీర్దే ॒వమ॑వర్ధయన్ । ఉ॒ష్ణిహా॒
ఛన్ద ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । ప్రా ॒ణమిన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒
యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౨౦। ౧॥
౯౧ దే॒వీ దే॒వం వ॑యో॒ధస᳚మ్ । ఉ॒షే ఇన్ద్ర॑మవర్ధతామ్ । అ॒ను॒ష్టుభా॒
ఛన్ద ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । వాచ॒మిన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒
యజ॑ । దే॒వీ జోష్ట్రీ॑ దే॒వమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । దే॒వీ దే॒వమ॑వర్ధతామ్ ।
బృ॒హ॒త్యా ఛన్ద ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । శ్రోత్ర ॒మిన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౨౦। ౨॥
౯౨ దే॒వీ ఊ॒ర్జాహు॑తీ దే॒వమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । దే॒వీ దే॒వమ॑వర్ధతామ్ । ప॒ఙ్క్త్యా

ఛన్ద ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । శు॒క్రమిన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒
యజ॑ । దే॒వా దైవ్యా॒ హోతా॑రా దే॒వమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । దే॒వా దే॒వమ॑వర్ధతామ్
॒
। త్రి ష్టుభా ॒ ఛన్ద సేన్ద్రి
॑ ॒యమ్ । త్విషి॒మిన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౨౦। ౩॥
౯౩ దే॒వీస్తి॒స్రస్తి॒స్రో దే॒వీర్వ॑యో॒ధస᳚మ్ । పతి॒మిన్ద్ర॑మవర్ధయన్ । జగ॑త్యా॒
ఛన్ద ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । బల॒మిన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒
యజ॑ । దే॒వో నరా॒శꣳసో॑ దే॒వమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । దే॒వో దే॒వమ॑వర్ధయత్ ।
వి॒రాజా॒ ఛన్ద ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । రేత॒ ఇన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య
వేతు॒ యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౨౦। ౪॥
౯౪ దే॒వో వన॒స్పతి॑ర్దే ॒వమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । దే॒వో దే॒వమ॑వర్ధయత్ । ద్వి॒పదా॒
ఛన్ద ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । భగ॒మిన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒
యజ॑ । దే॒వం బ॒ర్॒హిర్వారి॑తీనాం దే॒వమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ । దే॒వో దే॒వమ॑వర్ధయత్
। క॒కుభా॒ ఛన్ద సేన్ద్రి
॑ ॒యమ్ । యశ॒ ఇన్ద్రే॒ వయో॒ దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑ । దే॒వో అ॒గ్నిః స్వి॑ష్ట ॒కృద్దే ॒వమిన్ద్రం॑ వయో॒ధస᳚మ్ ।
దే॒వో దే॒వమ॑వర్ధయత్ । అతి॑చ్ఛన్దసా॒ ఛన్ద ॑సేన్ద్రి॒యమ్ । క్ష॒త్త్రమిన్ద్రే॒ వయో॒
దధ॑త్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑ ॥ ౨। ౬। ౨౦। ౫॥ వి॒య॒న్తు॒ యజ॑
వీతాం॒ యజ॑ వీతాం॒ యజ॑ వేతు॒ యజ॑ వేతు॒ యజ॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౨౦॥
దే॒వం బ॒ర్॒హిర్గా ॑యత్రి ॒యా తేజః॑ । దే॒వీర్ద్వార॑ ఉ॒ష్ణిహా᳚ ప్రా ॒ణమ్ । దే॒వీ
దే॒వము॒షే అ॑ను॒ష్టుభా॒ వాచ᳚మ్ । దే॒వీ జోష్ట్రీ॑ బృహ॒త్యా శ్రోత్ర ᳚మ్ । దే॒వీ
ఊ॒ర్జాహు॑తీ ప॒ఙ్క్త్యా శు॒క్రమ్ । దే॒వా దైవ్యా॒ హోతా॑రా త్రి ॒ష్టుభా॒ త్విషి᳚మ్ ।
దే॒వీస్తి॒స్రస్తి॒స్రో దే॒వీః పతిం॒ జగ॑త్యా॒ బల᳚మ్ । దే॒వో నరా॒శꣳసో॑
వి॒రాజా॒ రేతః॑ । దే॒వో వన॒స్పతి॑ర్ద్వి॒పదా॒ భగ᳚మ్ । దే॒వం బ॒ర్॒హిర్వారి॑తీనాం
క॒కుభా॒ యశః॑ । దే॒వో అ॒గ్నిః స్వి॑ష్ట ॒కృదతి॑చ్ఛన్దసా క్ష॒త్త్రమ్ । వే॒తు॒
వి॒య॒న్తు॒ చ॒తుర్వీ॑తా॒మేకో॑ వియన్తు చ॒తుర్వే᳚త్వవర్ధయదవర్ధయ౨ꣳ
శ్చ॒తుర॑వర్ధతా॒మేకో॑ఽవర్ధయ౨ꣳ శ్చ॒తుర॑వర్ధయత్ ॥
స్వా॒ద్వీం త్వా॒ సోమః॒ సురా॑వన్త॒ꣳ సీసే॑న మి॒త్రో ॑ఽసి॒ యద్దే ॑వా॒ హోతా॑
యక్షథ్స॒మిధేన్ద్ర॒ꣳ సమి॑ద్ధ ॒ ఇన్ద్ర॒ ఆచ॑ర్షణి॒ప్రా దే॒వం బ॒ర్॒హిర్హోతా॑
యక్షథ్స॒మిధా॒ఽగ్నిꣳ సమి॑ద్ధో అ॒గ్నిర॑శ్వినా॒ఽశ్వినా॑ హ॒విరి॑న్ద్రి॒యం
దే॒వం బ॒ర్॒హిః సర॑స్వత్య॒గ్నిమ॒ద్యోశన్తో॒ హోతా॑ యక్షది॒డస్ప॒దే సమి॑ద్ధో
అ॒గ్నిః స॒మిధా॑ వస॒న్తేన॑ దే॒వం బ॒ర్॒హిరిన్ద్రం॑ వయో॒ధసం॑ విꣳశ॒తిః ॥ ౨౦॥
స్వా॒ద్వీం త్వాఽమీ॑ మదన్త పి॒తరః॒ సామ్రా ᳚జ్యాయ పూ॒తం
ప॒విత్రే ॑ణే॒వాజ్య॑ము॒షాసా॒నక్తా॒ బదరై॑ ॒రధా॑తామశ్వినా
॒ ॑ దేవ
॒ ఇన్ద్రో॒
వన॒స్పతిః॑ పష్ఠ ॒వాహం॒ గాం దే॒వీ దే॒వం వ॑యో॒ధసం॒ చతు॑ర్నవతిః ॥ ౯౪॥
స్వా॒ద్వీన్త్వా॑ వేతు॒ యజ॑ ॥
ద్వితీయాష్టకే సప్తమః ప్రపాఠకః ౭

౧ త్రి ॒వృథ్స్తోమో॑ భవతి । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సం వై త్రి ॒వృత్ ।
బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సమే॒వావ॑రున్ధే । అ॒గ్ని॒ష్టో ॒మః సోమో॑ భవతి ।
బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సం వా అ॑గ్నిష్టో ॒మః । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సమే॒వావ॑రున్ధే ।
ర॒థం॒త॒రꣳ సామ॑ భవతి । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సం వై ర॑థంత॒రమ్ ।
బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సమే॒వావ॑రున్ధే । ప॒రి॒స్ర ॒జీ హోతా॑ భవతి ॥ ౨। ౭। ౧। ౧॥
౨ అ॒రు॒ణో మి॑ర్మి॒రస్త్రిశు॑క్రః । ఏ॒తద్వై బ్ర ॑హ్మవర్చ॒సస్య॑ రూ॒పమ్ ।
రూ॒పేణై ॒వ బ్ర ॑హ్మవర్చ॒సమవ॑రున్ధే । బృహ॒స్పతి॑రకామయత దే॒వానాం᳚
పురో॒ధాం గ॑చ్ఛేయ॒మితి॑ । స ఏ॒తం బృ॑హస్పతిస॒వమ॑పశ్యత్ । తమాహ॑రత్ ।
తేనా॑యజత । తతో॒ వై స దే॒వానాం᳚ పురో॒ధామగ॑చ్ఛత్ । యః పు॑రో॒ధాకా॑మః॒
స్యాత్ । స బృ॑హస్పతిస॒వేన॑ యజేత ॥ ౨। ౭। ౧। ౨॥
౩ పు॒రో॒ధామే॒వ గ॑చ్ఛతి । తస్య॑ ప్రాతఃసవ॒నే స॒న్నేషు॑ నారాశ॒ꣳసేషు॑
। ఏకా॑దశ॒ దక్షి॑ణా నీయన్తే । ఏకా॑దశ॒ మాధ్యం॑దినే॒ సవ॑నే స॒న్నేషు॑
నారాశ॒ꣳసేషు॑ । ఏకా॑దశ తృతీయసవ॒నే స॒న్నేషు॑ నారాశ॒ꣳసేషు॑
। త్రయస్త్రి॑ ꣳశ॒థ్సంప॑ద్యన్తే । త్రయస్త్రి॑ ꣳశ॒ద్వై దే॒వతాః᳚ । దే॒వతా॑

ఏ॒వావ॑రున్ధే । అశ్వ॑శ్చతుస్త్రి ॒ꣳశః । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో వా అశ్వః॑ ॥ ౨। ౭। ౧। ౩॥
౪ ప్ర ॒జాప॑తిశ్చతుస్త్రి ॒ꣳశో దే॒వతా॑నామ్ । యావ॑తీరే॒వ దే॒వతాః᳚ । తా
ఏ॒వావ॑రున్ధే । కృ॒ష్ణా ॒జి॒నే॑ఽభిషి॑ఞ్చతి । బ్రహ్మ॑ణో॒ వా ఏ॒తద్రూ ॒పమ్
। యత్కృ॑ష్ణాజి॒నమ్ । బ్ర హ్మ ॒ ॒ꣳ సమ॑ర్ధయతి ।
॒ ॒వ॒ర్చ॒సేనై వైన
ఆజ్యే॑నా॒భిషి॑ఞ్చతి । తేజో॒ వా ఆజ్య᳚మ్ । తేజ॑ ఏ॒వాస్మి॑న్దధాతి ॥ ౨। ౭। ౧। ౪॥
హోతా॑ భవతి యజత॒ వా అశ్వో॑ దధాతి ॥ ౧॥
౫ యదా᳚గ్నే॒యో భవ॑తి । అ॒గ్నిము॑ఖా॒ హ్యృద్ధిః॑ । అథ॒ యత్పౌ॒ష్ణః । పుష్టి ॒ర్వై
పూ॒షా । పుష్టి ॒ర్వైశ్య॑స్య । పుష్టి ॑మే॒వావ॑రున్ధే । ప్ర ॒స॒వాయ॑ సావి॒త్రః । అథ॒
యత్త్వా॒ష్ట్రః । త్వష్టా ॒ హి రూ॒పాణి॑ విక॒రోతి॑ । ని॒ర్వ॒రు॒ణ॒త్వాయ॑ వారు॒ణః ॥
౨। ౭। ౨। ౧॥
౬ అథో॒ య ఏ॒వ కశ్చ॒ సన్థ్సూ॒యతే᳚ । స హి వా॑రు॒ణః । అథ॒ యద్వై᳚శ్వదే॒వః
॒ ॒దే॒వో హి వైశ్యః॑ । అథ॒ యన్మా॑రు॒తః । మా॒రు॒తో హి వైశ్యః॑
। వై శ్వ
। స॒ప్తైతాని॑ హ॒వీꣳషి॑ భవన్తి । స॒ప్త గ॑ణా॒ వై మ॒రుతః॑
। పృశ్నిః॑ పష్ఠౌ హీ
॒ మా॑రు॒త్యాల॑భ్యతే । విడ్వై మ॒రుతః॑ । విశ॑
ఏ॒వైతన్మ॑ధ్య॒తో॑ఽభిషి॑చ్యతే । తస్మా॒ద్వా ఏ॒ష వి॒శః ప్రి ॒యః । వి॒శో
హి మ॑ధ్య॒తో॑ఽభిషి॒చ్యతే᳚ । ఋ॒ష॒భ॒చ॒ర్మేఽధ్య॒భిషి॑ఞ్చతి
॑
। స హి ప్ర జనయి॒తా । ద॒ధ్నాఽభిషి॑ఞ్చతి । ఊర్గ్వా అ॒న్నాద్యం॒ దధి॑ ।
ఊ॒ర్జైవైన॑మ॒న్నాద్యే॑న॒ సమ॑ర్ధయతి ॥ ౨। ౭। ౨। ౨॥ వా॒రు॒ణో విడ్వై మ॒రుతో॒ఽష్టౌ
చ ॑ ॥ ౨॥
౭ యదా᳚గ్నే॒యో భవ॑తి । ఆ॒గ్నే॒యో వై బ్రా ᳚హ్మ॒ణః । అథ॒ యథ్సౌ॒మ్యః । సౌ॒మ్యో
హి బ్రా ᳚హ్మ॒ణః । ప్ర ॒స॒వాయై ॒వ సా॑వి॒త్రః । అథ॒ యద్బా॑ర్హస్ప॒త్యః । ఏ॒తద్వై
బ్రా ᳚హ్మ॒ణస్య॑ వాక్ప॒తీయ᳚మ్ । అథ॒ యద॑గ్నీషో॒మీయః॑ । ఆ॒గ్నే॒యో వై బ్రా ᳚హ్మ॒ణః ।
తౌ య॒దా సం॒గచ్ఛే॑తే ॥ ౨। ౭। ౩। ౧॥
౮ అథ॑ వీ॒ర్యా॑వత్తరో భవతి । అథ॒ యథ్సా॑రస్వ॒తః । ఏ॒తద్ధి ప్ర ॒త్యక్షం॑

బ్రాహ్మ॒ణస్య॑ వాక్ప॒తీయ᳚మ్ । ని॒ర్వ॒రు॒ణ॒త్వాయై
॒వ వా॑రు॒ణః । అథో॒ య ఏ॒వ
కశ్చ॒ సన్థ్సూ॒యతే᳚ । స హి వా॑రు॒ణః । అథ॒ యద్ద్యావాపృథి
॑ ॒ ॑ । ఇన్ద్రో॑
వ్యః
వృ॒త్రాయ॒ వజ్ర ॒ముద॑యచ్ఛత్ । తం ద్యావా॑పృథి॒వీ నాన్వ॑మన్యేతామ్ । తమే॒తేనై ॒వ
భా॑గ॒ధేయే॒నాన్వ॑మన్యేతామ్ ॥ ౨। ౭। ౩। ౨॥
౯ వజ్ర ॑స్య॒ వా ఏ॒షో॑ఽనుమా॒నాయ॑ । అను॑మతవజ్రః సూయాతా॒ ఇతి॑ । అ॒ష్టావే॒తాని॑
హ॒వీꣳషి॑ భవన్తి । అ॒ష్టాక్ష॑రా గాయ॒త్రీ । గా॒య॒త్రీ బ్ర ॑హ్మవర్చ॒సమ్ ।
గా॒య॒త్రి ॒యైవ బ్ర ॑హ్మవర్చ॒సమవ॑రున్ధే । హిర॑ణ్యేన ఘృ॒తముత్పు॑నాతి । తేజ॑స
ఏ॒వ రు॒చే । కృ॒ష్ణా ॒జి॒నే॑ఽభిషి॑ఞ్చతి । బ్రహ్మ॑ణో॒ వా ఏ॒తదృ॑ఖ్సా॒మయో॑
రూ॒పమ్ । యత్కృ॑ష్ణాజి॒నమ్ । బ్రహ్మ॑న్నే॒వైన॑మృఖ్సా॒మయో॒రధ్య॒భిషి॑ఞ్చతి ।
ఘృ॒తేనా॒భిషి॑ఞ్చతి । తథా॑ వీ॒ర్యా॑వత్తరో భవతి ॥ ౨। ౭। ౩। ౩॥ సం॒గచ్ఛే॑తే
భాగ॒ధేయే॒నాన్వ॑మన్యేతాꣳ రూ॒పం చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౩॥
౧౦ న వై సోమే॑న॒ సోమ॑స్య స॒వో᳚ఽస్తి । హ॒తో హ్యే॑షః । అ॒భిషు॑తో॒ హ్యే॑షః ।
న హి హ॒తః సూ॒యతే᳚ । సౌ॒మీꣳ సూ॒తవ॑శా॒మాల॑భతే । సోమో॒ వై రే॑తో॒ధాః
। రేత॑ ఏ॒వ తద్ద ధాతి
॑ । సౌ॒మ్యర్చాఽభిషి॑ఞ్చతి । రే॒తో॒ధా హ్యే॑షా । రేతః॒
సోమః॑ । రేత॑ ఏ॒వాస్మి॑న్దధాతి । యత్కించ॑ రాజ॒సూయ॑మృ॒తే సోమ᳚మ్ । తథ్సర్వం॑
భవతి । అషా॑ఢం యు॒థ్సు పృత॑నాసు॒ పప్రి ᳚మ్ । సు॒వ॒ర్॒షామ॒ప్స్వాం వృ॒జన॑స్య
గో॒పామ్ । భ॒రే॒షు॒జాꣳ సు॑క్షి॒తిꣳ సు॒శ్రవ॑సమ్ । జయ॑న్తం॒ త్వామను॑
మదేమ సోమ ॥ ౨। ౭। ౪। ౧॥ రేతః॒ సోమః॑ స॒ప్త చ॑ ॥ ౪॥
౧౧ యో వై సోమే॑న సూ॒యతే᳚ । స దే॑వస॒వః । యః ప॒శునా॑ సూ॒యతే᳚ । స దే॑వస॒వః
। య ఇష్ట్యా॑ సూ॒యతే᳚ । స మ॑నుష్యస॒వః । ఏ॒తం వై పృథ॑యే దే॒వాః ప్రాయ॑చ్ఛన్ ।
తతో॒ వై సోఽప్యా॑ర॒ణ్యానాం᳚ పశూ॒నామ॑సూయత । యావ॑తీః॒ కియ॑తీశ్చ ప్ర ॒జా వాచం॒
వద॑న్తి । తాసా॒ꣳ సర్వా॑సాꣳ సూయతే ॥
౧౨ య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం వేద॑ । నా॒రా॒శ॒గ్గ్ ॒స్యర్చాఽభిషి॑ఞ్చతి
। మ॒ను॒ష్యా॑ వై నరా॒శꣳసః॑ । ని॒హ్నుత్య॒ వావై తత్ । అథా॒భిషి॑ఞ్చతి ।
యత్కించ॑ రాజ॒సూయ॑మనుత్తర వే॒దీక᳚మ్ । తథ్సర్వం॑ భవతి । యే మే॑ పఞ్చా॒శతం॑

ద॒దుః । అశ్వా॑నాꣳ స॒ధస్తు॑తిః । ద్యు॒మద॑గ్నే॒ మహి॒ శ్రవః॑ । బృ॒హత్కృ॑ధి
మ॒ఘోనా᳚మ్ । నృ॒వద॑మృత నృ॒ణామ్ ॥ ౨। ౭। ౫। ౨॥ సూ॒య॒తే॒ స॒ధస్తు॑తి॒స్త్రీణి॑
చ ॥ ౫॥
౧౩ ఏ॒ష గో॑స॒వః । షట్త్రి॒ ॒ꣳశ ఉ॒క్థ్యో॑ బృ॒హథ్సా॑మా । పవ॑మానే
కణ్వరథన్త॒రం భ॑వతి । యో వై వా॑జ॒పేయః॑ । స స॑మ్రాట్థ్స॒వః । యో రా॑జ॒సూయః॑
। స వ॑రుణస॒వః । ప్ర జాప
॒ ॑తిః॒ స్వారా᳚జ్యం పరమే॒ష్ఠీ । స్వారా᳚జ్యం॒ గౌరే॒వ ।
గౌరి॑వ భవతి ॥ ౨। ౭। ౬। ౧॥
౧౪ య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం వేద॑ । ఉ॒భే బృ॑హద్రథంత॒రే
భ॑వతః । తద్ధి స్వారా᳚జ్యమ్ । అ॒యుతం॒ దక్షి॑ణాః । తద్ధి స్వారా᳚జ్యమ్ ।
ప్ర ॒తి॒ధుషా॒ఽభిషి॑ఞ్చతి । తద్ధి స్వారా᳚జ్యమ్ । అను॑ద్ధతే॒ వేద్యై॑ దక్షిణ॒త
ఆ॑హవ॒నీయ॑స్య బృహ॒తస్తో ॒త్రం ప్రత్య॒భిషి॑ఞ్చతి । ఇ॒యం వావ ర॑థంత॒రమ్ ।
౧౫ అ॒సౌ బృ॒హత్ । అ॒నయో॑రే॒వైన॒మన॑న్తర్హితమ॒భిషి॑ఞ్చతి । ప॒శు॒స్తో ॒మో
వా ఏ॒షః । తేన॑ గోస॒వః । షట్త్రి॒ ॒ꣳశః సర్వః॑ । రే॒వజ్జా ॒తః సహ॑సా
వృ॒ద్ధః । క్ష॒త్రాణాం᳚ క్షత్త్ర ॒భృత్త॑మో వయో॒ధాః । మ॒హాన్మ॑హి॒త్వే
త॑స్తభా॒నః । క్షత్త్రే॒ రా॒ష్ట్రే చ॑ జాగృహి । ప్ర ॒జాప॑తేస్త్వా పరమే॒ష్ఠినః॒
స్వారా᳚జ్యేనా॒భిషి॑ఞ్చా॒మీత్యా॑హ । స్వారా᳚జ్యమే॒వైనం॑ గమయతి ॥ ౨। ౭। ౬। ౩॥
ఇ॒వ॒ భ॒వ॒తి॒ ర॒థం॒త॒రమా॒హైకం॑ చ ॥ ౬॥
౧౬ సి॒ꣳహే వ్యా॒ఘ్ర ఉ॒త యా పృదా॑కౌ । త్విషి॑ర॒గ్నౌ బ్రా ᳚హ్మ॒ణే సూర్యే॒
యా । ఇన్ద్రం॒ యా దే॒వీ సు॒భగా॑ జ॒జాన॑ । సా న॒ ఆగ॒న్వర్చ॑సా సంవిదా॒నా । యా
రా॑జ॒న్యే॑ దున్దు ॒భావాయ॑తాయామ్ । అశ్వ॑స్య॒ క్రన్ద్యే॒ పురు॑షస్య మా॒యౌ । ఇన్ద్రం॒
యా దే॒వీ సు॒భగా॑ జ॒జాన॑ । సా న॒ ఆగ॒న్వర్చ॑సా సంవిదా॒నా । యా హ॒స్తిని॑
ద్వీ॒పిని॒ యా హిర॑ణ్యే । త్విషి॒రశ్వే॑షు॒ పురు॑షేషు॒ గోషు॑ ॥ ౨। ౭। ౭। ౧॥
౧౭ ఇన్ద్రం॒ యా దే॒వీ సు॒భగా॑ జ॒జాన॑ । సా న॒ ఆగ॒న్వర్చ॑సా సంవిదా॒నా । రథే॑
అ॒క్షేషు॑ వృష॒భస్య॒ వాజే᳚ । వాతే॑ ప॒ర్జన్యే॒ వరు॑ణస్య॒ శుష్మే᳚ । ఇన్ద్రం॒
యా దే॒వీ సు॒భగా॑ జ॒జాన॑ । సా న॒ ఆగ॒న్వర్చ॑సా సంవిదా॒నా । రాడ॑సి వి॒రాడ॑సి

। స॒మ్రాడ॑సి స్వ॒రాడ॑సి । ఇన్ద్రా॑య త్వా॒ తేజ॑స్వతే॒ తేజ॑స్వన్త౨ꣳ శ్రీణామి ।
ఇన్ద్రా॑య॒ త్వౌజ॑స్వత॒ ఓజ॑స్వన్త౨ꣳ శ్రీణామి ॥ ౨। ౭। ౭। ౨॥
౧౮ ఇన్ద్రా॑య త్వా॒ పయ॑స్వతే॒ పయ॑స్వన్త౨ꣳ శ్రీణామి । ఇన్ద్రా॑య॒ త్వాఽఽయు॑ష్మత॒
ఆయు॑ష్మన్త౨ꣳ శ్రీణామి । తేజో॑ఽసి । తత్తే॒ ప్రయ॑చ్ఛామి । తేజ॑స్వదస్తు మే॒
ముఖ᳚మ్ । తేజ॑స్వ॒చ్ఛిరో॑ అస్తు మే । తేజ॑స్వాన్, వి॒శ్వతః॑ ప్ర ॒త్యఙ్ । తేజ॑సా॒
సంపి॑పృగ్ధి మా । ఓజో॑ఽసి । తత్తే॒ ప్రయ॑చ్ఛామి ॥ ౨। ౭। ౭। ౩॥
౧౯ ఓజ॑స్వదస్తు మే॒ ముఖ᳚మ్ । ఓజ॑స్వ॒చ్ఛిరో॑ అస్తు మే । ఓజ॑స్వాన్, వి॒శ్వతః॑ ప్ర ॒త్యఙ్
। ఓజ॑సా॒ సంపి॑పృగ్ధి మా । పయో॑ఽసి । తత్తే॒ ప్రయ॑చ్ఛామి । పయ॑స్వదస్తు మే॒
ముఖ᳚మ్ । పయ॑స్వ॒చ్ఛిరో॑ అస్తు మే । పయ॑స్వాన్, వి॒శ్వతః॑ ప్ర ॒త్యఙ్ । పయ॑సా॒
సంపి॑పృగ్ధి మా ॥ ౨। ౭। ౭। ౪॥
౨౦ ఆయు॑రసి । తత్తే॒ ప్రయ॑చ్ఛామి । ఆయు॑ష్మదస్తు మే॒ ముఖ᳚మ్ । ఆయు॑ష్మ॒చ్ఛిరో॑
అస్తు మే । ఆయు॑ష్మాన్, వి॒శ్వతః॑ ప్ర ॒త్యఙ్ । ఆయు॑షా॒ సంపి॑పృగ్ధి మా । ఇ॒మమ॑గ్న॒
ఆయు॑షే॒ వర్చ॑సే కృధి । ప్రి ॒యꣳ రేతో॑ వరుణ సోమ రాజన్ । మా॒తేవా᳚స్మా అదితే॒
శర్మ॑ యచ్ఛ । విశ్వే॑ దేవా॒ జర॑దష్టి ॒ర్యథా స॑త్ ॥ ౨। ౭। ౭। ౫॥
౨౧ ఆయు॑రసి వి॒శ్వాయు॑రసి । స॒ర్వాయు॑రసి॒ సర్వ॒మాయు॑రసి । యతో॒ వాతో॒
మనో॑జవాః । యతః॒, క్షర॑న్తి॒ సిన్ధ ॑వః । తాసాం᳚ త్వా॒ సర్వా॑సాꣳ రు॒చా ।
అ॒భిషి॑ఞ్చామి॒ వర్చ॑సా । స॒ము॒ద్ర ఇ॑వాసి గ॒హ్మనా᳚ । సోమ॑ ఇవా॒స్యదా᳚భ్యః ।
అ॒గ్నిరి॑వ వి॒శ్వతః॑ ప్ర ॒త్యఙ్ । సూర్య॑ ఇవ॒ జ్యోతి॑షా వి॒భూః ॥ ౨। ౭। ౭। ౬॥
౨౨ అ॒పాం యో ద్రవ॑ణే॒ రసః॑ । తమ॒హమ॒స్మా ఆ॑ముష్యాయ॒ణాయ॑ । తేజ॑సే
బ్రహ్మవర్చ॒సాయ॑ గృహ్ణామి । అ॒పాం య ఊ॒ర్మౌ రసః॑ । తమ॒హమ॒స్మా
ఆ॑ముష్యాయ॒ణాయ॑
। ఓజ॑సే వీ॒ర్యా॑య గృహ్ణామి । అ॒పాం యో మ॑ధ్య॒తో రసః॑ । తమ॒హమ॒స్మా
ఆ॑ముష్యాయ॒ణాయ॑ । పుష్ట్యై᳚ ప్ర ॒జన॑నాయ గృహ్ణామి । అ॒పాం యో య॒జ్ఞియో॒ రసః॑
। తమ॒హమ॒స్మా ఆ॑ముష్యాయ॒ణాయ॑ । ఆయు॑షే దీర్ఘాయు॒త్వాయ॑ గృహ్ణామి ॥ ౨।

౭। ౭। ౭॥
గోష్వోజ॑స్వన్త౨ꣳ శ్రీణా॒మ్యోజో॑ఽసి॒ తత్తే॒ ప్రయ॑చ్ఛామి॒ పయ॑సా॒ సంపి॑పృగ్ధి ॒
మా సద్వి॒భూర్య॒జ్ఞియో॒ రసో॒ ద్వే చ॑ ॥ ౭॥
౨౩ అ॒భిప్రేహి॑ వీ॒రయ॑స్వ । ఉ॒గ్రశ్చేత్తా ॑ సపత్న॒హా । ఆతి॑ష్ఠ మిత్ర ॒వర్ధ ॑నః ।
తుభ్యం॑ దే॒వా అధి॑బ్రవన్ । అ॒ఙ్కౌ న్య॒ఙ్కావ॒భిత॒ ఆతి॑ష్ఠ వృత్రహ॒న్రథ᳚మ్
। ఆ॒తిష్ఠ న్తం
॑ ॒ పరి॒ విశ్వే॑ అభూషన్ । శ్రియం॒ వసా॑నశ్చరతి॒ స్వరో॑చాః ।
మ॒హత్తద॒స్యాసు॑రస్య॒ నామ॑ । ఆ వి॒శ్వరూ॑పో అ॒మృతా॑ని తస్థౌ । అను॒ త్వేన్ద్రో॑
మద॒త్వను॒ బృహ॒స్పతిః॑ ॥ ౨। ౭। ౮। ౧॥
౨౪ అను॒ సోమో॒ అన్వ॒గ్నిరా॑వీత్ । అను॑ త్వా॒ విశ్వే॑ దే॒వా అ॑వన్తు । అను॑ స॒ప్త రాజా॑నో॒
య ఉ॒తాభిషి॑క్తాః । అను॑ త్వా మి॒త్రావరు॑ణావి॒హావ॑తమ్ । అను॒ద్యావా॑పృథి॒వీ
వి॒శ్వశం॑భూ । సూఱ్యో॒ అహో॑భి॒రను॑ త్వాఽవతు । చ॒న్ద్రమా॒ నక్ష॑త్రై॒రను॑
త్వాఽవతు । ద్యౌశ్చ॑ త్వా పృథి॒వీ చ॒ ప్రచే॑తసా । శు॒క్రో బృ॒హద్దక్షి॑ణా త్వా
పిపర్తు । అను॑ స్వ॒ధా చి॑కితా॒ꣳ సోమో॑ అ॒గ్నిః । ఆఽయం పృ॑ణక్తు॒ రజ॑సీ
ఉ॒పస్థ ᳚మ్ ॥ ౨। ౭। ౮। ౨॥ బృహ॒స్పతిః॒ సోమో॑ అ॒గ్నిరేకం॑ చ ॥ ౮॥
౨౫ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత । తా అ॑స్మాథ్సృ॒ష్టాః పరా॑చీరాయన్ ।
స ఏ॒తం ప్ర ॒జాప॑తిరోద॒నమ॑పశ్యత్ । సోఽన్నం॑ భూ॒తో॑ఽతిష్ఠత్ । తా
అ॒న్యత్రా ॒న్నాద్య॒మవి॑త్త్వా । ప్ర ॒జాప॑తిం ప్ర ॒జా ఉ॒పావ॑ర్తన్త । అన్న॑మే॒వైనం॑
భూ॒తం పశ్య॑న్తీః ప్ర ॒జా ఉ॒పావ॑ర్తన్తే । య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం
వేద॑ । సర్వా॒ణ్యన్నా॑ని భవన్తి ॥ ౨। ౭। ౯। ౧॥
౨౬ సర్వే॒ పురు॑షాః । సర్వా᳚ణ్యే॒వాన్నా॒న్యవ॑రున్ధే । సర్వా॒న్పురు॑షాన్ । రాడ॑సి
వి॒రాడ॒సీత్యా॑హ । స్వారా᳚జ్యమే॒వైనం॑ గమయతి । యద్ధి ॑రణ్యం॒ దదా॑తి ।
తేజ॒స్తేనావ॑రున్ధే । యత్తి॑సృధ॒న్వమ్ । వీ॒ర్యం॑ తేన॑ । యదష్ట్రా᳚మ్ ॥ ౨। ౭। ౯। ౨॥
౨౭ పుష్టిం॒ తేన॑ । యత్క॑మ॒ణ్డలు᳚మ్ । ఆయు॒ష్టేన॑ । యద్ధి ॑రణ్యమాబ॒ధ్నాతి॑ ।
జ్యోతి॒ర్వై హిర॑ణ్యమ్ । జ్యోతి॑రే॒వాస్మి॑న్దధాతి । అథో॒ తేజో॒ వై హిర॑ణ్యమ్ । తేజ॑
ఏ॒వాత్మన్ధ ॑త్తే । యదో॑ద॒నం ప్రా ॒శ్నాతి॑ । ఏ॒తదే॒వ సర్వ॑మవ॒రుధ్య॑ ॥ ౨। ౭। ౯। ౩॥

౨౮ తద॑స్మిన్నేక॒ధాఽధా᳚త్ । రో॒హి॒ణ్యాం కా॒ర్యః॑ । యద్బ్రా᳚హ్మ॒ణ ఏ॒వ రో॑హి॒ణీ
। తస్మా॑దే॒వ । అథో॒ వర్ష్మై॒వైనꣳ
’ సమా॒నానాం᳚ కరోతి । ఉ॒ద్య॒తా సూర్యే॑ణ
కా॒ర్యః॑ । ఉ॒ద్యన్తం॒ వా ఏ॒తꣳ సర్వాః᳚ ప్ర ॒జాః ప్రతి॑నన్దన్తి । ది॒దృ॒క్షేణ్యో॑

దర్శ॒నీయో॑ భవతి । య ఏ॒వం వేద॑ । బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి ॥ ౨। ౭। ౯। ౪॥
౨౯ అ॒వేత్యో॑ఽవభృ॒థా ౩ నా ౩ ఇతి॑ । యద్ద ॑ర్భపుంజీ॒లైః ప॒వయ॑తి ।
తథ్స్వి॑దే॒వావై ॑తి । తన్నావై ॑తి । త్రి ॒భిః ప॑వయతి । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః ।
ఏ॒భిరే॒వైనం॑ లో॒కైః ప॑వయతి । అథో॑ అ॒పాం వా ఏ॒తత్తేజో॒ వర్చః॑ । యద్ద ॒ర్భాః ।
యద్ద ॑ర్భపుంజీ॒లైః ప॒వయ॑తి । అ॒పామే॒వైనం॒ తేజ॑సా॒ వర్చ॑సా॒ఽభిషి॑ఞ్చతి
॥ ౨। ౭। ౯। ౫॥ భ॒వ॒న్త్యష్ట్రా॑మవ॒రుధ్య॑ వదన్తి ద॒ర్భా యద్ద ర్భపుంజీ
॑ ॒లైః
ప॒వయ॒త్యేకం॑ చ ॥ ౯॥
౩౦ ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత బ॒హోర్భూయా᳚న్థ్స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తం
ప॑ఞ్చశార॒దీయ॑మపశ్యత్ । తమాహ॑రత్ । తేనా॑యజత । తతో॒ వై స
బ॒హోర్భూయా॑నభవత్ । యః కా॒మయే॑త బ॒హోర్భూయా᳚న్థ్స్యా॒మితి॑ । స ప॑ఞ్చ
శార॒దీయే॑న యజేత । బ॒హోరే॒వ భూయా᳚న్భవతి । మ॒రు॒థ్స్తో ॒మో వా ఏ॒షః । మ॒రుతో॒
హి దే॒వానాం॒ భూయి॑ష్ఠాః ॥ ౨। ౭। ౧౦। ౧॥
౩౧ బ॒హుర్భ॑వతి । య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం వేద॑ ।
ప॒ఞ్చ॒శా॒ర॒దీయో॑ భవతి । పఞ్చ॒ వా ఋ॒తవః॑ సంవథ్స॒రః । ఋ॒తుష్వే॒వ
సం॑వథ్స॒రే ప్రతి॑తిష్ఠతి । అథో॒ పఞ్చా᳚క్షరా ప॒ఙ్క్తిః । పాఙ్క్తో ॑ య॒జ్ఞః ।
య॒జ్ఞమే॒వావ॑రున్ధే । స॒ప్త॒ద॒శ౨ꣳ స్తోమా॒ నాతి॑యన్తి । స॒ప్త॒ద॒శః
ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్ర ॒జాప॑తే॒రాప్త్యై᳚ ॥ ౨। ౭। ౧౦। ౨॥ భూయి॑ష్ఠా యన్తి॒ ద్వే చ॑ ॥ ౧౦॥
౩౨ అ॒గస్త్యో॑ మ॒రుద్భ్య॑ ఉ॒క్ష్ణః ప్రౌక్ష॑త్ । తానిన్ద్ర॒ ఆద॑త్త । త ఏ॑నం॒
వజ్ర ॑ము॒ద్యత్యా॒భ్యా॑యన్త । తాన॒గస్త్య॑శ్చై॒వేన్ద్ర॑శ్చ కయాశు॒భీయే॑నాశమయతామ్
। తాఞ్ఛా॒న్తానుపా᳚హ్వయత । యత్క॑యాశు॒భీయం॒ భవ॑తి॒ శాన్త్యై᳚ । తస్మా॑దే॒త
ఐ᳚న్ద్రా మారు॒తా ఉ॒క్షాణః॑ సవ॒నీయా॑ భవన్తి । త్రయః॑ ప్రథ॒మేఽహ॒న్నాల॑భ్యన్తే ।
ఏ॒వం ద్వి॒తీయే᳚ । ఏ॒వం తృ॒తీయే᳚ ॥ ౨। ౭। ౧౧। ౧॥

౩౩ ఏ॒వం చ॑తు॒ర్థే । పఞ్చో᳚త్త॒మేఽహ॒న్నాల॑భ్యన్తే । వర్షి ॑ష్ఠమివ॒
హ్యే॑తదహః॑ । వర్షి ॑ష్ఠః సమా॒నానాం᳚ భవతి । య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే । య ఉ॑
చైనమే॒వం వేద॑ । స్వారా᳚జ్యం॒ వా ఏ॒ష య॒జ్ఞః । ఏ॒తేన॒ వా ఏక॒యావా॑ కాన్ద ॒మః
స్వారా᳚జ్యమగచ్ఛత్ । స్వారా᳚జ్యం గచ్ఛతి । య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే ॥ ౨। ౭। ౧౧। ౨॥
౩౪ య ఉ॑ చైనమే॒వం వేద॑ । మా॒రు॒తో వా ఏ॒ష స్తోమః॑ । ఏ॒తేన॒ వై మ॒రుతో॑
దే॒వానాం॒ భూయి॑ష్ఠా అభవన్ । భూయి॑ష్ఠః సమా॒నానాం᳚ భవతి । య ఏ॒తేన॒
యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం వేద॑ । ప॒ఞ్చ॒శా॒ర॒దీయో॒ వా ఏ॒ష య॒జ్ఞః ।
ఆ ప॑ఞ్చ॒మాత్పురు॑షా॒దన్న॑మత్తి । య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం
వేద॑ । స॒ప్త॒ద॒శ౨ꣳ స్తోమా॒ నాతి॑యన్తి । స॒ప్త॒ద॒శః ప్ర ॒జాప॑తిః
॒ ॑తేరే॒వ నైతి॑ ॥ ౨। ౭। ౧౧। ౩॥ తృ॒తీయే॑ గచ్ఛతి॒ య ఏ॒తేన॒
। ప్ర జాప
యజ॑తేఽత్తి॒ య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే॒ య ఉ॑ చైనమే॒వం వేద॒ త్రీణి॑ చ ॥ ౧౧॥
అ॒గస్త్యః॒ స్వారా᳚జ్యం మారు॒తః ప॑ఞ్చశార॒దీయో॒ వా ఏ॒ష య॒జ్ఞః స॑ప్తద॒శః
ప్ర ॒జాప॑తేరే॒వ నైతి॑ ॥
౩౫ అ॒స్యాజరా॑సో ద॒మా మ॒రిత్రాః᳚ । అ॒ర్చద్ధూ ॑మాసో అ॒గ్నయః॑ పావ॒కాః ।
శ్వి॒చీ॒చయః॑ శ్వా॒త్రాసో॑ భుర॒ణ్యవః॑ । వ॒న॒ర్॒షదో॑ వా॒యవో॒ న సోమాః᳚ ।
యజా॑ నో మి॒త్రావరు॑ణా । యజా॑ దే॒వాꣳ ఋ॒తం బృ॒హత్ । అగ్నే॒ యక్షి॒ స్వం దమ᳚మ్
। అశ్వి॑నా॒ పిబ॑తꣳ సు॒తమ్ । దీద్య॑గ్నీ శుచివ్రతా । ఋ॒తునా॑ యజ్ఞవాహసా ॥ ౨। ౭।
౧౨। ౧॥
౩౬ ద్వే విరూ॑పే చరతః॒ స్వర్థే ᳚ । అ॒న్యాఽన్యా॑ వ॒థ్సముప॑ధాపయేతే । హరి॑ర॒న్యస్యాం॒
భవ॑తి స్వ॒ధావాన్॑ । శు॒క్రో అ॒న్యస్యాం᳚ దదృశే సు॒వర్చాః᳚ । పూ॒ర్వా॒ప॒రం
చ॑రతో మా॒యయై ॒తౌ । శిశూ॒ క్రీడ॑న్తౌ ॒ పరి॑యాతో అధ్వ॒రమ్ । విశ్వా᳚న్య॒న్యో
భువ॑నాఽభి॒చష్టే ᳚ । ఋతూన
॒ ॒ వి॒దధ॑జ్జాయతే॒ పునః॑ । త్రీణి॑ శ॒తా
న్యో
త్రీష॒హస్రా ᳚ణ్య॒గ్నిమ్ । త్రి ॒ꣳశచ్చ॑ దే॒వా నవ॑ చాసపర్యన్ ॥ ౨। ౭। ౧౨। ౨॥
౩౭ ఔక్ష॑న్ఘృ॒తైరాస్తృ॑ణన్బ॒ర్॒హిర॑స్మై । ఆదిద్ధోతా॑రం॒ న్య॑షాదయన్త ।
అ॒గ్నినా॒ఽగ్నిః సమి॑ధ్యతే । క॒విర్గృ॒హప॑తి॒ర్యువా᳚ । హ॒వ్య॒వాడ్జు ॒హ్వా᳚స్యః ।

అ॒గ్నిర్దే ॒వానాం᳚ జ॒ఠర᳚మ్ । పూ॒తద॑క్షః క॒విక్ర ॑తుః । దే॒వో దే॒వేభి॒రాగ॑మత్
। అ॒గ్ని॒శ్రియో॑ మ॒రుతో॑ వి॒శ్వకృ॑ష్టయః । ఆ త్వే॒షము॒గ్రమవ॑ ఈమహే వ॒యమ్ ॥
౨। ౭। ౧౨। ౩॥
౩౮ తే స్వా॒నినో॑ రు॒ద్రియా॑ వ॒ర్॒షని॑ర్ణిజః । సి॒ꣳహా న హే॒షక్ర ॑తవః
సు॒దాన॑వః । యదు॑త్త॒మే మ॑రుతో మధ్య॒మే వా᳚ । యద్వా॑ఽవ॒మే సు॑భగాసో
ది॒విష్ఠ । తతో॑ నో రుద్రా ఉ॒త వా॒ఽన్వస్య॑ । అగ్నే॑ వి॒త్తాద్ధ ॒విషో॒ యద్యజా॑మః
। ఈడే॑ అ॒గ్ని౨ꣳ స్వవ॑సం॒ నమో॑భిః । ఇ॒హ ప్ర స
॑ ॒ప్తో విచ॑యత్కృ॒తం నః॑ ।
రథై ॑రివ॒ ప్రభ॑రే వాజ॒యద్భిః॑ । ప్ర ॒ద॒క్షి॒ణిన్మ॒రుతా॒గ్॒ స్తోమ॑మృధ్యామ్ ॥
౨। ౭। ౧౨। ౪॥
౩౯ శ్రు ॒ధి శ్రు ॑త్కర్ణ ॒ వహ్ని॑భిః । దే॒వైర॑గ్నే స॒యావ॑భిః । ఆసీ॑దన్తు
బ॒ర్॒హిషి॑ । మి॒త్రో వరు॑ణో అర్య॒మా । ప్రా ॒త॒ర్యావా॑ణో అధ్వ॒రమ్ ।
విశ్వే॑షా॒మది॑తిర్య॒జ్ఞియా॑నామ్ । విశ్వే॑షా॒మతి॑థి॒ర్మాను॑షాణామ్ ।
అ॒గ్నిర్దే ॒వానా॒మవ॑ ఆవృణా॒నః । సు॒మృ॒డీ॒కో భ॑వతు వి॒శ్వవే॑దాః । త్వే అ॑గ్నే
సుమ॒తిం భిక్ష॑మాణాః ॥ ౨। ౭। ౧౨। ౫॥
౪౦ ది॒వి శ్రవో॑ దధిరే య॒జ్ఞియా॑సః । నక్తా॑ చ చ॒క్రురు॒షసా॒ విరూ॑పే ।
కృ॒ష్ణం చ॒ వర్ణ ॑మరు॒ణం చ॒ సంధుః॑ । త్వామ॑గ్న ఆది॒త్యాస॑ ఆ॒స్య᳚మ్ ।
త్వాం జి॒హ్వాꣳ శుచ॑యశ్చక్రిరే కవే । త్వాꣳ రా॑తి॒షాచో॑ అధ్వ॒రేషు॑
సశ్చిరే । త్వే దే॒వా హ॒విర॑ద॒న్త్యాహు॑తమ్ । ని త్వా॑ య॒జ్ఞస్య॒ సాధ॑నమ్ । అగ్నే॒
హోతా॑రమృ॒త్విజ᳚మ్ । వ॒ను॒ష్వద్దే ॑వ ధీమహి॒ ప్రచే॑తసమ్ । జీ॒రం దూ॒తమమ॑ర్త్యమ్
॥ ౨। ౭। ౧౨। ౬॥ య॒జ్ఞ వా
॒ ॒హ॒సా॒ స॒ప॒ర్య॒న్వ॒యమృ॑ధ్యాం॒ భిక్ష॑మాణాః॒
ప్రచే॑తస॒మేకం॑ చ ॥ ౧౨॥
౪౧ తిష్ఠా ॒ హరీ॒ రథ॒ ఆ యు॒జ్యమా॑నా యా॒హి । వా॒యుర్న ని॒యుతో॑ నో॒ అచ్ఛ॑ ।
పిబా॒స్యన్ధో ॑ అ॒భిసృ॑ష్టో అ॒స్మే । ఇన్ద్ర॒ స్వాహా॑ రరి॒మా తే॒ మదా॑య । కస్య॒
వృషా॑ సు॒తే సచా᳚ । ని॒యుత్వా᳚న్వృష॒భో ర॑ణత్ । వృ॒త్ర ॒హా సోమ॑పీతయే ।
ఇన్ద్రం॑ వ॒యం మ॑హాధ॒నే । ఇన్ద్ర॒మర్భే॑ హవామహే । యుజం॑ వృ॒త్రేషు॑ వ॒జ్రిణ᳚మ్

॥ ౨। ౭। ౧౩। ౧॥
౪౨ ద్వి॒తాయో వృ॑త్ర ॒హన్త॑మః । వి॒ద ఇన్ద్రః॑ శ॒తక్ర ॑తుః । ఉప॑ నో॒ హరి॑భిః
సు॒తమ్ । స సూర॒ ఆ జ॒నయ॒ఞ్జ్యోతి॒రిన్ద్ర᳚మ్ । అ॒యా ధి॒యా త॒రణి॒రద్రి ॑బర్హాః
। ఋ॒తేన॑ శు॒ష్మీనవ॑మానో అ॒ర్కైః । వ్యు॑స్రిధో॑ అ॒స్రో అద్రి ॑ర్బిభేద । ఉ॒త
త్యదా॒శ్వశ్వి॑యమ్ । యది॑న్ద్ర॒ నాహు॑షీ॒ష్వా । అగ్రే ॑ వి॒క్షు ప్రతీద॑యత్ ॥ ౨। ౭। ౧౩।
౨॥
౪౩ భరే॒ష్విన్ద్రꣳ ’ హవామహే । అ॒ꣳహో॒ముచꣳ
’ సు॒హవꣳ ’
సు॒కృతం॒ దైవ్యం॒ జన᳚మ్ । అ॒గ్నిం మి॒త్రం వరు॑ణꣳ సా॒తయే॒ భగ᳚మ్ ।

ద్యావా॑పృథి॒వీ మ॒రుతః॑ స్వ॒స్తయే᳚ । మ॒హి క్షేత్రం॑ పు॒రుశ్చ॒న్ద్రం వివి॒ద్వాన్
। ఆదిథ్సఖి॑భ్యశ్చ॒ రథ॒ꣳ సమై రత్
॑ । ఇన్ద్రో॒ నృభి॑రజన॒ద్దీద్యా॑నః
సా॒కమ్ । సూర్య॑ము॒షసం॑ గా॒తుమ॒గ్నిమ్ । ఉ॒రుం నో॑ లో॒కమను॑నేషి వి॒ద్వాన్ ।
సువ॑ర్వ॒జ్జ్యోతి॒రభ॑య౨ꣳ స్వ॒స్తి ॥ ౨। ౭। ౧౩। ౩॥
౪౪ ఋ॒ష్వా త॑ ఇన్ద్ర॒ స్థవి॑రస్య బా॒హూ । ఉప॑స్థేయామ శర॒ణా బృ॒హన్తా᳚
। ఆ నో॒ విశ్వా॑భిరూ॒తిభిః॑ స॒జోషాః᳚ । బ్రహ్మ॑ జుషా॒ణో హ॑ర్యశ్వ యాహి ।
వరీ॑వృజ॒థ్స్థవి॑రేభిః సుశిప్ర । అ॒స్మే దధ॒ద్వృష॑ణ॒ꣳ శుష్మ॑మిన్ద్ర ।
ఇన్ద్రా॑య॒ గావ॑ ఆ॒శిర᳚మ్ । దు॒దు॒హ్రే వ॒జ్రిణే॒ మధు॑ । యథ్సీ॑ముపహ్వ॒రేఽవి॒దత్
। తాస్తే॑ వజ్రిన్ధే నవో
॒ ॑ జోజయుర్నః ॥ ౨। ౭। ౧౩। ౪॥
౪౫ గభ॑స్తయో ని॒యుతో॑ వి॒శ్వవా॑రాః । అహ॑రహ॒ర్భూయ॒ ఇజ్జోగు॑వానాః । పూ॒ర్ణా ఇ॑న్ద్ర
క్షు॒మతో॒ భోజ॑నస్య । ఇ॒మాం తే॒ ధియం॒ ప్రభ॑రే మ॒హో మ॒హీమ్ । అ॒స్య స్తో ॒త్రే
ధి॒షణా॒ యత్త॑ ఆన॒జే । తము॑థ్స॒వే చ॑ ప్రస॒వే చ॑ సాస॒హిమ్ । ఇన్ద్రం॑
దే॒వాసః॒ శవ॑సా మద॒న్నను॑ ॥ ౨। ౭। ౧౩। ౫॥ వ॒జ్రిణ॑మయథ్స్వ॒స్తి జో॑జయుర్నః
స॒ప్త చ॑ ॥ ౧౩॥
౪౬ ప్ర ॒జాప॑తిః ప॒శూన॑సృజత । తే᳚ఽస్మాథ్సృ॒ష్టాః పరా᳚ఞ్చ ఆయన్ ।
తాన॑గ్నిష్టో ॒మేన॒ నాప్నో᳚త్ । తాను॒క్థ్యే॑న॒ నాప్నో᳚త్ । తాన్థ్షో ॑డ॒శినా॒ నాప్నో᳚త్
॑ ॒ నాప్నో᳚త్ । తాన్థ్సం॒ధినా॒ నాప్నో᳚త్ । సో᳚ఽగ్నిమ॑బ్రవీత్ । ఇ॒మాన్మ॑

। తాన్రాత్రి యా
ఈ॒ప్సేతి॑ । తాన॒గ్నిస్త్రి ॒వృతా॒ స్తోమే॑న॒ నాప్నో᳚త్ ॥ ౨। ౭। ౧౪। ౧॥
౪౭ స ఇన్ద్ర॑మబ్రవీత్ । ఇ॒మాన్మ॑ ఈ॒ప్సేతి॑ । తానిన్ద్రః॑ పఞ్చద॒శేన॒ స్తోమే॑న॒
నాప్నో᳚త్ । స విశ్వా᳚న్దే ॒వాన॑బ్రవీత్ । ఇ॒మాన్మ॑ ఈప్స॒తేతి॑ । తాన్, విశ్వే॑ దే॒వాః
స॑ప్తద॒శేన॒ స్తోమే॑న॒ నాప్ను॑వన్ । స విష్ణు ॑మబ్రవీత్ । ఇ॒మాన్మ॑ ఈ॒ప్సేతి॑ । తాన్,
విష్ణు ॑రేకవి॒ꣳశేన॒ స్తోమే॑నాప్నోత్ । వా॒ర॒వ॒న్తీయే॑నావారయత ॥ ౨। ౭। ౧౪। ౨॥
౪౮ ఇ॒దం విష్ణు ॒ర్విచ॑క్రమ॒ ఇతి॒ వ్య॑క్రమత । యస్మా᳚త్ప॒శవః॒ ప్ర ప్రేవ॒
భ్ర ꣳశే॑రన్ । స ఏ॒తేన॑ యజేత । యదాప్నో᳚త్ । తద॒ప్తోర్యామ॑స్యాప్తోర్యామ॒త్వమ్ ।
ఏ॒తేన॒ వై దే॒వా జైత్వా॑ని జి॒త్వా । యం కామ॒మకా॑మయన్త॒ తమా᳚ప్నువన్ । యం కామం॑
కా॒మయ॑తే । తమే॒తేనా᳚ప్నోతి ॥ ౨। ౭। ౧౪। ౩॥ స్తోమే॑న॒ నాప్నో॑దవారయత॒ నవ॑
చ ॥ ౧౪॥
౪౯ వ్యా॒ఘ్రో ॑ఽయమ॒గ్నౌ చ॑రతి॒ ప్రవి॑ష్టః । ఋషీ॑ణాం పు॒త్రో అ॑భిశస్తి॒పా
అ॒యమ్ । న॒మ॒స్కా॒రేణ॒ నమ॑సా తే జుహోమి । మా దే॒వానాం᳚ మిథు॒యా క॑ర్మ భా॒గమ్
। సావీ॒ర్॒హి దే॑వ ప్రస॒వాయ॑ పిత్రే । వ॒ర్॒ష్మాణ॑మస్మై వరి॒మాణ॑మస్మై ।
అథా॒స్మభ్యꣳ
’ సవితః స॒ర్వతా॑తా । ది॒వే దివ॒ ఆసు॑వా॒ భూరి॑ప॒శ్వః ।
భూ॒తో భూ॒తేషు॑ చరతి॒ ప్రవి॑ష్టః । స భూ॒తానా॒మధి॑పతిర్బభూవ ॥ ౨। ౭। ౧౫। ౧॥

౫౦ తస్య॑ మృ॒త్యౌ చ॑రతి రాజ॒సూయ᳚మ్ । స రాజా॑ రా॒జ్యమను॑మన్యతామి॒దమ్ । యేభిః॒
శిల్పైః᳚ పప్రథా॒నామదృꣳ
’హత్ । యేభి॒ర్ద్యామ॒భ్యపిꣳ
’శత్ప్ర॒జాప॑తిః ।
యేభి॒ర్వాచం॑ వి॒శ్వరూ॑పాꣳ స॒మవ్య॑యత్ । తేనే॒మమ॑గ్న ఇ॒హ వర్చ॑సా॒

సమ॑ఙ్గ్ధి । యేభి॑రాది॒త్యస్తప॑తి॒ ప్రకే॒తుభిః॑ । యేభిః॒ సూఱ్యో॑ దదృ॒శే
చి॒త్రభా॑నుః । యేభి॒ర్వాచం॑ పుష్క॒లేభి॒రవ్య॑యత్ । తేనే॒మమ॑గ్న ఇ॒హ వర్చ॑సా॒
సమ॑ఙ్గ్ధి ॥ ౨। ౭। ౧౫। ౨॥
౫౧ ఆఽయం భా॑తు॒ శవ॑సా॒ పఞ్చ॑ కృ॒ష్టీః । ఇన్ద్ర॑ ఇవ జ్యే॒ష్ఠో
భ॑వతు ప్ర ॒జావాన్॑ । అ॒స్మా అ॑స్తు పుష్క॒లం చి॒త్రభా॑ను । ఆఽయం
పృ॑ణక్తు॒ రజ॑సీ ఉ॒పస్థ ᳚మ్ । యత్తే॒ శిల్పం॑ కశ్యప రోచ॒నావ॑త్ ।
ఇ॒న్ద్రి॒యావ॑త్పుష్క॒లం చి॒త్రభా॑ను । యస్మి॒న్థ్సూర్యా॒ అర్పి॑తాః స॒ప్త సా॒కమ్

। తస్మి॒న్రాజా॑న॒మధి॒విశ్ర యే
॑ ॒మమ్ । ద్యౌర॑సి పృథి॒వ్య॑సి । వ్యా॒ఘ్రో
వైయా॒ఘ్రేఽధి॑ ॥ ౨। ౭। ౧౫। ౩॥
౫౨ విశ్ర ॑యస్వ॒ దిశో॑ మ॒హీః । విశ॑స్త్వా॒ సర్వా॑ వాఞ్ఛన్తు । మా
త్వద్రా ॒ష్ట్రమధి॑భ్రశత్ । యా ది॒వ్యా ఆపః॒ పయ॑సా సంబభూ॒వుః । యా అ॒న్తరి॑క్ష
ఉ॒త పార్థి ॑వీ॒ర్యాః । తాసాం᳚ త్వా॒ సర్వా॑సాꣳ రు॒చా । అ॒భిషి॑ఞ్చామి॒ వర్చ॑సా ।
అ॒భి త్వా॒ వర్చ॑సా సిచం ది॒వ్యేన॑ । పయ॑సా స॒హ । యథాఽఽసా॑ రాష్ట్ర॒వర్ధ ॑నః
॥ ౨। ౭। ౧౫। ౪॥
౫౩ తథా᳚ త్వా సవి॒తా క॑రత్ । ఇన్ద్రం॒ విశ్వా॑ అవీవృధన్ । స॒ము॒ద్రవ్య॑చసం॒
గిరః॑ । ర॒థీత॑మꣳ రథీ॒నామ్ । వాజా॑నా॒ꣳ సత్ప॑తిం॒ పతి᳚మ్
। వస॑వస్త్వా పు॒రస్తా ॑ద॒భిషి॑ఞ్చన్తు గాయ॒త్రేణ॒ ఛన్ద సా
॑ ।
రు॒ద్రాస్త్వా॑ దక్షిణ॒తో॑ఽభిషి॑ఞ్చన్తు॒ త్రైష్టు ॑భేన॒ ఛన్ద ॑సా
। ఆ॒ది॒త్యాస్త్వా॑ ప॒శ్చాద॒భిషి॑ఞ్చన్తు॒ జాగ॑తేన॒ ఛన్ద సా
॑ ।
విశ్వే᳚ త్వా దే॒వా ఉ॑త్తర॒తో॑ఽభిషి॑ఞ్చ॒న్త్వాను॑ష్టుభేన॒ ఛన్ద ॑సా ।
బృహ॒స్పతి॑స్త్వో॒పరి॑ష్టాద॒భిషి॑ఞ్చతు॒ పాఙ్క్తే ॑న॒ ఛన్ద ॑సా ॥ ౨। ౭। ౧౫। ౫॥
౫౪ అ॒రు॒ణం త్వా॒ వృక॑ము॒గ్రం ఖ॑జంక॒రమ్ । రోచ॑మానం మ॒రుతా॒మగ్రే ॑
అ॒ర్చిషః॑ । సూర్య॑వన్తం మ॒ఘవా॑నం విషాస॒హిమ్ । ఇన్ద్ర॑ము॒క్థ్యేషు॑
నామ॒హూత॑మꣳ హువేమ । ప్ర బా॒హవా॑ సిసృతం జీ॒వసే॑ నః । ఆ నో॒
గవ్యూ॑తిముక్షతం ఘృ॒తేన॑ । ఆ నో॒ జనే᳚ శ్రవయతం యువానా । శ్రు ॒తం మే॑
మిత్రావరుణా॒ హవే॒మా । ఇన్ద్ర॑స్య తే వీర్య॒కృతః॑ । బా॒హూ ఉ॒పావ॑హరామి ॥ ౨। ౭।
౧౫। ౬॥ బ॒భూ॒వావ్య॑య॒త్తేనే॒మమ॑గ్న ఇ॒హ వర్చ॑సా॒ సమం॑గ్ధి ॒ వైయా॒ఘ్రేఽధి॑
రాష్ట్ర॒వర్ధ ॑నః॒ పాఙ్క్తే ॑న॒ ఛన్ద ॑సో॒పావ॑హరామి ॥ ౧౫॥
౫౫ అ॒భి ప్రేహి॑ వీ॒రయ॑స్వ । ఉ॒గ్రశ్చేత్తా ॑ సపత్న॒హా । ఆతి॑ష్ఠ వృత్ర ॒హన్త॑మః
। తుభ్యం॑ దే॒వా అధి॑బ్రవన్ । అ॒ఙ్కౌ న్య॒ఙ్కావ॒భితో॒ రథం॒ యౌ । ధ్వా॒న్తం
వా॑తా॒గ్రమను॑సం॒చర॑న్తౌ । దూ॒రే హే॑తిరిన్ద్రి॒యావా᳚న్పత॒త్రీ । తే నో॒ఽగ్నయః॒
॑
పప్ర యః పారయన్తు । నమ॑స్త ఋషే గద । అవ్య॑థాయై త్వా స్వ॒ధాయై ᳚ త్వా ॥ ౨।
౭। ౧౬। ౧॥
౫౬ మా న॑ ఇన్ద్రా॒భిత॒స్త్వదృ॒ష్వారి॑ష్టాసః । ఏ॒వా బ్ర ॑హ్మ॒న్తవేద॑స్తు । తిష్ఠా ॒
రథే॒ అధి॒ యద్వజ్ర ॑హస్తః । ఆ ర॒శ్మీన్దే ॑వ యువసే॒ స్వశ్వః॑ । ఆతి॑ష్ఠ
వృత్రహన్నా॒తిష్ఠ ॑న్తం॒ పరి॑ । అను॒ త్వేన్ద్రో॑ మద॒త్వను॑ త్వా మి॒త్రావరు॑ణౌ ।
ద్యౌశ్చ॑ త్వా పృథి॒వీ చ॒ ప్రచే॑తసా । శు॒క్రో బృ॒హద్దక్షి॑ణా త్వా పిపర్తు । అను॑
స్వ॒ధా చి॑కితా॒ꣳ సోమో॑ అ॒గ్నిః । అను॑ త్వాఽవతు సవి॒తా స॒వేన॑ ॥ ౨। ౭। ౧౬।
౨॥
౫౭ ఇన్ద్రం॒ విశ్వా॑ అవీవృధన్ । స॒ము॒ద్రవ్య॑చసం॒ గిరః॑ । ర॒థీత॑మꣳ
రథీ॒నామ్ । వాజా॑నా॒ꣳ సత్ప॑తిం॒ పతి᳚మ్ । పరి॑ మా సే॒న్యా ఘోషాః᳚ । జ్యానాం᳚
వృఞ్జన్తు గృ॒ధ్నవః॑ । మే॒థి॒ష్ఠాః పిన్వ॑మానా ఇ॒హ । మాం గోప॑తిమ॒భిసంవి॑శన్తు
। తన్మేఽను॑మతి॒రను॑మన్యతామ్ । తన్మా॒తా పృ॑థి॒వీ తత్పి॒తా ద్యౌః ॥ ౨। ౭। ౧౬।
౩॥
౫౮ తద్గ్రావా॑ణః సోమ॒సుతో॑ మయో॒భువః॑ । తద॑శ్వినా శ‍ృణుతꣳ సౌభగా యు॒వమ్
।
అవ॑తే॒ హేడ॒ ఉదు॑త్త॒మమ్ । ఏ॒నా వ్యా॒ఘ్రం ప॑రిషస్వజా॒నాః । సి॒ꣳహꣳ
హి॑న్వన్తి మహ॒తే సౌభ॑గాయ । స॒ము॒ద్రం న సు॒హవం॑ తస్థి ॒వాꣳస᳚మ్ ।
మ॒ర్మృ॒జ్యన్తే᳚ ద్వీ॒పిన॑మ॒ప్స్వ॑న్తః । ఉద॒సావే॑తు॒ సూర్యః॑ । ఉది॒దం మా॑మ॒కం
వచః॑ । ఉది॑హి దేవ సూర్య । స॒హ వ॒గ్నునా॒ మమ॑ । అ॒హం వా॒చో వి॒వాచ॑నమ్ ।
మయి॒ వాగ॑స్తు ధర్ణ ॒సిః । యన్తు॑ న॒దయో॒ వర్ష ॑న్తు ప॒ర్జన్యాః᳚ । సు॒పి॒ప్ప॒లా
ఓష॑ధయో భవన్తు । అన్న॑వతామోద॒నవ॑తామా॒మిక్ష॑వతామ్ । ఏ॒షాꣳ రాజా॑ భూయాసమ్
॥ ౨। ౭। ౧౬। ౪॥ స్వ॒ధాయై ᳚ త్వా స॒వేన॒ ద్యౌః సూ᳚ర్య స॒ప్త చ॑ ॥ ౧౬॥
౫౯ యే కే॒శినః॑ ప్రథ॒మాః స॒త్రమాస॑త । యేభి॒రాభృ॑తం॒ యది॒దం వి॒రోచ॑తే ।
తేభ్యో॑ జుహోమి బహు॒ధా ఘృ॒తేన॑ । రా॒యస్పోషే॑ణే॒మం వర్చ॑సా॒ సꣳసృ॑జాథ ।
నర్తే బ్రహ్మ॑ణ॒స్తప॑సో విమో॒కః । ద్వి॒నామ్నీ॑ దీ॒క్షా వ॒శినీ॒ హ్యు॑గ్రా । ప్ర కేశాః᳚
సు॒వతే॑ కా॒ణ్డినో॑ భవన్తి । తేషాం᳚ బ్ర ॒హ్మేదీశే॒ వప॑నస్య॒ నాన్యః । ఆరో॑హ॒
ప్రోష్ఠం॒ విష॑హస్వ॒ శత్రూన్॑ । అవా᳚స్రాగ్దీ ॒క్షా వ॒శినీ॒ హ్యు॑గ్రా ॥ ౨। ౭। ౧౭। ౧॥

౬౦ దే॒హి దక్షి॑ణాం॒ ప్రతి॑ర॒స్వాయుః॑ । అథా॑ ముచ్యస్వ॒ వరు॑ణస్య॒ పాశా᳚త్ ।
యేనావ॑పథ్సవి॒తా క్షు॒రేణ॑ । సోమ॑స్య॒ రాజ్ఞో ॒ వరు॑ణస్య వి॒ద్వాన్ । తేన॑ బ్రహ్మాణో
వపతే॒దమ॒స్యోర్జేమమ్ । ర॒య్యా వర్చ॑సా॒ సꣳసృ॑జాథ । మా తే॒ కేశా॒నను॑
గా॒ద్వర్చ॑ ఏ॒తత్ । తథా॑ ధా॒తా క॑రోతు తే । తుభ్య॒మిన్ద్రో॒ బృహ॒స్పతిః॑ ।
స॒వి॒తా వర్చ॒ ఆద॑ధాత్ ॥ ౨। ౭। ౧౭। ౨॥
౬౧ తేభ్యో॑ ని॒ధానం॑ బహు॒ధా వ్యైచ్ఛన్॑ । అ॒న్త॒రా ద్యావా॑పృథి॒వీ అ॒పః సువః॑ ।
ద॒ర్భ॒స్త॒మ్బే వీ॒ర్య॑కృతే ని॒ధాయ॑ । పౌగ్స్యే॑నే॒మం వర్చ॑సా॒ సꣳసృ॑జాథ
। బలం॑ తే బాహు॒వోః స॑వి॒తా ద॑ధాతు । సోమ॑స్త్వాఽనక్తు॒ పయ॑సా ఘృ॒తేన॑ ।
స్త్రీ ॒షు రూ॒పమ॑శ్వినై ॒తన్నిధ॑త్తమ్ । పౌగ్స్యే॑నే॒మం వర్చ॑సా॒ సꣳసృ॑జాథ ।
యథ్సీ॒మన్తం॒ కఙ్క॑తస్తే లి॒లేఖ॑ । యద్వా᳚ క్షు॒రః ప॑రివ॒వర్జ ॒ వపగ్గ్ ॑స్తే ।
స్త్రీ ॒షు రూ॒పమ॑శ్వినై ॒తన్నిధ॑త్తమ్ । పౌగ్స్యే॑నే॒మꣳ సꣳసృ॑జాథో వీ॒ర్యే॑ణ
॥ ౨। ౭। ౧౭। ౩॥ అవా᳚స్రాగ్దీ క్షా
॒ వ॒శినీ॒ హ్యు॑గ్రాఽఽద॑ధాద్వ॒వర్జ ॒ వపగ్గ్ ॑స్తే॒ ద్వే
చ॑ ॥ ౧౭॥ యే కే॒శినో॒ నర్తే॒ మా తే॒ బలం॒ యథ్సీ॒మన్తం॒ పఞ్చ॑ ॥ / హేళికోటిల్ల /
౬౨ ఇన్ద్రం॒ వై స్వా విశో॑ మ॒రుతో॒ నాపా॑చాయన్ । సోఽన॑పచాయ్యమాన ఏ॒తం
వి॑ఘ॒నమ॑పశ్యత్ । తమాహ॑రత్ । తేనా॑యజత । తేనై ॒వాసాం॒ తꣳ సగ్గ్ ॑స్త॒మ్భం
వ్య॑హన్ । యద్వ్యహన్॑ । తద్వి॑ఘ॒నస్య॑ విఘన॒త్వమ్ । వి పా॒ప్మానం॒ భ్రాతృ॑వ్యꣳ
హతే । య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం వేద॑ ॥ ౨। ౭। ౧౮। ౧॥
౬౩ యꣳ రాజా॑నం॒ విశో॒ నాప॒చాయే॑యుః । యో వా᳚ బ్రాహ్మ॒ణస్తమ॑సా పా॒ప్మనా॒
ప్రావృ॑తః॒ స్యాత్ । స ఏ॒తేన॑ యజేత । వి॒ఘ॒నేనై ॒వైన॑ద్వి॒హత్య॑
। వి॒శామాధి॑పత్యం గచ్ఛతి । తస్య॒ ద్వే ద్వా॑ద॒శే స్తో ॒త్రే భవ॑తః ।
ద్వే చ॑తుర్వి॒ꣳశే । ఔద్భి॑ద్యమే॒వ తత్ । ఏ॒తద్వై క్ష॒త్త్రస్యౌద్భి॑ద్యమ్ ।
యద॑స్మై॒ స్వా విశో॑ బ॒లిꣳ హర॑న్తి ॥ ౨। ౭। ౧౮। ౨॥
౬౪ హర॑న్త్యస్మై॒ విశో॑ బ॒లిమ్ । ఐన॒మప్ర ॑తిఖ్యాతం గచ్ఛతి । య ఏ॒వం వేద॑ ।
ప్ర ॒బాహు॒గ్వా అగ్రే ᳚ క్ష॒త్త్రాణ్యాతే॑పుః । తేషా॒మిన్ద్రః॑, క్ష॒త్త్రాణ్యాద॑త్త । న వా
ఇ॒మాని॑ క్ష॒త్త్రాణ్య॑భూవ॒న్నితి॑ । తన్నక్ష॑త్రాణాం నక్షత్ర ॒త్వమ్ । ఆ శ్రేయ॑సో॒

భ్రాతృ॑వ్యస్య॒ తేజ॑ ఇన్ద్రి॒యం ధ॑త్తే । య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం
వేద॑ ॥ ౨। ౭। ౧౮। ౩॥
౬౫ తద్యథా॑ హ॒ వై స॑చ॒క్రిణౌ॒ కప్ల ॑కావు॒పావ॑హితౌ॒ స్యాతా᳚మ్ । ఏ॒వమే॒తౌ
యు॒గ్మన్తౌ ॒ స్తోమౌ᳚ । అ॒యుక్షు॒ స్తోమే॑షు క్రియేతే । పా॒ప్మనోఽప॑హత్యై । అప॑
పా॒ప్మానం॒ భ్రాతృ॑వ్యꣳ హతే । య ఏ॒తేన॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనమే॒వం వేద॑
। తద్యథా॑ హ॒ వై సూ॑తగ్రామ॒ణ్యః॑ । ఏ॒వం ఛన్దా ꣳ
’సి । తేష్వ॒సావా॑ది॒త్యో
బృ॑హ॒తీర॒భ్యూ॑ఢః ॥ ౨। ౭। ౧౮। ౪॥
౬౬ స॒తోబృ॑హతీషు స్తువతే స॒తో బృ॑హన్ । ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॑రసా॒నీత్యే॒వ
। వ్యతి॑షక్తాభిః స్తువతే । వ్యతి॑షక్తం॒ వై క్ష॒త్త్రం వి॒శా । వి॒శైవైనం॑
క్ష॒త్త్రేణ॒ వ్యతి॑షజతి । వ్యతి॑షక్తాభిః స్తువతే । వ్యతి॑షక్తో॒ వై గ్రా ॑మ॒ణీః
స॑జా॒తైః । స॒జా॒తైరే॒వైనం॒ వ్యతి॑షజతి । వ్యతి॑షక్తాభిః స్తువతే ।
వ్యతి॑షక్తో॒ వై పురు॑షః పా॒ప్మభిః॑ । వ్యతి॑షక్తాభిరే॒వాస్య॑ పా॒ప్మనో॑ నుదతే ॥
౨। ౭। ౧౮। ౫॥ వేద॒ హర॑న్త్యేనమే॒వం వేదా॒భ్యూ॑ఢః పా॒ప్మభి॒రేకం॑ చ ॥ ౧౮॥
త్రి ॒వృద్యదా᳚గ్నే॒యో᳚ఽగ్నిము॑ఖా॒ హ్యృద్ధి ॒ర్యదా᳚గ్నే॒య ఆ᳚గ్నే॒యో న వై సోమే॑న॒ యో
వై సోమేనై॑ ॒ష గో॑స॒వః సి॒ꣳహే॑ఽభి ప్రేహి॑ మిత్ర ॒వర్ధ ॑నః ప్ర ॒జాప॑తి॒స్తా
ఓ॑ద॒నం ప్ర ॒జాప॑తిరకామయత బ॒హోర్భూయా॑న॒గస్త్యో॒ఽస్యా జరా॑సా॒స్తిష్ఠా ॒ హరీ᳚
ప్ర ॒జాప॑తిః ప॒శూన్వ్యా॒ఘ్రో ॑ఽయమ॒భిప్రేహి॑ వృత్ర ॒హన్త॑మో॒ యే కే॒శిన॒ ఇన్ద్రం॒
వా అ॒ష్టాద॑శ ॥ ౧౮॥
త్రి ॒వృద్యో వై సోమే॒నాయు॑రసి బ॒హుర్భ॑వతి॒ తిష్ఠా ॒ హరీ॒రథ॒ ఆఽయం భా॑తు॒
తేభ్యో॑ ని॒ధాన॒ꣳ షట్థ్ష ॑ష్టిః ॥ ౬౬॥
త్రి ॒వృత్పా॒ప్మనో॑నుదతే ॥
ద్వితీయాష్టకే అష్టమః ప్రపాఠకః ౮

౧ పీవో᳚న్నాꣳ రయి॒వృధః॑ సుమే॒ధాః । శ్వే॒తః సి॑షక్తి ని॒యుతా॑మభి॒శ్రీః ।
తే వా॒యవే॒ సమ॑నసో॒ విత॑స్థుః । విశ్వేన్నరః॑ స్వప॒త్యాని॑ చక్రుః । రా॒యేఽను

యం జ॒జ్ఞతూ॒ రోద॑సీ ఉ॒భే । రా॒యే దే॒వీ ధి॒షణా॑ ధాతి దే॒వమ్ । అధా॑ వా॒యుం
ని॒యుతః॑ సశ్చత॒ స్వాః । ఉ॒త శ్వే॒తం వసు॑ధితిం నిరే॒కే । ఆ వా॑యో॒ ప్రయాభిః॑
। ప్ర వా॒యుమచ్ఛా॑ బృహ॒తీ మ॑నీ॒షా ॥ ౨। ౮। ౧। ౧॥
౨ బృ॒హద్ర ॑యిం వి॒శ్వవా॑రాꣳ రథ॒ప్రామ్ । ద్యు॒తద్యా॑మా ని॒యుతః॒ పత్య॑మానః
। క॒విః క॒విమి॑యక్షసి ప్రయజ్యో । ఆ నో॑ ని॒యుద్భిః॑ శ॒తినీ॑భిరధ్వ॒రమ్ ।
స॒హ॒స్రిణీ॑భి॒రుప॑ యాహి య॒జ్ఞమ్ । వాయో॑ అ॒స్మిన్ హ॒విషి॑ మాదయస్వ । యూ॒యం
పా॑త స్వ॒స్తిభిః॒ సదా॑ నః । ప్రజా॑పతే॒ న త్వదే॒తాన్య॒న్యః । విశ్వా॑ జా॒తాని॒
పరి॒ తా బ॑భూవ । యత్కా॑మాస్తే జుహు॒మస్తన్నో॑ అస్తు ॥ ౨। ౮। ౧। ౨॥
౩ వ॒య౨ꣳ స్యా॑మ॒ పత॑యో రయీ॒ణామ్ । ర॒యీ॒ణాం పతిం॑ యజ॒తం బృ॒హన్త᳚మ్
। అ॒స్మిన్భరే॒ నృత॑మం॒ వాజ॑సాతౌ । ప్ర జాప
॒ ॑తిం ప్రథమ॒జామృ॒తస్య॑ ।
యజా॑మ దే॒వమధి॑ నో బ్రవీతు । ప్రజా॑పతే॒ త్వం ని॑ధి॒పాః పు॑రా॒ణః । దే॒వానాం᳚
పి॒తా జ॑ని॒తా ప్ర ॒జానా᳚మ్ । పతి॒ర్విశ్వ॑స్య॒ జగ॑తః పర॒స్పాః । హ॒విర్నో॑
దేవ విహ॒వే జు॑షస్వ । తవే॒మే లో॒కాః ప్ర ॒దిశో॒ దిశ॑శ్చ ॥ ౨। ౮। ౧। ౩॥
౪ ప॒రా॒వతో॑ ని॒వత॑ ఉ॒ద్వత॑శ్చ । ప్రజా॑పతే విశ్వ॒సృజ్జీ ॒వధ॑న్య ఇ॒దం నో॑
దేవ । ప్రతి॑హర్య హ॒వ్యమ్ । ప్ర ॒జాప॑తిం ప్రథ॒మం య॒జ్ఞియా॑నామ్ । దే॒వానా॒మగ్రే ॑
యజ॒తం య॑జధ్వమ్ । స నో॑ దదాతు॒ ద్రవి॑ణꣳ సు॒వీర్య᳚మ్ । రా॒యస్పోషం॒
విష్య॑తు॒ నాభి॑మ॒స్మే । యో రా॒య ఈశే॑ శతదా॒య ఉ॒క్థ్యః॑ । యః ప॑శూ॒నాꣳ
ర॑క్షి॒తా విష్ఠి ॑తానామ్ । ప్ర ॒జాప॑తిః ప్రథమ॒జా ఋ॒తస్య॑ ॥ ౨। ౮। ౧। ౪॥
౫ స॒హస్ర ॑ధామా జుషతాꣳ హ॒విర్నః॑ । సోమా॑పూషణే॒మౌ దే॒వౌ । సోమా॑పూషణా॒
రజ॑సో వి॒మాన᳚మ్ । స॒ప్తచ॑క్ర ॒ꣳ రథ॒మవి॑శ్వమిన్వమ్ । వి॒షూ॒వృతం॒
మన॑సా యు॒జ్యమా॑నమ్ । తం జి॑న్వథో వృషణా॒ పఞ్చ॑రశ్మిమ్ । ది॒వ్య॑న్యః
సద॑నం చ॒క్ర ఉ॒చ్చా । పృ॒థి॒వ్యామ॒న్యో అధ్య॒న్తరి॑క్షే । తావ॒స్మభ్యం॑
పురు॒వారం॑ పురు॒క్షుమ్ । రా॒యస్పోషం॒ విష్య॑తాం॒ నాభి॑మ॒స్మే ॥ ౨। ౮। ౧। ౫॥
౬ ధియం॑ పూ॒షా జి॑న్వతు విశ్వమి॒న్వః । ర॒యిꣳ సోమో॑ రయి॒పతి॑ర్దధాతు । అవ॑తు
దే॒వ్యది॑తిరన॒ర్వా । బృ॒హద్వ॑దేమ వి॒దథే॑ సు॒వీరాః᳚ । విశ్వా᳚న్య॒న్యో భువ॑నా

జ॒జాన॑ । విశ్వ॑మ॒న్యో అ॑భి॒చక్షా॑ణ ఏతి । సోమా॑పూషణా॒వవ॑తం॒ ధియం॑
మే । యు॒వభ్యాం॒ విశ్వాః॒ పృత॑నా జయేమ । ఉదు॑త్త॒మం వ॑రు॒ణాస్త॑భ్నా॒ద్ద్యామ్ ।
యత్కించే॒దం కి॑త॒వాసః॑ । అవ॑ తే॒ హేడ॒స్తత్త్వా॑ యామి । ఆ॒ది॒త్యానా॒మవ॑సా॒ న
ద॑క్షి॒ణా । ధా॒రయ॑న్త ఆది॒త్యాస॑స్తి॒స్రో భూమీ᳚ర్ధారయన్ । య॒జ్ఞో దే॒వానా॒ꣳ
శుచి॑ర॒పః ॥ ౨। ౮। ౧। ౬॥ మ॒నీ॒షాఽస్తు॑ చ॒ర్తస్యా॒స్మే కి॑త॒వాస॑శ్చ॒త్వారి॑
చ ॥ ౧॥
౭ తే శు॒క్రాసః॒ శుచ॑యో రశ్మి॒వన్తః॑ । సీద॑న్నాది॒త్యా అధి॑ బ॒ర్॒హిషి॑
ప్రి ॒యే । కామే॑న దే॒వాః స॒రథం॑ ది॒వో నః॑ । ఆయా᳚న్తు య॒జ్ఞముప॑ నో జుషా॒ణాః
। తే సూ॒నవో॒ అది॑తేః పీవ॒సామిష᳚మ్ । ఘృ॒తం పిన్వ॒త్ప్రతి॑హర్యన్నృతే॒జాః ।
ప్ర య॒జ్ఞియా॒ యజ॑మానాయ యేమురే । ఆ॒ది॒త్యాః కామం॑ పితు॒మన్త॑మ॒స్మే । ఆ నః॑
పు॒త్రా అది॑తేర్యాన్తు య॒జ్ఞమ్ । ఆ॒ది॒త్యాసః॑ ప॒థిభి॑ర్దేవ॒యానైః᳚ ॥ ౨। ౮। ౨। ౧॥
౮ అ॒స్మే కామం॑ దా॒శుషే॑ స॒న్నమ॑న్తః । పురో॒డాశం॑ ఘృ॒తవ॑న్తం జుషన్తామ్ ।
స్క॒భా॒యత॒ నిరృ॑తి॒ꣳ సేధ॒తామ॑తిమ్ । ప్ర ర॒శ్మిభి॒ర్యత॑మానా అమృధ్రాః
। ఆది॑త్యాః॒ కామ॒ ప్రయ॑తాం॒ వష॑ట్కృతిమ్ । జు॒షధ్వం॑ నో హ॒వ్యదా॑తిం యజత్రాః
। ఆ॒ది॒త్యాన్కామ॒మవ॑సే హువేమ । యే భూ॒తాని॑ జ॒నయ॑న్తో విచి॒ఖ్యుః । సీద॑న్తు
పు॒త్రా అది॑తేరు॒పస్థ ᳚మ్ । స్తీ॒ర్ణం బ॒ర్॒హిర్హ ॑వి॒రద్యా॑య దే॒వాః ॥ ౨। ౮। ౨। ౨॥
౯ స్తీ॒ర్ణం బ॒ర్॒హిః సీ॑దతా య॒జ్ఞే అ॒స్మిన్ । ధ్రా ॒జాః సేధ॑న్తో॒ అమ॑తిం దు॒రేవా᳚మ్
। అ॒స్మభ్యం॑ పుత్రా అదితేః॒ ప్రయꣳ
’సత । ఆది॑త్యాః॒ కామ॑ హ॒విషో॑ జుషా॒ణాః
। అగ్నే॒ నయ॑ సు॒పథా॑ రా॒యే అ॒స్మాన్ । విశ్వా॑ని దేవ వ॒యునా॑ని వి॒ద్వాన్ ।

యు॒యో॒ధ్య॑స్మజ్జు ॑హురా॒ణమేనః॑ । భూయి॑ష్ఠాం తే॒ నమ॑ఉక్తిం విధేమ । ప్ర వః॑
శు॒క్రాయ॑ భా॒నవే॑ భరధ్వమ్ । హ॒వ్యం మ॒తిం చా॒గ్నయే॒ సుపూ॑తమ్ ॥ ౨। ౮। ౨।
౩॥
౧౦ యో దైవ్యా॑ని॒ మాను॑షా జ॒నూꣳషి॑ । అ॒న్తర్విశ్వా॑ని వి॒ద్మనా॒ జిగా॑తి ।
అచ్ఛా॒ గిరో॑ మ॒తయో॑ దేవ॒యన్తీః᳚ । అ॒గ్నిం య॑న్తి॒ ద్రవి॑ణం॒ భిక్ష॑మాణాః
। సు॒సం॒దృశꣳ
’ సు॒ప్రతీ॑క॒గ్గ్ ॒ స్వఞ్చ᳚మ్ । హ॒వ్య॒వాహ॑మర॒తిం
మాను॑షాణామ్ । అగ్నే॒ త్వమ॒స్మద్యు॑యో॒ధ్యమీ॑వాః । అన॑గ్నిత్రా అ॒భ్య॑మన్త కృ॒ష్టీః ।

పున॑ర॒స్మభ్యꣳ
’ సువి॒తాయ॑ దేవ । క్షాం విశ్వే॑భిర॒జరే॑భిర్యజత్ర ॥ ౨। ౮। ౨। ౪॥
౧౧ అగ్నే॒ త్వం పా॑రయా॒ నవ్యో॑ అ॒స్మాన్ । స్వ॒స్తిభి॒రతి॑ దు॒ర్గాణి॒ విశ్వా᳚ । పూశ్చ॑

పృ॒థ్వీ బ॑హు॒లా న॑ ఉ॒ర్వీ । భవా॑ తో॒కాయ॒ తన॑యాయ॒ శం యోః । ప్ర కా॑రవో
మన॒నా వ॒చ్యమా॑నాః । దే॒వ॒ద్రీచీం᳚ నయథ దేవ॒యన్తః॑ । ద॒క్షి॒ణా॒వాడ్వా॒జినీ॒
ప్రాచ్యే॑తి । హ॒విర్భ॑రన్త్య॒గ్నయే॑ ఘృ॒తాచీ᳚ । ఇన్ద్రం॒ నరో॑ యు॒జే రథ᳚మ్ ।
జ॒గృ॒భ్ణా తే॒ దక్షి॑ణమిన్ద్ర॒ హస్త᳚మ్ ॥ ౨। ౮। ౨। ౫॥
౧౨ వ॒సూ॒యవో॑ వసుపతే॒ వసూ॑నామ్ । వి॒ద్మా హి త్వా॒ గోప॑తిꣳ శూర॒ గోనా᳚మ్ ।
అ॒స్మభ్యం॑ చి॒త్రం వృష॑ణꣳ ర॒యిం దాః᳚ । తవే॒దం విశ్వ॑మ॒భితః॑
పశ॒వ్య᳚మ్ । యత్పశ్య॑సి॒ చక్ష॑సా॒ సూర్య॑స్య । గవా॑మసి॒ గోప॑తి॒రేక॑ ఇన్ద్ర
। భ॒క్షీ॒మహి॑ తే॒ ప్రయ॑తస్య॒ వస్వః॑ । సమి॑న్ద్ర ణో॒ మన॑సా నేషి॒ గోభిః॑ ।
సꣳ సూ॒రిభి॑ర్మఘవ॒న్థ్స౨ꣳ స్వ॒స్త్యా । సం బ్రహ్మ॑ణా దే॒వకృ॑తం॒ యదస్తి॑
॥ ౨। ౮। ౨। ౬॥
౧౩ సం దే॒వానాꣳ
’ సుమ॒త్యా య॒జ్ఞియా॑నామ్ । ఆ॒రాచ్ఛత్రు ॒మప॑బాధస్వ దూ॒రమ్ । ఉ॒గ్రో
యః శమ్బః॑ పురుహూత॒ తేన॑ । అ॒స్మే ధే॑హి॒ యవ॑మ॒ద్గోమ॑దిన్ద్ర । కృ॒ధీ ధియం॑

జరి॒త్రే వాజ॑రత్నామ్ । ఆవే॒ధస॒ꣳ స హి శుచిః॑ । బృహ॒స్పతిః॑ ప్రథ॒మం
జాయ॑మానః । మ॒హోజ్యోతి॑షః పర॒మే వ్యో॑మన్ । స॒ప్తాస్య॑స్తువిజా॒తో రవే॑ణ । వి
స॒ప్తర॑శ్మిరధమ॒త్తమాꣳ
’సి ॥ ౨। ౮। ౨। ౭॥
౧౪ బృహ॒స్పతిః॒ సమ॑జయ॒ద్వసూ॑ని । మ॒హో వ్ర ॒జాన్గోమ॑తో దే॒వ ఏ॒షః ।

అ॒పః సిషా॑స॒న్థ్సువ॒ర ప్ర ॑తీత్తః । బృహ॒స్పతి॒ర్॒హన్త్య॒మిత్ర ॑మ॒ర్కైః ।
బృహ॑స్పతే॒ పర్యే॒వా పి॒త్రే । ఆ నో॑ ది॒వః పావీ॑రవీ । ఇ॒మా జుహ్వా॑నా॒ యస్తే॒
స్తనః॑ । సర॑స్వత్య॒భి నో॑ నేషి । ఇ॒యꣳ శుష్మే॑భిర్బిస॒ఖా ఇ॑వారుజత్ । సాను॑
గిరీ॒ణాం త॑వి॒షేభి॑రూ॒ర్మిభిః॑ । పా॒రా॒వ॒ద॒ఘ్నీమవ॑సే సువృ॒క్తిభిః॑ ।
సర॑స్వతీ॒మావి॑వాసేమ ధీ॒తిభిః॑ ॥ ౨। ౮। ౨। ౮॥ దే॒వ॒యానై ᳚ర్దే ॒వాః సుపూ॑తం
యజత్ర ॒ హస్త॒మస్తి॒ తమాగ్॑ స్యూ॒ర్మిభి॒ర్ద్వే చ॑ ॥ ౨॥
౧౫ సోమో॑ ధే॒నుꣳ సోమో॒ అర్వ॑న్తమా॒శుమ్ । సోమో॑ వీ॒రం క॑ర్మ॒ణ్యం॑ దదాతు ।

సా॒ద॒న్యం॑ విద॒థ్యꣳ
’ స॒భేయ᳚మ్ । పి॒తుః॒శ్రవ॑ణం॒ యో దదా॑శదస్మై
। అషా॑ఢం యు॒థ్సు త్వꣳ సో॑మ॒ క్రతు॑భిః । యా తే॒ ధామా॑ని హ॒విషా॒

యజ॑న్తి । త్వమి॒మా ఓష॑ధీః సోమ॒ విశ్వాః᳚ । త్వమ॒పో అ॑జనయ॒స్త్వం గాః ।
త్వమాత॑తన్థో ॒ర్వ॑న్తరి॑క్షమ్ । త్వం జ్యోతి॑షా॒ వితమో॑ వవర్థ ॥ ౨। ౮। ౩। ౧॥
౧౬ యా తే॒ ధామా॑ని ది॒వి యా పృ॑థి॒వ్యామ్ । యా పర్వ॑తే॒ష్వోష॑ధీష్వ॒ప్సు ।
తేభి॑ర్నో॒ విశ్వైః᳚ సు॒మనా॒ అహే॑డన్ । రాజ᳚న్థ్సోమ॒ ప్రతి॑ హ॒వ్యా గృ॑భాయ ।
విష్ణో ॒ర్ను కం॒ తద॑స్య ప్రి ॒యమ్ । ప్ర తద్విష్ణుః॑ । ప॒రో మాత్ర ॑యా త॒నువా॑ వృధాన ।
న తే॑ మహి॒త్వమన్వ॑శ్ఞువన్తి । ఉ॒భే తే॑ విద్మ॒ రజ॑సీ పృథి॒వ్యా విష్ణో ॑ దేవ॒
త్వమ్ । ప॒ర॒మస్య॑ విథ్సే ॥ ౨। ౮। ౩। ౨॥
౧౭ విచ॑క్రమే॒ త్రిర్దే ॒వః । ఆ తే॑ మ॒హో యో జా॒త ఏ॒వ । అ॒భి గో॒త్రాణి॑ । ఆభిః॒
స్పృధో॑ మిథ॒తీరరి॑షణ్యన్ । అ॒మిత్ర ॑స్య వ్యథయా మ॒న్యుమి॑న్ద్ర । ఆభి॒ర్విశ్వా॑
అభి॒యుజో॒ విషూ॑చీః । ఆర్యా॑య॒ విశోఽవ॑తారీ॒ర్దాసీః᳚ । అ॒యꣳ శ‍ృ॑ణ్వే॒ అధ॒
జయ॑న్ను॒త ఘ్నన్ । అ॒యము॒త ప్రకృ॑ణుతే యు॒ధా గాః । య॒దా స॒త్యం కృ॑ణు॒తే
మ॒న్యుమిన్ద్రః॑ ॥ ౨। ౮। ౩। ౩॥
౧౮ విశ్వం॑ దృ॒ఢం భ॑యత॒ ఏజ॑దస్మాత్ । అను॑ స్వ॒ధామ॑క్షర॒న్నాపో॑ అస్య
। అవ॑ర్ధత॒ మధ్య॒ ఆ నా॒వ్యా॑నామ్ । స॒ధ్రీ చీనే
॒ ॑న॒ మన॑సా॒ తమి॑న్ద్ర॒
ఓజి॑ష్ఠేన । హన్మ॑నాఽహన్న॒భిద్యూన్ । మ॒రుత్వ॑న్తం వృష॒భం వా॑వృధా॒నమ్ ।
అక॑వారిం ది॒వ్యꣳ శా॒సమిన్ద్ర᳚మ్ । వి॒శ్వా॒సాహ॒మవ॑సే॒ నూత॑నాయ । ఉ॒గ్ర ꣳ
స॑హో॒దామి॒హ తꣳ హు॑వేమ । జని॑ష్ఠా ఉ॒గ్రః సహ॑సే తు॒రాయ॑ ॥ ౨। ౮। ౩। ౪॥
౧౯ మ॒న్ద్ర ఓజి॑ష్ఠో బహు॒లాభి॑మానః । అవ॑ర్ధ ॒న్నిన్ద్రం॑ మ॒రుత॑శ్చి॒దత్ర ॑
। మా॒తా యద్వీ॒రం ద॒ధన॒ద్ధని॑ష్ఠా । క్వ॑ స్యా వో॑ మరుతః స్వ॒ధాఽఽసీ᳚త్ ।
యన్మామేకꣳ
’ స॒మధ॑త్తాహి॒హత్యే᳚ । అ॒హ౨ꣳ హ్యు॑గ్రస్త॑వి॒షస్తువి॑ష్మాన్ ।
విశ్వ॑స్య॒ శత్రో ॒రన॑మం వధ॒స్నైః । వృ॒త్రస్య॑ త్వా శ్వ॒సథా॒దీష॑మాణాః ।

విశ్వే॑ దే॒వా అ॑జహు॒ర్యే సఖా॑యః । మ॒రుద్భి॑రిన్ద్ర స॒ఖ్యం తే॑ అస్తు ॥ ౨। ౮। ౩। ౫॥
౨౦ అథే॒మా విశ్వాః॒ పృత॑నా జయాసి । వధీం᳚ వృ॒త్రం మ॑రుత ఇన్ద్రి॒యేణ॑ ।

స్వేన॒ భామే॑న తవి॒షో బ॑భూ॒వాన్ । అ॒హమే॒తా మన॑వే వి॒శ్వశ్చ॑న్ద్రాః ।
సు॒గా అ॒పశ్చ॑కర॒ వజ్ర ॑బాహుః । స యో వృషా॒ వృష్ణి ॑యేభిః॒ సమో॑కాః ।
మ॒హో ది॒వః పృ॑థి॒వ్యాశ్చ॑ స॒మ్రాట్ । స॒తీ॒నస॑త్త్వా॒ హవ్యో॒ భరే॑షు ।
మ॒రుత్వా᳚న్నో భవ॒త్విన్ద్ర॑ ఊ॒తీ । ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రమ॑తరద్వృత్ర ॒తూర్యే᳚ ॥ ౨। ౮। ౩। ౬॥
౨౧ అ॒నా॒ధృ॒ష్యో మ॒ఘవా॒ శూర॒ ఇన్ద్రః॑ । అన్వే॑నం॒ విశో॑ అమదన్త పూ॒ర్వీః
। అ॒యꣳ రాజా॒ జగ॑తశ్చర్షణీ॒నామ్ । స ఏ॒వ వీ॒రః స ఉ॑ వీ॒ర్యా॑వాన్ ।
స ఏ॑కరా॒జో జగ॑తః పర॒స్పాః । య॒దా వృ॒త్రమత॑ర॒చ్ఛూర॒ ఇన్ద్రః॑ ।
అథా॑భవద్దమి॒తాఽభిక్ర ॑తూనామ్ । ఇన్ద్రో॑ య॒జ్ఞం వ॒ర్ధయ॑న్వి॒శ్వవే॑దాః ।
పు॒రో॒డాశ॑స్య జుషతాꣳ హ॒విర్నః॑ । వృ॒త్రం తీ॒ర్త్వా దా॑న॒వం వజ్ర ॑బాహుః ॥
౨। ౮। ౩। ౭॥
౨౨ దిశో॑ఽదృꣳహద్దృꣳహి॒తా దృꣳహ॑ణేన । ఇ॒మం య॒జ్ఞం
వ॒ర్ధయ॑న్వి॒శ్వవే॑దాః । పు॒రో॒డాశం॒ ప్రతి॑గృభ్ణా ॒త్విన్ద్రః॑ । య॒దా
వృ॒త్రమత॑ర॒చ్ఛూర॒ ఇన్ద్రః॑ । అథై ॑కరా॒జో అ॑భవ॒జ్జనా॑నామ్ । ఇన్ద్రో॑
దే॒వాఞ్ఛ॑మ్బర॒హత్య॑ ఆవత్ । ఇన్ద్రో॑ దే॒వానా॑మభవత్పురో॒గాః । ఇన్ద్రో॑ య॒జ్ఞే
హ॒విషా॑ వావృధా॒నః । వృ॒త్ర ॒తూర్ణో ॒ అభ॑య॒ꣳ శర్మ॑ యꣳసత్ । యః
స॒ప్త సిన్ధూ ॒ꣳరద॑ధాత్పృథి॒వ్యామ్ । యః స॒ప్త లో॒కానకృ॑ణో॒ద్దిశ॑శ్చ ।
ఇన్ద్రో॑ హ॒విష్మా॒న్థ్సగ॑ణో మ॒రుద్భిః॑ । వృ॒త్ర ॒తూర్ణో ॑ య॒జ్ఞమి॒హోప॑యాసత్ ॥
౨। ౮। ౩। ౮॥ వ॒వ॒ర్థ ॒ వి॒థ్స॒ ఇన్ద్ర॑స్తు॒ రాయా᳚స్తు వృత్ర ॒తూర్యే॒ వజ్ర ॑బాహుః
పృథి॒వ్యాం త్రీణి॑ చ ॥ ౩॥
౨౩ ఇన్ద్ర॒స్తర॑స్వానభిమాతి॒ హోగ్రః । హిర॑ణ్యవాశీరిషి॒రః సు॑వ॒ర్॒షాః । తస్య॑
వ॒యꣳ సు॑మ॒తౌ య॒జ్ఞియ॑స్య । అపి॑ భ॒ద్రే సౌ॑మన॒సే స్యా॑మ । హిర॑ణ్యవర్ణో ॒
అభ॑యం కృణోతు । అ॒భి॒మా॒తి॒హేన్ద్రః॒ పృత॑నాసు జి॒ష్ణుః । స నః॒ శర్మ॑
త్రి ॒వరూ॑థం॒ వియꣳ
’సత్ । యూ॒యం పా॑త స్వ॒స్తిభిః॒ సదా॑ నః । ఇన్ద్రగ్గ్ ॑ స్తుహి
వ॒జ్రిణ॒గ్గ్ ॒ స్తోమ॑పృష్ఠమ్ । పు॒రో॒డాశ॑స్య జుషతాꣳ హ॒విర్నః॑ ॥ ౨। ౮। ౪। ౧॥
౨౪ హ॒త్వాఽభిమా॑తీః॒ పృత॑నాః॒ సహ॑స్వాన్ । అథాభ॑యం కృణుహి వి॒శ్వతో॑ నః ।

స్తు॒హి శూరం॑ వ॒జ్రిణ॒మప్ర ॑తీత్తమ్ । అ॒భి॒మా॒తి॒హనం॑ పురుహూ॒తమిన్ద్ర᳚మ్ । య ఏక॒
ఇచ్ఛ॒తప॑తి॒ర్జనే॑షు । తస్మా॒ ఇన్ద్రా॑య హ॒విరాజు॑హోత । ఇన్ద్రో॑ దే॒వానా॑మధి॒పాః
పు॒రోహి॑తః । ది॒శాం పతి॑రభవద్వా॒జినీ॑వాన్ । అ॒భి॒మా॒తి॒హా త॑వి॒షస్తువి॑ష్మాన్
। అ॒స్మభ్యం॑ చి॒త్రం వృష॑ణꣳ ర॒యిం దా᳚త్ ॥ ౨। ౮। ౪। ౨॥
౨౫ య ఇ॒మే ద్యావా॑పృథి॒వీ మ॑హి॒త్వా । బలే॒నాదృꣳ
’హదభిమాతి॒హేన్ద్రః॑ ।
స నో॑ హ॒విః ప్రతి॑గృభ్ణాతు రా॒తయే᳚ । దే॒వానాం᳚ దే॒వో ని॑ధి॒పా నో॑ అవ్యాత్ ।

అన॑వస్తే॒ రథం॒ వృష్ణే ॒ యత్తే᳚ । ఇన్ద్ర॑స్య॒ ను వీ॒ర్యా᳚ణ్యహ॒న్నహి᳚మ్ । ఇన్ద్రో॑
యా॒తోఽవ॑సితస్య॒ రాజా᳚ । శమ॑స్య చ శ‍ృ॒ఙ్గిణో॒ వజ్ర ॑బాహుః । సేదు॒ రాజా᳚
క్షేతి చర్షణీ॒నామ్ । అ॒రాన్న నే॒మిః పరి॒తా బ॑భూవ ॥ ౨। ౮। ౪। ౩॥
౨౬ అ॒భి సి॒ధ్మో అ॑జిగాదస్య॒ శత్రూన్॑ । వి తి॒గ్మేన॑ వృష॒భేణా॒ పురో॑ఽభేత్ । సం
వజ్రే ॑ణాసృజద్వృ॒త్రమిన్ద్రః॑ । ప్ర స్వాం మ॒తిమ॑తిర॒చ్ఛాశ॑దానః । విష్ణుం॑ దే॒వం
వరు॑ణమూ॒తయే॒ భగ᳚మ్ । మేద॑సా దే॒వా వ॒పయా॑ యజధ్వమ్ । తా నో॑ య॒జ్ఞమాగ॑తం
వి॒శ్వధే॑నా । ప్ర ॒జావ॑ద॒స్మే ద్రవి॑ణే॒హ ధ॑త్తమ్ । మేద॑సా దే॒వా వ॒పయా॑
యజధ్వమ్ । విష్ణుం॑ చ దే॒వం వరు॑ణం చ రా॒తిమ్ ॥ ౨। ౮। ౪। ౪॥
౨౭ తా నో॒ అమీ॑వా అప॒బాధ॑మానౌ । ఇ॒మం య॒జ్ఞం జు॒షమా॑ణా॒వుపేత᳚మ్ । విష్ణూ ॑వరుణా
యు॒వమ॑ధ్వ॒రాయ॑ నః । వి॒శే జనా॑య॒ మహి॒ శర్మ॑ యచ్ఛతమ్ । దీ॒ర్ఘప్ర ॑యజ్యూ
హ॒విషా॑ వృధా॒నా । జ్యోతి॒షాఽరా॑తీర్దహతం॒ తమాꣳ
’సి । యయో॒రోజ॑సా స్కభి॒తా
రజాꣳ
’సి । వీ॒ర్యే॑భిర్వీ॒రత॑మా॒ శవి॑ష్ఠా । యాఽపత్యే॑తే॒ అప్ర తీత్తా
॑ ॒
సహో॑భిః । విష్ణూ ॑ అగ॒న్వరు॑ణా పూ॒ర్వహూ॑తౌ ॥ ౨। ౮। ౪। ౫॥
౨౮ విష్ణూ ॑వరుణావభిశస్తి॒పా వా᳚మ్ । దే॒వా య॑జన్త హ॒విషా॑ ఘృ॒తేన॑ ।
అపామీ॑వాꣳ సేధతꣳ ర॒క్షస॑శ్చ । అథా॑ ధత్తం॒ యజ॑మానాయ॒ శం యోః ।
అ॒ꣳహో॒ముచా॑ వృష॒భా సు॒ప్రతూ᳚ర్తీ । దే॒వానాం᳚ దే॒వత॑మా॒ శచి॑ష్ఠా ।
విష్ణూ ॑వరుణా॒ ప్రతి॑హర్యతం నః । ఇ॒దం నరా॒ ప్రయ॑తమూ॒తయే॑ హ॒విః । మ॒హీ ను
ద్యావా॑పృథి॒వీ ఇ॒హ జ్యేష్ఠే ᳚ । రు॒చా భ॑వతాꣳ శు॒చయ॑ద్భిర॒ర్కైః ॥ ౨। ౮। ౪। ౬॥

౨౯ యథ్సీం॒ వరి॑ష్ఠే బృహ॒తీ వి॑మి॒న్వన్ । నృ॒వద్భ్యో॒ఽక్షా
ప॑ప్రథా॒నేభి॒రేవైః᳚ । ప్ర పూ᳚ర్వ॒జే పి॒తరా॒ నవ్య॑సీభిః । గీ॒ర్భిః
కృ॑ణుధ్వ॒ꣳ సద॑నే ఋ॒తస్య॑ । ఆ నో᳚ ద్యావాపృథివీ॒ దైవ్యే॑న । జనే॑న
యాతం॒ మహి॑ వాం॒ వరూ॑థమ్ । స ఇథ్స్వపా॒ భువ॑నేష్వాస । య ఇ॒మే ద్యావా॑పృథి॒వీ
జ॒జాన॑ । ఉ॒ర్వీ గ॑భీ॒రే రజ॑సీ సు॒మేకే᳚ । అ॒వ॒ꣳశే ధీరః॒ శచ్యా॒
సమై ॑రత్ ॥ ౨। ౮। ౪। ౭॥
౩౦ భూరిం॒ ద్వే అచ॑రన్తీ॒ చర॑న్తమ్ । ప॒ద్వన్తం॒ గర్భ॑మ॒పదీ॑ దధాతే ।
నిత్యం॒ న సూ॒నుం పి॒త్రోరు॒పస్థే ᳚ । తం పి॑పృతꣳ రోదసీ సత్య॒వాచ᳚మ్
। ఇ॒దం ద్యా॑వాపృథివీ స॒త్యమ॑స్తు । పిత॒ర్మాత॒ర్యది॒హోప॑బ్రు వే
॒ వా᳚మ్ ।
భూ॒తం దే॒వానా॑మవ॒మే అవో॑భిః । విద్యామే॒షం వృ॒జనం॑ జీ॒రదా॑నుమ్ । ఉ॒ర్వీ
పృ॒థ్వీ బ॑హు॒లే దూ॒రే అ॑న్తే । ఉప॑బ్రువే॒ నమ॑సా య॒జ్ఞే అ॒స్మిన్ । దధా॑తే॒
యే సు॒భగే॑ సు॒ప్రతూ᳚ర్తీ । ద్యావా॒ రక్ష॑తం పృథి॒వీ నో॒ అభ్వా᳚త్ । యా జా॒తా
ఓష॑ధ॒యోఽతి॒విశ్వాః᳚ పరి॒ష్ఠాః । యా ఓష॑ధయః॒ సోమ॑ రాజ్ఞీరశ్వావ॒తీꣳ
సో॑మవ॒తీమ్ । ఓష॑ధీ॒రితి॑ మాతరో॒ఽన్యా వో॑ అ॒న్యామ॑వతు ॥ ౨। ౮। ౪। ౮॥ హ॒విర్నో॑
దాద్బభూవ రా॒తిం పూ॒ర్వహూ॑తావ॒ర్కైరై ॑రద॒స్మిన్పఞ్చ॑ చ ॥ ౪॥
౩౧ శుచిం॒ ను స్తోమ॒గ్గ్ ॒ శ్నథ॑ద్వృ॒త్రమ్ । ఉ॒భా వా॑మిన్ద్రాగ్నీ॒ ప్రచ॑ర్ష ॒ణిభ్యః॑
। ఆవృ॑త్రహణా గీ॒ర్భిర్విప్రః॑ । బ్రహ్మ॑ణస్పతే॒ త్వమ॒స్య య॒న్తా । సూ॒క్తస్య॑
బోధి॒ తన॑యం చ జిన్వ । విశ్వం॒ తద్భ॒ద్రం యద॒వన్తి॑ దే॒వాః । బృ॒హద్వ॑దేమ
వి॒దథే॑ సు॒వీరాః᳚ । స ఈꣳ
’ స॒త్యేభిః॒ సఖి॑భిః శు॒చద్భిః॑ । గోధా॑యసం॒
వి ధ॑న॒సైర॑తర్దత్ । బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒ర్వృష॑భిర్వ॒రాహైః᳚ ॥ ౨। ౮। ౫। ౧॥
౩౨ ఘ॒ర్మస్వే॑దేభి॒ర్ద్రవి॑ణం॒ వ్యా॑నట్ । బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతే॑రభవద్యథా వ॒శమ్ ।
స॒త్యో మ॒న్యుర్మహి॒ కర్మా॑ కరిష్య॒తః । యో గా ఉ॒దాజ॒థ్స ది॒వే వి చా॑భజత్ ।
మ॒హీవ॑ రీ॒తిః శవ॑సా సర॒త్పృథ॑క్ । ఇన్ధా ॑నో అ॒గ్నిం వ॑నవద్వనుష్య॒తః ।
కృ॒తబ్ర ॑హ్మా శూశువద్రా ॒తహ॑వ్య॒ ఇత్ । జా॒తేన॑ జా॒తమతి॒ సృత్ప్రసృꣳ
’సతే ।
యం యం॒ యుజం॑ కృణు॒తే బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతిః॑ । బ్రహ్మ॑ణస్పతే సు॒యమ॑స్య వి॒శ్వహా᳚

॥ ౨। ౮। ౫। ౨॥
౩౩ రా॒యః స్యా॑మ ర॒థ్యో॑ వివ॑స్వతః । వీ॒రేషు॑ వీ॒రాꣳ ఉప॑పృఙ్గ్ధి న॒స్త్వమ్
। యదీశా॑నో॒ బ్రహ్మ॑ణా॒ వేషి॑ మే॒ హవ᳚మ్ । స ఇజ్జనే॑న॒ స వి॒శా స జన్మ॑నా ।
స పు॒త్రైర్వాజం॑ భరతే॒ ధనా॒ నృభిః॑ । దే॒వానాం॒ యః పి॒తర॑మా॒వివా॑సతి ।
శ్ర ॒ద్ధామ॑నా హ॒విషా॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి᳚మ్ । యాస్తే॑ పూష॒న్నా వో॑ అ॒న్తః । శు॒క్రం
తే॑ అ॒న్యత్పూ॒షేమా ఆశాః᳚ । ప్రప॑థే ప॒థామ॑జనిష్ట పూ॒షా ॥ ౨। ౮। ౫। ౩॥
౩౪ ప్రప॑థే ది॒వః ప్రప॑థే పృథి॒వ్యాః । ఉ॒భే అ॒భి ప్రి ॒యత॑మే స॒ధస్థే ᳚
। ఆ చ॒ పరా॑ చ చరతి ప్రజా॒నన్ । పూ॒షా సు॒బన్ధు ర్ది॑ వ
॒ ఆపృ॑థి॒వ్యాః ।
ఇ॒డస్పతి॑ర్మ॒ఘవా॑ ద॒స్మవ॑ర్చాః । తం దే॒వాసో॒ అద॑దుః సూ॒ర్యాయై ᳚ । కామే॑న
కృ॒తం త॒వస॒గ్గ్ ॒ స్వఞ్చ᳚మ్ । అ॒జాశ్వః॑ పశు॒పా వాజ॑బస్త్యః । ధి॒యంజి
॒ ॒న్వో
విశ్వే॒ భువ॑నే॒ అర్పి॑తః । అష్ట్రాం᳚ పూ॒షా శి॑థి॒రాము॒ద్వరీ॑వృజత్ ॥ ౨। ౮। ౫। ౪॥
౩౫ సం॒చక్షా॑ణో॒ భువ॑నా దే॒వ ఈ॑యతే । శుచీ॑ వో హ॒వ్యా మ॑రుతః॒ శుచీ॑నామ్ ।
శుచిꣳ
’ హినోమ్యధ్వ॒రꣳ శుచి॑భ్యః । ఋ॒తేన॑ స॒త్యమృత॒సాప॑ ఆయన్ ।
శుచి॑జన్మానః॒ శుచ॑యః పావ॒కాః । ప్ర చి॒త్రమ॒ర్కం గృ॑ణ॒తే తు॒రాయ॑ ।

మారు॑తాయ॒ స్వత॑వసే భరధ్వమ్ । యే సహాꣳ
’సి॒ సహ॑సా॒ సహ॑న్తే । రేజ॑తే అగ్నే
పృథి॒వీ మ॒ఖేభ్యః॑ । అꣳసే॒ష్వా మ॑రుతః ఖా॒దయో॑ వః ॥ ౨। ౮। ౫। ౫॥

౩౬ వక్ష॑స్సు రు॒క్మా ఉప॑శిశ్రియా॒ణాః । వి వి॒ద్యుతో॒ న వృ॒ష్టిభీ॑ రుచా॒నాః
। అను॑ స్వ॒ధామాయుధై॑ ర్యచ్ఛ
॒ ॑మానాః । యా వః॒ శర్మ॑ శశమా॒నాయ॒ సన్తి॑
॒
। త్రి ధాతూ ॑ని దా॒శుషే॑ యచ్ఛ॒తాధి॑ । అ॒స్మభ్యం॒ తాని॑ మరుతో॒ వియ॑న్త ।
ర॒యిం నో॑ ధత్త వృషణః సు॒వీర᳚మ్ । ఇ॒మే తు॒రం మ॒రుతో॑ రామయన్తి । ఇ॒మే సహః॒
సహ॑స॒ ఆన॑మన్తి । ఇ॒మే శꣳసం॑ వనుష్య॒తో నిపా᳚న్తి ॥ ౨। ౮। ౫। ౬॥
౩౭ గు॒రుద్వేషో॒ అర॑రుషే దధన్తి । అ॒రా ఇ॒వేదచ॑రమా॒ అహే॑వ । ప్ర ప్ర ॑జాయన్తే॒
అక॑వా॒ మహో॑భిః । పృశ్నేః᳚ పు॒త్రా ఉ॑ప॒మాసో॒ రభి॑ష్ఠాః । స్వయా॑ మ॒త్యా
మ॒రుతః॒ సంమి॑మిక్షుః । అను॑ తే దాయి మ॒హ ఇ॑న్ద్రి॒యాయ॑ । స॒త్రా తే॒ విశ్వ॒మను॑
వృత్ర ॒హత్యే᳚ । అను॑ క్ష॒త్త్రమను॒ సహో॑ యజత్ర । ఇన్ద్ర॑ దే॒వేభి॒రను॑ తే

నృ॒షహ్యే᳚ । య ఇన్ద్ర॒ శుష్మో॑ మఘవన్తే॒ అస్తి॑ ॥ ౨। ౮। ౫। ౭॥
౩౮ శిక్షా॒ సఖి॑భ్యః పురుహూత॒ నృభ్యః॑ । త్వꣳ హి దృ॒ఢా మ॑ఘవ॒న్విచే॑తాః
। అపా॑వృధి॒ పరి॑వృతిం॒ న రాధః॑ । ఇన్ద్రో॒ రాజా॒ జగ॑తశ్చర్షణీ॒నామ్ ।
అధి॒క్షమి॒ విషు॑రూపం॒ యదస్తి॑ । తతో॑ దదాతు దా॒శుషే॒ వసూ॑ని । చోద॒ద్రాధ॒
ఉప॑స్తుతశ్చిద॒ర్వాక్ । తము॑ ష్టుహి॒ యో అ॒భిభూ᳚త్యోజాః । వ॒న్వన్నవా॑తః పురుహూ॒త
ఇన్ద్రః॑ । అషా॑ఢము॒గ్ర ꣳ సహ॑మానమా॒భిః ।
౩౯ గీ॒ర్భిర్వ॑ర్ధ వృష॒భం చ॑ర్షణీ॒నామ్ । స్థూ ॒రస్య॑ రా॒యో బృ॑హ॒తో య
ఈశే᳚ । తము॑ ష్టవామ వి॒దథే॒ష్విన్ద్ర᳚మ్ । యో వా॒యునా॒ జయ॑తి॒ గోమ॑తీషు । ప్ర
ధృ॑ష్ణు ॒యా న॑యతి॒ వస్యో॒ అచ్ఛ॑ । ఆ తే॒ శుష్మో॑ వృష॒భ ఏ॑తు ప॒శ్చాత్
। ఓత్త॒రాద॑ధ॒రాగా పు॒రస్తా ᳚త్ । ఆ వి॒శ్వతో॑ అ॒భి సమే᳚త్వ॒ర్వాఙ్ । ఇన్ద్ర॑
ద్యు॒మ్నꣳ సువ॑ర్వద్ధేహ్య॒స్మే ॥ ౨। ౮। ౫। ౮॥ వ॒రాహై ᳚ర్వి॒శ్వహా॑ఽజనిష్ట
పూ॒షోద్వరీ॑వృజత్ఖా ॒దయో॑ వః పా॒న్త్యస్త్యా॒భిర్నవ॑ చ ॥ ౫॥
౪౦ ఆ దే॒వో యా॑తు సవి॒తా సు॒రత్నః॑ । అ॒న్త॒రి॒క్ష॒ప్రా వహ॑మానో॒ అశ్వైః᳚ । హస్తే॒
దధా॑నో॒ నర్యా॑ పు॒రూణి॑ । ని॒వే॒శయ॑న్చ ప్రసు॒వఞ్చ॒ భూమ॑ । అ॒భీవృ॑తం॒
కృశ॑నైర్వి॒శ్వరూ॑పమ్ । హిర॑ణ్యశమ్యం యజ॒తో బృ॒హన్త᳚మ్ । ఆస్థా ॒ద్రథꣳ
’
సవి॒తా చి॒త్రభా॑నుః । కృ॒ష్ణా రజాꣳ

’సి॒ తవి॑షీం॒ దధా॑నః । సఘా॑
నో దే॒వః స॑వి॒తా స॒వాయ॑ । ఆసా॑విష॒ద్వసు॑పతి॒ర్వసూ॑ని ॥ ౨। ౮। ౬। ౧॥

౪౧ వి॒శ్రయ॑మాణో॒ అమ॑తిమురూ॒చీమ్ । మ॒ర్త॒భోజ॑న॒మధ॑ రాసతే న । వి
జనా᳚ఞ్ఛ్యా॒వాః శి॑తి॒పాదో॑ అఖ్యన్ । రథ॒ꣳ హిర॑ణ్యప్ర ఉగం॒ వహ॑న్తః
। శశ్వ॒ద్దిశః॑ సవి॒తుర్దైవ్య॑స్య । ఉ॒పస్థే ॒ విశ్వా॒ భువ॑నాని తస్థుః । వి
సు॑ప॒ర్ణో అ॒న్తరి॑క్షాణ్యఖ్యత్ । గ॒భీ॒రవే॑పా॒ అసు॑రః సునీ॒థః । క్వే॑దానీ॒ꣳ
సూర్యః॒ కశ్చి॑కేత । క॒త॒మాం ద్యాꣳ ర॒శ్మిర॒స్యాత॑తాన ॥ ౨। ౮। ౬। ౨॥
౪౨ భగం॒ ధియం॑ వా॒జయ॑న్తః॒ పుర॑న్ధిమ్ । నరా॒శꣳసో॒ గ్నాస్పతి॑ర్నో అవ్యాత్ ।
ఆఽయే వా॒మస్య॑ సంగ॒థే ర॑యీ॒ణామ్ । ప్రి ॒యా దే॒వస్య॑ సవి॒తుః స్యా॑మ । ఆ నో॒
విశ్వే॒ అస్క్రా॑ గమన్తు దే॒వాః । మి॒త్రో అ॑ర్య॒మా వరు॑ణః స॒జోషాః᳚ । భువ॒న్॒

యథా॑ నో॒ విశ్వే॑ వృ॒ధాసః॑ । కర᳚న్థ్సు॒షాహా॑ విథు॒రం న శవః॑ । శం నో॑
దే॒వా వి॒శ్వదే॑వా భవన్తు । శꣳ సర॑స్వతీ స॒హ ధీ॒భిర॑స్తు ॥ ౨। ౮। ౬। ౩॥
౪౩ శమ॑భి॒షాచః॒ శము॑ రాతి॒షాచః॑ । శం నో॑ ది॒వ్యాః పార్థి ॑వాః॒ శం నో॒
అప్యాః᳚ । యే స॑వి॒తుః స॒త్యస॑వస్య॒ విశ్వే᳚ । మి॒త్రస్య॑ వ్ర ॒తే వరు॑ణస్య దే॒వాః
। తే సౌభ॑గం వీ॒రవ॒ద్గోమ॒దప్నః॑ । దధా॑తన॒ ద్రవి॑ణం చి॒త్రమ॒స్మే । అగ్నే॑
యా॒హి దూ॒త్యం॑ వారి॑షేణ్యః । దే॒వాꣳ అచ్ఛా᳚ బ్రహ్మ॒కృతా॑ గ॒ణేన॑ । సర॑స్వతీం
మ॒రుతో॑ అ॒శ్వినా॒ఽపః । య॒క్షి॒ దే॒వాన్ర ॑త్న॒ధేయా॑య॒ విశ్వాన్॑ ॥ ౨। ౮। ౬। ౪॥
౪౪ ద్యౌః పి॑తః॒ పృథి॑వి॒ మాత॒రధ్రు ॑క్ । అగ్నే᳚ భ్రాతర్వసవో మృ॒డతా॑ నః ।
విశ్వ॑ ఆదిత్యా అదితే స॒జోషాః᳚ । అ॒స్మభ్య॒ꣳ శర్మ॑ బహు॒లం వియ॑న్త ।
విశ్వే॑ దేవాః శ‍ృణు॒తేమꣳ హవం॑ మే । యే అ॒న్తరి॑క్షే॒ య ఉప॒ ద్యవి॒ ష్ఠ ।
యే అ॑గ్నిజి॒హ్వా ఉ॒త వా॒ యజ॑త్రాః । ఆ॒సద్యా॒స్మిన్బ॒ర్॒హిషి॑ మాదయధ్వమ్ । ఆ వాం᳚
మిత్రావరుణా హ॒వ్యజు॑ష్టిమ్ । నమ॑సా దేవా॒వవ॑సాఽఽవవృత్యామ్ ॥ ౨। ౮। ౬। ౫॥
౪౫ అ॒స్మాకం॒ బ్రహ్మ॒ పృత॑నాసు సహ్యా అ॒స్మాక᳚మ్ । వృ॒ష్టిర్ది ॒వ్యా సు॑పా॒రా ।
యు॒వం వస్త్రా ॑ణి పీవ॒సా వ॑సాథే । యు॒వోరచ్ఛి॑ద్రా ॒ మన్త॑వో హ॒ సర్గాః᳚ ।
అవా॑తిరత॒మనృ॑తాని॒ విశ్వా᳚ । ఋ॒తేన॑ మిత్రావరుణా సచేథే । తథ్సు వాం᳚
మిత్రావరుణా మహి॒త్వమ్ । ఈ॒ర్మా త॒స్థుషీ॒రహ॑భిర్దుదుహ్రే । విశ్వాః᳚ పిన్వథ॒
స్వస॑రస్య॒ ధేనాః᳚ । అను॑ వా॒మేకః॑ ప॒విరావ॑వర్తి ॥ ౨। ౮। ౬। ౬॥
౪౬ యద్బꣳహి॑ష్ఠం॒ నాతి॒విదే॑ సుదానూ । అచ్ఛి॑ద్ర ॒ꣳ శర్మ॒ భువ॑నస్య గోపా
। తతో॑ నో మిత్రావరుణావవీష్టమ్ । సిషా॑సన్తో జీగి॒వాꣳసః॑ స్యామ । ఆ నో॑ మిత్రావరుణా
హ॒వ్యదా॑తిమ్ । ఘృ॒తైర్గవ్యూ॑తిముక్షత॒మిడా॑భిః । ప్రతి॑వా॒మత్ర ॒ వర॒మా జనా॑య
। పృ॒ణీ॒తము॒ద్నో ది॒వ్యస్య॒ చారోః᳚ । ప్ర బా॒హవా॑ సిసృతం జీ॒వసే॑ నః । ఆ నో॒
గవ్యూ॑తిముక్షతం ఘృ॒తేన॑ ॥ ౨। ౮। ౬। ౭॥
౪౭ ఆ నో॒ జనే᳚ శ్రవయతం యువానా । శ్రు ॒తం మే॑ మిత్రావరుణా॒ హవే॒మా । ఇ॒మా
రు॒ద్రాయ॑
స్థి ॒రధ॑న్వనే॒ గిరః॑ । క్షి॒ప్రేష॑వే దే॒వాయ॑ స్వ॒ధామ్నే᳚ । అషా॑ఢాయ॒

సహ॑మానాయ మీ॒ఢుషే᳚ । తి॒గ్మాయు॑ధాయ భరతా శ‍ృ॒ణోత॑న । త్వా ద॑త్తేభీ రుద్ర ॒
శంత॑మేభిః । శ॒తꣳ హిమా॑ అశీయ భేష॒జేభిః॑ । వ్య॑స్మద్ద్వేషో॑ విత॒రం
వ్యꣳహః॑ । వ్యమీ॑వాగ్శ్చాతయస్వా॒ విషూ॑చీః ॥ ౨। ౮। ౬। ౮॥
౪౮ అర్హ ॑న్బిభర్షి ॒ మా న॑స్తో ॒కే । ఆ తే॑ పితర్మరుతాꣳ సు॒మ్నమే॑తు । మా నః॒
సూర్య॑స్య సం॒దృశో॑ యుయోథాః । అ॒భి నో॑ వీ॒రో అర్వ॑తి క్షమేత । ప్రజా॑యేమహి
రుద్ర ప్ర ॒జాభిః॑ । ఏ॒వా బ॑భ్రో వృషభ చేకితాన । యథా॑ దేవ॒ న హృ॑ణీ॒షే
న హꣳసి॑ । హా॒వ॒న॒శ్రూర్నో॑ రుద్రే ॒హ బో॑ధి । బృ॒హద్వ॑దేమ వి॒దథే॑
సు॒వీరాః᳚ । పరి॑ ణో రు॒ద్రస్య॑ హే॒తిః స్తు॒హి శ్రు ॒తమ్ । మీఢు॑ష్ట ॒మార్హ ॑న్బిభర్షి
। త్వమ॑గ్నే రు॒ద్ర ఆ వో॒ రాజా॑నమ్ ॥ ౨। ౮। ౬। ౯॥ వసూ॑ని తతానాస్తు॒ విశ్వాన్॑
వవృత్యాం
వవర్తి ఘృ॒తేన॒ విషూ॑చీః శ్రు ॒తం ద్వే చ॑ ॥ ౬॥
౪౯ సూఱ్యో॑ దే॒వీము॒షస॒ꣳ రోచ॑మానా॒ మర్యః॑ । న యోషా॑మ॒భ్యే॑తి ప॒శ్చాత్
। యత్రా ॒ నరో॑ దేవ॒యన్తో॑ యు॒గాని॑ । వి॒త॒న్వతే॒ ప్రతి॑ భ॒ద్రాయ॑ భ॒ద్రమ్ ।
భ॒ద్రా అశ్వా॑ హ॒రితః॒ సూర్య॑స్య । చి॒త్రా ఏద॑గ్వా అను॒మాద్యా॑సః । న॒మ॒స్యన్తో॑
ది॒వ ఆ పృష్ఠమ॒ స్థుః
॑ । పరి॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ య॑న్తి స॒ద్యః । తథ్సూర్య॑స్య
దేవ॒త్వం తన్మ॑హి॒త్వమ్ । మ॒ధ్యా కర్తో ॒ర్విత॑త॒ꣳ సంజ॑భార ॥ ౨। ౮। ౭। ౧॥
౫౦ య॒దేదయు॑క్త హ॒రితః॑ స॒ధస్థా ᳚త్ । ఆద్రాత్రీ ॒ వాస॑స్తనుతే సి॒మస్మై᳚ ।
తన్మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్యాభి॒చక్షే᳚ । సూఱ్యో॑ రూ॒పం కృ॑ణుతే॒ ద్యోరు॒పస్థే ᳚ ।
అ॒న॒న్తమ॒న్యద్రుశ॑దస్య॒ పాజః॑ । కృ॒ష్ణమ॒న్యద్ధ ॒రితః॒ సంభ॑రన్తి ।
అ॒ద్యా దే॑వా॒ ఉది॑తా॒ సూర్య॑స్య । నిరꣳహ॑సః పిపృ॒తాన్నిర॑వ॒ద్యాత్ । తన్నో॑
మి॒త్రో వరు॑ణో మామహన్తామ్ । అది॑తిః॒ సిన్ధుః॑ పృథి॒వీ ఉ॒త ద్యౌః ॥ ౨। ౮। ౭। ౨॥
౫౧ ది॒వో రు॒క్మ ఉ॑రు॒చక్షా॒ ఉదే॑తి । దూ॒రేఅ॑ర్థస్త॒రణి॒ర్భ్రాజ॑మానః । నూ॒నం
జనాః॒ సూర్యే॑ణ॒ ప్రసూ॑తాః । ఆయన్నర్థా ॑ని కృ॒ణవ॒న్నపాꣳ
’సి । శం నో॑ భవ॒
చక్ష॑సా॒ శం నో॒ అహ్నా᳚ । శం భా॒నునా॒ శꣳ హి॒మాశం ఘృ॒ణేన॑ । యథా॒
శమ॒స్మై శమస॑ద్దురో॒ణే । తథ్సూ᳚ర్య॒ ద్రవి॑ణం ధే॒హి చి॒త్రమ్ । చి॒త్రం

దే॒వానా॒ముద॑గా॒దనీ॑కమ్ । చక్షు॑ర్మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్యా॒గ్నేః ॥ ౨। ౮। ౭। ౩॥
౫౨ ఆప్రా ॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ అ॒న్తరి॑క్షమ్ । సూర్య॑ ఆ॒త్మా జగ॑తస్త॒స్థుష॑శ్చ ।
త్వష్టా ॒ దధ॒త్తన్న॑స్తు॒రీప᳚మ్ । త్వష్టా ॑ వీ॒రం పి॒శఙ్గ ॑రూపః । దశే॒మం
త్వష్టు ॑ర్జనయన్త॒ గర్భ᳚మ్ । అత॑న్ద్రాసో యువ॒తయో॒ బిభ॑ర్త్రమ్ । తి॒గ్మానీ॑క॒గ్గ్ ॒
స్వయ॑శసం॒జనే॑షు । వి॒రోచ॑మానం॒ పరి॑షీం నయన్తి । ఆవిష్ట్యో॑ వర్ధతే॒
చారు॑రాసు । జి॒హ్మానా॑మూ॒ర్ధ్వః స్వయ॑శా ఉ॒పస్థే ᳚ ॥ ౨। ౮। ౭। ౪॥
౫౩ ఉ॒భే త్వష్టు ॑ర్బిభ్యతు॒ర్జాయ॑మానాత్ । ప్ర ॒తీచీ॑ సి॒ꣳహం ప్రతి॑జోషయేతే
। మి॒త్రో జనా॒న్ ప్రసమి॑త్ర । అ॒యం మి॒త్రో న॑మ॒స్యః॑ సు॒శేవః॑ । రాజా॑
సుక్ష॒త్రో అ॑జనిష్ట వే॒ధాః । తస్య॑ వ॒యꣳ సు॑మ॒తౌ య॒జ్ఞియ॑స్య । అపి॑
భ॒ద్రే సౌ॑మన॒సే స్యా॑మ । అ॒న॒మీ॒వాస॒ ఇడ॑యా॒ మద॑న్తః । మి॒తజ్మ॑వో॒
వరి॑మ॒న్నా పృ॑థి॒వ్యాః । ఆ॒ది॒త్యస్య॑ వ్ర ॒తము॑ప॒క్ష్యన్తః॑ ॥ ౨। ౮। ౭। ౫॥
౫౪ వ॒యం మి॒త్రస్య॑ సుమ॒తౌ స్యా॑మ । మి॒త్రం న ఈꣳ శిమ్యా॒ గోషు॑ గ॒వ్యవ॑త్ ।
స్వా॒ధియో॑ వి॒దథే॑ అ॒ప్స్వజీ॑జనన్ । అరే॑జయతా॒ꣳ రోద॑సీ॒ పాజ॑సా గి॒రా ।
ప్రతి॑ ప్రి ॒యం య॑జ॒తం జ॒నుషా॒మవః॑ । మ॒హాꣳ ఆ॑ది॒త్యో నమ॑సోప॒సద్యః॑
। యా॒త॒యజ్జ నో
॑ గృణ॒తే సు॒శేవః॑ । తస్మా॑ ఏ॒తత్పన్య॑తమాయ॒ జుష్ట మ్
᳚ । అ॒గ్నౌ
మి॒త్రాయ॑ హ॒విరాజు॑హోత । ఆ వా॒ꣳ రథో॒ రోద॑సీ బద్బధా॒నః ॥ ౨। ౮। ౭। ౬॥
౫౫ హి॒ర॒ణ్యయో॒ వృష॑భిర్యా॒త్వశ్వైః᳚ । ఘృ॒తవ॑ర్తనిః ప॒విభీ॑ రుచా॒నః
। ఇ॒షాం వో॒ఢా నృ॒పతి॑ర్వా॒జినీ॑వాన్ । స ప॑ప్రథా॒నో అ॒భి పఞ్చ॒భూమ॑ ।
త్రి ॒వ॒న్ధు ॒రో మన॒సాఽఽయా॑తు యు॒క్తః । విశో॒ యేన॒ గచ్ఛ॑థో దేవ॒యన్తీః᳚ ।
కుత్రా ॑చి॒ద్యామ॑మశ్వినా॒ దధా॑నా । స్వశ్వా॑ య॒శసాఽఽయా॑తమ॒ర్వాక్ । దస్రా ॑
ని॒ధిం మధు॑మన్తం పిబాథః । వి వా॒ꣳ రథో॑ వ॒ధ్వా॑ యాద॑మానః ॥ ౨। ౮। ౭। ౭॥
౫౬ అన్తా᳚న్ది ॒వో బా॑ధతే వర్త॒నిభ్యా᳚మ్ । యు॒వోః శ్రియం॒ పరి॒ యోషా॑ వృణీత । సూరో॑
దుహి॒తా పరి॑తక్మియాయామ్ । యద్దే ॑వ॒యన్త॒మవ॑థః॒ శచీ॑భిః । పరిఘ్ర ॒ꣳ
సవాం॒ మనా॑వాం॒ వయో॑గామ్ । యో హ॒ స్య వాꣳ
’ రథిరా॒ వస్త॑ ఉ॒స్రాః । రథో॑
యుజా॒నః ప॑రి॒యాతి॑ వ॒ర్తిః । తేన॑ నః॒ శం యోరు॒షసో॒ వ్యు॑ష్టౌ । న్య॑శ్వినా

వహతం య॒జ్ఞే అ॒స్మిన్ । యు॒వం భు॒జ్యుమవ॑విద్ధ ꣳ సము॒ద్రే ॥ ౨। ౮। ౭। ౮॥
౫౭ ఉదూ॑హథు॒రర్ణ ॑సో॒ అస్రి ॑ధానైః । ప॒త॒త్రిభి॑రశ్ర ॒మైర॑వ్య॒థిభిః॑ ।
ద॒ꣳసనా॑భిరశ్వినా పా॒రయ॑న్తా । అగ్నీ॑షోమా॒ యో అ॒ద్య వా᳚మ్ । ఇ॒దం వచః॑
సప॒ర్యతి॑ । తస్మై॑ ధత్తꣳ సు॒వీర్య᳚మ్ । గవాం॒ పోష॒గ్గ్ ॒ స్వశ్వి॑యమ్ । యో
అ॒గ్నీషోమా॑ హ॒విషా॑ సప॒ర్యాత్ । దే॒వ॒ద్రీచా॒ మన॑సా॒ యో ఘృ॒తేన॑ । తస్య॑
॒ ꣳ ర॑క్షతం పా॒తమꣳహ॑సః ॥ ౨। ౮। ౭। ౯॥
వ్ర త
౫౮ వి॒శే జనా॑య॒ మహి॒ శర్మ॑ యచ్ఛతమ్ । అగ్నీ॑షోమా॒ య ఆహు॑తిమ్ । యో వాం॒
దాశా᳚ద్ధ ॒విష్కృ॑తిమ్ । స ప్ర ॒జయా॑ సు॒వీర్య᳚మ్ । విశ్వ॒మాయు॒ర్వ్య॑శ్నవత్
। అగ్నీ॑షోమా॒ చేతి॒ తద్వీ॒ర్యం॑ వామ్ । యదము॑ష్ణీతమవ॒సం ప॒ణిం గోః ।
అవా॑తిరతం॒ ప్రథ॑యస్య॒ శేషః॑ । అవి॑న్దతం॒ జ్యోతి॒రేకం॑ బ॒హుభ్యః॑ ।
అగ్నీ॑షోమావి॒మꣳ సుమేఽగ్నీ॑షోమా హ॒విషః॒ ప్రస్థి ॑తస్య ॥ ౨। ౮। ౭। ౧౦॥ జ॒భా॒ర॒
ద్యౌర॒గ్నేరు॒పస్థ ॑ ఉప॒క్ష్యన్తో॑ బద్బధా॒నో యాద॑మానః సము॒ద్రేఽꣳహ॑సః॒
ప్రస్థి ॑తస్య ॥ ౭॥
౫౯ అ॒హమ॑స్మి ప్రథమ॒జా ఋ॒తస్య॑ । పూర్వం॑ దే॒వేభ్యో॑ అ॒మృత॑స్య॒
నాభిః॑ । యో మా॒ దదా॑తి॒ స ఇదే॒వ మాఽఽవాః᳚ । అ॒హమన్న॒మన్న॑మ॒దన్త॑మద్మి ।
పూర్వ॑మ॒గ్నేరపి॑ దహ॒త్యన్న᳚మ్ । య॒త్తౌ హా॑ఽఽసాతే అహముత్త॒రేషు॑ । వ్యాత్త॑మస్య
ప॒శవః॑ సు॒జమ్భ᳚మ్ । పశ్య॑న్తి॒ ధీరాః॒ ప్రచ॑రన్తి॒ పాకాః᳚ । జహా᳚మ్య॒న్యం
న జ॑హామ్య॒న్యమ్ । అ॒హమన్నం॒ వశ॒మిచ్చ॑రామి ॥ ౨। ౮। ౮। ౧॥
౬౦ స॒మా॒నమర్థం॒ పర్యే॑మి భు॒ఞ్జత్ । కో మామన్నం॑ మను॒ష్యో॑ దయేత । పరా॑కే॒
అన్నం॒ నిహి॑తం లో॒క ఏ॒తత్ । విశ్వై᳚ర్దే ॒వైః పి॒తృభి॑ర్గు ॒ప్తమన్న᳚మ్ ।
యద॒ద్యతే॑ లు॒ప్యతే॒ యత్ప॑రో॒ప్యతే᳚ । శ॒త॒త॒మీ సా త॒నూర్మే॑ బభూవ ।
మ॒హాన్తౌ ॑ చ॒రూ స॑కృద్దు ॒గ్ధేన॑ పప్రౌ । దివం॑ చ॒ పృశ్ని॑ పృథి॒వీం
చ॑ సా॒కమ్ । తథ్సం॒పిబ॑న్తో॒ న మి॑నన్తి వే॒ధసః॑ । నైతద్భూయో॒ భవ॑తి॒
నో కనీ॑యః ॥ ౨। ౮। ౮। ౨॥
౬౧ అన్నం॑ ప్రా ॒ణమన్న॑మపా॒నమా॑హుః । అన్నం॑ మృ॒త్యుం తము॑ జీ॒వాతు॑మాహుః ।

అన్నం॑
బ్ర ॒హ్మాణో॑ జ॒రసం॑ వదన్తి । అన్న॑మాహుః ప్ర ॒జన॑నం ప్ర ॒జానా᳚మ్ । మోఘ॒మన్నం॑
విన్దతే॒ అప్ర ॑చేతాః । స॒త్యం బ్ర ॑వీమి వ॒ధ ఇథ్స తస్య॑ । నార్య॒మణం॒ పుష్య॑తి॒
నో సఖా॑యమ్ । కేవ॑లాఘో భవతి కేవలా॒దీ । అ॒హం మే॒ఘః స్త॒నయ॒న్వర్ష ॑న్నస్మి ।
మామ॑దన్త్య॒హమ॑ద్మ్య॒న్యాన్ ॥ ౨। ౮। ౮। ౩॥
౬౨ అ॒హꣳ సద॒మృతో॑ భవామి । మదా॑ది॒త్యా అధి॒ సర్వే॑ తపన్తి । దే॒వీం
వాచ॑మజనయన్త॒ యద్వాగ్వద॑న్తీ । అ॒న॒న్తామన్తా॒దధి॒నిర్మి॑తాం మ॒హీమ్ । యస్యాం᳚
దే॒వా అ॑దధు॒ర్భోజ॑నాని । ఏకా᳚క్షరాం ద్వి॒పదా॒ꣳ షట్ప॑దాం చ । వాచం॑
దే॒వా ఉప॑జీవన్తి॒ విశ్వే᳚ । వాచం॑ దే॒వా ఉప॑జీవన్తి॒ విశ్వే᳚ । వాచం॑ గన్ధ ॒ర్వాః
ప॒శవో॑ మను॒ష్యాః᳚ । వా॒చీమా విశ్వా॒ భువ॑నా॒న్యర్పి॑తా ॥ ౨। ౮। ౮। ౪॥
౬౩ సా నో॒ హవం॑ జుషతా॒మిన్ద్ర॑పత్నీ । వాగ॒క్షరం॑ ప్రథమ॒జా ఋ॒తస్య॑ । వేదా॑నాం
మా॒తాఽమృత॑స్య॒ నాభిః॑ । సా నో॑ జుషా॒ణోప॑య॒జ్ఞమాగా᳚త్ । అవ॑న్తీ దే॒వీ సు॒హవా॑
మే అస్తు । యామృ॑షయో మన్త్ర ॒కృతో॑ మనీ॒షిణః॑ । అ॒న్వైచ్ఛ॑న్దే ॒వాస్తప॑సా॒
శ్రమే॑ణ । తాం దే॒వీం వాచꣳ
’ హ॒విషా॑ యజామహే । సా నో॑ దధాతు సుకృ॒తస్య॑
లో॒కే । చ॒త్వారి॒ వాక్పరి॑మితా ప॒దాని॑ ॥ ౨। ౮। ౮। ౫॥

౬౪ తాని॑ విదుర్బ్రాహ్మ॒ణా యే మ॑నీ॒షిణః॑ । గుహా॒ త్రీణి॒ నిహి॑తా॒ నేఙ్గ ॑యన్తి ।
తు॒రీయం॑ వా॒చో మ॑ను॒ష్యా॑ వదన్తి । శ్ర ॒ద్ధయా॒ఽగ్నిః సమి॑ధ్యతే । శ్ర ॒ద్ధయా॑
విన్దతే హ॒విః । శ్ర ॒ద్ధాం భగ॑స్య మూ॒ర్ధని॑ । వచ॒సాఽఽవే॑దయామసి । ప్రి ॒య౨ꣳ
శ్ర ॑ద్ధే ॒ దద॑తః । ప్రి ॒య౨ꣳ శ్ర ॑ద్ధే ॒ దిదా॑సతః । ప్రి ॒యం భో॒జేషు॒
యజ్వ॑సు ॥ ౨। ౮। ౮। ౬॥
౬౫ ఇ॒దం మ॑ ఉది॒తం కృ॑ధి । యథా॑ దే॒వా అసు॑రేషు । శ్ర ॒ద్ధాము॒గ్రేషు॑
చక్రి ॒రే । ఏ॒వం భో॒జేషు॒ యజ్వ॑సు । అ॒స్మాక॑ముది॒తం కృ॑ధి । శ్ర ॒ద్ధాం
దే॑వా॒ యజ॑మానాః । వా॒యుగో॑పా॒ ఉపా॑సతే । శ్ర ॒ద్ధా ꣳ హృ॑ద॒య్య॑యాఽఽకూ᳚త్యా ।
శ్ర ॒ద్ధయా॑ హూయతే హ॒విః । శ్ర ॒ద్ధాం ప్రా ॒తర్హ ॑వామహే ॥ ౨। ౮। ౮। ౭॥
౬౬ శ్ర ॒ద్ధాం మ॒ధ్యంది॑నం॒ పరి॑ । శ్ర ॒ద్ధా ꣳ సూర్య॑స్య ని॒మ్రుచి॑ । శ్రద్ధే ॒

శ్రద్ధా ॑పయే॒హ మా᳚ । శ్ర ॒ద్ధా దే॒వానధి॑వస్తే । శ్ర ॒ద్ధా విశ్వ॑మి॒దం జగ॑త్ ।
శ్ర ॒ద్ధాం కామ॑స్య మా॒తర᳚మ్ । హ॒విషా॑ వర్ధయామసి । బ్రహ్మ॑ జజ్ఞా ॒నం ప్ర ॑థ॒మం
పు॒రస్తా ᳚త్ । వి సీ॑మ॒తః సు॒రుచో॑ వే॒న ఆ॑వః । స బు॒ధ్నియా॑ ఉప॒మా అ॑స్య
వి॒ష్ఠాః ॥ ౨। ౮। ౮। ౮॥
౬౭ స॒తశ్చ॒ యోని॒మస॑తశ్చ॒ వివః॑ । పి॒తా వి॒రాజా॑మృష॒భో ర॑యీ॒ణామ్
। అ॒న్తరి॑క్షం వి॒శ్వరూ॑ప॒ ఆవి॑వేశ । తమ॒ర్కైర॒భ్య॑ర్చన్తి వ॒థ్సమ్ ।
బ్రహ్మ॒ సన్తం॒ బ్రహ్మ॑ణా వ॒ర్ధయ॑న్తః । బ్రహ్మ॑ దే॒వాన॑జనయత్ । బ్రహ్మ॒
విశ్వ॑మి॒దం జగ॑త్ । బ్రహ్మ॑ణః, క్ష॒త్రం నిర్మి॑తమ్ । బ్రహ్మ॑ బ్రాహ్మ॒ణ ఆ॒త్మనా᳚
। అ॒న్తర॑స్మిన్ని॒మే లో॒కాః ॥ ౨। ౮। ౮। ౯॥
౬౮ అ॒న్తర్విశ్వ॑మి॒దం జగ॑త్ । బ్రహ్మై॒వ భూ॒తానాం॒ జ్యేష్ఠ ᳚మ్ । తేన॒ కో॑ఽర్హతి॒
స్పర్ధి ॑తుమ్ । బ్రహ్మ॑న్దే ॒వాస్త్రయస్త్రి॑ ꣳశత్ । బ్రహ్మ॑న్నిన్ద్రప్రజాప॒తీ । బ్రహ్మ॑న్ హ॒
విశ్వా॑ భూ॒తాని॑ । నా॒వీవా॒న్తః స॒మాహి॑తా । చత॑స్ర ॒ ఆశాః॒ ప్రచ॑రన్త్వ॒గ్నయః॑
। ఇ॒మం నో॑ య॒జ్ఞం న॑యతు ప్రజా॒నన్ । ఘృ॒తం పిన్వ॑న్న॒జరꣳ
’ సు॒వీర᳚మ్ ॥
౨। ౮। ౮। ౧౦॥
౬౯ బ్రహ్మ॑ స॒మిద్భ॑వ॒త్యాహు॑తీనామ్ । ఆ గావో॑ అగ్మన్ను॒త భ॒ద్రమ॑క్రన్ ।
సీద॑న్తు గో॒ష్ఠే ర॒ణయ॑న్త్వ॒స్మే । ప్ర ॒జావ॑తీః పురు॒రూపా॑ ఇ॒హ స్యుః । ఇన్ద్రా॑య
పూ॒ర్వీరు॒షసో॒ దుహా॑నాః । ఇన్ద్రో॒ యజ్వ॑నే పృణ॒తే చ॑ శిక్షతి । ఉపేద్ద ॑దాతి॒ న
స్వం ము॑షాయతి । భూయో॑ భూయో ర॒యిమిద॑స్య వ॒ర్ధయన్॑ । అభి॑న్నే ఖిల్లే॒ నిద॑ధాతి
దేవ॒యుమ్ । న తాన॑శన్తి॒ న తా అర్వా᳚ ॥ ౨। ౮। ౮। ౧౧॥
౭౦ గావో॒ భగో॒ గావ॒ ఇన్ద్రో॑ మే అచ్ఛాత్ । గావః॒ సోమ॑స్య ప్రథ॒మస్య॑ భ॒క్షః
। ఇ॒మా యా గావః॒ స జ॑నాస॒ ఇన్ద్రః॑ । ఇ॒చ్ఛామీద్ధృ॒దా మన॑సా చి॒దిన్ద్ర᳚మ్ ।
యూ॒యం గా॑వో మేదయథా కృ॒శం చి॑త్ । అశ్లీ॒ ॒లం చి॑త్కృణుథా సు॒ప్రతీ॑కమ్ ।
భ॒ద్రం గృ॒హం కృ॑ణుథ భద్రవాచః । బృ॒హద్వో॒ వయ॑ ఉచ్యతే స॒భాసు॑ ।
ప్ర ॒జావ॑తీః సూ॒యవ॑సꣳ రి॒శన్తీః᳚ । శు॒ద్ధా అ॒పః సు॑ప్రపా॒ణే పిబ॑న్తీః ।
మా వః॑ స్తే॒న ఈ॑శత॒ మాఽఘశꣳ

’సః । పరి॑ వో హే॒తీ రు॒ద్రస్య॑ వృఞ్జ్యాత్
। ఉపే॒దము॑ప॒ పర్చ॑నమ్ । ఆ॒సు గోషూప॑పృచ్యతామ్ । ఉప॑ర్ష భస్య

॒ ॒ రేత॑సి ।
ఉపే᳚న్ద్ర॒ తవ॑ వీ॒ర్యే᳚ ॥ ౨। ౮। ౮। ౧౨॥ చ॒రా॒మి॒ కనీ॑యో॒ఽన్యానర్పి॑తా ప॒దాని॒
యజ్వ॑సు హవామహే వి॒ష్ఠా లో॒కాః సు॒వీర॒మర్వా॒ పిబ॑న్తీ॒ష్షట్ చ॑ ॥ ౮॥
౭౧ తా సూ᳚ర్యాచన్ద్ర॒మసా॑ విశ్వ॒భృత్త॑మా మ॒హత్ । తేజో॒ వసు॑మద్రాజతో ది॒వి
। సామా᳚త్మానా చరతః సామచా॒రిణా᳚ । యయో᳚ర్వ్ర॒తం న మ॒మే జాతు॑ దే॒వయోః᳚ ।
ఉ॒భావన్తౌ ॒ పరి॑యాత॒ అర్మ్యా᳚ । ది॒వో న ర॒శ్మీగ్స్త ॑ను॒తో వ్య॑ర్ణ ॒వే । ఉ॒భా
భు॑వ॒న్తీ భువ॑నా క॒విక్ర ॑తూ । సూర్యా॒ న చ॒న్ద్రా చ॑రతో హ॒తామ॑తీ । పతీ᳚
ద్యు॒మద్వి॑శ్వ॒విదా॑ ఉ॒భా ది॒వః । సూర్యా॑ ఉ॒భా చ॒న్ద్రమ॑సా విచక్ష॒ణా ॥ ౨। ౮। ౯।
౧॥
౭౨ వి॒శ్వవా॑రా వరివో॒భా వరే᳚ణ్యా । తా నో॑ఽవతం మతి॒మన్తా॒ మహి॑వ్రతా ।
వి॒శ్వ॒వప॑రీ ప్ర ॒తర॑ణా తర॒న్తా । సు॒వ॒ర్విదా॑ దృ॒శయే॒ భూరి॑రశ్మీ ।
సూర్యా॒ హి చ॒న్ద్రా వసు॑ త్వే॒ష ద॑ర్శతా । మ॒న॒స్వినో॒భాఽను॑చర॒తో ను॒
సం దివ᳚మ్ । అ॒స్య శ్రవో॑ న॒ద్యః॑ స॒ప్త బి॑భ్రతి । ద్యావా॒ క్షామా॑ పృథి॒వీ
ద॑ర్శ॒తం వపుః॑ । అ॒స్మే సూ᳚ర్యాచన్ద్ర॒మసా॑ఽభి॒చక్షే᳚ । శ్ర ॒ద్ధే కమి॑న్ద్ర
చరతో విచర్తు॒రమ్ ॥ ౨। ౮। ౯। ౨॥
౭౩ పూ॒ర్వా॒ప॒రం చ॑రతో మా॒యయై ॒తౌ । శిశూ॒ క్రీడ॑న్తౌ ॒ పరి॑యాతో అధ్వ॒రమ్ ।
విశ్వా᳚న్య॒న్యో భువ॑నాఽభి॒చష్టే ᳚ । ఋతూన
॒ ॒ వి॒దధ॑జ్జాయతే॒ పునః॑ ।
న్యో
హిర॑ణ్యవర్ణాః॒ శుచ॑యః పావ॒కా యాసా॒ꣳ రాజా᳚ । యాసాం᳚ దే॒వాః శి॒వేన॑ మా॒
చక్షు॑షా పశ్యత । ఆపో॑ భ॒ద్రా ఆదిత్ప॑శ్యామి । నాస॑దాసీ॒న్నో సదా॑సీత్త॒దానీ᳚మ్ ।
నాసీ॒ద్రజో॒ నో వ్యో॑మాప॒రో యత్ । కిమావ॑రీవః॒ కుహ॒ కస్య॒ శర్మన్॑ ॥ ౨। ౮। ౯।
౩॥
౭౪ అమ్భః॒ కిమా॑సీ॒ద్గహ॑నం గభీ॒రమ్ । న మృ॒త్యుర॒మృతం॒ తర్హి ॒ న । రాత్రి ॑యా॒
అహ్న॑ ఆసీత్ప్రకే॒తః । ఆనీ॑దవా॒త౨ꣳ స్వ॒ధయా॒ తదేక᳚మ్ । తస్మా᳚ద్ధా ॒న్యం న ప॒రః
కించ॒ నాస॑ । తమ॑ ఆసీ॒త్తమ॑సా గూ॒ఢమగ్రే ᳚ ప్రకే॒తమ్ । స॒లి॒లꣳ సర్వ॑మా
ఇ॒దమ్ । తు॒చ్ఛేనా॒భ్వపి॑హితం॒ యదాసీ᳚త్ । తమ॑స॒స్తన్మ॑హి॒నా జా॑య॒తైక᳚మ్ ।
కామ॒స్తదగ్రే ॒ సమ॑వర్త॒తాధి॑ ॥ ౨। ౮। ౯। ౪॥
౭౫ మన॑సో॒ రేతః॑ ప్రథ॒మం యదాసీ᳚త్ । స॒తో బన్ధు ॒మస॑తి॒ నిర॑విన్దన్ ।
హృ॒ది ప్ర ॒తీష్యా॑ క॒వయో॑ మనీ॒షా । తి॒ర॒శ్చీనో॒ విత॑తో ర॒శ్మిరే॑షామ్ ।
అ॒ధః స్వి॑దా॒సీ ౩ దు॒పరి॑ స్విదాసీ ౩ త్ । రే॒తో॒ధా ఆ॑సన్మహి॒మాన॑ ఆసన్ । స్వ॒ధా
అ॒వస్తా ॒త్ప్రయ॑తిః ప॒రస్తా ᳚త్ । కో అ॒ద్ధా వే॑ద॒ క ఇ॒హ ప్రవో॑చత్ । కుత॒ ఆజా॑తా॒
కుత॑ ఇ॒యం విసృ॑ష్టిః । అ॒ర్వాగ్దే ॒వా అ॒స్య వి॒సర్జ ॑నాయ ॥ ౨। ౮। ౯। ౫॥
౭౬ అథా॒ కో వే॑ద॒ యత॑ ఆ బ॒భూవ॑ । ఇ॒యం విసృ॑ష్టి ॒ర్యత॑ ఆబ॒భూవ॑ ।
యది॑ వా ద॒ధే యది॑ వా॒ న । యో అ॒స్యాధ్య॑క్షః పర॒మే వ్యో॑మన్ । సో అ॒ఙ్గ
వే॑ద॒ యది॑ వా॒ న వేద॑ । కి౨ꣳస్వి॒ద్వనం॒ క ఉ॒ స వృ॒క్ష ఆ॑సీత్ ।
యతో॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ని॑ష్టత॒క్షుః । మనీ॑షిణో॒ మన॑సా పృ॒చ్ఛతేదు॒ తత్ ।
యద॒ధ్యతి॑ష్ఠ ॒ద్భువ॑నాని ధా॒రయన్॑ । బ్రహ్మ॒ వనం॒ బ్రహ్మ॒ స వృ॒క్ష ఆ॑సీత్
॥ ౨। ౮। ౯। ౬॥
౭౭ యతో॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ని॑ష్టత॒క్షుః । మనీ॑షిణో॒ మన॑సా॒ విబ్ర ॑వీమి వః ।
బ్రహ్మా॒ధ్యతి॑ష్ఠ ॒ద్భువ॑నాని ధా॒రయన్॑ । ప్రా ॒తర॒గ్నిం ప్రా ॒తరిన్ద్రꣳ
’ హవామహే ।
ప్రా ॒తర్మి॒త్రావరు॑ణా ప్రా ॒తర॒శ్వినా᳚ । ప్రా ॒తర్భగం॑ పూ॒షణం॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి᳚మ్ ।

ప్రా ॒తః సోమ॑ము॒త రు॒ద్ర ꣳ హు॑వేమ । ప్రా ॒త॒ర్జితం॒ భగ॑ము॒గ్ర ꣳ హు॑వేమ ।
వ॒యం పు॒త్రమది॑తే॒ఱ్యో వి॑ధ॒ర్తా । ఆ॒ధ్రశ్చి॒ద్యం మన్య॑మానస్తు॒రశ్చి॑త్ ॥
౨। ౮। ౯। ౭॥
౭౮ రాజా॑చి॒ద్యం భగం॑ భ॒క్షీత్యాహ॑ । భగ॒ ప్రణే॑త॒ర్భగ॒ సత్య॑రాధః ।
భగే॒మాం ధియ॒ముద॑వ॒ దద॑న్నః । భగ॒ ప్ర ణో॑ జనయ॒ గోభి॒రశ్వైః᳚ । భగ॒
ప్ర నృభి॑ర్నృ॒వన్తః॑ స్యామ । ఉ॒తేదానీం॒ భగ॑వన్తః స్యామ । ఉ॒త ప్రపి॒త్వ ఉ॒త
మధ్యే॒ అహ్నా᳚మ్ । ఉ॒తోది॑తా మఘవ॒న్థ్సూర్య॑స్య । వ॒యం దే॒వానాꣳ
’ సుమ॒తౌ
స్యా॑మ । భగ॑ ఏ॒వ భగ॑వాꣳ అస్తు దేవాః ॥ ౨। ౮। ౯। ౮॥

౭౯ తేన॑ వ॒యం భగ॑వన్తః స్యామ । తం త్వా॑ భగ॒ సర్వ॒ ఇజ్జో ॑హవీమి । స నో॑ భగ
పుర ఏ॒తా భ॑వే॒హ । సమ॑ధ్వ॒రాయో॒షసో॑ నమన్త । ద॒ధి॒క్రావే॑వ॒ శుచ॑యే
ప॒దాయ॑ । అ॒ర్వా॒చీ॒నం వ॑సు॒విదం॒ భగం॑ నః । రథ॑మి॒వాశ్వా॑ వా॒జిన॒

ఆవ॑హన్తు । అశ్వా॑వతీ॒ర్గోమ॑తీర్న ఉ॒షాసః॑ । వీ॒రవ॑తీః॒ సద॑ముచ్ఛన్తు భ॒ద్రాః
। ఘృ॒తం దుహా॑నా వి॒శ్వతః॒ ప్రపీ॑నాః । యూ॒యం పా॑త స్వ॒స్తిభిః॒ సదా॑ నః ॥
౨। ౮। ౯। ౯॥
వి॒చ॒క్ష॒ణా వి॑చర్తు॒రꣳ శర్మ॒న్నధి॑వి॒సర్జ ॑నాయ॒ బ్రహ్మ॒ వనం॒
బ్రహ్మ॒ స వృ॒క్ష ఆ॑సీత్తు॒రశ్చి॑ద్దేవాః॒ ప్రపీ॑నా॒ ఏకం॑ చ ॥ ౯॥
పీవో᳚ఽన్నా॒న్తే శు॒క్రాసః॒ సోమో॑ ధే॒నుమిన్ద్ర॒స్తర॑స్వా॒ఞ్ఛుచి॒మా దే॒వో యా॑తు॒
సూఱ్యో॑ దే॒వీమ॒హమ॑స్మి॒ తా సూ᳚ర్యాచన్ద్ర॒మసా॒ నవ॑ ॥ ౯॥
పీవో᳚ఽన్నా॒నగ్నే॒ త్వం పా॑రయానాధృ॒ష్యః శుచిం॒ ను స్తోమం॑ వి॒శ్రయ॑మాణో ది॒వో
రు॒క్మోఽన్నం॑ ప్రా ॒ణమన్నం॒ తా సూ᳚ర్యాచన్ద్ర॒మసా॒ నవ॑సప్తతిః ॥ ౭౯॥
పీవో᳚ఽన్నాన్, యూ॒యం పా॑తస్వ॒స్తిభిః॒ సదా॑నః ॥
ఇతి ద్వితీయం అష్టకం సంపూర్ణమ్ ॥
॥ తైత్తిరీయ-బ్రాహ్మణమ్ ॥
॥ తృతీయం అష్టకమ్ ॥
తృతీయాష్టకే ప్రథమః ప్రపాఠకః ౧
నక్షత్రేష్టి
౧ అ॒గ్నిర్నః॑ పాతు॒ కృత్తి॑కాః । నక్ష॑త్రం దే॒వమి॑న్ద్రి॒యమ్ । ఇ॒దమా॑సాం
విచక్ష॒ణమ్ । హ॒విరా॒సం జు॑హోతన । యస్య॒ భాన్తి॑ ర॒శ్మయో॒ యస్య॑ కే॒తవః॑
। యస్యే॒మా విశ్వా॒ భువ॑నాని॒ సర్వా᳚ । స కృత్తి॑కాభిర॒భి సం॒వసా॑నః ।
అ॒గ్నిర్నో॑ దే॒వః సు॑వి॒తే ద॑ధాతు । ప్ర ॒జాప॑తే రోహి॒ణీ వే॑తు॒ పత్నీ᳚ ।
వి॒శ్వరూ॑పా బృహ॒తీ చి॒త్రభా॑నుః ॥ ౩। ౧। ౧। ౧॥
౨ సా నో॑ య॒జ్ఞస్య॑ సువి॒తే ద॑ధాతు । యథా॒ జీవే॑మ శ॒రదః॒ సవీ॑రాః
। రో॒హి॒ణీ దే॒వ్యుద॑గాత్పు॒రస్తా ᳚త్ । విశ్వా॑ రూ॒పాణి॑ ప్రతి॒మోద॑మానా ।
ప్ర ॒జాప॑తిꣳ హ॒విషా॑ వ॒ర్ధయ॑న్తీ । ప్రి ॒యా దే॒వానా॒ముప॑యాతు య॒జ్ఞమ్ ।
సోమో॒ రాజా॑ మృగశీ॒ర్॒షేణ॒ ఆగన్॑ । శి॒వం నక్ష॑త్రం ప్రి ॒యమ॑స్య॒ ధామ॑
। ఆ॒ప్యాయ॑మానో బహు॒ధా జనే॑షు । రేతః॑ ప్ర జాం
॒ యజ॑మానే దధాతు ॥ ౩। ౧।
౧। ౨॥
౩ యత్తే॒ నక్ష॑త్రం మృగశీ॒ర్॒షమస్తి॑ । ప్రి ॒యꣳ రా॑జన్ప్రి॒యత॑మం ప్రి ॒యాణా᳚మ్
। తస్మై॑ తే సోమ హ॒విషా॑ విధేమ । శం న॑ ఏధి ద్వి॒పదే॒ శం చతు॑ష్పదే ।
ఆ॒ర్ద్రయా॑ రు॒ద్రః ప్రథ॑మాన ఏతి । శ్రేష్ఠో ॑ దే॒వానాం॒ పతి॑రఘ్ని॒యానా᳚మ్ ।
॒ ꣳ రీ॑రిష॒న్మోత వీ॒రాన్ ।
నక్ష॑త్రమస్య హ॒విషా॑ విధేమ । మా నః॑ ప్ర జా
హే॒తీ రు॒ద్రస్య॒ పరి॑ ణో వృణక్తు । ఆ॒ర్ద్రా నక్ష॑త్రం జుషతాꣳ హ॒విర్నః॑ ॥
231
౩। ౧। ౧। ౩॥
౪ ప్ర ॒ము॒ఞ్చమా॑నౌ దురి॒తాని॒ విశ్వా᳚ । అపా॒ఘశꣳ
’సం నుదతా॒మరా॑తిమ్
। పున॑ర్నో దే॒వ్యది॑తిః స్పృణోతు । పున॑ర్వసూ నః॒ పున॒రేతాం᳚ య॒జ్ఞమ్ ।

పున॑ర్నో దే॒వా అ॒భియ॑న్తు॒ సర్వే᳚ । పునః॑ పునర్వో హ॒విషా॑ యజామః । ఏ॒వా న
దే॒వ్యది॑తిరన॒ర్వా । విశ్వ॑స్య భర్త్రీ॒ జగ॑తః ప్రతి॒ష్ఠా । పున॑ర్వసూ హ॒విషా॑
వ॒ర్ధయ॑న్తీ । ప్రి ॒యం దే॒వానా॒మప్యే॑తు॒ పాథః॑ ॥ ౩। ౧। ౧। ౪॥
౫ బృహ॒స్పతిః॑ ప్రథ॒మం జాయ॑మానః । తి॒ష్యం॑ నక్ష॑త్రమ॒భి సంబ॑భూవ ।
శ్రేష్ఠో ॑ దే॒వానాం॒ పృత॑నాసు జి॒ష్ణుః । దిశో ను॒ సర్వా॒ అభ॑యం నో అస్తు ।
తి॒ష్యః॑ పు॒రస్తా ॑దు॒త మ॑ధ్య॒తో నః॑ । బృహ॒స్పతి॑ర్నః॒ పరి॑పాతు ప॒శ్చాత్
। బాధే॑తాం॒ ద్వేషో॒ అభ॑యం కృణుతామ్ । సు॒వీర్య॑స్య॒ పత॑యః స్యామ । ఇ॒దꣳ
స॒ర్పేభ్యో॑ హ॒విర॑స్తు॒ జుష్ట ᳚మ్ । ఆ॒శ్రే ॒షా యేషా॑మను॒యన్తి॒ చేతః॑ ॥ ౩। ౧। ౧। ౫॥
౬ యే అ॒న్తరి॑క్షం పృథి॒వీం క్షి॒యన్తి॑ । తే నః॑ స॒ర్పాసో॒ హవ॒మాగ॑మిష్ఠాః
। యే రో॑చ॒నే సూర్య॒స్యాపి॑ స॒ర్పాః । యే దివం॑ దే॒వీమను॑ సం॒చర॑న్తి ।
యేషా॑మాశ్రే ॒షా అ॑ను॒యన్తి॒ కామ᳚మ్ । తేభ్యః॑ స॒ర్పేభ్యో॒ మధు॑మజ్జుహోమి ।
ఉప॑హూతాః పి॒తరో॒ యే మ॒ఘాసు॑ । మనో॑జవసః సు॒కృతః॑ సుకృ॒త్యాః । తే నో॒
నక్షత్త్రే॑ ॒ హవ॒మాగ॑మిష్ఠాః । స్వ॒ధాభి॑ర్య॒జ్ఞం ప్రయ॑తం జుషన్తామ్ ॥ ౩। ౧। ౧। ౬॥
౭ యే అ॑గ్నిద॒గ్ధా యేఽన॑గ్నిదగ్ధాః । యే॑ఽముం లో॒కం పి॒తరః॑, క్షి॒యన్తి॑ ।
యాగ్శ్చ॑ వి॒ద్మ యాꣳ ఉ॑ చ॒ న ప్ర ॑వి॒ద్మ । మ॒ఘాసు॑ య॒జ్ఞ ꣳ సుకృ॑తం
జుషన్తామ్ । గవాం॒ పతిః॒ ఫల్గు ॑నీనామసి॒ త్వమ్ । తద॑ర్యమన్వరుణ మిత్ర ॒ చారు॑ ।
తం త్వా॑ వ॒యꣳ స॑ని॒తారꣳ
’ సనీ॒నామ్ । జీ॒వా జీవ॑న్త॒ముప॒ సంవి॑శేమ ।
యేనే॒మా విశ్వా॒ భువ॑నాని॒ సంజి॑తా । యస్య॑ దే॒వా అ॑ను సం॒యన్తి॒ చేతః॑ ॥

౮ అ॒ర్య॒మా రాజా॒ఽజర॒స్తువి॑ష్మాన్ । ఫల్గు ॑నీనామృష॒భో రో॑రవీతి । శ్రేష్ఠో ॑
దే॒వానాం᳚ భగవో భగాసి । తత్త్వా॑ విదుః॒ ఫల్గు ॑నీ॒స్తస్య॑ విత్తాత్ । అ॒స్మభ్యం॑
క్ష॒త్త్రమ॒జరꣳ
’ సు॒వీర్య᳚మ్ । గోమ॒దశ్వ॑వ॒దుప॒ సంను॑దే॒హ । భగో॑
హ దా॒తా భగ॒ ఇత్ప్ర॑దా॒తా । భగో॑ దే॒వీః ఫల్గు ॑నీ॒రావి॑వేశ । భగ॒స్యేత్తం
ప్ర ॑స॒వం గ॑మేమ । యత్ర ॑ దే॒వైః స॑ధ॒మాదం॑ మదేమ ॥ ౩। ౧। ౧। ౮॥

౯ ఆయా॑తు దే॒వః స॑వి॒తోప॑యాతు । హి॒ర॒ణ్యయే॑న సు॒వృతా॒ రథే॑న । వహ॒న్॒
హస్తꣳ
’ సు॒భగం॑ విద్మ॒నాప॑సమ్ । ప్ర ॒యచ్ఛ॑న్తం॒ పపు॑రిం॒ పుణ్య॒మచ్ఛ॑
। హస్తః॒ ప్రయ॑చ్ఛత్వ॒మృతం॒ వసీ॑యః । దక్షి॑ణేన॒ ప్రతి॑గృభ్ణీమ ఏనత్ ।

దా॒తార॑మ॒ద్య స॑వి॒తా వి॑దేయ । యో నో॒ హస్తా ॑య ప్రసు॒వాతి॑ య॒జ్ఞమ్ । త్వష్టా ॒
నక్ష॑త్త్రమ॒భ్యే॑తి చి॒త్రామ్ । సు॒భꣳస॑సం యువ॒తిꣳ రోచ॑మానామ్ ॥ ౩। ౧। ౧। ౯॥
౧౦ ని॒వే॒శయ॑న్న॒మృతా॒న్మర్త్యాగ్॑శ్చ । రూ॒పాణి॑ పి॒ꣳశన్భువ॑నాని॒ విశ్వా᳚
। తన్న॒స్త్వష్టా ॒ తదు॑ చి॒త్రా విచ॑ష్టామ్ । తన్నక్ష॑త్రం భూరి॒దా అ॑స్తు॒ మహ్య᳚మ్
। తన్నః॑ ప్ర జాం
॒ వీ॒రవ॑తీꣳ సనోతు । గోభి॑ర్నో॒ అశ్వైః॒ సమ॑నక్తు య॒జ్ఞమ్ ।
వా॒యుర్నక్ష॑త్రమ॒భ్యే॑తి॒ నిష్ట్యా᳚మ్ । తి॒గ్మశ‍ృ॑ఙ్గో వృష॒భో రోరు॑వాణః ।
స॒మీ॒రయ॒న్భువ॑నా మాత॒రిశ్వా᳚ । అప॒ ద్వేషాꣳ
’సి నుదతా॒మరా॑తీః ॥ ౩। ౧। ౧। ౧౦॥
౧౧ తన్నో॑ వా॒యుస్తదు॒ నిష్ట్యా॑ శ‍ృణోతు । తన్నక్ష॑త్రం భూరి॒దా అ॑స్తు॒ మహ్య᳚మ్

। తన్నో॑ దే॒వాసో॒ అను॑జానన్తు॒ కామ᳚మ్ । యథా॒ తరే॑మ దురి॒తాని॒ విశ్వా᳚ ।
దూ॒రమ॒స్మచ్ఛత్ర ॑వో యన్తు భీ॒తాః । తది॑న్ద్రా॒గ్నీ కృ॑ణుతాం॒ తద్విశా॑ఖే
। తన్నో॑ దే॒వా అను॑మదన్తు య॒జ్ఞమ్ । ప॒శ్చాత్పు॒రస్తా ॒దభ॑యం నో అస్తు ।
నక్ష॑త్రాణా॒మధి॑పత్నీ॒ విశా॑ఖే । శ్రేష్ఠా ॑విన్ద్రా॒గ్నీ భువ॑నస్య గో॒పౌ ॥
౩। ౧। ౧। ౧౧॥
౧౨ విషూ॑చః॒ శత్రూ ॑నప॒ బాధ॑మానౌ । అప॒ క్షుధం॑ నుదతా॒మరా॑తిమ్ । పూ॒ర్ణా
ప॒శ్చాదు॒త పూ॒ర్ణా పు॒రస్తా ᳚త్ । ఉన్మ॑ధ్య॒తః పౌ᳚ర్ణమా॒సీ జి॑గాయ । తస్యాం᳚
దే॒వా అధి॑ సం॒వస॑న్తః । ఉ॒త్త॒మే నాక॑ ఇ॒హ మా॑దయన్తామ్ । పృ॒థ్వీ సు॒వర్చా॑
యువ॒తిః స॒జోషాః᳚ । పౌ॒ర్ణ ॒మా॒స్యుద॑గా॒చ్ఛోభ॑మానా । ఆ॒ప్యా॒యయ॑న్తీ దురి॒తాని॒
విశ్వా᳚ । ఉ॒రుం దుహాం॒ యజ॑మానాయ య॒జ్ఞమ్ ॥ ౩। ౧। ౧। ౧౨॥
చి॒త్రభా॑ను॒ర్యజ॑మానే
దధాతు హ॒విర్నః॒ పాథ॒శ్చేతో॑ జుషన్తాం॒ చేతో॑ మదేమ॒ రోచ॑మానా॒మరా॑తీర్గో ॒పౌ
య॒జ్ఞమ్ ॥ ౧॥
౧౩ ఋ॒ధ్యాస్మ॑ హ॒వ్యైర్నమ॑సోప॒సద్య॑ । మి॒త్రం దే॒వం మి॑త్ర ॒ధేయం॑ నో అస్తు ।

అ॒నూ॒రా॒ధాన్, హ॒విషా॑ వ॒ర్ధయ॑న్తః । శ॒తం జీ॑వేమ శ॒రదః॒ సవీ॑రాః ।
చి॒త్రం నక్షత్త్ర॑ ॒ముద॑గాత్పు॒రస్తా ᳚త్ । అ॒నూ॒రా॒ధాస॒ ఇతి॒ యద్వద॑న్తి ।
తన్మి॒త్ర ఏ॑తి ప॒థిభి॑ర్దేవ॒యానైః᳚ । హి॒ర॒ణ్యయై ॒ర్విత॑తైర॒న్తరి॑క్షే ।
ఇన్ద్రో᳚ జ్యే॒ష్ఠామను॒ నక్ష॑త్త్రమేతి । యస్మి॑న్వృ॒త్రం వృ॑త్ర ॒తూర్యే॑ త॒తార॑
॥ ౩। ౧। ౨। ౧॥
౧౪ తస్మి॑న్వ॒యమ॒మృతం॒ దుహా॑నాః । క్షుధం॑ తరేమ॒ దురి॑తిం॒ దురి॑ష్టిమ్ ।
పు॒ర॒న్ద ॒రాయ॑ వృష॒భాయ॑ ధృ॒ష్ణవే᳚ । అషా॑ఢాయ॒ సహ॑మానాయ మీ॒ఢుషే᳚ ।
ఇన్ద్రా॑య జ్యే॒ష్ఠా మధు॑మ॒ద్దుహా॑నా । ఉ॒రుం కృ॑ణోతు॒ యజ॑మానాయ లో॒కమ్ । మూలం॑
ప్ర ॒జాం వీ॒రవ॑తీం విదేయ । పరా᳚చ్యేతు॒ నిరృ॑తిః పరా॒చా । గోభి॒ర్నక్ష॑త్త్రం
ప॒శుభిః॒ సమ॑క్తమ్ । అహ॑ర్భూయా॒ద్యజ॑మానాయ॒ మహ్య᳚మ్ ॥ ౩। ౧। ౨। ౨॥
౧౫ అహ॑ర్నో అ॒ద్య సు॑వి॒తే ద॑ధాతు । మూలం॒ నక్షత్త్ర॑ ॒మితి॒ యద్వద॑న్తి । పరా॑చీం
వా॒చా నిరృ॑తిం నుదామి । శి॒వం ప్ర ॒జాయై
॑ శి॒వమ॑స్తు॒ మహ్య᳚మ్ । యా ది॒వ్యా
ఆపః॒ పయ॑సా సంబభూ॒వుః । యా అ॒న్తరిక్ష
॑ ఉ॒త పార్థి ॑వీ॒ర్యాః । యాసా॑మషా॒ఢా
అ॑ను॒యన్తి॒ కామ᳚మ్ । తా న॒ ఆపః॒ శ౨ꣳ స్యో॒నా భ॑వన్తు । యాశ్చ॒ కూప్యా॒
యాశ్చ॑ నా॒ద్యాః᳚ సము॒ద్రియాః᳚ । యాశ్చ॑ వైశ॒న్తీరు॒త ప్రా ॑స॒చీర్యాః ॥ ౩। ౧। ౨। ౩॥
౧౬ యాసా॑మషా॒ఢా మధు॑ భ॒క్షయ॑న్తి । తా న॒ ఆపః॒ శ౨ꣳ స్యో॒నా భ॑వన్తు ।
తన్నో॒ విశ్వే॒ ఉప॑ శ‍ృణ్వన్తు దే॒వాః । తద॑షా॒ఢా అ॒భి సంయ॑న్తు య॒జ్ఞమ్ ।
తన్నక్ష॑త్త్రం ప్రథతాం ప॒శుభ్యః॑ । కృ॒షిర్వృ॒ష్టిర్యజ॑మానాయ కల్పతామ్ ।
శు॒భ్రాః క॒న్యా॑ యువ॒తయః॑ సు॒పేశ॑సః । క॒ర్మ॒కృతః॑ సు॒కృతో॑ వీ॒ర్యా॑వతీః
। విశ్వా᳚న్దే వాన్
॒ హ॒విషా॑ వ॒ర్ధయ॑న్తీః । అ॒షా॒ఢాః కామ॒ముప॑యాన్తు య॒జ్ఞమ్ ॥
౩। ౧। ౨। ౪॥
౧౭ యస్మి॒న్బ్రహ్మా॒భ్యజ॑య॒థ్సర్వ॑మే॒తత్ । అ॒ముం చ॑ లో॒కమి॒దమూ॑ చ॒ సర్వ᳚మ్ ।
తన్నో॒ నక్ష॑త్త్రమభి॒జిద్వి॒జిత్య॑ । శ్రియం॑ దధా॒త్వహృ॑ణీయమానమ్ । ఉ॒భౌ లో॒కౌ
బ్రహ్మ॑ణా॒ సంజి॑తే॒మౌ । తన్నో॒ నక్ష॑త్త్రమభి॒జిద్విచ॑ష్టామ్ । తస్మి॑న్వ॒యం
పృత॑నాః॒ సంజ॑యేమ । తం నో॑ దే॒వాసో॒ అను॑జానన్తు॒ కామ᳚మ్ । శ‍ృ॒ణ్వన్తి॑

శ్రో ॒ణామ॒మృత॑స్య గో॒పామ్ । పుణ్యా॑మస్యా॒ ఉప॑శ‍ృణోమి॒ వాచ᳚మ్ ॥ ౩। ౧। ౨।
౫॥
౧౮ మ॒హీం దే॒వీం విష్ణు ॑పత్నీమజూ॒ర్యామ్ । ప్ర ॒తీచీ॑మేనాꣳ హ॒విషా॑ యజామః ।
త్రే ॒ధా విష్ణు ॑రురుగా॒యో విచ॑క్రమే । మ॒హీం దివం॑ పృథి॒వీమ॒న్తరి॑క్షమ్ ।
తచ్ఛ్రో॒ణైతి॒ శ్రవ॑ ఇ॒చ్ఛమా॑నా । పుణ్య॒గ్గ్ ॒ శ్లోకం॒ యజ॑మానాయ కృణ్వ॒తీ ।
అ॒ష్టౌ దే॒వా వస॑వః సో॒మ్యాసః॑ । చత॑స్రో దే॒వీర॒జరాః॒ శ్రవి॑ష్ఠాః । తే
య॒జ్ఞం పా᳚న్తు॒ రజ॑సః ప॒రస్తా ᳚త్ । సం॒వ॒థ్స॒రీణ॑మ॒మృతగ్గ్ ॑ స్వ॒స్తి ॥
౩। ౧। ౨। ౬॥
౧౯ య॒జ్ఞం నః॑ పాన్తు॒ వస॑వః పు॒రస్తా ᳚త్ । ద॒క్షి॒ణ॒తో॑ఽభియ॑న్తు॒
శ్రవి॑ష్ఠాః । పుణ్యం॒ నక్ష॑త్త్రమ॒భి సంవి॑శామ । మా నో॒
అరా॑తిర॒ఘశ॒ꣳసా గన్॑ । క్ష॒త్రస్య॒ రాజా॒ వరు॑ణోఽధిరా॒జః ।
నక్ష॑త్త్రాణాꣳ శ॒తభి॑ష॒గ్వసి॑ష్ఠః । తౌ దే॒వేభ్యః॑ కృణుతో దీ॒ర్ఘమాయుః॑
। శ॒తꣳ స॒హస్రా ॑ భేష॒జాని॑ ధత్తః । య॒జ్ఞం నో॒ రాజా॒ వరు॑ణ॒ ఉప॑యాతు ।
తం నో॒ విశ్వే॑ అ॒భి సంయ॑న్తు దే॒వాః ॥ ౩। ౧। ౨। ౭॥
౨౦ తన్నో॒ నక్షత్త్ర॑ ꣳ శ॒తభి॑షగ్జుషా॒ణమ్ । దీ॒ర్ఘమాయుః॒ ప్రతి॑రద్భేష॒జాని॑
। అ॒జ ఏక॑పా॒దుద॑గాత్పు॒రస్తా ᳚త్ । విశ్వా॑ భూ॒తాని॑ ప్రతి॒మోద॑మానః । తస్య॑
దే॒వాః ప్ర ॑స॒వం య॑న్తి॒ సర్వే᳚ । ప్రో ॒ష్ఠ ॒ప॒దాసో॑ అ॒మృత॑స్య గో॒పాః ।
వి॒భ్రాజ॑మానః సమిధా॒న ఉ॒గ్రః । ఆఽన్తరి॑క్షమరుహ॒దగ॒న్ద్యామ్ । తꣳ సూర్యం॑
దే॒వమ॒జమేక॑పాదమ్ । ప్రో ॒ష్ఠ ॒ప॒దాసో॒ అను॑యన్తి॒ సర్వే᳚ ॥ ౩। ౧। ౨। ౮॥
౨౧ అహి॑ర్బు॒ధ్నియః॒ ప్రథ॑మాన ఏతి । శ్రేష్ఠో ॑ దే॒వానా॑ము॒త మాను॑షాణామ్ । తం
బ్రా ᳚హ్మ॒ణాః సో॑మ॒పాః సో॒మ్యాసః॑ । ప్రో ॒ష్ఠ ॒ప॒దాసో॑ అ॒భిర॑క్షన్తి॒ సర్వే᳚
। చ॒త్వార॒ ఏక॑మ॒భికర్మ॑ దే॒వాః । ప్రో ష్ఠ॒ ప
॒ ॒దాస॒ ఇతి॒ యాన్, వద॑న్తి ।
తే బు॒ధ్నియం॑ పరి॒షద్యగ్గ్ ॑ స్తు॒వన్తః॑ । అహిꣳ
’ రక్షన్తి॒ నమ॑సోప॒సద్య॑
। పూ॒షా రే॒వత్యన్వే॑తి॒ పన్థా మ్

᳚ । పు॒ష్టి పతీ
॒ ॑ పశు॒పా వాజ॑బస్త్యౌ ॥ ౩। ౧। ౨। ౯॥
౨౨ ఇ॒మాని॑ హ॒వ్యా ప్రయ॑తా జుషా॒ణా । సు॒గైర్నో॒ యానై ॒రుప॑యాతాం య॒జ్ఞమ్ ।

క్షు॒ద్రాన్ప॒శూన్ర ॑క్షతు రే॒వతీ॑ నః । గావో॑ నో॒ అశ్వా॒ꣳ అన్వే॑తు పూ॒షా ।
అన్న॒ꣳ రక్ష॑న్తౌ బహు॒ధా విరూ॑పమ్ । వాజꣳ
’ సనుతాం॒ యజ॑మానాయ య॒జ్ఞమ్ ।
తద॒శ్వినా॑వశ్వ॒యుజోప॑యాతామ్ । శుభం॒ గమి॑ష్ఠౌ సు॒యమే॑భి॒రశ్వైః᳚ । స్వం

నక్షత్త్ర॑ ꣳ హ॒విషా॒ యజ॑న్తౌ । మధ్వా॒ సంపృ॑క్తౌ॒ యజు॑షా॒ సమ॑క్తౌ ॥
౩। ౧। ౨। ౧౦॥
౨౩ యౌ దే॒వానాం᳚ భి॒షజౌ॑ హవ్యవా॒హౌ । విశ్వ॑స్య దూ॒తావ॒మృత॑స్య గో॒పౌ ।
తౌ నక్ష॑త్త్రం జుజుషా॒ణోప॑యాతామ్ । నమో॒ఽశ్విభ్యాం᳚ కృణుమోఽశ్వ॒యుగ్భ్యా᳚మ్ ।
అప॑
పా॒ప్మానం॒ భర॑ణీర్భరన్తు । తద్య॒మో రాజా॒ భగ॑వా॒న్॒ విచ॑ష్టామ్ । లో॒కస్య॒
రాజా॑ మహ॒తో మ॒హాన్ హి । సు॒గం నః॒ పన్థా ॒మభ॑యం కృణోతు । యస్మి॒న్నక్షత్త్రే॑
య॒మ ఏతి॒ రాజా᳚ । యస్మి॑న్నేనమ॒భ్యషి॑ఞ్చన్త దే॒వాః । తద॑స్య చి॒త్ర ꣳ
హ॒విషా॑ యజామ । అప॑ పా॒ప్మానం॒ భర॑ణీర్భరన్తు । ని॒వేశ॑నీ॒ యత్తే॑ దే॒వా
అద॑ధుః ॥ ౩। ౧। ౨। ౧౧॥ త॒తార॒ మహ్యం॑ ప్రాస॒చీర్యా యా᳚న్తు య॒జ్ఞం వాచగ్గ్ ॑
స్వ॒స్తి దే॒వా అను॑ యన్తి॒ సర్వే॒ వాజ॑బస్త్యౌ॒ సమ॑క్తౌ దే॒వాస్త్రీణి॑ చ ॥ ౨॥
౨౪ నవో॑ నవో భవతి॒ జాయ॑మానో॒ యమా॑ది॒త్యా అ॒ꣳశుమా᳚ప్యా॒యయ॑న్తి ।
యే విరూ॑పే॒ సమ॑నసా సం॒వ్యయ॑న్తీ । స॒మా॒నం తన్తుం॑ పరి తాత॒నాతే᳚ । వి॒భూ
ప్ర ॒భూ అ॑ను॒భూ వి॒శ్వతో॑ హువే । తే నో॒ నక్షత్త్రే॑ ॒ హవ॒మాగ॑మేతమ్ । వ॒యం దే॒వీ
బ్రహ్మ॑ణా సంవిదా॒నాః । సు॒రత్నా॑సో దే॒వవీ॑తిం॒ దధా॑నాః । అ॒హో॒రా॒త్రే హ॒విషా॑
వ॒ర్ధయ॑న్తః । అతి॑ పా॒ప్మాన॒మతి॑ముక్త్యా గమేమ । ప్రత్యు॑వదృశ్యాయ॒తీ ॥ ౩। ౧। ౩।
౧॥
౨౫ వ్యు॒చ్ఛన్తీ॑ దుహి॒తా ది॒వః । అ॒పో మ॒హీ వృ॑ణుతే॒ చక్షు॑షా ।
తమో॒ జ్యోతి॑ష్కృణోతి సూ॒నరీ᳚ । ఉదు॒స్రియాః᳚ సచతే॒ సూర్యః॑ । సచా॑
ఉ॒ద్యన్నక్ష॑త్త్రమర్చి॒మత్ । తవేదు॑షో॒ వ్యుషి॒ సూర్య॑స్య చ । సం భ॒క్తేన॑
గమేమహి । తన్నో॒ నక్ష॑త్రమర్చి॒మత్ । భా॒ను॒మత్తేజ॑ ఉ॒చ్చర॑త్ । ఉప॑
య॒జ్ఞమి॒హాగ॑మత్ ॥ ౩। ౧। ౩। ౨॥
౨౬ ప్ర నక్ష॑త్రాయ దే॒వాయ॑ । ఇన్ద్రా॒యేన్దు ꣳ

’ హవామహే । స నః॑ సవి॒తా
సు॑వథ్స॒నిమ్ । పు॒ష్టి ॒దాం వీ॒రవ॑త్తమమ్ । ఉదు॒ త్యం చి॒త్రమ్ । అది॑తిర్న ఉరుష్యతు

మ॒హీమూ॒షు మా॒తర᳚మ్ । ఇ॒దం విష్ణుః॒ ప్ర తద్విష్ణుః॑ । అ॒గ్నిర్మూ॒ర్ధా భువః॑ ।
అను॑ నో॒ఽద్యాను॑మతి॒రన్విద॑నుమతే॒ త్వమ్ । హ॒వ్య॒వాహ॒గ్గ్ ॒ స్వి॑ష్టమ్ ॥ ౩। ౧। ౩।
౩॥ ఆ॒య॒త్య॑గమ॒థ్స్వి॑ష్టమ్ ॥ ౩॥
౨౭ అ॒గ్నిర్వా అ॑కామయత । అ॒న్నా॒దో దే॒వానాగ్॑ స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తమ॒గ్నయే॒
కృత్తి॑కాభ్యః పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర॑వపత్ । తతో॒ వై సో᳚ఽన్నా॒దో
దే॒వానా॑మభవత్ । అ॒గ్నిర్వై దే॒వానా॑మన్నా॒దః । యథా॑ హ॒ వా అ॒గ్నిర్దే ॒వానా॑మన్నా॒దః
। ఏ॒వꣳ హ॒ వా ఏ॒ష మ॑ను॒ష్యా॑ణాం భవతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే ।
య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । అ॒గ్నయే॒ స్వాహా॒ కృత్తి॑కాభ్యః॒ స్వాహా᳚
। అ॒మ్బాయై ॒ స్వాహా॑ దు॒లాయై ॒ స్వాహా᳚ । ని॒త॒త్న్యై స్వాహా॒ఽభ్రయ॑న్త్యై॒ స్వాహా᳚ ।
మే॒ఘయ॑న్త్యై॒ స్వాహా॑ వ॒ర్॒షయ॑న్త్యై॒ స్వాహా᳚ । చు॒పు॒ణీకా॑యై ॒ స్వాహేతి॑ ॥
౩। ౧। ౪। ౧॥
౨౮ ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జా అ॑సృజత । తా అ॑స్మాథ్సృ॒ష్టాః పరా॑చీరాయన్న్ । తాసాꣳ
’
రోహి॒ణీమ॒భ్య॑ధ్యాయత్ । సో॑ఽకామయత । ఉప॒ మా వ॑ర్తేత । సమే॑నయా గచ్ఛే॒యేతి॑

।
స ఏ॒తం ప్ర ॒జాప॑తయే రోహి॒ణ్యై చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై సా తము॒పావ॑ర్తత ।
సమే॑నయాఽగచ్ఛత । ఉప॑ హ॒ వా ఏ॑నం ప్రి ॒యమావ॑ర్తతే । సం ప్రి ॒యేణ॑ గచ్ఛతే
। య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి ।
ప్ర ॒జాప॑తయే॒ స్వాహా॑ రోహి॒ణ్యై స్వాహా᳚ । రోచ॑మానాయై ॒ స్వాహా᳚ ప్ర జాభ్యః
॒ ॒ స్వాహేతి॑
॥ ౩। ౧। ౪। ౨॥
౨౯ సోమో॒ వా అ॑కామయత । ఓష॑ధీనాꣳ రా॒జ్యమ॒భిజ॑యేయ॒మితి॑ । స ఏ॒తꣳ
సోమా॑య మృగశీ॒ర్॒షాయ॑ శ్యామా॒కం చ॒రుం పయ॑సి॒ నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స
ఓష॑ధీనాꣳ రా॒జ్యమ॒భ్య॑జయత్ । స॒మా॒నానాꣳ
’ హ॒ వై రా॒జ్యమ॒భిజ॑యతి ।
య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । సోమా॑య॒
స్వాహా॑ మృగశీ॒ర్॒షాయ॒ స్వాహా᳚ । ఇ॒న్వ॒కాభ్యః॒ స్వాహౌష॑ధీభ్యః॒ స్వాహా᳚ ।

రా॒జ్యాయ॒ స్వాహా॒ఽభిజి॑త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౧॥
౩౦ రు॒ద్రో వా అ॑కామయత । ప॒శు॒మాన్థ్స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తꣳ రు॒ద్రాయా॒ర్ద్రాయై ॒
ప్రైయ్య॑ఙ్గవం చ॒రుం పయ॑సి॒ నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స ప॑శు॒మాన॑భవత్ ।
ప॒శు॒మాన్ హ॒ వై భ॑వతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం
వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । రు॒ద్రాయ॒ స్వాహా॒ఽఽర్ద్రాయై ॒ స్వాహా᳚ । పిన్వ॑మానాయై ॒
స్వాహా॑
ప॒శుభ్యః॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౪॥
౩౧ ఋ॒క్షా వా ఇ॒యమ॑లో॒మకా॑ఽఽసీత్ । సాఽకా॑మయత । ఓష॑ధీభి॒ర్వన॒స్పతి॑భిః॒
ప్రజా॑యే॒యేతి॑ । సైతమది॑త్యై॒ పున॑ర్వసుభ్యాం చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వా
ఇ॒యమోష॑ధీభి॒ర్వన॒స్పతి॑భిః॒ ప్రాజా॑యత । ప్రజా॑యతే హ॒ వై ప్ర ॒జయా॑
ప॒శుభిః॑ । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑
జుహోతి । అది॑త్యై॒ స్వాహా॒ పున॑ర్వసుభ్యామ్ । స్వాహాఽఽభూ᳚త్యై॒ స్వాహా॒ ప్రజా᳚త్యై॒
స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౫॥
౩౨ బృహ॒స్పతి॒ర్వా అ॑కామయత । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సీ స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తం
బృహ॒స్పత॑యే తి॒ష్యా॑య నైవా॒రం చ॒రుం పయ॑సి॒ నిర॑వపత్ । తతో॒ వై
స బ్ర ॑హ్మవర్చ॒స్య॑భవత్ । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సీ హ॒ వై భ॑వతి । య ఏ॒తేన॑
హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । బృహ॒స్పత॑యే॒
స్వాహా॑ తి॒ష్యా॑య॒ స్వహా᳚ । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సాయ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౬॥
౩౩ దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్న్ । తే దే॒వాః స॒ర్పేభ్య॑ ఆశ్రే ॒షాభ్య॒ ఆజ్యే॑
కర॒మ్భం నిర॑వపన్న్ । తానే॒తాభి॑రే॒వ దే॒వతా॑భి॒రుపా॑నయన్ । ఏ॒తాభి॑ర్హ ॒ వై
దే॒వతా॑భిర్ద్వి॒షన్తం॒ భ్రాతృ॑వ్య॒ముప॑నయతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే ।
య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । స॒ర్పేభ్యః॒ స్వాహా᳚ఽఽశ్రే ॒షాభ్యః॒
స్వాహా᳚ । ద॒న్ద ॒శూకే᳚భ్యః॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౭॥
౩౪ పి॒తరో॒ వా అ॑కామయన్త । పి॒తృ॒లో॒క ఋ॑ధ్నుయా॒మేతి॑ । త ఏ॒తం పి॒తృభ్యో॑
మ॒ఘాభ్యః॑ పురో॒డాశ॒ꣳ షట్క॑పాలం॒ నిర॑వపన్న్ । తతో॒ వై తే పి॑తృలో॒క
ఆ᳚ర్ధ్నువన్ । పి॒తృ॒లో॒కే హ॒ వా ఋ॑ధ్నోతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే ।

య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । పి॒తృభ్యః॒ స్వాహా॑ మ॒ఘాభ్యః॑ ।
స్వాహా॑ఽన॒ఘాభ్యః॒ స్వాహా॑ఽగ॒దాభ్యః॑ । స్వాహా॑ఽరున్ధ ॒తీభ్యః॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧।
౪। ౮॥
౩౫ అ॒ర్య॒మా వా అ॑కామయత । ప॒శు॒మాన్థ్స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తమ॑ర్య॒మ్ణే ఫల్గు ॑నీభ్యాం
చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స ప॑శు॒మాన॑భవత్ । ప॒శు॒మాన్ హ॒ వై భ॑వతి ।
య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । అ॒ర్య॒మ్ణే
స్వాహా॒ ఫల్గు ॑నీభ్యా॒గ్॒ స్వాహా᳚ । ప॒శుభ్యః॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౯॥
౩౬ భగో॒ వా అ॑కామయత । భ॒గీ శ్రే ॒ష్ఠీ దే॒వానాగ్॑ స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తం భగా॑య॒
ఫల్గు ॑నీభ్యాం చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స భ॒గీ శ్రే ॒ష్ఠీ దే॒వానా॑మభవత్ ।
భ॒గీ హ॒ వై శ్రే ॒ష్ఠీ స॑మా॒నానాం᳚ భవతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య
ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । భగా॑య॒ స్వాహా॒ ఫల్గు ॑నీభ్యా॒గ్॒ స్వాహా᳚
। శ్రైష్ఠ్యా॑య॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౧౦॥
౩౭ స॒వి॒తా వా అ॑కామయత । శ్రన్మే॑ దే॒వా దధీ॑రన్న్ । స॒వి॒తా స్యా॒మితి॑ ।
స ఏ॒తꣳ స॑వి॒త్రే హస్తా ॑య పురో॒డాశం॒ ద్వాద॑శకపాలం॒ నిర॑వపదాశూ॒నాం
వ్రీ ॑హీ॒ణామ్ । తతో॒ వై తస్మై॒ శ్రద్దే ॒వా అద॑ధత । స॒వి॒తాఽభ॑వత్ । శ్రద్ధ ॒
వా అ॑స్మై మను॒ష్యా॑ దధతే । స॒వి॒తా స॑మా॒నానాం᳚ భవతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒
యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । స॒వి॒త్రే స్వాహా॒ హస్తా ॑య ।
స్వాహా॑ దద॒తే స్వాహా॑ పృణ॒తే । స్వాహా᳚ ప్ర ॒యచ్ఛ॑తే॒ స్వాహా᳚ ప్రతిగృభ్ణ ॒తే
స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౧౧॥
౩౮ త్వష్టా ॒ వా అ॑కామయత । చి॒త్రం ప్ర ॒జాం వి॑న్దే ॒యేతి॑ । స ఏ॒తం త్వష్ట్రే॑
చి॒త్రాయై ॑ పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స చి॒త్రం
ప్ర ॒జామ॑విన్దత । చి॒త్ర ꣳ హ॒ వై ప్ర ॒జాం వి॑న్దతే । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒
యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । త్వష్ట్రే॒ స్వాహా॑ చి॒త్రాయై ॒
స్వాహా᳚ । చైత్రా ॑య॒ స్వాహా᳚ ప్ర ॒జాయై ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౧౨॥
౩౯ వా॒యుర్వా అ॑కామయత । కా॒మ॒చార॑మే॒షు లో॒కేష్వ॒భిజ॑యేయ॒మితి॑ ।

స ఏ॒తద్వా॒యవే॒ నిష్ట్యా॑యై గృ॒ష్ట్యై దు॒గ్ధం పయో॒ నిర॑వపత్ । తతో॒ వై
స కా॑మ॒చార॑మే॒షు లో॒కేష్వ॒భ్య॑జయత్ । కా॒మ॒చారꣳ
’ హ॒ వా ఏ॒షు
లో॒కేష్వ॒భిజ॑యతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑

। సోఽత్ర ॑ జుహోతి । వా॒యవే॒ స్వాహా॒ నిష్ట్యా॑యై ॒ స్వాహా᳚ । కా॒మ॒చారా॑య॒
స్వాహా॒ఽభిజి॑త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౧౩॥
౪౦ ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ వా అ॑కామయేతామ్ । శ్రైష్ఠ్యం॑ దే॒వానా॑మ॒భిజ॑యే॒వేతి॑ ।
తావే॒తమి॑న్ద్రా॒గ్నిభ్యాం॒ విశా॑ఖాభ్యాం పురో॒డాశ॒మేకా॑దశకపాలం॒ నిర॑వపతామ్
। తతో॒ వై తౌ శ్రైష్ఠ్యం॑ దే॒వానా॑మ॒భ్య॑జయతామ్ । శ్రైష్ఠ్యꣳ
’ హ॒ వై
స॑మా॒నానా॑మ॒భిజ॑యతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ ।

సోఽత్ర ॑ జుహోతి । ఇ॒న్ద్రా॒గ్నిభ్యా॒గ్॒ స్వాహా॒ విశా॑ఖాభ్యా॒గ్॒ స్వాహా᳚ । శ్రైష్ఠ్యా॑య॒
స్వాహా॒ఽభిజి॑త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౧౪॥
౪౧ అథై ॒తత్పౌ᳚ర్ణమా॒స్యా ఆజ్యం॒ నిర్వ॑పతి । కామో॒ వై పౌ᳚ర్ణమా॒సీ । కామ॒ ఆజ్య᳚మ్ ।
కామేనై॑ ॒వ కామ॒ꣳ సమ॑ర్ధయతి । క్షి॒ప్రమే॑న॒ꣳ స కామ॒ ఉప॑నమతి
। యేన॒ కామే॑న॒ యజ॑తే । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । పౌ॒ర్ణ ॒మా॒స్యై స్వాహా॒ కామా॑య॒
స్వాహాఽగ॑త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౪। ౧౫॥
౪౨ మి॒త్రో వా అ॑కామయత । మి॒త్ర ॒ధేయ॑మే॒షు లో॒కేష్వ॒భిజ॑యేయ॒మితి॑ । స ఏ॒తం
మి॒త్రాయా॑నూరా॒ధేభ్య॑శ్చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స మి॑త్ర ॒ధేయ॑మే॒షు
లో॒కేష్వ॒భ్య॑జయత్ । మి॒త్ర ॒ధేయꣳ
’ హ॒ వా ఏ॒షు లో॒కేష్వ॒భిజ॑యతి । య
ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । మి॒త్రాయ॒

స్వాహా॑ఽనూరా॒ధేభ్యః॒ స్వాహా᳚ । మి॒త్ర ॒ధేయా॑య॒ స్వాహా॒ఽభిజి॑త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥
౩ । ౧ । ౫। ౧ ॥
౪౩ ఇన్ద్రో॒ వా అ॑కామయత । జ్యైష్ఠ్యం॑ దే॒వానా॑మ॒భిజ॑యేయ॒మితి॑ । స ఏ॒తమిన్ద్రా॑య
జ్యే॒ష్ఠాయై ॑ పురో॒డాశ॒మేకా॑దశకపాలం॒ నిర॑వపన్ మ॒హావ్రీ ॑హీణామ్ । తతో॒ వై స
జ్యైష్ఠ్యం॑ దే॒వానా॑మ॒భ్య॑జయత్ । జ్యైష్ఠ్యꣳ
’ హ॒ వై స॑మా॒నానా॑మ॒భిజ॑యతి
। య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । ఇన్ద్రా॑య॒

స్వాహా᳚ జ్యే॒ష్ఠాయై ॒ స్వాహా᳚ । జ్యైష్ఠ్యా॑య॒ స్వాహా॒ఽభిజి॑త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫।
౨॥
౪౪ ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వా అ॑కామయత । మూలం॑ ప్ర ॒జాం వి॑న్దే ॒యేతి॑ । స ఏ॒తం ప్ర ॒జాప॑తయే॒
మూలా॑య చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స మూలం॑ ప్ర ॒జామ॑విన్దత । మూలꣳ
’ హ॒
వై ప్ర ॒జాం వి॑న్దతే । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ ।

సోఽత్ర ॑ జుహోతి । ప్ర ॒జాప॑తయే॒ స్వాహా॒ మూలా॑య॒ స్వాహా᳚ । ప్ర ॒జాయై ॒ స్వాహేతి॑ ॥
౩ । ౧ । ౫। ౩ ॥
౪౫ ఆపో॒ వా అ॑కామయన్త । స॒ము॒ద్రం కామ॑మ॒భిజ॑యే॒మేతి॑ । తా
ఏ॒తమ॒ద్భ్యో॑ఽషా॒ఢాభ్య॑శ్చ॒రుం నిర॑వపన్న్ । తతో॒ వై తాః స॑ము॒ద్రం
కామ॑మ॒భ్య॑జయన్న్ । స॒ము॒ద్ర ꣳ హ॒ వై కామ॑మ॒భిజ॑యతి । య ఏ॒తేన॑
హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । అ॒ద్భ్యః
స్వాహా॑ఽషా॒ఢాభ్యః॒ స్వాహా᳚ । స॒ము॒ద్రాయ॒ స్వాహా॒ కామా॑య॒ స్వాహా᳚ । అ॒భిజి॑త్యై॒
స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫। ౪॥
౪౬ విశ్వే॒ వై దే॒వా అ॑కామయన్త । అ॒న॒ప॒జ॒య్యం జ॑యే॒మేతి॑ । త ఏ॒తం విశ్వే᳚భ్యో
దే॒వేభ్యో॑ఽషా॒ఢాభ్య॑శ్చ॒రుం నిర॑వపన్న్ । తతో॒ వై తే॑ఽనపజ॒య్యమ॑జయన్
। అ॒న॒ప॒జ॒య్యꣳ హ॒ వై జ॑యతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑
చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । విశ్వే᳚భ్యో దే॒వేభ్యః॒ స్వాహా॑ఽషా॒ఢాభ్యః॒
స్వాహా᳚ । అ॒న॒ప॒జ॒య్యాయ॒ స్వాహా॒ జిత్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫। ౫॥
౪౭ బ్రహ్మ॒ వా అ॑కామయత । బ్ర ॒హ్మ॒లో॒కమ॒భి జ॑యేయ॒మితి॑ । తదే॒తం
బ్రహ్మ॑ణేఽభి॒జితే॑ చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై తద్బ్ర॑హ్మలో॒కమ॒భ్య॑జయత్ ।
బ్ర ॒హ్మ॒లో॒కꣳ హ॒ వా అ॒భిజ॑యతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑
చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । బ్రహ్మ॑ణే॒ స్వాహా॑ఽభి॒జితే॒ స్వాహా᳚ ।
బ్ర ॒హ్మ॒లో॒కాయ॒ స్వాహా॒ఽభిజి॑త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫। ౬॥
౪౮ విష్ణు ॒ర్వా అ॑కామయత । పుణ్య॒గ్గ్ ॒ శ్లోకꣳ
’ శ‍ృణ్వీయ । న మా॑ పా॒పీ
కీ॒ర్తిరాగ॑చ్ఛే॒దితి॑ । స ఏ॒తం విష్ణ ॑వే శ్రో ॒ణాయై ॑ పురో॒డాశం॑ త్రికపా॒లం
నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స పుణ్య॒గ్గ్ ॒ శ్లోక॑మశ‍ృణుత । నైనం॑ పా॒పీ కీ॒ర్తిరాగ॑చ్ఛత్

। పుణ్యꣳ
’ హ॒ వై శ్లోకꣳ
’ శ‍ృణుతే । నైనం॑ పా॒పీ కీ॒ర్తిరాగ॑చ్ఛతి । య
ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । విష్ణ ॑వే॒

స్వాహా᳚ శ్రో ॒ణాయై ॒ స్వాహా᳚ । శ్లోకా॑య॒ స్వాహా᳚ శ్రు ॒తాయ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫।
౭॥
౪౯ వస॑వో॒ వా అ॑కామయన్త । అగ్రం॑ దే॒వతా॑నాం॒ పరీ॑యా॒మేతి॑ । త ఏ॒తం వసు॑భ్యః॒
శ్రవి॑ష్ఠాభ్యః పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర॑వపన్న్ । తతో॒ వై తేఽగ్రం॑
దే॒వతా॑నాం॒ పర్యా॑యన్న్ । అగ్ర ꣳ
’ హ॒ వై స॑మా॒నానాం॒ పర్యే॑తి । య ఏ॒తేన॑
హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । వసు॑భ్యః॒ స్వాహా॒

శ్రవి॑ష్ఠాభ్యః॒ స్వాహా᳚ । అగ్రా ॑య॒ స్వాహా॒ పరీ᳚త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫। ౮॥
౫౦ ఇన్ద్రో॒ వా అ॑కామయత । దృ॒ఢోఽశి॑థిలః స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తం వరు॑ణాయ
శ॒తభి॑షజే భేష॒జేభ్యః॑ పురో॒డాశం॒ దశ॑కపాలం॒ నిర॑వపత్కృ॒ష్ణానాం᳚
వ్రీహీ॒ణామ్ । తతో॒ వై స దృ॒ఢోఽశి॑థిలోఽభవత్ । దృ॒ఢో హ॒ వా అశి॑థిలో
భవతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి ।
వరు॑ణాయ॒ స్వాహా॑ శ॒తభి॑షజే॒ స్వాహా᳚ । భే॒ష॒జేభ్యః॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫। ౯॥
౫౧ అ॒జో వా ఏక॑పాదకామయత । తే॒జ॒స్వీ బ్ర ॑హ్మవర్చ॒సీ స్యా॒మితి॑ । స
ఏ॒తమ॒జాయైక॑పదే ప్రోష్ఠప॒దేభ్య॑శ్చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స తే॑జ॒స్వీ
బ్ర ॑హ్మవర్చ॒స్య॑భవత్ । తే॒జ॒స్వీ హ॒ వై బ్ర ॑హ్మవర్చ॒సీ భ॑వతి । య ఏ॒తేన॑
హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । అ॒జాయైక॑పదే॒ స్వాహా᳚
ప్రోష్ఠప॒దేభ్యః॒ స్వాహా᳚ । తేజ॑సే॒ స్వాహా᳚ బ్రహ్మవర్చ॒సాయ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫।
౧౦॥
౫౨ అహి॒ర్వై బు॒ధ్నియో॑ఽకామయత । ఇ॒మాం ప్ర ॑తి॒ష్ఠాం వి॑న్దే ॒యేతి॑ । స ఏ॒తమహ॑యే
బు॒ధ్నియా॑య ప్రోష్ఠప॒దేభ్యః॑ పురో॒డాశం॒ భూమి॑కపాలం॒ నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స
ఇ॒మాం ప్ర ॑తి॒ష్ఠామ॑విన్దత । ఇ॒మాꣳ హ॒ వై ప్ర ॑తి॒ష్ఠాం వి॑న్దతే । య ఏ॒తేన॑
హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । అహ॑యే బు॒ధ్నియా॑య॒
స్వాహా᳚ ప్రోష్ఠప॒దేభ్యః॒ స్వాహా᳚ । ప్ర ॒తి॒ష్ఠాయై ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫। ౧౧॥
౫౩ పూ॒షా వా అ॑కామయత । ప॒శు॒మాన్థ్స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తం పూ॒ష్ణే రే॒వత్యై॑

చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స ప॑శు॒మాన॑భవత్ । ప॒శు॒మాన్ హ॒ వై భ॑వతి ।
య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । పూ॒ష్ణే
స్వాహా॑ రే॒వత్యై॒ స్వాహా᳚ । ప॒శుభ్యః॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫। ౧౨॥
౫౪ అ॒శ్వినౌ॒ వా అ॑కామయేతామ్ । శ్రో ॒త్ర ॒స్వినా॒వబ॑ధిరౌ స్యా॒వేతి॑ ।
తావే॒తమ॒శ్విభ్యా॑మశ్వ॒యుగ్భ్యాం᳚ పురో॒డాశం॑ ద్వికపా॒లం నిర॑వపతామ్ । తతో॒
వై తౌ శ్రో ᳚త్ర ॒స్వినా॒వబ॑ధిరావభవతామ్ । శ్రో ॒త్ర ॒స్వీ హ॒ వా అబ॑ధిరో భవతి । య
ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । అ॒శ్విభ్యా॒గ్॒
స్వాహా᳚ఽశ్వ॒యుగ్భ్యా॒గ్॒ స్వాహా᳚ । శ్రోత్రా ॑య॒ స్వాహా॒ శ్రుత్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧।
౫। ౧౩॥
౫౫ య॒మో వా అ॑కామయత । పి॒తృ॒ణాꣳ రా॒జ్యమ॒భిజ॑యేయ॒మితి॑ । స ఏ॒తం
య॒మాయా॑ప॒భర॑ణీభ్యశ్చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స పి॑తృ॒ణాꣳ
రా॒జ్యమ॒భ్య॑జయత్ । స॒మా॒నానాꣳ
’ హ॒ వై రా॒జ్యమ॒భిజ॑యతి । య
ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । య॒మాయ॒

స్వాహా॑ఽప॒భర॑ణీభ్యః॒ స్వాహా᳚ । రా॒జ్యాయ॒ స్వాహా॒ఽభిజి॑త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧।
౫। ౧౪॥
౫౬ అథై ॒తద॑మావా॒స్యా॑యా॒ ఆజ్యం॒ నిర్వ॑పతి । కామో॒ వా అ॑మావా॒స్యా᳚ । కామ॒
ఆజ్య᳚మ్ । కామేనై॑ ॒వ కామ॒ꣳ సమ॑ర్ధయతి । క్షి॒ప్రమే॑న॒ꣳ స కామ॒
ఉప॑నమతి । యేన॒ కామే॑న॒ యజ॑తే । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । అ॒మా॒వా॒స్యా॑యై ॒ స్వాహా॒
కామా॑య॒ స్వాహాఽగ॑త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౫। ౧౫॥
౫౭ చ॒న్ద్రమా॒ వా అ॑కామయత । అ॒హో॒రా॒త్రాన॑ర్ధమా॒సాన్
మాసా॑నృ॒తూన్థ్సం॑వథ్స॒రమా॒ప్త్వా । చ॒న్ద్రమ॑సః॒ సాయు॑జ్యꣳ
సలో॒కతా॑మాప్నుయా॒మితి॑ । స ఏ॒తం చ॒న్ద్రమ॑సే ప్రతీ॒దృశ్యా॑యై
పురో॒డాశం॒ పఞ్చ॑దశకపాలం॒ నిర॑వపత్ । తతో॒ వై
సో॑ఽహోరా॒త్రాన॑ర్ధ మా॒సాన్మాసా॑నృ॒తూన్థ్సం॑వథ్స॒రమా॒ప్త్వా ।
చ॒న్ద్రమ॑సః॒ సాయు॑జ్యꣳ సలో॒కతా॑మాప్నోత్ । అ॒హో॒రా॒త్రాన్ హ॒ వా అ॑ర్ధ
మా॒సాన్మాసా॑నృ॒తూన్థ్సం॑వథ్స॒రమా॒ప్త్వా । చ॒న్ద్రమ॑సః॒ సాయు॑జ్యꣳ

సలో॒కతా॑మాప్నోతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం
వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । చ॒న్ద్రమ॑సే॒ స్వాహా᳚ ప్రతీ॒దృశ్యా॑యై ॒ స్వాహా᳚ ।
అ॒హో॒రా॒త్రేభ్యః॒ స్వాహా᳚ఽర్ధమా॒సేభ్యః॒ స్వాహా᳚ । మాసే᳚భ్యః॒ స్వాహా॒ర్తుభ్యః॒
స్వాహా᳚ । సం॒వ॒థ్స॒రాయ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౬। ౧॥
౫౮ అ॒హో॒రా॒త్రే వా అ॑కామయేతామ్ । అత్య॑హోరా॒త్రే ము॑చ్యేవహి । న నా॑వహోరా॒త్రే
ఆ᳚ప్నుయాతా॒మితి॑ । తే ఏ॒తమ॑హోరా॒త్రాభ్యాం᳚ చ॒రుం నిర॑వపతామ్ । ద్వ॒యానాం᳚
వ్రీహీ॒ణామ్ । శు॒క్లానాం᳚ చ కృ॒ష్ణానాం᳚ చ । స॒వా॒త్యోర్దు ॒గ్ధే । శ్వే॒తాయై ॑ చ
కృ॒ష్ణాయై ॑ చ । తతో॒ వై తే అత్య॑హోరా॒త్రే అ॑ముచ్యేతే । నైనే॑ అహోరా॒త్రే ఆ᳚ప్నుతామ్ ।
అతి॑ హ॒ వా అ॑హోరా॒త్రే ము॑చ్యతే । నైన॑మహోరా॒త్రే ఆ᳚ప్నుతః । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒
యజ॑తే । య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । అహ్నే॒ స్వాహా॒ రాత్రి ॑యై ॒ స్వాహా᳚
। అతి॑ముక్త్యై॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౬। ౨॥
౫౯ ఉ॒షా వా అ॑కామయత । ప్రి ॒యాఽఽది॒త్యస్య॑ సు॒భగా᳚ స్యా॒మితి॑ । సైతము॒షసే॑
చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై సా ప్రి ॒యాఽఽది॒త్యస్య॑ సు॒భగా॑ఽభవత్ । ప్రి ॒యో
హ॒ వై స॑మా॒నానాꣳ
’ సు॒భగో॑ భవతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య
ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । ఉ॒షసే॒ స్వాహా॒ వ్యు॑ష్ట్యై॒ స్వాహా᳚ ।

వ్యూ॒షుష్యై॒ స్వాహా᳚ వ్యు॒చ్ఛన్త్యై॒ స్వాహా᳚ । వ్యు॑ష్టాయై ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౬। ౩॥
౬౦ అథై ॒తస్మై॒ నక్ష॑త్త్రాయ చ॒రుం నిర్వ॑పతి । యథా॒ త్వం దే॒వానా॒మసి॑
। ఏ॒వమ॒హం మ॑ను॒ష్యా॑ణాం భూయాస॒మితి॑ । యథా॑ హ॒ వా ఏ॒తద్దే వానా
॒ ᳚మ్ ।
ఏ॒వꣳ హ॒ వా ఏ॒ష మ॑ను॒ష్యా॑ణాం భవతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే ।
య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । నక్ష॑త్త్రాయ॒ స్వాహో॑దేష్య॒తే స్వాహా᳚
। ఉ॒ద్య॒తే స్వాహోది॑తాయ॒ స్వాహా᳚ । హర॑సే॒ స్వాహా॒ భర॑సే॒ స్వాహా᳚ । భ్రాజ॑సే॒
స్వాహా॒ తేజ॑సే॒ స్వాహా᳚ । తప॑సే॒ స్వాహా᳚ బ్రహ్మవర్చ॒సాయ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౬।
౪॥
౬౧ సూఱ్యో॒ వా అ॑కామయత । నక్ష॑త్త్రాణాం ప్రతి॒ష్ఠా స్యా॒మితి॑ । స ఏ॒తꣳ సూర్యా॑య॒
నక్ష॑త్త్రేభ్యశ్చ॒రుం నిర॑వపత్ । తతో॒ వై స నక్ష॑త్త్రాణాం ప్రతి॒ష్ఠాఽభ॑వత్ ।

ప్ర ॒తి॒ష్ఠా హ॒ వై స॑మా॒నానాం᳚ భవతి । య ఏ॒తేన॑ హ॒విషా॒ యజ॑తే । య ఉ॑
చైనదే॒వం వేద॑ । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । సూర్యా॑య॒ స్వాహా॒ నక్ష॑త్త్రేభ్యః॒ స్వాహా᳚ ।
ప్ర ॒తి॒ష్ఠాయై ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౬। ౫॥
౬౨ అథై ॒తమది॑త్యై చ॒రుం నిర్వ॑పతి । ఇ॒యం వా అది॑తిః । అ॒స్యామే॒వ ప్రతి॑తిష్ఠతి
। సోఽత్ర ॑ జుహోతి । అది॑త్యై॒ స్వాహా᳚ ప్రతి॒ష్ఠాయై ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౬। ౬॥
౬౩ అథై ॒తం విష్ణ ॑వే చ॒రుం నిర్వ॑పతి । య॒జ్ఞో వై విష్ణుః॑ । య॒జ్ఞ
ఏ॒వాన్త॒తః ప్రతి॑తిష్ఠతి । సోఽత్ర ॑ జుహోతి । విష్ణ ॑వే॒ స్వాహా॑ య॒జ్ఞాయ॒ స్వాహా᳚
॒ ॒ష్ఠాయై
। ప్ర తి ॒ స్వాహేతి॑ ॥ ౩। ౧। ౬। ౭॥
అ॒గ్నిః పంచ॑దశ ప్ర ॒జాప॑తిః॒ షోడ॑శ॒ సోమ॒ ఏకా॑దశ రు॒ద్రో
దశ॒ర్క్షైకా॑దశ॒ బృహ॒స్పతి॒ర్దశ॑ దేవాసు॒రా నవ॑ పి॒తర॒
ఏకా॑దశార్య॒మా భగో॒ దశ॑దశ సవి॒తా చతు॑ర్దశ॒ త్వష్టా ॑ వా॒యురిం॑ద్రా ॒గ్నీ
దశ॑ ద॒శాథై ॒తత్పౌ᳚ర్ణమా॒స్యా అ॒ష్టౌ పంచ॑దశ ॥ మి॒త్ర ఇన్ద్రః॑
ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్దశ॑ద॒శాప॒ ఏకా॑దశ॒ విశ్వే॒ బ్రహ్మ॒ దశ॑దశ॒
విష్ణు ॒స్త్రయో॑దశ॒ వస॑వ॒ ఇన్ద్రో॒ఽజోఽహి॒ర్వై బు॒ధ్నియః॑ పూ॒షాఽశ్వినౌ॑
య॒మో దశ॑ద॒శాథై ॒తద॑మావా॒స్యా॑యా అ॒ష్టౌ పఞ్చ॑దశ । చ॒న్ద్రమాః॒
పఞ్చ॑దశాహోరా॒త్రే స॒ప్తద॑శో॒షా ఏకా॑ద॒శాథై ॒తస్మై॒ నక్ష॑త్త్రాయ॒
త్రయో॑దశ॒ సూఱ్యో॒ దశాథై ॒తమది॑త్యై॒ పఞ్చాథై ॒తం విష్ణ ॑వే॒ షట్థ్స॒ప్త
। స॒వి॒తాఽఽశూ॒నాం వ్రీ హి
॑ ॒ణామిన్ద్రో॑ మ॒హావ్రీ హీణా
॑ ॒మిన్ద్రః॑ కృ॒ష్ణానాం᳚
వ్రీహీ॒ణామ॑హోరా॒త్రే ద్వ॒యానాం᳚ వ్రీహీ॒ణామ్ । పి॒తరః॒ షట్క॑పాలꣳ సవి॒తా
ద్వాద॑శకపాలమింద్రా ॒గ్నీ ఏకా॑దశకపాల॒మింద్ర ॒ ఏకా॑దశకపాల॒మిన్ద్రో॒ దశ॑కపాలం॒
విష్ణు స్త్రి॑ కపా॒లమహి॒ర్భూమి॑ కపాలమ॒శ్వినౌ᳚ ద్వికపా॒లం చ॒న్ద్రమాః॒ పఞ్చ॑దశ
కపాలమ॒గ్నిస్త్వష్టా ॒ వస॑వో॒ఽష్టాక॑పాలమ॒న్యత్ర ॑ చ॒రుమ్ । రు॒ద్రో ᳚ఽర్య॒మా
పూ॒షా ప॑శు॒మాన్థ్స్యా॒ꣳ సోమో॑ రు॒ద్రో బృహ॒స్పతిః॒ పయ॑సి వా॒యుః పయః॒
సోమో॑ వా॒యురిం॑ద్రా ॒గ్నీ మి॒త్ర ఇన్ద్ర॒ ఆపో॒ బ్రహ్మ॑ య॒మో॑ఽభిజి॑త్యై॒ త్వష్టా ᳚
ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జాయై ॑ పౌర్ణమా॒స్యా అ॑మావా॒స్యా॑యా॒ ఆగ॑త్యై॒ విశ్వే॒ జిత్యా॑

అ॒శ్వినౌ॒ శ్రుత్యై᳚ ॥ బ్రహ్మ॒తదే॒తం విష్ణుః॒ స ఏ॒తం వా॒యుః స ఏ॒తదాప॒స్తాః ॥
పి॒తరో॒ విశ్వే॒ వస॑వోఽకామయన్త॒మేతి॒ త ఏ॒తం నిర॑వపన్ । ఆపో॑ కామయంత॒మేతి॒
తా ఏ॒తన్నిర॑వపన్ । ఇం॒ద్రా ॒గ్నీ అ॒శ్వినా॑వకామయేతాం॒ వేతి॒ తావే॒తన్నిర॑వపతామ్ ।
అ॒హో॒రా॒త్రే వా అ॑కామయేతా॒మితి॒ తే ఏ॒తం నిర॑వపతామ్ । అ॒న్యత్రా ॑కామయత॒మితి॒
స ఏ॒తం నిర॑వపత్ । ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ శ్రైష్ఠ్య॒మిన్ద్రో॒ జ్యైష్ఠ్య॒మిన్ద్రో॑ దృ॒ఢః
। అహిః॒ సూఱ్యోఽది॑త్యై॒ విష్ణ వే
॑ ప్రతి॒ష్ఠాయై ᳚ । సోమో॑ య॒మః స॑మా॒నానా᳚మ్ ।
అ॒గ్నిర్నో॑రీరిషన్న॒న్యత్ర ॑ రీరిషః । హవిషా॑ విదుషో॒ య ఉ॑ చైనదే॒వం వేద॒
య॑జతే చినుతే॒ య ఉ॑ చైనమే॒వం వేద॑ ॥
అ॒గ్నిర్న॑ ఋ॒ధ్యాస్మ॒ నవో॑ నవో॒ఽగ్నిర్మి॒త్రశ్చం॒ద్రమాః॒ షట్ ॥
అ॒గ్నిర్న॒స్తన్నో॑ వా॒యురహి॑ర్బు॒ధ్నియ॑ ఋ॒క్షా వా ఇ॒యమథై ॒తత్పౌ᳚ర్ణమా॒స్యా
అ॒జో వా ఏక॑పా॒థ్సూర్య॒స్త్రిష॑ష్టిః ॥
అ॒గ్నిర్నః॑ పాతు ప్రతి॒ష్ఠాయై ॒ స్వాహేతి॑ ॥
తృతీయాష్టకే ద్వితీయః ప్రపాఠకః ౨

౧ తృ॒తీయ॑స్యామి॒తో ది॒వి సోమ॑ ఆసీత్ । తం గా॑య॒త్ర్యాఽహ॑రత్ । తస్య॑
ప॒ర్ణమ॑చ్ఛిద్యత । తత్ప॒ర్ణో ॑ఽభవత్ । తత్ప॒ర్ణస్య॑ పర్ణ ॒త్వమ్ । బ్రహ్మ॒ వై
ప॒ర్ణః । యత్ప॑ర్ణశా॒ఖయా॑ వ॒థ్సాన॑పాక॒రోతి॑ । బ్రహ్మ॑ణై ॒వైనా॑న॒పాక॑రోతి
। గా॒య॒త్రో వై ప॒ర్ణః । గా॒య॒త్రాః ప॒శవః॑ ॥ ౩। ౨। ౧। ౧॥
౨ తస్మా॒త్త్రీణి॑ త్రీణి ప॒ర్ణస్య॑ పలా॒శాని॑ । త్రి ॒పదా॑ గాయ॒త్రీ ।
యత్ప॑ర్ణశా॒ఖయా॒ గాః ప్రా ॒ర్పయ॑తి । స్వయై ॒వైనా॑ దే॒వత॑యా॒ ప్రార్ప॑యతి
। యం కా॒మయే॑తాప॒శుః స్యా॒దితి॑ । అ॒ప॒ర్ణాం తస్మై॒ శుష్కా᳚గ్రా మాహ
॒ ॑రేత్ ।
అ॒ప॒శురే॒వ భ॑వతి । యం కా॒మయే॑త పశు॒మాన్థ్స్యా॒దితి॑ । బ॒హు॒ప॒ర్ణాం
తస్మై॑ బహుశా॒ఖామాహ॑రేత్ । ప॒శు॒మన్త॑మే॒వైనం॑ కరోతి ॥ ౩। ౨। ౧। ౨॥
౩ యత్ప్రాచీ॑మా॒హరే᳚త్ । దే॒వ॒లో॒కమ॒భిజ॑యేత్ । యదుదీ॑చీం మనుష్యలో॒కమ్ ।
ప్రాచీ॒ముదీ॑చీ॒మాహ॑రతి । ఉభయోర్లో᳚ ॒కయో॑ర॒భిజి॑త్యై । ఇ॒షే త్వో॒ర్జే

త్వేత్యా॑హ । ఇష॑మే॒వోర్జం॒ యజ॑మానే దధాతి । వా॒యవః॒ స్థేత్యా॑హ । వా॒యుర్వా
అ॒న్తరి॑క్ష॒స్యాధ్య॑క్షాః । అ॒న్త॒రి॒క్ష॒దే॒వ॒త్యాః᳚ ఖలు॒ వై ప॒శవః॑
॥ ౩ । ౨। ౧ । ౩ ॥
౪ వా॒యవ॑ ఏ॒వైనా॒న్పరి॑దదాతి । ప్ర వా ఏ॑నానే॒తదాక॑రోతి । యదాహ॑ । వా॒యవః॒
స్థేత్యు॑పా॒యవః॒ స్థేత్యా॑హ । యజ॑మానాయై ॒వ ప॒శూనుప॑హ్వయతే । దే॒వో వః॑
సవి॒తా ప్రార్ప॑య॒త్విత్యా॑హ॒ ప్రసూ᳚త్యై । శ్రేష్ఠ ॑తమాయ॒ కర్మ॑ణ॒ ఇత్యా॑హ
। య॒జ్ఞో హి శ్రేష్ఠ ॑తమం॒ కర్మ॑ । తస్మా॑దే॒వమా॑హ । ఆప్యా॑యధ్వమఘ్నియా
దేవభా॒గమిత్యా॑హ ॥ ౩। ౨। ౧। ౪॥
౫ వ॒థ్సేభ్య॑శ్చ॒ వా ఏ॒తాః పు॒రా మ॑ను॒ష్యే᳚భ్య॒శ్చాప్యా॑యన్త । దే॒వేభ్య॑
ఏ॒వైనా॒ ఇన్ద్రా॒యాప్యా॑యయతి । ఊర్జ ॑స్వతీః॒ పయ॑స్వతీ॒రిత్యా॑హ । ఊర్జ ॒ꣳ
హి పయః॑ సం॒భర॑న్తి । ప్ర ॒జావ॑తీరనమీ॒వా అ॑య॒క్ష్మా ఇత్యా॑హ॒ ప్రజా᳚త్యై ।
మా వః॑ స్తే॒న ఈ॑శత॒ మాఽఘశꣳ
’స॒ ఇత్యా॑హ॒ గుప్త్యై᳚ । రు॒ద్రస్య॑ హే॒తిః
పరి॑ వో వృణ॒క్త్విత్యా॑హ । రు॒ద్రాదే॒వైనా᳚స్త్రాయతే । ధ్రు ॒వా అ॒స్మిన్గోప॑తౌ స్యాత

బ॒హ్వీరిత్యా॑హ । ధ్రు ॒వా ఏ॒వాస్మి॑న్బ॒హ్వీః క॑రోతి ॥ ౩। ౨। ౧। ౫॥
౬ యజ॑మానస్య ప॒శూన్పా॒హీత్యా॑హ । ప॒శూ॒నాం గో॑పీ॒థాయ॑ । తస్మా᳚థ్సా॒యం
ప॒శవ॒ ఉప॑స॒మావ॑ర్తన్తే । అన॑ధః సాదయతి । గర్భా॑ణాం॒ ధృత్యా॒ అప్ర ॑పాదాయ
। తస్మా॒ద్గర్భాః᳚ ప్ర జానా
॒ ॒మప్ర పాదుకాః
॑ । ఉ॒పరీ॑వ॒ నిద॑ధాతి । ఉ॒పరీ॑వ॒ హి
సు॑వ॒ర్గో లో॒కః । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై ॥ ౩। ౨। ౧। ౬॥ ప॒శవః॑
కరోతి ప॒శవో॑ దేవభా॒గమిత్యా॑హ కరోతి॒ నవ॑ చ ॥ ౧॥
౭ దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర ॑సవ॒ ఇత్య॑శ్వప॒ర్॒శుమాద॑త్తే॒ ప్రసూ᳚త్యై ।
అ॒శ్వినో᳚ర్బా॒హుభ్యా॒మిత్యా॑హ । అ॒శ్వినౌ॒ హి దే॒వానా॑మధ్వ॒ర్యూ ఆస్తా ᳚మ్ । పూ॒ష్ణో
హస్తా ᳚భ్యా॒మిత్యా॑హ॒ యత్యై᳚ । యో వా ఓష॑ధీః పర్వ॒శో వేద॑ । నైనాః॒ స హి॑నస్తి ।
ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్వా ఓష॑ధీః పర్వ॒శో వే॑ద । స ఏ॑నా॒ న హి॑నస్తి । అ॒శ్వ॒ప॒ర్శ్వా
బ॒ర్॒హిరచ్ఛై॑తి । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో వా అశ్వః॑ సయోని॒త్వాయ॑ ॥ ౩। ౨। ౨। ౧॥
౮ ఓష॑ధీనా॒మహిꣳ
’సాయై । య॒జ్ఞస్య॑ ఘో॒షద॒సీత్యా॑హ । యజ॑మాన ఏ॒వ
ర॒యిం ద॑ధాతి । ప్రత్యు॑ష్ట ॒ꣳ రక్షః॒ ప్రత్యు॑ష్టా ॒ అరా॑తయ॒ ఇత్యా॑హ ।
రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । ప్రేయమ॑గాద్ధి ॒షణా॑ బ॒ర్॒హిరచ్ఛేత్యా॑హ । వి॒ద్యా వై
ధి॒షణా᳚ । వి॒ద్యయై ॒వైన॒దచ్ఛై॑తి । మను॑నా కృ॒తా స్వ॒ధయా॒ విత॒ష్టేత్యా॑హ
। మా॒న॒వీ హి పర్శుః॑ స్వ॒ధా కృ॑తా ॥ ౩। ౨। ౨। ౨॥
॒ ꣳసో॒ వై క॒వయః॑ ।
౯ త ఆవ॑హన్తి క॒వయః॑ పు॒రస్తా ॒దిత్యా॑హ । శు॒శ్రు వా
య॒జ్ఞః పు॒రస్తా ᳚త్ । ము॒ఖ॒త ఏ॒వ య॒జ్ఞమార॑భతే । అథో॒ యదే॒తదు॒క్త్వా యతః॒
కుత॑శ్చా॒హర॑తి । తత్ప్రాచ్యా॑ ఏ॒వ ది॒శో భ॑వతి । దే॒వేభ్యో॒ జుష్ట ॑మి॒హ
బ॒ర్॒హిరా॒సద॒ ఇత్యా॑హ । బ॒ర్॒హిషః॒ సమృ॑ద్ధ్యై । కర్మ॒ణోఽన॑పరాధాయ ।
దే॒వానాం᳚ పరిషూ॒తమ॒సీత్యా॑హ ॥ ౩। ౨। ౨। ౩॥
౧౦ యద్వా ఇ॒దం కించ॑ । తద్దే ॒వానాం᳚ పరిషూ॒తమ్ । అథో॒ యథా॒ వస్య॑సే
ప్రతి॒ప్రోచ్యాహే॒దం క॑రిష్యా॒మీతి॑ । ఏ॒వమే॒వ తద॑ధ్వ॒ర్యుర్దే ॒వేభ్యః॑
ప్రతి॒ప్రోచ్య॑ బ॒ర్॒హిర్దా ॑తి । ఆ॒త్మనోఽహిꣳ
’సాయై । యావ॑తః స్త॒మ్బాన్ప॑రిది॒శేత్ ।
యత్తేషా॑ముచ్ఛి॒గ్గ్ ॒ష్యాత్ । అతి॒ తద్య॒జ్ఞస్య॑ రేచయేత్ । ఏకగ్గ్ ॑ స్త॒మ్బం పరి॑దిశేత్
। తꣳ సర్వం॑ దాయాత్ ॥ ౩। ౨। ౨। ౪॥
౧౧ య॒జ్ఞస్యాన॑తిరేకాయ । వ॒ర్॒షవృ॑ద్ధమ॒సీత్యా॑హ । వ॒ర్॒షవృ॑ద్ధా ॒ వా
ఓష॑ధయః । దేవ॑ బర్హి ॒రిత్యా॑హ । దే॒వేభ్య॑ ఏ॒వైన॑త్కరోతి । మా త్వా॒ఽన్వఙ్మా
తి॒ర్యగిత్యా॒హాహిꣳ
’సాయై । పర్వ॑తే రాధ్యాస॒మిత్యా॒హర్ద్ధ్యై᳚ । ఆ॒చ్ఛే॒త్తా తే॒
మారి॑ష॒మిత్యా॑హ । నాస్యా॒త్మనో॑ మీయతే । య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౩। ౨। ౨। ౫॥

౧౨ దేవ॑ బర్హిః శ॒తవ॑ల్శం॒ విరో॒హేత్యా॑హ । ప్ర ॒జా వై బ॒ర్॒హిః ।
ప్ర ॒జానాం᳚ ప్ర ॒జన॑నాయ । స॒హస్ర ॑వల్శా॒ వి వ॒యꣳ రు॑హే॒మేత్యా॑హ ।
ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే । పృ॒థి॒వ్యాః సం॒పృచః॑ పా॒హీత్యా॑హ॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై
। అయు॑ఙ్గాఽయుఙ్గాన్ము॒ష్టీన్లు నోతి
॑ । మి॒థు॒న॒త్వాయ॒ ప్రజా᳚త్యై । సు॒సం॒భృతా᳚
త్వా॒ సంభ॑రా॒మీత్యా॑హ । బ్రహ్మ॑ణై ॒వైన॒థ్సంభ॑రతి ॥ ౩। ౨। ౨। ౬॥
౧౩ అది॑త్యై॒ రాస్నా॒ఽసీత్యా॑హ । ఇ॒యం వా అది॑తిః । అ॒స్యా ఏ॒వైన॒ద్రాస్నాం᳚ కరోతి ।
ఇ॒న్ద్రా॒ణ్యై సం॒నహ॑న॒మిత్యా॑హ । ఇ॒న్ద్రా॒ణీ వా అగ్రే ॑ దే॒వతా॑నా॒ꣳ సమ॑నహ్యత

। సాఽఽర్ధ్నో᳚త్ । ఋద్ధ్యై॒ సన్న॑హ్యతి । ప్ర జా
॒ వై బ॒ర్॒హిః । ప్ర జానా
॒ ॒మప॑రావాపాయ
। తస్మా॒థ్స్నావ॑సంతతాః ప్ర జా
॒ జా॑యన్తే ॥ ౩। ౨। ౨। ౭॥
౧౪ పూ॒షా తే᳚ గ్ర ॒న్థిం గ్ర ॑థ్నా॒త్విత్యా॑హ । పుష్టి ॑మే॒వ యజ॑మానే దధాతి । స
తే॒ మాఽఽస్థా ॒దిత్యా॒హాహిꣳ
’సాయై । ప॒శ్చాత్ప్రాఞ్చ॒ముప॑ గూహతి । ప॒శ్చాద్వై
ప్రా ॒చీన॒ꣳ రేతో॑ ధీయతే । ప॒శ్చాదే॒వాస్మై᳚ ప్రా ॒చీన॒ꣳ రేతో॑ దధాతి
। ఇన్ద్ర॑స్య త్వా బా॒హుభ్యా॒ముద్య॑చ్ఛ॒ ఇత్యా॑హ । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ యజ॑మానే దధాతి ।
బృహ॒స్పతే᳚ర్మూ॒ర్ధ్నా హ॑రా॒మీత్యా॑హ । బ్రహ్మ॒ వై దే॒వానాం॒ బృహ॒స్పతిః॑ ॥ ౩। ౨।
౨। ౮॥
౧౫ బ్రహ్మ॑ణై ॒వైన॑ద్ధరతి । ఉ॒ర్వ॑న్తరి॑క్ష॒మన్వి॒హీత్యా॑హ॒ గత్యై᳚ ।
దే॒వం॒గ॒మమ॒సీత్యా॑హ । దే॒వానే॒వైన॑ద్గమయతి । అన॑ధః సాదయతి । గర్భా॑ణాం॒
ధృత్యా॒ అప్ర ॑పాదాయ । తస్మా॒ద్గర్భాః᳚ ప్ర ॒జానా॒మప్ర ॑పాదుకాః । ఉ॒పరీ॑వ॒ నిద॑ధాతి
। ఉ॒పరీ॑వ॒ హి సు॑వ॒ర్గో లో॒కః । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై ॥ ౩। ౨। ౨। ౯॥
స॒యో॒ని॒త్వాయ॑ స్వ॒ధాకృ॑తా॒ఽసీత్యా॑హ దాయా॒ద్వేద॑ భరతి జాయన్తే॒
బృహ॒స్పతిః॒ సమ॑ష్ట్యై ॥ ౨॥
౧౬ పూ॒ర్వే॒ద్యురి॒ధ్మాబ॒ర్॒హిః క॑రోతి । య॒జ్ఞమే॒వారభ్య॑ గృహీ॒త్వోప॑వసతి ।
ప్ర ॒జాప॑తిర్య॒జ్ఞమ॑సృజత । తస్యో॒ఖే అ॑స్ర ꣳసేతామ్ । య॒జ్ఞో వై ప్ర ॒జాప॑తిః ।
యథ్సాం᳚న్నాయ్యో॒ఖే భవ॑తః । య॒జ్ఞస్యై॒వ తదు॒ఖే ఉప॑దధా॒త్యప్ర ॑స్ర ꣳసాయ
॑ ॒ దైవ్యా॑య॒ కర్మ॑ణే దేవయ॒జ్యాయా॒ ఇత్యా॑హ । దే॒వ॒య॒జ్యాయా॑
। శున్ధ ధ్వం
ఏ॒వైనా॑ని శున్ధతి । మా॒త॒రిశ్వ॑నో ఘ॒ర్మో॑ఽసీత్యా॑హ ॥ ౩। ౨। ౩। ౧॥
౧౭ అ॒న్తరి॑క్షం॒ వై మా॑త॒రిశ్వ॑నో ఘ॒ర్మః । ఏ॒షాం లో॒కానాం॒ విధృ॑త్యై ।
ద్యౌర॑సి పృథి॒వ్య॑సీత్యా॑హ । ది॒వశ్చ॒ హ్యే॑షా పృ॑థి॒వ్యాశ్చ॒ సంభృ॑తా ।
యదు॒ఖా । తస్మా॑దే॒వమా॑హ । వి॒శ్వధా॑యా అసి పర॒మేణ॒ ధామ్నేత్యా॑హ । వృష్టి ॒ర్వై
వి॒శ్వధా॑యాః । వృష్టి ॑మే॒వావ॑రున్ధే । దృꣳహ॑స్వ॒ మా హ్వా॒రిత్యా॑హ॒
ధృత్యై᳚ ॥ ౩। ౨। ౩। ౨॥
౧౮ వసూ॑నాం ప॒విత్ర ॑మ॒సీత్యా॑హ । ప్రా ॒ణా వై వస॑వః । తేషాం॒ వా

ఏ॒తద్భా॑గ॒ధేయ᳚మ్ । యత్ప॒విత్ర ᳚మ్ । తేభ్య॑ ఏ॒వైన॑త్కరోతి । శ॒తధా॑రꣳ
స॒హస్ర ॑ధార॒మిత్యా॑హ । ప్రా ॒ణేష్వే॒వాయు॑ర్దధాతి సర్వ॒త్వాయ॑ । త్రి ॒వృత్ప॑లాశ
శా॒ఖాయాం᳚ దర్భ॒మయం॑ భవతి । త్రి ॒వృద్వై ప్రా ॒ణః । త్రి ॒వృత॑మే॒వ ప్రా ॒ణం
మ॑ధ్య॒తో యజ॑మానే దధాతి ॥ ౩। ౨। ౩। ౩॥
౧౯ సౌ॒మ్యః ప॒ర్ణః స॑యోని॒త్వాయ॑ । సా॒క్షాత్ప॒విత్రం॑ ద॒ర్భాః ।
ప్రాఖ్సా॒యమధి॒నిద॑ధాతి । తత్ప్రా॑ణాపా॒నయో॑ రూ॒పమ్ । తి॒ర్యక్ప్రా॒తః । తద్దర్శ॑స్య
రూ॒పమ్ । దా॒ర్॒శ్య౨ꣳ హ్యే॑తదహః॑ । అన్నం॒ వై చ॒న్ద్రమాః᳚ । అన్నం॑ ప్రా ॒ణాః ।
ఉ॒భయ॑మే॒వోపై ॒త్యజా॑మిత్వాయ ॥ ౩। ౨। ౩। ౪॥
౨౦ తస్మా॑ద॒యꣳ స॒ర్వతః॑ పవతే । హు॒తః స్తో ॒కో హు॒తో ద్ర ॒ప్స ఇత్యా॑హ॒
ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । హ॒విషోఽస్క॑న్దాయ । న హి హు॒త౨ꣳ స్వాహా॑కృత॒గ్గ్ ॒
స్కన్ద ॑తి । ది॒వి నాకో॒ నామా॒గ్నిః । తస్య॑ వి॒ప్రుషో॑ భాగ॒ధేయ᳚మ్ । అ॒గ్నయే॑
బృహ॒తే నాకా॒యేత్యా॑హ । నాక॑మే॒వాగ్నిం భా॑గ॒ధేయే॑న॒ సమ॑ర్ధయతి । స్వాహా॒
ద్యావా॑పృథి॒వీభ్యా॒మిత్యా॑హ । ద్యావా॑పృథి॒వ్యోరే॒వైన॒త్ ప్రతి॑ష్ఠాపయతి ॥ ౩। ౨। ౩।
౫॥
౨౧ ప॒విత్ర ॑వ॒త్యాన॑యతి । అ॒పాం చై ॒వౌష॑ధీనాం చ॒ రస॒ꣳ సꣳసృ॑జతి
। అథో॒ ఓష॑ధీష్వే॒వ ప॒శూన్ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । అ॒న్వా॒రభ్య॒ వాచం॑ యచ్ఛతి
। య॒జ్ఞస్య॒ ధృత్యై᳚ । ధా॒రయ॑న్నాస్తే । ధా॒రయ॑న్త ఇవ॒ హి దు॒హన్తి॑ ।
కామ॑ధుక్ష॒ ఇత్యా॒హా తృ॒తీయ॑స్యై । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః । ఇ॒మానే॒వ లో॒కాన్,
యజ॑మానో దుహే ॥ ౩। ౨। ౩। ౬॥
౨౨ అ॒మూమితి॒ నామ॑ గృహ్ణాతి । భ॒ద్రమే॒వాసాం॒ కర్మా॒విష్క॑రోతి । సా వి॒శ్వాయుః॒
సా వి॒శ్వవ్య॑చాః॒ సా వి॒శ్వక॒ర్మేత్యా॑హ । ఇ॒యం వై వి॒శ్వాయుః॑ । అ॒న్తరి॑క్షం
వి॒శ్వవ్య॑చాః । అ॒సౌ వి॒శ్వక॑ర్మా । ఇ॒మానే॒వైతాభిర్లో॑ ॒కాన్, య॑థాపూ॒ర్వం
దు॑హే । అథో॒ యథా᳚ ప్రదా॒త్రే పుణ్య॑మా॒శాస్తే᳚ । ఏ॒వమే॒వైనా॑ ఏ॒తదుప॑స్తౌతి ।
తస్మా॒త్ప్రాదా॒దిత్యు॒న్నీయ॒ వన్ద ॑మానా ఉపస్తు॒వన్తః॑ ప॒శూన్దు ॑హన్తి ॥ ౩। ౨। ౩। ౭॥
౨౩ బ॒హు దు॒గ్ధీన్ద్రా॑య దే॒వేభ్యో॑ హ॒విరితి॒ వాచం॒ విసృ॑జతే ।

య॒థా॒దే॒వ॒తమే॒వ ప్రసౌ॑తి । దైవ్య॑స్య చ మాను॒షస్య॑ చ॒ వ్యావృ॑త్త్యై
। త్రిరా॑హ । త్రిష॑త్యా॒ హి దే॒వాః । అవా॑చం య॒మోఽన॑న్వార॒భ్యోత్త॑రాః ।
అప॑రిమితమే॒వావ॑రున్ధే । న దా॑రుపా॒త్రేణ॑ దుహ్యాత్ । అ॒గ్ని॒వద్వై దా॑రుపా॒త్రమ్ ।
యద్దా ॑రుపా॒త్రేణ॑ దు॒హ్యాత్ ॥ ౩। ౨। ౩। ౮॥
౨౪ యా॒తయా᳚మ్నా హ॒విషా॑ యజేత । అథో॒ ఖల్వా॑హుః । పు॒రో॒డాశ॑ముఖాని॒ వై
హ॒వీꣳషి॑ । నేత ఇ॑తః పురో॒డాశꣳ
’ హ॒విషో॒ యామో॒ఽస్తీతి॑ । కామ॑మే॒వ
దా॑రుపా॒త్రేణ॑ దుహ్యాత్ । శూ॒ద్ర ఏ॒వ న దు॑హ్యాత్ । అస॑తో॒ వా ఏ॒ష సంభూ॑తః ।

యచ్ఛూ॒ద్రః । అహ॑విరే॒వ తదిత్యా॑హుః । యచ్ఛూ॒ద్రో దోగ్ధీతి॑ ॥ ౩। ౨। ౩। ౯॥
౨౫ అ॒గ్ని॒హో॒త్రమే॒వ న దు॑హ్యాచ్ఛూ॒ద్రః । తద్ధి నోత్పు॒నన్తి॑ । య॒దా ఖలు॒ వై
ప॒విత్ర ॑మ॒త్యేతి॑ । అథ॒ తద్ధ ॒విరితి॑ । సంపృ॑చ్యధ్వమృతావరీ॒రిత్యా॑హ ।
అ॒పాం చై ॒వౌష॑ధీనాం చ॒ రస॒ꣳ సꣳసృ॑జతి । తస్మా॑ద॒పాం చౌష॑ధీనాం
చ॒ రస॒ముప॑జీవామః । మ॒న్ద్రా ధన॑స్య సా॒తయ॒ ఇత్యా॑హ । పుష్టి ॑మే॒వ యజ॑మానే
దధాతి । సోమే॑న॒ త్వాఽఽత॑న॒చ్మీన్ద్రా॑య॒ దధీత్యా॑హ ॥ ౩। ౨। ౩। ౧౦॥
౨౬ సోమ॑మే॒వైన॑త్కరోతి । యో వై సోమం॑ భక్షయి॒త్వా । సం॒వ॒థ్స॒రꣳ సోమం॒ న
పిబ॑తి । పు॒న॒ర్భక్ష్యో᳚ఽస్య సోమపీ॒థో భ॑వతి । సోమః॒ ఖలు॒ వై సా᳚న్నా॒య్యమ్ ।
య ఏ॒వం వి॒ద్వాన్థ్సాం᳚నా॒య్యం పిబ॑తి । అ॒పు॒న॒ర్భక్ష్యో᳚ఽస్య సోమపీ॒థో భ॑వతి
। న మృ॒న్మయే॒నాపి॑దధ్యాత్ । యన్మృ॒న్మయే॑నాపిద॒ధ్యాత్ । పి॒తృ॒దే॒వ॒త్యగ్గ్ ॑
స్యాత్ ॥ ౩। ౨। ౩। ౧౧॥
౨౭ అ॒య॒స్పా॒త్రేణ॑ వా దారుపా॒త్రేణ॒ వాఽపి॑దధాతి । తద్ధి సదే॑వమ్ ।
ఉ॒ద॒న్వద్భ॑వతి । ఆపో॒ వై ర॑క్షో॒ఘ్నీః । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । అద॑స్తమసి॒
విష్ణ ॑వే॒ త్వేత్యా॑హ । య॒జ్ఞో వై విష్ణుః॑ । య॒జ్ఞాయై ॒వైన॒దద॑స్తం కరోతి ।
విష్ణో ॑ హ॒వ్యꣳ ర॑క్ష॒స్వేత్యా॑హ॒ గుప్త్యై᳚ । అన॑ధః సాదయతి । గర్భా॑ణాం॒
ధృత్యా॒ అప్ర ॑పాదాయ । తస్మా॒ద్గర్భాః᳚ ప్ర ॒జానా॒మప్ర ॑పాదుకాః । ఉ॒పరీ॑వ॒ నిద॑ధాతి
। ఉ॒పరీ॑వ॒ హి సు॑వ॒ర్గో లో॒కః । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై ॥ ౩। ౨। ౩। ౧౨॥

అ॒సీత్యా॑హ॒ ధృత్యై॒ యజ॑మానే దధా॒త్యజా॑మిత్వాయ స్థాపయతి దుహే దుహన్తి
దు॒హ్యాద్దోగ్ధీతి॒ దధీత్యా॑హ స్యాథ్సాదయతి॒ పఙ్చ॑ చ ॥ ౩॥
౨౮ కర్మ॑ణే వాం దే॒వేభ్యః॑ శకేయ॒మిత్యా॑హ॒ శక్త్యై᳚ । య॒జ్ఞస్య॒ వై
సంత॑తి॒మను॑ ప్ర ॒జాః ప॒శవో॒ యజ॑మానస్య॒ సంతా॑యన్తే । య॒జ్ఞస్య॒
విచ్ఛి॑త్తి॒మను॑ ప్ర ॒జాః ప॒శవో॒ యజ॑మానస్య॒ విచ్ఛి॑ద్యన్తే ।
య॒జ్ఞస్య॒ సంత॑తిరసి య॒జ్ఞస్య॑ త్వా॒ సంత॑త్యై స్తృణామి॒ సంత॑త్యై
త్వా య॒జ్ఞస్యేత్యాహ॑వ॒నీయా॒థ్సంత॑నోతి । యజ॑మానస్య ప్ర ॒జాయై ॑ పశూ॒నాꣳ
సంత॑త్యై । అ॒పః ప్రణ॑యతి । శ్ర ॒ద్ధా వా ఆపః॑ । శ్ర ॒ద్ధామే॒వారభ్య॑ ప్ర ॒ణీయ॒
ప్రచ॑రతి । అ॒పః ప్రణ॑యతి । య॒జ్ఞో వా ఆపః॑ ॥ ౩। ౨। ౪। ౧॥
౨౯ య॒జ్ఞమే॒వారభ్య॑ ప్ర ॒ణీయ॒ ప్రచ॑రతి । అ॒పః ప్రణ॑యతి । వజ్రో ॒ వా ఆపః॑ ।
వజ్ర ॑మే॒వ భ్రాతృ॑వ్యేభ్యః ప్ర ॒హృత్య॑ ప్ర ॒ణీయ॒ ప్రచ॑రతి । అ॒పః ప్రణ॑యతి ।
ఆపో॒ వై ర॑క్షో॒ఘ్నీః । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । అ॒పః ప్రణ॑యతి । ఆపో॒ వై దే॒వానాం᳚
ప్రి ॒యం ధామ॑ । దే॒వానా॑మే॒వ ప్రి ॒యం ధామ॑ ప్ర ॒ణీయ॒ ప్రచ॑రతి ॥ ౩। ౨। ౪। ౨॥
౩౦ అ॒పః ప్రణ॑యతి । ఆపో॒ వై సర్వా॑ దే॒వతాః᳚ । దే॒వతా॑ ఏ॒వారభ్య॑ ప్ర ॒ణీయ॒
ప్రచ॑రతి । వేషా॑య॒ త్వేత్యా॑హ । వేషా॑య॒ హ్యే॑నదాద॒త్తే । ప్రత్యు॑ష్ట ॒ꣳ
రక్షః॒ ప్రత్యు॑ష్టా ॒ అరా॑తయ॒ ఇత్యా॑హ । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । ధూర॒సీత్యా॑హ ।
ఏ॒ష వై ధుఱ్యో॒ఽగ్నిః । తం యదను॑పస్పృశ్యాతీ॒యాత్ ॥ ౩। ౨। ౪। ౩॥
౩౧ అ॒ధ్వ॒ర్యుం చ॒ యజ॑మానం చ॒ ప్రద॑హేత్ । ఉ॒ప॒స్పృశ్యాత్యే॑తి ।
అ॒ధ్వ॒ఱ్యోశ్చ॒ యజ॑మానస్య॒ చాప్ర ॑దాహాయ । ధూర్వ॒తం యో᳚ఽస్మాన్ధూర్వ॑తి॒ తం
ధూ᳚ర్వ॒యం వ॒యం ధూర్వా॑మ॒ ఇత్యా॑హ । ద్వౌ వావ పురు॑షౌ । యం చై ॒వ ధూర్వ॑తి ।
యశ్చై॑నం॒ ధూర్వ॑తి । తావు॒భౌ శు॒చాఽర్ప॑యతి । త్వం దే॒వానా॑మసి॒ సస్ని॑తమం॒
॑
పప్రి తమం॒ జుష్ట ॑తమం॒ వహ్ని॑తమం దేవ॒హూత॑మ॒మిత్యా॑హ । య॒థా॒ య॒జురే॒వైతత్
॥ ౩। ౨। ౪। ౪॥
౩౨ అహ్రు ॑తమసి హవి॒ర్ధాన॒మిత్యా॒హానా᳚ర్త్యై । దృꣳహ॑స్వ॒ మా హ్వా॒రిత్యా॑హ॒
ధృత్యై᳚ । మి॒త్రస్య॑ త్వా॒ చక్షు॑షా॒ ప్రేక్ష॒ ఇత్యా॑హ మిత్ర ॒త్వాయ॑

। మా భేర్మా సంవి॑క్థా ॒ మా త్వా॑ హిꣳసిష॒మిత్యా॒హాహిꣳ
’సాయై । యద్వై
కించ॒ వాతో॒ నాభి॒వాతి॑ । తథ్సర్వం॑ వరుణదేవ॒త్య᳚మ్ । ఉ॒రువాతా॒యేత్యా॑హ ।
అవా॑రుణమే॒వైన॑త్కరోతి । దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర ॑స॒వ ఇత్యా॑హ॒ ప్రసూ᳚త్యై ।
అ॒శ్వినో᳚ర్బా॒హుభ్యా॒మిత్యా॑హ ॥ ౩। ౨। ౪। ౫॥
౩౩ అ॒శ్వినౌ॒ హి దే॒వానా॑మధ్వ॒ర్యూ ఆస్తా ᳚మ్ । పూ॒ష్ణో హస్తా ᳚భ్యా॒మిత్యా॑హ॒ యత్యై᳚
। అ॒గ్నయే॒ జుష్టం॒ నిర్వ॑పా॒మీత్యా॑హ । అ॒గ్నయ॑ ఏ॒వైనాం॒ జుష్టం॒ నిర్వ॑పతి ।
త్రిర్యజు॑షా । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః । ఏ॒షాం లో॒కానా॒మాప్త్యై᳚ । తూ॒ష్ణీం చ॑తు॒ర్థమ్ ।
అప॑రిమితమే॒వావ॑రున్ధే । స ఏ॒వమే॒వాను॑ పూ॒ర్వꣳ హ॒వీꣳషి॒ నిర్వ॑పతి ॥
౩। ౨। ౪। ౬॥
౩౪ ఇ॒దం దే॒వానా॑మి॒దము॑నః స॒హేత్యా॑హ॒ వ్యావృ॑త్త్యై । స్ఫా॒త్యై త్వా॒ నారా᳚త్యా॒
ఇత్యా॑హ॒ గుప్త్యై᳚ । తమ॑సీవ॒ వా ఏ॒షో᳚ఽన్తశ్చ॑రతి । యః ప॑రీ॒ణహి॑
। సువ॑ర॒భి విఖ్యే॑షం వైశ్వాన॒రం జ్యోతి॒రిత్యా॑హ । సువ॑రే॒వాభి
విప॑శ్యతి వైశ్వాన॒రం జ్యోతిః॑ । ద్యావా॑పృథి॒వీ హ॒విషి॑ గృహీ॒త
ఉద॑వేపేతామ్ । దృꣳహ॑న్తాం॒ దుర్యా॒ ద్యావా॑పృథి॒వ్యోరిత్యా॑హ । గృ॒హాణాం॒
ద్యావా॑పృథి॒వ్యోర్ధృత్యై᳚ । ఉ॒ర్వ॑న్తరి॑క్ష॒మన్వి॒హీత్యా॑హ॒ గత్యై᳚ ।
అది॑త్యాస్త్వో॒పస్థే ॑ సాదయా॒మీత్యా॑హ । ఇ॒యం వా అది॑తిః । అ॒స్యా ఏ॒వైన॑దు॒పస్థే ॑
సాదయతి । అగ్నే॑ హ॒వ్యꣳ ర॑క్ష॒స్వేత్యా॑హ॒ గుప్త్యై᳚ ॥ ౩। ౨। ౪। ౭॥ య॒జ్ఞో వా
ఆపో॒ ధామ॑ ప్ర ॒ణీయ॒ ప్రచ॑రత్యతీ॒యాదే॒తద్బా॒హుభ్యా॒మిత్యా॑హ హ॒వీꣳషి॒
నిర్వ॑పతి॒ గత్యై॑ చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౪॥
౩౫ ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రమ॑హన్న్ । సో॑ఽపః । అ॒భ్య॑మ్రియత । తాసాం॒ యన్మేధ్యం॑
య॒జ్ఞియ॒ꣳ సదే॑వ॒మాసీ᳚త్ । తదపోద॑క్రామత్ । తే ద॒ర్భా అ॑భవన్న్ ।
యద్ద ॒ర్భైర॒ప ఉ॑త్పు॒నాతి॑ । యా ఏ॒వ మేధ్యా॑ య॒జ్ఞియాః॒ సదే॑వా॒ ఆపః॑ ।
తాభి॑రే॒వైనా॒ ఉత్పు॑నాతి । ద్వాభ్యా॒ముత్పు॑నాతి ॥ ౩। ౨। ౫। ౧॥
౩౬ ద్వి॒పాద్యజ॑మానః॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । దే॒వో వః॑ సవి॒తోత్పు॑నా॒త్విత్యా॑హ ।
స॒వి॒తృప్ర ॑సూత ఏ॒వైనా॒ ఉత్పు॑నాతి । అచ్ఛి॑ద్రేణ ప॒విత్రే ॒ణేత్యా॑హ । అ॒సౌ

వా ఆ॑ది॒త్యోఽచ్ఛి॑ద్రం ప॒విత్ర ᳚మ్ । తేనై ॒వైనా॒ ఉత్పు॑నాతి । వసోః॒ సూర్య॑స్య
ర॒శ్మిభి॒రిత్యా॑హ । ప్రా ॒ణా వా ఆపః॑ । ప్రా ॒ణా వస॑వః । ప్రా ॒ణా ర॒శ్మయః॑ ॥ ౩। ౨। ౫।
౨॥
౩౭ ప్రా ॒ణైరే॒వ ప్రా ॒ణాన్థ్సంపృ॑ణక్తి । సా॒వి॒త్రి ॒యర్చా । స॒వి॒తృప్ర ॑సూతం
మే॒ కర్మా॑స॒దితి॑ । స॒వి॒తృప్ర ॑సూతమే॒వాస్య॒ కర్మ॑ భవతి । ప॒చ్ఛో
గా॑యత్రి ॒యా త్రి ॑ష్షమృద్ధ ॒త్వాయ॑ । ఆపో॑ దేవీరగ్రేపువో అగ్రే గువ॒ ఇత్యా॑హ ।
రూ॒పమే॒వాసా॑మే॒తన్మ॑హి॒మానం॒ వ్యాచ॑ష్టే । అగ్ర ॑ ఇ॒మం య॒జ్ఞం న॑య॒తాగ్రే ॑
య॒జ్ఞప॑తి॒మిత్యా॑హ । అగ్ర ॑ ఏ॒వ య॒జ్ఞం న॑యన్తి । అగ్రే ॑ య॒జ్ఞప॑తిమ్ ॥ ౩। ౨। ౫। ౩॥
౩౮ యు॒ష్మానిన్ద్రో॑ఽవృణీత వృత్ర ॒తూర్యే॑ యూ॒యమిన్ద్ర॑మవృణీధ్వం వృత్ర ॒తూర్య॒
ఇత్యా॑హ । వృ॒త్ర ꣳ హ॑ హని॒ష్యన్నిన్ద్ర॒ ఆపో॑ వవ్రే । ఆపో॒ హేన్ద్రం॑ వవ్రిరే
। సం॒జ్ఞామే॒వాసా॑మే॒తథ్సామా॑నం॒ వ్యాచ॑ష్టే । ప్రోక్షి॑తాః॒ స్థేత్యా॑హ ।
తేనాపః॒ ప్రోక్షి॑తాః । అ॒గ్నయే॑ వో॒ జుష్టం॒ ప్రోక్షా᳚మ్య॒గ్నీషోమా᳚భ్యా॒మిత్యా॑హ ।
య॒థా॒దే॒వ॒తమే॒వైనా॒న్ప్రోక్ష॑తి । త్రిః ప్రోక్ష॑తి । త్ర్యా॑వృ॒ద్ధి య॒జ్ఞః ॥
౩। ౨। ౫। ౪॥
౩౯ అథో॒ రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । శున్ధ ॑ధ్వం॒ దైవ్యా॑య॒ కర్మ॑ణే దేవయ॒జ్యాయా॒
ఇత్యా॑హ । దే॒వ॒య॒జ్యాయా॑ ఏ॒వైనా॑ని శున్ధతి । త్రిః ప్రోక్ష॑తి । త్ర్యా॑వృ॒ద్ధి
య॒జ్ఞః । అథో॑ మేధ్య॒త్వాయ॑ । అవ॑ధూత॒ꣳ రక్షోఽవ॑ధూతా॒ అరా॑తయ॒ ఇత్యా॑హ
। రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । అది॑త్యా॒స్త్వగ॒సీత్యా॑హ । ఇ॒యం వా అది॑తిః ॥ ౩। ౨। ౫। ౫॥
౪౦ అ॒స్యా ఏ॒వైన॒త్త్వచం॑ కరోతి । ప్రతి॑ త్వా పృథి॒వీ వే॒త్త్విత్యా॑హ॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై
। పు॒రస్తా ᳚త్ప్రతీ॒చీన॑ గ్రీవ॒ముత్త॑రలో॒మోప॑ స్తృణాతి మేధ్య॒త్వాయ॑ ।
తస్మా᳚త్పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒త్యఞ్చః॑ ప॒శవో॒ మేధ॒ముప॑తిష్ఠన్తే । తస్మా᳚త్ప్ర॒జా
మృ॒గం గ్రాహు॑కాః । య॒జ్ఞో దే॒వేభ్యో॒ నిలా॑యత । కృష్ణో ॑ రూ॒పం కృ॒త్వా ।
యత్కృ॑ష్ణాజి॒నే హ॒విర॑ధ్యవ॒హన్తి॑ । య॒జ్ఞాదే॒వ తద్య॒జ్ఞం ప్రయు॑ఙ్క్తే ।
హ॒విషోఽస్క॑న్దాయ ॥ ౩। ౨। ౫। ౬॥
౪౧ అ॒ధి॒షవ॑ణమసి వానస్ప॒త్యమిత్యా॑హ । అ॒ధి॒షవ॑ణమే॒వైన॑త్కరోతి । ప్రతి॒

త్వాఽది॑త్యా॒స్త్వగ్వే॒త్విత్యా॑హ సయ॒త్వాయ॑ । అ॒గ్నేస్త॒నూర॒సీత్యా॑హ । అ॒గ్నేర్వా
ఏ॒షా త॒నూః । యదోష॑ధయః । వా॒చో వి॒సర్జ ॑న॒మిత్యా॑హ । య॒దా హి ప్ర ॒జా
ఓష॑ధీనామ॒శ్నన్తి॑ । అథ॒ వాచం॒ విసృ॑జన్తే । దే॒వవీ॑తయే త్వా గృహ్ణా ॒మీత్యా॑హ
॥ ౩। ౨। ౫। ౭॥
౪౨ దే॒వతా॑భిరే॒వైన॒థ్సమ॑ర్ధయతి । అద్రి ॑రసి వానస్ప॒త్య ఇత్యా॑హ ।
గ్రావా॑ణమే॒వైన॑త్కరోతి । స ఇ॒దం దే॒వేభ్యో॑ హ॒వ్యꣳ సు॒శమి॑ శమి॒ష్వేత్యా॑హ॒
శాన్త్యై᳚ । హవి॑ష్కృ॒దేహీత్యా॑హ । య ఏ॒వ దే॒వానాꣳ
’ హవి॒ష్కృతః॑ । తాన్హ్వ॑యతి
। త్రిర్హ్వ॑యతి । త్రిష॑త్యా॒ హి దే॒వాః । ఇష॒మా వ॒దోర్జ మా

॒ వ॒దేత్యా॑హ ॥ ౩। ౨। ౫। ౮॥
౪౩ ఇష॑మే॒వోర్జం॒ యజ॑మానే దధాతి । ద్యు॒మద్వ॑దత వ॒యꣳ సం॑ఘా॒తం
జే॒ష్మేత్యా॑హ॒ భ్రాతృ॑వ్యాభిభూత్యై । మనోః᳚ శ్ర ॒ద్ధాదే॑వస్య॒
యజ॑మానస్యాసుర॒ఘ్నీ వాక్ । య॒జ్ఞా ॒యు॒ధేషు॒ ప్రవి॑ష్టాఽఽసీత్ । తేఽసు॑రా॒
యావ॑న్తో యజ్ఞాయు॒ధానా॑ము॒ద్వద॑తాము॒పాశ‍ృ॑ణ్వన్న్ । తే పరా॑భవన్న్ ।
తస్మా॒థ్స్వానాం॒ మధ్యే॑ఽవ॒సాయ॑ యజేత । యావ॑న్తోఽస్య॒ భ్రాతృ॑వ్యా
యజ్ఞాయు॒ధానా॑ము॒ద్వద॑తాముపశ‍ృ॒ణ్వన్తి॑ । తే పరా॑భవన్తి । ఉ॒చ్చైః
స॒మాహ॑న్త॒వా ఆ॑హ॒ విజి॑త్యై ॥ ౩। ౨। ౫। ౯॥
౪౪ వృ॒ఙ్క్త ఏ॑షామిన్ద్రి॒యం వీ॒ర్య᳚మ్ । శ్రేష్ఠ ॑ ఏషాం భవతి ।
వ॒ర్॒షవృ॑ద్ధమసి॒ ప్రతి॑ త్వా వ॒ర్॒షవృ॑ద్ధం వే॒త్త్విత్యా॑హ ।
వ॒ర్॒షవృ॑ద్ధా ॒ వా ఓష॑ధయః । వ॒ర్॒షవృ॑ద్ధా ఇ॒షీకాః॒ సమృ॑ద్ధ్యై ।
య॒జ్ఞ ꣳ రక్షా॒గ్॒స్యను॒ప్రావి॑శన్న్ । తాన్య॒స్నా ప॒శుభ్యో॑ ని॒రవా॑దయన్త ।
తుషై ॒రోష॑ధీభ్యః । పరా॑పూత॒ꣳ రక్షః॒ పరా॑పూతా॒ అరా॑తయ॒ ఇత్యా॑హ ।
రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై ॥ ౩। ౨। ౫। ౧౦॥
౪౫ రక్ష॑సాం భా॒గో॑ఽసీత్యా॑హ । తుషై ॑రే॒వ రక్షాꣳ
’సి ని॒రవ॑దయతే ।
అ॒ప ఉప॑స్పృశతి మేధ్య॒త్వాయ॑ । వా॒యుర్వో॒ వివి॑న॒క్త్విత్యా॑హ । ప॒విత్రం॒ వై

వా॒యుః । పు॒నాత్యే॒వైనాన్॑ । అ॒న్తరి॑క్షాదివ॒ వా ఏ॒తే ప్రస్క॑న్దన్తి । యే శూర్పా᳚త్
। దే॒వో వః॑ సవి॒తా హిర॑ణ్యపాణిః॒ ప్రతి॑గృహ్ణా ॒త్విత్యా॑హ॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై ।

హ॒విషోఽస్క॑న్దాయ । త్రిష్ఫ॒లీ క॑ర్త॒వా ఆ॑హ । త్ర్యా॑వృ॒ద్ధి య॒జ్ఞః ।
అథో॑ మేధ్య॒త్వాయ॑ ॥ ౩। ౨। ౫। ౧౧॥ ద్వాభ్యా॒ముత్పు॑నాతి ర॒శ్మయో॑ నయ॒న్త్యగ్రే ॑
య॒జ్ఞప॑తిం య॒జ్ఞోఽది॑తి॒రస్క॑న్దాయ గృహ్ణా ॒మీత్యా॑హ వ॒దేత్యా॑హ॒ విజి॑త్యా॒
అప॑హత్యా॒ అస్క॑న్దాయ॒ త్రీణి॑ చ ॥ ౫॥
౪౬ అవ॑ధూత॒ꣳ రక్షోఽవ॑ధూతా॒ అరా॑తయ॒ ఇత్యా॑హ । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై
। అది॑త్యా॒స్త్వగ॒సీత్యా॑హ । ఇ॒యం వా అది॑తిః । అ॒స్యా ఏ॒వైన॒త్త్వచం॑ కరోతి ।
ప్రతి॑ త్వా పృథి॒వీ వే॒త్త్విత్యా॑హ॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । పు॒రస్తా ᳚త్ప్రతీ॒చీన॑
గ్రీవ॒ముత్త॑ర లో॒మోప॑స్తృణాతి మేధ్య॒త్వాయ॑ । తస్మా᳚త్పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒త్యఞ్చః॑
ప॒శవో॒ మేధ॒ముప॑తిష్ఠన్తే । తస్మా᳚త్ప్ర॒జా మృ॒గం గ్రాహు॑కాః । య॒జ్ఞో దే॒వేభ్యో॒
నిలా॑యత ॥ ౩। ౨। ౬। ౧॥
౪౭ కృష్ణో ॑ రూ॒పం కృ॒త్వా । యత్కృ॑ష్ణాజి॒నే హ॒విర॑ధి పి॒నష్టి ॑ ।
య॒జ్ఞాదే॒వ తద్య॒జ్ఞం ప్రయు॑ఙ్క్తే । హ॒విషోఽస్క॑న్దాయ । ద్యావా॑పృథి॒వీ
స॒హాస్తా ᳚మ్ । తే శ॑మ్యామా॒త్రమేక॒మహ॒ర్వ్యైతాꣳ
’ శమ్యామా॒త్రమేక॒మహః॑ । ది॒వః
స్క॑మ్భ॒నిర॑సి॒ ప్రతి॒ త్వాఽది॑త్యా॒స్త్వగ్వే॒త్విత్యా॑హ । ద్యావా॑పృథి॒వ్యోర్వీత్యై᳚

। ధి॒షణా॑ఽసి పర్వ॒త్యా ప్రతి॑ త్వా ది॒వః స్క॑మ్భ॒ నిర్వే॒త్విత్త్యా॑హ ।
ద్యావా॑పృథి॒వ్యోర్విధృ॑త్యై ॥ ౩। ౨। ౬। ౨॥
౪౮ ధి॒షణా॑ఽసి పార్వతే॒యీ ప్రతి॑ త్వా పర్వ॒తిర్వే॒త్త్విత్యా॑హ ।
ద్యావా॑పృథి॒వ్యోర్ధృత్యై᳚ । దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర ॑స॒వ ఇత్యా॑హ॒
ప్రసూ᳚త్యై । అ॒శ్వినో᳚ర్బా॒హుభ్యా॒మిత్యా॑హ । అ॒శ్వినౌ॒ హి దే॒వానా॑మధ్వ॒ర్యూ
ఆస్తా ᳚మ్ । పూ॒ష్ణో హస్తా ᳚భ్యా॒మిత్యా॑హ॒ యత్యై᳚ । అధి॑వపా॒మీత్యా॑హ ।
య॒థా॒దే॒వ॒తమే॒వైనా॒నధి॑వపతి । ధా॒న్య॑మసి ధిను॒హి దే॒వానిత్యా॑హ ।
ఏ॒తస్య॒ యజు॑షో వీ॒ర్యే॑ణ ॥ ౩। ౨। ౬। ౩॥
౪౯ యావ॒దేకా॑ దే॒వతా॑ కా॒మయ॑తే॒ యావ॒దేకా᳚ । తావ॒దాహు॑తిః ప్రథతే । న హి
తదస్తి॑ । యత్తావ॑దే॒వ స్యాత్ । యావ॑జ్జు ॒హోతి॑ । ప్రా ॒ణాయ॑ త్వాఽపా॒నాయ॒త్వేత్యా॑హ
। ప్రా ॒ణానే॒వ యజ॑మానే దధాతి । దీ॒ర్ఘామను॒ ప్రసి॑తి॒మాయు॑షే ధా॒మిత్యా॑హ

। ఆయు॑రే॒వాస్మి॑న్దధాతి । అ॒న్తరి॑క్షాదివ॒ వా ఏ॒తాని॒ ప్రస్క॑న్దన్తి । యాని॑
దృ॒షదః॑ । దే॒వో వః॑ సవి॒తా హిర॑ణ్యపాణిః॒ ప్రతి॑గృహ్ణా ॒త్విత్యా॑హ॒
ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । హ॒విషోఽస్క॑న్దాయ । అసం॑వపన్తీ పిꣳషా॒ణూని॑ కురుతా॒దిత్యా॑హ
మేధ్య॒త్వాయ॑ ॥ ౩। ౨। ౬। ౪॥ నిలా॑యత॒ విధృ॑త్యై వీ॒ర్యే॑ణ స్కన్దన్తి చ॒త్వారి॑
చ ॥ ౬॥
౫౦ ధృష్టి ॑రసి॒ బ్రహ్మ॑ య॒చ్ఛేత్యా॑హ॒ ధృత్యై᳚ । అపా᳚గ్నే॒ఽగ్ని మా॒ మాదం॑
జహి॒ నిష్క్ర॒వ్యాదꣳ
’ సే॒ధా దే॑వ॒యజం॑ వ॒హేత్యా॑హ । య ఏ॒వామాత్క్ర॒వ్యాత్ ।
తమ॑ప॒హత్య॑ । మేధ్యే॒ఽగ్నౌ క॒పాల॒ముప॑దధాతి । నిర్ద ॑గ్ధ ॒ꣳ రక్షో॒

నిర్ద ॑గ్ధా ॒ అరా॑తయ॒ ఇత్యా॑హ । రక్షాగ్॑స్యే॒వ నిర్ద ॑హతి । అ॒గ్ని॒వత్యుప॑దధాతి ।
అ॒స్మిన్నే॒వ లో॒కే జ్యోతి॑ర్ధత్తే । అఙ్గా ॑ర॒మధి॑ వర్తయతి ॥ ౩। ౨। ౭। ౧॥
౫౧ అ॒న్తరి॑క్ష ఏ॒వ జ్యోతి॑ర్ధత్తే । ఆ॒ది॒త్యమే॒వాముష్మిం॑ ల్లో ॒కే జ్యోతి॑ర్ధత్తే ।
జ్యోతి॑ష్మన్తోఽస్మా ఇ॒మే లో॒కా భ॑వన్తి । య ఏ॒వం వేద॑ । ధ్రు ॒వమ॑సి పృథి॒వీం
దృ॒ꣳహేత్యా॑హ । పృ॒థి॒వీమే॒వైతేన॑ దృꣳహతి । ధ॒ర్త్రమ॑స్య॒న్తరి॑క్షం
దృ॒ꣳహేత్యా॑హ । అ॒న్తరి॑క్షమే॒వైతేన॑ దృꣳహతి । ధ॒రుణ॑మసి॒ దివం॑
దృ॒ꣳహేత్యా॑హ । దివ॑మే॒వైతేన॑ దృꣳహతి ॥ ౩। ౨। ౭। ౨॥
౫౨ ధర్మా॑ఽసి॒ దిశో॑ దృ॒ꣳహేత్యా॑హ । దిశ॑ ఏ॒వైతేన॑ దృꣳహతి ।
ఇ॒మానే॒వైతైర్లో ॒కాన్దృꣳ
’హతి । దృꣳహ॑న్తేఽస్మా ఇ॒మే లో॒కాః ప్ర ॒జయా॑
ప॒శుభిః॑ । య ఏ॒వం వేద॑ । త్రీణ్యగ్రే ॑ క॒పాలా॒న్యుప॑దధాతి । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః ।

ఏ॒షాం లో॒కానా॒మాప్త్యై᳚ । ఏక॒మగ్రే ॑ క॒పాల॒ముప॑దధాతి । ఏకం॒ వా అగ్రే ॑ క॒పాలం॒
పురు॑షస్య సం॒భవ॑తి ॥ ౩। ౨। ౭। ౩॥
౫౩ అథ॒ ద్వే । అథ॒ త్రీణి॑ । అథ॑ చ॒త్వారి॑ । అథా॒ష్టౌ । తస్మా॑ద॒ష్టాక॑పాలం॒
పురు॑షస్య॒ శిరః॑ । యదే॒వం క॒పాలా᳚న్యుప॒దధా॑తి । య॒జ్ఞో వై ప్ర ॒జాప॑తిః ।
య॒జ్ఞమే॒వ ప్ర ॒జాప॑తి॒ꣳ స౨ꣳస్క॑రోతి । ఆ॒త్మాన॑మే॒వ తథ్స౨ꣳస్క॑రోతి
। తꣳ స౨ꣳస్కృ॑తమా॒త్మాన᳚మ్ ॥ ౩। ౨। ౭। ౪॥
౫౪ అ॒ముష్మిం॑ ల్లో ॒కేఽను॒ పరై ॑తి । యద॒ష్టావు॑ప॒దధా॑తి । గా॒య॒త్రి ॒యా

తథ్సంమి॑తమ్ । యన్నవ॑ । త్రి ॒వృతా॒ తత్ । యద్దశ॑ । వి॒రాజా॒ తత్ । యదేకా॑దశ ।
త్రి ॒ష్టుభా॒ తత్ । యద్ద్వాద॑శ ॥ ౩। ౨। ౭। ౫॥
౫౫ జగ॑త్యా॒ తత్ । ఛన్దః॑సంమితాని॒ స ఉ॑ప॒దధ॑త్క॒పాలా॑ని । ఇ॒మాన్
లో॒కాన॑నుపూ॒ర్వం దిశో॒ విధృ॑త్యై దృꣳహతి । అథాయుః॑ ప్రా ॒ణాన్ప్ర॒జాం ప॒శూన్,
యజ॑మానే దధాతి । స॒జా॒తాన॑స్మా అ॒భితో॑ బహు॒లాన్క॑రోతి । చితః॒ స్థేత్యా॑హ
। య॒థా॒ య॒జురే॒వైతత్ । భృగూ॑ణా॒మంగి॑రసాం॒ తప॑సా తప్యధ్వ॒మిత్యా॑హ
। దే॒వతా॑నామే॒వైనా॑ని॒ తప॑సా తపతి । తాని॒ తతః॒ స౨ꣳస్థి తే
॑ । యాని॑
ఘ॒ర్మే క॒పాలా᳚న్యుపచి॒న్వన్తి॑ వే॒ధస॒ ఇతి॒ చతు॑ష్పదయ॒ర్చా విము॑ఞ్చతి
। చతు॑ష్పాదః ప॒శవః॑ । ప॒శుష్వే॒వోపరి॑ష్టా ॒త్ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥ ౩। ౨। ౭। ౬॥ వ॒ర్త॒య॒తి॒
దివ॑మే॒వైతేన॑ దృꣳహతి స॒మ్భవ॑తి॒ తꣳ
స౨ꣳస్కృ॑తమా॒త్మానం॒ ద్వాద॑శ॒ స౨ꣳస్థి ॑తే॒ త్రీణి॑ చ ॥ ౭॥
౫౬ దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర ॑స॒వ ఇత్యా॑హ॒ ప్రసూ᳚త్యై ।
హస్తా ᳚భ్యా॒మిత్యా॑హ॒ యత్యై᳚ । సం వ॑పా॒మీత్యా॑హ । య॒థా॒దే॒వ॒తమే॒వైనా॑ని॒
సంవ॑పతి । సమాపో॑ అ॒ద్భిర॑గ్మత॒ సమోష॑ధయో॒ రసే॒నేత్యా॑హ । ఆపో॒ వా
ఓష॑ధీర్జిన్వన్తి । ఓష॑ధయో॒ఽపో జి॑న్వన్తి । అ॒న్యా వా ఏ॒తాసా॑మ॒న్యా జి॑న్వన్తి ॥
౩। ౨। ౮। ౧॥
౫౭ తస్మా॑దే॒వమా॑హ । సꣳ రే॒వతీ॒ర్జగ॑తీభి॒ర్మధు॑మతీ॒ర్మధు॑మతీభిః
సృజ్యధ్వ॒మిత్యా॑హ । ఆపో॒ వై రే॒వతీః᳚ । ప॒శవో॒ జగ॑తీః । ఓష॑ధయో॒
మధు॑మతీః । ఆప॒ ఓష॑ధీః ప॒శూన్ । తానే॒వాస్మా॑ ఏక॒ధా స॒ꣳసృజ్య॑ ।
మధు॑మతః కరోతి । అ॒ద్భ్యః పరి॒ ప్రజా॑తాః స్థ ॒ సమ॒ద్భిః పృ॑చ్యధ్వ॒మితి॑
ప॒ర్యాప్లా ॑వయతి । యథా॒ సువృ॑ష్ట ఇ॒మామ॑ను వి॒సృత్య॑ ॥ ౩। ౨। ౮। ౨॥
౫౮ ఆప॒ ఓష॑ధీర్మ॒హయ॑న్తి । తా॒దృగే॒వ తత్ । జన॑యత్యై త్వా॒ సంయౌ॒మీత్యా॑హ ।
ప్ర ॒జా ఏ॒వైతేన॑ దాధార । అ॒గ్నయే᳚ త్వా॒ఽగ్నీషోమా᳚భ్యా॒మిత్యా॑హ॒ వ్యావృ॑త్త్యై
। మ॒ఖస్య॒ శిరో॒ఽసీత్యా॑హ । య॒జ్ఞో వై మ॒ఖః । తస్యై॒తచ్ఛిరః॑ ।

యత్పు॑రో॒డాశః॑ । తస్మా॑దే॒వమా॑హ ॥ ౩। ౨। ౮। ౩॥
౫౯ ఘ॒ర్మో॑సి వి॒శ్వాయు॒రిత్యా॑హ । విశ్వ॑మే॒వాయు॒ర్యజ॑మానే దధాతి । ఉ॒రు
ప్ర ॑థస్వో॒రు తే॑ య॒జ్ఞప॑తిః ప్రథతా॒మిత్యా॑హ । యజ॑మానమే॒వ ప్ర ॒జయా॑
ప॒శుభిః॑ ప్రథయతి । త్వచం॑ గృహ్ణీ ॒ష్వేత్యా॑హ । సర్వ॑మే॒వైన॒ꣳ సత॑నుం
కరోతి । అథా॒ప ఆ॒నీయ॒ పరి॑మార్ష్టి । మా॒ꣳస ఏ॒వ తత్త్వచం॑ దధాతి ।
తస్మా᳚త్త్వ॒చా మా॒ꣳసం ఛ॒న్నమ్ । ఘ॒ర్మో వా ఏ॒షోఽశా᳚న్తః ॥ ౩। ౨। ౮। ౪॥
౬౦ అ॒ర్ధ ॒మా॒సే᳚ఽర్ధమాసే॒ ప్రవృ॑జ్యతే । యత్పు॑రో॒డాశః॑ । స ఈ᳚శ్వ॒రో
యజ॑మానꣳ శు॒చాఽప్ర ॒దహః॑ । పర్య॑గ్ని కరోతి । ప॒శుమే॒వైన॑మకః ।
శాన్త్యా॒ అప్ర ॑దాహాయ । త్రిః పర్య॑గ్ని కరోతి । త్ర్యా॑వృ॒ద్ధి య॒జ్ఞః । అథో॒
రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । అ॒న్తరి॑త॒ꣳ రక్షో॒ఽన్తరి॑తా॒ అరా॑తయ॒ ఇత్యా॑హ ॥
౩। ౨। ౮। ౫॥
౬౧ రక్ష॑సామ॒న్తర్హి ॑త్యై । పు॒రో॒డాశం॒ వా అధి॑శ్రిత॒ꣳ
రక్షాగ్॑స్యజిఘాꣳసన్న్ । ది॒వి నాకో॒ నామా॒గ్నీ ర॑క్షో॒హా । స
ఏ॒వాస్మా॒ద్రక్షా॒గ్॒స్యపా॑హన్న్ । దే॒వస్త్వా॑ సవి॒తా శ్ర ॑పయ॒త్విత్యా॑హ ।
స॒వి॒తృప్ర ॑సూత ఏ॒వైనగ్గ్ ॑ శ్రపయతి । వర్షి ॑ష్ఠే ॒ అధి॒నాక॒ ఇత్యా॑హ ।
రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । అ॒గ్నిస్తే॑ త॒నువం॒ మాఽతి॑ ధా॒గిత్యా॒హాన॑తిదాహాయ । అగ్నే॑
హ॒వ్యꣳ ర॑క్ష॒స్వేత్యా॑హ॒ గుప్త్యై᳚ ॥ ౩। ౨। ౮। ౬॥
౬౨ అవి॑దహన్త శ్రపయ॒తేతి॒ వాచం॒ విసృ॑జతే । య॒జ్ఞమే॒వ
హ॒వీగ్ష్య॑భివ్యా॒హృత్య॒ ప్రత॑నుతే । పు॒రో॒రుచ॒మవి॑దాహాయ॒ శ‍ృత్యై॑ కరోతి
। మ॒స్తిష్కో॒ వై పు॑రో॒డాశః॑ । తం యన్నాభి॑వా॒సయే᳚త్ । ఆ॒విర్మ॒స్తిష్కః॑
స్యాత్ । అ॒భివా॑సయతి । తస్మా॒ద్గుహా॑ మ॒స్తిష్కః॑ । భస్మ॑నా॒ఽభివా॑సయతి ।
తస్మా᳚న్మా॒ꣳసేనాస్థి ॑ ఛ॒న్నమ్ ॥ ౩। ౨। ౮। ౭॥
౬౩ వే॒దేనా॒భి వా॑సయతి । తస్మా॒త్కేశైః॒ శిర॑శ్ఛ॒న్నమ్ । అఖ॑లతిభావుకో భవతి ।
య ఏ॒వం వేద॑ । ప॒శోర్వై ప్ర ॑తి॒మా పు॑రో॒డాశః॑ । స నాయ॒జుష్క॑మభి॒వాస్యః॑
। వృథే॑వ స్యాత్ । ఈ॒శ్వ॒రా యజ॑మానస్య ప॒శవః॒ ప్రమే॑తోః । సం బ్రహ్మ॑ణా

పృచ్య॒స్వేత్యా॑హ । ప్రా ॒ణా వై బ్రహ్మ॑ ॥ ౩। ౨। ౮। ౮॥
౬౪ ప్రా ॒ణాః ప॒శవః॑ । ప్రా ॒ణైరే॒వ ప॒శూన్థ్సం పృ॑ణక్తి । న ప్ర ॒మాయు॑కా భవన్తి
। యజ॑మానో॒ వై పు॑రో॒డాశః॑ । ప్ర జా
॒ ప॒శవః॒ పురీ॑షమ్ । యదే॒వమ॑భి
వా॒సయ॑తి । యజ॑మానమే॒వ ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॒ సమ॑ర్ధయతి । దే॒వా వై
హ॒విర్భృ॒త్వాఽబ్రు ॑వన్న్ । కస్మి॑న్ని॒దం మ్ర ॑క్ష్యామహ॒ ఇతి॑ । సో᳚ఽగ్నిర॑బ్రవీత్ ॥
౩। ౨। ౮। ౯॥
౬౫ మయి॑ త॒నూః సంనిధ॑ధ్వమ్ । అ॒హం వ॒స్తం జ॑నయిష్యామి । యస్మి॑న్ మ్ర ॒క్ష్యధ్వ॒
ఇతి॑ । తే దే॒వా అ॒గ్నౌ త॒నూః సంన్య॑దధత । తస్మా॑దాహుః । అ॒గ్నిః సర్వా॑
దే॒వతా॒ ఇతి॑ । సోఽఙ్గా ॑రేణా॒పః । అ॒భ్య॑పాతయత్ । తత॑ ఏక॒తో॑ఽజాయత । స
ద్వి॒తీయ॑మ॒భ్య॑పాతయత్ ॥ ౩। ౨। ౮। ౧౦॥
౬౬ తతో᳚ ద్వి॒తో॑ఽజాయత । స తృ॒తీయ॑మ॒భ్య॑పాతయత్ । తతస్త్రి॑ ॒తో॑ఽజాయత
। యద॒ద్భ్యోఽజా॑యన్త । తదా॒ప్యానా॑మాప్య॒త్వమ్ । యదా॒త్మభ్యోఽజా॑యన్త
। తదా॒త్మ్యానా॑మాత్మ్య॒త్వమ్ । తే దే॒వా ఆ॒ప్యేష్వ॑మృజత । ఆ॒ప్యా అ॑మృజత॒
సూర్యా᳚భ్యుదితే । సూర్యా᳚భ్యుదితః॒ సూర్యా॑భినిమ్రుక్తే ॥ ౩। ౨। ౮। ౧౧॥
౬౭ సూర్యా॑భినిమ్రుక్తః కున॒ఖిని॑ । కు॒న॒ఖీ శ్యా॒వద॑తి । శ్యా॒వద॑న్నగ్రదిధి॒షౌ
। అ॒గ్ర ది
॒ ॒ధి॒షుః ప॑రివి॒త్తే । ప॒రి॒వి॒త్తో వీ॑ర॒హణి॑ । వీ॒ర॒హా
బ్ర ॑హ్మ॒హణి॑ । తద్బ్ర॑హ్మ॒హణం॒ నాత్య॑చ్యవత । అ॒న్త॒ర్వే॒ది నిన॑య॒త్యవ॑రుధ్యై
। ఉల్ము॑కేనా॒భి గృ॑హ్ణాతి శ‍ృత॒త్వాయ॑ । శ‍ృ॒తకా॑మా ఇవ॒ హి దే॒వాః ॥ ౩। ౨। ౮।
౧౨॥ అ॒న్యా జి॑న్వన్త్యనువి॒సృత్యై॒వమా॒హాశా᳚న్త ఆహ॒ గుప్త్యై॑ ఛ॒న్నం బ్రహ్మా᳚బ్రవీద్
ద్వి॒తీయ॑మ॒భ్య॑పాతయ॒త్ సూర్యా॑భినిమ్రుక్తే దే॒వాః ॥ ౮॥
౬౮ దే॒వస్య॑ త్వా సవి॒తుః ప్ర ॑స॒వ ఇతి॒ స్ఫ్యమాద॑త్తే॒ ప్రసూ᳚త్యై ।
హస్తా ᳚భ్యా॒మిత్యా॑హ॒ యత్యై᳚ । ఆద॑ద॒ ఇన్ద్ర॑స్య బా॒హుర॑సి॒ దక్షి॑ణ॒ ఇత్యా॑హ
। ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ యజ॑మానే దధాతి । స॒హస్ర భృష్టిః
॑ శ॒తతే॑జా॒ ఇత్యా॑హ ।
రూ॒పమే॒వాస్యై॒తన్మ॑హి॒మానం॒ వ్యాచ॑ష్టే । వా॒యుర॑సి తి॒గ్మతే॑జా॒ ఇత్యా॑హ ।

తేజో॒ వై వా॒యుః ॥ ౩। ౨। ౯। ౧॥
౬౯ తేజ॑ ఏ॒వాస్మి॑న్దధాతి । వి॒షాద్వై నామా॑సు॒ర ఆ॑సీత్ । సో॑ఽబిభేత్ । య॒జ్ఞేన॑
మా దే॒వా అ॒భిభ॑విష్య॒న్తీతి॑ । స పృ॑థి॒వీమ॒భ్య॑వమీత్ । సాఽమే॒ధ్యాఽభ॑వత్
। అథో॒ యదిన్ద్రో॑ వృ॒త్రమహన్న్॑ । తస్య॒ లోహి॑తం పృథి॒వీమను॒ వ్య॑ధావత్ ।
సాఽమే॒ధ్యాఽభ॑వత్ । పృథి॑వి దేవ యజ॒నీత్యా॑హ ॥ ౩। ౨। ౯। ౨॥
౭౦ మేధ్యా॑మే॒వైనాం᳚ దేవ॒యజ॑నీం కరోతి । ఓష॑ధ్యాస్తే॒ మూలం॒ మా
హిꣳ
’సిష॒మిత్యా॑హ । ఓష॑ధీనా॒మహిꣳ
’సాయై ॒ గ॑చ్ఛ
। వ్ర జం
గో॒స్థాన॒మిత్యా॑హ । ఛన్దా ꣳ
’సి॒ వై వ్ర ॒జో గో॒స్థానః॑ । ఛన్దాగ్॑స్యే॒వాస్మై᳚
వ్ర ॒జం గో॒స్థానం॑ కరోతి । వర్ష ॑తు తే॒ ద్యౌరిత్యా॑హ । వృష్టి ॒ర్వై ద్యౌః ।
వృష్టి ॑మే॒వావ॑రున్ధే । బ॒ధా॒న దే॑వ సవితః పర॒మస్యాం᳚ పరా॒వతీత్యా॑హ ॥
౩ । ౨। ౯ । ౩ ॥
౭౧ ద్వౌ వావ పురు॑షౌ । యం చై ॒వ ద్వేష్టి ॑ । యశ్చై॑నం॒ ద్వేష్టి ॑ । తావు॒భౌ
బ॑ధ్నాతి పర॒మస్యాం᳚ పరా॒వతి॑ శ॒తేన॒ పాశైః᳚ । యో᳚ఽస్మాన్ద్వేష్టి ॒ యం చ॑
వ॒యం ద్వి॒ష్మస్తమతో॒ మా మౌ॒గిత్యా॒హాని॑మ్రుక్త్యై । అ॒రరు॒ర్వై నామా॑సు॒ర ఆ॑సీత్
। స పృ॑థి॒వ్యాముప॑మ్లుప్తోఽశయత్ । తం దే॒వా అప॑హతో॒ఽరరుః॑ పృథి॒వ్యా ఇతి॑
పృథి॒వ్యా అపా᳚ఘ్నన్న్ । భ్రాతృ॑వ్యో॒ వా అ॒రరుః॑ । అప॑హతో॒ఽరరుః॑ పృథి॒వ్యా
ఇతి॒ యదాహ॑ ॥ ౩। ౨। ౯। ౪॥
౭౨ భ్రాతృ॑వ్యమే॒వ పృ॑థి॒వ్యా అప॑హన్తి । తే॑ఽమన్యన్త । దివం॒ వా అ॒యమి॒తః
ప॑తిష్య॒తీతి॑ । తమ॒రరు॑స్తే॒ దివం॒ మా స్కా॒నితి॑ ది॒వః పర్య॑బాధన్త
। భ్రాతృ॑వ్యో॒ వా అ॒రరుః॑ । అ॒రరు॑స్తే॒ దివం॒ మా స్కా॒నితి॒ యదాహ॑ ।
భ్రాతృ॑వ్యమే॒వ ది॒వః పరి॑బాధతే । స్త॒మ్బ॒య॒జుర్ హ॑రతి । పృ॒థి॒వ్యా ఏ॒వ
భ్రాతృ॑వ్య॒మప॑హన్తి । ద్వి॒తీయꣳ
’ హరతి ॥ ౩। ౨। ౯। ౫॥
౭౩ అ॒న్తరి॑క్షాదే॒వైన॒మప॑హన్తి । తృ॒తీయꣳ
’ హరతి । ది॒వ ఏ॒వైన॒మప॑హన్తి
। తూ॒ష్ణీం చ॑తు॒ర్థ ꣳ హ॑రతి । అప॑రిమితాదే॒వైన॒మప॑హన్తి । అసు॑రాణాం॒
వా ఇ॒యమగ్ర ॑ ఆసీత్ । యావ॒దాసీ॑నః పరా॒పశ్య॑తి । తావ॑ద్దే ॒వానా᳚మ్ । తే దే॒వా

అ॑బ్రువన్ । అస్త్వే॒వ నో॒ స్యామపీతి॑ ॥ ౩। ౨। ౯। ౬॥
౭౪ క్య॑న్నో దాస్య॒థేతి॑ । యావ॑థ్స్వ॒యం ప॑రిగృహ్ణీ ॒థేతి॑ । తే వస॑వ॒స్త్వేతి॑
దక్షిణ॒తః పర్య॑గృహ్ణన్న్ । రు॒ద్రాస్త్వేతి॑ ప॒శ్చాత్ । ఆ॒ది॒త్యాస్త్వేత్యు॑త్తర॒తః
। తే᳚ఽగ్నినా॒ ప్రాఞ్చో॑ఽజయన్న్ । వసు॑భిర్దక్షి॒ణా । రు॒ద్రైః ప్ర త్యఞ్చః
॒ ॑ ।
ఆ॒ది॒త్యైరుద॑ఞ్చః । యస్యై॒వం వి॒దుషో॒ వేదిం॑ పరిగృ॒హ్ణన్తి॑ ॥ ౩। ౨। ౯। ౭॥
౭౫ భవ॑త్యా॒త్మనా᳚ । పరా᳚ఽస్య॒ భ్రాతృ॑వ్యో భవతి । దే॒వస్య॑ సవి॒తుః
స॒వ ఇత్యా॑హ॒ ప్రసూ᳚త్యై । కర్మ॑ కృణ్వన్తి వే॒ధస॒ ఇత్యా॑హ । ఇ॒షి॒తꣳ
హి కర్మ॑ క్రి ॒యతే᳚ । పృ॒థి॒వ్యై మేధ్యం॑ చామే॒ధ్యం చ॒ వ్యుద॑క్రామతామ్
। ప్రా॒చీన॑ముదీ॒చీనం॒ మేధ్య᳚మ్ । ప్ర ॒తీ॒చీనం॑ దక్షి॒ణాఽమే॒ధ్యమ్ ।
ప్రాచీ॒ముదీచీం
॑ ప్రవణాం
॒ క॑రోతి । మేధ్యా॑మే॒వైనాం᳚ దేవ॒యజ॑నీం కరోతి ॥ ౩। ౨। ౯।
౮॥
౭౬ ప్రాఞ్చౌ॑ వేద్య॒ꣳసావున్న॑యతి । ఆ॒హ॒వ॒నీయ॑స్య॒ పరి॑గృహీత్యై ।
ప్ర ॒తిచీ॒ శ్రోణీ᳚ । గార్హ ॑పత్యస్య॒ పరి॑గృహీత్యై । అథో॑ మిథున॒త్వాయ॑ ।
ఉద్ధ ॑న్తి । యదే॒వాస్యా॑ అమే॒ధ్యమ్ । తదప॑హన్తి । ఉద్ధ ॑న్తి । తస్మా॒దోష॑ధయః॒
పరా॑భవన్తి ॥ ౩। ౨। ౯। ౯॥
౭౭ మూలం॑ ఛినత్తి । భ్రాతృ॑వ్యస్యై॒వ మూలం॑ ఛినత్తి । మూలం॒ వా
అ॑తి॒తిష్ఠ ॒ద్రక్షా॒గ్॒స్యనూత్పి॑పతే । యద్ధస్తే॑న ఛి॒న్ద్యాత్ । కు॒న॒ఖినీః᳚ ప్ర ॒జాః
స్యుః॑ । స్ఫ్యేన॑ ఛినత్తి । వజ్రో ॒ వై స్ఫ్యః । వజ్రే ॑ణై ॒వ య॒జ్ఞాద్రక్షా॒గ్॒స్యప॑హన్తి
। పి॒తృ॒దే॒వ॒త్యాఽతి॑ఖాతా । ఇయ॑తీం ఖనతి ॥ ౩। ౨। ౯। ౧౦॥
౭౮ ప్ర ॒జాప॑తినా యజ్ఞము॒ఖేన॒ సంమి॑తామ్ । వేది॑ర్దే ॒వేభ్యో॒ నిలా॑యత । తాం
చ॑తురఙ్గు ॒లేఽన్వ॑విన్దన్న్ । తస్మా᳚చ్చతురఙ్గు ॒లం ఖేయా᳚ । చ॒తు॒ర॒ఙ్గు ॒లం
ఖ॑నతి । చ॒తు॒ర॒ఙ్గు ॒లే హ్యోష॑ధయః ప్రతి॒తిష్ఠ ॑న్తి । ఆప్ర ॑తి॒ష్ఠాయై ॑
ఖనతి । యజ॑మానమే॒వ ప్ర ॑తి॒ష్ఠాం గ॑మయతి । ద॒క్షి॒ణ॒తో వర్షీ ॑యసీం కరోతి ।
దే॒వ॒యజ॑నస్యై॒వ రూ॒పమ॑కః ॥ ౩। ౨। ౯। ౧౧॥
౭౯ పురీ॑షవతీం కరోతి । ప్ర ॒జా వై ప॒శవః॒ పురీ॑షమ్ । ప్ర ॒జయై ॒వైనం॑

ప॒శుభిః॒ పురీ॑షవన్తం కరోతి । ఉత్త॑రం పరిగ్రా ॒హం పరి॑గృహ్ణాతి । ఏ॒తావ॑తీ॒
వై పృ॑థి॒వీ । యావ॑తీ॒ వేదిః॑ । తస్యా॑ ఏ॒తావ॑త ఏ॒వ భ్రాతృ॑వ్యం ని॒ర్భజ్య॑
। ఆ॒త్మన॒ ఉత్త॑రం పరిగ్రా హం
॒ పరి॑గృహ్ణాతి । ఋ॒తమ॑స్యృత॒ సద॑నమస్యృత॒
శ్రీర॒సీత్యా॑హ । య॒థా॒య॒జురే॒వైతత్ ॥ ౩। ౨। ౯। ౧౨॥
॒రమి॑వ॒ వా ఏ॒తత్క॑రోతి । యద్వేదిం॑ క॒రోతి॑ । ధా అ॑సి స్వ॒ధా అ॒సీతి॑
౮౦ క్రూ
యోయుప్యతే॒ శాన్త్యై᳚ । ఉ॒ర్వీ చాసి॒ వస్వీ॑ చా॒సీత్యా॑హ । ఉ॒ర్వీమే॒వైనాం॒ వస్వీం᳚
కరోతి । పు॒రా క్రూ ॒రస్య॑ వి॒సృపో॑ విరఫ్శి॒న్నిత్యా॑హ మేధ్య॒త్వాయ॑ । ఉ॒దా॒దాయ॑
పృథి॒వీం జీ॒రదా॑ను॒ర్యామైరయఞ్చ
॑ ॒న్ద్రమ॑సి స్వ॒ధాభి॒రిత్యా॑హ । యదే॒వాస్యా॑
అమే॒ధ్యమ్ । తద॑ప॒హత్య॑ । మేధ్యాం᳚ దేవ॒యజ॑నీం కృ॒త్వా ॥ ౩। ౨। ౯। ౧౩॥
౮౧ యద॒దశ్చ॒న్ద్రమ॑సి॒ మేధ్య᳚మ్ । తద॒స్యామేర॑యతి । తాం ధీరా॑సో అను॒దృశ్య॑
యజన్త॒ ఇత్యా॒హాను॑ఖ్యాత్యై । ప్రోక్ష॑ణీ॒రాసా॑దయ । ఇ॒ధ్మాబ॒ర్॒హిరుప॑సాదయ
॒ చ॒ స్రుచ॑శ్చ॒ సంమృ॑ఢ్ఢి । పత్నీ॒ꣳ సంన॑హ్య ।
। స్రు వం
ఆజ్యే॑నో॒దేహీత్యా॑హానుపూ॒ర్వతా॑యై । ప్రోక్ష॑ణీ॒రాసా॑దయతి । ఆపో॒ వై ర॑క్షో॒ఘ్నీః ॥
౩। ౨। ౯। ౧౪॥
౮౨ రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । స్ఫ్యస్య॒ వర్త్మ᳚న్థ్సాదయతి । య॒జ్ఞస్య॒ సంత॑త్యై
। ఉ॒వాచ॒ హాసి॑తో దైవ॒లః । ఏ॒తావ॑తీ॒ర్వా అ॒ముష్మిం॑ ల్లో క
॒ ఆప॑ ఆసన్న్ ।
యావ॑తీః॒ ప్రోక్ష॑ణీ॒రితి॑ । తస్మా᳚ద్బ॒హ్వీరా॒సాద్యాః᳚ । స్ఫ్యము॒దస్యన్న్॑ ।
యం ద్వి॒ష్యాత్తం ధ్యా॑యేత్ । శు॒చైవైన॑మర్పయతి ॥ ౩। ౨। ౯। ౧౫॥ వై వా॒యురా॑హ
పరా॒వతీత్యా॒హాహ॑ ద్వి॒తీయꣳ
’ హర॒తీతి॑ పరిగృ॒హ్ణన్తి॑ దేవ॒యజ॑నీం కరోతి
భవన్తి ఖనత్యకరే॒తత్కృ॒త్వా ర॑క్షో॒ఘ్నీర॑ర్పయతి ॥ ౯॥

౮౩ వజ్రో ॒ వై స్ఫ్యః । యద॒న్వఞ్చం॑ ధా॒రయే᳚త్ । వజ్రే ᳚ఽధ్వ॒ర్యుః, క్ష॑ణ్వీత ।
పు॒రస్తా ᳚త్తి॒ర్యఞ్చం॑ ధారయతి । వజ్రో ॒ వై స్ఫ్యః । వజ్రే ॑ణై ॒వ య॒జ్ఞస్య॑
దక్షిణ॒తో రక్షా॒గ్॒స్యప॑హన్తి । అ॒గ్నిభ్యాం॒ ప్రాచ॑శ్చ ప్ర ॒తీచ॑శ్చ ।
స్ఫ్యేనోదీ॑చశ్చాధ॒రాచ॑శ్చ । స్ఫ్యేన॒ వా ఏ॒ష వజ్రే ॑ణా॒స్యై పా॒ప్మానం॒
భ్రాతృ॑వ్యమప॒హత్య॑ । ఉ॒త్క॒రేఽధి॒ ప్రవృ॑శ్చతి ॥ ౩। ౨। ౧౦। ౧॥

౮౪ యథో॑ప॒ధాయ॑ వృ॒శ్చన్త్యే॒వమ్ । హస్తా ॒వవ॑నేనిక్తే । ఆ॒త్మాన॑మే॒వ ప॑వయతే ।
స్ఫ్యం ప్రక్షా॑లయతి మేధ్య॒త్వాయ॑ । అథో॑ పా॒ప్మన॑ ఏ॒వ భ్రాతృ॑వ్యస్య న్య॒ఙ్గం
ఛి॑నత్తి । ఇ॒ధ్మాబ॒ర్॒హిరుప॑సాదయతి॒ యుక్త్యై᳚ । య॒జ్ఞస్య॑ మిథున॒త్వాయ॑
। అథో॑ పురో॒రుచ॑మే॒వైతాం ద॑ధాతి । ఉత్త॑రస్య॒ కర్మ॒ణోఽను॑ఖ్యాత్యై । న
పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒త్యగుప॑సాదయేత్ ॥ ౩। ౨। ౧౦। ౨॥
౮౫ యత్పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒త్యగు॑పసా॒దయే᳚త్ । అ॒న్యత్రా ॑ఽఽహుతిప॒థాది॒ధ్మం ప్రతి॑పాదయేత్
॒ వై బ॒ర్॒హిః । అప॑రాధ్నుయాద్బ॒ర్॒హిషా᳚ ప్ర జానాం
। ప్ర జా ॒ ᳚ ప్ర జన
॒ ॑నమ్ ।
ప॒శ్చాత్ప్రాగుప॑సాదయతి । ఆ॒హు॒తి॒ప॒థేనే॒ధ్మం ప్రతి॑పాదయతి । సం॒ప్ర ॒త్యే॑వ
బ॒ర్॒హిషా᳚ ప్ర ॒జానాం᳚ ప్ర ॒జన॑న॒ముపై ॑తి । దక్షి॑ణమి॒ధ్మమ్ । ఉత్త॑రం బ॒ర్॒హిః
। ఆ॒త్మా వా ఇ॒ధ్మః । ప్ర జా
॒ బ॒ర్॒హిః । ప్ర జా
॒ హ్యా᳚త్మన॒ ఉత్త॑రతరా తీ॒ర్థే । తతో॒
మేధ॑ముప॒నీయ॑ । య॒థా॒దే॒వ॒తమే॒వైన॒త్ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । ప్రతి॑తిష్ఠతి
ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॒ర్యజ॑మానః ॥ ౩। ౨। ౧౦। ౩॥ వృ॒శ్చ॒తి॒ సా॒ద॒యే॒ది॒ధ్మః
పఞ్చ॑ చ ॥ ౧౦॥
తృ॒తీయ॑స్యాం దే॒వస్యా᳚శ్వప॒ర్॒శుం యో వై పూ᳚ర్వే॒ద్యుః కర్మ॑ణే వా॒మిన్ద్రో॑
వృ॒త్రమ॑హ॒న్థ్సో॑ఽపోవ॑ధూతం॒ ధృష్టి ॑ర్దే ॒వస్యేత్యా॑హ॒ సంవ॑పామి దే॒వస్య॒
స్ఫ్యమాద॑దే॒ వజ్రో ॒ వై స్ఫ్యో దశ॑ ॥ ౧౦॥
తృ॒తీయ॑స్యాం య॒జ్ఞస్యాన॑తిరేకాయ ప॒విత్ర ॑వత్యధ్వ॒ర్యుం
చా॑ధి॒షవ॑ణమస్య॒న్తరి॑క్ష ఏ॒వ రక్ష॑సామ॒న్తర్హి ॑త్యై॒ ద్వౌ వావ పురు॑షౌ॒
యద॒దశ్చ॒న్ద్రమ॑సి॒ మేధ్యం॒ పఙ్చాశీ॑తిః ॥ ౮౫॥
తృ॒తీయ॑స్యాం॒ యజ॑మానః ॥
తృతీయాష్టకే తృతీయః ప్రపాఠకః ౩

౧ ప్రత్యు॑ష్ట ॒ꣳ రక్షః॒ ప్రత్యు॑ష్టా ॒ అరా॑తయ॒ ఇత్యా॑హ । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై
। అ॒గ్నేర్వ॒స్తేజి॑ష్ఠేన॒ తేజ॑సా॒ నిష్ట పా
॑ ॒మీత్యా॑హ మేధ్య॒త్వాయ॑ । స్రుచః॒
సంమా᳚ర్ష్టి । స్రు ॒వమగ్రే ᳚ । పుమాꣳ

’సమే॒వాభ్యః॒ స౨ꣳశ్య॑తి మిథున॒త్వాయ॑
। అథ॑ జు॒హూమ్ । అథో॑ప॒భృత᳚మ్ । అథ॑ ధ్రు వామ్

॒ । అ॒సౌ వై జు॒హూః ॥ ౩। ౩।
౧। ౧॥
౨ అ॒న్తరి॑క్షముప॒భృత్ । పృ॒థి॒వీ ధ్రు ॒వా । ఇ॒మే వై లో॒కాః స్రుచః॑ ।
వృష్టిః॑ సం॒మార్జ ॑నాని । వృష్టి ॒ర్వా ఇ॒మాన్ లో॒కాన॑నుపూ॒ర్వం క॑ల్పయతి । తే
తతః॑ క్లృ॒ప్తాః సమే॑ధన్తే । సమే॑ధన్తేఽస్మా ఇ॒మే లో॒కాః ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॑
। య ఏ॒వం వేద॑ । యది॑ కా॒మయే॑త॒ వర్షు కః
॑ ప॒ర్జన్యః॑ స్యా॒దితి॑ । అ॒గ్ర తః
॒
సంమృ॑జ్యాత్ ॥ ౩। ౩। ౧। ౨॥
౩ వృష్టి ॑మే॒వ నియ॑చ్ఛతి । అ॒వా॒చీనా᳚గ్రా ॒ హి వృష్టిః॑ । యది॑
కా॒మయే॒తావ॑ర్షుకః స్యా॒దితి॑ । మూ॒ల॒తః సంమృ॑జ్యాత్ । వృష్టి ॑మే॒వోద్య॑చ్ఛతి
। తదు॒ వా ఆ॑హుః । అ॒గ్ర త
॒ ఏ॒వోపరి॑ష్టా ॒థ్సంమృ॑జ్యాత్ । మూ॒ల॒తో॑ఽధస్తా ᳚త్ ।
తద॑నుపూ॒ర్వం క॑ల్పతే । వర్షు ॑కో భవ॒తీతి॑ ॥ ౩। ౩। ౧। ౩॥
౪ ప్రాచీ॑మభ్యా॒కార᳚మ్ । అగ్రై॑రన్తర॒తః । ఏ॒వమి॑వ॒ హ్యన్న॑మ॒ద్యతే᳚ । అథో॒
అగ్రా ॒ద్వా ఓష॑ధీనా॒మూర్జం॑ ప్ర ॒జా ఉప॑జీవన్తి । ఊ॒ర్జ ఏ॒వాన్నాద్య॒స్యావ॑రుధ్యై ।
అ॒ధస్తా ᳚త్ప్ర॒తీచీ᳚మ్ । ద॒ణ్డము॑త్తమ॒తః । మూలే॑న॒ మూలం॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై ।
తస్మా॑దర॒త్నౌ ప్రాఞ్చ్యు॒పరి॑ష్టా ॒ల్లోమా॑ని । ప్ర ॒త్యఞ్చ్య॒ధస్తా ᳚త్ ॥ ౩। ౩। ౧। ౪॥
౫ స్రుగ్ఘ్యే॑షా । ప్రా ॒ణో వై స్రు ॒వః । జు॒హూర్దక్షి॑ణో॒ హస్తః॑ । ఉ॒ప॒భృథ్స॒వ్యః
॒ । అన్నꣳ
। ఆ॒త్మా ధ్రు వా ’ సం॒మార్జ నాని
॑ । ము॒ఖ॒తో వై ప్రా ॒ణో॑ఽపా॒నో
భూ॒త్వా । ఆ॒త్మాన॒మన్నం॑ ప్ర ॒విశ్య॑ । బా॒హ్య॒తస్త॒నువꣳ
’ శుభయతి ।
తస్మా᳚థ్స్రు॒వమే॒వాగ్రే ॒ సంమా᳚ర్ష్టి । ము॒ఖ॒తో హి ప్రా ॒ణో॑ఽపా॒నో భూ॒త్వా ।

ఆ॒త్మాన॒మన్న॑మావి॒శతి॑ । తౌ ప్రా ॑ణాపా॒నౌ । అవ్య॑ర్ధుకః ప్రాణాపా॒నాభ్యాం᳚ భవతి ।
య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౩। ౩। ౧। ౫॥ జు॒హూర్మృ॑జ్యాద్భవ॒తీతి॑ ప్ర ॒త్యఙ్చ్య॒ధస్తా ᳚న్మార్ష్టి ॒
పఞ్చ॑ చ ॥ ౧॥
౬ ది॒వః శిల్ప॒మవ॑తతమ్ । పృ॒థి॒వ్యాః క॒కుభి॑ శ్రి ॒తమ్ । తేన॑ వ॒యꣳ
స॒హస్ర ॑వల్శేన । స॒పత్నం॑ నాశయామసి॒ స్వాహేతి॑ స్రుఖ్సం॒మార్జ ॑నాన్య॒గ్నౌ
ప్రహ॑రతి । ఆపో॒ వై ద॒ర్భాః । రూ॒పమే॒వైషా॑మే॒తన్మ॑హి॒మానం॒ వ్యాచ॑ష్టే ।

అ॒ను॒ష్టుభ॒ర్చా । ఆను॑ష్టుభః ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో వే॒దః । వే॒దస్యాగ్రగ్గ్ ॑
స్రుఖ్సం॒మార్జ ॑నాని ॥ ౩। ౩। ౨। ౧॥
౭ స్వేనై ॒వైనా॑ని॒ ఛన్ద ॑సా । స్వయా॑ దే॒వత॑యా॒ సమ॑ర్ధయతి । అథో॒ ఋగ్వావ
యోషా᳚ । ద॒ర్భో వృషా᳚ । తన్మి॑థు॒నమ్ । మి॒థు॒నమే॒వాస్య॒ తద్య॒జ్ఞే
క॑రోతి ప్ర ॒జన॑నాయ । ప్రజా॑యతే ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॒ర్యజ॑మానః । తాన్యేకే॒
వృథై ॒వాపా᳚స్యన్తి । తత్తథా॒ న కా॒ర్య᳚మ్ । ఆర॑బ్ధస్య య॒జ్ఞియ॑స్య॒ కర్మ॑ణః॒
సః వి॑దో॒హః ॥ ౩। ౩। ౨। ౨॥
౮ యద్యే॑నాని ప॒శవో॑ఽభి॒తిష్ఠే ॑యుః । న తత్ప॒శుభ్యః॒ కమ్ ।
అ॒ద్భిర్మా᳚ర్జయి॒త్వోత్క॒రే న్య॑స్యేత్ । యద్వై య॒జ్ఞియ॑స్య॒ కర్మ॑ణో॒ఽన్యత్రాహు॑తీభ్యః
సం॒తిష్ఠ ॑తే । ఉ॒త్క॒రో వావ తస్య॑ ప్రతి॒ష్ఠా । ఏ॒తాꣳ హి తస్మై᳚ ప్రతి॒ష్ఠాం
దే॒వాః స॒మభ॑రన్ । యద॒ద్భిర్మా॒ర్జయ॑తి । తేన॑ శా॒న్తమ్ । యదు॑త్క॒రే న్య॒స్యతి॑
॒ ॒ష్ఠామే॒వైనా॑ని॒ తద్గ మయతి
। ప్ర తి ॑ ॥ ౩। ౩। ౨। ౩॥
౯ ప్రతి॑తిష్ఠతి ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॒ర్యజ॑మానః । అథో᳚ స్త॒మ్బస్య॒ వా ఏ॒తద్రూ ॒పమ్ ।
యథ్స్రు॑ఖ్సం॒మార్జ ॑నాని । స్త॒మ్బ॒శో వా ఓష॑ధయః । తాసాం᳚ జరత్క॒క్షే ప॒శవో॒
న ర॑మన్తే । అప్రి ॑యో॒ హ్యే॑షాం జరత్క॒క్షః । యావ॑దప్రియో హ॒ వై జ॑రత్క॒క్షః
ప॑శూ॒నామ్ । తావ॑దప్రియః పశూ॒నాం భ॑వతి । యస్యై॒తాన్య॒న్యత్రా ॒గ్నేర్దధ॑తి ।
న॒వ॒దావ్యా॑సు॒ వా ఓష॑ధీషు ప॒శవో॑ రమన్తే ॥ ౩। ౩। ౨। ౪॥
౧౦ న॒వ॒దా॒వో హ్యే॑షాం ప్రి ॒యః । యావ॑త్ప్రియో హ॒ వై న॑వదా॒వః
ప॑శూ॒నామ్ । తావ॑త్ప్రియః పశూ॒నాం భ॑వతి । యస్యై॒తాన్య॒గ్నౌ ప్ర ॒హర॑న్తి ।
తస్మా॑దే॒తాన్య॒గ్నావే॒వ ప్రహ॑రేత్ । య॒త॒రస్మి᳚న్థ్సంమృ॒జ్యాత్ । ప॒శూ॒నాం
ధృత్యై᳚ । యో భూ॒తానా॒మధి॑పతిః । రు॒ద్రస్త॑న్తిచ॒రో వృషా᳚ । ప॒శూన॒స్మాకం॒
మా హిꣳ
’సీః । ఏ॒తద॑స్తు హు॒తం తవ॒ స్వాహేత్య॑గ్నిసం॒మార్జ ॑నాన్య॒గ్నౌ ప్రహ॑రతి ।
ఏ॒షా వా ఏ॒తేషాం॒ యోనిః॑ । ఏ॒షా ప్ర ॑తి॒ష్ఠా । స్వామే॒వైనా॑ని॒ యోని᳚మ్ । స్వాం
ప్ర ॑తి॒ష్ఠాం గ॑మయతి । ప్రతి॑తిష్ఠతి ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॒ర్యజ॑మానః ॥ ౩। ౩। ౨। ౫॥

వే॒దస్యాగ్రగ్గ్ ॑ స్రుఖ్సం॒మార్జ ॑నాని విదో॒హో గ॑మయతి ప॒శవో॑ రమన్తే
హిꣳసీ॒ష్షట్చ॑ ॥ ౨॥
౧౧ అయ॑జ్ఞో ॒ వా ఏ॒షః । యో॑ఽప॒త్నీకః॑ । న ప్ర ॒జాః ప్రజా॑యేరన్ । పత్న్యన్వా᳚స్తే ।
య॒జ్ఞమే॒వాకః॑ । ప్ర ॒జానాం᳚ ప్ర ॒జన॑నాయ । యత్తిష్ఠ ॑న్తీ సం॒నహ్యే॑త । ప్రి ॒యం
జ్ఞా ॒తిꣳ రు॑న్ధ్యాత్ । ఆసీ॑నా॒ సంన॑హ్యతే । ఆసీ॑నా॒ హ్యే॑షా వీ॒ర్యం॑ క॒రోతి॑
॥ ౩। ౩। ౩। ౧॥
౧౨ యత్ప॒శ్చాత్ప్రాచ్య॒న్వాసీ॑త । అ॒నయా॑ స॒మదం॑ దధీత । దే॒వానాం॒ పత్ని॑యా
స॒మదం॑ దధీత । దేశా᳚ద్దక్షిణ॒త ఉదీ॒చ్యన్వా᳚స్తే । ఆ॒త్మనో॑ గోపీ॒థాయ॑ ।
ఆ॒శాసా॑నా సౌమన॒సమిత్యా॑హ । మేధ్యా॑మే॒వైనాం॒ కేవ॑లీం కృ॒త్వా । ఆ॒శిషా॒
సమ॑ర్ధయతి । అ॒గ్నేరను॑వ్రతా భూ॒త్వా సంన॑హ్యే సుకృ॒తాయ॒ కమిత్యా॑హ । ఏ॒తద్వై
పత్ని॑యై వ్రతోప॒నయ॑నమ్ ॥ ౩। ౩। ౩। ౨॥
౧౩ తేనై ॒వైనాం᳚ వ్ర ॒తముప॑నయతి । తస్మా॑దాహుః । యశ్చై॒వం వేద॒ యశ్చ॒ న ।
యోక్త్ర ॑మే॒వ యు॑తే । యమ॒న్వాస్తే᳚ । తస్యా॒ముష్మిం॑ ల్లో ॒కే భ॑వ॒తీతి॒ యోక్త్రే ॑ణ ।
యద్యోక్త్ర ᳚మ్ । స యోగః॑ । యదాస్తే᳚ । స క్షేమః॑ ॥ ౩। ౩। ౩। ౩॥
౧౪ యో॒గ॒క్షే॒మస్య॒ క్లృప్త్యై᳚ । యు॒క్తం క్రి ॑యాతా ఆ॒శీఃకామే॑ యుజ్యాతా॒ ఇతి॑ ।
ఆ॒శిషః॒ సమృ॑ద్ధ్యై । గ్ర ॒న్థిం గ్ర ॑థ్నాతి । ఆ॒శిష॑ ఏ॒వాస్యాం॒ పరి॑గృహ్ణాతి ।
పుమా॒న్॒ వై గ్ర ॒న్థిః । స్త్రీ పత్నీ᳚ । తన్మి॑థు॒నమ్ । మి॒థు॒నమే॒వాస్య॒ తద్య॒జ్ఞే
క॑రోతి ప్ర ॒జన॑నాయ । ప్రజా॑యతే ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॒ర్యజ॑మానః ॥ ౩। ౩। ౩। ౪॥
౧౫ అథో॑ అ॒ర్ధో వా ఏ॒ష ఆ॒త్మనః॑ । యత్పత్నీ᳚ । య॒జ్ఞస్య॒ ధృత్యా॒ అశి॑థిలం
భావాయ । సు॒ప్ర ॒జస॑స్త్వా వ॒యꣳ సు॒పత్నీ॒రుప॑సేది॒మేత్యా॑హ । య॒జ్ఞమే॒వ
తన్మి॑థు॒నీ క॑రోతి । ఊ॒నేఽతి॑రిక్తం ధీయాతా॒ ఇతి॒ ప్రజా᳚త్యై । మ॒హీ॒నాం
పయో॒ఽస్యోష॑ధీనా॒ꣳ రస॒ ఇత్యా॑హ । రూ॒పమే॒వాస్యై॒తన్మ॑హి॒మానం॒
వ్యాచ॑ష్టే । తస్య॒ తేఽక్షీ॑యమాణస్య॒ నిర్వ॑పామి దేవయ॒జ్యాయా॒ ఇత్యా॑హ ।
ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే ॥ ౩। ౩। ౩। ౫॥ క॒రోతి॑ వ్రతోప॒నయ॑నం॒ క్షేమో॒
యజ॑మానః శాస్తే ॥ ౩॥
౧౬ ఘృ॒తం చ॒ వై మధు॑ చ ప్ర ॒జాప॑తిరాసీత్ । యతో॒ మధ్వా॑సీత్ । తతః॑ ప్ర ॒జా
అ॑సృజత । తస్మా॒న్మధు॑షి ప్ర ॒జన॑నమివాస్తి । తస్మా॒న్మధు॑షా॒ న ప్రచ॑రన్తి ।
యా॒తయా॑మ॒ హి । ఆజ్యే॑న॒ ప్రచ॑రన్తి । య॒జ్ఞో వా ఆజ్య᳚మ్ । య॒జ్ఞేనై ॒వ య॒జ్ఞం
ప్రచ॑ర॒న్త్యయా॑తయామత్వాయ । పత్న్యవే᳚క్షతే ॥ ౩। ౩। ౪। ౧॥
౧౭ మి॒థు॒న॒త్వాయ॒ ప్రజా᳚త్యై । యద్వై పత్నీ॑ య॒జ్ఞస్య॑ క॒రోతి॑ । మి॒థు॒నం
తత్ । అథో॒ పత్ని॑యా ఏ॒వైష య॒జ్ఞస్యా᳚న్వార॒మ్భోఽన॑వచ్ఛిత్త్యై । అ॒మే॒ధ్యం
వా ఏ॒తత్క॑రోతి । యత్పత్న్య॒వేక్ష॑తే । గార్హ ॑ప॒త్యేఽధి॑శ్రయతి మేధ్య॒త్వాయ॑
। ఆ॒హ॒వ॒నీయ॑మ॒భ్యుద్ద్ర॑వతి । య॒జ్ఞస్య॒ సన్త॑త్యై । తేజో॑ఽసి॒ తేజోఽను॒
ప్రేహీత్యా॑హ ॥ ౩। ౩। ౪। ౨॥
౧౮ తేజో॒ వా అ॒గ్నిః । తేజ॒ ఆజ్య᳚మ్ । తేజసై॑ ॒వ తేజః॒ సమ॑ర్ధయతి । అ॒గ్నిస్తే॒ తేజో॒
మా వినై ॒దిత్యా॒హాహిꣳ
’సాయై । స్ఫ్యస్య॒ వర్త్మ᳚న్థ్సాదయతి । య॒జ్ఞస్య॒ సన్త॑త్యై ।
అ॒గ్నేర్జి ॒హ్వాఽసి॑ సు॒భూర్దే ॒వానా॒మిత్యా॑హ । య॒థా॒య॒జురే॒వైతత్ । ధామ్నే॑ ధామ్నే
దే॒వేభ్యో॒ యజు॑షే యజుషే భ॒వేత్యా॑హ । ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే ॥ ౩। ౩। ౪। ౩॥
౧౯ తద్వా అతః॑ ప॒విత్రా ᳚భ్యామే॒వోత్పు॑నాతి । యజ॑మానో॒ వా ఆజ్య᳚మ్ । ప్రా ॒ణా॒పా॒నౌ
ప॒విత్రే ᳚ । యజ॑మాన ఏ॒వ ప్రా ॑ణాపా॒నౌ ద॑ధాతి । పు॒న॒రా॒హార᳚మ్ । ఏ॒వమి॑వ॒
హి ప్రా ॑ణాపా॒నౌ సం॒చర॑తః । శు॒క్రమ॑సి॒ జ్యోతి॑రసి॒ తేజో॒ఽసీత్యా॑హ ।
రూ॒పమే॒వాస్యై॒తన్మ॑హి॒మానం॒ వ్యాచ॑ష్టే । త్రిర్యజు॑షా । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః ॥
౩। ౩। ౪। ౪॥
౨౦ ఏ॒షాం లో॒కానా॒మాప్త్యై᳚ । త్రిః । త్ర్యా॑వృ॒ద్ధి య॒జ్ఞః । అథో॑ మేధ్య॒త్వాయ॑
। అథాజ్య॑వతీభ్యామ॒పః । రూ॒పమే॒వాసా॑మే॒తద్వర్ణం॑ దధాతి । అపి॒ వా ఉ॒తాహుః॑ ।
యథా॑ హ॒ వై యోషా॑ సు॒వర్ణ ॒ꣳ హిర॑ణ్యం పేశ॒లం బిభ్ర ॑తీ రూ॒పాణ్యాస్తే᳚
। ఏ॒వమే॒తా ఏ॒తర్హీతి॑ । ఆపో॒ వై సర్వా॑ దే॒వతాః᳚ ॥ ౩। ౩। ౪। ౫॥
౨౧ ఏ॒షా హి విశ్వే॑షాం దే॒వానాం᳚ త॒నూః । యదాజ్య᳚మ్ । తత్రో ॒భయో᳚ర్మీమా॒ꣳసా
। జా॒మిః స్యాత్ । యద్యజు॒షాఽఽజ్యం॒ యజు॑షా॒ఽప ఉ॑త్పునీ॒యాత్ । ఛన్ద సా
॑ ॒ఽప
ఉత్పు॑నా॒త్యజా॑మిత్వాయ । అథో॑ మిథున॒త్వాయ॑ । సా॒వి॒త్రి ॒యర్చా । స॒వి॒తృప్ర ॑సూతం

మే॒ కర్మా॑స॒దితి॑ । స॒వి॒తృప్ర ॑సూతమే॒వాస్య॒ కర్మ॑ భవతి । ప॒చ్ఛో
గా॑యత్రి ॒యా త్రిః॑షమృద్ధ ॒త్వాయ॑ । అ॒ద్భిరే॒వౌష॑ధీః॒ సంన॑యతి ।
ఓష॑ధీభిః ప॒శూన్ । ప॒శుభి॒ర్యజ॑మానమ్ । శు॒క్రం త్వా॑ శు॒క్రాయాం॒ జ్యోతి॑స్త్వా॒
జ్యోతి॑ష్య॒ర్చిస్త్వా॒ఽర్చిషీత్యా॑హ సర్వ॒త్వాయ॑ । పర్యా᳚ప్త్యా॒ అన॑న్తరాయాయ ॥ ౩।
౩। ౪। ౬॥ ఈ॒క్ష॒త॒ ఆ॒హ॒ శా॒స్తే॒ లో॒కా దే॒వతా॑ భవతి॒ షట్చ॑ ॥ ౪॥
౨౨ దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్ । స ఏ॒తమిన్ద్ర॒ ఆజ్య॑స్యావకా॒శమ॑పశ్యత్ ।
తేనావై ᳚క్షత । తతో॑ దే॒వా అభ॑వన్ । పరాఽసు॑రాః । య ఏ॒వం వి॒ద్వానాజ్య॑మ॒వేక్ష॑తే
। భవ॑త్యా॒త్మనా᳚ । పరా᳚ఽస్య॒ భ్రాతృ॑వ్యో భవతి । బ్ర హ్మ
॒ ॒వా॒దినో॑ వదన్తి ।
యదాజ్యే॑నా॒న్యాని॑ హ॒వీగ్ష్య॑భి ఘా॒రయ॑తి ॥ ౩। ౩। ౫। ౧॥
౨౩ అథ॒ కేనాజ్య॒మితి॑ । స॒త్యేనేతి॑ బ్రూయాత్ । చక్షు॒ర్వై స॒త్యమ్ ।
స॒త్యేనై ॒వైన॑ద॒భి ఘా॑రయతి । ఈ॒శ్వ॒రో వా ఏ॒షో᳚ఽన్ధో భవి॑తోః ।
యశ్చక్షు॒షాఽఽజ్య॑మ॒వేక్ష॑తే । ని॒మీల్యావే᳚క్షేత । దా॒ధారా॒త్మన్చక్షుః॑ ।
అ॒భ్యాజ్యం॑ ఘారయతి । ఆజ్యం॑ గృహ్ణాతి ॥ ౩। ౩। ౫। ౨॥
౨౪ ఛన్దా ꣳ
’సి॒ వా ఆజ్య᳚మ్ । ఛన్దాగ్॑స్యే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । చ॒తుర్జు ॒హ్వాం గృ॑హ్ణాతి ।
చతు॑ష్పాదః ప॒శవః॑ । ప॒శూనే॒వావ॑రున్ధే । అ॒ష్టావు॑ప॒భృతి॑ । అ॒ష్టాక్ష॑రా

గాయ॒త్రీ । గా॒య॒త్రః ప్రా ॒ణః । ప్రా ॒ణమే॒వ ప॒శుషు॑ దధాతి । చ॒తుర్ధ్రు॒వాయా᳚మ్
॥ ౩ । ౩ । ౫। ౩ ॥
౨౫ చతు॑ష్పాదః ప॒శవః॑ । ప॒శుష్వే॒వోపరి॑ష్టా ॒త్ప్రతి॑తిష్ఠతి ।
య॒జ॒మా॒న॒దే॒వ॒త్యా॑ వై జు॒హూః । భ్రా ॒తృ॒వ్య॒దే॒వ॒త్యో॑ప॒భృత్ ।
చ॒తుర్జు ॒హ్వాం గృ॒హ్ణన్భూయో॑ గృహ్ణీయాత్ । అ॒ష్టావు॑ప॒భృతి॑ గృ॒హ్ణన్కనీ॑యః
। యజ॑మానాయై ॒వ భ్రాతృ॑వ్య॒ముప॑స్తిం కరోతి । గౌర్వై స్రుచః॑ । చ॒తుర్జు ॒హ్వాం
గృ॑హ్ణాతి । తస్మా॒చ్చతు॑ష్పదీ ॥ ౩। ౩। ౫। ౪॥
౨౬ అ॒ష్టావు॑ప॒భృతి॑ । తస్మా॑ద॒ష్టాశ॑ఫా । చ॒తుర్ధ్రు॒వాయా᳚మ్
। తస్మా॒చ్చతు॑స్స్తనా । గామే॒వ తథ్స౨ꣳస్క॑రోతి । సాఽస్మై॒
స౨ꣳస్కృ॒తేష॒మూర్జం॑ దుహే । యజ్జు ॒హ్వాం గృ॒హ్ణాతి॑ । ప్ర ॒యా॒జేభ్య॒స్తత్ ।

యదు॑ప॒భృతి॑ । ప్ర ॒యా॒జా॒నూ॒యా॒జేభ్య॒స్తత్ । సర్వ॑స్మై॒ వా ఏ॒తద్య॒జ్ఞాయ॑
గృహ్యతే । యద్ధ్రు॒వాయా॒మాజ్య᳚మ్ ॥ ౩। ౩। ౫। ౫॥ అ॒భి॒ఘా॒రయ॑తి గృహ్ణాతి
॒
ధ్రు వాయాం ॒
చతు॑ష్పదీ ప్రయాజానూయా॒జేభ్య॒స్తద్ద్వే చ॑ ॥ ౫॥
౨౭ ఆపో॑ దేవీరగ్రేపువో అగ్రే గువ॒ ఇత్యా॑హ । రూ॒పమే॒వాసా॑మే॒తన్మ॑హి॒మానం॒
వ్యాచ॑ష్టే । అగ్ర ॑ ఇ॒మం య॒జ్ఞం న॑య॒తాగ్రే ॑ య॒జ్ఞప॑తి॒మిత్యా॑హ । అగ్ర ॑
ఏ॒వ య॒జ్ఞం న॑యన్తి । అగ్రే ॑ య॒జ్ఞప॑తిమ్ । యు॒ష్మానిన్ద్రో॑ఽవృణీత వృత్ర ॒తూర్యే॑
యూ॒యమిన్ద్ర॑మవృణీధ్వం వృత్ర ॒తూర్య॒ ఇత్యా॑హ । వృ॒త్ర ꣳ హ॑ హని॒ష్యన్నిన్ద్ర॒
ఆపో॑ వవ్రే । ఆపో॒ హేన్ద్రం॑ వవ్రిరే । సం॒జ్ఞామే॒వాసా॑మే॒తథ్సామా॑నం॒ వ్యాచ॑ష్టే ।
ప్రోక్షి॑తాః॒ స్థేత్యా॑హ ॥ ౩। ౩। ౬। ౧॥
౨౮ తేనాపః॒ ప్రోక్షి॑తాః । అ॒గ్నిర్దే ॒వేభ్యో॒ నిలా॑యత । కృష్ణో ॑ రూ॒పం కృ॒త్వా ।
స వన॒స్పతీ॒న్ప్రావి॑శత్ । కృష్ణో ᳚ఽస్యాఖరే॒ష్ఠో ᳚ఽగ్నయే᳚ త్వా॒ స్వాహేత్యా॑హ ।
అ॒గ్నయ॑ ఏ॒వైనం॒ జుష్టం॑ కరోతి । అథో॑ అ॒గ్నేరే॒వ మేధ॒మవ॑రున్ధే । వేది॑రసి
బ॒ర్॒హిషే᳚ త్వా॒ స్వాహేత్యా॑హ । ప్ర ॒జా వై బ॒ర్॒హిః । పృ॒థి॒వీ వేదిః॑ ॥ ౩। ౩। ౬। ౨॥
౨౯ ప్ర ॒జా ఏ॒వ పృ॑థి॒వ్యాం ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । బ॒ర్॒హిర॑సి స్రు ॒గ్భ్యస్త్వా॒
స్వాహేత్యా॑హ । ప్ర ॒జా వై బ॒ర్॒హిః । యజ॑మానః॒ స్రుచః॑ । యజ॑మానమే॒వ ప్ర ॒జాసు॒
ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । ది॒వే త్వా॒ఽన్తరి॑క్షాయ త్వా పృథి॒వ్యై త్వేతి॑ బ॒ర్॒హిరా॒సాద్య॒
ప్రోక్ష॑తి । ఏ॒భ్య ఏ॒వైనం॑ ల్లో ॒కేభ్యః॒ ప్రోక్ష॑తి । అథ॒ తతః॑ స॒హ స్రు ॒చా
పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒త్యఞ్చం॑ గ్ర ॒న్థిం ప్రత్యు॑క్షతి । ప్ర ॒జా వై బ॒ర్॒హిః । యథా॒
సూత్యై॑ కా॒ల ఆపః॑ పు॒రస్తా ॒ద్యన్తి॑ ॥ ౩। ౩। ౬। ౩॥
౩౦ తా॒దృగే॒వ తత్ । స్వ॒ధా పి॒తృభ్య॒ ఇత్యా॑హ । స్వ॒ధా॒కా॒రో హి పి॑తృ॒ణామ్
। ఊర్గ్భ॑వ బర్హి షద్భ్య
॒ ॒ ఇతి॒ దక్షి॑ణాయై ॒ శ్రోణే॒రోత్త॑రస్యై॒ నిన॑యతి॒
సంత॑త్యై । మాసా॒ వై పి॒తరో॑ బర్హి ॒షదః॑ । మాసా॑నే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । మాసా॒ వా
ఓష॑ధీర్వ॒ర్ధయ॑న్తి । మాసాః᳚ పచన్తి॒ సమృ॑ద్ధ్యై । అన॑తిస్కన్దన్ హ ప॒ర్జన్యో॑
వర్షతి । యత్రై॒తదే॒వం క్రి ॒యతే᳚ ॥ ౩। ౩। ౬। ౪॥

౩౧ ఊ॒ర్జా పృ॑థి॒వీం గ॑చ్ఛ॒తేత్యా॑హ । పృ॒థి॒వ్యామే॒వోర్జం॑ దధాతి ।
తస్మా᳚త్పృథి॒వ్యా ఊ॒ర్జా భు॑ఞ్జతే । గ్ర ॒న్థిం విస్ర ꣳ
’సయతి । ప్రజ॑నయత్యే॒వ తత్
। ఊ॒ర్ధ్వం ప్రాఞ్చ॒ముద్గూ ॑ఢం ప్ర ॒త్యఞ్చ॒మాయ॑చ్ఛతి । తస్మా᳚త్ప్రా॒చీన॒ꣳ

రేతో॑ ధీయతే । ప్ర ॒తీచీః᳚ ప్ర ॒జా జా॑యన్తే । విష్ణోః॒ స్తూపో॒ఽసీత్యా॑హ । య॒జ్ఞో
వై విష్ణుః॑ ॥ ౩। ౩। ౬। ౫॥
౩౨ య॒జ్ఞస్య॒ ధృత్యై᳚ । పు॒రస్తా ᳚త్ప్రస్త॒రం గృ॑హ్ణాతి । ముఖ్య॑మే॒వైనం॑ కరోతి
। ఇయ॑న్తం గృహ్ణాతి । ప్ర జాప
॒ ॑తినా యజ్ఞము॒ఖేన॒ సంమి॑తమ్ । ఇయ॑న్తం గృహ్ణాతి ।
య॒జ్ఞ ॒ప॒రుషా॒ సంమి॑తమ్ । ఇయ॑న్తం గృహ్ణాతి । ఏ॒తావ॒ద్వై పురు॑షే వీ॒ర్య᳚మ్ ।
వీ॒ర్య॑సంమితమ్ ॥ ౩। ౩। ౬। ౬॥
౩౩ అప॑రిమితం గృహ్ణాతి । అప॑రిమిత॒స్యావ॑రుద్ధ్యై । తస్మి॑న్ప॒విత్రే ॒ అపి॑సృజతి ।
యజ॑మానో॒ వై ప్ర ॑స్త॒రః । ప్రా ॒ణా॒పా॒నౌ ప॒విత్రే ᳚ । యజ॑మాన ఏ॒వ ప్రా ॑ణాపా॒నౌ
ద॑ధాతి । ఊర్ణా ᳚మ్రదసం త్వా స్తృణా॒మీత్యా॑హ । య॒థా॒య॒జురే॒వైతత్ । స్వా॒స॒స్థం
దే॒వేభ్య॒ ఇత్యా॑హ । దే॒వేభ్య॑ ఏ॒వైన॑థ్స్వాస॒స్థం క॑రోతి ॥ ౩। ౩। ౬। ౭॥
౩౪ బ॒ర్॒హిః స్తృ॑ణాతి । ప్ర ॒జా వై బ॒ర్॒హిః । పృ॒థి॒వీ వేదిః॑ । ప్ర ॒జా ఏ॒వ
పృ॑థి॒వ్యాం ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । అన॑తిదృశ్న౨ꣳ స్తృణాతి । ప్ర ॒జయై ॒వైనం॑
ప॒శుభి॒రన॑తిదృశ్నం కరోతి । ధా॒రయ॑న్ప్రస్త॒రం ప॑రి॒ధీన్పరి॑దధాతి ।
యజ॑మానో॒ వై ప్ర ॑స్త॒రః । యజ॑మాన ఏ॒వ తథ్స్వ॒యం ప॑రి॒ధీన్పరి॑దధాతి ।
గ॒న్ధ ॒ర్వో॑ఽసి వి॒శ్వావ॑సు॒రిత్యా॑హ ॥ ౩। ౩। ౬। ౮॥
౩౫ విశ్వ॑మే॒వాయు॒ర్యజ॑మానే దధాతి । ఇన్ద్ర॑స్య బా॒హుర॑సి॒ దక్షి॑ణ॒ ఇత్యా॑హ ।
ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ యజ॑మానే దధాతి । మి॒త్రావరు॑ణౌ త్వోత్తర॒తః పరి॑ధత్తా ॒మిత్యా॑హ
। ప్రా ॒ణా॒పా॒నౌ మి॒త్రావరు॑ణౌ । ప్రా ॒ణా॒పా॒నావే॒వాస్మి॑న్దధాతి । సూర్య॑స్త్వా
పు॒రస్తా ᳚త్ పా॒త్విత్యా॑హ । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । కస్యా᳚శ్చిద॒భిశ॑స్త్యా॒
ఇత్యా॑హ । అప॑రిమితాదే॒వైనం॑ పాతి ॥ ౩। ౩। ౬। ౯॥
౩౬ వీ॒తిహో᳚త్రం త్వా కవ॒ ఇత్యా॑హ । అ॒గ్నిమే॒వ హో॒త్రేణ॒ సమ॑ర్ధయతి ।
ద్యు॒మన్త॒ꣳ సమి॑ధీమ॒హీత్యా॑హ॒ సమి॑ద్ధ్యై । అగ్నే॑ బృ॒హన్త॑మధ్వ॒ర

ఇత్యా॑హ॒ వృద్ధ్యై᳚ । వి॒శో యన్త్రే॒ స్థ ॒ ఇత్యా॑హ । వి॒శాం యత్యై᳚ ।
ఉ॒దీ॒చీనా᳚గ్రే ॒ నిద॑ధాతి॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । వసూ॑నాꣳ రు॒ద్రాణా॑మాది॒త్యానా॒ꣳ
సద॑సి సీ॒దేత్యా॑హ । దే॒వతా॑నామే॒వ సద॑నే ప్రస్త॒రꣳ సా॑దయతి । జు॒హూర॑సి
ఘృ॒తాచీ॒ నామ్నేత్యా॑హ ॥ ౩। ౩। ౬। ౧౦॥
౩౭ అ॒సౌ వై జు॒హూః । అ॒న్తరి॑క్షముప॒భృత్ । పృ॒థి॒వీ ధ్రు ॒వా । తాసా॑మే॒తదే॒వ
ప్రి ॒యం నామ॑ । యద్ఘృ॒తాచీతి॑ । యద్ఘృ॒తాచీత్యాహ॑ । ప్రి ॒యేణై ॒వైనా॒ నామ్నా॑
సాదయతి । ఏ॒తా అ॑సదన్థ్సుకృ॒తస్య॑ లో॒క ఇత్యా॑హ । స॒త్యం వై సు॑కృ॒తస్య॑
లో॒కః । స॒త్య ఏ॒వైనాః᳚ సుకృ॒తస్య॑ లో॒కే సా॑దయతి । తా వి॑ష్ణో పా॒హీత్యా॑హ ।
య॒జ్ఞో వై విష్ణుః॑ । య॒జ్ఞస్య॒ ధృత్యై᳚ । పా॒హి య॒జ్ఞం పా॒హి య॒జ్ఞప॑తిం
పా॒హి మాం య॑జ్ఞ ॒నియ॒మిత్యా॑హ । య॒జ్ఞాయ॒ యజ॑మానాయా॒త్మనే᳚ । తేభ్య॑
ఏ॒వాశిష॒మాశా॒స్తేఽనా᳚ర్త్యై ॥ ౩। ౩। ౬। ౧౧॥ స్థేత్యా॑హ పృథి॒వీ వేది॒ర్యన్తి॑
క్రి ॒యతే॒ విష్ణు ॑ర్వీ॒ర్య॑సంమితం కరోత్యాహ పాతి॒ నామ్నేత్యా॑హ లో॒కే సా॑దయతి॒
షట్చ॑ ॥ ౬॥
౩౮ అ॒గ్నినా॒ వై హోత్రా ᳚ । దే॒వా అసు॑రాన॒భ్య॑భవన్ । అ॒గ్నయే॑
సమి॒ద్ధ్యమా॑నా॒యాను॑బ్రూ ॒హీత్యా॑హ॒ భ్రాతృ॑వ్యాభిభూత్యై ।
ఏక॑విꣳశతిమిధ్మదా॒రూణి॑ భవన్తి । ఏ॒క॒వి॒ꣳశో వై పురు॑షః ।
పురు॑ష॒స్యాప్త్యై᳚ । పఞ్చ॑దశేధ్మదా॒రూణ్య॒భ్యాద॑ధాతి । పఞ్చ॑దశ॒
వా అ॑ర్ధమా॒సస్య॒ రాత్ర ॑యః । అ॒ర్ధ ॒మా॒స॒శః సం॑వథ్స॒ర ఆ᳚ప్యతే ।
త్రీన్ప॑రి॒ధీన్పరి॑దధాతి ॥ ౩। ౩। ౭। ౧॥
౩౯ ఊ॒ర్ధ్వే స॒మిధా॒వాద॑ధాతి । అ॒నూ॒యా॒జేభ్యః॑ స॒మిధ॒మతి॑శినష్టి ।
షట్థ్సంప॑ద్యన్తే । షడ్వా ఋ॒తవః॑ । ఋ॒తూనే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । వే॒దేనోప॑వాజయతి
॒జా॒ప॒త్యో వై వే॒దః । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యః ప్రా ॒ణః । యజ॑మాన ఆహవ॒నీయః॑ ।
। ప్రా
॑
యజమాన ఏవ॒ ప్రా ॒ణం ద॑ధాతి ॥ ౩। ౩। ౭। ౨॥
౪౦ త్రిరుప॑వాజయతి । త్రయో॒ వై ప్రా ॒ణాః । ప్రా ॒ణానే॒వాస్మి॑న్దధాతి । వే॒దేనో॑ప॒యత్య॑

స్రు ॒వేణ॑ ప్రాజాప॒త్యమా॑ఘా॒రమాఘా॑రయతి । య॒జ్ఞో వై ప్ర ॒జాప॑తిః । య॒జ్ఞమే॒వ
ప్ర ॒జాప॑తిం ముఖ॒త ఆర॑భతే । అథో᳚ ప్ర ॒జాప॑తిః॒ సర్వా॑ దే॒వతాః᳚ । సర్వా॑
ఏ॒వ దే॒వతాః᳚ ప్రీణాతి । అ॒గ్నిమ॑గ్నీ॒త్త్రిస్త్రిః॒ సంమృ॒ఢ్ఢీత్యా॑హ । త్ర్యా॑వృ॒ద్ధి
య॒జ్ఞః ॥ ౩। ౩। ౭। ౩॥
౪౧ అథో॒ రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై । ప॒రి॒ధీన్థ్సంమా᳚ర్ష్టి । పు॒నాత్యే॒వైనాన్॑
। త్రిస్త్రిః॒ సంమా᳚ర్ష్టి । త్ర్యా॑వృ॒ద్ధి య॒జ్ఞః । అథో॑ మేధ్య॒త్వాయ॑ । అథో॑
ఏ॒తే వై దే॑వా॒శ్వాః । దే॒వా॒శ్వానే॒వ తథ్సంమా᳚ర్ష్టి । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒

సమ॑ష్ట్యై । ఆసీ॑నో॒ఽన్యమా॑ఘా॒రమాఘా॑రయతి ॥ ౩। ౩। ౭। ౪॥
౪౨ తిష్ఠ ॑న్న॒న్యమ్ । యథాఽనో॑ వా॒ రథం॑ వా యు॒ఞ్జ్యాత్ । ఏ॒వమే॒వ
తద॑ధ్వ॒ర్యుర్య॒జ్ఞం యు॑నక్తి । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్యా॒భ్యూ᳚ఢ్యై । వహ॑న్త్యేనం
గ్రా ॒మ్యాః ప॒శవః॑ । య ఏ॒వం వేద॑ । భువ॑నమసి॒ విప్ర ॑థ॒స్వేత్యా॑హ । య॒జ్ఞో
వై భువ॑నమ్ । య॒జ్ఞ ఏ॒వ యజ॑మానం ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॑ ప్రథయతి । అగ్నే॒
యష్ట ॑రి॒దం నమ॒ ఇత్యా॑హ ॥ ౩। ౩। ౭। ౫॥
౪౩ అ॒గ్నిర్వై దే॒వానాం॒ యష్టా ᳚ । య ఏ॒వ దే॒వానాం॒ యష్టా ᳚ । తస్మా॑ ఏ॒వ నమ॑స్కరోతి
।
జుహ్వేహ్య॒గ్నిస్త్వా᳚ హ్వయతి దేవయ॒జ్యాయా॒ ఉప॑భృ॒దేహి॑ దే॒వస్త్వా॑ సవి॒తా హ్వ॑యతి
దేవయ॒జ్యాయా॒ ఇత్యా॑హ । ఆ॒గ్నే॒యీ వై జు॒హూః । సా॒వి॒త్ర్యు॑ప॒భృత్ । తాభ్యా॑మే॒వైనే॒
ప్రసూ॑త॒ ఆద॑త్తే । అగ్నా॑విష్ణూ ॒ మా వా॒మవ॑క్రమిష॒మిత్యా॑హ । అ॒గ్నిః పు॒రస్తా ᳚త్ ।
విష్ణు ॑ర్య॒జ్ఞః ప॒శ్చాత్ ॥ ౩। ౩। ౭। ౬॥
౪౪ తాభ్యా॑మే॒వ ప్ర ॑తి॒ప్రోచ్యా॒త్యాక్రా ॑మతి । విజి॑హాథాం॒ మా మా॒
సంతా᳚ప్త॒మిత్యా॒హాహిꣳ
’సాయై । లో॒కం మే॑ లోకకృతౌ కృణుత॒మిత్యా॑హ ।
ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే । విష్ణోః॒ స్థాన॑మ॒సీత్యా॑హ । య॒జ్ఞో వై విష్ణుః॑ ।
ఏ॒తత్ఖలు॒ వై దే॒వానా॒మప॑రాజితమా॒యత॑నమ్ । యద్య॒జ్ఞః । దే॒వానా॑మే॒వాప॑రాజిత
ఆ॒యత॑నే తిష్ఠతి । ఇ॒త ఇన్ద్రో॑ అకృణోద్వీ॒ర్యా॑ణీత్యా॑హ ॥ ౩। ౩। ౭। ౭॥
౪౫ ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ యజ॑మానే దధాతి । స॒మా॒రభ్యో॒ర్ధ్వో అ॑ధ్వ॒రో

ది॑వి॒స్పృశ॒మిత్యా॑హ॒ వృద్ధ్యై᳚ । ఆ॒ఘా॒రమా॑ఘా॒ర్యమా॑ణ॒మను॑ సమా॒రభ్య॑
। ఏ॒తస్మి॑న్కా॒లే దే॒వాః సు॑వ॒ర్గం లో॒కమా॑యన్ । సా॒క్షాదే॒వ యజ॑మానః సువ॒ర్గం
లో॒కమే॑తి । అథో॒ సమృ॑ద్ధేనై ॒వ య॒జ్ఞేన॒ యజ॑మానః సువ॒ర్గం లో॒కమే॑తి
। అహ్రు ॑తో య॒జ్ఞో య॒జ్ఞప॑తే॒రిత్యా॒హానా᳚ర్త్యై । ఇన్ద్రా॑వా॒న్థ్స్వాహేత్యా॑హ ।
ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ యజ॑మానే దధాతి । బృ॒హద్భా ఇత్యా॑హ ॥ ౩। ౩। ౭। ౮॥
౪౬ సు॒వ॒ర్గో వై లో॒కో బృ॒హద్భాః । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్య॒ సమ॑ష్ట్యై ।
య॒జ॒మా॒న॒దే॒వ॒త్యా॑ వై జు॒హూః । భ్రా ॒తృ॒వ్య॒దే॒వ॒త్యో॑ప॒భృత్ ।
ప్రా ॒ణ ఆ॑ఘా॒రః । యథ్సగ్గ్ ॑స్ప॒ర్॒శయే᳚త్ । భ్రాతృ॑వ్యేఽస్య ప్రా ॒ణం ద॑ధ్యాత్ ।
అసగ్గ్ ॑స్పర్శయన్న॒త్యాక్రా ॑మతి । యజ॑మాన ఏ॒వ ప్రా ॒ణం ద॑ధాతి । పా॒హి మా᳚ఽగ్నే॒
దుశ్చ॑రితా॒దామా॒ సుచ॑రితే భ॒జేత్యా॑హ ॥ ౩। ౩। ౭। ౯॥
౪౭ అ॒గ్నిర్వావ ప॒విత్ర ᳚మ్ । వృ॒జి॒నమనృ॑తం॒ దుశ్చ॑రితమ్ । ఋ॒జు॒క॒ర్మꣳ
స॒త్యꣳ సుచ॑రితమ్ । అ॒గ్నిరే॒వైనం॑ వృజి॒నాదనృ॑తా॒ద్దుశ్చ॑రితాత్పాతి ।
ఋ॒జు॒క॒ర్మే స॒త్యే సుచ॑రితే భజతి । తస్మా॑దే॒వమాశా᳚స్తే । ఆ॒త్మనో॑ గోపీ॒థాయ॑
। శిరో॒ వా ఏ॒తద్య॒జ్ఞస్య॑ । యదా॑ఘా॒రః । ఆ॒త్మా ధ్రు వా
॒ ॥ ౩। ౩। ౭। ౧౦॥
॒ ꣳ సమ॑నక్తి । ఆ॒త్మన్నే॒వ య॒జ్ఞస్య॒ శిరః॒
౪౮ ఆ॒ఘా॒రమా॒ఘార్య॑ ధ్రు వా
ప్రతి॑దధాతి । ద్విః సమ॑నక్తి । ద్వౌ హి ప్రా ॑ణాపా॒నౌ । తదా॑హుః । త్రిరే॒వ సమ॑ఞ్జ్యాత్ ।
త్రిధా॑తు॒ హి శిర॒ ఇతి॑ । శిర॑ ఇవై ॒తద్య॒జ్ఞస్య॑ । అథో॒ త్రయో॒ వై ప్రా ॒ణాః ।
ప్రా ॒ణానే॒వాస్మి॑న్దధాతి । మ॒ఖస్య॒ శిరో॑ఽసి॒ సం జ్యోతి॑షా॒ జ్యోతి॑రఙ్క్తా ॒మిత్యా॑హ
। జ్యోతి॑రే॒వాస్మా॑ ఉ॒పరి॑ష్టాద్దధాతి । సు॒వ॒ర్గస్య॑ లో॒కస్యాను॑ఖ్యాత్యై ॥
౩। ౩। ౭। ౧౧॥ పరి॑దధాతి ప్రా ॒ణం ద॑ధాతి॒ హి య॒జ్ఞో ఘా॑రయతి॒ నమ॒ ఇత్యా॑హ
ప॒శ్చాద్వీ॒ర్యా॑ణీత్యా॑హ॒ భా ఇత్యా॑హ భ॒జేత్యా॑హ ధ్రు ॒వైవాస్మి॑న్దధాతి॒ త్రీణి॑
చ ॥ ౭॥
౪౯ ధిష్ణి ॑యా॒ వా ఏ॒తే న్యు॑ప్యన్తే । యద్బ్ర॒హ్మా । యద్ధోతా᳚ । యద॑ధ్వ॒ర్యుః । యద॒గ్నీత్
। యద్యజ॑మానః । తాన్, యద॑న్తరే॒యాత్ । యజ॑మానస్య ప్రా ॒ణాన్థ్సంక॑ర్షేత్ ।

ప్ర ॒మాయు॑కః
స్యాత్ । పు॒రో॒డాశ॑మప॒గృహ్య॒ సంచ॑రత్యధ్వ॒ర్యుః ॥ ౩। ౩। ౮। ౧॥
౫౦ యజ॑మానాయై ॒వ తల్లో ॒కꣳ శిꣳ
’షతి । నాస్య॑ ప్రా ॒ణాన్థ్సంక॑ర్షతి ।
న ప్ర ॒మాయు॑కో భవతి । పు॒రస్తా ᳚త్ ప్ర ॒త్యఙ్ఙాసీ॑నః । ఇడా॑యా॒ ఇడా॒మాద॑ధాతి ।

హస్త్యా॒ꣳ హోత్రే ᳚ । ప॒శవో॒ వా ఇడా᳚ । ప॒శవః॒ పురు॑షః । ప॒శుష్వే॒వ
ప॒శూన్ ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । ఇడా॑యై ॒ వా ఏ॒షా ప్రజా॑తిః ॥ ౩। ౩। ౮। ౨॥
౫౧ తాం ప్రజా॑తిం॒ యజ॑మా॒నోఽను॒ ప్రజా॑యతే । ద్విర॒ఙ్గులా॑వనక్తి॒ పర్వ॑ణోః
। ద్వి॒పాద్యజ॑మానః॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । స॒కృదుప॑స్తృణాతి । ద్విరాద॑ధాతి
। స॒కృద॒భిఘా॑రయతి । చ॒తుః సంప॑ద్యతే । చ॒త్వారి॒ వై ప॒శోః
ప్ర ॑తి॒ష్ఠానా॑ని । యావా॑నే॒వ ప॒శుః । తముప॑హ్వయతే ॥ ౩। ౩। ౮। ౩॥
౫౨ ముఖ॑మివ॒ ప్రత్యుప॑హ్వయేత । సం॒ము॒ఖానే॒వ ప॒శూనుప॑హ్వయతే । ప॒శవో॒
వా ఇడా᳚ । తస్మా॒థ్సాఽన్వా॒రభ్యా᳚ । అ॒ధ్వ॒ర్యుణా॑ చ॒ యజ॑మానేన చ । ఉప॑హూతః
పశు॒మాన॑సా॒నీత్యా॑హ । ఉప॒ హ్యే॑నౌ॒ హ్వయ॑తే॒ హోతా᳚ । ఇడా॑యై దే॒వతా॑నాముపహ॒వే
। ఉప॑హూతః పశు॒మాన్భ॑వతి । య ఏ॒వం వేద॑ ॥ ౩। ౩। ౮। ౪॥
౫౩ యాం వై హస్త్యా॒మిడా॑మా॒దధా॑తి । వా॒చః సా భా॑గ॒ధేయ᳚మ్ ।
యాము॑ప॒హ్వయ॑తే । ప్రా ॒ణానా॒ꣳ సా । వాచం॑ చై ॒వ ప్రా ॒ణాగ్శ్చావ॑రున్ధే
। అథ॒ వా ఏ॒తర్హ్యుప॑హూతాయా॒మిడా॑యామ్ । పు॒రో॒డాశ॑స్యై॒వ బ॑ర్హి షదో
॒ ॑
మీమా॒ꣳసా । యజ॑మానం దే॒వా అ॑బ్రువన్ । హ॒విర్నో॒ నిర్వ॒పేతి॑ । నాహమ॑భా॒గో
నిర్వ॑ప్స్యా॒మీత్య॑బ్రవీత్ ॥ ౩। ౩। ౮। ౫॥
౫౪ న మయా॑ఽభా॒గయాఽను॑ వక్ష్య॒థేతి॒ వాగ॑బ్రవీత్ । నాహమ॑భా॒గా పు॑రోఽనువా॒క్యా॑
భవిష్యా॒మీతి॑ పురోఽనువా॒క్యా᳚ । నాహమ॑భా॒గా యా॒జ్యా॑ భవిష్యా॒మీతి॑ యా॒జ్యా᳚ । న
మయా॑ భా॒గేన॒ వష॑ట్కరిష్య॒థేతి॑ వషట్కా॒రః । యద్య॑జమానభా॒గం ని॒ధాయ॑
పురో॒డాశం॑ బర్హి ॒షదం॑ క॒రోతి॑ । తానే॒వ తద్భా॒గినః॑ కరోతి । చ॒తు॒ర్ధా
క॑రోతి । చత॑స్రో ॒ దిశః॑ । ది॒క్ష్వే॑వ ప్రతి॑తిష్ఠతి । బ॒ర్॒హి॒షదం॑ కరోతి
॥ ౩। ౩। ౮। ౬॥
౫౫ యజ॑మానో॒ వై పు॑రో॒డాశః॑ । ప్ర ॒జా బ॒ర్॒హిః । యజ॑మానమే॒వ ప్ర ॒జాసు॒
ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । తస్మా॑ద॒స్థ్నాఽన్యాః ప్ర ॒జాః ప్ర ॑తి॒తిష్ఠ ॑న్తి । మా॒ꣳసేనా॒న్యాః
। అథో॒ ఖల్వా॑హుః । దక్షి॑ణా॒ వా ఏ॒తా హ॑విర్య॒జ్ఞస్యా᳚న్తర్వే॒ద్యవ॑రుధ్యన్తే ।
యత్పు॑రో॒డాశం॑ బర్హి ॒షదం॑ క॒రోతీతి॑ । చ॒తు॒ర్ధా క॑రోతి । చ॒త్వారో॒
హ్యే॑తే హ॑విర్య॒జ్ఞస్య॒ర్త్విజః॑ ॥ ౩। ౩। ౮। ౭॥
౫౬ బ్ర ॒హ్మా హోతా᳚ఽధ్వ॒ర్యుర॒గ్నీత్ । తమ॒భిమృ॑శేత్ । ఇ॒దం బ్ర ॒హ్మణః॑ । ఇ॒దꣳ
హోతుః॑ । ఇ॒దమ॑ధ్వ॒ర్యోః । ఇ॒దమ॒గ్నీధ॒ ఇతి॑ । యథై ॒వాదః సౌ॒మ్యే᳚ఽధ్వ॒రే ।
ఆ॒దేశ॑మృ॒త్విగ్భ్యో॒ దక్షి॑ణా నీ॒యన్తే᳚ । తా॒దృగే॒వ తత్ । అ॒గ్నీధే᳚ ప్రథ॒మాయా
ద॑ధాతి ॥ ౩। ౩। ౮। ౮॥
౫౭ అ॒గ్నిము॑ఖా॒ హ్యృద్ధిః॑ । అ॒గ్నిము॑ఖామే॒వేర్ద్ధిం॒ యజ॑మాన ఋధ్నోతి ।
స॒కృదు॑ప॒స్తీర్య॒ ద్విరా॒దధ॑త్ । ఉ॒ప॒స్తీర్య॒ ద్విర॒భిఘా॑రయతి । షట్థ్
సంప॑ద్యన్తే । షడ్వా ఋ॒తవః॑ । ఋ॒తూనే॒వ ప్రీ ॑ణాతి । వే॒దేన॑ బ్ర ॒హ్మణే᳚
బ్రహ్మభా॒గం పరి॑హరతి । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో వై వే॒దః । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో బ్ర ॒హ్మా ॥ ౩। ౩। ౮।
౯॥
౫౮ స॒వి॒తా య॒జ్ఞస్య॒ ప్రసూ᳚త్యై । అథ॒ కామ॑మ॒న్యేన॑ । తతో॒ హోత్రే ᳚ ।
మధ్యం॒ వా ఏ॒తద్య॒జ్ఞస్య॑ । యద్ధోతా᳚ । మ॒ధ్య॒త ఏ॒వ య॒జ్ఞం ప్రీ ॑ణాతి
। అథా᳚ధ్వ॒ర్యవే᳚ । ప్ర తి
॒ ॒ష్ఠా వా ఏ॒షా య॒జ్ఞస్య॑ । యద॑ధ్వ॒ర్యుః ।
తస్మా᳚ద్ధవిర్య॒జ్ఞస్యై॒తామే॒వావృత॒మను॑ ॥ ౩। ౩। ౮। ౧౦॥
౫౯ అ॒న్యా దక్షి॑ణా నీయన్తే । య॒జ్ఞస్య॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై ।
అ॒గ్నిమ॑గ్నీథ్స॒కృథ్స॑కృ॒థ్సంమృ॒ఢ్ఢీత్యా॑హ । పరా॑ఙివ॒ హ్యే॑తర్హి ॑
య॒జ్ఞః । ఇ॒షి॒తా దైవ్యా॒హోతా॑ర॒ ఇత్యా॑హ । ఇ॒షి॒తꣳ హి కర్మ॑ క్రి ॒యతే᳚
। భ॒ద్ర వాచ్యా
॒ ॑య॒ ప్రేషి॑తో॒ మాను॑షః సూక్తవా॒కాయ॑ సూ॒క్తా బ్రూ
॒హీత్యా॑హ ।
ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే । స్వ॒గా దైవ్యా॒హోతృ॑భ్య॒ ఇత్యా॑హ । యజ్ఞమే
॒ వ ॒
తథ్స్వ॒గా క॑రోతి । స్వ॒స్తిర్మాను॑షేభ్య॒ ఇత్యా॑హ । ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే ।
శం॒యోర్బ్రూ॒హీత్యా॑హ । శం॒యుమే॒వ బా॑ర్హస్ప॒త్యం భా॑గ॒ధేయే॑న॒ సమ॑ర్ధయతి

॥ ౩। ౩। ౮। ౧౧॥ చ॒ర॒త్య॒ధ్వ॒ర్యుః ప్రజా॑తిర్హ్వయతే॒ వేదా᳚బ్రవీద్బర్హి షదం
॒ ॑
కరోత్యృ॒త్విజో॑ దధాతి బ్ర ॒హ్మాఽను॑కరోతి చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౮॥
౬౦ అథ॒ స్రుచా॑వను॒ష్టుగ్భ్యాం॒ వాజ॑వతీభ్యాం॒ వ్యూ॑హతి । ప్ర ॒తి॒ష్ఠా వా
అ॑ను॒ష్టుక్ । అన్నం॒ వాజః॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై । అ॒న్నాద్య॒స్యావ॑రుధ్యై । ప్రాచీం᳚
జు॒హూమూ॑హతి । జా॒తానే॒వ భ్రాతృ॑వ్యా॒న్ప్రణు॑దతే । ప్ర ॒తీచీ॑ముప॒భృత᳚మ్ ।
జ॒ని॒ష్యమా॑ణానే॒వ ప్రతి॑నుదతే । స విషూ॑చ ఏ॒వాపోహ్య॑ స॒పత్నా॒న్॒ యజ॑మానః ।
అ॒స్మిం ల్లో ॒కే ప్రతి॑తిష్ఠతి ॥ ౩। ౩। ౯। ౧॥
౬౧ ద్వాభ్యా᳚మ్ । ద్విప్ర ॑తిష్ఠో ॒ హి । వసు॑భ్యస్త్వా
రు॒ద్రేభ్య॑స్త్వాఽఽది॒త్యేభ్య॒స్త్వేత్యా॑హ । య॒థా॒య॒జురే॒వైతత్ । స్రు ॒క్షు
ప్ర ॑స్త॒రమ॑నక్తి । ఇ॒మే వై లో॒కాః స్రుచః॑ । యజ॑మానః ప్రస్త॒రః । యజ॑మానమే॒వ
తేజ॑సాఽనక్తి । త్రే ॒ధాఽన॑క్తి । త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కాః ॥ ౩। ౩। ౯। ౨॥
౬౨ ఏ॒భ్య ఏ॒వైనం॑ లో॒కేభ్యో॑ఽనక్తి । అ॒భి॒పూ॒ర్వమ॑నక్తి । అ॒భి॒పూ॒ర్వమే॒వ
యజ॑మానం॒ తేజ॑సాఽనక్తి । అ॒క్తꣳ రిహా॑ణా॒ ఇత్యా॑హ । తేజో॒ వా ఆజ్య᳚మ్ ।
యజ॑మానః ప్రస్త॒రః । యజ॑మానమే॒వ తేజ॑సాఽనక్తి । వి॒యన్తు॒ వయ॒ ఇత్యా॑హ ।
వయ॑ ఏ॒వైనం॑ కృ॒త్వా । సు॒వ॒ర్గం లో॒కం గ॑మయతి ॥
౬౩ ప్ర ॒జాం యోనిం॒ మా నిర్మృ॑క్ష॒మిత్యా॑హ । ప్ర ॒జాయై ॑ గోపీ॒థాయ॑ । ఆప్యా॑యన్తా॒మాప॒
ఓష॑ధయ॒ ఇత్యా॑హ । ఆప॑ ఏ॒వౌష॑ధీ॒రాప్యా॑యయతి మరుతాం ॒ ॒ పృష॑తయః॒
స్థేత్యా॑హ । మ॒రుతో॒ వై వృష్ట్యా॑ ఈశతే । వృష్టి మే
॑ వావ
॒ రున్ధే
॑ । దివం॑ గచ్ఛ॒
తతో॑ నో॒ వృష్టి ॒మేర॒యేత్యా॑హ । వృష్టి ॒ర్వై ద్యౌః । వృష్టి ॑మే॒వావ॑రున్ధే ॥
౩। ౩। ౯। ౪॥
౬౪ యావ॒ద్వా అ॑ధ్వ॒ర్యుః ప్ర ॑స్త॒రం ప్ర ॒హర॑తి । తావ॑ద॒స్యాయు॑ర్మీయతే । ఆ॒యు॒ష్పా
అ॑గ్నే॒ఽస్యాయు॑ర్మే పా॒హీత్యా॑హ । ఆయు॑రే॒వాఽఽత్మన్ధ ॑త్తే । యావ॒ద్వా అ॑ధ్వ॒ర్యుః
ప్ర ॑స్త॒రం ప్ర ॒హర॑తి । తావ॑దస్య॒ చక్షు॑ర్మీయతే । చ॒క్షు॒ష్పా అ॑గ్నేఽసి॒
చక్షు॑ర్మే పా॒హీత్యా॑హ । చక్షు॑రే॒వాత్మన్ధ ॑త్తే । ధ్రు ॒వాఽసీత్యా॑హ॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యై
। యం ప॑రి॒ధిం ప॒ర్యధ॑త్థా ॒ ఇత్యా॑హ ॥ ౩। ౩। ౯। ౫॥

౬౫ య॒థా॒య॒జురే॒వైతత్ । అగ్నే॑ దేవప॒ణిభి॑ర్వీ॒ర్యమా॑ణ॒ ఇత్యా॑హ ।
అ॒గ్నయ॑ ఏ॒వైనం॒ జుష్టం॑ కరోతి । తం త॑ ఏ॒తమను॒జోషం॑ భరా॒మీత్యా॑హ ।
స॒జా॒తానే॒వాస్మా॒ అను॑కాన్కరోతి । నేదే॒ష త్వద॑పచే॒తయా॑ తా॒ ఇత్యా॒హాను॑ఖ్యాత్యై
। య॒జ్ఞస్య॒ పాథ॒ ఉప॒సమి॑త॒మిత్యా॑హ । భూ॒మాన॑మే॒వోపై తి
॑ ।
ప॒రి॒ధీన్ప్రహ॑రతి । య॒జ్ఞస్య॒ సమి॑ష్ట్యై ॥ ౩। ౩। ౯। ౬॥
౬౬ స్రుచౌ॒ సంప్రస్రా ॑వయతి । యదే॒వ తత్ర ॑ క్రూ ॒రమ్ । తత్తేన॑
శమయతి । జు॒హ్వాము॑ప॒భృత᳚మ్ । య॒జ॒మా॒న॒దేవ ॒ త్యా
॒ ॑ వై జు॒హూః ।
భ్రా ॒తృ॒వ్య॒దే॒వ॒త్యో॑ప॒భృత్ । యజ॑మానాయై ॒వ భ్రాతృవ్య ॑ ముప
॒ ॑ కరోతి ।
స్తిం
స॒గ్గ్ ॒స్రా ॒వభా॑గాః॒ స్థేత్యా॑హ । వస॑వో॒ వై రు॒ద్రా ఆది
॑ త్యాః
॒ సగ్గ్ స్రా॑ వభా ॒ గాః
॑
। తేషాం॒ తద్భా॑గ॒ధేయ᳚మ్ ॥ ౩। ౩। ౯। ౭॥
౬౭ తానే॒వ తేన॑ ప్రీణాతి । వై ॒శ్వ॒దే॒వ్యర్చా । ఏ॒తే హి విశ్వే॑ దే॒వాః ।
త్రి ॒ష్టుగ్భ॑వతి । ఇ॒న్ద్రి॒యం వై త్రి ॒ష్టుక్ । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వ యజ॑మానే దధాతి ।
అ॒గ్నేర్వా॒మప॑న్నగృహస్య॒ సద॑సి సాదయా॒మీత్యా॑హ । ఇ॒యం వా అ॒గ్నిరప॑న్నగృహః
। అ॒స్యా ఏ॒వైనే॒ సద॑నే సాదయతి । సు॒మ్నాయ॑ సుమ్నినీ సు॒మ్నే మా॑ ధత్త॒మిత్యా॑హ ॥
౩। ౩। ౯। ౮॥
౬౮ ప్ర ॒జా వై ప॒శవః॑ సు॒మ్నమ్ । ప్ర ॒జామే॒వ ప॒శూనా॒త్మన్ధ ॑త్తే । ధు॒రి
ధు॒ర్యౌ॑ పాత॒మిత్యా॑హ । జా॒యా॒ప॒త్యోర్గో ॑పీ॒థాయ॑ । అగ్నే॑ఽదబ్ధాయోఽశీతతనో॒
ఇత్యా॑హ । య॒థా॒య॒జురే॒వైతత్ । పా॒హి మా॒ఽద్య ది॒వః పా॒హి ప్రసి॑త్యై
పా॒హి దురి॑ష్ట్యై పా॒హి దు॑రద్మ॒న్యై పా॒హి దుశ్చ॑రితా॒దిత్యా॑హ ।
ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే । అవి॑షం నః పి॒తుం కృ॑ణు సు॒షదా॒ యోని॒గ్గ్ ॒
స్వాహేతీ᳚ధ్మ సం॒వృశ్చ॑నాన్యన్వాహార్య॒పచ॑నేఽభ్యా॒ధాయ॑ ఫలీకరణహో॒మం
జు॑హోతి । అతి॑రిక్తాని॒ వా ఇ॑ధ్మసం॒వృశ్చ॑నాని ॥ ౩। ౩। ౯। ౯॥
౬౯ అతి॑రిక్తాః ఫలీ॒కర॑ణాః । అతి॑రిక్తమాజ్యోచ్ఛేష॒ణమ్ । అతి॑రిక్త ఏ॒వాతి॑రిక్తం
దధాతి । అథో॒ అతి॑రిక్తేనై ॒వాతి॑రిక్తమా॒ప్త్వాఽవ॑రున్ధే । వేది॑ర్దే ॒వేభ్యో॒
నిలా॑యత । తాం వే॒దేనాన్వ॑విన్దన్ । వే॒దేన॒ వేదిం॑ వివిదుః పృథి॒వీమ్ । సా

ప॑ప్రథే పృథి॒వీ పార్థి ॑వాని । గర్భం॑ బిభర్తి॒ భువ॑నేష్వ॒న్తః । తతో॑
య॒జ్ఞో జా॑యతే విశ్వ॒దాని॒రితి॑ పు॒రస్తా ᳚థ్స్తమ్బయ॒జుషో॑ వే॒దేన॒ వేది॒ꣳ
సంమా॒ర్॒ష్ట్యను॑విత్త్యై ॥ ౩। ౩। ౯। ౧౦॥
౭౦ అథో॒ యద్వే॒దశ్చ॒ వేది॑శ్చ॒ భవ॑తః । మి॒థు॒న॒త్వాయ॒
ప్రజా᳚త్యై । ప్ర ॒జాప॑తే॒ర్వా ఏ॒తాని॒ శ్మశ్రూ
॑ణి । యద్వే॒దః ।
పత్ని॑యా ఉ॒పస్థ ॒ ఆస్య॑తి । మి॒థు॒నమే॒వ కరోతి
॑ ॒ ᳚
। విన్దతే
ప్ర ॒జామ్ । వే॒దꣳ హోతాఽఽహ॑వ॒నీయా᳚థ్స్తృ॒ణన్నే॑తి । య॒జ్ఞమే॒వ
తథ్సంత॑నో॒త్యోత్త॑రస్మాదర్ధమా॒సాత్ । తꣳ సంత॑త॒ముత్త॑రేఽర్ధమా॒స ఆల॑భతే
॥ ౩। ౩। ౯। ౧౧॥
౭౧ తం కా॒లే కా॑ల॒ ఆగ॑తే యజతే । బ్ర ॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి । స త్వా అ॑ధ్వ॒ర్యుః
స్యా᳚త్ । యో యతో॑ య॒జ్ఞం ప్ర ॑యు॒ఙ్క్తే । తదే॑నం ప్రతిష్ఠా ॒పయ॒తీతి॑ । వాతా॒ద్వా
అ॑ధ్వ॒ర్యుర్య॒జ్ఞం ప్రయు॑ఙ్క్తే । దేవా॑ గాతువిదో గా॒తుం వి॒త్త్వా గా॒తుమి॒తేత్యా॑హ ।
యత॑ ఏ॒వ య॒జ్ఞం ప్ర ॑యు॒ఙ్క్తే । తదే॑నం॒ ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । ప్రతి॑తిష్ఠతి
ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభి॒ర్యజ॑మానః ॥ ౩। ౩। ౯। ౧౨॥
తి॒ష్ఠ ॒తీ॒మే లో॒కా గ॑మయతి॒ ద్యౌర్వృష్టి ॑మే॒వావ॑రున్ధే ప॒ర్యధ॑త్థా ॒ ఇత్యా॑హ॒
సమి॑ష్ట్యై భాగ॒ధేయం॑ ధత్త॒మిత్యా॑హ॒ వా ఇ॑ధ్మసం॒వృశ్చ॑నా॒న్యను॑విత్త్యై
లభతే॒ యజ॑మానః ॥ ౯॥
౭౨ యో వా అయ॑థాదేవతం య॒జ్ఞము॑ప॒చర॑తి । ఆ దే॒వతా᳚భ్యో వృశ్చ్యతే
। పాపీ॑యాన్భవతి । యోఽయ॑థాదేవ॒తమ్ । న దే॒వతా᳚భ్య॒ ఆవృ॑శ్చ్యతే ।
వసీ॑యాన్భవతి । వా॒రు॒ణో వై పాశః॑ । ఇ॒మం విష్యా॑మి॒ వరు॑ణస్య॒ పాశ॒మిత్యా॑హ ।
వ॒రు॒ణ॒పా॒శాదే॒వైనాం᳚ ముఞ్చతి । స॒వి॒తృప్ర ॑సూతో యథాదేవ॒తమ్ ॥ ౩। ౩। ౧౦। ౧॥
౭౩ న దే॒వతా᳚భ్య॒ ఆవృ॑శ్చ్యతే । వసీ॑యాన్భవతి । ధా॒తుశ్చ॒ యోనౌ॑
సుకృ॒తస్య॑ లో॒క ఇత్యా॑హ । అ॒గ్నిర్వై ధా॒తా । పుణ్యం॒ కర్మ॑ సుకృ॒తస్య॑ లో॒కః ।
అ॒గ్నిరే॒వైనాం᳚ ధా॒తా । పుణ్యే॒ కర్మ॑ణి సుకృ॒తస్య॑ లో॒కే ద॑ధాతి । స్యో॒నం మే॑
స॒హ పత్యా॑ కరో॒మీత్యా॑హ । ఆ॒త్మన॑శ్చ॒ యజ॑మానస్య॒ చానా᳚త్యై సం॒త్వాయ॑

। సమాయు॑షా॒ సం ప్ర జయేత్యా
॒ ॑హ ॥ ౩। ౩। ౧౦। ౨॥
౭౪ ఆ॒శిష॑మే॒వైతామాశా᳚స్తే పూర్ణపా॒త్రే । అ॒న్త॒తో॑ఽను॒ష్టుభా᳚ । చతు॑ష్ప॒ద్వా
ఏ॒తచ్ఛన్దః॒ ప్రతి॑ష్ఠితం॒ పత్ని॑యై పూర్ణపా॒త్రే భ॑వతి । అ॒స్మిం ల్లో ॒కే
ప్రతి॑తిష్ఠా ॒నీతి॑ । అ॒స్మిన్నే॒వ లో॒కే ప్రతి॑తిష్ఠతి । అథో॒ వాగ్వా అ॑ను॒ష్టుక్ ।
వాఙ్మి॑థు॒నమ్ । ఆపో॒ రేతః॑ ప్ర ॒జన॑నమ్ । ఏ॒తస్మా॒ద్వై మి॑థు॒నాద్వి॒ద్యోత॑మానః
స్త॒నయ॑న్వర్షతి । రేతః॑ సి॒ఞ్చన్ ॥ ౩। ౩। ౧౦। ౩॥
౭౫ ప్ర ॒జాః ప్ర ॑జ॒నయన్న్॑ । యద్వై య॒జ్ఞస్య॒ బ్రహ్మ॑ణా యు॒జ్యతే᳚ । బ్రహ్మ॑ణా॒
వై తస్య॑ విమో॒కః । అ॒ద్భిః శాన్తిః॑ । విము॑క్తం॒ వా ఏ॒తర్హి ॒ యోక్త్రం॒
బ్రహ్మ॑ణా । ఆ॒దాయై ॑న॒త్పత్నీ॑ స॒హాప ఉప॑గృహ్ణీతే॒ శాన్త్యై᳚ । అ॒ఞ్జ ॒లౌ
పూ᳚ర్ణపా॒త్రమాన॑యతి । రేత॑ ఏ॒వాస్యాం᳚ ప్ర ॒జాం ద॑ధాతి । ప్ర ॒జయా॒ హి మ॑ను॒ష్యః॑
పూ॒ర్ణః । ముఖం॒ విమృ॑ష్టే । అ॒వ॒భృ॒థస్యై॒వ రూ॒పం కృ॒త్వోత్తి॑ష్ఠతి ॥
౩। ౩। ౧౦। ౪॥ స॒వి॒తృప్ర ॑సూతో యథాదేవ॒తం ప్ర ॒జయేత్యా॑హ సి॒ఞ్చన్మృ॑ష్ట ॒
ఏకం॑ చ ॥ ౧౦॥
౭౬ ప॒రి॒వే॒షో వా ఏ॒ష వన॒స్పతీ॑నామ్ । యదు॑పవే॒షః । య ఏ॒వం వేద॑ । వి॒న్దతే॑
పరివే॒ష్టార᳚మ్ । తము॑త్క॒రే । యం దే॒వా మ॑ను॒ష్యే॑షు । ఉ॒ప॒వే॒షమ॑ధారయన్ ।
యే అ॒స్మదప॑ చేతసః । తాన॒స్మభ్య॑మి॒హాకు॑రు । ఉప॑వే॒షోప॑విడ్ఢి నః ॥ ౩। ౩। ౧౧।
౧॥
౭౭ ప్ర ॒జాం పుష్టి ॒మథో॒ ధన᳚మ్ । ద్వి॒పదో॑ న॒శ్చతు॑ష్పదః
॒
। ధ్రు వానన॑పగాన్కు॒ర్వితి॑ పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒త్యఞ్చ॒ముప॑గూహతి ।
తస్మా᳚త్పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒త్యఞ్చః॑ శూ॒ద్రా అవ॑స్యన్తి । స్థ ॒వి॒మ॒త ఉప॑గూహతి ।
అప్ర ॑తివాదిన ఏ॒వైనా᳚న్కురుతే । ధృష్టి ॒ర్వా ఉ॑పవే॒షః । శు॒చర్తో వజ్రో ॒ బ్రహ్మ॑ణా॒
సꣳశి॑తః । యోప॑వే॒షే శుక్ । సాఽముమృ॑చ్ఛతు॒ యం ద్వి॒ష్మ ఇతి॑ ॥ ౩। ౩। ౧౧।
౨॥
౭౮ అథా᳚స్మై నామ॒గృహ్య॒ ప్రహ॑రతి । నిర॒ముం ను॑ద॒ ఓక॑సః । స॒పత్నో॒ యః
పృ॑త॒న్యతి॑ । ని॒ర్బా॒ధ్యే॑న హ॒విషా᳚ । ఇన్ద్ర॑ ఏణం॒ పరా॑శరీత్ । ఇ॒హి తి॒స్రః

ప॑రా॒వతః॑ । ఇ॒హి పఞ్చ॒జనా॒ꣳ అతి॑ । ఇ॒హి తి॒స్రోఽతి॑ రోచ॒నాయావ॑త్ ।
సూఱ్యో॒ అస॑ద్ది ॒వి । ప॒ర॒మాం త్వా॑ పరా॒వత᳚మ్ ॥ ౩। ౩। ౧౧। ౩॥
౭౯ ఇన్ద్రో॑ నయతు వృత్ర ॒హా । యతో॒ న పున॒రాయ॑సి । శ॒శ్వ॒తీభ్యః॒ సమా᳚భ్య॒
ఇతి॑ । త్రి ॒వృద్వా ఏ॒ష వజ్రో ॒ బ్రహ్మ॑ణా॒ సꣳశి॑తః । శు॒చైవైనం॑
వి॒ద్ధ్వా । ఏ॒భ్యో లో॒కేభ్యో॑ ని॒ర్ణుద్య॑ । వజ్రే ॑ణ॒ బ్రహ్మ॑ణా స్తృణుతే ।
హ॒తో॑ఽసావవ॑ధిష్మా॒ముమిత్యా॑హ॒ స్తృత్యై᳚ । యం ద్వి॒ష్యాత్తం ధ్యా॑యేత్ ।
శు॒చైవైన॑మర్పయతి ॥ ౩। ౩। ౧౧। ౪॥
నో॒ద్వి॒ష్మ ఇతి॑ పరా॒వత॑మర్పయతి ॥ ౧౧॥
ప్రత్యు॑ష్టం ది॒వః శిల్ప॒మయ॑జ్ఞో ఘృ॒తం చ॑ దేవాసు॒రాః స ఏ॒తమిన్ద్ర॒ ఆపో॑
దేవీర॒గ్నినా॒ ధిష్ణి ॑యా॒ అథ॒ స్రుచౌ॒ యో వా అయ॑థాదేవతం పరివే॒షో వా ఏకా॑దశ
॥ ౧౧॥
ప్రత్యు॑ష్ట ॒మయ॑జ్ఞ ఏ॒షా హి విశ్వే॑షాం దే॒వానా॑మూ॒ర్జా పృ॑థి॒వీమథో॒
రక్ష॑సాం॒ తాం ప్రజా॑తిం॒ ద్వాభ్యాం॒ తం కా॒లేకా॑లే॒ నవ॑సప్తతిః ॥ ౭౯॥
ప్రత్యు॑ష్ట ꣳ శు॒చైవైన॑మర్పయతి ॥
తృతీయాష్టకే చతుర్థః ప్రపాఠకః ౪

౧ బ్రహ్మ॑ణే బ్రాహ్మ॒ణమాల॑భతే । క్ష॒త్త్రాయ॑ రాజ॒న్య᳚మ్ । మ॒రుద్భ్యో॒ వైశ్య᳚మ్ ।
తప॑సే శూ॒ద్రమ్ । తమ॑సే॒ తస్క॑రమ్ । నార॑కాయ వీర॒హణ᳚మ్ । పా॒ప్మనే᳚ క్లీ ॒బమ్ ।
ఆ॒క్ర ॒యాయా॑యో॒గూమ్ । కామా॑య పు౨ꣳశ్చ॒లూమ్ । అతి॑క్రుష్టాయ మాగ॒ధమ్ ॥
౩। ౪। ౧। ౧॥ ॥ ౧॥
౨ గీ॒తాయ॑ సూ॒తమ్ । నృ॒త్తాయ॑ శైలూ॒షమ్ । ధర్మా॑య సభాచ॒రమ్ । న॒ర్మాయ॑
రే॒భమ్ । నరి॑ష్ఠాయై భీమ॒లమ్ । హసా॑య॒ కారి᳚మ్ । ఆ॒న॒న్దాయ॑ స్త్రీష॒ఖమ్ ।
ప్ర ॒ముదే॑ కుమారీపు॒త్రమ్ । మే॒ధాయై ॑ రథకా॒రమ్ । ధైర్యా॑య॒ తక్షా॑ణమ్ ॥ ౩। ౪। ౨।
౧॥ ॥ ౨॥
౩ శ్రమా॑య కౌలా॒లమ్ । మా॒యాయై ॑ కార్మా॒రమ్ । రూ॒పాయ॑ మణికా॒రమ్ । శుభే॑

వ॒పమ్ ।
శ॒ర॒వ్యా॑యా ఇషుకా॒రమ్ । హే॒త్యై ధ॑న్వకా॒రమ్ । కర్మ॑ణే జ్యాకా॒రమ్ । ది॒ష్టాయ॑
రజ్జుస॒ర్గమ్ । మృ॒త్యవే॑ మృగ॒యుమ్ । అన్త॑కాయ శ్వ॒నిత᳚మ్ ॥ ౩। ౪। ౩। ౧॥ ॥
౩॥
౪ స॒న్ధయే॑ జా॒రమ్ । గే॒హాయో॑పప॒తిమ్ । నిరృ॑త్యై పరివి॒త్తమ్ । ఆర్త్యై॑
పరివివిదా॒నమ్ । అరా᳚ధ్యై దిధిషూ॒పతి᳚మ్ । ప॒విత్రా ॑య భి॒షజ᳚మ్ । ప్ర ॒జ్ఞానా॑య
నక్షత్రద॒ర్॒శమ్ । నిష్కృ॑త్యై పేశస్కా॒రీమ్ । బలా॑యోప॒దామ్ । వర్ణా ॑యానూ॒రుధ᳚మ్
॥ ౩। ౪। ౪। ౧॥ ॥ ౪॥
౫ న॒దీభ్యః॑ పౌంజి॒ష్టమ్ । ఋ॒క్షీకా᳚భ్యో॒ నైషా॑దమ్ । పు॒రు॒ష॒వ్యా॒ఘ్రాయ॑
దు॒ర్మద᳚మ్ । ప్ర ॒యుద్భ్య॒ ఉన్మ॑త్తమ్ । గ॒న్ధ ॒ర్వా॒ఫ్స॒రాభ్యో॒ వ్రాత్య᳚మ్ ।
స॒ర్ప॒దే॒వ॒జ॒నేభ్యోఽప్ర ॑తిపదమ్ । అవే᳚భ్యః కిత॒వమ్ । ఇ॒ర్యతా॑యా॒ అకి॑తవమ్ ।
పి॒శా॒చేభ్యో॑ బిదలకా॒రమ్ । యా॒తు॒ధానే᳚భ్యః కణ్టకకా॒రమ్ ॥ ౩। ౪। ౫। ౫॥ ॥ ౫॥
౬ ఉ॒థ్సా॒దేభ్యః॑ కు॒బ్జమ్ । ప్ర ॒ముదే॑ వామ॒నమ్ । ద్వా॒ర్భ్యః స్రా ॒మమ్ । స్వప్నా॑యా॒న్ధమ్
। అధ॑ర్మాయ బధి॒రమ్ । సం॒జ్ఞానా॑య స్మరకా॒రీమ్ । ప్ర కా
॒ ॒మోద్యా॑యోప॒సద᳚మ్ ।
ఆ॒శి॒క్షాయై ᳚ ప్ర ॒శ్నిన᳚మ్ । ఉ॒ప॒శి॒క్షాయా॑ అభిప్ర ॒శ్నిన᳚మ్ । మ॒ర్యాదా॑యై
ప్రశ్నవివా॒కమ్ ॥ ౩। ౪। ౬। ౬॥ ॥ ౬॥
౭ ఋత్యై᳚ స్తే॒నహృ॑దయమ్ । వైర॑హత్యాయ॒ పిశు॑నమ్ । వివి॑త్త్యై క్ష॒త్తార᳚మ్
। ఔప॑ద్రష్టాయ సంగ్రహీ॒తార᳚మ్ । బలా॑యానుచ॒రమ్ । భూ॒మ్నే ప॑రిష్క॒న్దమ్ ।
ప్రి ॒యాయ॑ ప్రియవా॒దిన᳚మ్ । అరి॑ష్ట్యా అశ్వసా॒దమ్ । మేధా॑య వాసః పల్పూ॒లీమ్ ।
ప్ర ॒కా॒మాయ॑ రజయి॒త్రీమ్ ॥ ౩। ౪। ౭। ౧॥ ॥ ౭॥
౮ భాయై ॑ దార్వాహా॒రమ్ । ప్ర ॒భాయా॑ ఆగ్నే॒న్ధమ్ । నాక॑స్య పృ॒ష్ఠాయా॑భిషే॒క్తార᳚మ్
॒
। బ్ర ధ్నస్య ॑ వి॒ష్టపా॑య పాత్రనిర్ణే గమ్
॒ । దే॒వ॒లో॒కాయ॑ పేశి॒తార᳚మ్ ।
మ॒ను॒ష్య॒లో॒కాయ॑ ప్రకరి॒తార᳚మ్ । సర్వే᳚భ్యో లో॒కేభ్య॑ ఉపసే॒క్తార᳚మ్ ।
అవ॑ర్త్యై వ॒ధాయో॑పమన్థి ॒తార᳚మ్ । సు॒వ॒ర్గాయ॑ లో॒కాయ॑ భాగ॒దుఘ᳚మ్ ।
వర్షి ॑ష్ఠాయ॒ నాకా॑య పరివే॒ష్టార᳚మ్ ॥ ౩। ౪। ౮। ౧॥ ॥ ౮॥
౯ అర్మే᳚భ్యో హస్తి॒పమ్ । జ॒వాయా᳚శ్వ॒పమ్ । పుష్ట్యై॑ గోపా॒లమ్ । తేజ॑సేఽజపా॒లమ్

। వీ॒ర్యా॑యావిపా॒లమ్ । ఇరా॑యై కీ॒నాశ᳚మ్ । కీ॒లాలా॑య సురాకా॒రమ్ । భ॒ద్రాయ॑
గృహ॒పమ్ । శ్రేయ॑సే విత్త॒ధమ్ । అధ్య॑క్షాయానుక్ష॒త్తార᳚మ్ ॥ ౩। ౪। ౯। ౧॥ ॥
౯॥
౧౦ మ॒న్యవే॑ఽయస్తా ॒పమ్ । క్రోధా॑య నిస॒రమ్ । శోకా॑యాభిస॒రమ్
। ఉ॒త్కూ॒ల॒వి॒కూ॒లాభ్యాం᳚ త్రి స్థిన
॒ ᳚మ్ । యోగా॑య యో॒క్తార᳚మ్ । క్షేమా॑య
విమో॒క్తార᳚మ్ । వపు॑షే మానస్కృ॒తమ్ । శీలా॑యాఞ్జనీకా॒రమ్ । నిరృ॑త్యై కోశకా॒రీమ్
। య॒మాయా॒సూమ్ ॥ ౩। ౪। ౧౦। ౧॥ ॥ ౧౦॥
౧౧ య॒మ్యై॑ యమ॒సూమ్ । అథ॑ర్వ॒భ్యోఽవ॑తోకామ్ । సం॒వ॒థ్స॒రాయ॑ పర్యా॒రిణీ᳚మ్
। ప॒రి॒వ॒థ్స॒రాయావి॑జాతామ్ । ఇ॒దా॒వ॒థ్స॒రాయా॑ప॒స్కద్వ॑రీమ్ ।
ఇ॒ద్వ॒థ్స॒రాయా॒తీత్వ॑రీమ్ । వ॒థ్స॒రాయ॒ విజ॑ర్జరామ్ । స॒ర్వం॒థ్స॒రాయ॒
పలి॑క్నీమ్ । వనా॑య వన॒పమ్ । అ॒న్యతో॑ఽరణ్యాయ దావ॒పమ్ ॥ ౩। ౪। ౧౧। ౧॥
॥ ౧౧॥
౧౨ సరో᳚భ్యో ధైవ॒రమ్ । వేశ॑న్తాభ్యో॒ దాశ᳚మ్ । ఉ॒ప॒స్థావ॑రీభ్యో॒ బైన్ద ᳚మ్ ।
న॒డ్వ॒లాభ్యః॑ శౌష్క॒లమ్ । పా॒ర్యా॑య కైవ॒ర్తమ్ । అ॒వా॒ర్యా॑య మార్గా ॒రమ్ ।
తీ॒ర్థేభ్య॑ ఆ॒న్దమ్ । విష॑మేభ్యో మైనా॒లమ్ । స్వనే᳚భ్యః॒ పర్ణ ॑కమ్ । గుహా᳚భ్యః॒
కిరా॑తమ్ । సాను॑భ్యో॒ జమ్భ॑కమ్ । పర్వ॑తేభ్యః॒ కింపూ॑రుషమ్ ॥ ౩। ౪। ౧౨।
౧॥ ॥ ౧౨॥
౧౩ ప్ర ॒తి॒శ్రుత్కా॑యా ఋతు॒లమ్ । ఘోషా॑య భ॒షమ్ । అన్తా॑య బహువా॒దిన᳚మ్ ।
అ॒న॒న్తాయ॒ మూక᳚మ్ । మహ॑సే వీణావా॒దమ్ । క్రోశా॑య తూణవ॒ధ్మమ్ । ఆ॒క్ర ॒న్దాయ॑
దున్దుభ్యాఘా॒తమ్ । అ॒వ॒ర॒స్ప॒రాయ॑ శఙ్ఖ ॒ధ్మమ్ । ఋ॒భుభ్యో॑ఽజినసన్ధా ॒యమ్ ।
సా॒ధ్యేభ్య॑శ్చర్మ॒మ్ణమ్ ॥ ౩। ౪। ౧౩। ౧॥ ॥ ౧౩॥
౧౪ బీ॒భ॒థ్సాయై ॑ పౌల్క॒సమ్ । భూత్యై॑ జాగర॒ణమ్ । అభూ᳚త్యై స్వప॒నమ్ ।
తు॒లాయై ॑ వాణిజమ్
॒ । వర్ణా ॑య హిరణ్యకా॒రమ్ । విశ్వే᳚భ్యో దే॒వేభ్యః॑ సిధ్మ॒లమ్ ।
ప॒శ్చా॒ద్దో ॒షాయ॑ గ్లా ॒వమ్ । ఋత్యై॑ జనవా॒దిన᳚మ్ । వ్యృ॑ద్ధ్యా అపగ॒ల్భమ్ ।
స॒ꣳశ॒రాయ॑ ప్ర ॒చ్ఛిద᳚మ్ ॥ ౩। ౪। ౧౪। ౧॥ ॥ ౧౪॥

౧౫ హసా॑య పు౨ꣳశ్చ॒లూమాల॑భతే । వీ॒ణా॒వా॒దం గణ॑కం గీ॒తాయ॑ । యాద॑సే
శాబు॒ల్యామ్ । న॒ర్మాయ॑ భద్రవ॒తీమ్ । తూ॒ష్ణ ॒వ॒ధ్మం గ్రా ॑మ॒ణ్యం॑ పాణిసంఘా॒తం
॒
నృత్తాయ॑ । మోదా॑యాను॒క్రోశ॑కమ్ । ఆ॒న॒న్దాయ॑ తల॒వమ్ ॥ ౩। ౪। ౧౫। ౧॥ ॥
౧౫॥
౧౬ అ॒క్ష॒రా॒జాయ॑ కిత॒వమ్ । కృ॒తాయ॑ సభా॒విన᳚మ్ । త్రేతా॑యా ఆదినవద॒ర్॒శమ్ ।
ద్వా॒ప॒రాయ॑ బహిః॒సద᳚మ్ । కల॑యే సభాస్థా ॒ణుమ్ । దు॒ష్కృ॒తాయ॑ చ॒రకా॑చార్యమ్
। అధ్వ॑నే బ్రహ్మచా॒రిణ᳚మ్ । పి॒శా॒చేభ్యః॑ సైల॒గమ్ । పి॒పా॒సాయై ॑ గోవ్య॒చ్ఛమ్
। నిరృ॑త్యై గోఘా॒తమ్ । క్షు॒ధే గో॑విక॒ర్తమ్ । క్షు॒త్తృ॒ష్ణాభ్యాం॒ తమ్ । యో
గాం వి॒కృన్త॑న్తం మా॒ꣳసం భిక్ష॑మాణ ఉప॒తిష్ఠ ॑తే ॥ ౩। ౪। ౧౬। ౧॥ ॥ ౧౬॥
౧౭ భూమ్యై॑ పీఠస॒ర్పిణ॒మాల॑భతే । అ॒గ్నయేఽꣳ
’స॒లమ్ । వా॒యవే॑ చాణ్డా ॒లమ్
। అ॒న్తరి॑క్షాయ వꣳశన॒ర్తిన᳚మ్ । ది॒వే ఖ॑ల॒తిమ్ । సూర్యా॑య హర్య॒క్షమ్ ।

చ॒న్ద్రమ॑సే మిర్మి॒రమ్ । నక్ష॑త్రేభ్యః కి॒లాస᳚మ్ । అహ్నే॑ శు॒క్లం పి॑ఙ్గ ॒లమ్ ।
రాత్రి ॑యై కృ॒ష్ణం పి॑ఙ్గా ॒క్షమ్ ॥ ౩। ౪। ౧౭। ౧॥ ॥ ౧౭॥
౧౮ వా॒చే పురు॑ష॒మాల॑భతే । ప్రా ॒ణమ॑పా॒నం వ్యా॒నము॑దా॒నꣳ స॑మా॒నం
తాన్, వా॒యవే᳚ । సూర్యా॑య॒ చక్షు॒రాల॑భతే । మన॑శ్చ॒న్ద్రమ॑సే । ది॒గ్భ్యః
శ్రోత్ర ᳚మ్ । ప్ర ॒జాప॑తయే॒ పురు॑షమ్ ॥ ౩। ౪। ౧౮। ౧॥ ॥ ౧౮॥
౧౯ అథై ॒తానరూ॑పేభ్య॒ ఆల॑భతే । అతి॑హ్రస్వ॒మతి॑దీర్ఘమ్ ।
అతి॑కృశ॒మత్యꣳ
’సలమ్ । అతి॑శుక్ల ॒మతి॑కృష్ణమ్ । అతి॑శ్లక్ష్ణ ॒మతి॑లోమశమ్
। అతి॑కిరిట॒మతి॑దన్తురమ్ । అతి॑మిర్మిర॒మతి॑మేమిషమ్ । ఆ॒శాయై ॑ జా॒మిమ్ ।

ప్ర ॒తీ॒క్షాయై ॑ కుమా॒రీమ్ ॥ ౩। ౪। ౧౯। ౧॥ ॥ ౧౯॥
బ్రహ్మ॑ణే గీ॒తాయ॒ శ్రమా॑య స॒న్ధయే॑ న॒దీభ్య॑ ఉథ్సా॒దేభ్య॒ ఋత్యై॒భాయా॒
అర్మే᳚భ్యో మ॒న్యవే॑ య॒మ్యై॑ దశ॑దశ॒ సరో᳚భ్యో॒ ద్వాద॑శ ప్రతి॒శ్రుత్కా॑యై
బీభ॒థ్సాయై ॒ దశ॑దశ॒ హసా॑య స॒ప్తాఖ్ష ॑ రా॒జాయ॒ త్రయో॑దశ॒ భూమ్యై॒
దశ॑ వా॒చే షడథ॒ నవైకా॒న్న విꣳ
’శతిః ॥ ౧౯॥
బ్రహ్మ॑ణే య॒మ్యై॑ నవ॑దశ ॥ ౧౯॥

బ్రహ్మ॑ణే కుమా॒రీమ్ ॥
తృతీయాష్టకే పఞ్చమః ప్రపాఠకః ౫

౧ స॒త్యం ప్రప॑ద్యే । ఋ॒తం ప్రప॑ద్యే । అ॒మృతం॒ ప్రప॑ద్యే । ప్ర ॒జాప॑తేః ప్రి ॒యాం
త॒నువ॒మనా᳚ర్తాం॒ ప్రప॑ద్యే । ఇ॒దమ॒హం ప॑ఞ్చద॒శేన॒ వజ్రే ॑ణ । ద్వి॒షన్తం॒
భ్రాతృ॑వ్య॒మవ॑క్రామామి । యో᳚ఽస్మాన్ద్వేష్టి ॑ । యం చ॑ వ॒యం ద్వి॒ష్మః । భూర్భువః॒
సువః॑ । హిమ్ ॥ ౩। ౫। ౧। ౧॥ స॒త్యం దశ॑ ॥ ౧॥
౨ ప్ర వో॒ వాజా॑ అ॒భిద్య॑వః । హ॒విష్మ॑న్తో ఘృ॒తాచ్యా᳚ । దే॒వాఞ్జి ॑గాతి సుమ్న॒యుః
। అగ్న॒ ఆయా॑హి వీ॒తయే᳚ । గృ॒ణా॒నో హ॒వ్యదా॑తయే । నిహోతా॑ సథ్సి బ॒ర్॒హిషి॑ ।
తం త్వా॑ స॒మిద్భి॑రఙ్గిరః । ఘృ॒తేన॑ వర్ధయామసి । బృ॒హచ్ఛో॑చా యవిష్ఠ్య ।
స నః॑ పృ॒థు శ్ర ॒వాయ్య᳚మ్ ॥ ౩। ౫। ౨। ౧॥
౩ అచ్ఛా॑ దేవ వివాససి । బృ॒హద॑గ్నే సు॒వీర్య᳚మ్ । ఈ॒డేన్యో॑ నమ॒స్య॑స్తి॒రః ।
తమాꣳ
’సి దర్శ॒తః । సమ॒గ్నిరి॑ద్ధ్యతే॒ వృషా᳚ । వృషో॑ అ॒గ్నిః సమి॑ద్ధ్యతే ।
అశ్వో॒ న దే॑వ॒వాహ॑నః । తꣳ హ॒విష్మ॑న్త ఈడతే । వృష॑ణం త్వా వ॒యం వృషన్॑

। వృషా॑ణః॒ సమి॑ధీమహి ॥ ౩। ౫। ౨। ౨॥
౪ అగ్నే॒ దీద్య॑తం బృ॒హత్ । అ॒గ్నిం దూ॒తం వృ॑ణీమహే । హోతా॑రం వి॒శ్వవే॑దసమ్ ।
అ॒స్య య॒జ్ఞస్య॑ సు॒క్రతు᳚మ్ । స॒మి॒ద్ధ్యమా॑నో అధ్వ॒రే । అ॒గ్నిః పా॑వ॒క ఈడ్యః॑
। శో॒చిష్కే॑శ॒స్తమీ॑మహే । సమి॑ద్ధో అగ్న ఆహుత । దే॒వాన్, య॑క్షి స్వధ్వర ।
త్వꣳ హి హ॑వ్య॒వాడసి॑ । ఆజు॑హోత దువ॒స్యత॑ । అ॒గ్నిం ప్ర ॑య॒త్య॑ధ్వ॒రే ।
వృ॒ణీ॒ధ్వꣳ హ॑వ్య॒వాహ॑నమ్ । త్వం వరు॑ణ ఉ॒త మి॒త్రో అ॑గ్నే । త్వాం వ॑ర్ధన్తి
మ॒తిభి॒ర్వసి॑ష్ఠాః । త్వే వసు॑ సుషణ॒నాని॑ సన్తు । యూ॒యం పా॑త స్వ॒స్తిభిః॒
సదా॑ నః ॥ ౩। ౫। ౨। ౩॥ శ్ర ॒వాయ్య॑మిధీమ॒హ్యసి॑ స॒ప్త చ॑ ॥ ౨॥
౫ అగ్నే॑ మ॒హాꣳ అ॑సి బ్రాహ్మణ భారత । అసా॒వసౌ᳚ । దే॒వేద్ధో ॒ మన్వి॑ద్ధః ।
ఋషి॑ష్టుతో॒ విప్రా ॑నుమదితః । క॒వి॒శ॒స్తో బ్రహ్మ॑సꣳశితో ఘృ॒తాహ॑వనః ।
ప్ర ॒ణీర్య॒జ్ఞానా᳚మ్ । ర॒థీర॑ధ్వ॒రాణా᳚మ్ । అ॒తూర్తో ॒ హోతా᳚ । తూర్ణి ॑ర్హవ్య॒వాట్ ।

ఆస్పాత్రం॑ జు॒హూర్దే ॒వానా᳚మ్ ॥ ౩। ౫। ౩। ౧॥
౬ చ॒మ॒సో దే॑వ॒పానః॑ । అ॒రాꣳ ఇ॑వాగ్నే నే॒మిర్దే ॒వాగ్స్త్వం ప॑రి॒భూర॑సి ।
ఆవ॑హ దే॒వాన్, యజ॑మానాయ । అ॒గ్నిమ॑గ్న॒ ఆవ॑హ । సోమ॒మావ॑హ । అ॒గ్నిమావ॑హ
।
ప్ర ॒జాప॑తి॒మావ॑హ । అ॒గ్నీషోమా॒వావ॑హ । ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ ఆవ॑హ । ఇన్ద్ర॒మావ॑హ ।
మ॒హే॒న్ద్రమావ॑హ । దే॒వాꣳ ఆ᳚జ్య॒పాꣳ ఆవ॑హ । అ॒గ్నిꣳ హో॒త్రాయావ॑హ ।
స్వం మ॑హి॒మాన॒మావ॑హ । ఆ చా᳚గ్నే దే॒వాన్, వహ॑ । సు॒యజా॑ చ యజ జాతవేదః ॥
౩। ౫। ౩। ౨॥ దే॒వానా॒మిన్ద్ర॒మావ॑హ॒ షట్చ॑ ॥ ౩॥
౭ అ॒గ్నిర్హోతా॒ వేత్వ॒గ్నిః । హో॒త్రం వే᳚త్తు ప్రావి॒త్రమ్ । స్మో వ॒యమ్ । సా॒ధు తే॑ యజమాన
దే॒వతా᳚ । ఘృ॒తవ॑తీమధ్వఱ్యో॒ స్రుచ॒మాస్య॑స్వ । దే॒వా॒యువం॑ వి॒శ్వవా॑రామ్ ।
ఈడా॑మహై దే॒వాꣳ ఈ॒డేఽన్యాన్॑ । న॒మ॒స్యామ॑ నమ॒స్యాన్॑ । యజా॑మ య॒జ్ఞియాన్॑
॥ ౩। ౫। ౪। ౧॥ అ॒గ్నిర్హోతా॒ నవ॑ ॥ ౪॥
౮ స॒మిధో॑ అగ్న॒ ఆజ్య॑స్య వియన్తు । తనూ॒నపా॑దగ్న॒ ఆజ్య॑స్య వేతు । ఇ॒డో అ॑గ్న॒
ఆజ్య॑స్య వియన్తు । బ॒ర్॒హిర॑గ్న॒ ఆజ్య॑స్య వేతు । స్వాహా॒ఽగ్నిమ్ । స్వాహా॒ సోమ᳚మ్
।
స్వాహా॒ఽగ్నిమ్ । స్వాహా᳚ ప్ర ॒జాప॑తిమ్ । స్వాహా॒గ్నీషోమౌ᳚ । స్వాహే᳚న్ద్రా॒గ్నీ ।
స్వాహేన్ద్ర᳚మ్ ।
స్వాహా॑ మహే॒న్ద్రమ్ । స్వాహా॑ దే॒వాꣳ ఆ᳚జ్య॒పాన్ । స్వాహా॒ఽగ్నిꣳ హో॒త్రాజ్జు ॑షా॒ణాః ।
అగ్న॒ ఆజ్య॑స్య వియన్తు ॥ ౩। ౫। ౫। ౧॥ ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ పఞ్చ॑ చ ॥ ౫॥
౯ అ॒గ్నిర్వృ॒త్రాణి॑ జఙ్ఘనత్ । ద్ర ॒వి॒ణ॒స్యుర్వి॑ప॒న్యయా᳚ । సమి॑ద్ధః శు॒క్ర
ఆహు॑తః । జు॒షా॒ణో అ॒గ్నిరాజ్య॑స్య వేతు । త్వꣳ సో॑మాసి॒ సత్ప॑తిః । త్వꣳ రాజో॒త
వృ॑త్ర ॒హా । త్వం భ॒ద్రో అ॑సి॒క్రతుః॑ । జు॒షా॒ణః సోమ॒ ఆజ్య॑స్య హ॒విషో॑
వేతు । అ॒గ్నిః ప్ర ॒త్నేన॒ జన్మ॑నా । శుమ్భా॑నస్త॒నువ॒గ్గ్ ॒ స్వామ్ । క॒విర్విప్రే ॑ణ
వావృధే । జు॒షా॒ణో అ॒గ్నిరాజ్య॑స్య వేతు । సోమ॑ గీ॒ర్భిష్ట్వా॑ వ॒యమ్ । వ॒ర్ధయా॑మో
వచో॒విదః॑ । సు॒మృ॒డీ॒కో న॒ ఆవి॑శ । జు॒షా॒ణః సోమ॒ ఆజ్య॑స్య హ॒విషో॑
వేతు ॥ ౩। ౫। ౬। ౧॥ స్వాꣳ షట్చ॑ ॥ ౬॥

౧౦ అ॒గ్నిర్మూ॒ర్ధా ది॒వః క॒కుత్ । పతిః॑ పృథి॒వ్యా అ॒యమ్ । అ॒పాꣳ రేతాꣳ
’సి
జిన్వతి । భువో॑ య॒జ్ఞస్య॒ రజ॑సశ్చ నే॒తా । యత్రా ॑ ని॒యుద్భిః॒ సచ॑సే

శి॒వాభిః॑ । ది॒వి మూ॒ర్ధానం॑ దధిషే సువ॒ర్॒షామ్ । జి॒హ్వామ॑గ్నే చకృషే
హవ్య॒వాహ᳚మ్ । ప్రజా॑పతే॒ న త్వదే॒తాన్య॒న్యః । విశ్వా॑ జా॒తాని॒ పరి॒ తా బ॑భూవ ।
యత్కా॑మాస్తే జుహు॒మస్తన్నో॑ అస్తు ॥ ౩। ౫। ౭। ౧॥
౧౧ వ॒య౨ꣳ స్యా॑మ॒ పత॑యో రయీ॒ణామ్ । స వే॑ద పు॒త్రః పి॒తర॒ꣳ స మా॒తర᳚మ్
॑ ॒న్తరి॑క్ష॒ꣳ
। స సూ॒నుర్భు॑వ॒థ్స భు॑వ॒త్పున॑ర్మఘః । స ద్యామౌర్ణో ద
స సువః॑ । స విశ్వా॒ భువో॑ అభవ॒థ్స ఆభ॑వత్ । అగ్నీ॑షోమా॒ సవే॑దసా । సహూ॑తీ
వనతం॒ గిరః॑ । సం దే॑వ॒త్రా బ॑భూవథుః । యు॒వమే॒తాని॑ ది॒వి రో॑చ॒నాని॑
। అ॒గ్నిశ్చ॑ సోమ॒ సక్ర తూ
॑ అధత్తమ్ ॥ ౩। ౫। ౭। ౨॥
౧౨ యు॒వꣳ సిన్ధూ ꣳ
’ ర॒భిశ॑స్తేరవ॒ద్యాత్ । అగ్నీ॑షోమా॒వము॑ఞ్చతం గృభీ॒తాన్
। ఇన్ద్రా᳚గ్నీ రోచ॒నా ది॒వః । పరి॒ వాజే॑షు భూషథః । తద్వా᳚ఞ్చేతి॒ ప్రవీ॒ర్య᳚మ్

। శ్నథ॑ద్వృ॒త్రము॒త స॑నోతి॒ వాజ᳚మ్ । ఇన్ద్రా॒యో అ॒గ్నీ సహు॑రీ సప॒ర్యాత్ ।
ఇ॒ర॒జ్యన్తా॑ వస॒వ్య॑స్య॒ భూరేః᳚ । సహ॑స్తమా॒ సహ॑సా వాజ॒యన్తా᳚ । ఏన్ద్ర॑
సాన॒సిꣳ ర॒యిమ్ ॥ ౩। ౫। ౭। ౩॥
౧౩ స॒జిత్వా॑నꣳ సదా॒సహ᳚మ్ । వర్షి ॑ష్ఠమూ॒తయే॑ భర । ప్రస॑సాహిషే
పురుహూత॒ శత్రూన్॑ । జ్యేష్ఠ ॑స్తే॒ శుష్మ॑ ఇ॒హ రా॒తిర॑స్తు । ఇన్ద్రాభ॑ర॒
దక్షి॑ణేనా॒ వసూ॑ని । పతిః॒ సిన్ధూ ॑నామసి రే॒వతీ॑నామ్ । మ॒హాꣳ ఇన్ద్రో॒ య ఓజ॑సా
॒ ꣳ ఇ॑వ । స్తోమై ర్వ
। ప॒ర్జన్యో॑ వృష్టి మా ᳚ ॒థ్సస్య॑ వావృధే । మ॒హాꣳ ఇన్ద్రో॑
నృ॒వదాచ॑ర్షణి॒ప్రాః ॥ ౩। ౫। ౭। ౪॥
౧౪ ఉ॒త ద్వి॒బర్హా ॑ అమి॒నః సహో॑భిః । అ॒స్మ॒ద్రియ॑గ్వావృధే వీ॒ర్యా॑య । ఉ॒రుః
పృ॒థుః సుకృ॑తః క॒ర్తృభి॑ర్భూత్ । పి॒ప్రీ ॒హి దే॒వాꣳ ఉ॑శ॒తో య॑విష్ఠ
। వి॒ద్వాꣳ ఋ॒తూꣳ రృ॑తుపతే యజే॒హ । యే దైవ్యా॑ ఋ॒త్విజ॒స్తేభి॑రగ్నే ।
త్వꣳ హోతౄ॑ణామ॒స్యా య॑జిష్ఠః । అ॒గ్ని౨ꣳ స్వి॑ష్ట ॒కృత᳚మ్ । అయా॑డ॒గ్నిర॒గ్నేః
ప్రి ॒యా ధామా॑ని । అయా॒ట్థ్సోమ॑స్య ప్రి ॒యా ధామా॑ని ॥ ౩। ౫। ౭। ౫॥

౧౫ అయా॑డ॒గ్నేః ప్రి ॒యా ధామా॑ని । అయా᳚ట్ప్ర॒జాప॑తేః ప్రి ॒యా ధామా॑ని ।
అయా॑డ॒గ్నీషోమ॑యోః ప్రి ॒యా ధామా॑ని । అయా॑డిన్ద్రాగ్ని॒యోః ప్రి ॒యా ధామా॑ని
। అయా॒డిన్ద్ర॑స్య ప్రి యా
॒ ధామా॑ని । అయా᳚ణ్మహే॒న్ద్రస్య॑ ప్రి యా
॒ ధామా॑ని ।
అయా᳚డ్దే ॒వానా॑మాజ్య॒పానాం᳚ ప్రి ॒యా ధామా॑ని । యక్ష॑ద॒గ్నేర్హోతుః॑ ప్రి ॒యా ధామా॑ని
। యక్ష॒థ్స్వం మ॑హి॒మాన᳚మ్ । ఆయ॑జతా॒మేజ్యా॒ ఇషః॑ । కృ॒ణోతు॒ సో అ॑ధ్వ॒రా
జా॒తవే॑దాః । జు॒షతాꣳ
’ హ॒విః । అగ్నే॒ యద॒ద్య వి॒శో అ॑ధ్వరస్య హోతః ।
పావ॑క శోచే॒ వేష్ట్వꣳ హి యజ్వా᳚ । ఋ॒తా య॑జాసి మహి॒నా వియద్భూః । హ॒వ్యా వ॑హ
యవిష్ఠ ॒యా తే॑ అ॒ద్య ॥ ౩। ౫। ౭। ౬॥ అ॒స్త్వ॒ధ॒త్త॒ꣳ ర॒యిం చ॑ర్షణి॒ప్రాః
సోమ॑స్య ప్రి ॒యా ధామా॒నీష॒ష్షట్చ॑ ॥ ౭॥
౧౬ ఉప॑హూతꣳ రథన్త॒రꣳ స॒హ పృ॑థి॒వ్యా । ఉప॑ మా రథన్త॒రꣳ
స॒హ పృ॑థి॒వ్యా హ్వ॑యతామ్ । ఉప॑హూతం వామదే॒వ్యꣳ స॒హాన్తరి॑క్షేణ । ఉప॑
మా వామదే॒వ్యꣳ స॒హాన్తరి॑క్షేణ హ్వయతామ్ । ఉప॑హూతం బృ॒హథ్స॒హ ది॒వా । ఉప॑
మా బృ॒హథ్స॒హ ది॒వా హ్వ॑యతామ్ । ఉప॑హూతాః స॒ప్త హోత్రాః᳚ । ఉప॑ మా స॒ప్తహోత్రా ᳚
హ్వయన్తామ్ । ఉప॑హూతా ధే॒నుః స॒హర్ష ॑భా । ఉప॑ మా ధే॒నుః స॒హర్ష ॑భా హ్వయతామ్
॥
౩। ౫। ౮। ౧॥
౧౭ ఉప॑హూతో భ॒క్షః సఖా᳚ । ఉప॑ మా భ॒క్షః సఖా᳚ హ్వయతామ్ । ఉప॑హూ॒తా ౪ ం
హో ।
ఇడోప॑హూతా । ఉప॑హూ॒తేడా᳚ । ఉపో॑ అ॒స్మాꣳ ఇడా᳚ హ్వయతామ్ । ఇడోప॑హూతా
। ఉప॑హూ॒తేడా᳚
। మా॒న॒వీ ఘృ॒తప॑దీ మైత్రావరు॒ణీ । బ్రహ్మ॑దే॒వకృ॑త॒ముప॑హూతమ్ ॥ ౩। ౫। ౮। ౨॥
౧౮ దైవ్యా॑ అధ్వ॒ర్యవ॒ ఉప॑హూతాః । ఉప॑హూతా మను॒ష్యాః᳚ । య ఇ॒మం య॒జ్ఞమవాన్॑
।
యే య॒జ్ఞప॑తిం॒ వర్ధాన్॑ । ఉప॑హూతే॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ । పూ॒ర్వ॒జే ఋ॒తావ॑రీ ।
దే॒వీ దే॒వపు॑త్రే । ఉప॑హూతో॒ఽయం యజ॑మానః । ఉత్త॑రస్యాం దేవయ॒జ్యాయా॒ముప॑హూతః
। భూయ॑సి హవి॒ష్కర॑ణ॒ ఉప॑హూతః । ది॒వ్యే ధామ॒న్నుప॑హూతః । ఇ॒దం మే॑ దే॒వా

హ॒విర్జు ॑షన్తా॒మితి॒ తస్మి॒న్నుప॑హూతః । విశ్వ॑మస్య ప్రి ॒యముప॑హూతమ్ । విశ్వ॑స్య
ప్రి ॒యస్యోప॑హూత॒స్యోప॑హూతః ॥ ౩। ౫। ౮। ౩॥ స॒హర్ష ॑భా హ్వయతా॒ముప॑హూతꣳ
హవి॒ష్కర॑ణ॒ ఉప॑హూతశ్చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౮॥
౧౯ దే॒వం బ॒ర్॒హిః । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు । దే॒వో నరా॒శꣳసః॑ ।
వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు । దే॒వో అ॒గ్నిః స్వి॑ష్ట ॒కృత్ । సు॒ద్రవి॑ణా మ॒న్ద్రః
క॒విః । స॒త్యమ॑న్మాఽఽయ॒జీ హోతా᳚ । హోతు॑ర్హోతు॒రాయ॑జీయాన్ । అగ్నే॒
యాన్దే ॒వానయా᳚ట్
। యాꣳ అపి॑ప్రేః । యే తే॑ హో॒త్రే అమ॑థ్సత । తాꣳ స॑స॒నుషీ॒ꣳ హోత్రాం᳚
దేవంగ॒మామ్ । ది॒వి దే॒వేషు॑ య॒జ్ఞమేర॑యే॒మమ్ । స్వి॒ష్ట ॒కృచ్చాగ్నే॒ హోతాఽభూః᳚ ।
వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య నమోవా॒కే వీహి॑ ॥ ౩। ౫। ౯। ౧॥ అపి॑ప్రే ॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౯॥
౨౦ ఇ॒దం ద్యా॑వాపృథివీ భ॒ద్రమ॑భూత్ । ఆర్ధ్మ॑ సూక్తవా॒కమ్ । ఉ॒త న॑మోవా॒కమ్
। ఋ॒ధ్యాస్మ॑ సూ॒క్తోచ్య॑మగ్నే । త్వꣳ సూ᳚క్త॒వాగ॑సి । ఉప॑శ్రితో ది॒వః
పృ॑థి॒వ్యోః । ఓమ॑న్వతీ తే॒ఽస్మిన్, య॒జ్ఞే య॑జమాన॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ స్తా ᳚మ్ ।
శ॒ఙ్గ ॒యే జీ॒రదా॑నూ । అత్ర ॑స్నూ॒ అప్ర ॑వేదే । ఉ॒రుగ॑వ్యూతీ అభయం॒ కృతౌ᳚ ॥
౩। ౫। ౧౦। ౧॥
౨౧ వృ॒ష్టిద్యా॑వారీ॒త్యా॑పా । శ॒మ్భువౌ॑ మయో॒భువౌ᳚ । ఊర్జ ॑స్పతీ చ॒ పయ॑స్వతీ
చ । సూ॒ప॒చ॒ర॒ణా చ॑ స్వధిచర॒ణా చ॑ । తయో॑రా॒విది॑ । అ॒గ్నిరి॒దꣳ
హ॒విర॑జుషత । అవీ॑వృధత॒ మహో॒ జ్యాయో॑ఽకృత । సోమ॑ ఇ॒దꣳ హ॒విర॑జుషత
। అవీ॑వృధత॒ మహో॒జ్యాయో॑ఽకృత । అ॒గ్నిరి॒దꣳ హ॒విర॑జుషత ॥ ౩। ౫। ౧౦। ౨॥
౨౨ అవీ॑వృధత॒ మహో॒జ్యాయో॑ఽకృత । ప్ర ॒జాప॑తిరి॒దꣳ హ॒విర॑జుషత ।
అవీ॑వృధత॒ మహో॒జ్యాయో॑ఽకృత । అ॒గ్నీషోమా॑వి॒దꣳ హ॒విర॑జుషేతామ్ ।
అవీ॑వృధేతాం॒ మహో॒జ్యాయో᳚ఽక్రాతామ్ । ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ ఇ॒దꣳ హ॒విర॑జుషేతామ్ ।
అవీ॑వృధేతాం॒ మహో॒ జ్యాయో᳚ఽక్రాతామ్ । ఇన్ద్ర॑ ఇ॒దꣳ హ॒విర॑జుషత । అవీ॑వృధత॒
మహో॒ జ్యాయో॑ఽకృత । మ॒హే॒న్ద్ర ఇ॒దꣳ హ॒విర॑జుషత ॥ ౩। ౫। ౧౦। ౩॥
౨౩ అవీ॑వృధత॒ మహో॒ జ్యాయో॑ఽకృత । దే॒వా ఆ᳚జ్య॒పా ఆజ్య॑మజుషన్త ।

అవీ॑వృధన్త॒ మహో॒జ్యాయో᳚ఽక్రత । అ॒గ్నిర్హో ॒త్రేణే॒దꣳ హ॒విర॑జుషత ।
అవీ॑వృధత॒ మహో॒జ్యాయో॑ఽకృత । అ॒స్యామృధ॒ద్ధోత్రా ॑యాం దేవంగ॒మాయా᳚మ్ ।
ఆశా᳚స్తే॒ఽయం యజ॑మానో॒ఽసౌ । ఆయు॒రాశా᳚స్తే । సు॒ప్ర ॒జా॒స్త్వమాశా᳚స్తే ।
స॒జా॒త॒వ॒న॒స్యామాశా᳚స్తే ॥ ౩। ౫। ౧౦। ౪॥
౨౪ ఉత్త॑రాం దేవయ॒జ్యామాశా᳚స్తే । భూయో॑ హవి॒ష్కర॑ణ॒మాశా᳚స్తే । ది॒వ్యం
ధామాశా᳚స్తే । విశ్వం॑ ప్రి ॒యమాశా᳚స్తే । యద॒నేన॑ హ॒విషాఽఽశా᳚స్తే ।
తద॑శ్యా॒త్తదృ॑ద్ధ్యాత్ । తద॑స్మై దే॒వా రా॑సన్తామ్ । తద॒గ్నిర్దే ॒వో దే॒వేభ్యో॒
వన॑తే । వ॒యమ॒గ్నేర్మాను॑షాః । ఇ॒ష్టం చ॑ వీ॒తం చ॑ । ఉ॒భే చ॑ నో॒
ద్యావా॑పృథి॒వీ అꣳహ॑సః స్పాతామ్ । ఇ॒హ గతి॑ర్వా॒మస్యే॒దం చ॑ । నమో॑ దే॒వేభ్యః॑
॥ ౩। ౫। ౧౦। ౫॥ అ॒భ॒యం॒కృతా॑వకృతా॒గ్నిరి॒దꣳ హ॒విర॑జుషత మహే॒న్ద్ర
ఇ॒దꣳ హ॒విర॑జుషత సజాతవన॒స్యామాశా᳚స్తే వీ॒తం చ॒ త్రీణి॑ చ ॥ ౧౦॥
౨౫ తచ్ఛం॒ యోరావృ॑ణీమహే । గా॒తుం య॒జ్ఞాయ॑ । గా॒తుం య॒జ్ఞప॑తయే । దైవీ᳚
స్వ॒స్తిర॑స్తు నః । స్వ॒స్తిర్మాను॑షేభ్యః । ఊ॒ర్ధ్వం జి॑గాతు భేష॒జమ్ । శం నో॑
అస్తు ద్వి॒పదే᳚ । శం చతు॑ష్పదే ॥ ౩। ౫। ౧౧। ౧॥ తచ్ఛం॒యోర॒ష్టౌ ॥ ౧౧॥
౨౬ ఆప్యా॑యస్వ॒ సం తే᳚ । ఇ॒హ త్వష్టా ॑రమగ్రి ॒యం తన్న॑స్తు॒రీప᳚మ్ । దే॒వానాం॒
పత్నీ॑రుశ॒తీర॑వన్తు నః । ప్రావ॑న్తు నస్తు॒జయే॒ వాజ॑సాతయే । యాః పార్థి ॑వాసో॒
యా అ॒పామపి॑ వ్ర ॒తే । తా నో॑ దేవీః సుహవాః॒ శర్మ॑ యచ్ఛత । ఉ॒తగ్నా వి॑యన్తు
దే॒వప॑త్నీః । ఇ॒న్ద్రా॒ణ్య॑గ్నాయ్య॒శ్వినీ॒ రాట్ । ఆ రోద॑సీ వరుణా॒నీ శ‍ృ॑ణోతు ।
వి॒యన్తు॑ దే॒వీర్య ఋ॒తుర్జనీ॑నామ్ ॥
అ॒గ్నిర్హోతా॑ గృ॒హప॑తిః॒ స రాజా᳚ । విశ్వా॑ వేద॒ జని॑మా జా॒తవే॑దాః ।
దే॒వానా॑ము॒త యో మర్త్యా॑నామ్ । యజి॑ష్ఠః॒ స ప్రయ॑జతామృ॒తా వా᳚ । వ॒యము॑
త్వా గృహపతే॒ జనా॑నామ్ । అగ్నే॒ అక॑ర్మ స॒మిధా॑ బృ॒హన్త᳚మ్ । అ॒స్థూ ॒రిణో॒
గార్హ ॑పత్యాని సన్తు । తి॒గ్మేన॑ న॒స్తేజ॑సా॒ సꣳశి॑శాధి ॥ ౩। ౫। ౧౨। ౧॥
జనీ॑నామ॒ష్టౌ చ॑ ॥ ౧౨॥
౨౭ ఉప॑హూతꣳ రథన్త॒రꣳ స॒హ పృ॑థి॒వ్యా । ఉప॑ మా రథన్త॒రꣳ

స॒హ పృ॑థి॒వ్యా హ్వ॑యతామ్ । ఉప॑హూతం వామదే॒వ్యꣳ స॒హాన్తరి॑క్షేణ । ఉప॑
మా వామదే॒వ్యꣳ స॒హాన్తరి॑క్షేణ హ్వయతామ్ । ఉప॑హూతం బృ॒హథ్స॒హ ది॒వా । ఉప॑
మా బృ॒హథ్స॒హ ది॒వా హ్వ॑యతామ్ । ఉప॑హూతాః స॒ప్తహోత్రాః᳚ । ఉప॑ మా స॒ప్తహోత్రా ᳚
హ్వయన్తామ్ । ఉప॑హూతా ధే॒నుః స॒హర్ష ॑భా । ఉప॑ మా ధే॒నుః స॒హర్ష ॑భా హ్వయతామ్
॥
౩। ౫। ౧౩। ౧॥
౨౮ ఉప॑హూతో భ॒క్షః సఖా᳚ । ఉప॑ మా భ॒క్షః సఖా᳚ హ్వయతామ్ । ఉప॑హూ॒తా ౪
ం హో ।
ఇడోప॑హూతా । ఉప॑హూ॒తేడా᳚ । ఉపో॑ అ॒స్మాꣳ ఇడా᳚ హ్వయతామ్ । ఇడోప॑హూతా
। ఉప॑హూ॒తేడా᳚ ।
మా॒న॒వీ ఘృ॒తప॑దీ మైత్రావరు॒ణీ । బ్రహ్మ॑ దే॒వకృ॑త॒ముప॑హూతమ్ ॥ ౩। ౫। ౧౩। ౨॥
౨౯ దైవ్యా॑ అధ్వ॒ర్యవ॒ ఉప॑హూతాః । ఉప॑హూతా మను॒ష్యాః᳚ । య ఇ॒మం య॒జ్ఞమవాన్॑
।
యే య॒జ్ఞప॑త్నీం॒ వర్ధాన్॑ । ఉప॑హూతే॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ । పూ॒ర్వ॒జే ఋ॒తావ॑రీ
। దే॒వీ దే॒వపు॑త్రే । ఉప॑హూతే॒యం యజ॑మానా । ఇ॒న్ద్రా॒ణీవా॑విధ॒వా । అది॑తిరివ
సుపు॒త్రా । ఉత్త॑రస్యాం దేవయ॒జ్యాయా॒ముప॑హూతా । భూయ॑సి హవి॒ష్కర॑ణ॒
ఉప॑హూతా ।
ది॒వ్యే ధామ॒న్నుప॑హూతా । ఇ॒దం మే॑ దే॒వా హ॒విర్జు ॑షన్తా॒మితి॒ తస్మి॒న్నుప॑హూతా ।
విశ్వ॑మస్యాః ప్రి ॒యముప॑హూతమ్ । విశ్వ॑స్య ప్రి ॒యస్యోప॑ హూత॒స్యోప॑హూతా ॥ ౩।
౫। ౧౩। ౩॥ స॒హర్ష ॑భా హ్వయతా॒ముప॑హూతꣳ సుపు॒త్రా షట్చ॑ ॥ ౧౩॥
స॒త్యం ప్రవోఽగ్నే॑ మ॒హాన॒గ్నిర్హోతా॑ స॒మిధో॒ఽగ్నిర్వృ॒త్రాణ్య॒గ్నిర్మూ॒ర్ధోప॑
హూతం దే॒వం బ॒ర్॒హిరి॒దం ద్యా॑వాపృథివీ॒ తచ్ఛం॒యోరా ప్యా॑య॒స్వోప॑హూతం॒
త్రయో॑దశ ॥ ౧౩॥
స॒త్యం వ॒య౨ꣳ స్యా॑మ వృ॒ష్టిద్యా॑వా॒ నవ॑విꣳశతిః ॥ ౨౯॥
స॒త్యముప॑హూతా ॥
తృతీయాష్టకే షష్ఠః ప్రపాఠకః ౬

౧ అ॒ఞ్జన్తి॒ త్వామ॑ధ్వ॒రే దే॑వ॒యన్తః॑ । వన॑స్పతే॒ మధు॑నా॒ దైవ్యే॑న ।
యదూ॒ర్ధ్వస్తి॑ష్ఠా ॒ద్ద్రవి॑ణే॒హ ధ॑త్తాత్ । యద్వా॒ క్షయో॑ మా॒తుర॒స్యా ఉ॒పస్థే ᳚
। ఉచ్ఛ్ర॑యస్వ వనస్పతే । వర్ష్మ॑న్పృథి॒వ్యా అధి॑ । సుమి॑తీ మీ॒యమా॑నః
। వర్చో॑ధా య॒జ్ఞవా॑హసే । సమి॑ద్ధస్య॒ శ్రయ॑మాణః పు॒రస్తా ᳚త్ । బ్రహ్మ॑
వన్వా॒నో అ॒జరꣳ
’ సు॒వీర᳚మ్ ॥ ౩। ౬। ౧। ౧॥
౨ ఆ॒రే అ॒స్మదమ॑తిం॒ బాధ॑మానః । ఉచ్ఛ్ర॑యస్వ మహ॒తే సౌభ॑గాయ । ఊ॒ర్ధ్వ

ఊ॒షుణ॑ ఊ॒తయే᳚ । తిష్ఠా ॑ దే॒వో న స॑వి॒తా । ఊ॒ర్ధ్వో వాజ॑స్య॒ సని॑తా॒
యద॒ఞ్జిభిః॑ । వా॒ఘద్భి॑ర్వి॒హ్వయా॑మహే । ఊ॒ర్ధ్వో నః॑ పా॒హ్యꣳహ॑సో॒
ని కే॒తునా᳚ । విశ్వ॒ꣳ సమ॒త్త్రిణం॑ దహ । కృ॒ధీ న॑ ఊ॒ర్ధ్వాఞ్చ॒
రథా॑య జీ॒వసే᳚ । వి॒దా దే॒వేషు॑ నో॒ దువః॑ ॥ ౩। ౬। ౧। ౨॥
౩ జా॒తో జా॑యతే సుదిన॒త్వే అహ్నా᳚మ్ । స మ॒ర్య ఆ వి॒దథే॒ వర్ధ ॑మానః । పు॒నన్తి॒
ధీరా॑ అ॒పసో॑ మనీ॒షా । దే॒వ॒యా విప్ర ॒ ఉది॑యర్తి॒ వాచ᳚మ్ । యువా॑ సు॒వాసాః॒
పరి॑వీత॒ ఆగా᳚త్ । స ఉ॒ శ్రేయా᳚న్భవతి॒ జాయ॑మానః । తం ధీరా॑సః క॒వయ॒
ఉన్న॑యన్తి । స్వా॒ధియో॒ మన॑సా దేవ॒యన్తః॑ । పృ॒థు॒పాజా॒ అమ॑ర్త్యః ।
ఘృ॒తని॑ర్ణి ॒ఖ్స్వా॑హుతః ॥ ౩। ౬। ౧। ౩॥
౪ అ॒గ్నిర్య॒జ్ఞస్య॑ హవ్య॒వాట్ । తꣳ స॒బాధో॑ య॒తస్రు ॑చః । ఇ॒త్థా ధి॒యా
య॒జ్ఞవ॑న్తః । ఆచ॑క్రుర॒గ్నిమూ॒తయే᳚ । త్వం వరు॑ణ ఉ॒త మి॒త్రో అ॑గ్నే । త్వాం
వ॑ర్ధన్తి మ॒తిభి॒ర్వసి॑ష్ఠాః । త్వే వసు॑ సుషణ॒నాని॑ సన్తు । యూ॒యం పా॑త
స్వ॒స్తిభిః॒ సదా॑ నః ॥ ౩। ౬। ౧। ౪॥ సు॒వీరం॒ దువః॒ స్వా॑హుతో॒ఽష్టౌ చ॑ ॥ ౧ ॥
౫ హోతా॑ యక్షద॒గ్నిꣳ స॒మిధా॑ సుష॒మిధా॒ సమి॑ద్ధం॒ నాభా॑ పృథి॒వ్యాః
సం॑గ॒థే వా॒మస్య॑ । వర్ష్మ॑న్ది ॒వ ఇ॒డస్ప॒దే వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ ।
హోతా॑ యక్ష॒త్తనూ॒నపా॑త॒మది॑తే॒ర్గర్భం॒ భువ॑నస్య గో॒పామ్ । మధ్వా॒ఽద్య
దే॒వో దే॒వేభ్యో॑ దేవ॒యానా᳚న్ప॒థో అ॑నక్తు॒ వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑
యక్ష॒న్నరా॒శꣳసం॑ నృశ॒స్త్రం నౄగ్ః ప్ర ॑ణేత్రమ్ । గోభి॑ర్వ॒పావా॒న్థ్స్యాద్వీ॒రైః

శక్తీ॑వా॒న్రథైః᳚ ప్రథమ॒యావా॒ హిర॑ణ్యైశ్చ॒న్ద్రీ వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ ।
హోతా॑ యక్షద॒గ్నిమి॒డ ఈ॑డి॒తో దే॒వో దే॒వాꣳ ఆవ॑క్షద్దూ ॒తో హ॑వ్య॒వాడమూ॑రః
। ఉపే॒మం య॒జ్ఞముపే॒మాం దే॒వో దే॒వహూ॑తిమవతు॒ వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ ।
హోతా॑ యక్షద్బ॒ర్॒హిః సు॒ష్టరీ॒మోర్ణం॑ మ్రదా అ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే వి చ॒ ప్ర చ॑
ప్రథతాగ్ స్వాస॒స్థం దే॒వేభ్యః॑ । ఏమే॑నద॒ద్య వస॑వో రు॒ద్రా ఆ॑ది॒త్యాః స॑దన్తు
ప్రి ॒యమిన్ద్ర॑స్యాస్తు॒ వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ ॥ ౩। ౬। ౨। ౧॥
౬ హోతా॑ యక్ష॒ద్దుర॑ ఋ॒ష్వాః క॑వ॒ష్యోఽకో॑ష ధావనీ॒రుదాతా॑భి॒ర్జిహ॑తాం॒
వి పక్షో॑భిః శ్రయన్తామ్ । సు॒ప్రా ॒య॒ణా అ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే విశ్ర ॑యన్తామృతా॒వృధో॑
వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షదు॒షాసా॒నక్తా॑ బృహ॒తీ
సు॒పేశ॑సా॒ నౄగ్ః పతి॑భ్యో॒ యోనిం॑ కృణ్వా॒నే । స॒గ్గ్ ॒స్మయ॑మానే॒
ఇన్ద్రే॑ణ దే॒వైరేదం బ॒ర్॒హిః సీ॑దతాం వీ॒తామాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑
యక్ష॒ద్దైవ్యా॒ హోతా॑రా మ॒న్ద్రా పోతా॑రా క॒వీ ప్రచే॑తసా । స్వి॑ష్టమ॒ద్యాన్యః
క॑రది॒షా స్వ॑భిగూర్తమ॒న్య ఊ॒ర్జా సత॑వసే॒మం య॒జ్ఞం ది॒వి దే॒వేషు॑ ధత్తాం
వీ॒తామాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షత్తి॒స్రో దే॒వీర॒పసా॑మ॒పస్త॑మా॒
అచ్ఛి॑ద్రమ॒ద్యేదమప॑స్తన్వతామ్ । దే॒వేభ్యో॑ దే॒వీర్దే ॒వమపో॑ వి॒యన్త్వాజ్య॑స్య॒
హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒త్త్వష్టా ॑ర॒మచి॑ష్టు ॒మపా॑కꣳ రేతో॒ధాం విశ్ర ॑వసం
యశో॒ధామ్ । పు॒రు॒రూప॒మకా॑మకర్శనꣳ సు॒పోషః॒ పోషైః॒ స్యాథ్సు॒వీరో॑
వీ॒రైర్వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్ష॒ద్వన॒స్పతి॑ము॒పావ॑స్రక్షద్ధి ॒యో
జో॒ష్టారꣳ
’ శ॒శమ॒న్నరః॑ । స్వదా॒థ్స్వధి॑తిరృతు॒థాఽద్య దే॒వో
దే॒వేభ్యో॑ హ॒వ్యాఽవా॒డ్వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ । హోతా॑ యక్షద॒గ్ని౨ꣳ

స్వాహాఽఽజ్య॑స్య॒ స్వాహా॒ మేద॑సః॒ స్వాహా᳚ స్తో ॒కానా॒గ్॒ స్వాహా॒ స్వాహా॑కృతీనా॒గ్॒
స్వాహా॑ హ॒వ్యసూ᳚క్తీనామ్ । స్వాహా॑ దే॒వాꣳ ఆ᳚జ్య॒పాన్థ్స్వాహా॒ఽగ్నిꣳ హో॒త్రాజ్జు ॑షా॒ణా
అగ్న॒ అజ్య॑స్య వియన్తు॒ హోత॒ర్యజ॑ ॥ ౩। ౬। ౨। ౨॥ ప్రి ॒యమిన్ద్ర॑స్యాస్తు॒
వేత్వాజ్య॑స్య॒
హోత॒ర్యజ॑ సు॒వీరో॑ వీ॒రైర్వేత్వాజ్య॑స్య॒ హోత॒ర్యజ॑ చ॒త్వారి॑ చ ॥ ౨॥ అ॒గ్నిం

తనూ॒నపా॑తం॒ నరా॒శꣳస॑మ॒గ్నిమి॒డ ఈ॑డి॒తో బ॒ర్॒హిర్దుర॑ ఉ॒షాసా॒నక్తా॒
దైవ్యా॑ తి॒స్రస్త్వష్టా ॑రం॒ వన॒స్పతి॑మ॒గ్నిమ్ । పఞ్చ॒ వేత్వేకో॑ వి॒యన్తు॒
ద్విర్వీ॒తామేకో॑ వి॒యన్తు॒ ద్విర్వేత్వేకో॑ వియన్తు॒ హోత॒ర్యజ॑ ॥
౭ సమి॑ద్ధో అ॒ద్య మను॑షో దురో॒ణే । దే॒వో దే॒వాన్, య॑జసి జాతవేదః । ఆ చ॒ వహ॑
మిత్రమహశ్చికి॒త్వాన్ । త్వం దూ॒తః క॒విర॑సి॒ ప్రచే॑తాః । తనూ॑నపాత్ప॒థ ఋ॒తస్య॒
యానాన్॑ । మధ్వా॑ సమ॒ఞ్జన్థ్స్వ॑ధయా సుజిహ్వ । మన్మా॑ని ధీ॒భిరు॒త య॒జ్ఞమృ॒న్ధన్
। దే॒వ॒త్రా చ॑ కృణుహ్యధ్వ॒రం నః॑ । నరా॒శꣳస॑స్య మహి॒మాన॑మేషామ్ ।
ఉప॑స్తోషామ యజ॒తస్య॑ య॒జ్ఞైః ॥ ౩। ౬। ౩। ౧॥
౮ తే సు॒క్రత॑వః॒ శుచ॑యో ధియం॒ధాః । స్వద॑న్తు దే॒వా ఉ॒భయా॑ని హ॒వ్యా ।
ఆ॒జుహ్వా॑న॒ ఈడ్యో॒ వన్ద్య॑శ్చ । ఆయా᳚హ్యగ్నే॒ వసు॑భిః స॒జోషాః᳚ । త్వం దే॒వానా॑మసి
యహ్వ॒ హోతా᳚ । స ఏ॑నాన్, యక్షీషి॒తో యజీ॑యాన్ । ప్రా ॒చీనం॑ బ॒ర్॒హిః ప్ర ॒దిశా॑
పృథి॒వ్యాః । వస్తో ॑ర॒స్యా వృ॑జ్యతే॒ అగ్రే ॒ అహ్నా᳚మ్ । వ్యు॑ప్రథతే విత॒రం వరీ॑యః
। దే॒వేభ్యో॒ అది॑తయే స్యో॒నమ్ ॥ ౩। ౬। ౩। ౨॥
౯ వ్యచ॑స్వతీరుర్వి॒యా విశ్ర ॑యన్తామ్ । పతి॑భ్యో॒ న జన॑యః॒ శుమ్భ॑మానాః ।
దేవీ᳚ర్ద్వారో బృహతీర్విశ్వమిన్వాః । దే॒వేభ్యో॑ భవథ సుప్రాయ॒ణాః । ఆ సు॒ష్వయ॑న్తీ
యజ॒తే ఉపా॑కే । ఉ॒షాసా॒ నక్తా॑ సదతాం॒ ని యోనౌ᳚ । ది॒వ్యే యోష॑ణే బృహ॒తీ
సు॑రు॒క్మే । అధి॒ శ్రియꣳ
’ శుక్ర ॒పిశం॒ దధా॑నే । దైవ్యా॒ హోతా॑రా ప్రథ॒మా
సు॒వాచా᳚ । మిమా॑నా య॒జ్ఞం మను॑షో॒ యజ॑ధ్యై ॥ ౩। ౬। ౩। ౩॥

౧౦ ప్ర ॒చో॒దయ॑న్తా వి॒దథే॑షు కా॒రూ । ప్రా ॒చీనం॒ జ్యోతిః॑ ప్ర ॒దిశా॑ ది॒శన్తా᳚
। ఆ నో॑ య॒జ్ఞం భార॑తీ॒ తూయ॑మేతు । ఇడా॑ మను॒ష్వది॒హ చే॒తయ॑న్తీ ।
తి॒స్రో దే॒వీర్బ॒ర్॒హిరేద౨ꣳ స్యో॒నమ్ । సర॑స్వతీః॒ స్వప॑సః సదన్తు । య ఇ॒మే
ద్యావా॑పృథి॒వీ జని॑త్రీ । రూ॒పైరపిꣳ
’శ॒ద్భువ॑నాని॒ విశ్వా᳚ । తమ॒ద్య
హో॑తరిషి॒తో యజీ॑యాన్ । దే॒వం త్వష్టా ॑రమి॒హ య॑క్షి వి॒ద్వాన్ ॥ ౩। ౬। ౩। ౪॥

౧౧ ఉపావ॑సృజ॒త్త్మన్యా॑ సమ॒ఞ్జన్ । దే॒వానాం॒ పాథ॑ ఋతు॒థా హ॒వీꣳషి॑
। వన॒స్పతిః॑ శమి॒తా దే॒వో అ॒గ్నిః । స్వద॑న్తు హ॒వ్యం మధు॑నా ఘృ॒తేన॑ ।

స॒ద్యోజా॒తో వ్య॑మిమీత య॒జ్ఞమ్ । అ॒గ్నిర్దే ॒వానా॑మభవత్పురో॒గాః । అ॒స్య హోతుః॑
ప్ర ॒దిశ్యృ॒తస్య॑ వా॒చి । స్వాహా॑కృతꣳ హ॒విర॑దన్తు దే॒వాః ॥ ౩। ౬। ౩। ౫॥
య॒జ్ఞైః స్యో॒నం యజ॑ధ్యై వి॒ద్వాన॒ష్టౌ చ॑ ॥ ౩ ॥
౧౨ అ॒గ్నిర్హోతా॑ నో అధ్వ॒రే । వా॒జీ సన్పరి॑ణీయతే । దే॒వో దే॒వేషు॑ య॒జ్ఞియః॑ ।
పరి॑ త్రివి॒ష్ట్య॑ధ్వ॒రమ్ । యాత్య॒గ్నీ ర॒థీరి॑వ । ఆ దే॒వేషు॒ ప్రయో॒ దధ॑త్ ।
పరి॒ వాజ॑పతిః క॒విః । అ॒గ్నిర్హ ॒వ్యాన్య॑క్రమీత్ । దధ॒ద్రత్నా॑ని దా॒శుషే᳚ ॥ ౩। ౬। ౪। ౧॥
అ॒గ్నిర్హోతా॑ నో॒ నవ॑ ॥ ౪॥
౧౩ అజై ॑ద॒గ్నిః । అస॑న॒ద్వాజం॒ ని । దే॒వో దే॒వేభ్యో॑ హ॒వ్యాఽవా᳚ట్ । ప్రాఞ్జో ॑భిర్
హిన్వా॒నః । ధేనా॑భిః॒ కల్ప॑మానః । య॒జ్ఞస్యాయుః॑ ప్రతి॒రన్ । ఉప॒ప్రేష్య॑ హోతః ।
హ॒వ్యా దే॒వేభ్యః॑ ॥ ౩। ౬। ౫। ౧॥ అజై ॑ద॒ష్టౌ ॥ ౫॥
౧౪ దైవ్యాః᳚ శమితార ఉ॒త మ॑నుష్యా॒ ఆర॑భధ్వమ్ । ఉప॑నయత॒ మేధ్యా॒ దురః॑
। ఆ॒శాసా॑నా॒ మేధ॑పతిభ్యాం॒ మేధ᳚మ్ । ప్రాస్మా॑ అ॒గ్నిం భ॑రత । స్తృ॒ణీ॒త
బ॒ర్॒హిః । అన్వే॑నం మా॒తా మ॑న్యతామ్ । అను॑ పి॒తా । అను॒ భ్రాతా॒ సగ॑ర్భ్యః । అను॒
సఖా॒ సయూ᳚థ్యః । ఉ॒దీ॒చీనాꣳ
’ అస్య ప॒దో నిధ॑త్తాత్ ॥ ౩। ౬। ౬। ౧॥
౧౫ సూర్యం॒ చక్షు॑ర్గమయతాత్ । వాతం॑ ప్రా ॒ణమ॒న్వవ॑సృజతాత్ । దిశః॒ శ్రోత్ర ᳚మ్ ।

అ॒న్తరి॑క్ష॒మసు᳚మ్ । పృ॒థి॒వీꣳ శరీ॑రమ్ । ఏ॒క॒ధాఽస్య॒ త్వచ॒మాచ్ఛ్య॑తాత్
। పు॒రా నాభ్యా॑ అపి॒శసో॑ వ॒పాముత్ఖి దతాత్
॑ । అ॒న్తరే॒వోష్మాణం॑ వారయతాత్ ।
శ్యే॒నమ॑స్య॒ వక్షః॑ కృణుతాత్ । ప్ర ॒శసా॑ బా॒హూ ॥ ౩। ౬। ౬। ౨॥
౧౬ శ॒లా దో॒షణీ᳚ । క॒శ్యపే॒వాꣳసా᳚ । అచ్ఛి॑ద్రే ॒ శ్రోణీ᳚ ।
క॒వషో॒రూ స్రే ॒కప॑ర్ణాఽష్ఠీ ॒వన్తా᳚ । షడ్విꣳ
॑ శతిరస్య॒ వఙ్క్ర॑యః । తా
అ॑ను॒ష్ఠ్యోచ్చ్యా॑వయతాత్ । గాత్రం॑ గాత్రమ॒స్యానూ॑నం కృణుతాత్ । ఊ॒వ॒ధ్య॒గూ॒హం
పార్థి ॑వం ఖనతాత్ । అ॒స్నా రక్షః॒ సꣳసృ॑జతాత్ । వ॒ని॒ష్ఠుమ॑స్య॒ మా రా॑విష్ట
॥ ౩ । ౬। ౬। ౩ ॥
౧౭ ఉరూ॑కం॒ మన్య॑మానాః । నేద్వ॑స్తో ॒కే తన॑యే । రవి॑తా॒ రవ॑చ్ఛమితారః । అధ్రి ॑గో
శమీ॒ధ్వమ్ । సు॒శమి॑ శమీధ్వమ్ । శ॒మీ॒ధ్వమ॑ధ్రిగో । అధ్రి ॑గు॒శ్చాపా॑పశ్చ

। ఉ॒భౌ దే॒వానాꣳ
’ శమి॒తారౌ᳚ । తావి॒మం ప॒శు౨ꣳ శ్ర పయతాం
॑
ప్రవి॒ద్వాꣳసౌ᳚ । యథా॑ యథాఽస్య॒ శ్రప॑ణం॒ తథా॑ తథా ॥ ౩। ౬। ౬। ౪॥
ధ॒త్తా ॒ద్బా॒హూ మా రా॑విష్ట ॒ తథా॑తథా ॥ ౬॥
౧౮ జు॒షస్వ॑ స॒ప్రథ॑స్తమమ్ । వచో॑ దే॒వప్స॑రస్తమమ్ । హ॒వ్యా జుహ్వా॑న ఆ॒సని॑ ।
ఇ॒మం నో॑ య॒జ్ఞమ॒మృతే॑షు ధేహి । ఇ॒మా హ॒వ్యా జా॑తవేదో జుషస్వ । స్తో ॒కానా॑మగ్నే॒
మేద॑సో ఘృ॒తస్య॑ । హోతః॒ ప్రాశా॑న ప్రథ॒మో ని॒షద్య॑ । ఘృ॒తవ॑న్తః పావక
తే । స్తో ॒కాః శ్చో॑తన్తి॒ మేద॑సః । స్వధ॑ర్మం దే॒వవీ॑తయే ॥ ౩। ౬। ౭। ౧॥
౧౯ శ్రేష్ఠం॑ నో ధేహి॒ వార్య᳚మ్ । తుభ్యగ్గ్ ॑ స్తో ॒కా ఘృ॑త॒శ్చుతః॑ । అగ్నే॒ విప్రా ॑య
సన్త్య । ఋషిః॒ శ్రేష్ఠః॒ సమి॑ధ్యసే । య॒జ్ఞస్య॑ ప్రావి॒తా భ॑వ । తుభ్యగ్గ్ ॑
శ్చోతన్త్యధ్రిగో శచీవః । స్తో ॒కాసో॑ అగ్నే॒ మేద॑సో ఘృ॒తస్య॑ । క॒వి॒శ॒స్తో
బృ॑హ॒తా భా॒నునాఽఽగాః᳚ । హ॒వ్యా జు॑షస్వ మేధిర । ఓజి॑ష్ఠం తే మధ్య॒తో మేద॒
ఉద్భృ॑తమ్ । ప్ర తే॑ వ॒యం ద॑దామహే । శ్చోత॑న్తి తే వసో స్తో ॒కా అధి॑త్వ॒చి ।
ప్రతి॒ తాన్దే ॑వ॒శో వి॑హి ॥ ౩। ౬। ౭। ౨॥ దే॒వవీ॑తయ॒ ఉద్భృ॑తం॒ త్రీణి॑ చ ॥ ౭॥
౨౦ ఆ వృ॑త్రహణా వృత్ర ॒హభిః॒ శుష్మైః᳚ । ఇన్ద్ర॑ యా॒తం నమో॑భిరగ్నే అ॒ర్వాక్ ।
యు॒వꣳ రాధో॑భి॒రక॑వేభిరిన్ద్ర । అగ్నే॑ అ॒స్మే భ॑వతముత్త॒మేభిః॑ । హోతా॑
యక్షదిన్ద్రా॒గ్నీ । ఛాగ॑స్య వ॒పాయా॒ మేద॑సః । జు॒షేతాꣳ
’ హ॒విః । హోత॒ర్యజ॑
। వి హ్యఖ్య॒న్మన॑సా॒ వస్య॑ ఇ॒చ్ఛన్ । ఇన్ద్రా᳚గ్నీ జ్ఞా స

॒ ఉ॒త వా॑ సజా॒తాన్ ॥ ౩। ౬।
౮। ౧॥
౨౧ నాన్యా యు॒వత్ప్రమ॑తిరస్తి॒ మహ్య᳚మ్ । స వాం॒ ధియం॑ వాజ॒యన్తీ॑మతక్షమ్ ।
హోతా॑
యక్షదిన్ద్రా॒గ్నీ । పు॒రో॒డాశ॑స్య జు॒షేతాꣳ
’ హ॒విః । హోత॒ర్యజ॑ । త్వామీ॑డతే
అజి॒రం దూ॒త్యా॑య । హ॒విష్మ॑న్తః॒ సద॒మిన్మాను॑షాసః । యస్య॑ దే॒వైరాస॑దో

బ॒ర్॒హిర॑గ్నే । అహా᳚న్యస్మై సు॒దినా॑ భవన్తు । హోతా॑ యక్షద॒గ్నిమ్ । పు॒రో॒డాశ॑స్య
జు॒షతాꣳ
’ హ॒విః । హోత॒ర్యజ॑ ॥ ౩। ౬। ౮। ౨॥ స॒జా॒తాన॒గ్నిం ద్వే చ॑ ॥ ౮॥
౨౨ గీ॒ర్భిర్విప్రః॒ ప్రమ॑తిమి॒చ్ఛమా॑నః । ఈట్టే ॑ ర॒యిం య॒శసం॑ పూర్వ॒భాజ᳚మ్
। ఇన్ద్రా᳚గ్నీ వృత్రహణా సువజ్రా । ప్ర ణో॒ నవ్యే॑భిస్తిరతం దే॒ష్ణైః । మా చ్ఛే᳚ద్మ

ర॒శ్మీꣳరితి॒ నాధ॑మానాః । పి॒తృ॒ణాꣳ శక్తీ॑రను॒ యచ్ఛ॑మానాః
। ఇ॒న్ద్రా॒గ్నిభ్యాం॒ కం వృష॑ణో మదన్తి । తా హ్యద్రీ ॑ ధి॒షణా॑యా ఉ॒పస్థే ᳚ ।
అ॒గ్నిꣳ సు॑దీ॒తిꣳ సు॒దృశం॑ గృ॒ణన్తః॑ । న॒మ॒స్యామ॒స్త్వేడ్యం॑ జాతవేదః
। త్వాం దూ॒తమ॑ర॒తిꣳ హ॑వ్య॒వాహ᳚మ్ । దే॒వా అ॑కృణ్వన్న॒మృత॑స్య॒ నాభి᳚మ్ ॥
౩। ౬। ౯। ౧॥ జా॒త॒వే॒దో॒ ద్వే చ॑ ॥ ౯॥
౨౩ త్వ౨ꣳ హ్య॑గ్నే ప్రథ॒మో మ॒నోతా᳚ । అ॒స్యా ధి॒యో అభ॑వో దస్మ॒ హోతా᳚ ।
త్వꣳ సీం᳚ వృషన్నకృణోర్దు ॒ష్టరీ॑తు । సహో॒ విశ్వ॑స్మై॒ సహ॑సే॒ సహ॑ధ్యై ।
అధా॒ హోతా॒ న్య॑సీదో॒ యజీ॑యాన్ । ఇ॒డస్ప॒ద ఇ॒షయ॒న్నీడ్యః॒ సన్ । తం త్వా॒ నరః॑
ప్రథ॒మం దే॑వ॒యన్తః॑ । మ॒హో రా॒యే చి॒తయ॑న్తో॒ అను॑గ్మన్ । వృ॒తేవ॒ యన్తం॑
బ॒హుభి॑ర్వస॒వ్యైః᳚ । త్వే ర॒యిం జా॑గృ॒వాꣳసో॒ అను॑గ్మన్ ॥ ౩। ౬। ౧౦। ౧॥
౨౪ రుశ॑న్తమ॒గ్నిం ద॑ర్శ॒తం బృ॒హన్త᳚మ్ । వ॒పావ॑న్తం వి॒శ్వహా॑
దీది॒వాꣳస᳚మ్ । ప॒దం దే॒వస్య॒ నమ॑సా వి॒యన్తః॑ । శ్ర ॒వ॒స్యవః॒ శ్రవ॑
ఆప॒న్నమృ॑క్తమ్ । నామా॑ని చిద్దధిరే య॒జ్ఞియా॑ని । భ॒ద్రాయాం᳚ తే రణయన్త॒
సందృ॑ష్టౌ । త్వాం వ॑ర్ధన్తి క్షి॒తయః॑ పృథి॒వ్యామ్ । త్వꣳ రాయ॑ ఉ॒భయా॑సో॒
జనా॑నామ్ । త్వం త్రా ॒తా త॑రణే॒ చేత్యో॑ భూః । పి॒తా మా॒తా సద॒మిన్మాను॑షాణామ్ ॥
౩। ౬। ౧౦। ౨॥
౨౫ స ప॒ర్యేణ్యః॒ స ప్రి ॒యో వి॒క్ష్వ॑గ్నిః । హోతా॑ మ॒న్ద్రో నిష॑సాదా॒ యజీ॑యాన్ । తం
త్వా॑ వ॒యం దమ॒ ఆ దీ॑ది॒వాꣳస᳚మ్ । ఉప॑జ్ఞు ॒ బాధో॒ నమ॑సా సదేమ । తం త్వా॑
వ॒యꣳ సు॒ధియో॒ నవ్య॑మగ్నే । సు॒మ్నా॒యవ॑ ఈమహే దేవ॒యన్తః॑ । త్వం విశో॑
అనయో॒
దీద్యా॑నః । ది॒వో అ॑గ్నే బృహ॒తా రో॑చ॒నేన॑ । వి॒శాం క॒విం వి॒శ్పతి॒ꣳ
శశ్వ॑తీనామ్ । ని॒తోశ॑నం వృష॒భం చ॑ర్షణీ॒నామ్ ॥ ౩। ౬। ౧౦। ౩॥
౨౬ ప్రేతీ॑షణిమి॒షయ॑న్తం పావ॒కమ్ । రాజ॑న్తమ॒గ్నిం య॑జ॒తꣳ ర॑యీ॒ణామ్ । సో
అ॑గ్న ఈజే శశ॒మే చ॒ మర్తః॑ । యస్త॒ ఆన॑ట్ స॒మిధా॑ హ॒వ్యదా॑తిమ్ । య ఆహు॑తిం॒
పరి॒వేదా॒ నమో॑భిః । విశ్వేథ్స వా॒మా ద॑ధతే॒ త్వోతః॑ । అ॒స్మా ఉ॑ తే॒ మహి మ॒హే
వి॑ధేమ । నమో॑భిరగ్నే స॒మిధో॒త హ॒వ్యైః । వేదీ॑ సూనో సహసో గీ॒ర్భిరు॒క్థైః ।

ఆ తే॑ భ॒ద్రాయాꣳ
’ సుమ॒తౌ య॑తేమ ॥ ౩। ౬। ౧౦। ౪॥
౨౭ ఆ యస్త॒తన్థ ॒ రోద॑సీ॒ వి భా॒సా । శ్రవో॑భిశ్చ శ్రవ॒స్య॑స్తరు॑త్రః ।

బృ॒హద్భి॒ర్వాజైః॒ స్థవి॑రేభిర॒స్మే । రే॒వద్భి॑రగ్నే విత॒రం విభా॑హి ।
నృ॒వద్వ॑సో॒ సద॒మిద్ధే ᳚ హ్య॒స్మే । భూరి॑ తో॒కాయ॒ తన॑యాయ ప॒శ్వః ।
పూ॒ర్వీరిషో॑ బృహ॒తీరా॒రే అ॑ఘాః । అ॒స్మే భ॒ద్రా సౌ᳚శ్రవ॒సాని॑ సన్తు
। పు॒రూణ్య॑గ్నే పురు॒ధా త్వా॒యా । వసూ॑ని రాజన్వ॒సుతా॑తే అశ్యామ్ । పు॒రూణి॒
హి త్వే పు॑రువార॒ సన్తి॑ । అగ్నే॒ వసు॑ విధ॒తే రాజ॑ని॒ త్వే ॥ ౩। ౬। ౧౦। ౫॥
జా॒గృ॒వాꣳసో॒ అను॑గ్మ॒న్మాను॑షాణాం చర్షణీ॒నాం య॑తేమాశ్యాం॒ ద్వే చ॑ ॥ ౧౦॥
౨౮ ఆభ॑రతꣳ శిక్షతం వజ్రబాహూ । అ॒స్మాꣳ ఇ॑న్ద్రాగ్నీ అవత॒ꣳ శచీ॑భిః
। ఇ॒మే ను తే ర॒శ్మయః॒ సూర్య॑స్య । యేభిః॑ సపి॒త్వం పి॒తరో॑ న॒ ఆయన్॑ । హోతా॑
యక్షదిన్ద్రా॒గ్నీ । ఛాగ॑స్య హ॒విష॒ ఆత్తా ॑మ॒ద్య । మ॒ధ్య॒తో మేద॒ ఉద్భృ॑తమ్ ।
పు॒రా ద్వేషో᳚భ్యః । పు॒రా పౌరు॑షేయ్యా గృ॒భః । ఘస్తా ᳚న్నూ॒నమ్ ॥ ౩। ౬। ౧౧। ౧॥
౨౯ ఘా॒సే అ॑జ్రాణాం॒ యవ॑సప్రథమానామ్ । సు॒మత్క్ష ॑రాణాꣳ శ॒తరు॑ద్రియాణామ్
। అ॒గ్ని॒ష్వా॒త్తానాం॒ పీవో॑పవసనానామ్ । పా॒ర్॒శ్వ॒తః శ్రో ణి
॑ ॒తః శి॑తామ॒త
ఉ॑థ్సాద॒తః । అఙ్గా ॑దఙ్గా ॒దవ॑త్తానామ్ । కర॑త ఏ॒వేన్ద్రా॒గ్నీ । జు॒షేతాꣳ
’ హ॒విః
। హోత॒ర్యజ॑ । దే॒వేభ్యో॑ వనస్పతే హ॒వీꣳషి॑ । హిర॑ణ్యపర్ణ ప్ర దివ

॒ ॑స్తే॒
అర్థ ᳚మ్ ॥ ౩। ౬। ౧౧। ౨॥
౩౦ ప్ర ॒ద॒క్షి॒ణిద్ర ॑శ॒నయా॑ ని॒యూయ॑ । ఋ॒తస్య॑ వక్షి ప॒థిభీ॒ రజి॑ష్ఠైః ।
హోతా॑ యక్ష॒ద్వన॒స్పతి॑మ॒భి హి । పి॒ష్టత॑మయా॒ రభి॑ష్ఠయా రశ॒నయాఽఽధి॑త
᳚
। యత్రే న్ద్రాగ్ని॒యోశ్ఛాగ॑స్య హ॒విషః॑ ప్రి యా
॒ ధామా॑ని । యత్ర ॒ వన॒స్పతేః᳚ ప్రి ॒యా
పాథాꣳ
’సి । యత్ర ॑ దే॒వానా॑మాజ్య॒పానాం᳚ ప్రి ॒యా ధామా॑ని । యత్రా ॒గ్నేర్హోతుః॑ ప్రి ॒యా
ధామా॑ని । తత్రై॒తం ప్ర ॒స్తుత్యే॑వోప॒స్తుత్యే॑వో॒పావ॑స్రక్షత్ । రభీ॑యాꣳసమివ

కృ॒త్వీ ॥ ౩। ౬। ౧౧। ౩॥
౩౧ కర॑దే॒వం దే॒వో వన॒స్పతిః॑ । జు॒షతాꣳ
’ హ॒విః । హోత॒ర్యజ॑ । పి॒ప్రీ ॒హి
దే॒వాꣳ ఉ॑శ॒తో య॑విష్ఠ । వి॒ద్వాꣳ ఋ॒తూꣳర్ ఋ॑తుపతే యజే॒హ । యే దైవ్యా॑

ఋ॒త్విజ॒స్తేభి॑రగ్నే । త్వꣳ హోతౄ॑ణామ॒స్యాయ॑జిష్ఠః । హోతా॑ యక్షద॒గ్ని౨ꣳ
స్వి॑ష్ట ॒కృత᳚మ్ । అయా॑డ॒గ్నిరి॑న్ద్రాగ్ని॒యోశ్ఛాగ॑స్య హ॒విషః॑ ప్రి ॒యా ధామా॑ని ।
అయా॒డ్వన॒స్పతేః᳚ ప్రి ॒యా పాథాꣳ
’సి । అయా᳚డ్దే ॒వానా॑మాజ్య॒పానాం᳚ ప్రి ॒యా ధామా॑ని ।
యక్ష॑ద॒గ్నేర్ హోతుః॑ ప్రి ॒యా ధామా॑ని । యక్ష॒థ్స్వం మ॑హి॒మాన᳚మ్ । ఆయ॑జతా॒మేజ్యా॒

ఇషః॑ । కృ॒ణోతు॒ సో అ॑ధ్వ॒రా జా॒తవే॑దాః । జు॒షతాꣳ
’ హ॒విః । హోత॒ర్యజ॑
॥ ౩। ౬। ౧౧। ౪॥ నూ॒నమర్థం॑ కృ॒త్వీ పాథాꣳ

’సి స॒ప్త చ॑ ॥ ౧౧॥
౩౨ ఉపో॑హ॒ యద్వి॒దథం॑ వా॒జినో॒ గూః । గీ॒ర్భిర్విప్రాః॒ ప్రమ॑తిమి॒చ్ఛమా॑నాః ।

అ॒ర్వన్తో॒ న కాష్ఠాం॒ నక్ష॑మాణాః । ఇ॒న్ద్రా॒గ్నీ జోహు॑వతో॒ నర॒స్తే । వన॑స్పతే
రశ॒నయా॑ఽభి॒ధాయ॑ । పి॒ష్టత॑మయా వ॒యునా॑ని వి॒ద్వాన్ । వహ॑ దేవ॒త్రా ది॑ధిషో
హ॒వీꣳషి॑ । ప్ర చ॑ దా॒తార॑మ॒మృతే॑షు వోచః । అ॒గ్ని౨ꣳ స్వి॑ష్ట ॒కృత᳚మ్
। అయా॑డ॒గ్నిరి॑న్ద్రాగ్ని॒యోశ్ఛాగ॑స్య హ॒విషః॑ ప్రి యా
॒ ధామా॑ని ॥ ౩। ౬। ౧౨। ౧॥
౩౩ అయా॒డ్వన॒స్పతేః᳚ ప్రి ॒యా పాథాꣳ
’సి । అయా᳚డ్దే ॒వానా॑మాజ్య॒పానాం᳚ ప్రి ॒యా
ధామా॑ని । యక్ష॑ద॒గ్నేర్ హోతుః॑ ప్రి ॒యా ధామా॑ని । యక్ష॒థ్స్వం మ॑హి॒మాన᳚మ్ ।

ఆయ॑జతా॒మేజ్యా॒ ఇషః॑ । కృ॒ణోతు॒ సో అ॑ధ్వ॒రా జా॒తవే॑దాః । జు॒షతాꣳ
’
హ॒విః । అగ్నే॒ యద॒ద్య వి॒శో అ॑ధ్వరస్య హోతః । పావ॑క శోచే॒ వేష్ట్వꣳ హి

యజ్వా᳚ । ఋ॒తా య॑జాసి మహి॒నా వి యద్భూః । హ॒వ్యా వ॑హ యవిష్ఠ ॒ యా తే॑ అ॒ద్య
॥
౩। ౬। ౧౨। ౨॥ ధామా॑ని॒ భూరేకం॑ చ ॥ ౧౨॥
౩౪ దే॒వం బ॒ర్॒హిః సు॑దే॒వం దే॒వైః స్యాథ్సు॒వీరం॑ వీ॒రైర్వస్తో ᳚ర్వృ॒జ్యేతా॒క్తోః
ప్రభ్రి ॑యే॒తాత్య॒న్యాన్రా ॒యా బ॒ర్॒హిష్మ॑తో మదేమ వసు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒
యజ॑ । దే॒వీర్ద్వారః॑ సంఘా॒తే వి॒డ్వీర్యామ॑ఞ్ఛిథి॒రా ధ్రు ॒వా దే॒వహూ॑తౌ
వ॒థ్స ఈ॑మేనా॒స్తరు॑ణ॒ ఆమి॑మీయాత్కుమా॒రో వా॒ నవ॑జాతో॒ మైనా॒ అర్వా॑
రే॒ణుక॑కాటః॒ పృణ॑గ్వసు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ । దే॒వీ
ఉ॒షాసా॒ నక్తాఽద్యా॒స్మిన్, య॒జ్ఞే ప్ర ॑య॒త్య॑హ్వేతా॒మపి॑ నూ॒నం దైవీ॒ర్విశః॒
ప్రాయా॑సిష్టా ॒ꣳ సుప్రీ ॑తే॒ సుధి॑తే వసు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑
। దే॒వీ జోష్ట్రీ॒ వసు॑ధితీ॒ యయో॑ర॒న్యాఽఘా ద్వేషాꣳ

’సి యూ॒యవ॒దాఽన్యా
వ॑క్ష॒ద్వసు॒ వార్యా॑ణి॒ యజ॑మానాయ వసు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑

। దే॒వీ ఊ॒ర్జాహు॑తీ॒ ఇష॒మూర్జ మ
॑ ॒న్యా వ॑క్ష॒థ్సగ్ధి ॒ꣳ సపీ॑తిమ॒న్యా
నవే॑న॒ పూర్వం॒ దయ॑మానాః॒ స్యామ॑ పురా॒ణేన॒ నవం॒ తామూర్జ ॑మూ॒ర్జాహు॑తీ
ఊ॒ర్జయ॑మానే అధాతాం వసు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతాం॒ యజ॑ । దే॒వా దైవ్యా॒హోతా॑రా॒
నేష్టా ॑రా॒ పోతా॑రా హ॒తాఘ॑శꣳసావాభ॒రద్వ॑సూ వసు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య
వీతాం॒ యజ॑ । దే॒వీస్తి॒స్రస్తి॒స్రో దే॒వీరిడా॒ సర॑స్వతీ॒ భార॑తీ॒ ద్యాం
భార॑త్యాది॒త్యైర॑స్పృక్ష॒థ్ సర॑స్వతీ॒మꣳ రు॒ద్రైర్య॒జ్ఞమా॑వీది॒హైవేడ॑యా॒
వసు॑మత్యా సధ॒మాదం॑ మదేమ వసు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు॒ యజ॑ । దే॒వో
నరా॒శꣳసస్త్రి॑ శీ॒ర్॒షా ష॑డ॒క్షః శ॒తమిదే॑నꣳ శితిపృ॒ష్ఠా ఆద॑ధతి
స॒హస్ర ॑మీం॒ ప్రవ॑హన్తి మి॒త్రావరు॒ణేద॑స్య హో॒త్రమర్హ ॑తో॒ బృహ॒స్పతిః॑
స్తో ॒త్రమ॒శ్వినాఽఽధ్వ॑ర్యవం వసు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑ । దే॒వో
వన॒స్పతి॑ర్వ॒ర్॒షప్రా ॑వా ఘృ॒తని॑ర్ణి ॒గ్ద్యామగ్రే ॒ణాస్పృ॑క్ష॒దాఽన్తరి॑క్షం॒
మధ్యే॑నాప్రాః పృథి॒వీముప॑రేణాదృꣳహీద్వసు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑ ।
దే॒వం బ॒ర్॒హిర్వారి॑తీనాం ని॒ధే ధా॑సి॒ ప్రచ్యు॑తీనా॒మప్ర ॑చ్యుతం నికామ॒ధర॑ణం
పురుస్పా॒ర్॒హం యశ॑స్వదే॒నా బ॒ర్॒హిషా॒ఽన్యా బ॒ర్॒హీగ్ష్య॒భిష్యా॑మ వసు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వేతు॒ యజ॑ । దే॒వో అ॒గ్నిః స్వి॑ష్ట ॒కృథ్సు॒ద్రవి॑ణా మ॒న్ద్రః క॒విః
స॒త్యమ॑న్మాఽఽయ॒జీ హోతా॒ హోతు॑ర్ హోతు॒రాయ॑జీయా॒నగ్నే॒ యాన్దే ॒వానయా॒డ్యాꣳ
అపి॑ప్రే ॒ర్యే తే॑ హో॒త్రే అమ॑థ్సత॒ తాꣳ స॑స॒నుషీ॒ꣳ హోత్రాం᳚ దేవంగ॒మాం
ది॒వి దే॒వేషు॑ య॒జ్ఞమేర॑యే॒మ౨ꣳ స్వి॑ష్ట ॒కృచ్చాగ్నే॒ హోతాఽభూ᳚ర్వసు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య నమోవా॒కే వీహి॒ యజ॑ ॥ ౩। ౬। ౧౩। ౧॥ యజైకం॑ చ ॥ ౧౩॥
౩౫ దే॒వం బ॒ర్॒హిః । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు । దే॒వీర్ద్వారః॑ । వ॒సు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు । దే॒వీ ఉ॒షాసా॒నక్తా᳚ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతామ్ ।
దే॒వీ జోష్ట్రీ᳚ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతామ్ । దే॒వీ ఊ॒ర్జాహు॑తీ । వ॒సు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వీతామ్ ॥ ౩। ౬। ౧౪। ౧॥
౩౬ దే॒వా దైవ్యా॒ హోతా॑రా । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వీతామ్ । దే॒వీస్తి॒స్రస్తి॒స్రో

దే॒వీః । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వియన్తు । దే॒వో నరా॒శꣳసః॑ । వ॒సు॒వనే॑
వసు॒ధేయ॑స్య వేతు । దే॒వో వన॒స్పతిః॑ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు । దే॒వం
బ॒ర్॒హిర్వారి॑తీనామ్ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య వేతు ॥ ౩। ౬। ౧౪। ౨॥
౩౭ దే॒వో అ॒గ్నిః స్వి॑ష్ట ॒కృత్ । సు॒ద్రవి॑ణా మ॒న్ద్రః క॒విః । స॒త్యమ॑న్మాఽఽయ॒జీ
హోతా᳚ । హోతు॑ర్ హోతు॒రాయ॑జీయాన్ । అగ్నే॒యాన్దే ॒వానయా᳚ట్ । యాꣳ అపి॑ప్రేః
। యే తే॑
హో॒త్రే అమ॑థ్సత । తాꣳ స॑స॒నుషీ॒ꣳ హోత్రాం᳚ దేవంగ॒మామ్ । ది॒వి దే॒వేషు॑
య॒జ్ఞమేర॑యే॒మమ్ । స్వి॒ష్ట ॒కృచ్చాగ్నే॒ హోతాఽభూః᳚ । వ॒సు॒వనే॑ వసు॒ధేయ॑స్య
నమోవా॒కే వీహి॑ ॥ ౩। ౬। ౧౪। ౩॥ వీ॒తాం॒ వే॒త్వభూ॒రేకం॑ చ ॥ ౧౪॥
౩౮ అ॒గ్నిమ॒ద్య హోతా॑రమవృణీతా॒యం యజ॑మానః॒ పచ॑న్ప॒క్తీః
పచ॑న్పురో॒డాశం॑ బ॒ధ్నన్ని॑న్ద్రా॒గ్నిభ్యాం॒ ఛాగꣳ
’ సూప॒స్థా అ॒ద్య దే॒వో
వన॒స్పతి॑రభవదిన్ద్రా॒గ్నిభ్యాం॒ ఛాగే॒నాఘ॑స్తాం॒ తం మే॑ద॒స్తః ప్రతి॑
పచ॒తాఽగ్ర ॑భీష్టా ॒మవీ॑వృధేతాం పురో॒డాశే॑న॒ త్వామ॒ద్యర్ష ॑ ఆర్షేయర్షీణాం
నపాదవృణీతా॒యం యజ॑మానో బ॒హుభ్య॒ ఆ సంగ॑తేభ్య ఏ॒ష మే॑ దే॒వేషు॒ వసు॒
వార్యాయ॑క్ష్యత॒ ఇతి॒ తా యా దే॒వా దే॑వ॒దానా॒న్యదు॒స్తాన్య॑స్మా॒ ఆ చ॒ శాస్వా చ॑
గురస్వేషి॒తశ్చ॑ హోత॒రసి॑ భద్ర ॒వాచ్యా॑య॒ ప్రేషి॑తో॒ మాను॑షః సూక్తవా॒కాయ॑
సూ॒క్తా బ్రూ ॑హి ॥ ౩। ౬। ౧౫। ౧॥ అ॒గ్నిమ॒ద్యైకమ్ ॥ ౧౫॥
అ॒ఞ్జన్తి॒ హోతా॑ యక్ష॒థ్సమి॑ద్ధో అ॒ద్యాగ్నిరజై ॒ద్దైవ్యా॑ జు॒షస్వావృ॑త్రహణా
గీ॒ర్భిస్త్వ౨ꣳ హ్యాభ॑రత॒ముపో॑హ॒ యద్దే ॒వం బ॒ర్॒హిః సు॑దే॒వం దే॒వం
బ॒ర్॒హిర॒గ్నిమ॒ద్య పఞ్చ॑దశ ॥ ౧౫॥
అ॒ఞ్జన్త్యు॒పావ॑సృజ॒న్నాన్యా యు॒వత్కర॑ దే॒వమ॒ష్టాత్రి ꣳ
’శత్ ॥ ౩౮॥
అ॒ఞ్జన్తి॑ సూ॒క్తాబ్రూ ॑హి ॥
తృతీయాష్టకే సప్తమః ప్రపాఠకః ౭
అచ్ఛిద్రమ్
౧ సర్వా॒న్॒ వా ఏ॒షో᳚ఽగ్నౌ కామా॒న్ప్రవే॑శయతి । యో᳚ఽగ్నీన॑న్వా॒ధాయ॑
వ్ర ॒తము॒పైతి॑ । స యదని॑ష్ట్వా ప్రయా॒యాత్ । అకా॑మప్రీతా ఏనం॒ కామా॒
నాను॒ప్రయా॑యుః
। అ॒తే॒జా అ॑వీ॒ర్యః॑ స్యాత్ । స జు॑హుయాత్ । తుభ్యం॒ తా అ॑ఙ్గిరస్తమ । విశ్వాః᳚
సుక్షి॒తయః॒ పృథ॑క్ । అగ్నే॒ కామా॑య యేమిర॒ ఇతి॑ । కామా॑నే॒వాస్మి॑న్దధాతి ॥
౩ । ౭। ౧ । ౧ ॥
౨ కామ॑ప్రీతా ఏనం॒ కామా॒ అను॒ ప్రయా᳚న్తి । తే॒జ॒స్వీ వీ॒ర్యా॑వాన్భవతి । సంత॑తి॒ర్వా
ఏ॒షా య॒జ్ఞస్య॑ । యో᳚ఽగ్నీన॑న్వా॒ధాయ॑ వ్ర ॒తము॒పైతి॑ । స యదు॒ద్వాయ॑తి ।
విచ్ఛి॑త్తిరే॒వాస్య॒ సా । తం ప్రాఞ్చ॑ము॒ద్ధృత్య॑ । మన॒సోప॑తిష్ఠేత । మనో॒
వై ప్ర ॒జాప॑తిః । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో య॒జ్ఞః ॥ ౩। ౭। ౧। ౨॥
౩ మనసై॑ ॒వ య॒జ్ఞ ꣳ సంత॑నోతి । భూరిత్యా॑హ । భూ॒తో వై ప్ర ॒జాప॑తిః
। భూతి॑మే॒వోపై తి
॑ । వి వా ఏ॒ష ఇ॑న్ద్రి॒యేణ॑ వీ॒ర్యే॑ణర్ద్ధ్యతే ।
యస్యాహి॑తాగ్నేర॒గ్నిర॑ప॒క్షాయ॑తి । యావ॒చ్ఛమ్య॑యా ప్ర ॒విధ్యే᳚త్ । యది॒
తావ॑దప॒క్షాయే᳚త్ । తꣳ సంభ॑రేత్ । ఇ॒దం త॒ ఏకం॑ ప॒ర ఉ॑త॒ ఏక᳚మ్ ॥
౩ । ౭। ౧ । ౩ ॥
౪ తృ॒తీయే॑న॒ జ్యోతి॑షా॒ సంవి॑శస్వ । సం॒వేశ॑నస్త॒నువై ॒ చారు॑రేధి । ప్రి ॒యే
దే॒వానాం᳚ పర॒మే జ॒నిత్ర ॒ ఇతి॑ । బ్రహ్మ॑ణై ॒వైన॒ꣳ సంభ॑రతి । సైవ
తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః । యది॑ పరస్త॒రామ॑ప॒క్షాయే᳚త్ । అ॒ను॒ ప్ర ॒యాయావ॑స్యేత్ ।
సో ఏ॒వ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః । ఓష॑ధీ॒ర్వా ఏ॒తస్య॑ ప॒శూన్పయః॒ ప్రవి॑శతి ।
యస్య॑ హ॒విషే॑ వ॒థ్సా అ॒పాకృ॑తా॒ ధయ॑న్తి ॥ ౩। ౭। ౧। ౪॥
౫ తాన్, యద్దు ॒హ్యాత్ । యా॒తయా᳚మ్నా హ॒విషా॑ యజేత । యన్న దు॒హ్యాత్ ।
య॒జ్ఞ ॒ప॒రుర॒న్తరి॑యాత్ । వా॒య॒వ్యాం᳚ యవా॒గూం నిర్వ॑పేత్ । వా॒యుర్వై పయ॑సః
ప్రదాపయి॒తా । స ఏ॒వాస్మై॒ పయః॒ ప్రదా॑పయతి । పయో॒ వా ఓష॑ధయః । పయః॒
పయః॑ । పయసై॑ ॒వాస్మై॒ పయోఽవ॑రున్ధే ॥ ౩। ౭। ౧। ౫॥
౬ అథోత్త॑రస్మై హ॒విషే॑ వ॒థ్సాన॒పాకు॑ర్యాత్ । సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః ।

అ॒న్య॒త॒రాన్, వా ఏ॒ష దే॒వాన్భా॑గ॒ధేయే॑న॒ వ్య॑ర్ధయతి । యే యజ॑మానస్య
సా॒యం గృ॒హమా॒గచ్ఛ॑న్తి । యస్య॑ సాయం దు॒గ్ధ ꣳ హ॒విరార్తి॑మా॒ర్ఛతి॑
। ఇన్ద్రా॑య వ్రీ హీన్ని
॒ ॒రుప్యోప॑వసేత్ । పయో॒ వా ఓష॑ధయః । పయ॑ ఏ॒వారభ్య॑
గృహీ॒త్వోప॑వసతి । యత్ప్రా॒తః స్యాత్ । తచ్ఛృ॒తం కు॑ర్యాత్ ॥ ౩। ౭। ౧। ౬॥
౭ అథేత॑ర ఐ॒న్ద్రః పు॑రో॒డాశః॑ స్యాత్ । ఇ॒న్ద్రి॒యే ఏ॒వాస్మై॑ స॒మీచీ॑ దధాతి
। పయో॒ వా ఓష॑ధయః । పయః॒ పయః॑ । పయసై॑ వాస్మై
॒ ॒ పయోఽవ॑రున్ధే ।
అథోత్త॑రస్మై హ॒విషే॑ వ॒థ్సాన॒పాకు॑ర్యాత్ । సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః ।
ఉ॒భయా॒న్, వా ఏ॒ష దే॒వాన్భా॑గ॒ధేయే॑న॒ వ్య॑ర్ధయతి । యే యజ॑మానస్య సా॒యం
చ॑ ప్రా తశ్చ
॒ ॑ గృ॒హమా॒గచ్ఛ॑న్తి । యస్యో॒భయꣳ
’ హ॒విరార్తి॑మా॒ర్ఛతి॑
॥ ౩ । ౭। ౧ । ౭॥
౮ ఐ॒న్ద్రం పఞ్చ॑శరావమోద॒నం నిర్వ॑పేత్ । అ॒గ్నిం దే॒వతా॑నాం ప్రథ॒మం య॑జేత్ ।
అ॒గ్నిము॑ఖా ఏ॒వ దే॒వతాః᳚ ప్రీణాతి । అ॒గ్నిం వా అన్వ॒న్యా దే॒వతాః᳚ । ఇన్ద్ర॒మన్వ॒న్యాః
। తా ఏ॒వోభయీః᳚ ప్రీణాతి । పయో॒ వా ఓష॑ధయః । పయః॒ పయః॑ । పయసై॑ వాస్మై
॒ ॒
పయోఽవ॑రున్ధే । అథోత్త॑రస్మై హ॒విషే॑ వ॒థ్సాన॒పాకు॑ర్యాత్ ॥ ౩। ౭। ౧। ౮॥
౯ సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః । అ॒ర్ధో వా ఏ॒తస్య॑ య॒జ్ఞస్య॑ మీయతే । యస్య॒
వ్రత్యేఽహ॒న్పత్న్య॑నాలమ్భు॒కా భవ॑తి । తామ॑ప॒రుధ్య॑ యజేత । సర్వే॑ణై ॒వ
య॒జ్ఞేన॑ యజతే । తామి॒ష్ట్వోప॑హ్వయేత । అమూ॒హమ॑స్మి । సా త్వమ్ । ద్యౌర॒హమ్
।
పృ॒థి॒వీ త్వమ్ । సామా॒హమ్ । ఋక్త్వమ్ । తావేహి॒ సంభ॑వావ । స॒హ రేతో॑ దధావహై
।
పు॒ꣳసే పు॒త్రాయ॒ వేత్తవై॑ । రా॒యస్పోషా॑య సుప్రజా॒స్త్వాయ॑ సు॒వీర్యా॒యేతి॑ ।
అ॒ర్ధ ఏ॒వైనా॒ముప॑హ్వయతే । సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః ॥ ౩। ౭। ౧। ౯॥ ద॒ధా॒తి॒
య॒జ్ఞ ఉ॑త॒ ఏకం॒ ధయ॑న్తి రున్ధే కుర్యాదా॒ర్ఛత్యపాకు॑ర్యాత్పృథి॒వీ త్వమ॒ష్టౌ
చ॑ ॥ ౧॥ సర్వా॒న్॒ వి వై యది॑ పరస్త॒రామోష॑ధీరన్యత॒రాను॒భయా॑న॒ర్ధో వై ॥
౧౦ యద్విష్ష ॑ణ్ణేన జుహు॒యాత్ । అప్ర ॑జా అప॒శుర్యజ॑మానః స్యాత్ । యదనా॑యతనే

ని॒నయే᳚త్
। అ॒నా॒య॒త॒నః స్యా᳚త్ । ప్రా ॒జా॒ప॒త్యయ॒ర్చా వ॑ల్మీకవ॒పాయా॒మవ॑నయేత్ ।
ప్రా ॒జా॒ప॒త్యో వై వ॒ల్మీకః॑ । యజ్ఞః
॒ ప్ర జాప
॒ తిః
॑ । ప్ర జాప
॒ తావే
॑ వ ॒ యజ్ఞం
॒
ప్రతి॑ష్ఠాపయతి । భూరిత్యా॑హ । భూ॒తో వై ప్ర ॒జాప॑తిః ॥ ౩। ౭। ౨। ౧॥
౧౧ భూతి॑మే॒వోపై ॑తి । తత్కృ॒త్వా । అ॒న్యాం దు॒గ్ధ్వా పున॑ర్హోత॒వ్య᳚మ్
। సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః । యత్కీ॒టావ॑పన్నేన జుహు॒యాత్ । అప్ర జా
॑
అప॒శుర్యజ॑మానః స్యాత్ । యదనా॑యతనే ని॒నయే᳚త్ । అ॒నా॒య॒త॒నః స్యా᳚త్ ।
మ॒ధ్య॒మేన॑ ప॒ర్ణేన॑ ద్యావాపృథి॒వ్య॑య॒ర్చాఽన్తః॑పరి॒ధి నిన॑యేత్ ।
ద్యావా॑పృథి॒వ్యోరే॒వైన॒త్ప్రతి॑ష్ఠాపయతి ॥ ౩। ౭। ౨। ౨॥
౧౨ తత్కృ॒త్వా । అ॒న్యాం దు॒గ్ధ్వా పున॑ర్హోత॒వ్య᳚మ్ । సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః ।
యదవ॑ వృష్టేన జుహు॒యాత్ । అప॑రూపమస్యా॒త్మఞ్జా ॑యేత । కి॒లాసో॑ వా॒ స్యాద॑ర్శ॒సో
వా᳚ । యత్ప్రత్యే॒యాత్ । య॒జ్ఞం విచ్ఛి॑న్ద్యాత్ । స జు॑హుయాత్ । మి॒త్రో
జనా᳚న్కల్పయతి
ప్రజా॒నన్ ॥ ౩। ౭। ౨। ౩॥
౧౩ మి॒త్రో దా॑ధార పృథి॒వీము॒త ద్యామ్ । మి॒త్రః కృ॒ష్టీరని॑మిషా॒ఽభిచ॑ష్టే
। స॒త్యాయ॑ హ॒వ్యం ఘృ॒తవ॑జ్జుహో॒తేతి॑ । మి॒త్రేణై వైన
॒ ॑త్కల్పయతి ।
తత్కృ॒త్వా । అ॒న్యాం దు॒గ్ధ్వా పున॑ర్హోత॒వ్య᳚మ్ । సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః ।
యత్పూర్వ॑స్యా॒మాహు॑త్యాꣳ హు॒తాయా॒ముత్త॒రాఽఽహు॑తిః॒ స్కన్దే ᳚త్ । ద్వి॒పాద్భిః॑
ప॒శుభి॒ర్యజ॑మానో॒ వ్యృ॑ద్ధ్యేత । యదుత్త॑రయా॒ఽభిజు॑హు॒యాత్ ॥ ౩। ౭। ౨। ౪॥
౧౪ చతు॑ష్పాద్భిః ప॒శుభి॒ర్యజ॑మానో॒ వ్యృ॑ద్ధ్యేత । యత్ర ॒ వేత్థ ॑ వనస్పతే
దే॒వానాం॒ గుహ్యా॒ నామా॑ని । తత్ర ॑ హ॒వ్యాని॑ గామ॒యేతి॑ వానస్ప॒త్యయ॒ర్చా
స॒మిధ॑మా॒ధాయ॑ । తూ॒ష్ణీమే॒వ పున॑ర్జుహుయాత్ । వన॒స్పతినై॑ ॒వ య॒జ్ఞస్యార్తాం॒
చానా᳚ర్తాం॒ చాహు॑తీ॒ విదా॑ధార । తత్కృ॒త్వా । అ॒న్యాం దు॒గ్ధ్వా పున॑ర్హోత॒వ్య᳚మ్ ।
సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః । యత్పు॒రా ప్ర ॑యా॒జేభ్యః॒ ప్రాఙఙ్గా ॑రః॒ స్కన్దే ᳚త్ ।
అ॒ధ్వ॒ర్యవే॑ చ॒ యజ॑మానాయ॒ చాకగ్గ్ ॑ స్యాత్ ॥ ౩। ౭। ౨। ౫॥

౧౫ యద్ద ॑క్షి॒ణా । బ్ర ॒హ్మణే॑ చ॒ యజ॑మానాయ॒ చాకగ్గ్ ॑ స్యాత్ । యత్ప్ర॒త్యక్ ।
హోత్రే ॑ చ॒ పత్ని॑యై చ॒ యజ॑మానాయ॒ చాకగ్గ్ ॑ స్యాత్ । యదుదఙ్ఙ్ ॑ । అ॒గ్నీధే॑
చ ప॒శుభ్య॑శ్చ॒ యజ॑మానాయ॒ చాకగ్గ్ ॑ స్యాత్ । యద॑భిజుహు॒యాత్ । రు॒ద్రో ᳚ఽస్య
ప॒శూన్ ఘాతు॑కః స్యాత్ । యన్నాభి॑జుహు॒యాత్ । అశా᳚న్తః॒ ప్రహ్రి ॑యేత ॥ ౩। ౭। ౨।
౬॥
౧౬ స్రు ॒వస్య॒ బుధ్నే॑నాభి॒నిద॑ధ్యాత్ । మా త॑మో॒ మా య॒జ్ఞస్త॑మ॒న్మా యజ॑మానస్తమత్
। నమ॑స్తే అస్త్వాయ॒తే । నమో॑ రుద్ర పరాయ॒తే । నమో॒ యత్ర ॑ ని॒షీద॑సి । అ॒ముం మా
హిꣳ
’సీర॒ముం మా హిꣳ
’సీ॒రితి॒ యేన॒ స్కన్దే ᳚త్ । తం ప్రహ॑రేత్ । స॒హస్ర ॑శ‍ృఙ్గో
వృష॒భో జా॒తవే॑దాః । స్తోమ॑పృష్ఠో ఘృ॒తవా᳚న్థ్సు॒ప్రతీ॑కః । మా నో॑
హాసీన్మేత్థి ॒తో నేత్త్వా॒ జహా॑మ । గో॒పో॒షం నో॑ వీరపో॒షం చ॑ య॒చ్ఛేతి॑
। బ్రహ్మ॑ణై వైనం
॒ ॒ ప్రహ॑రతి । సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తిః ॥ ౩। ౭। ౨। ౭॥
వై ప్ర ॒జాప॑తిః స్థాపయతి ప్రజా॒నన్న॒భి జు॑హు॒యాథ్స్యా᳚ద్ధ్రియేత॒ జహా॑మ॒
త్రీణి॑ చ ॥ ౨॥ యద్విష్ష ॑ణ్ణేన ప్రాజాప॒త్యయా॒ యత్కీ॒టా మ॑ధ్య॒మేన॒
యదవ॑వృష్టేన॒ యత్పూర్వ॑స్యాం॒ యత్పు॒రా ప్ర ॑యా॒జేభ్యః॒ ప్రాఙఙ్గా ॑రో॒
యద్ద ॑క్షి॒ణా యత్ప్ర॒త్యగ్యదుద॒ఙ్దశ॑ ॥
౧౭ వి వా ఏ॒ష ఇ॑న్ద్రి॒యేణ॑ వీ॒ర్యే॑ణర్ద్ధ్యతే । యస్యాహి॑తాగ్నేర॒గ్నిర్మ॒థ్యమా॑నో॒
న జాయ॑తే । యత్రా ॒న్యం పశ్యే᳚త్ । తత॑ ఆ॒హృత్య॑ హోత॒వ్య᳚మ్ । అ॒గ్నావే॒వాస్యా᳚గ్ని
హో॒త్ర ꣳ హు॒తం భ॑వతి । యద్య॒న్యం న వి॒న్దేత్ । అ॒జాయాꣳ
’ హోత॒వ్య᳚మ్ ।
ఆ॒గ్నే॒యీ వా ఏ॒షా । యద॒జా । అ॒గ్నావే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం భ॑వతి ॥ ౩। ౭।

౩। ౧॥
౧౮ అ॒జస్య॒ తు నాశ్నీ॑యాత్ । యద॒జస్యా᳚శ్నీ॒యాత్ । యామే॒వాగ్నావాహు॑తిం
జుహు॒యాత్ ।
తామ॑ద్యాత్ । తస్మా॑ద॒జస్య॒ నాశ్య᳚మ్ । యద్య॒జాం న వి॒న్దేత్ । బ్రా ॒హ్మ॒ణస్య॒
దక్షి॑ణే॒ హస్తే॑ హోత॒వ్య᳚మ్ । ఏ॒ష వా అ॒గ్నిర్వై᳚శ్వాన॒రః । యద్బ్రా᳚హ్మ॒ణః ।
అ॒గ్నావే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం భ॑వతి ॥ ౩। ౭। ౩। ౨॥

౧౯ బ్రా ॒హ్మ॒ణం తు వ॑స॒త్యై॑ నాప॑రున్ధ్యాత్ । యద్బ్రా᳚హ్మ॒ణం వ॑స॒త్యా అ॑పరు॒న్ధ్యాత్ ।
యస్మి॑న్నే॒వాగ్నావాహు॑తిం జుహు॒యాత్ । తం భా॑గ॒ధేయే॑న॒ వ్య॑ర్ధయేత్ ।
తస్మా᳚ద్బ్రాహ్మ॒ణో
వ॑స॒త్యై॑ నాప॒రుధ్యః॑ । యది॑ బ్రాహ్మ॒ణం న వి॒న్దేత్ । ద॒ర్భ॒స్త॒మ్బే
హో॑త॒వ్య᳚మ్ । అ॒గ్ని॒వాన్, వై ద॑ర్భస్త॒మ్బః । అ॒గ్నావే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం
భ॑వతి । ద॒ర్భాగ్స్తు నాధ్యా॑సీత ॥
౨౦ యద్ద ॒ర్భాన॒ధ్యాసీ॑త । యామే॒వాగ్నావాహు॑తిం జుహు॒యాత్ । తామధ్యా॑సీత ।
తస్మా᳚ద్ద ॒ర్భా
నాధ్యా॑సిత॒వ్యాః᳚ । యది॑ ద॒ర్భాన్న వి॒న్దేత్ । అ॒ప్సు హో॑త॒వ్య᳚మ్ । ఆపో॒ వై
సర్వా॑ దే॒వతాః᳚ । దే॒వతా᳚స్వే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం భ॑వతి । ఆప॒స్తు న
పరి॑చక్షీత । యదాపః॑ పరి॒చక్షీ॑త ॥ ౩। ౭। ౩। ౪॥
౨౧ యామే॒వాప్స్వాహు॑తిం జుహు॒యాత్ । తాం పరి॑చక్షీత । తస్మా॒దాపో॒ న ప॑రి॒చక్ష్యాః᳚
। మేధ్యా॑ చ॒ వా ఏ॒తస్యా॑మే॒ధ్యా చ॑ త॒నువౌ॒ సꣳసృ॑జ్యేతే ।
యస్యాహి॑తాగ్నేర॒న్యైర॒గ్నిభి॑ర॒గ్నయః॑ సꣳసృ॒జ్యన్తే᳚ । అ॒గ్నయే॒ వివి॑చయే
పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర్వ॑పేత్ । మేధ్యాం᳚ చై ॒వాస్యా॑మే॒ధ్యాం చ॑ త॒నువౌ॒
వ్యావ॑ర్తయతి । అ॒గ్నయే᳚ వ్ర ॒తప॑తయే పురో॒డాశ॑మ॒ష్టాక॑పాలం॒ నిర్వ॑పేత్
। అ॒గ్నిమే॒వ వ్ర తప
॒ ॑తి॒గ్గ్ ॒ స్వేన॑ భాగ॒ధేయే॒నోప॑ధావతి । స ఏ॒వైనం॑
వ్ర ॒తమాల॑మ్భయతి ॥ ౩। ౭। ౩। ౫॥
౨౨ గర్భ॒గ్గ్ ॒ స్రవ॑న్తమగ॒దమ॑కః । అ॒గ్నిరిన్ద్ర॒స్త్వష్టా ॒ బృహ॒స్పతిః॑ ।
పృ॒థి॒వ్యామవ॑చుశ్చోతై ॒తత్ । నాభిప్రాప్నో॑తి॒ నిరృ॑తిం పరా॒చైః । రేతో॒ వా
ఏ॒తద్వాజి॑న॒మాహి॑తాగ్నేః । యద॑గ్నిహో॒త్రమ్ । తద్యథ్స్రవే᳚త్ । రేతో᳚ఽస్య॒ వాజి॑న౨ꣳ
స్రవేత్ । గర్భ॒గ్గ్ ॒ స్రవ॑న్తమగ॒దమ॑క॒రిత్యా॑హ । రేత॑ ఏ॒వాస్మి॒న్వాజి॑నం దధాతి
॥ ౩ । ౭। ౩ । ౬॥
౨౩ అ॒గ్నిరిత్యా॑హ । అ॒గ్నిర్వై రే॑తో॒ధాః । రేత॑ ఏ॒వ తద్ద ॑ధాతి । ఇన్ద్ర॒
ఇత్యా॑హ । ఇ॒న్ద్రి॒యమే॒వాస్మి॑న్దధాతి । త్వష్టేత్యా॑హ । త్వష్టా ॒ వై ప॑శూ॒నాం

మి॑థు॒నానాꣳ
’ రూప॒కృత్ । రూ॒పమే॒వ ప॒శుషు॑ దధాతి । బృహ॒స్పతి॒రిత్యా॑హ
। బ్రహ్మ॒ వై దే॒వానాం॒ బృహ॒స్పతిః॑ । బ్రహ్మ॑ణై వాస్మై

॒ ᳚ ప్ర జాః
॒ ప్రజ॑నయతి
। పృ॒థి॒వ్యామవ॑చుశ్చోతై తదిత్యా
॒ ॑హ । అ॒స్యామే॒వైన॒త్ప్రతి॑ష్ఠాపయతి ।
నాభి ప్రాప్నో॑తి॒ నిరృ॑తిం పరా॒చైరిత్యా॑హ । రక్ష॑సా॒మప॑హత్యై ॥ ౩। ౭। ౩। ౭॥
అ॒జాఽగ్నావే॒వాస్యా᳚గ్నిహో॒త్ర ꣳ హు॒తం భ॑వతి భవత్యాసీత పరి॒చక్షీ॑త
లమ్భయతి దధాతి దే॒వానాం॒ బృహ॒స్పతిః॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౩॥ వి వై యద్య॒న్యమ॒జాయాం᳚
బ్రాహ్మ॒ణస్య॑ దర్భస్త॒మ్బే᳚ఽఫ్సు హో॑త॒వ్య᳚మ్ ॥
౨౪ యాః పు॒రస్తా ᳚త్ప్ర॒స్రవ॑న్తి । ఉ॒పరి॑ష్టాథ్స॒ర్వత॑శ్చ॒ యాః । తాభీ॑ ర॒శ్మి
ప॑విత్రాభిః । శ్ర ॒ద్ధాం య॒జ్ఞమార॑భే । దేవా॑ గాతువిదః । గా॒తుం య॒జ్ఞాయ॑ విన్దత
। మన॑స॒స్పతి॑నా దే॒వేన॑ । వాతా᳚ద్య॒జ్ఞః ప్రయు॑జ్యతామ్ । తృ॒తీయ॑స్యై ది॒వః ।
గా॒య॒త్రి ॒యా సోమ॒ ఆభృ॑తః ॥
౨౫ సో॒మ॒పీ॒థాయ॒ సంన॑యితుమ్ । వక॑ల॒మన్త॑ర॒మాద॑దే । ఆపో॑ దేవీః శు॒ద్ధాః
స్థ ॑ । ఇ॒మా పాత్రా ॑ణి శున్ధత । ఉ॒పా॒త॒ఙ్క్యా॑య దే॒వానా᳚మ్ । ప॒ర్ణ ॒వ॒ల్కము॒త
శు॑న్ధత । పయో॑ గృ॒హేషు॒ పయో॑ అఘ్ని॒యాసు॑ । పయో॑ వ॒థ్సేషు॒ పయ॒ ఇన్ద్రా॑య
హ॒విషే᳚ ధ్రియస్వ । గా॒య॒త్రీ ప॑ర్ణవ॒ల్కేన॑ । పయః॒ సోమం॑ కరోత్వి॒మమ్ ॥ ౩। ౭। ౪।
౨॥
౨౬ అ॒గ్నిం గృ॑హ్ణామి సు॒రథం॒ యో మ॑యో॒భూః । య ఉ॒ద్యన్త॑మా॒రోహ॑తి॒
సూర్య॒మహ్నే᳚ । ఆ॒ది॒త్యం జ్యోతి॑షాం॒ జ్యోతి॑రుత్త॒మమ్ । శ్వో య॒జ్ఞాయ॑ రమతాం
దే॒వతా᳚భ్యః । వసూ᳚న్రు ॒ద్రానా॑ది॒త్యాన్ । ఇన్ద్రే॑ణ స॒హ దే॒వతాః᳚ । తాః పూర్వః॒
పరి॑గృహ్ణామి । స్వ ఆ॒యత॑నే మనీ॒షయా᳚ । ఇ॒మామూర్జం॑ పఞ్చద॒శీం యే ప్రవి॑ష్టాః
॒
। తాన్దే వాన్పరి॑గృహ్ణామి॒ పూర్వః॑ ॥ ౩। ౭। ౪। ౩॥
౨౭ అ॒గ్నిర్హ ॑వ్య॒వాడి॒హ తానావ॑హతు । పౌ॒ర్ణ ॒మా॒సꣳ హ॒విరి॒దమే॑షాం॒
మయి॑ । ఆ॒మా॒వా॒స్యꣳ
’ హ॒విరి॒దమే॑షాం॒ మయి॑ । అ॒న్త॒రాఽగ్నీ ప॒శవః॑ ।
దే॒వ॒స॒ꣳసద॒మాగ॑మన్ । తాన్పూర్వః॒ పరి॑గృహ్ణామి । స్వ ఆ॒యత॑నే మనీ॒షయా᳚
। ఇ॒హ ప్ర జా
॒ వి॒శ్వరూ॑పా రమన్తామ్ । అ॒గ్నిం గృ॒హప॑తిమ॒భిసం॒వసా॑నాః । తాః
పూర్వః॒ పరి॑గృహ్ణామి ॥ ౩। ౭। ౪। ౪॥
౨౮ స్వ ఆ॒యత॑నే మనీ॒షయా᳚ । ఇ॒హ ప॒శవో॑ వి॒శ్వరూ॑పా రమన్తామ్ । అ॒గ్నిం
గృ॒హప॑తిమ॒భి సం॒వసా॑నాః । తాన్పూర్వః॒ పరి॑గృహ్ణామి । స్వ ఆ॒యత॑నే మనీ॒షయా᳚
। అ॒యం పి॑తృ॒ణామ॒గ్నిః । అవా᳚డ్ఢ వ్యా
॒ పి॒తృభ్య॒ ఆ । తం పూర్వః॒ పరి॑గృహ్ణామి ।
అవి॑షం నః పి॒తుం క॑రత్ । అజ॑స్రం॒ త్వాꣳ స॑భాపా॒లాః ॥ ౩। ౭। ౪। ౫॥
౨౯ వి॒జ॒యభా॑గ॒ꣳ సమి॑న్ధతామ్ । అగ్నే॑ దీ॒దాయ॑ మే సభ్య । విజి॑త్యై
శ॒రదః॑ శ॒తమ్ । అన్న॑మావస॒థీయ᳚మ్ । అ॒భిహ॑రాణి శ॒రదః॑ శ॒తమ్ ।
ఆ॒వ॒స॒థే శ్రియం॒ మన్త్ర ᳚మ్ । అహి॑ర్బు॒ధ్నియో॒ నియ॑చ్ఛతు । ఇ॒దమ॒హమ॒గ్ని
జ్యే᳚ష్ఠేభ్యః । వసు॑భ్యో య॒జ్ఞం ప్రబ్ర ॑వీమి । ఇ॒దమ॒హమిన్ద్ర॑జ్యేష్ఠేభ్యః ॥ ౩। ౭। ౪। ౬॥
౩౦ రు॒ద్రేభ్యో॑ య॒జ్ఞం ప్రబ్ర ॑వీమి । ఇ॒దమ॒హం వరు॑ణజ్యేష్ఠేభ్యః । ఆ॒ది॒త్యేభ్యో॑
య॒జ్ఞం ప్రబ్ర ॑వీమి । పయ॑స్వతీ॒రోష॑ధయః । పయ॑స్వద్వీ॒రుధాం॒ పయః॑ ।
అ॒పాం పయ॑సో॒ యత్పయః॑ । తేన॒ మామి॑న్ద్ర॒ సꣳసృ॑జ । అగ్నే᳚ వ్రతపతే వ్ర ॒తం
చ॑రిష్యామి । తచ్ఛ॑కేయం॒ తన్మే॑ రాధ్యతామ్ । వాయో᳚ వ్రతపత॒ ఆది॑త్య వ్రతపతే ॥
౩। ౭। ౪। ౭॥
౩౧ వ్ర ॒తానాం᳚ వ్రతపతే వ్ర ॒తం చ॑రిష్యామి । తచ్ఛ॑కేయం॒ తన్మే॑ రాధ్యతామ్ । ఇ॒మాం
ప్రాచీ॒ముదీ॑చీమ్ । ఇష॒మూర్జ ॑మ॒భి స౨ꣳస్కృ॑తామ్ । బ॒హు॒ప॒ర్ణామశు॑ష్కాగ్రామ్ ।
హరా॑మి పశు॒పామ॒హమ్ । యత్కృష్ణో ॑ రూ॒పం కృ॒త్వా । ప్రావి॑శ॒స్త్వం వన॒స్పతీన్॑
। తత॒స్త్వామే॑కవిꣳశతి॒ధా । సంభ॑రామి సుసం॒భృతా᳚ ॥ ౩। ౭। ౪। ౮॥
౩౨ త్రీన్ప॑రి॒ధీగ్స్తి ॒స్రః స॒మిధః॑ । య॒జ్ఞాయు॑రనుసంచ॒రాన్ । ఉ॒ప॒వే॒షం
మేక్ష॑ణం॒ ధృష్టి ᳚మ్ । సంభ॑రామి సుసం॒భృతా᳚ । యా జా॒తా ఓష॑ధయః ।
దే॒వేభ్య॑స్త్రియు॒గం పు॒రా । తాసాం॒ పర్వ॑ రాధ్యాసమ్ । ప॒రి॒స్త॒రమా॒హరన్॑ ।
అ॒పాం మేధ్యం॑ య॒జ్ఞియ᳚మ్ । సదే॑వꣳ శి॒వమ॑స్తు మే ॥ ౩। ౭। ౪। ౯॥
౩౩ ఆ॒చ్ఛే॒త్తా వో॒ మా రి॑షమ్ । జీవా॑ని శ॒రదః॑ శ॒తమ్ । అప॑రిమితానాం॒
పరి॑మితాః । సంన॑హ్యే సుకృ॒తాయ॒ కమ్ । ఏనో॒ మా నిగాం᳚ కత॒మచ్చ॒నాహమ్ ।
పున॑రు॒త్థాయ॑ బహు॒లా భ॑వన్తు । స॒కృ॒దా॒చ్ఛి॒న్నం బ॒ర్॒హిరూర్ణా ॑మృదు ।

స్యో॒నం పి॒తృభ్య॑స్త్వా భరామ్య॒హమ్ । అ॒స్మిన్థ్సీ॑దన్తు మే పి॒తరః॑ సో॒మ్యాః ।
పి॒తా॒మ॒హాః ప్రపి॑తామహాశ్చాను॒గైః స॒హ ॥ ౩। ౭। ౪। ౧౦॥
౩౪ త్రి ॒వృత్ప॑లా॒శే ద॒ర్భః । ఇయా᳚న్ప్రాదే॒శసం॑మితః । య॒జ్ఞే ప॒విత్రం॒
పోతృ॑తమమ్ । పయో॑ హ॒వ్యం క॑రోతు మే । ఇ॒మౌ ప్రా ॑ణాపా॒నౌ । య॒జ్ఞస్యాఙ్గా ॑ని
సర్వ॒శః । ఆ॒ప్యా॒యయ॑న్తౌ ॒ సంచ॑రతామ్ । ప॒విత్రే ॑ హవ్య॒శోధ॑నే । ప॒విత్రే ᳚
స్థో వైష్ణ ॒వీ । వా॒యుర్వాం॒ మన॑సా పునాతు ॥ ౩। ౭। ౪। ౧౧॥
౩౫ అ॒యం ప్రా ॒ణశ్చా॑పా॒నశ్చ॑ । యజ॑మాన॒మపి॑గచ్ఛతామ్ । య॒జ్ఞే హ్యభూ॑తాం॒
పోతా॑రౌ । ప॒విత్రే ॑ హవ్య॒శోధ॑నే । త్వయా॒ వేదిం॑ వివిదుః పృథి॒వీమ్ । త్వయా॑
య॒జ్ఞో జా॑యతే విశ్వ॒దానిః॑ । అచ్ఛి॑ద్రం య॒జ్ఞమన్వే॑షి వి॒ద్వాన్ । త్వయా॒
హోతా॒ సంత॑నోత్యర్ధమా॒సాన్ । త్ర ॒యస్త్రి॒ ॒ꣳశో॑ఽసి॒ తన్తూ ॑నామ్ । ప॒విత్రే ॑ణ
స॒హాగ॑హి ॥ ౩। ౭। ౪। ౧౨॥
౩౬ శి॒వేయꣳ రజ్జు ॑రభి॒ధానీ᳚ । అ॒ఘ్ని॒యాముప॑సేవతామ్ । అప్ర ॑స్ర ꣳసాయ
య॒జ్ఞస్య॑ । ఉ॒ఖే ఉప॑దధామ్య॒హమ్ । ప॒శుభిః॒ సంనీ॑తం బిభృతామ్ । ఇన్ద్రా॑య
శ‍ృ॒తం దధి॑ । ఉ॒ప॒వే॒షో॑ఽసి య॒జ్ఞాయ॑ । త్వాం ప॑రివే॒షమ॑ధారయన్ ।
ఇన్ద్రా॑య హ॒విః కృ॒ణ్వన్తః॑ । శి॒వః శ॒గ్మో భ॑వాసి నః ॥ ౩। ౭। ౪। ౧౩॥
౩౭ అమృ॑న్మయం దేవపా॒త్రమ్ । య॒జ్ఞస్యాయు॑షి॒ ప్రయు॑జ్యతామ్ । తి॒రః॒ప॒వి॒త్రమతి॑
నీతాః । ఆపో॑ ధారయ॒ మాఽతి॑గుః । దే॒వేన॑ సవి॒త్రోత్పూ॑తాః । వసోః॒ సూర్య॑స్య
ర॒శ్మిభిః॑ । గాం దో॑హ పవి॒త్రే రజ్జు ᳚మ్ । సర్వా॒ పాత్రా ॑ణి శున్ధత । ఏ॒తా ఆచ॑రన్తి॒
మధు॑మ॒ద్దుహా॑నాః । ప్ర ॒జావ॑తీర్య॒శసో॑ వి॒శ్వరూ॑పాః ॥ ౩। ౭। ౪। ౧౪॥
౩౮ బ॒హ్వీర్భవ॑న్తీ॒రుప॒జాయ॑మానాః । ఇ॒హ వ॒ ఇన్ద్రో॑ రమయతు గావః । పూ॒షా స్థ ॑
। అ॒య॒క్ష్మా వః॑ ప్ర జయా
॒ ॒ సꣳసృ॑జామి । రా॒యస్పోషే॑ణ బహు॒లా భవ॑న్తీః
। ఊర్జం॒ పయః॒ పిన్వ॑మానా ఘృ॒తం చ॑ । జీ॒వో జీవ॑న్తీ॒రుప॑ వః సదేయమ్ ।
ద్యౌశ్చే॒మం య॒జ్ఞం పృ॑థి॒వీ చ॒ సందు॑హాతామ్ । ధా॒తా సోమే॑న స॒హ వాతే॑న
వా॒యుః । యజ॑మానాయ॒ ద్రవి॑ణం దధాతు ॥ ౩। ౭। ౪। ౧౫॥
౩౯ ఉథ్సం॑ దుహన్తి క॒లశం॒ చతు॑ర్బిలమ్ । ఇడాం᳚ దే॒వీం మధు॑మతీꣳ సువ॒ర్విద᳚మ్

। తది॑న్ద్రా॒గ్నీ జి॑న్వతꣳ సూ॒నృతా॑వత్ । తద్యజ॑మానమమృత॒త్వే ద॑ధాతు ।
కామ॑ధుక్షః॒ ప్ర ణో᳚ బ్రూహి । ఇన్ద్రా॑య హ॒విరి॑న్ద్రి॒యమ్ । అ॒మూం యస్యాం᳚ దే॒వానా᳚మ్
।
మ॒ను॒ష్యా॑ణాం॒ పయో॑ హి॒తమ్ । బ॒హు దు॒గ్ధీన్ద్రా॑య దే॒వేభ్యః॑ । హ॒వ్యమాప్యా॑యతాం॒
పునః॑ ॥ ౩। ౭। ౪। ౧౬॥
౪౦ వ॒థ్సేభ్యో॑ మను॒ష్యే᳚భ్యః । పు॒న॒ర్దో ॒హాయ॑ కల్పతామ్ । య॒జ్ఞస్య॒ సంత॑తిరసి ।
య॒జ్ఞస్య॑ త్వా॒ సంత॑తి॒మను॒ సంత॑నోమి । అద॑స్తమసి॒ విష్ణ ॑వే త్వా । య॒జ్ఞాయాపి॑
దధామ్య॒హమ్ । అ॒ద్భిరరి॑క్తేన॒ పాత్రే ॑ణ । యాః పూ॒తాః ప॑రి॒శేర॑తే । అ॒యం పయః॒
సోమం॑ కృ॒త్వా । స్వాం యోని॒మపి॑గచ్ఛతు ॥ ౩। ౭। ౪। ౧౭॥
౪౧ ప॒ర్ణ ॒వ॒ల్కః ప॒విత్ర ᳚మ్ । సౌ॒మ్యః సోమా॒ద్ధి నిర్మి॑తః । ఇ॒మౌ ప॒ర్ణం చ॑
ద॒ర్భం చ॑ । దే॒వానాꣳ
’ హవ్య॒శోధ॑నౌ । ప్రా ॒త॒ర్వే॒షాయ॑ గోపాయ । విష్ణో ॑
హ॒వ్యꣳ హి రక్ష॑సి । ఉ॒భావ॒గ్నీ ఉ॑పస్తృణ॒తే । దే॒వతా॒ ఉప॑వసన్తు మే

। అ॒హం గ్రా మ్యానుప
॒ ॑వసామి । మహ్యం॒ గోప॑తయే ప॒శూన్ ॥ ౩। ౭। ౪। ౧౮॥
ఆభృ॑త
ఇ॒మం గృ॑హ్ణామి॒ పూర్వ॒స్తాః పూర్వః॒ పరి॑గృహ్ణామి సభాపా॒లా ఇన్ద్ర॑జ్యేష్ఠేభ్య॒
ఆది॑త్య వ్రతపతే సుసం॒భృతా॑ మే స॒హ పు॑నాతు గహి నో వి॒శ్వరూ॑పా దధాతు॒
పున॑ర్గచ్ఛతు ప॒శూన్ ॥ ౪॥ యాః పు॒రస్తా ॑ది॒మామూర్జ ॑మి॒హ ప్ర ॒జా ఇ॒హ ప॒శవో॒ఽయం
పి॑తృ॒ణామ॒గ్నిః ॥
౪౨ దేవా॑ దే॒వేషు॒ పరా᳚క్రమధ్వమ్ । ప్రథ॑మా ద్వి॒తీయే॑షు । ద్వితీ॑యాస్తృ॒తీయే॑షు
। త్రిరే॑కాదశా ఇ॒హ మా॑ఽవత । ఇ॒దꣳ శ॑కేయం॒ యది॒దం క॒రోమి॑ । ఆ॒త్మా
క॑రోత్వా॒త్మనే᳚ । ఇ॒దం క॑రిష్యే భేష॒జమ్ । ఇ॒దం మే॑ విశ్వభేషజా । అశ్వి॑నా॒
ప్రావ॑తం యు॒వమ్ । ఇ॒దమ॒హꣳ సేనా॑యా అ॒భీత్వ॑ర్యై ॥ ౩। ౭। ౫। ౧॥
౪౩ ముఖ॒మపో॑హామి । సూర్య॑ జ్యోతి॒ర్విభా॑హి । మ॒హ॒త ఇ॑న్ద్రి॒యాయ॑ । ఆప్యా॑యతాం
ఘృ॒తయో॑నిః । అ॒గ్నిర్హ ॒వ్యాఽను॑మన్యతామ్ । ఖమ॑ఙ్క్ష్వ॒ త్వచ॑మఙ్క్ష్వ । సు॒రూ॒పం
త్వా॑ వసు॒విద᳚మ్ । ప॒శూ॒నాం తేజ॑సా । అ॒గ్నయే॒ జుష్ట ॑మ॒భిఘా॑రయామి । స్యో॒నం

తే॒ సద॑నం కరోమి ॥ ౩। ౭। ౫। ౨॥
౪౪ ఘృ॒తస్య॒ ధార॑యా సు॒శేవం॑ కల్పయామి । తస్మి᳚న్థ్సీదా॒మృతే॒ ప్రతి॑తిష్ఠ
॒ ॒ణాం మే॑ధ సుమన॒స్యమా॑నః । ఆ॒ర్ద్రః ప్ర థస్ను
। వ్రీ హీ ॑ ॒ర్భువ॑నస్య గో॒పాః
। శ‍ృ॒త ఉథ్స్నా॑తి జని॒తా మ॑తీ॒నామ్ । యస్త॑ ఆ॒త్మా ప॒శుషు॒ ప్రవి॑ష్టః ।
దే॒వానాం᳚ వి॒ష్ఠామను॒ యో వి॑త॒స్థే । ఆ॒త్మ॒న్వాన్థ్సో॑మ ఘృ॒తవా॒న్॒ హి భూ॒త్వా ।
దే॒వాన్గ ॑చ్ఛ॒ సువ॑ర్విన్ద ॒ యజ॑మానాయ॒ మహ్య᳚మ్ । ఇరా॒ భూతిః॑ పృథి॒వ్యై రసో॒
మోత్క్ర॑మీత్ ॥ ౩। ౭। ౫। ౩॥
౪౫ దేవాః᳚ పితరః॒ పిత॑రో దేవాః । యో॑ఽహమ॑స్మి॒ స సన్, య॑జే । యస్యా᳚స్మి॒
న తమ॒న్తరే॑మి । స్వం మ॑ ఇ॒ష్ట౨ꣳ స్వం ద॒త్తమ్ । స్వం పూ॒ర్త౨ꣳ స్వ౨ꣳ
శ్రా ॒న్తమ్ । స్వꣳ హు॒తమ్ । తస్య॑ మే॒ఽగ్నిరు॑పద్ర ॒ష్టా । వా॒యురు॑పశ్రో తా
॒ ।
ఆ॒ది॒త్యో॑ఽనుఖ్యా॒తా । ద్యౌః పి॒తా ॥ ౩। ౭। ౫। ౪॥
౪౬ పృ॒థి॒వీ మా॒తా । ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్బన్ధుః॑ । య ఏ॒వాస్మి॒ స సన్,
య॑జే । మా భేర్మా సంవి॑క్థా ॒ మా త్వా॑ హిꣳసిషమ్ । మా తే॒ తేజోఽప॑క్రమీత్ ।
భ॒ర॒తముద్ధ ॑రే॒మను॑షిఞ్చ । అ॒వ॒దానా॑ని తే ప్ర ॒త్యవ॑దాస్యామి । నమ॑స్తే
అస్తు॒ మా మా॑ హిꣳసీః । యద॑వ॒దానా॑ని తేఽవ॒ద్యన్ । విలో॒మాకా॑ర్షమా॒త్మనః॑ ॥
౩ । ౭ । ౫। ౫॥
౪౭ ఆజ్యే॑న॒ ప్రత్య॑నజ్మ్యేనత్ । తత్త॒ ఆప్యా॑యతాం॒ పునః॑ । అజ్యా॑యో యవమా॒త్రాత్
। ఆ॒వ్యా॒ధాత్కృ॑త్యతామి॒దమ్ । మా రూ॑రుపామ య॒జ్ఞస్య॑ । శు॒ద్ధ౨ꣳ
స్వి॑ష్టమి॒దꣳ హ॒విః । మను॑నా దృ॒ష్టాం ఘృ॒తప॑దీమ్ । మి॒త్రావరు॑ణసమీరితామ్
। ద॒క్షి॒ణా॒ర్ధాదసం॑భిన్దన్ । అవ॑ద్యామ్యేక॒తోము॑ఖామ్ ॥ ౩। ౭। ౫। ౬॥
౪౮ ఇడే॑ భా॒గం జు॑షస్వ నః । జిన్వ॒ గా జిన్వార్వ॑తః । తస్యా᳚స్తే భక్షి॒వాణః॑
స్యామ । స॒ర్వాత్మా॑నః స॒ర్వగ॑ణాః । బ్రధ్న॒ పిన్వ॑స్వ । దద॑తో మే॒ మా క్షా॑యి ।
కు॒ర్వ॒తో మే॒ మోప॑దసత్ । ది॒శాం క్లృప్తి॑రసి । దిశో॑ మే కల్పన్తామ్ । కల్ప॑న్తాం మే॒
దిశః॑ ॥ ౩। ౭। ౫। ౭॥
౪౯ దైవీ᳚శ్చ॒ మాను॑షీశ్చ । అ॒హో॒రా॒త్రే మే॑ కల్పేతామ్ । అ॒ర్ధ ॒మా॒సా మే॑

కల్పన్తామ్ । మాసా॑ మే కల్పన్తామ్ । ఋ॒తవో॑ మే కల్పన్తామ్ । సం॒వ॒థ్స॒రో మే॑
కల్పతామ్
। క్లృప్తి॑రసి॒ కల్ప॑తాం మే । ఆశా॑నాం త్వాఽఽశాపా॒లేభ్యః॑ । చ॒తుర్భ్యో॑
అ॒మృతే᳚భ్యః । ఇ॒దం భూ॒తస్యాధ్య॑క్షేభ్యః ॥ ౩। ౭। ౫। ౮॥
౫౦ వి॒ధేమ॑ హ॒విషా॑ వ॒యమ్ । భజ॑తాం భా॒గీ భా॒గమ్ । మాఽభా॒గోఽభ॑క్త ।
నిర॑భా॒గం భ॑జామః । అ॒పస్పి॑న్వ । ఓష॑ధీర్జిన్వ । ద్వి॒పాత్పా॑హి । చతు॑ష్పాదవ ।
ది॒వో వృష్టి ॒మేర॑య । బ్రా ॒హ్మ॒ణానా॑మి॒దꣳ హ॒విః ॥ ౩। ౭। ౫। ౯॥
౫౧ సో॒మ్యానాꣳ
’ సోమపీ॒థినా᳚మ్ । నిర్భ॒క్తో బ్రా ᳚హ్మణః । నేహాబ్రా ᳚హ్మణస్యాస్తి ।
సమ॑ఙ్క్తాం బ॒ర్॒హిర్హ ॒విషా॑ ఘృ॒తేన॑ । సమా॑ది॒త్యైర్వసు॑భిః॒ సం మ॒రుద్భిః॑

। సమిన్ద్రే॑ణ॒ విశ్వే॑భిర్దే వేభి
॒ ॑రఙ్క్తామ్ । ది॒వ్యం నభో॑ గచ్ఛతు॒ యథ్స్వాహా᳚ ।
ఇ॒న్ద్రా॒ణీవా॑విధ॒వా భూ॑యాసమ్ । అది॑తిరివ సుపు॒త్రా । అ॒స్థూ ॒రి త్వా॑ గార్హపత్య ॥
౩। ౭। ౫। ౧౦॥
౫౨ ఉప॒నిష॑దే సుప్రజా॒స్త్వాయ॑ । సం పత్నీ॒ పత్యా॑ సుకృ॒తేన॑ గచ్ఛతామ్ ।
య॒జ్ఞస్య॑ యు॒క్తౌ ధుర్యా॑వభూతామ్ । సం॒జా॒నా॒నౌ విజ॑హతా॒మరా॑తీః । ది॒వి
జ్యోతి॑ర॒జర॒మార॑భేతామ్ । దశ॑ తే త॒నువో॑ యజ్ఞ య॒జ్ఞియాః᳚ । తాః ప్రీ ॑ణాతు॒
యజ॑మానో ఘృ॒తేన॑ । నా॒రి॒ష్ఠయోః᳚ ప్ర ॒శిష॒మీడ॑మానః । దే॒వానాం॒ దైవ్యేఽపి॒
యజ॑మానో॒ఽమృతో॑ఽభూత్ । యం వాం᳚ దే॒వా అ॑కల్పయన్ ॥ ౩। ౭। ౫। ౧౧॥
౫౩ ఊ॒ర్జో భా॒గꣳ శ॑తక్రతూ । ఏ॒తద్వాం॒ తేన॑ ప్రీణాని । తేన॑ తృప్యతమꣳహహౌ
। అ॒హం దే॒వానాꣳ
’ సు॒కృతా॑మస్మి లో॒కే । మమే॒దమి॒ష్టం న మిథు॑ర్భవాతి ।
అ॒హం నా॑రి॒ష్ఠావను॑యజామి వి॒ద్వాన్ । యదా᳚భ్యా॒మిన్ద్రో॒ అద॑ధాద్భాగ॒ధేయ᳚మ్ ।

అదా॑రసృద్భవత దేవ సోమ । అ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే మ॑రుతో మృడతా నః । మా నో॑ విదద॒భి
భా॒మో అశ॑స్తిః ॥ ౩। ౭। ౫। ౧౨॥
౫౪ మా నో॑ విదద్వృ॒జనా॒ ద్వేష్యా॒ యా । ఋ॒ష॒భం వా॒జినం॑ వ॒యమ్ । పూ॒ర్ణమా॑సం
యజామహే । స నో॑ దోహతాꣳ సు॒వీర్య᳚మ్ । రా॒యస్పోషꣳ
’ సహ॒స్రిణ᳚మ్ ।
ప్రా ॒ణాయ॑ సు॒రాధ॑సే । పూ॒ర్ణమా॑సాయ॒ స్వాహా᳚ । అ॒మా॒వా॒స్యా॑ సు॒భగా॑

సు॒శేవా᳚ । ధే॒నురి॑వ॒ భూయ॑ ఆ॒ప్యాయ॑మానా । సా నో॑ దోహతాꣳ సు॒వీర్య᳚మ్ ।
రా॒యస్పోషꣳ
’ సహ॒స్రిణ᳚మ్ । అ॒పా॒నాయ॑ సు॒రాధ॑సే । అ॒మా॒వా॒స్యా॑యై ॒
స్వాహా᳚ । అ॒భిస్తృ॑ణీహి॒ పరి॑ధేహి॒ వేది᳚మ్ । జా॒మిం మా హిꣳ
’సీరము॒యా శయా॑నా ।
హో॒తృ॒షద॑నా॒ హరి॑తాః సు॒వర్ణాః᳚ । ని॒ష్కా ఇ॒మే యజ॑మానస్య బ్ర ॒ధ్నే ॥ ౩। ౭। ౫।

౧౩॥ అ॒భీత్వ॑ర్యై కరోమి క్రమీత్పి॒తాఽఽత్మన॑ ఏక॒తోము॑ఖాం మే॒ దిశోఽధ్య॑క్షేభ్యో
హ॒విర్గా ॑ర్హపత్యాకల్పయ॒న్నశ॑స్తిః॒ సా నో॑ దోహతాꣳ సు॒వీర్యꣳ
’ స॒ప్త చ॑
॥ ౫॥
౫౫ పరి॑స్తృణీత॒ పరి॑ధత్తా ॒గ్నిమ్ । పరి॑హితో॒ఽగ్నిర్యజ॑మానం భునక్తు । అ॒పాꣳ
రస॒ ఓష॑ధీనాꣳ సు॒వర్ణః॑ । ని॒ష్కా ఇ॒మే యజ॑మానస్య సన్తు కామ॒దుఘాః᳚ ।
అ॒ముత్రా ॒ముష్మిం॑ ల్లో ॒కే । భూప॑తే॒ భువ॑నపతే । మ॒హ॒తో భూ॒తస్య॑ పతే ।
బ్ర ॒హ్మాణం॑ త్వా వృణీమహే । అ॒హం భూప॑తిర॒హం భువ॑నపతిః । అ॒హం మ॑హ॒తో
భూ॒తస్య॒ పతిః॑ ॥ ౩। ౭। ౬। ౧॥
౫౬ దే॒వేన॑ సవి॒త్రా ప్రసూ॑త॒ ఆర్త్వి॑జ్యం కరిష్యామి । దేవ॑సవితరే॒తం త్వా॑ వృణతే
। బృహ॒స్పతిం॒ దైవ్యం॑ బ్ర హ్మాణ
॒ ᳚మ్ । తద॒హం మన॑సే॒ ప్రబ్ర వీమి
॑ । మనో॑
గాయత్రి ॒యై । గా॒య॒త్రీ త్రి ష్టుభే
॒ ᳚ । త్రి ష్టుబ్జగ
॒ ॑త్యై । జగ॑త్యను॒ష్టుభే᳚ ।
అ॒ను॒ష్టుక్ ప॒ఙ్క్త్యై । ప॒ఙ్క్తిః ప్ర ॒జాప॑తయే ॥ ౩। ౭। ౬। ౨॥
౫౭ ప్ర ॒జాప॑తి॒ర్విశ్వే᳚భ్యో దే॒వేభ్యః॑ । విశ్వే॑ దే॒వా బృహ॒స్పత॑యే ।
బృహ॒స్పతి॒ర్బ్రహ్మ॑ణే । బ్రహ్మ॒ భూర్భువః॒ సువః॑ । బృహ॒స్పతి॑ర్దే ॒వానాం᳚
బ్ర ॒హ్మా । అ॒హం మ॑ను॒ష్యా॑ణామ్ । బృహ॑స్పతే య॒జ్ఞం గో॑పాయ । ఇ॒దం తస్మై॑
హ॒ర్మ్యం క॑రోమి । యో వో॑ దేవా॒శ్చర॑తి బ్రహ్మ॒చర్య᳚మ్ । మే॒ధా॒వీ ది॒క్షు మన॑సా
తప॒స్వీ ॥ ౩। ౭। ౬। ౩॥
౫౮ అ॒న్తర్దూ ॒తశ్చ॑రతి॒ మాను॑షీషు । చతుః॑శిఖణ్డా యువ॒తిః సు॒పేశాః᳚ ।
ఘృ॒తప్ర ॑తీకా॒ భువ॑నస్య॒ మధ్యే᳚ । మ॒ర్మృ॒జ్యమా॑నా మహ॒తే సౌభ॑గాయ ।
మహ్యం॑ ధుక్ష్వ॒ యజ॑మానాయ॒ కామాన్॑ । భూమి॑ర్భూ॒త్వా మ॑హి॒మానం॑ పుపోష ।
తతో॑
దే॒వీ వ॑ర్ధయతే॒ పయాꣳ

’సి । య॒జ్ఞియా॑ య॒జ్ఞం వి చ॒ యన్తి॒ శం చ॑ ।
ఓష॑ధీ॒రాప॑ ఇ॒హ శక్వ॑రీశ్చ । యో మా॑ హృ॒దా మన॑సా॒ యశ్చ॑ వా॒చా ॥ ౩। ౭। ౬।

౪॥
౫౯ యో బ్రహ్మ॑ణా॒ కర్మ॑ణా॒ ద్వేష్టి ॑ దేవాః । యః శ్రు ॒తేన॒ హృద॑యేనేష్ణ ॒తా చ॑
। తస్యే᳚న్ద్ర॒ వజ్రే ణ
॑ ॒ శిర॑శ్ఛినద్మి । ఊర్ణా మృదు
॑ ॒ ప్రథ॑మాన౨ꣳ స్యో॒నమ్ ।
దే॒వేభ్యో॒ జుష్ట ॒ꣳ సద॑నాయ బ॒ర్॒హిః । సు॒వ॒ర్గే లో॒కే యజ॑మాన॒ꣳ
హి ధే॒హి । మాం నాక॑స్య పృ॒ష్ఠే ప॑ర॒మే వ్యో॑మన్ । చతుః॑ శిఖణ్డా యువ॒తిః
సు॒పేశాః᳚ । ఘృ॒తప్ర ॑తీకా వ॒యునా॑ని వస్తే । సా స్తీ॒ర్యమా॑ణా మహ॒తే సౌభ॑గాయ
॥ ౩। ౭। ౬। ౫॥
౬౦ సా మే॑ ధుక్ష్వ॒ యజ॑మానాయ॒ కామాన్॑ । శి॒వా చ॑ మే శ॒గ్మా చై ॑ధి । స్యో॒నా
చ॑ మే సు॒షదా॑ చైధి । ఊర్జ ॑స్వతీ చ మే॒ పయ॑స్వతీ చైధి । ఇష॒మూర్జం॑
మే పిన్వస్వ । బ్రహ్మ॒తేజో॑ మే పిన్వస్వ । క్ష॒త్రమోజో॑ మే పిన్వస్వ । విశం॒ పుష్టిం॑
మే పిన్వస్వ । ఆయు॑ర॒న్నాద్యం॑ మే పిన్వస్వ । ప్ర ॒జాం ప॒శూన్మే॑ పిన్వస్వ ॥ ౩। ౭।
౬। ౬ ॥
౬౧ అ॒స్మిన్, య॒జ్ఞ ఉప॒ భూయ॒ ఇన్ను మే᳚ । అవి॑క్షోభాయ పరి॒ధీన్ద ॑ధామి । ధ॒ర్తా
ధ॒రుణో॒ ధరీ॑యాన్ । అ॒గ్నిర్ద్వేషాꣳ
’సి॒ నిరి॒తో ను॑దాతై । విచ్ఛి॑నద్మి॒
విధృ॑తీభ్యాꣳ స॒పత్నాన్॑ । జా॒తాన్ భ్రాతృ॑వ్యా॒న్॒ యే చ॑ జని॒ష్యమా॑ణాః ।

వి॒శో య॒న్త్రాభ్యాం॒ విధ॑మామ్యేనాన్ । అ॒హ౨ꣳ స్వానా॑ముత్త॒మో॑ఽసాని దేవాః । వి॒శో
యన్త్రే॒ ను॒దమా॑నే॒ అరా॑తిమ్ । విశ్వం॑ పా॒ప్మాన॒మమ॑తిం దుర్మరా॒యుమ్ ॥ ౩। ౭। ౬।
౭॥
౬౨ సీద॑న్తీ దే॒వీ సు॑కృ॒తస్య॑ లో॒కే । ధృతీ᳚ స్థో ॒ విధృ॑తీ॒ స్వధృ॑తీ ।
ప్రా ॒ణాన్మయి॑ ధారయతమ్ । ప్ర ॒జాం మయి॑ ధారయతమ్ । ప॒శూన్మయి॑ ధారయతమ్
। అ॒యం
ప్ర ॑స్త॒ర ఉ॒భయ॑స్య ధ॒ర్తా । ధ॒ర్తా ప్ర ॑యా॒జానా॑ము॒తానూ॑యా॒జానా᳚మ్ । స
దా॑ధార స॒మిధో॑ వి॒శ్వరూ॑పాః । తస్మి॒న్థ్స్రుచో॒ అధ్యాసా॑దయామి । ఆరో॑హ ప॒థో
జు॑హు దేవ॒యానాన్॑ ॥ ౩। ౭। ౬। ౮॥
౬౩ యత్రర్ష ॑యః ప్రథమ॒జా యే పు॑రా॒ణాః । హిర॑ణ్యపక్షాఽజి॒రా సమ్భృ॑తాఙ్గా ।

వహా॑సి మా సు॒కృతాం॒ యత్ర ॑ లో॒కాః । అవా॒హం బా॑ధ ఉప॒భృతా॑ స॒పత్నాన్॑ ।
జా॒తాన్భ్రాతృ॑వ్యా॒న్॒ యే చ॑ జని॒ష్యమా॑ణాః । దోహై ॑ య॒జ్ఞ ꣳ సు॒దుఘా॑మివ
ధే॒నుమ్ । అ॒హముత్త॑రో భూయాసమ్ । అధ॑రే॒ మథ్స॒పత్నాః᳚ । యో మా॑ వా॒చా మన॑సా
దుర్మరా॒యుః । హృ॒దాఽరా॑తీ॒యాద॑భి॒దాస॑దగ్నే ॥ ౩। ౭। ౬। ౯॥
౬౪ ఇ॒దమ॑స్య చి॒త్తమధ॑రం ధ్రు ॒వాయాః᳚ । అ॒హముత్త॑రో భూయాసమ్ । అధ॑రే॒
మథ్స॒పత్నాః᳚ । ఋ॒ష॒భో॑ఽసి శాక్వ॒రః । ఘృ॒తాచీ॑నాꣳ సూ॒నుః । ప్రి ॒యేణ॒
నామ్నా᳚ ప్రి ॒యే సద॑సి సీద । స్యో॒నో మే॑ సీద సు॒షదః॑ పృథి॒వ్యామ్ । ప్రథ॑యి
ప్ర ॒జయా॑ ప॒శుభిః॑ సువ॒ర్గే లో॒కే । ది॒వి సీ॑ద పృథి॒వ్యామ॒న్తరి॑క్షే ।
అ॒హముత్త॑రో భూయాసమ్ ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౦॥
౬౫ అధ॑రే॒ మథ్స॒పత్నాః᳚ । ఇ॒య౨ꣳ స్థా ॒లీ ఘృ॒తస్య॑ పూ॒ర్ణా । అచ్ఛి॑న్నపయాః
శ॒తధా॑ర॒ ఉథ్సః॑ । మా॒రు॒తేన॒ శర్మ॑ణా॒ దైవ్యే॑న । య॒జ్ఞో ॑ఽసి స॒ర్వతః॑
శ్రి ॒తః । స॒ర్వతో॒ మాం భూ॒తం భ॑వి॒ష్యచ్ఛ్ర॑యతామ్ । శ॒తం మే॑ సన్త్వా॒శిషః॑
। స॒హస్రం॑ మే సన్తు సూ॒నృతాః᳚ । ఇరా॑వతీః పశు॒మతీః᳚ । ప్ర జాప
॒ ॑తిరసి స॒ర్వతః॑
శ్రి ॒తః ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౧॥
౬౬ స॒ర్వతో॒ మాం భూ॒తం భ॑వి॒ష్యచ్ఛ్ర॑యతామ్ । శ॒తం మే॑ సన్త్వా॒శిషః॑ ।
స॒హస్రం॑ మే సన్తు సూ॒నృతాః᳚ । ఇరా॑వతీః పశు॒మతీః᳚ । ఇ॒దమి॑న్ద్రి॒యమ॒మృతం॑
వీ॒ర్య᳚మ్ । అ॒నేనేన్ద్రా॑య ప॒శవో॑ఽచికిథ్సన్ । తేన॑ దేవా అవ॒తోప॒ మామ్ ।
ఇ॒హేష॒మూర్జం॒ యశః॒ సహ॒ ఓజః॑ సనేయమ్ । శ‍ృ॒తం మయి॑ శ్రయతామ్ ।
యత్పృ॑థి॒వీమచ॑ర॒త్తత్ప్రవి॑ష్టమ్ ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౨॥
౬౭ యేనాసి॑ఞ్చ॒ద్బల॒మిన్ద్రే᳚ ప్ర ॒జాప॑తిః । ఇ॒దం తచ్ఛు॒క్రం మధు॑ వా॒జినీ॑వత్
। యేనో॒పరి॑ష్టా ॒దధి॑ నోన్మహే॒న్ద్రమ్ । దధి॒ మాం ధి॑నోతు । అ॒యం వే॒దః
పృ॑థి॒వీమన్వ॑విన్దత్ । గుహా॑ స॒తీం గహ॑నే॒ గహ్వ॑రేషు । స వి॑న్దతు॒ యజ॑మానాయ
లో॒కమ్ । అచ్ఛి॑ద్రం య॒జ్ఞం భూరి॑కర్మా కరోతు । అ॒యం య॒జ్ఞః సమ॑సదద్ధ ॒విష్మాన్॑
। ఋ॒చా సామ్నా॒ యజు॑షా దే॒వతా॑భిః ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౩॥
౬౮ తేన॑ లో॒కాన్థ్సూర్య॑వతో జయేమ । ఇన్ద్ర॑స్య స॒ఖ్యమ॑మృత॒త్వమ॑శ్యామ్ ।

యో నః॒ కనీ॑య ఇ॒హ కా॒మయాతై॑ । అ॒స్మిన్, య॒జ్ఞే యజ॑మానాయ॒ మహ్య᳚మ్ । అప॒
తమి॑న్ద్రా॒గ్నీ భువ॑నాన్నుదేతామ్ । అ॒హం ప్ర ॒జాం వీ॒రవ॑తీం విదేయ । అగ్నే॑ వాజజిత్ ।
వాజం॑ త్వా సరి॒ష్యన్త᳚మ్ । వాజం॑ జే॒ష్యన్త᳚మ్ । వా॒జినం॑ వాజ॒జిత᳚మ్ ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౪॥
౬౯ వా॒జ॒జి॒త్యాయై ॒ సంమా᳚ర్జ్మి । అ॒గ్నిమ॑న్నా॒దమ॒న్నాద్యా॑య । ఉప॑హూతో॒ ద్యౌః
పి॒తా । ఉప॒ మాం ద్యౌః పి॒తా హ్వ॑యతామ్ । అ॒గ్నిరాగ్నీ᳚ద్ధ్రాత్ । ఆయు॑షే॒ వర్చ॑సే ।
జీ॒వాత్వై పుణ్యా॑య । ఉప॑హూతా పృథి॒వీ మా॒తా । ఉప॒ మాం మా॒తా పృ॑థి॒వీ
హ్వ॑యతామ్
। అ॒గ్నిరాగ్నీ᳚ద్ధ్రాత్ ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౫॥
౭౦ ఆయు॑షే॒ వర్చ॑సే । జీ॒వాత్వై పుణ్యా॑య । మనో॒ జ్యోతి॑ర్జుషతా॒మాజ్య᳚మ్ । విచ్ఛి॑న్నం
య॒జ్ఞ ꣳ సమి॒మం ద॑ధాతు । బృహ॒స్పతి॑స్తనుతామి॒మం నః॑ । విశ్వే॑ దే॒వా
ఇ॒హ మా॑దయన్తామ్ । యం తే॑ అగ్న ఆవృ॒శ్చామి॑ । అ॒హం వా᳚ క్షిపి॒తశ్చరన్॑ ।
ప్ర ॒జాం చ॒ తస్య॒ మూలం॑ చ । నీ॒చైర్దే ॑వా॒ నివృ॑శ్చత ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౬॥
౭౧ అగ్నే॒ యో నో॑ఽభి॒దాస॑తి । స॒మా॒నో యశ్చ॒ నిష్ట్యః॑ । ఇ॒ధ్మస్యే॑వ
ప్ర ॒క్షాయ॑తః । మా తస్యోచ్ఛే॑షి॒ కించ॒న । యో మాం ద్వేష్టి ॑ జాతవేదః । యం చా॒హం
ద్వేష్మి॒ యశ్చ॒ మామ్ । సర్వా॒గ్॒స్తాన॑గ్నే॒ సంద॑హ । యాగ్శ్చా॒హం ద్వేష్మి॒ యే చ॒
మామ్ । అగ్నే॑ వాజజిత్ । వాజం॑ త్వా ససృ॒వాꣳస᳚మ్ ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౭॥
౭౨ వాజం॑ జిగి॒వాꣳస᳚మ్ । వా॒జినం॑ వాజ॒జిత᳚మ్ । వా॒జ॒జి॒త్యాయై ॒ సంమా᳚ర్జ్మి
। అ॒గ్నిమ॑న్నా॒దమ॒న్నాద్యా॑య । వేది॑ర్బ॒ర్॒హిః శ‍ృ॒తꣳ హ॒విః । ఇ॒ధ్మః
ప॑రి॒ధయః॒ స్రుచః॑ । ఆజ్యం॑ య॒జ్ఞ ఋచో॒ యజుః॑ । యా॒జ్యా᳚శ్చ వషట్కా॒రాః ।
సం మే॒ సంన॑తయో నమన్తామ్ । ఇ॒ధ్మ॒సం॒నహ॑నే హు॒తే ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౮॥
౭౩ ది॒వః ఖీలోఽవ॑తతః । పృ॒థి॒వ్యా అధ్యుత్థి ॑తః । తేనా॑ స॒హస్ర ॑కాణ్డేన ।
ద్వి॒షన్తꣳ
’ శోచయామసి । ద్వి॒షన్మే॑ బ॒హు శో॑చతు । ఓష॑ధే॒ మో అ॒హꣳ
శు॑చమ్ । యజ్ఞ ॒ నమ॑స్తే యజ్ఞ । నమో॒ నమ॑శ్చ తే యజ్ఞ । శి॒వేన॑ మే॒

సంతి॑ష్ఠస్వ । స్యో॒నేన॑ మే॒ సంతి॑ష్ఠస్వ ॥ ౩। ౭। ౬। ౧౯॥
౭౪ సు॒భూ॒తేన॑ మే॒ సంతి॑ష్ఠస్వ । బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సేన॑ మే॒ సంతి॑ష్ఠస్వ ।

య॒జ్ఞస్యర్ద్ధి ॒మను॒ సంతి॑ష్ఠస్వ । ఉప॑ తే యజ్ఞ ॒ నమః॑ । ఉప॑ తే॒ నమః॑
। ఉప॑ తే॒ నమః॑ । త్రిష్ఫ॒లీ క్రి యమా
॒ ॑ణానామ్ । యో న్య॒ఙ్గో అ॑వ॒శిష్య॑తే ।
రక్ష॑సాం భాగ॒ధేయ᳚మ్ । ఆప॒స్తత్ప్రవ॑హతాది॒తః ॥ ౩। ౭। ౬। ౨౦॥
౭౫ ఉ॒లూఖ॑లే॒ ముస॑లే॒ యచ్చ॒ శూర్పే᳚ । ఆ॒శి॒శ్లేష॑ దృ॒షది॒ యత్క॒పాలే᳚
। అ॒వ॒ప్రుషో॑ వి॒ప్రుషః॒ సంయ॑జామి । విశ్వే॑ దే॒వా హ॒విరి॒దం జు॑షన్తామ్ ।
య॒జ్ఞే యా వి॒ప్రుషః॒ సన్తి॑ బ॒హ్వీః । అ॒గ్నౌ తాః సర్వాః॒ స్వి॑ష్టాః॒ సుహు॑తా జుహోమి
। ఉ॒ద్యన్న॒ద్య మి॑త్రమహః । స॒పత్నా᳚న్మే అనీనశః । దివై నాన్
॑ , వి॒ద్యుతా॑ జహి ।
ని॒మ్రోచ॒న్నధ॑రాన్కృధి ॥ ౩। ౭। ౬। ౨౧॥
౭౬ ఉ॒ద్యన్న॒ద్య వి నో॑ భజ । పి॒తా పు॒త్రేభ్యో॒ యథా᳚ । దీ॒ర్ఘా ॒యు॒త్వస్య॑ హేశిషే
। తస్య॑ నో దేహి సూర్య । ఉ॒ద్యన్న॒ద్య మి॑త్రమహః । ఆ॒రోహ॒న్నుత్త॑రాం॒ దివ᳚మ్ ।
హృ॒ద్రో ॒గం మమ॑ సూర్య । హ॒రి॒మాణం॑ చ నాశయ । శుకే॑షు మే హరి॒మాణ᳚మ్ ।
రో॒ప॒ణాకా॑సు దధ్మసి ॥ ౩। ౭। ౬। ౨౨॥
౭౭ అథో॑ హారిద్ర ॒వేషు॑ మే । హ॒రి॒మాణం॒ నిద॑ధ్మసి । ఉద॑గాద॒యమా॑ది॒త్యః ।
విశ్వే॑న॒ సహ॑సా స॒హ । ద్వి॒షన్తం॒ మమ॑ ర॒న్ధయన్॑ । మో అ॒హం ద్వి॑ష॒తో
ర॑ధమ్ । యో నః॒ శపా॒దశ॑పతః । యశ్చ॑ నః॒ శప॑తః॒ శపా᳚త్ । ఉ॒షాశ్చ॒
తస్మై॑ ని॒మ్రుక్చ॑ । సర్వం॑ పా॒పꣳ సమూ॑హతామ్ ॥ ౩। ౭। ౬। ౨౩॥
౭౮ యో నః॑ స॒పత్నో॒ యో రణః॑ । మర్తో ॑ఽభి॒దాస॑తి దేవాః । ఇ॒ధ్మస్యే॑వ
ప్ర ॒క్షాయ॑తః । మా తస్యోచ్ఛే॑షి॒ కిఞ్చ॒న । అవ॑సృష్టః॒ పరా॑పత । శ॒రో
బ్రహ్మ॑సꣳశితః । గచ్ఛా॒మిత్రా ॒న్ప్రవి॑శ । మైషాం॒ కంచ॒నోచ్ఛి॑షః
॥ ౩। ౭। ౬। ౨౪॥ పతిః॑ ప్ర జాప
॒ ॑తయే తప॒స్వీ వా॒చా సౌభ॑గాయ ప॒శూన్మే॑
పిన్వస్వ దుర్మరా॒యుం దే॑వ॒యానా॑నగ్నే॒ఽన్తరి॑క్షే॒ఽహముత్త॑రో భూయాసం
ప్ర ॒జాప॑తిరసి స॒ర్వతః॑ శ్రి ॒తః ప్రవి॑ష్టం దే॒వతా॑భిర్వాజ॒జితం॑ పృథి॒వీ
హ్వ॑యతామ॒గ్నిరాగ్నీ᳚ద్ధ్రాద్వృశ్చత ససృ॒వాꣳ సꣳ
’ హు॒తే స్యో॒నేన॑ మే॒
సంతి॑ష్ఠస్వే॒తః కృ॑ధి దధ్మస్యూహతామ॒ష్టౌ చ॑ ॥ ౬॥
౭౯ సక్షే॒దం ప॑శ్య । విధ॑ర్తరి॒దం ప॑శ్య । నాకే॒దం ప॑శ్య । ర॒మతిః॒

పని॑ష్ఠా । ఋ॒తం వర్షి ష్ఠమ్
॑ । అ॒మృతా॒ యాన్యా॒హుః । సూఱ్యో॒ వరి॑ష్ఠో
అ॒క్షభి॒ర్విభా॑తి । అను॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ దే॒వపు॑త్రే । దీ॒క్షాఽసి॒ తప॑సో॒
యోనిః॑ । తపో॑ఽసి॒ బ్రహ్మ॑ణో॒ యోనిః॑ ॥ ౩। ౭। ౭। ౧॥
౮౦ బ్రహ్మా॑సి క్ష॒త్రస్య॒ యోనిః॑ । క్ష॒త్రమ॑స్యృ॒తస్య॒ యోనిః॑ । ఋ॒తమ॑సి॒
భూరార॑భే । శ్ర ॒ద్ధాం మన॑సా । దీ॒క్షాం తప॑సా । విశ్వ॑స్య॒ భువ॑న॒స్యాధి॑పత్నీమ్
। సర్వే॒ కామా॒ యజ॑మానస్య సన్తు । వాతం॑ ప్రా ॒ణం మన॑సా॒ఽన్వార॑భామహే ।
ప్ర ॒జాప॑తిం॒ యో భువ॑నస్య గో॒పాః । స నో॑ మృ॒త్యోస్త్రా యతాం
॑ ॒ పాత్వꣳహసః
॑ ॥
౩। ౭। ౭। ౨॥
౮౧ జ్యోగ్జీ ॒వా జ॒రామ॑శీమహి । ఇన్ద్ర॑ శాక్వర గాయ॒త్రీం ప్రప॑ద్యే । తాం తే॑ యునజ్మి ।
ఇన్ద్ర॑ శాక్వర త్రి ॒ష్టుభం॒ ప్రప॑ద్యే । తాం తే॑ యునజ్మి । ఇన్ద్ర॑ శాక్వర॒ జగ॑తీం॒
ప్రప॑ద్యే । తాం తే॑ యునజ్మి । ఇన్ద్ర॑ శాక్వరాను॒ష్టుభం॒ ప్రప॑ద్యే । తాం తే॑ యునజ్మి ।
ఇన్ద్ర॑ శాక్వర ప॒ఙ్క్తిం ప్రప॑ద్యే ॥ ౩। ౭। ౭। ౩॥
౮౨ తాం తే॑ యునజ్మి । ఆఽహం దీ॒క్షామ॑రుహమృ॒తస్య॒ పత్నీ᳚మ్ । గా॒య॒త్రేణ॒ ఛన్ద ॑సా॒
బ్రహ్మ॑ణా చ । ఋ॒తꣳ స॒త్యే॑ఽధాయి । స॒త్యమృ॒తే॑ఽధాయి । ఋ॒తం చ॑ మే
స॒త్యం చా॑భూతామ్ । జ్యోతి॑రభూవ॒ꣳ సువ॑రగమమ్ । సు॒వ॒ర్గం లో॒కం నాక॑స్య
పృ॒ష్ఠమ్ । బ్ర ॒ధ్నస్య॑ వి॒ష్టప॑మగమమ్ । పృ॒థి॒వీ దీ॒క్షా ॥ ౩। ౭। ౭। ౪॥
౮౩ తయా॒ఽగ్నిర్దీ ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః । యయా॒ఽగ్నిర్దీ ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః । తయా᳚ త్వా
దీ॒క్షయా॑ దీక్షయామి । అ॒న్తరి॑క్షం దీ॒క్షా । తయా॑ వా॒యుర్దీ ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః ।
యయా॑ వా॒యుర్దీ ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః । తయా᳚ త్వా దీ॒క్షయా॑ దీక్షయామి । ద్యౌర్దీ ॒క్షా ।
తయా॑ఽఽది॒త్యో దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః । యయా॑ఽఽది॒త్యో దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః ॥ ౩। ౭।
౭। ౫॥
౮౪ తయా᳚ త్వా దీ॒క్షయా॑ దీక్షయామి । దిశో॑ దీ॒క్షా । తయా॑ చ॒న్ద్రమా॑ దీ॒క్షయా॑
దీక్షి॒తః । యయా॑ చ॒న్ద్రమా॑ దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః । తయా᳚ త్వా దీ॒క్షయా॑ దీక్షయామి
। ఆపో॑ దీ॒క్షా । తయా॒ వరు॑ణో॒ రాజా॑ దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః । యయా॒ వరు॑ణో॒ రాజా॑
దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః । తయా᳚ త్వా దీ॒క్షయా॑ దీక్షయామి । ఓష॑ధయో దీ॒క్షా ॥ ౩। ౭।

౭। ౬॥
౮౫ తయా॒ సోమో॒ రాజా॑ దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః । యయా॒ సోమో॒ రాజా॑ దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః
। తయా᳚ త్వా దీ॒క్షయా॑ దీక్షయామి । వాగ్దీ క్షా
॒ । తయా᳚ ప్రా ॒ణో దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః ।
యయా᳚ ప్రా ॒ణో దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తః । తయా᳚ త్వా దీ॒క్షయా॑ దీక్షయామి । పృ॒థి॒వీ
త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షతామ్ । అ॒న్తరి॑క్షం త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షతామ్ ।
ద్యౌస్త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షతామ్ ॥ ౩। ౭। ౭। ౭॥
౮౬ దిశ॑స్త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షన్తామ్ । ఆప॑స్త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షన్తామ్ ।
ఓష॑ధయస్త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షన్తామ్ । వాక్త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షతామ్
। ఋచ॑స్త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షన్తామ్ । సామా॑ని త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑
దీక్షన్తామ్ । యజూꣳ
’షి త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షన్తామ్ । అహ॑శ్చ॒ రాత్రి ॑శ్చ ।
కృ॒షిశ్చ॒ వృష్టి ॑శ్చ । త్విషి॒శ్చాప॑చితిశ్చ ॥ ౩। ౭। ౭। ౮॥

౮౭ ఆప॒శ్చౌష॑ధయశ్చ । ఊర్క్చ॑ సూ॒నృతా॑ చ । తాస్త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑
దీక్షన్తామ్ । స్వే దక్షే॒ దక్ష॑పితే॒హ సీ॑ద । దే॒వానాꣳ
’ సు॒మ్నో మ॑హ॒తే రణా॑య ।
స్వా॒స॒స్థస్త॒నువా॒ సంవి॑శస్వ । పి॒తేవై ॑ధి సూ॒నవ॒ ఆసు॒శేవః॑ । శి॒వో మా॑

శి॒వమావి॑శ । స॒త్యం మ॑ ఆ॒త్మా । శ్ర ॒ద్ధా మే క్షి॑తిః ॥ ౩। ౭। ౭। ౯॥
౮౮ తపో॑ మే ప్రతి॒ష్ఠా । స॒వి॒తృప్ర సూతా
॑ మా॒ దిశో॑ దీక్షయన్తు । స॒త్యమ॑స్మి ।
అ॒హం త్వద॑స్మి॒ మద॑సి॒ త్వమే॒తత్ । మమా॑సి॒ యోని॒స్తవ॒ యోని॑రస్మి । మమై ॒వ
సన్వహ॑ హ॒వ్యాన్య॑గ్నే । పు॒త్రః పి॒త్రే లో॑క॒కృజ్జా ॑తవేదః । ఆ॒జుహ్వా॑నః
సు॒ప్రతీ॑కః పు॒రస్తా ᳚త్ । అగ్నే॒ స్వాం యోని॒మాసీ॑ద సా॒ధ్యా । అ॒స్మిన్థ్స॒ధస్థే ॒
అధ్యుత్త॑రస్మిన్ ॥ ౩। ౭। ౭। ౧౦॥
౮౯ విశ్వే॑ దేవా॒ యజ॑మానశ్చ సీదత । ఏక॑మి॒షే విష్ణు ॒స్త్వాఽన్వే॑తు । ద్వే ఊ॒ర్జే
విష్ణు ॒స్త్వాఽన్వే॑తు । త్రీణి॑ వ్ర ॒తాయ॒ విష్ణు ॒స్త్వాఽన్వే॑తు । చ॒త్వారి॒ మాయో॑ భవాయ॒
విష్ణు ॒స్త్వాఽన్వే॑తు । పఞ్చ॑ ప॒శుభ్యో॒ విష్ణు ॒స్త్వాఽన్వే॑తు । షడ్రా ॒యస్పోషా॑య॒
విష్ణు ॒స్త్వాఽన్వే॑తు । స॒ప్త స॒ప్తభ్యో॒ హోత్రా ᳚భ్యో॒ విష్ణు ॒స్త్వాఽన్వే॑తు । సఖా॑యః
స॒ప్తప॑దా అభూమ । స॒ఖ్యం తే॑ గమేయమ్ ॥ ౩। ౭। ౭। ౧౧॥
౯౦ స॒ఖ్యాత్తే॒ మా యో॑షమ్ । స॒ఖ్యాన్మే॒ మా యో᳚ష్ఠాః । సాఽసి॑ సుబ్రహ్మణ్యే । తస్యా᳚స్తే

పృథి॒వీ పాదః॑ । సాఽసి॑ సుబ్రహ్మణ్యే । తస్యా᳚స్తే॒ఽన్తరి॑క్షం॒ పాదః॑ । సాఽసి॑
సుబ్రహ్మణ్యే । తస్యా᳚స్తే॒ ద్యౌః పాదః॑ । సాఽసి॑ సుబ్రహ్మణ్యే । తస్యా᳚స్తే॒ దిశః॒ పాదః॑
॥ ౩। ౭। ౭। ౧౨॥
౯౧ ప॒రోర॑జాస్తే పఞ్చ॒మః పాదః॑ । సా న॒ ఇష॒మూర్జం॑ ధుక్ష్వ । తేజ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ ।
బ్ర ॒హ్మ॒వ॒ర్చ॒సమ॒న్నాద్య᳚మ్ । విమి॑మే త్వా॒ పయ॑స్వతీమ్ । దే॒వానాం᳚ ధే॒నుꣳ
సు॒దుఘా॒మన॑పస్ఫురన్తీమ్ । ఇన్ద్రః॒ సోమం॑ పిబతు । క్షేమో॑ అస్తు నః । ఇ॒మాం న॑రాః
కృణుత॒ వేది॒మేత్య॑ । వసు॑మతీꣳ రు॒ద్రవ॑తీమాది॒త్యవ॑తీమ్ ॥ ౩। ౭। ౭। ౧౩॥
౯౨ వర్ష్మ॑న్ది ॒వః । నాభా॑ పృథి॒వ్యాః । యథా॒ఽయం యజ॑మానో॒ న రిష్యే᳚త్ ।
దే॒వస్య॑ సవి॒తుః స॒వే । చతుః॑శిఖణ్డా యువ॒తిః సు॒పేశాః᳚ । ఘృ॒తప్ర ॑తీకా॒
భువ॑నస్య॒ మధ్యే᳚ । తస్యాꣳ
’ సుప॒ర్ణావధి॒ యౌ నివి॑ష్టౌ । తయో᳚ర్దే వానా
॒ ॒మధి॑
భాగ॒ధేయ᳚మ్ । అప॒ జన్యం॑ భ॒యం ను॑ద । అప॑ చ॒క్రాణి॑ వర్తయ । గృ॒హꣳ
సోమ॑స్య గచ్ఛతమ్ । న వా ఉ॑వే॒తన్మ్రి॑యసే॒ న రి॑ష్యసి । దే॒వాꣳ ఇదే॑షి
ప॒థిభిః॑ సు॒గేభిః॑ । యత్ర ॒ యన్తి॑ సు॒కృతో॒ నాపి॑ దు॒ష్కృతః॑ । తత్ర ॑
త్వా దే॒వః స॑వి॒తా ద॑ధాతు ॥ ౩। ౭। ౭। ౧౪॥ బ్రహ్మ॑ణో॒ యోని॒రꣳహ॑సః
ప॒ఙ్క్తిం ప్రప॑ద్యే దీ॒క్షా యయా॑ఽఽది॒త్యో దీ॒క్షయా॑ దీక్షి॒తస్తయా᳚ త్వా
దీ॒క్షయా॑ దీక్షయా॒మ్యోష॑ధయో దీ॒క్షా ద్యౌస్త్వా॒ దీక్ష॑మాణ॒మను॑ దీక్షతా॒మప॑
చితి॒శ్చాక్షి॑తి॒రుత్త॑రస్మిన్గమేయం॒ దిశః॒ పాద॑ ఆది॒త్యవ॑తీం వర్తయ॒ పఞ్చ॑
చ ॥ ౭॥
౯౩ యద॒స్య పా॒రే రజ॑సః । శు॒క్రం జ్యోతి॒రజా॑యత । తన్నః॑ పర్ష ॒దతి॒
ద్విషః॑ । అగ్నే॑ వైశ్వానర॒ స్వాహా᳚ । యస్మా᳚ద్భీ॒షాఽవా॑శిష్ఠాః । తతో॑ నో॒
అభ॑యం కృధి । ప్ర ॒జాభ్యః॒ సర్వా᳚భ్యో మృడ । నమో॑ రు॒ద్రాయ॑ మీ॒ఢుషే᳚ ।
యస్మా᳚ద్భీ॒షా న్యష॑దః । తతో॑ నో॒ అభ॑యం కృధి ॥ ౩। ౭। ౮। ౧॥
౯౪ ప్ర ॒జాభ్యః॒ సర్వా᳚భ్యో మృడ । నమో॑ రు॒ద్రాయ॑ మీ॒ఢుషే᳚ । ఉదు॑స్ర తిష్ఠ ॒
ప్రతి॑తిష్ఠ ॒ మా రి॑షః । మేమం య॒జ్ఞం యజ॑మానం చ రీరిషః । సు॒వ॒ర్గే
లో॒కే యజ॑మాన॒ꣳ హి ధే॒హి । శం న॑ ఏధి ద్వి॒పదే॒ శం చతు॑ష్పదే ।

యస్మా᳚ద్భీ॒షాఽవే॑పిష్ఠాః ప॒లాయి॑ష్ఠాః స॒మజ్ఞా ᳚స్థాః । తతో॑ నో॒ అభ॑యం
కృధి । ప్ర ॒జాభ్యః॒ సర్వా᳚భ్యో మృడ । నమో॑ రు॒ద్రాయ॑ మీ॒ఢుషే᳚ ॥ ౩। ౭। ౮। ౨॥
౯౫ య ఇ॒దమకః॑ । తస్మై॒ నమః॑ । తస్మై॒ స్వాహా᳚ । న వా ఉ॑ వే॒తన్మ్రి॑యసే । ఆశా॑నాం
త్వా॒ విశ్వా॒ ఆశాః᳚ । య॒జ్ఞస్య॒ హి స్థ ఋ॒త్వియౌ᳚ । ఇన్ద్రా᳚గ్నీ॒ చేత॑నస్య చ ।
హు॒తా॒హు॒తస్య॑ తృప్యతమ్ । అహు॑తస్య హు॒తస్య॑ చ । హు॒తస్య॒ చాహు॑తస్య చ ।
అహు॑తస్య హు॒తస్య॑ చ । ఇన్ద్రా᳚గ్నీ అ॒స్య సోమ॑స్య । వీ॒తం పి॑బతం జు॒షేథా᳚మ్ ।
మా యజ॑మానం॒ తమో॑ విదత్ । మర్త్విజో॒ మో ఇ॒మాః ప్ర ॒జాః । మా యః సోమ॑మి॒మం
పిబా᳚త్ ।
సꣳసృ॑ష్టము॒భయం॑ కృ॒తమ్ ॥ ౩। ౭। ౮। ౩॥ కృ॒ధి॒ మీ॒ఢుషేఽహు॑తస్య చ
స॒ప్త చ॑ ॥ ౮॥
౯౬ అ॒నా॒గస॑స్త్వా వ॒యమ్ । ఇంద్రే ॑ణ॒ ప్రేషి॑తా॒ ఉప॑ । వా॒యుష్టే ॑ అస్త్వꣳశ॒భూః ।
మి॒త్రస్తే॑ అస్త్వꣳశ॒భూః । వరు॑ణస్తే అస్త్వꣳశ॒భూః । అపాం᳚ క్షయా॒ ఋత॑స్య
గర్భాః । భువ॑నస్య గోపాః॒ శ్యేనా॑ అతిథయః । పర్వ॑తానాం కకుభః ప్ర ॒యుతో॑ నపాతారః
। వ॒గ్నునేన్ద్రగ్గ్ ॑ హ్వయత । ఘోషే॒ణామీ॑వాగ్శ్చాతయత ॥ ౩। ౭। ౯। ౧॥
౯౭ యు॒క్తాః స్థ ॒ వహ॑త । దే॒వా గ్రావా॑ణ॒ ఇన్దు ॒రిన్ద్ర॒ ఇత్య॑వాదిషుః ।
ఏన్ద్ర॑మచుచ్యవుః పర॒మస్యాః᳚ పరా॒వతః॑ । ఆఽస్మాథ్స॒ధస్థా ᳚త్ । ఓరోర॒న్తరి॑క్షాత్
। ఆ సు॑భూ॒తమ॑సుషవుః । బ్ర హ్మ
॒ ॒వ॒ర్చ॒సం మ॒ ఆసు॑షవుః । స॒మ॒రే
రక్షాగ్॑స్యవధిషుః । అప॑హతం బ్రహ్మ॒జ్యస్య॑ । వాక్చ॑ త్వా॒ మన॑శ్చ శ్రిణీతామ్ ॥
౩ । ౭ । ౯ । ౨॥
౯౮ ప్రా ॒ణశ్చ॑ త్వాఽపా॒నశ్చ॑ శ్రీణీతామ్ । చక్షు॑శ్చ త్వా॒ శ్రోత్రం॑ చ శ్రీణీతామ్ ।
దక్ష॑శ్చ త్వా॒ బలం॑ చ శ్రీణీతామ్ । ఓజ॑శ్చ త్వా॒ సహ॑శ్చ శ్రీణీతామ్ । ఆయు॑శ్చ
త్వా జ॒రా చ॑ శ్రీణీతామ్ । ఆ॒త్మా చ॑ త్వా త॒నూశ్చ॑ శ్రీణీతామ్ । శ‍ృ॒తో॑ఽసి
శ‍ృ॒తం కృ॑తః । శ‍ృ॒తాయ॑ త్వా శ‍ృ॒తేభ్య॑స్త్వా । యమిన్ద్ర॑మా॒హుర్వరు॑ణం॒
యమా॒హుః । యం మి॒త్రమా॒హుర్యము॑ స॒త్యమా॒హుః ॥ ౩। ౭। ౯। ౩॥
౯౯ యో దే॒వానాం᳚ దే॒వత॑మస్తపో॒జాః । తస్మై᳚ త్వా॒ తేభ్య॑స్త్వా । మయి॒ త్యది॑న్ద్రి॒యం

మ॒హత్ । మయి॒ దక్షో॒ మయి॒ క్రతుః॑ । మయి॑ ధాయి సు॒వీర్య᳚మ్ । త్రిశు॑గ్ఘ ॒ర్మో
విభా॑తు మే । ఆకూ᳚త్యా॒ మన॑సా స॒హ । వి॒రాజా॒ జ్యోతి॑షా స॒హ । య॒జ్ఞేన॒
పయ॑సా స॒హ । తస్య॒ దోహ॑మశీమహి ॥ ౩। ౭। ౯। ౪॥
౧౦౦ తస్య॑ సు॒మ్నమ॑శీమహి । తస్య॑ భ॒క్షమ॑శీమహి । వాగ్జు ॑షా॒ణా సోమ॑స్య
తృప్యతు । మి॒త్రో జనా॒న్ప్రసమి॑త్ర । యస్మా॒న్న జా॒తః పరో॑ అ॒న్యో అస్తి॑ । య
ఆ॑వి॒వేశ॒ భువ॑నాని॒ విశ్వా᳚ । ప్ర ॒జాప॑తిః ప్ర ॒జయా॑ సంవిదా॒నః । త్రీణి॒
జ్యోతీꣳ ’షి సచతే॒ స షో॑డ॒శీ । ఏ॒ష బ్ర ॒హ్మా య ఋ॒త్వియః॑ । ఇన్ద్రో॒ నామ॑
శ్రు ॒తో గ॒ణే ॥ ౩। ౭। ౯। ౫॥

౧౦౧ ప్ర తే॑ మ॒హే వి॒దథే॑ శꣳసిష॒ꣳ హరీ᳚ । య ఋ॒త్వియః॒ ప్ర తే॑ వన్వే ।
వ॒నుషో॑ హర్య॒తం మద᳚మ్ । ఇన్ద్రో॒ నామ॑ ఘృ॒తం న యః । హరి॑భి॒శ్చారు॒ సేచ॑తే
॒ గ॒ణ ఆ త్వా॑ విశన్తు । హరి॑వర్పసం॒ గిరః॑ । ఇన్ద్రాధి॑ప॒తేఽధి॑పతి॒స్త్వం
। శ్రు తో
దే॒వానా॑మసి । అధి॑పతిం॒ మామ్ । ఆయు॑ష్మన్తం॒ వర్చ॑స్వన్తం మను॒ష్యే॑షు కురు ॥
౩ । ౭। ౯। ౬ ॥
౧౦౨ ఇన్ద్ర॑శ్చ స॒మ్రాడ్వరు॑ణశ్చ॒ రాజా᳚ । తౌ తే॑ భ॒క్షం చ॑క్రతు॒రగ్ర ॑
ఏ॒తమ్ । తయో॒రను॑ భ॒క్షం భ॑క్షయామి । వాగ్జు ॑షా॒ణా సోమ॑స్య తృప్యతు ।
ప్ర ॒జాప॑తిర్వి॒శ్వక॑ర్మా । తస్య॒ మనో॑ దే॒వం య॒జ్ఞేన॑ రాధ్యాసమ్ । అ॒ర్థే ॒ గా
అ॒స్య జ॑హితః । అ॒వ॒సాన॑పతేఽవ॒సానం॑ మే విన్ద । నమో॑ రు॒ద్రాయ॑ వాస్తో ॒ష్పత॑యే
। ఆయ॑నే వి॒ద్రవ॑ణే ॥ ౩। ౭। ౯। ౭॥
౧౦౩ ఉ॒ద్యానే॒ యత్ప॒రాయ॑ణే । ఆ॒వర్త॑నే వి॒వర్త॑నే । యో గో॑పా॒యతి॒ తꣳ
హు॑వే । యాన్య॑పా॒మిత్యా॒న్యప్ర ॑తీత్తా ॒న్యస్మి॑ । య॒మస్య॑ బ॒లినా॒ చరా॑మి ।
ఇ॒హైవ సన్తః॒ ప్రతి॒ తద్యా॑తయామః । జీ॒వా జీ॒వేభ్యో॒ నిహ॑రామ ఏనత్ । అ॒నృ॒ణా
అ॒స్మిన్న॑నృ॒ణాః పర॑స్మిన్ । తృ॒తీయే॑ లో॒కే అ॑నృ॒ణాః స్యా॑మ । యే దే॑వ॒యానా॑
ఉ॒త పి॑తృ॒యాణాః᳚ ॥ ౩। ౭। ౯। ౮॥
౧౦౪ సర్వా᳚న్ప॒థో అ॑నృ॒ణా ఆక్షీ॑యేమ । ఇ॒దమూ॒నుః శ్రేయో॑ఽవ॒సాన॒మాగ॑న్మ ।
శి॒వే నో॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ఉ॒భే ఇ॒మే । గోమ॒ద్ధన॑వ॒దశ్వ॑వ॒దూర్జ ॑స్వత్ ।

సు॒వీరా॑ వీ॒రైరను॒ సంచ॑రేమ । అ॒ర్కః ప॒విత్ర ॒ꣳ రజ॑సో వి॒మానః॑ ।
పు॒నాతి॑ దే॒వానాం॒ భువ॑నాని॒ విశ్వా᳚ । ద్యావా॑పృథి॒వీ పయ॑సా సంవిదా॒నే ।
ఘృ॒తం దు॑హాతే అ॒మృతం॒ ప్రపీ॑నే । ప॒విత్ర ॑మ॒ర్కో రజ॑సో వి॒మానః॑ । పు॒నాతి॑
దే॒వానాం॒ భువ॑నాని॒ విశ్వా᳚ । సువ॒ర్జ్యోతి॒ర్యశో॑ మ॒హత్ । అ॒శీ॒మహి॑ గా॒ధము॒త
ప్ర ॑తి॒ష్ఠామ్ ॥ ౩। ౭। ౯। ౯॥ చా॒త॒య॒త॒ శ్రీ ॒ణీ॒తా॒ꣳ స॒త్యమా॒హుర॑శీమహి
గ॒ణే కు॑రు వి॒ద్రవ॑ణే పితృ॒యాణా॑ అ॒ర్కో రజ॑సో వి॒మాన॒స్త్రీణి॑ చ ॥ ౯॥
౧౦౫ ఉద॑స్తాంప్సీథ్సవి॒తా మి॒త్రో అ॑ర్య॒మా । సర్వా॑న॒మిత్రా ॑నవధీద్యు॒గేన॑ ।
బృ॒హన్తం॒ మామ॑కరద్వీ॒రవ॑న్తమ్ । ర॒థ॒న్త॒రే శ్ర ॑యస్వ॒ స్వాహా॑ పృథి॒వ్యామ్ ।
వా॒మ॒దే॒వ్యే శ్ర ॑యస్వ॒ స్వాహా॒ఽన్తరి॑క్షే । బృ॒హ॒తి శ్ర ॑యస్వ॒ స్వాహా॑ ది॒వి
। బృ॒హ॒తా త్వోప॑స్తభ్నోమి । ఆ త్వా॑ దదే॒ యశ॑సే వీ॒ర్యా॑య చ । అ॒స్మాస్వ॑ఘ్నియా
యూ॒యం ద॑ధాథేన్ద్రి॒యం పయః॑ । యస్తే᳚ ద్ర ॒ప్సో యస్త॑ ఉద॒ర్॒షః ॥ ౩। ౭। ౧౦। ౧॥
౧౦౬ దైవ్యః॑ కే॒తుర్విశ్వం॒ భువ॑నమావి॒వేశ॑ । స నః॑ పా॒హ్యరి॑ష్ట్యై॒
స్వాహా᳚ । అను॑ మా॒ సర్వో॑ య॒జ్ఞో ॑ఽయమే॑తు । విశ్వే॑ దే॒వా మ॒రుతః॒ సామా॒ర్కః ।
ఆ॒ప్రియ॒శ్ఛన్దా ꣳ
’సి ని॒విదో॒ యజూꣳ
’షి । అ॒స్యై పృ॑థి॒వ్యై యద్య॒జ్ఞియ᳚మ్ ।
ప్ర ॒జాప॑తేర్వర్త॒నిమను॑వర్తస్వ । అను॑ వీ॒రైరను॑రాధ్యామ॒ గోభిః॑ । అన్వశ్వై॒రను॒

సర్వై॑రు పు॒ష్టైః । అను॑ ప్ర ॒జయాఽన్వి॑న్ద్రి॒యేణ॑ ॥ ౩। ౭। ౧౦। ౨॥
౧౦౭ దే॒వా నో॑ య॒జ్ఞమృ॑జు॒ధా న॑యన్తు । ప్రతి॑ క్షత్త్రే॒ ప్రతి॑ తిష్ఠామి రా॒ష్ట్రే
। ప్రత్యశ్వే॑షు॒ ప్రతి॑తిష్ఠామి॒ గోషు॑ । ప్రతి॑ ప్ర జాయాం
॒ ॒ ప్రతి॑తిష్ఠామి॒
భవ్యే᳚ । విశ్వ॑మ॒న్యాఽభి॑వావృ॒ధే । తద॒న్యస్యా॒మధి॑శ్రి ॒తమ్ । ది॒వే చ॑
వి॒శ్వక॑ర్మణే । పృ॒థి॒వ్యై చా॑కరం॒ నమః॑ । అస్కా॒న్ద్యౌః పృ॑థి॒వీమ్ ।
అస్కా॑నృష॒భో యువా॒ గాః ॥ ౩। ౭। ౧౦। ౩॥
౧౦౮ స్క॒న్నేమా విశ్వా॒ భువ॑నా । స్క॒న్నో య॒జ్ఞః ప్రజ॑నయతు । అస్కా॒నజ॑ని॒
ప్రాజ॑ని । ఆస్క॒న్నాజ్జా ॑యతే॒ వృషా᳚ । స్క॒న్నాత్ప్రజ॑నిషీమహి । యే దే॒వా యేషా॑మి॒దం
భా॑గ॒ధేయం॑ బ॒భూవ॑ । యేషాం᳚ ప్రయా॒జా ఉ॒తానూ॑యా॒జాః । ఇన్ద్ర॑జ్యేష్ఠేభ్యో॒
వరు॑ణరాజభ్యః । అ॒గ్నిహో॑తృభ్యో దే॒వేభ్యః॒ స్వాహా᳚ । ఉ॒త త్యా నో॒ దివా॑ మ॒తిః ॥

౩। ౭। ౧౦। ౪॥
౧౦౯ అది॑తిరూ॒త్యాఽఽగ॑మత్ । సా శన్తా॑చీ॒ మయ॑స్కరత్ । అప॒ స్రిధః॑ । ఉ॒త
త్యా దైవ్యా॑ భి॒షజా᳚ । శం న॑స్కరతో అ॒శ్వినా᳚ । యూ॒యాతా॑మ॒స్మద్రపః॑ ।
అప॒ స్రిధః॑ । శమ॒గ్నిర॒గ్నిభి॑స్కరత్ । శం న॑స్తపతు॒ సూర్యః॑ । శం వాతో॑
వాత్వర॒పాః ॥ ౩। ౭। ౧౦। ౫॥
౧౧౦ అప॒ స్రిధః॑ । తదిత్ప॒దం న విచి॑కేత వి॒ద్వాన్ । యన్మృ॒తః పున॑ర॒ప్యేతి॑
జీ॒వాన్ । త్రి ॒వృద్యద్భువ॑నస్య రథ॒వృత్ । జీ॒వో గర్భో॒ న మృ॒తః స జీ॑వాత్ ।
ప్రత్య॑స్మై॒ పిపీ॑షతే । విశ్వా॑ని వి॒దుషే॑ భర । అ॒రం॒గ॒మాయ॒ జగ్మ॑వే ।
అప॑శ్చాద్దధ్వనే॒ నరే᳚ । ఇన్దు ॒రిన్ద్ర॒మవా॑గాత్ । ఇన్దో ॒రిన్ద్రో॑ఽపాత్ । తస్య॑ త
ఇన్ద ॒విన్ద్ర॑పీతస్య॒ మధు॑మతః । ఉప॑హూత॒స్యోప॑హూతో భక్షయామి ॥ ౩। ౭। ౧౦।
౬॥
ఉ॒ద॒ర్॒ష ఇ॑న్ద్రి॒యేణ॒ గా మ॒తిర॑ర॒పా అ॑గా॒త్త్రీణి॑ చ ॥ ౧౦॥
౧౧౧ బ్రహ్మ॑ ప్రతి॒ష్ఠా మన॑సో॒ బ్రహ్మ॑ వా॒చః । బ్రహ్మ॑ య॒జ్ఞానాꣳ
’
హ॒విషా॒మాజ్య॑స్య । అతి॑రిక్తం॒ కర్మ॑ణో॒ యచ్చ॑ హీ॒నమ్ । య॒జ్ఞః

పర్వా॑ణి ప్రతి॒రన్నే॑తి క॒ల్పయన్॑ । స్వాహా॑కృ॒తాఽఽహు॑తిరేతు దే॒వాన్ ।
ఆశ్రా ॑వితమ॒త్యాశ్రా ॑వితమ్ । వష॑ట్కృతమ॒త్యనూ᳚క్తం చ య॒జ్ఞే । అతి॑రిక్తం॒
కర్మ॑ణో॒ యచ్చ॑ హీ॒నమ్ । య॒జ్ఞః పర్వా॑ణి ప్రతి॒రన్నే॑తి క॒ల్పయన్॑ ।
స్వాహా॑కృ॒తాఽఽహు॑తిరేతు దే॒వాన్ ॥ ౩। ౭। ౧౧। ౧॥
౧౧౨ యద్వో॑ దేవా అతిపా॒దయా॑ని । వా॒చా చి॒త్ప్రయ॑తం దేవ॒ హేడ॑నమ్ । అ॒రా॒యో
అ॒స్మాꣳ అ॒భిదు॑చ్ఛునా॒యతే᳚ । అ॒న్యత్రా ॒స్మన్ మ॑రుత॒స్తన్నిధే॑తన । త॒తం
మ॒ ఆప॒స్తదు॑ తాయతే॒ పునః॑ । స్వాది॑ష్ఠా ధీ॒తిరు॒చథా॑య శస్యతే । అ॒యꣳ
స॑ము॒ద్ర ఉ॒త వి॒శ్వభే॑షజః । స్వాహా॑కృతస్య॒ సము॑తృప్ణుతర్భువః । ఉద్వ॒యం
తమ॑స॒స్పరి॑ । ఉదు॒ త్యం చి॒త్రమ్ ॥ ౩। ౭। ౧౧। ౨॥
౧౧౩ ఇ॒మం మే॑ వరుణ॒ తత్త్వా॑ యామి । త్వం నో॑ అగ్నే॒ స త్వం నో॑ అగ్నే । త్వమ॑గ్నే
అ॒యాసి॒ ప్రజా॑పతే । ఇ॒మం జీ॒వేభ్యః॑ పరి॒ధిం ద॑ధామి । మైషాం ను॑
గా॒దప॑రో॒ అర్ధ ॑మే॒తమ్ । శ॒తం జీ॑వన్తు శ॒రదః॑ పురూ॒చీః । తి॒రో

మృ॒త్యుం ద॑ధతాం॒ పర్వ॑తేన । ఇ॒ష్టేభ్యః॒ స్వాహా॒ వష॒డని॑ష్టేభ్యః॒ స్వాహా᳚
। భే॒ష॒జం దురి॑ష్ట్యై॒ స్వాహా॒ నిష్కృ॑త్యై॒ స్వాహా᳚ । దౌరా᳚ర్ద్ధ్యై॒ స్వాహా॒
దైవీ᳚భ్యస్త॒నూభ్యః॒ స్వాహా᳚ ॥ ౩। ౭। ౧౧। ౩॥

౧౧౪ ఋద్ధ్యై॒ స్వాహా॒ సమృ॑ద్ధ్యై॒ స్వాహా᳚ । యత॑ ఇన్ద్ర॒ భయా॑మహే । తతో॑ నో॒
అభ॑యం కృధి । మఘ॑వఞ్ఛ॒గ్ధి తవ॒ తన్న॑ ఊ॒తయే᳚ । వి ద్విషో॒ వి మృధో॑
జహి । స్వ॒స్తి॒దా వి॒శస్పతిః॑ । వృ॒త్ర ॒హా విమృధో॑ వ॒శీ । వృషేన్ద్రః॑ పు॒ర
ఏ॑తు నః । స్వ॒స్తి॒దా అ॑భయంక॒రః । ఆ॒భిర్గీ ॒ర్భిర్యదతో॑ న ఊ॒నమ్ ॥ ౩। ౭। ౧౧। ౪॥
౧౧౫ ఆప్యా॑యయ హరివో॒ వర్ధ ॑మానః । య॒దా స్తో ॒తృభ్యో॒ మహి॑ గో॒త్రా రు॒జాసి॑ ।
భూ॒యి॒ష్ఠ ॒భాజో॒ అధ॑ తే స్యామ । అనా᳚జ్ఞాతం॒ యదాజ్ఞా ॑తమ్ । య॒జ్ఞస్య॑ క్రి ॒యతే॒
మిథు॑ । అగ్నే॒ తద॑స్య కల్పయ । త్వꣳ హి వేత్థ ॑ యథాత॒థమ్ । పురు॑షసంమితో
య॒జ్ఞః । య॒జ్ఞః పురు॑షసంమితః । అగ్నే॒ తద॑స్య కల్పయ । త్వꣳ హి వేత్థ ॑
యథాత॒థమ్ । యత్పా॑క॒త్రా మన॑సా దీ॒నద॑క్షా॒ న । య॒జ్ఞస్య॑ మ॒న్వతే॒
మర్తా ॑సః । అ॒గ్నిష్టద్ధోతా᳚ క్రతు॒విద్వి॑జా॒నన్ । యజి॑ష్ఠో దే॒వాꣳ ఋ॑తు॒శో
య॑జాతి ॥ ౩। ౭। ౧౧। ౫॥ దే॒వాగ్శ్చి॒త్రం త॒నూభ్యః॒ స్వాహో॒నం పురు॑షసంమి॒తోఽగ్నే॒
తద॑స్య కల్పయ॒ పఞ్చ॑ చ ॥ ౧౧॥
౧౧౬ యద్దే ॑వా దేవ॒హేడ॑నమ్ । దేవా॑సశ్చకృ॒మా వ॒యమ్ । ఆది॑త్యా॒స్తస్మా᳚న్మా ముఞ్చత
।
ఋ॒తస్య॒ర్తేన॒ మాము॒త । దేవా॑ జీవనకా॒మ్యా యత్ । వా॒చాఽనృ॑తమూది॒మ । అ॒గ్నిర్మా॒
తస్మా॒దేన॑సః । గార్హ ॑పత్యః॒ ప్రము॑ఞ్చతు । దు॒రి॒తా యాని॑ చకృ॒మ । క॒రోతు॒
మామ॑నే॒నస᳚మ్ ॥ ౩। ౭। ౧౨। ౧॥
౧౧౭ ఋ॒తేన॑ ద్యావాపృథివీ । ఋ॒తేన॒ త్వꣳ స॑రస్వతి । ఋ॒తాన్మా॑
ముఞ్చ॒తాꣳహ॑సః । యద॒న్యకృ॑తమారి॒మ । స॒జా॒త॒శ॒ꣳసాదు॒త
వా॑ జామిశ॒ꣳసాత్ । జ్యాయ॑సః॒ శꣳసా॑దు॒త వా॒ కనీ॑యసః । అనా᳚జ్ఞాతం
దే॒వకృ॑తం॒ యదేనః॑ । తస్మా॒త్త్వమ॒స్మాన్జా ॑తవేదో ముముగ్ధి । యద్వా॒చా యన్మన॑సా ।
బా॒హుభ్యా॑మూ॒రుభ్యా॑మష్ఠీ ॒వద్భ్యా᳚మ్ ॥ ౩। ౭। ౧౨। ౨॥

౧౧౮ శి॒శ్నైర్యదనృ॑తం చకృ॒మా వ॒యమ్ । అ॒గ్నిర్మా॒ తస్మా॒దేన॑సః । యద్ధస్తా ᳚భ్యాం
చ॒కర॒ కిల్బి॑షాణి । అ॒క్షాణాం᳚ వ॒గ్నుము॑ప॒ జిఘ్న॑మానః । దూ॒రే॒ప॒శ్యా చ॑
రాష్ట్ర॒భృచ్చ॑ । తాన్య॑ప్స॒రసా॒వను॑ దత్తా మృ॒ణాని॑ । అదీ᳚వ్యన్నృ॒ణం యద॒హం
చ॒కార॑ । యద్వాఽదా᳚స్యన్థ్సంజ॒గారా॒ జనే᳚భ్యః । అ॒గ్నిర్మా॒ తస్మా॒దేన॑సః ।
యన్మయి॑ మా॒తా గర్భే॑ స॒తి ॥ ౩। ౭। ౧౨। ౩॥
౧౧౯ ఏన॑శ్చ॒కార॒ యత్పి॒తా । అ॒గ్నిర్మా॒ తస్మా॒దేన॑సః । యదా॑ పి॒పేష॑ మా॒తరం॑
పి॒తర᳚మ్ । పు॒త్రః ప్రము॑దితో॒ ధయన్॑ । అహిꣳ
’సితౌ పి॒తరౌ॒ మయా॒ తత్ ।
తద॑గ్నే అనృ॒ణో భ॑వామి । యద॒న్తరి॑క్షం పృథి॒వీము॒త ద్యామ్ । యన్మా॒తరం॑

పి॒తరం॑ వా జిహిꣳసి॒మ । అ॒గ్నిర్మా॒ తస్మా॒దేన॑సః । యదా॒శసా॑ ని॒శసా॒
యత్ప॑రా॒శసా᳚ ॥ ౩। ౭। ౧౨। ౪॥
౧౨౦ యదేన॑శ్చకృ॒మా నూత॑నం॒ యత్పు॑రా॒ణమ్ । అ॒గ్నిర్మా॒ తస్మా॒దేన॑సః ।
అతి॑క్రామామి దురి॒తం యదేనః॑ । జహా॑మి రి॒ప్రం ప॑ర॒మే స॒ధస్థే ᳚ । యత్ర ॒
యన్తి॑ సు॒కృతో॒ నాపి॑ దు॒ష్కృతః॑ । తమారో॑హామి సు॒కృతాం॒ ను లో॒కమ్ । త్రి ॒తే
దే॒వా అ॑మృజతై ॒తదేనః॑ । త్రి ॒త ఏ॒తన్మ॑ను॒ష్యే॑షు మామృజే । తతో॑ మా॒ యది॒
కించి॑దాన॒శే । అ॒గ్నిర్మా॒ తస్మా॒దేన॑సః ॥ ౩। ౭। ౧౨। ౫॥
౧౨౧ గార్హ ॑పత్యః॒ ప్రము॑ఞ్చతు । దు॒రి॒తా యాని॑ చకృ॒మ । క॒రోతు॒ మామ॑నే॒నస᳚మ్
। ది॒వి జా॒తా అ॒ప్సు జా॒తాః । యా జా॒తా ఓష॑ధీభ్యః । అథో॒ యా అ॑గ్ని॒జా ఆపః॑ ।
తా నః॑ శున్ధన్తు॒ శున్ధ ॑నీః । యదాపో॒ నక్తం॑ దురి॒తం చరా॑మ । యద్వా॒ దివా॒
నూత॑నం॒ యత్పు॑రా॒ణమ్ । హిర॑ణ్యవర్ణా ॒స్తత॒ ఉత్పు॑నీత నః । ఇ॒మం మే॑ వరుణ॒
తత్త్వా॑ యామి । త్వం నో॑ అగ్నే॒ స త్వం నో॑ అగ్నే । త్వమ॑గ్నే అ॒యాఽసి॑ ॥ ౩।
౭। ౧౨। ౬॥ అ॒నే॒నస॑మష్ఠీ ॒వద్భ్యాꣳ
’ స॒తి ప॑రా॒శసా॑ఽఽన॒శే᳚ఽగ్నిర్మా॒
తస్మా॒దేన॑సః పునీత న॒స్త్రీణి॑ చ ॥ ౧౨॥ యద్దే ॑వా॒ దేవా॑ ఋ॒తేన॑

సజాతశ॒ꣳసాద్యద్వా॒చా యద్ధస్తా ᳚భ్యా॒మదీ᳚వ్యం॒ యన్మయి॑ మా॒తా యదా॑పి॒పేష॒
యద॒న్తరి॑క్షం॒ యదా॒శసాఽతి॑క్రామామి త్రి ॒తే దే॒వా ది॒వి జా॒తా అ॒ప్సు జా॒తా
యదాప॑ ఇ॒మం మే॑ వరుణ॒ తత్త్వా॑ యామి॒ త్వం నో॑ అగ్నే॒ స త్వం నో॑ అగ్నే॒ త్వమ॑గ్నే
అ॒యాఽసి॑ ॥
౧౨౨ యత్తే॒ గ్రావ్ణ్ణా ॑ చిచ్ఛి॒దుః సో॑మ రాజన్ । ప్రి ॒యాణ్యఙ్గా ॑ని॒ స్వధి॑తా॒
పరూꣳ
’షి । తథ్సంధ॒థ్స్వాజ్యే॑నో॒త వ॑ర్ధయస్వ । అ॒నా॒గసో॒
అధ॒మిథ్సం॒క్షయే॑మ । యత్తే॒ గ్రావా॑ బా॒హుచ్యు॑తో॒ అచు॑చ్యవుః । నరో॒ యత్తే॑

దుదు॒హుర్దక్షి॑ణేన । తత్త॒ ఆప్యా॑యతాం॒ తత్తే᳚ । నిష్ట్యా॑యతాం దేవ సోమ । యత్తే॒
త్వచం॑ బిభి॒దుర్యచ్చ॒ యోని᳚మ్ । యదా॒స్థానా॒త్ప్రచ్యు॑తో॒ వేన॑సి॒ త్మనా᳚ ॥ ౩। ౭।
౧౩। ౧॥
౧౨౩ త్వయా॒ తథ్సో॑మ గు॒ప్తమ॑స్తు నః । సా నః॑ సం॒ధాఽస॑త్పర॒మే వ్యో॑మన్
। అహా॒చ్ఛరీ॑రం॒ పయ॑సా స॒మేత్య॑ । అ॒న్యో᳚ఽన్యో భవతి॒ వర్ణో ॑ అస్య
। తస్మి॑న్వ॒యముప॑హూతా॒స్తవ॑ స్మః । ఆ నో॑ భజ॒ సద॑సి వి॒శ్వరూ॑పే ।
నృ॒చక్షాః॒ సోమ॑ ఉ॒త శు॒శ్రుగ॑స్తు । మా నో॒ విహా॑సీ॒ద్గిర॑ ఆవృణా॒నః ।
అనా॑గాస్త॒నువో॑ వావృధా॒నః । ఆ నో॑ రూ॒పం వ॑హతు॒ జాయ॑మానః ॥ ౩। ౭। ౧౩।
౨॥
౧౨౪ ఉప॑క్షరన్తి జు॒హ్వో॑ ఘృ॒తేన॑ । ప్రి ॒యాణ్యఙ్గా ॑ని॒ తవ॑ వ॒ర్ధయ॑న్తీః
। తస్మై॑ తే సోమ॒ నమ॒ ఇద్వష॑ట్చ । ఉప॑ మా రాజన్థ్సుకృ॒తే హ్వ॑యస్వ ।
సంప్రా ॑ణాపా॒నాభ్యా॒ꣳ సము॒ చక్షు॑షా॒ త్వమ్ । స౨ꣳ శ్రోత్రే ॑ణ గచ్ఛస్వ
సోమ రాజన్ । యత్త॒ ఆస్థి ॑త॒ꣳ శము॒ తత్తే॑ అస్తు । జా॒నీ॒తాన్నః॑ సం॒గమ॑నే
పథీ॒నామ్ । ఏ॒తం జా॑నీతాత్పర॒మే వ్యో॑మన్ । వృకాః᳚ సధస్థా వి॒ద రూ॒పమ॑స్య ॥
౩। ౭। ౧౩। ౩॥
౧౨౫ యదా॒ గచ్ఛా᳚త్ప॒థిభి॑ర్దేవ॒యానైః᳚ । ఇ॒ష్టా ॒పూ॒ర్తే కృ॑ణుతాదా॒విర॑స్మై ।
అరి॑ష్టో రాజన్నగ॒దః పరే॑హి । నమ॑స్తే అస్తు॒ చక్ష॑సే రఘూయ॒తే । నాక॒మారో॑హ
స॒హ యజ॑మానేన । సూర్యం॑ గచ్ఛతాత్పర॒మే వ్యో॑మన్ । అభూ᳚ద్దే ॒వః స॑వి॒తా వన్ద్యో॒
ను నః॑ । ఇ॒దానీ॒మహ్న॑ ఉప॒వాచ్యో॒ నృభిః॑ । వి యో రత్నా॒ భజ॑తి మాన॒వేభ్యః॑
। శ్రేష్ఠం॑ నో॒ అత్ర ॒ ద్రవి॑ణం॒ యథా॒ దధ॑త్ । ఉప॑ నో మిత్రావరుణావి॒హావ॑తమ్
। అ॒న్వాదీ᳚ధ్యాథామి॒హ నః॑ సఖాయా । ఆ॒ది॒త్యానాం॒ ప్రసి॑తిర్హే తిః

॒ । ఉ॒గ్రా
శ॒తాపా᳚ష్ఠా ఘ॒విషా॒ పరి॑ ణో వృణక్తు । ఆప్యా॑యస్వ॒ సం తే᳚ ॥ ౩। ౭। ౧౩। ౪॥
త్మనా॒ జాయ॑మానోఽస్య॒ దధ॒త్పఞ్చ॑ చ ॥ ౧౩॥
౧౨౬ యద్ది ॑దీ॒క్షే మన॑సా॒ యచ్చ॑ వా॒చా । యద్వా᳚ ప్రా ॒ణైశ్చక్షు॑షా॒ యచ్చ॒
శ్రోత్రే ॑ణ । యద్రేత॑సా మిథు॒నేనాప్యా॒త్మనా᳚ । అ॒ద్భ్యో లో॒కా ద॑ధిరే॒ తేజ॑
ఇన్ద్రి॒యమ్ । శు॒క్రా దీ॒క్షాయై ॒ తప॑సో వి॒మోచ॑నీః । ఆపో॑ విమో॒క్త్రీర్మయి॒ తేజ॑
ఇన్ద్రి॒యమ్ । యదృ॒చా సామ్నా॒ యజు॑షా । ప॒శూ॒నాం చర్మ॑న్ హ॒విషా॑ దిదీ॒క్షే ।
యచ్ఛన్దో ॑భి॒రోష॑ధీభి॒ర్వన॒స్పతౌ᳚ । అ॒ద్భ్యో లో॒కా ద॑ధిరే॒ తేజ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్
॥ ౩। ౭। ౧౪। ౧॥
౧౨౭ శు॒క్రా దీ॒క్షాయై ॒ తప॑సో వి॒మోచ॑నీః । ఆపో॑ విమో॒క్త్రీర్మయి॒ తేజ॑ ఇన్ద్రి॒యమ్ ।
యేన॒ బ్రహ్మ॒ యేన॑ క్ష॒త్రమ్ । యేనే᳚న్ద్రా॒గ్నీ ప్ర ॒జాప॑తిః॒ సోమో॒ వరు॑ణో॒ యేన॒
రాజా᳚ । విశ్వే॑ దే॒వా ఋష॑యో॒ యేన॑ ప్రా ॒ణాః । అ॒ద్భ్యో లో॒కా ద॑ధిరే॒ తేజ॑
ఇన్ద్రి॒యమ్ । శు॒క్రా దీ॒క్షాయై ॒ తప॑సో వి॒మోచ॑నీః । ఆపో॑ విమో॒క్త్రీర్మయి॒ తేజ॑
ఇన్ద్రి॒యమ్ । అ॒పాం పుష్ప॑మ॒స్యోష॑ధీనా॒ꣳ రసః॑ । సోమ॑స్య ప్రి ॒యం ధామ॑
॥ ౩। ౭। ౧౪। ౨॥
౧౨౮ అ॒గ్నేః ప్రి ॒యత॑మꣳ హ॒విః స్వాహా᳚ । అ॒పాం పుష్ప॑మ॒స్యోష॑ధీనా॒ꣳ
రసః॑ । సోమ॑స్య ప్రి ॒యం ధామ॑ । ఇన్ద్ర॑స్య ప్రి ॒యత॑మꣳ హ॒విః స్వాహా᳚ । అ॒పాం
పుష్ప॑మ॒స్యోష॑ధీనా॒ꣳ రసః॑ । సోమ॑స్య ప్రి ॒యం ధామ॑ । విశ్వే॑షాం దే॒వానాం᳚
ప్రి ॒యత॑మꣳ హ॒విః స్వాహా᳚ । వ॒యꣳ సో॑మ వ్ర ॒తే తవ॑ । మన॑స్త॒నూషు॒
పిప్ర ॑తః । ప్ర ॒జావ॑న్తో అశీమహి ॥ ౩। ౭। ౧౪। ౩॥
౧౨౯ దే॒వేభ్యః॑ పి॒తృభ్యః॒ స్వాహా᳚ । సో॒మ్యేభ్యః॑ పి॒తృభ్యః॒ స్వాహా᳚ ।
క॒వ్యేభ్యః॑ పి॒తృభ్యః॒ స్వాహా᳚ । దేవా॑స ఇ॒హ మా॑దయధ్వమ్ । సోమ్యా॑స ఇ॒హ
మా॑దయధ్వమ్ । కవ్యా॑స ఇ॒హ మా॑దయధ్వమ్ । అన॑న్తరితాః పి॒తరః॑ సో॒మ్యాః
సో॑మపీ॒థాత్
॑ మృ॒త్యుర॒మృతం॑ న॒ ఆగన్॑ । వై వ
। అపై తు ॒ ॒స్వ॒తో నో॒ అభ॑యం కృణోతు ।
ప॒ర్ణం వన॒స్పతే॑రివ ॥ ౩। ౭। ౧౪। ౪॥

TaittirIyabrAhmaNam Te

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TaittirIyabrAhmaNam Te

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Taittiriya Brahmanam

Text title : Taittiriya Brahmanam

File name : taittirIyabrAhmaNam.itx

Category : veda, svara

Transliterated by : Muralidhara B A muraliba at gmail.com

Description-comments : See Samhita and Aranyakam as separate files

Acknowledge-Permission: Professor Anathakrishna

Latest update : March 21, 2018, May 30, 2021

Send corrections to : Sanskrit@cheerful.com

Please help to maintain respect for volunteer spirit.

May 30, 2021

॥ శ్రీ ॒ గు॒రు॒భ్యో॒ న॒మః॒ ॥ హరిః ఓ(౪)మ్ ॥

ప్రథమాష్టకే ప్రథమః ప్రపాఠకః ౧

చక్షు॑ర్య॒జ్ఞాయ॑ ధత్తమ్ । చక్షు॑ర్య॒జ్ఞప॑తయే ధత్తమ్ । శ్రోత్రగ్గ్ ॑ స్థః॒

పుష్టిం॑ ప్ర ॒జాం తాం ప॒శూన్తాన్ ॥ సంధ॑త్తం॒ తత్ప్రా॒ణమ॑పా॒నం వ్యా॒నం తం

సన్పాపీ॑యా॒న్థ్స్యాత్ । స పున॑ర్వస్వోర॒గ్నిమాద॑ధీత । పున॑రే॒వైనం॑ వా॒మం

ఫల్గు ॑నీ । ము॒ఖ॒త ఏ॒వ సం॑వథ్స॒రస్యా॒గ్నిమా॒ధాయ॑ । వసీ॑యాన్భవతి ।

౧౯ క॒థమి॒ద౨ꣳ స్యా॒దితి॑ । సో॑ఽపశ్యత్పుష్కరప॒ర్ణం తిష్ఠ ॑త్ । సో॑ఽమన్యత ।

౨౫ తచ్ఛ॒మ్యై॑ శమి॒త్వమ్ । యచ్ఛ॑మీ॒మయః॑ సంభా॒రో భవ॑తి ।

వ్ర ॒తేనాద॑ధా॒మీతి॒ వైశ్య॑స్య । ఋ॒భూ॒ణాం త్వా॑ దే॒వానాం᳚ వ్రతపతే

౪౫ దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్న్ । తే దే॒వా వి॑జ॒యము॑ప॒యన్తః॑ । అ॒గ్నౌ

ద్వా॒ద॒శసు॒ రాత్రీ ॒ష్వను॒ నిర్వ॑పేత్ । సం॒వ॒థ్స॒రప్ర ॑తిమా॒ వై ద్వాద॑శ॒

। ఏకం॑ ని॒రుప్య॑ । ఉత్త॑రే॒ సమ॑స్యేత్ । తృ॒తీయ॑మే॒వాస్మై॑

। అథో॑ య॒జ్ఞస్యై॒వైషాఽభిక్రా న్తిః

తన॑యాయ యచ్ఛ । వాతః॑ ప్రా ॒ణస్తద॒యమ॒గ్నిః । సంప్రి ॑యః ప॒శుభి॑ర్భువత్ ।

౬౧ సోఽశ్వో॒ వారో॑ భూ॒త్వా పరా॑ఙైత్ । తం వా॑రవ॒న్తీయే॑నావారయత

జనయతి । అది॑తిః పు॒త్రకా॑మా । సా॒ధ్యేభ్యో॑ దే॒వేభ్యో᳚ బ్రహ్మౌద॒నమ॑పచత్ । తస్యా॑

ప్రత్యయన॒స్త్వాయ॑ । తꣳ సం॑వథ్స॒రం గో॑పాయేత్ । సం॒వ॒థ్స॒రꣳ హి రేతో॑

౭౬ దోహా॑ ఏ॒వ యు॒ష్మాక॒మితి॑ । సా తతః॒ ప్రాచ్యుద॑క్రామత్ । తత్ప్ర॒జాప॑తిః॒

గృహేవా॒సినే॑ పరి॒దాయ॑ గృ॒హానేతి॑ । తా॒దృగే॒వ తత్ । పున॑రా॒గత్యోప॑తిష్ఠతే

ప్రథమాష్టకే ద్వితీయః ప్రపాఠకః ౨

ప్ర ॒జాప॑తిసృష్టానాం ప్ర ॒జానా᳚మ్ । క్షు॒ధోప॑హత్యై సువి॒తం నో॑ అస్తు ।

। తా నః॑ శి॒వాః శర్క॑రాః సన్తు॒ సర్వాః᳚ । అ॒గ్నే రేత॑శ్చ॒న్ద్రꣳ హిర॑ణ్యమ్ ।

ఉ॒పాశ‍ృ॑ణోః సు॒శ్రవా॒ వై శ్రు ॒తో॑ఽసి । తతో॒ మామావి॑శతు బ్రహ్మవర్చ॒సమ్

। ఏ॒తత్తే॒ తద॑శ॒నేః సంభ॑రామి । సాత్మా॑ అగ్నే॒ సహృ॑దయో భవే॒హ ।

॒ ॒త్వాయ॑ శ॒తశా॑రదాయ । శ॒తꣳ

పు॒రో అ॑గ్నిర్భవే॒హ । విశ్వా॒ ఆశా॒ దీద్యా॑నో॒ విభా॑హి ॥ ౧। ౨। ౧। ౨౨॥

। యోని॑ర॒గ్నేః ప్రతి॑ష్ఠితిః ॥ ౧। ౨। ౧। ౨౭॥ వి॒శ॒న్తు॒ నః॒ పు॒రూ॒చీర్వి॑ధేమ

పరా᳚ఞ్చꣳ సంవథ్స॒రము॑ప॒ యన్తి॑ । న హై ॑నం॒ తే స్వ॒స్తి సమ॑శ్నువతే । అథ॒

మ॑హావ్ర ॒తే గృ॑హ్యేతే । య॒జ్ఞస్యై॒వాన్తం॑ గ॒త్వా । ఉ॒భయోర్లో᳚ ॒కయోః॒

ఏ॒కా॒ద॒శిన్యా॒ప్యతే᳚ । వై ॒ష్ణ ॒వం వా॑మ॒నమాల॑భన్తే । య॒జ్ఞో వై విష్ణుః॑

౪౫ చతు॑ర్విꣳశత్యర్ధమాసః సంవథ్స॒రః । యద్వా ఏ॒తస్మి᳚న్థ్సంవథ్స॒రేఽధి॒

ఏ॒వాన్నాద్య॒స్యావ॑రుద్ధ్యై । దే॒వా॒సు॒రాః సంయ॑త్తా ఆసన్ । త ఆ॑ది॒త్యే వ్యాయ॑చ్ఛన్త ।

౫౦ బ్రా ॒హ్మ॒ణశ్చ॑ శూ॒ద్రశ్చ॑ చర్మక॒ర్తే వ్యాయ॑చ్ఛేతే । దైవ్యో॒

ప్రథమాష్టకే తృతీయః ప్రపాఠకః ౩

౩ అనా᳚గ్నేయం॒ వా ఏ॒తత్క్రి॑యతే । యథ్స॒మిధ॒స్తనూ॒నపా॑తమి॒డో బ॒ర్॒హిర్య॑జతి

। యో॑ఽతిరా॒త్రమ్ । తే స॒హైవ సర్వే॑ వాజ॒పేయ॑మపశ్యన్ । తే । అ॒న్యో᳚న్యస్మై॒

సమా॒నానాం॒ పర్యే॑తి । తిష్ఠ ॑న్తేఽస్మై॒ జ్యైష్ఠ్యా॑య । స వా ఏ॒ష బ్రా ᳚హ్మ॒ణస్య॑

౧౪ తస్మా॒ద్గాయ॑తశ్చ మ॒త్తస్య॑ చ॒ న ప్ర ॑తి॒గృహ్య᳚మ్ । యత్ప్ర॑తిగృహ్ణీ ॒యాత్ ।

మి॒థు॒నమే॒వాస్య॒ తద్య॒జ్ఞే క॑రోతి ప్ర ॒జన॑నాయ । ఆ॒త్మాన॑మే॒వ సో॑మగ్ర ॒హైః

తేనావ॑రున్ధే । ఐ॒న్ద్రా॒గ్నేనో॒క్థ్య᳚మ్ । ఐ॒న్ద్రేణ॑ షోడ॒శినః॑ స్తో ॒త్రమ్ ।

వాచ॑మతిరా॒త్రేణ॑ । ప్ర ॒జాం బృ॑హ॒తః స్తో ॒త్రేణ॑ । ఇ॒మమే॒వ లో॒కమ॒భి

తేజ॑ ఏ॒వాఽఽత్మన్ధ ॑త్త ఆగ్నే॒యేన॑ ప॒శునా᳚ । ఓజో॒ బల॑మైన్ద్రా॒గ్నేన॑

చ॑ మనుష్యలో॒కం చా॒భిజ॑యతి మారు॒త్యా వ॒శయా᳚ । స॒ప్తద॑శ

శమయి॒త్వోత్త॒మయా॒ ప్రచ॑రతి॒ షట్చ॑ ॥ ౪॥

దే॒వస్యా॒హꣳ స॑వి॒తుః ప్ర ॑స॒వే బృహ॒స్పతి॑నా వాజ॒జితా॒ వర్షి ॑ష్ఠం॒

ఉత్త॒మాః సు॑వ॒ర్గం లో॒కమా॑యన్ । సా॒క్షాదే॒వ యజ॑మానః సువ॒ర్గం లో॒కమే॑తి ।

౩౬ ప్ర వా ఏ॒తే᳚ఽస్మాల్లో ॒కాచ్చ్య॑వన్తే । య ఆ॒జిం ధావ॑న్తి । ఉద॑ఞ్చ॒ ఆవ॑ర్తన్తే ।

య॒థా॒లో॒కం వా ఏ॒త ఉజ్జ ॑యన్తి । య ఆ॒జిం ధావ॑న్తి ॥ ౧। ౩। ౬। ౬॥

గౌ॒ధూ॒మం చ॒షాల᳚మ్ । న వా ఏ॒తే వ్రీ ॒హయో॒ న యవాః᳚ । యద్గో ॒ధూమాః᳚ ॥ ౧। ౩।

సు॒రా॒గ్ర ॒హాగ్శ్చా॑నవదానీ॒యాని॑ చ వాజ॒సృద్భ్యః॑ । ఇ॒మమే॒వ

ప్ర ॒త్యవ॑రోహతి । అపీ॑వ॒ హి దే॒వతా॑నాꣳ సూ॒యతే᳚ ॥ ౧। ౩। ౯। ౨॥

। తే పి॒తరః॑ పూర్వే॒ద్యురాగ॑చ్ఛన్ । పి॒తౄన్, య॒జ్ఞో ॑ఽగచ్ఛత్ । తం దే॒వాః

౬౨ పి॒తృభ్య॒ ఆవృ॑శ్చ్యేత । అ॒వ॒ఘ్రేయ॑మే॒వ । తన్నేవ॒ ప్రాశి॑తం॒