22.08.

2020

Kuruluş: 1917
Toplam:41 Fabrika
Seramik Döküm Çamurlarında Toplam:35,3Mio Adet (2018)

Reoloji (ῥεῖ λόγος-Rei Logos)-1

Eğitimine Hoşgeldiniz

Dr Ender Balcı- Laufen Austria

ender.balci@at.laufen.com,
1 2
Mobil: 0043 664 3339594

Basit bir test metodu

Akma Kabı
Su Saati (Klepsýdra)

yaklaşık 3500 yıl önce Mısır’da

Viskoz Visko Elastik saat olarak kullanılmıştır
Örneğin:
Elastik Kaptan 5 litre su 6 dakikada akmaktadır
vb…

Newtonsal Visko elastik Visko elastik Katı

Akışkanlar akışkanlar katı malzeme
Newton malzemeler, Hook
yasası jeller, yasası
elastomerler
3 4

1

Basit bir test metodu
Sıpatula testi
- yüksek viskoz akışkanlar:
- düşük viskoz akışkanlar:
Örneğin: Dispersiyonlar
Parmak Testi
- yüksek yapışkanlık (Tack): „uzun“
- düşük yapışkanlık (Tack): „kısa“
Örneğin: Baskı boyaları
Basit bir test metodu
Misket-düşme Viskozimetresi
Zaman ölçümü;
Misketin sıvı içerisinde
belirli bir yolu alma süresi
Transparent-şeffaf- sıvılar için
DIN 53015
ISO 12058
22.08.2020
Basit bir test metodu
Yer çekimi ile akan akışkan:
Belli bir zaman dilimi içerisinde akışkanın aldığı yolun ölçülmesi,
Örneğin: Ketçap testleri vb.
Bostwick Konstistometer
„kalın“
„ince“
Akışkanın konulduğu
bölüm V = 100 ml
İşaretlenmiş yol bölümü
Sıvının akmasını sağlayan
5 açılır/kapanır bölüm 6
Basit bir test metodu
Çubuk Düşme Viskozimetresi
Zaman Ölçümü;
Çubuğun sıvı içerinde belirli yolu
aldığı zamanın ölçümü gerçekleştirilir
Baskı boyalarının kontrolünde kullanılır
Çubuk düşme- Viskozimetresi,
7 8
Örneğin Laray Tipi
2
 22.08.2020

Basit bir test metodu Basit bir test metodu

Hava kabarcığı viskozimetresi Akma Kabı
Tüplerin ters çevrilmesi ile hava
kabarcığı yukarıya doğru çıkmaya
başlar..Hava kabarcığının yukarıya kadar
çıkabilmesi için gereken zaman ölçülür
Sıvıların akma zamanları
ölçülür.

Kinematik Viskozitenin
tespit edilmesi amacıyla
kullanılır.

Transparent, şeffaf sıvılar için

kullanılır. ASTM D 803, D1545 9 10

Basit bir test metodu Basit bir test metodu

Akma Kabı Cam Kapiler Viskozimetre

Transparent
ISO
DIN
sıvıların akış
Ford (ASTM) zamanları
ölçülür

Zahn
Engler
Shell
kinematik
Viskozite

Değişik Akma Kabı viskozite ölçüm aparatları Değişik cam-Kapiler viskozimetreler

11 12

3
 22.08.2020

Basit bir test metodu Basit bir test metodu

Stormer- Rotasyon Viskozimetresi Brookfield Rotasyon Viskozimetresi
Verilen: Dönme sayısı
Ölçüm: Dönme Momenti
Boşlukta duran belli ağırlığa
sahip ağırlık üzerinden
Sabit Kuvvet (Dönme Momenti)

Ölçüm:
Dönen ölçüm sisteminin dönüm
sayısı ölçülür
Değişik ölçüm spin cihazları:

- Silindir
- Disk
-T-çubuk (T-bar) vb

13 14

Reometre Laufen Austria-“Viskozite Ölcümleri“

Mutlak Ölçüm Sistemleri
Rotasyon ve Osilasyon Reometreleri
DIN 53019 und ISO 3219

Konik / Plaka Plaka / Plaka

Max. Dönme
Belirli tane dağılımına Jeller, yumuşak katı Momenti: 230 mNm
sahip süspensiyon malzemeler, akışkanlar, Min. Dönme
Momenti: 0,1µNm
ve emülsiyonlar için polimerler, seramik Dönme Moment
Konsantre Silindir hammadde ve çamur/sır Çözünürlügü:
Düşük viskoz sıvılar için,
(örneğin: d < 5 m,) ları vb, 0,001µNm

15 16

4
 22.08.2020

Tanım
Kayma Gerilimi ve Kayma Hızı
İki Plaka Modeli (alttaki plaka sabit, üstdeki plaka hareketli
N
Kayma Gerilimi F  m2    Pa 
A  

Kayma Hızı   (D  ) v
h
 m   1
 sm   s  s
1
 
   

Laminer akışkan
(tabakalar halinde akış)

  dh
dv const.

const.
 Sabit

Oldukça düşük kayma hızları 0,01 bis 1 s-1

17 18

Kayma Hızı Kayma Hızı

Sır Kalınlığı  h= 1,7 mm= 0,0017m

Fırça sürme hızı
(v = 0,5 m/s) Akma Hızı
10 cm
V=0,00625m/sn
  (D  ) v  m

  1
 
    s
1

h  s m  s 
  (D  ) v
h
 m   1
 s m   s   s 
1

   
Boya yaş kalınlığı
(h = 200 µm) Δv 0,1 m
   16 s 1
Δh 0,00625 m  s

Kayma hızının hesabı:

Δv 0,5 m
   2500 s 1
Δh 2 10  4 m  s
19 20

5
 22.08.2020

Kayma Hızı Pratikde Kullanım

Lehmann da hangi kayma hızında ölçüm Tipik Kayma Hızları
yapıyoruz?

Akan sıvı hacmi: 100 ml = 0,1 l = 10-4 m3 Tip Kayma Hızı (s-1)
Akıs Zamanı: 60 sn Sedimentasyon < 0,001 - 0,01
Kapiler çap: R= 2 mm = 2.10-3 m. Yüzeyde normal akış (levelling) 0,01 - 0,1
Tamamen akma (sagging) 0,01 - 1
Hagen/ Poiseuille Formülü;
 = (4.V/ p. R3) Daldırma 1 - 100
Boru içerisinde akış, Pompalama, Doldurma 1 - 10 000
Boyanın fırça ile zemine sürülmesi 100 - 10 000
Püskürtme 1 000 - 10 000
 = (4. 1,67. 10-6 m3/s) / (p . (2. 10-3 m)3) = 265 s-1 Yüksek hızlı kaplamalar 100 000 dan1
Milyona kadar
21 22

Vitrifiye çamuruna uygulanan kayma hızları

1000 AKIŞKANLAR KATILAR
Pompala
doldurma
deliğinde (İdeal) viskoz Visko elastik Visko elastik (İdeal)elastik
uygulanan
kayma hız ı akışkanlar akış davranışı akış davranışı deformasyon
100
Formların
davranışı
doldurulması
Kaym a Hizi. [s ec-1]

Maxwell Yasası Kelvin/Voigt yasası

Newton Yasası
10
Hook yasası

borularda
pompalama
1 depo
tankında Akış ve Relaksiyon- Osilasyon testleri
Döküm sırasında kalınlık alma Viskozite
0,1
kalınlık alma Eğrileri

0,01
3
6
9
12
15
18
21
24
27
30
33
36
39
42
45
48
51
54
57
60
63
66
69

[dakika] 23 24

6
 22.08.2020

Tanımlama Viskozite Değerleri

Viskozite Yasası
N
Kayma Gerilimi F  m2    Pa  Malzeme Viskozite 
A  
Gas / Hava 0,01 - 0,02‘e kadar/ 0,018 mPas
Kayma Hızı   (D  ) v  m   1
 
 s m   s   s
1

h     20°C de Su 1,0 mPas

Kayma hızına bağlı Viskozite tanımı: ( 0 / 40 / 60 / 80 / 100°C) (1,8 / 0,65 / 0,47 / 0,35 / 0,28)
Süt, Krem Şanti 2 -10 mPas

η τ  Pa 
1/s   Pas 
Zeytin yağı yaklaşık100 mPas

γ   Motor yağı
SAE 10W-30, bei +23 / +50 / +100°C
50-1000 mPas
175 / 52 / 20 mPas
Polimerler (T = +150 - +300°C, ve 10 - 10 000 Pas
1 Pas = 1000 mPas Kayma Hızı 10 - 1000 s-1)
Sir Isaac Newton Polimer eriği („Sıfır Viskozite“) 1 kPas - 1MPas
(1643-1727) Eski birim: Bitumlar (T = +80 / +60 / +40 200 Pas / 1 kPas / 20 kPas
1 cP = 1 mPas / +20 / 0°C) / 0,5 MPas / 1 MPas
25 26

Tanımlama Reometre
Kinematik Viskozite Rotasyon testleri

  mm2   m2 

   10  6 
Kinematik Viskozite  s   s 

Rotasyon Giriş değerleri Sonuç
(Kayma hızına bağlı)
2
mm Dönme Momenti M
Eski birim: 1 St(Stokes)= 100 cSt 1 cSt  1 s Ham değerler Dönme Sayısı n [min-1]
[mNm]
g kg Kayma Hızı  [s-1] Kayma Gerilimi  [Pa]
Yoğunluk Birimi:  1  1000 3 Reolojik ölçüm değerleri
cm3 m
Örnek: Bir sıvı için;
akış hızı: 60 mm2/s= 60.10 -6 m2/s Rotasyon Giriş değerleri Sonuç
Yogunluk: 1,1 g/cm3= 1100 kg/m3 (Kayma gerilimine bağlı)
Kinematik Viskozite  60.10 -6 m2/s . 1100 kg/m3 Dönme Momenti M
Ham değerler Dönme Sayısı n [min-1]
= 66.10-3 kg/(s.m)= 66 mPas [mNm]

* Kinematik viskozite, ancak yerçekiminin hareketlendirici kuvvet olması Reolojik ölçüm değerleri Kayma Gerilimi  [Pa] Kayma Hızı  [s-1]
durumunda ölçülür (ölçülecek malzemenin kendi ağırlığının olması durumunda).
27 28
Örneğin: Akma kabı yöntemi, kapiler viskozimetre gibi

7
 22.08.2020

Reometrre Reometre (Rotasyon)

Ölçüm Değerleri Akış Eğrileri

Fiziksel Ölçüm Değerleri Hesap edilen reolojik değerler ölçüm

Ham değerler, sistemlerinden bağımsızdır,
Ölçüm sistemine bağlıdır

Moment M [Nm] Kayma Gerilimi   CSS.M Pa

Dönme Sayısı n [min-1] Kayma Hızı  = CSR. N s-1
Sapma Açısı j  ya da [rad] Kayma Deformasyonu  = CSD.j (1,%)

Her ölçüm sistemi için, o sisteme ait

Hesaplama faktörleri kullanılır.
CSR ve CSS Dönme sayısı girişli Dönme momenti girişli
„Kayma hızı rampası“ „Kayma gerilim rampası“
(CSR: controlled shear rate) (CSS: controlled shear stress)
29 30

Reometre (Rotasyon) Akış Davranışı:

İdeal Viskoz sıvının akış tavrı Akış ve Viskozite Eğrileri
Amortisör, sönüm kutusu

Newtonsal akış tavrı Viskozite Eğrisi Akma Sınırı

Akış Eğrisi

1 İdeal viskoz (newton)

2 Artan kayma hızı ile viskozitesi azalan (pseudo plastik)
3 Artan kayma hızı ile Viskozitesi artan (dilatant)
Akma Eğrisi Viskozite Eğrisi 4 Akma Sınırı olmayan
5 Akma Sınırı olan
31 32

8
 22.08.2020

İdeal Viskoz Davranış Kayma hızı ile azalan viskozite

80 80

mPas Pa

60 60
Motor yağı 1
50 50

40 40
CC 27 (Zylinder-MS, 2
  concentric cylinders)
30 30
 γ 1 γ 2
20 20

      

Akış Eğrisi
10 10 Viskozite Eğrisi 1 1 2 2

0 0 - Kayma hızı ile viskozite azalır

0 200 400 600 s-1 1000
T = +50°C
- Pseudo plastik
Kayma Hızı 
33 34

Akma davranışı Kayma hızı ile azalan

İdeal viskoz ve viskozite(VIT Camur-Sır)
Kayma hızına bağımlı Viskozite
2

Pas

1,5

Motor yağı: İdeal viskoz

1 Sabit Viskozite 

Kayma hızı ile
azalan viskozite
0,5 

0
0 100 200 300 400 s-1 500

Kayma hızı 
35 36

9
 22.08.2020

Kayma hızı ile azalan viskozite Kayma hızı ile azalan

viskozite

Kolloid Süspensiyonlar ; Polimer molekülü

kuvvet uygulanmadığı anda: kuvvet uygulandığında:
yüksek viskozite düşük viskozite

Kayma hızı uygulandığında:

moleküller hızın uygulandığı
Sonuç: Kuvvet uygulanmadığı anda: yöne dogru deforma olmaya
Kayma hızına bağlı akışkan davranışı, Moleküller birbirlerine başlarlar
viskozite azalması sarılmış durumda, Sonuç:
Kayma hızına bağlı olarak viskozite
37 düşmesi. 38

Kayma hızı ile azalan Kayma hızı ile artan

viskozite viskozite

Aynı yoğunluğa sahip olan her üç sır,

akma kabı(Lehmann) testinde aynı
sonuçları vermiştir

Akış Eğrisi Viskozite Eğrisi

- kayma hızı ile viskozite artar
- dilatant

40
39

10
 22.08.2020

Kayma hızı ile artan Akma Davranışı

viskozite Çift Boru Denemesi

Soru: Hangi malzeme, hangi reolojik özellige sahiptir ??

41 42

Akma Davranışı Akma Davranışı

Akma Sınırı Akma Sınırı
Eğrilerin Matematiksel olarak düzenlenmeleri
x ve y ekseni doğrusal olan akış eğrileri;
Sınır Kayma Gerilimi (Approximation, Fitting, "Regression")
olarak Akma Sınırı

Örneğin:
Değişik
x ve y Modellere göre
eksenleri
doğrusal Diğer kullanılan
olarak Bingham Modeller;
gösterilmiş Windhab
B ... “ Binghama göre - Casson
akma sınırı 1/2 1/2
 =  +( *  )
1/2

Akma Sınırı“, 0 ... Akma Sınırı

c c
eğrileri - Herschel / Bulkley  ... “ High-Shear
=  +  + 
B B  
 = HB+c* 
P
4 Akma Sınırı yok Akma Sınırı f B ... “ Bingham-
5 Akma Sınırı var 43 Viskozite “44
Viskozitesi “

11
 22.08.2020

Akma Davranışı Akma Davranışı

Akma Sınırı Akma Sınırı
Akışkanlık Eğrilerinin Logaritmik olarak gösterimi

104
Pa
1000
Ketchup
Low-Shear-Bölgesinde Akma Low-Shear-Bölgesinde Akma Sınırının
 100  Kayma Gerilimi
bulunması,
Sınırının bulunması,

10 Örneğin; Değer - Örneğin; = 0,01 s-1 değeri okunur

1 10 100 s-1 1000 Ekseninden okunur
Kayma Hızı 45 46

Akma Sınırı Akma Sınırı

İki Farklı Sırın Akma Sınır Değerleri

279,99 Pa

73,32 Pa
13 Pa

6,1 Pa

1,6 s-1 2,8 s-1

47 48

12
 22.08.2020

Akma Sınırı Akma Sınırı

13Pa 25 Pa

49 50

Akma Sınırı Akma Sınırı

iki farklı sır

iki farklı Additif

5,5Pa 29,5 Pa
30 Pa
11,5Pa

51 52

13
 22.08.2020

Akma Sınırı Akma Sınırı

Casson Akma Sınırı: 62,87 Pa
Herschel-Bulkley: 46,73 Pa
Bingham:87,41 Pa Casson Akma Sınırı:22,79 Pa
Herschel-Bulkley: 7,47 Pa
Bingham: 41,12 Pa

Casson Akma Sınırı: 1,46 Pa

Herschel-Bulkley: 2,16 Pa
Bingham: 4,62 Pa

53 54

Akış Davranışı Tiksotropi

zamana bağlı olan Histerisis alanı Yapının zamana bağlı olarak yeniden kurulması
„Tiksotropi-Test“ (eskiden kullanılan) Sıçrama Denemesi
Ölçümde 3 farklı bölüm kullanılır: Artış rampası, sabit bölüm, aşağıya iniş rampası 3 Bölüm Rotasyon Ölçümü(„Tiksotropi davranışı“)
Hesaplama Modeli: Histerisis alanın hesaplanması
Dezavantaj: Tüm ölçüm sırasında malzemeye sürekli kuvvet uygulanır
Yapının tekrar oluşturulması mümkün değildir 1 çok düşük kayma hızı
2 yüksek kayma hızı
Giriş değerleri: 3 çok düşük kayma hızı
Kayma hız profili

Ölçüm Sonucları:
Sonuç:
1 Kuvvet uygulanmadığı bölüm
Bu ölçüm metodunun Tiksotropi
2 Yapının bozulması
Ölçümlerinde kullanılması hatalıdır .
3 Yapının yeniden kurulması

55 56

14
 22.08.2020

Tiksotropi iki farklı Additif

Yapının zamana bağlı olarak
yeniden kurulması 822 Pa/s

Hangi Additif in Akma Sınır

100 değeri daha büyüktür
Bölüm Detayları:
Pas
1. Bölüm : = 0,1 s-1
2. Bölüm : = 100 s-1
3. Bölüm : = 0,1 s-1
10
Sır 1-Mavi 673 Pa/s



1 Sır 2-Kırmızı

0,74 Pas

0,28 Pas

0,1
0 100 200 300 400 500 600 s 700

Zaman t 57 58

Sırlara ait 3TT ve Histerise eğrileri

Mavi

Kirmizi
822 Pa/s

A=2205Pa/s
673 Pa/s
A=6110Pa/s

59 A=784,5Pa/s 60

15
 22.08.2020

Akma Davranışı
Akma Sınırı a

c
Viskoz Visko Elastik
FG b Elastik
N
F  m2    Pa 
A  

YüzeyA= b.c
g=9,81 m/sn2 Newtonsal Visko elastik Visko elastik Katı
V(m3)=a.b.c Etki eden Kuvvet=> F=FG=m.g=V..g
akışkanlar akışkanlar katı malzeme
kg/m3  FG=a.b.c.g. newton malzemeler, hook
Jeller,
= = FG/A=(a.b.c.g.)/(b.c)= a.g. yasası
Elastomerler
yasası
61 62

Giriş Giriş
Visko Elastik Davranış Visko Elastik Davranış
Çekme, Polimer Süspensiyonlar
Örneğin. Yapıştırıcılar ya da Gıda (Poly-isobutylen, PIB)
Kimyasında

Karıştırma İşlemi:
„Weissenberg-Effekt“,
oldukça kötü bir karışım
(Karl Weissenberg, 1893 - 1976, Rheologe)

Extrusiyon:,
Örneğin: Boyut stabilitesi

Sonuç: Bir çok durumda sadece viskozite ölçümü yeterli olamamaktadır, „Weissenberg-Effekt“
çünkü bazı durumlarda malzemenin visko elastik özelliğine bağlı olarak 63 polimerin kapilerden akışı karıştırma işlemi 64
elastik etkiler ortaya çıkabilmektedir.

16
 22.08.2020

Tanım:
Çekme Gerilimi ve Çekme Deformasyonu

İki Plaka Modeli

AKIŞKANLAR KATILAR

(İdeal) viskoz Visko elastik Visko elastik (İdeal)elastik

akışkanlar akış davranışı akış davranışı deformasyon
davranışı

Maxwell Yasası Kelvin/Voigt yasası Hook yasası

Newton Yasası

Akış ve Relaksiyon- Osilasyon testleri

Viskozite Eğrileri
Kayma Gerilimi F N
 m2    Pa 
A

Kayma Deformasyonu s    1  100%

m
m
h

65 66

Tanım: Tanım:
Elastiklik Yasası Çekme Denemesi (1)

  Pa 
 1   Pa
Kayma Modulü G   Pa 
Çekme denemesinde: E  1    Pa
   

1 GPa = 1000 MPa = 106 kPa = 109 Pa E - Modül

 = Çekme Gerilimi
 = Genleşme
Robert Hooke (1635 - 1703)
E = 2  G (1 + )

Poisson-Sayısı 

67 68

17
 22.08.2020

Kayma deformasyonuna bağlı olan

Tanımlama
deformasyon davranışları
Kayma Hızı
  Pa 
 1   Pa
a) 1   0 


d

 G
t1  t 0 t dt   
Zamana bağlı deformasyon hızı olarak kayma hızı  = G. 
F
b)   dv Kayma Hızı
dh
Hız gradyanı olarak kayma hızı Hooke Elastiklik
yasası;
ds ds
dγ F= CH.s
Açıklama:   dv  dt  ds
 dh  

dh dh dt  dh dt dt

69 70

Malzemenin Visko Elastik Davranışı

Akma Sınırı ( /  - Eğrisi)
10
6
Sınır Kayma Gerilimi % Additifsiz
olarak Akma Sınırı:
Akma Sınırı
10
4 13,5 Pa
Ölçüme tabi tutulan malzeme,
ancak dıştan uygulanan
Kayma Gerilimi ile ölçüm: kuvvetlerin yapıyı birarada Additifli
tutan kuvvetlerden büyük 2 Akma Sınırı
olması durumunda akmaya  10
114 Pa
başlar.

Akma Sınırı altında 10

0
malzemenin elastik
deformasyonu gerçekleşir.
10
-2 Pa
0,1 1 10 100 1000
Kayma Gerilimi 
Akma Sınırı y : Linear Akma Sınırı y : Her iki
elastik deformasyon doğrunun kesim noktası
bölgesinden sapma anında metodu ile bulunur 71 72

18
 22.08.2020

İki farklı sırın akma

sınırının
AKIŞKANLAR KATILAR
doğrusal ve
Logaritmik
(İdeal) viskoz Visko elastik Visko elastik (İdeal)elastik
olarak
gösterilmesi akışkanlar akış davranışı akış davranışı deformasyon
davranışı

Maxwell Yasası Kelvin/Voigt yasası Hook yasası

Newton Yasası

Akış ve Relaksiyon- Osilasyon testleri

Viskozite Eğrileri

73 74

Visko elastik malzemenin deformasyon Visko elastik katı malzemeler

davranışı ( Maxwell-Modeli) (Kelvin/Voigt model)
Amortisör, sönüm kutusu

1. Durumda her iki komponent (amortisör ve yay)

herhangi bir kuvvet uygulanmadığı için
deformasyona uğramaz

2. durumda uygulanan kuvvet ile birlikte her iki

malzeme , uygulanan kuvvet miktarı ve süresinde
deforme olurlar. Yay, bağımsız halindeki gibi anlık
F deformasyona, sönüm kutusunun frenleme etkisi
nedeni ile ugrayamaz(birbirlerine demir ile bağlı
oldukları için)

3. durumda ortadan kalkan kuvvet nedeni ile her iki

malzeme birlikte ilk pozisyonlarına geri gelirler.
Her iki malzeme ilk konumlarına ulaşırlar.

75 76

19
 22.08.2020

Visko elastik katı malzemeler Stres ( creep recovery) testi

(Kelvin/Voigt model)
Sistemdeki toplam Kayma kuvveti her iki komponente 
eşit olarak dağılır  Test özellikleri
1.Bölüm: t=300 sn | 0 = 500 Pa Ideal elastik
 = v+ e 0 2.Bölüm:t=600 sn | 0 = 0 Pa katı malzeme

Herbir Komponentin deformasyon/ kayma hızı

birbirlerine eşittir
. . .
 = v=e  = v= e
Viskoz komponent için Newton yasası; t0 t2 t4 t
.
v . v
Elastik komponent için Hooke yasası; 

e= G. e
Ideal viskoz
Visko elastik
sıvı malzeme
Kelvin/Voigt modeline göre sistemin toplam kayma gerilimi; malzeme

 = v+ e . v +G. e

t0 t2 t4 t
77 78

Stres ( creep recovery) testi/ Stres ( creep recovery) testi

Burgers Model

Kuvvet uyğulandığında (stres):

a.) F1 yayında ani deformasyon
b.) F2 ve D2 de geciken deformason
c.) D3 kuvvet uygulandığı sürece , sürekli sabit
deformasyon d/dt = 3= sabit
b
3

Kuvvet ortadan kalktığında: e

a.) F1 yayında ani geri deformasyon 2
b.) F2 ve D2 de geçiken geri deformasyon
deformason
c.) D3, deformasyona uğradığı yerde sabit kalır.
1
v
Visko elastik
malzeme

79 80

20
 22.08.2020

Elast. Anteil der Komplianz Je/Jmax : 56,55 %

Viskoser Anteil der Komplianz Jv/Jmax : 43,45 %

Elast. Anteil der Komplianz Je/Jmax : 98,08 %

Viskoser Anteil der Komplianz Jv/Jmax : 1,92 %

81 82

AKIŞKANLAR KATILAR

(İdeal) viskoz Visko elastik Visko elastik (İdeal)elastik

akışkanlar akış davranışı akış davranışı deformasyon
davranışı

Maxwell Yasası Kelvin/Voigt yasası Hook yasası

Newton Yasası

Akış ve Relaksiyon- Osilasyon testleri

Viskozite Eğrileri

83 84

21
 22.08.2020

Reometre Reometre
Osilasyon Ölçümleri: Giriş (1) Osilasyon Ölçümleri: Giriş (1)

AmplitutGenlik

Frekans Birim Saniyedeki

Titresim Sayisi 0° ve 180° lerde üst plaka „sıfır“ pozisyonundadır.  =0; ve =0. iki Plaka Model
Bu bölgede hareket hızı maksimum noktadadır.  maks. İdeal Elastik Davranış
Tamamen robust malzeme
(Örneğin: Taş, ya da Demir):
90° ve 270° lerde ise üstdeki plaka maksimum deformasyona Kayma Deformasyonunun Sinüs
uğramıştır.  = maks. Ve  = maks.. Bu noktalarda ise hız sıfırdır. eğrisi ve kayma deformasyonu

 0 arasında herhangi bir kayma
bulunmamaktadır. Ideal Viskoz
İdeal Elastik Katılar  ve  aynı faz üzerindedir.
Hooke yasası
(t)= G*.  (t) 85 86

Reometre Reometre
Osilasyon Ölcümleri: Giriş (2) Osilasyon Ölcümleri: Giriş (3)
Vektör Diyagramları

G* [Pa] Kompleks Çekme Modulü

Hooke Elastiklik Yasası

(Osilasyon için):
G' [Pa] Depolama Modülü, Elastiklik
G'' [Pa] Kayıp Modülü, Viskoz

Ideal Viskoz Visko Elastik Visko Elastik Visko Elastik Kati Ideal Elastik
Akiskan Davranış (viskoz ve Malzeme Deformasyon
elastik degerleri esit) Davranışı

d = 45°
Fiziksel olarak: d= 90° G“ > G‘ tan d = 1 G‘ > G“ d = 0°
 tan d= sonsuz G‘ = G“ tan d = 0
Giriş: Sabit Frekans ve sabit Amplitut G‘ depolanan ve
G'' kaybolan (dissipierte) Deformasyon Enerji
Sonuç: Faz Kaymaları ile görülen
tan d 1 = G''/G' Buharlaşma Faktörü ya da Kayıp Faktörü
Visko Elastik Davranış
87
(Malzeme içinde bulunan viskoz ve elastik malzemenin birbirlerine oranı) 88

22
 22.08.2020

Giriş Reometre
Visko Elastik Davranış Osilasyon Denemeleri
Osilasyon
(Deformasyon Ölçüm giriş değerleri Sonuç
bazlı)
Ham Değerler Kayma Açısı j(t) [mrad] Dönme Momenti M(t)
[mNm],
Faz Kayma Açısı d [°]
Reolojik Ölçüm Deformasyon (t) [%] Kayma Gerilimi (t) [Pa],
Değerleri d [°]
Osilasyon (Güç Ölçüm giriş değerleri Sonuç
bazlı)
Ham Değerler Dönme Momenti M(t) [mNm] Sapma Açısı j(t) [mrad],
Faz Kayma Açısı d [°]
Reolojik Ölçüm Kayma Gerilimi (t) [Pa] Deformasyon (t) [%],
G‘‘ >> G‘ G‘‘ > G‘ G‘‘ = G‘ G‘ > G‘‘ G‘ >> G‘‘ Değerleri d [°]
Sıvısal yapı „Jel Jel Yapı
Noktası 89 90

Reometre (Osilasyon) Visko Elastik Davranış

Amplitud test Amplitud test
LVE- Bölgesi Sınırı

Ergebnis:
Depolama Modülü G' (Elastik davranış),
Giriş:
Kayıp Modülü G'' (viskoz davranış),
Sabit Frekans
L de Doğrusal-Visko-Elastik (LVE-) Sınır Değeri
(Örneğin: dairesel frekans w = 10 rad/s ya da s-1)
ve Sol: G‘ > G‘‘ („Jel Yapı“) LVE-Bölgesinde
değişebilir deformasyon Sağ: G‘‘ > G‘ („Akışkan Yapı“) LVE-Bölgesinde
91 92

23
 22.08.2020

Visko Elastik Davranış Visko Elastik Davranış

Amplitud test Amplitud test
İki Farklı Diş Macunu Ölçümü FFT- Basınçlı Döküm Çamuru
8,81 Pa

3,49 Pa

%0,24 %0,81 %13,50

93 %0,54 94

VIT- Döküm çamuru Çalkalama Sırı

Sorunlu sır

13,51 Pa

11,03 Pa

8,65Pa

%0,70
%0,38
%0,81

95 96

24
 22.08.2020

iki farklı sır

97 98

99 100

25
 22.08.2020

sır+ VE Additif

sır

0,16 Pa 0,38 Pa 7,89 Pa 19,30 Pa

44,96 Pa

101 5,72 Pa 102

Malzemenin sedimentasyon tavrı Reometre (Osilasyon)

Uzun zaman depo stabilitesi Frekans Testi
(Amplitut Sabit; Frekans Degisken)
Dispersiyonlarda (Salat-Dressing)
başlangıç 15 dk. sonra

Giriş:
Sabit Amplitut( LVE-Bölgesinde)
ve
103 değişken Frekans 104

26
 22.08.2020

Visko Elastik Davranış farklı yoğunluktaki iki çamurun

Reolojik Additiflerin Etkisi Sedimentasyon Analizi
(Osilasyon, Frekans Ölçümü)

105 106

Unverleimt ve Unverleimt+VE Sırlarının Kilin farkli elektrolit konsantrasyonlarında

Sedimentasyon Ölçümleri Sedimentasyon Ölçümleri

107 108

27
 22.08.2020

Visko Elastik Davranış Visko Elastik Davranış

Yapının Zamana Bağlı Olarak Yeniden Kurulması Yapının Zamana Bağlı Olarak Yeniden Kurulması

İki farklı Ketçap-numunenin farklı davranışları

Giriş:

Yapısını tekrar hızlı oluşturabilen Yapısını tekrar, ama yavaş 1 Oldukça Düşük Kayma
oluşturabilen 2 Güçlü Kayma Kuvveti
3 Oldukça Düşük Kayma

Ölçüm Sonucu:
1 Dinlenme Bölümü
2 Yapının bozulması
3 Yapının tekrar oluşturulması

109 110

Visko Elastik Davranış Osilation-Rotasyon-Osilasyon Testi

Yapının Zamana Bağlı Olarak Yeniden Kurulması

a) Rotasyon Testi (3 Bölüm)

Sonuç: zamana bağlı viskozite(sadece viskoz davranış!)

b) Osilasyon Testi (3 Bölüm)

Sonuç: zamana bağlı iki farklı fonksiyon G'' (viskoz) ve G' (elastik):
111 112
Visko elastik davranış

28
 22.08.2020

Osilation-Rotasyon-Osilasyon Testi

Additif girdi kontrolü

113 114

Visko Elastik Davranış- Rotasyon- Visko Elastik Davranış- Rotasyon-

-Sıcaklığa bağlı davranış - VIT -Sıcaklığa bağlı davranış - FC

115 116

29
 22.08.2020

Visko Elastik Davranış- Rotasyon-

-Sıcaklığa bağlı davranış – Visko Elastik Davranış
Sir(modife edilmis) -Sıcaklığa bağlı davranış -

108

Pa

106

G'
104

G''
25°C
35°C
102

-20 0 20 40 60 80 °C 100
117 118
Sıcaklık T

Visko Elastik Davranış

-Sıcaklığa bağlı davranış – SIR-FC -VIT FC-Çamurunun sıcaklıkla reolojik yapısının
değişimi

119 120

30
 22.08.2020

Trennmittel Girdi Kontrolü Kil Girdi Kontrolü

0,28 Pas

121 122

Kil‘lerde Opt. Elektrolit Tespiti Kil‘lerde Opt. Elektrolit Tespiti

123 124

31
 22.08.2020

Degisik Elektrolitlerin Kil lere Etkisi Kil reolojisine değişik elektrolitlerin

etkisi
Mavi: Cam suyu
Yeşil: B-Seri-1
Sarı: B-Seri-2
Kırmızı: B-Seri-3

125 126

Kil reolojisine değişik elektrolitlerin Cam suyu nun zamana karşı Reolojik
etkisi değişkenliği
27,9 Pa 31 Pa Mavi: Cam suyu
33 Pa Yeşil: B-Seri-1
Sarı: B-Seri-2
Kırmızı: B-Seri-3
16.10.2019 41,33 Pa
16.10.2019 157 Pas
22,5Pa

18.09.2019 33,46 Pa

18.09.2019 126 Pas

127 128

32
 22.08.2020

B-Seri-3 Elektrolitin zamana karşı Reolojik Additiflere uygulanan ölcümler

değişkenliği (4 hafta boyunca)

58,40Pas

0,31 Pas 23,3 Pa

21,40Pas

0,24 Pas
10,5 Pa

129 130

Additiflere uygulanan ölcümler Additiflere uygulanan ölcümler

822 Pa/s

Mavi

673 Pa/s
Kirmizi

0,74 Pas

0,28 Pas

131 132

33
 22.08.2020

Sır Viskozitesinin Sıcaklıkla değişimi Vitrifiye Çamurlarının genel karekteristlik

özellikleri
Viskozite Egrileri

VC

VC

0,96 Pas FC

FC

0,87 Pas

VC

133 134

Vitrifiye Çamurlarının genel karekteristlik Vitrifiye Çamurlarının genel karekteristlik

özellikleri özellikleri Dogrusal Visko Elastik Egrileri
Tiksotropi Egrileri

135 136

34
 22.08.2020

Vitrifiye Sırlarının genel karekteristlik özellikleri Vitrifiye Sırlarının genel karekteristlik özellikleri
Viskozite Egrileri Tiksotropi Egrileri

137 138

Vitrifiye Sırlarının genel karekteristlik özellikleri Vitrifiye Sırlarının genel karekteristlik özellikleri
Dogrusal Visko Elastik Egrileri Tiksotropi Egrileri (ORO)

139 140

35
 22.08.2020

Çamur izi/ çamur buluşma noktası izi Çamur izi/ çamur buluşma noktası izi

141 142

Çamur izi/ çamur buluşma noktası izi Çamur izi/ çamur buluşma noktası izi
Elektriksel çifttabaka

Diffüse olan tabaka

Partikel
yüzeyi
Düşük Elektriksel Yoğunluk Yüksek Elektriksel Yoğunluk

143 144
Çift Tabaka Kalınlığı Çift Tabaka Kalınlığı

36
 22.08.2020

Çamur izi/ çamur buluşma noktası izi Çamur izi/ çamur buluşma noktası izi

Elektrolit Etkisi Ile değişim

Optimale Elektrolit Konsantrasyon

Birbirine geçiş potansiyeli

Optimal Etkileşim

Yüksek Elektrolit Konsantrasyon

Aglomeratsiyon Baslangıcı
145 146

Camur izi/ çamur buluşma noktası izi Basınçlı Dökümde İnline Viskozimetresi

12,26Pas

„çamur izi“ olan çamurun eğrisi VIT-Camuru/ 0,1 s-1

9,53 Pas

4,50 Pas
FC-Camuru/ 0,1 s-1

Gelistirilen Elektrolitle elde edilen yeni çamur

2,11 Pas
0,49 Pas 0,23 Pas
0,35 Pas 0,33 Pas
FC-Camuru/ 100 s-1 VIT-Camuru/ 100 s-1

147 148

37
 22.08.2020

Çamur Tanki, karıştırıcı dönme sayisi İnline

Viskozimetre
u/dk:1,9

u/dk:8

u/dk:40
u/dk:19

u/dk:21

149 150

Maks.: 503 mPas= 0,503 Pas

Min. : 442 mPas= 0,442 Pas

Fark:0,061 Pas

151 152

38
 22.08.2020

İlginize Teşekkürler

Dr Ender Balcı- Laufen Austria

ender.balci@at.laufen.com,
153
Mobil: 0043 664 3339594

39