Professional Documents
Culture Documents
Pamanahon
Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan naganap o magaganap ang kilos na
taglay ng pandiwa. Mayroon itong tatlong uri: may pananda, walang pananda, at nagsasaad ng
dalas. Halimbawa ng may pananda ang nang, sa, noon, kung, kapag, tuwing, buhat, mula,
umpisa, at hanggang. Halimbawa ng pangungusap na may pang-abay na pamanahon na
mayroong pananda ang "Kailangan mo bang pumasok nang araw-araw?". Ang walang pananda
ay mayroong mga salitang katulad ng kahapon, kanina, kanina, ngayon, mamaya, bukas,
sandali, at iba pa. Halimbawa ng pangungusap na may pang-abay na pamanahon na walang
pananda ang "Manonood kami bukas ng pambansang pagtatanghal ng dulang Pilipino." Ang
pang-abay na pamanahon na nagsasaad ng dalas ay mayroong mga salitang katulad ng araw-
araw, tuwing umaga, taun-taon, at iba pa. Isang halimbawa ng paggamit na ganito ang "Tuwing
buwan ng Mayo ay nagdaraos kami sa aming pook ng santakrusan."[2]
Panlunan
Ang pang-abay na panlunan ay isang uri ng pang-abay na nagsasaad ng lugar kung saan naganap
ang pangyayari. Samakatuwid, ito ay nagsasabi kung saan ginawa, ginagawa, at gagawin ang
kilos sa pangungusap; sa ibang pananalita ay tumutukoy ito sa pook na pinangyarihan, o
pangyayarihan ng kilos sa pandiwa. Halimbawa nito ang "Nagpunta sa lalawigan ang mag-anak
upang dalawin ang kanilang mga kamag-anak."[3] Karaniwan ding ginagamit sa pangungusap na
mayroong pang-abay na panlunan ang mga pariralang sa, kina o kay. Ginagamit ang sa kapag
ang kasunod ay isang pangngalang pambalana o isang panghalip. Samantala, ginagamit naman
ang kay at kina kapag ang kasunod ay pangngalang pantangi na pangalan ng isang tao.
Halimbawa nito Halimbawa na ang mga pangungusap na "Maraming masasarap na ulam ang
itinitinda sa kantina." at ang "Nagpaluto ako kina Aling Inggay ng masarap na mamon para sa
kaarawan.
Pamaraan
Pang-agam
Ang pang-abay na panang-ayon ay nagsasaad ng pagsang-ayon. Ginagamit dito ang mga salitang
oo, opo, tunay, sadya, talaga,syempre at iba pang halimbawa. Halimbawa ay "Talagang mabilis
ang pag-unlad ng bayan."
Pananggi
Panggaano o pampanukat
Pamitagan
Panulad
May pananda
Nang, sa, noon, kung, kapag, tuwing, buhat, mula, umpisa, hanggang
Halimbawa
Kailangan mo bang pumasok nang araw-araw?
Tuwing pasko ay nagtitipon silang mag-anak.
Umpisa bukas ay dito ka na manunuluyan
Walang pananda
Kahapon, kangina, ngayon, mamaya, bukas, sandali,atb.
Halimbawa:
Manonood kami bukas ng pambansang pagtatanghal ng dulang Pilipino.
Ipagdiriwang ngayon ng ating pangulo ang kanyang ika – 40 na kaarawan.
Nagsasaad ng dalas
Araw-araw, tuwing umaga,taun-taon atb.
Halimbawa:
Tuwing Mayo ay nagdaraos kami sa aming pook ng santakrusan.
Nag-eehersiyo siya tuwing umaga upang mapanatili ang kanyang
kalusugan.
Halimbawa:
Maraming masasarap na ulam ang itinitinda sa kantina.
Nagpaluto ako kina aling Ingga ng masarap ng keyk para sa iyong kaarawan.
Halimbawa:
Kinamayan niya ako nang mahigpit.
Bakit siya umalis na umiiyak?
Tumawa siyang parang sira ang isip.
Halimbawa:
Marami na marahil ang nakabalita tungkol sa desisyon ng Sandiganbayan.
Higit sigurong marami ang dadalo ngayon sa Ateneo Home Coming kaysa nakaraang taon.
Tila patuloy na ang pag-unlad ng turismo sa Pilipinas.
Halimbawa:
Hindi pa lubusang nagagamot ang kanser.
Ngunit marami pa rin ang ayaw tumigil sa paninigarilyo.
Halimbawa:
Tumaba ako nang limang libra .
Tumagal nang isang oras ang operasyon.
Halimbawa:
Kailan po kayo uuwi?
Opo, aakyat na po ako
10. Pang-abay na kundisyunal – nagsasaad ng kundisyon para maganap ang kilos na isinasaad
ng pandiwa