Mühendislik Ekonomisi

MÜHENDİS VE FİRMADAKİ FONKSİYONLARI

Mühendisliği şöyle tarif edebiliriz:

Bilimsel verileri ve matematiği, yine bilimin ve matematiğin

prensiplerini kullanarak bir ihtiyacı karşılamak üzere bir ürüne
dönüştürmeye ve problemleri çözmek için uygulamaya
mühendislik denir. Bu eğitimi almış ve bu vizyona sahip olan
kimse de mühendistir.
Mühendis;

a) İnsanların her türlü ihtiyacını gidermeye yönelik fizik, kimya,

elektrik, elektronik gibi fen,
b) Motor, otomobil, uçak, gemi, iş makineleri, teknik ağırlıklı
ekipmanlar, bilgisayarlar, ürünler, süreçler, sistemler, hizmetler vb.
tasarımı, hayata geçirilmesi, işletilmesi, bakımı, dağıtımı, teknik satışı
ya da danışmanlık ve denetimi, vb. gibi teknik,
c) Çeşitli yapılar, yol, köprü, bina, atölye, şehircilik, imar, peyzaj gibi
bayındırlık,
d) Beslenme, tarım gibi gıda alanlarında,
e) Ekonomi, toplum, siyasal, finans, pazarlama, yönetim gibi sosyal
alanlarda belirli bir eğitim görmüş, uzmanlaşmış teknik kimsedir.
1 - Mühendislik Alanları

Mühendislik alanı, çok sayıda uzmanlık dalına ayrılır: Makine, kimya, inşaat,
elektrik-elektronik, üretim, endüstri vb3. mühendislikler temel mühendisliklerdir.

Bu mühendisliklerin her birisinin yapmış olduğu işlemlerin bilimsel ve teknik

değerinin yanında bir de para yönü yani gelir-gider yönü, diğer bir ifadeyle
ekonomik yönü vardır. Buradaki “ekonomi” kavramıyla genel ekonomiden çok,
ekonominin farklı bir dalı olan “Mühendislik Ekonomisini” kastettiğimiz
unutulmamalıdır.
1 - Mühendislik Alanları

Bütün mühendisler, rutin (günübirlik) olmayan yapmış oldukları çalışmalarını,

teknik ve yatırım projeleri hâlinde hazırlar. Proje yapmadan çalışan mühendis eksik
mühendistir ve amaca ulaşmakta zorlanır. Mühendis-proje ve mühendis ekonomi
ilişkileri önemlidir ve bu kitabın konusunu teşkil etmektedir.

Mühendislik konusunu daha iyi anlamak için ana mühendislik dalları olan makine,
kimya, inşaat, elektrik-elektronik, üretim, endüstri mühendisliklerini kısaca gözden
geçirmekte fayda vardır.
Makine Mühendisliği Nedir?

Makinelerin etrafında olmayı seviyor musunuz ve onların tasarım ve üretim

prosedürleri sizi heyecanlandırıyorsa, makine mühendisliği ilgi alanlarınızı
sürdürmek için tercih etmeniz gereken akıştır. Hindistan’da bir kariyer seçeneği
olarak Makine Mühendisliği, güvenli bir seçim olarak kabul edilir.

Bu makale, Makine Mühendisliği hakkında her şeyi ve uygunluğu, en iyi enstitüleri,

iş profili, kilit işe alım görevlileri ve makine mühendisliği kurs profili gibi önemli
yönlerini keşfetmeye odaklanmaktadır.
Makine Mühendisliği:

Makine mühendisi, mühendislik faaliyetlerinin en

eskisidir ve en geniş mühendislik alanına sahiptir. Bu
mühendislik temel fizik ve malzeme teknolojilerini
kullanarak mekanik sistemlerin tasarımı, analizi,
imalat ve bakımı, konstrüksiyonu, işletmeye alınması
işlemleriyle ilgili çalışmaları yapar yani makineler,
enerji ve imalat yöntemleriyle ilgilenir.
Makine Mühendisliği:

Endüstri için takım tezgâhlarının yanı sıra endüstrinin bütün dalları için makineler
ve donanımlar, teçhizatlar tasarlar ve imal eder. Mesela uçaklar, otomobiller,
kamyonlar, pikaplar, kitle ulaşım araçları ve bunların motorları vb. dizel veya
elektrikli lokomotifler, türbinler, baskı presleri, hafriyat ve diğer iş makineleri,
besin işleyiciler, iklimlendirme ve soğutma sistemleri, yapay kalıplar ve uzuvlar,
sağlık makine ve gereçleri yani endüstrinin ihtiyaç duyduğu bütün makine-teçhizat
ve donanımları, gaz ve buhar türbinlerini, nükleer reaktörleri vb. tasarlar ve imal
eder.
Makine Mühendisliği:

Makine mühendisleri, hava-uzay sektöründe, uçak ve uzay araçlarının, yolcu,

savaş ve yük gemilerinin makine tasarımında, tank, top, panzer vb. silah
sistemlerinin geliştirilmesinde ve daha onlarca alanda faaliyet
göstermektedirler.

Makine mühendisliğinin birlikte çalıştığı diğer temel mühendislikler tasarım,

malzeme, döküm, elektrik, elektronik, kimya, endüstri mühendislikleridir.
Makine mühendislerinin en çok dikkat ettiği kurallar kullanışlılık, verim,
ergonomi ve ekonomiklik faktörleridir.
Makine Mühendisliği İş Kapsamı

Makine Mühendisliği kariyerinin geniş bir kapsamı vardır.

Durgunluğun etkisine karşı bağışık olan tek mühendislik
dalı olduğu için haklı olarak her zaman yeşil alan olarak
adlandırılır. Makine Mühendisliği , somun ve cıvata gibi
küçük bireysel parçalardan ve cihazlardan bir uçak gibi
büyük sistemlere kadar her şeyi tasarlama ve üretme
ihtiyacından ortaya çıkan en eski ve en geniş mühendislik
dallarından biridir. Dal, mekanik sistemlerin tasarımı,
analizi, üretimi ve bakımı için mühendislik, fizik ve
malzeme bilimi ilkelerini uygular. Bu mühendislik dalı,
makinelerin tasarımını, üretimini ve işletimini içerir.
 Makine Mühendisliğinde mezuniyet sonrası bazı özel akışlar
aşağıdaki gibidir.

Makine Mühendisliği, Mekanik Tasarım, Nanoteknoloji, Mikro

Elektro Mekanik Sistemler, Yapısal Analiz, Kinematik,
Bilgisayar Destekli Tasarım ve İmalat, Üretim Mühendisliği,
Turbo makine ve Yakma Sistemleri, Mekatronik ve Robotik,
Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği ve Akustik, Hızlı
Prototipleme Mekaniği, Termodinamik ve Termo-Bilim
 Makine mühendisleri ne iş yapar?

Makine mühendisliği, bir fikri gerçeğe dönüştürmenin zor görevini tamamlamak

için yaratıcılık, bilgi ve analitik araçları birleştirir.
 Makine mühendisleri ne iş yapar?

Kişisel ölçekte gerçekleşen bu dönüşüm, insan hayatını robotik protezler gibi

ulaşabileceğimiz ve dokunabileceğimiz düzeyde etkilemektedir. Birbirine bağlı
mikro şebekelerde olduğu gibi, topluluk düzeyindeki alanlarda insanları
etkileyen yerel ölçekte gerçekleşir. Bu, gelişmiş güç sistemlerinde olduğu gibi,
ülke çapında veya dünya çapında çalışan mühendislik yoluyla daha büyük
ölçeklerde gerçekleşir.
 Makine mühendisleri ne iş yapar?

Makine mühendisleri muazzam bir fırsat yelpazesine sahiptir ve eğitimleri bu konu

genişliğini yansıtır.

Öğrenciler, herhangi bir mühendislik durumuna uygulanabilir analitik ve problem

çözme becerilerini güçlendirirken bir alana odaklanırlar.
Makine mühendisliği içindeki disiplinler aşağıdakileri içerir
ancak bunlarla sınırlı değildir:

Akustik Tasarım
Havacılık Enerji
Otomasyon Ergonomi
Otomotiv İnsan sağlığı
Otonom Sistemler İmalat ve eklemeli imalat
Biyoteknoloji Mekanik
kompozitler Nanoteknoloji
Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) Üretim planlaması
Kontrol sistemleri Robotik
Siber güvenlik Yapısal Analiz
 EKONOMİ VE MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ

Mühendis daima bir ekonomik çerçeve içerisinde hareket eder. Dünyayı bir
bütün olarak nazara aldığımızda karşımıza dünya ekonomisi çıkar. Dünya
ekonomisi Amerikan, Çin, Japon, Alman, Rus, İtalyan, Türk vb. 200 civarında
millî ekonomiye bölünmüştür.
 EKONOMİ VE MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ

Her millî ekonomi diğer bir millî ekonomiden büyüklük, gelişmişlik, teknolojik
seviye, sermaye birikimi, emeğin kalitesi, verimlilik, tabii kaynaklara hâkim olma,
ihracat, ithalat, kişi başına düşen millî gelir, gelir dağılımı, iç ve dış borçları,
sektörlerinin yapısı, vergi sistemi vb. konularda farklılık gösterir.
 EKONOMİ VE MÜHENDİSLİK
EKONOMİSİ

Millî ekonomiler; gelişmiş ekonomiler, gelişmekte olan ekonomiler ve az gelişmiş

ekonomiler olarak gruplara ayrılır.

Bütün ekonomiler daima bir büyüme süreci içerisindedirler, canlı ve hareketlidirler.

Büyüme oranlarının farklılığı gelecekte ekonomilerin sıralamasını değiştirir.
Ekonomi (İktisat) Nedir?

Bilindiği gibi insan ihtiyaçları sonsuz fakat bu ihtiyaçları karşılayacak mal ve

hizmet miktarı sınırlıdır. Tabiatta bulunan çeşitli kaynakların tümü, doğada
bulundukları şekilde insanların ihtiyaçlarının tatmininde kullanılamazlar. Çeşitli
teknolojiler kullanılarak bu kaynakların, belirli bir üretim süreci sonunda insanların
kullanımlarına sunulmaları gerekir. Ayrıca, bu mal ve kaynaklara sahip insanların,
sahip oldukları bütün mal ve kaynaklarla ihtiyaçlarının tamamını karşılamaları da
mümkün değildir.
Ekonomi (İktisat) Nedir?

Bir kısım insanlar ihtiyaçlarından daha fazla mal ve hizmete sahibi bulunuyorlarken
diğerleri aynı mal ve hizmetlere ya sahip olamazlar veya kısmen sahip olurlar. Böyle
durumda ellerinde fazla mal ve kaynak bulunduran kişiler bunları başkalarıyla bir
değer karşılığında değiştirirler. Bu değer ya farklı bir mal ve hizmet ya da para
olabilir. Bu yönüyle ekonomi (iktisat); insan ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için
malların üretimini ve değişimini içeren faaliyetleri inceleyen bir bilim dalı
olmaktadır.
Ekonomiyi farklı yönlerden de tarif edebiliriz.

Mal ve hizmet miktarının sınırlı olmasının sebebi bunların üretiminde kullanılacak

ekonomik kaynakların sınırlı olmasıydı. Bu durumda mevcut kaynakların
kullanımında bir seçim yapmak, hangi mal ve hizmetlerin ne miktarda üretilip ve
kimlere ne oranda ve ne şekilde dağıtılacağına karar vermek gerekmektedir. İşte bu
konular ekonominin konularıdır, ekonomideki yöntem farkı da ekonomik sistemi
oluşturur.

Diğer bir ifadeyle bu konularla doğrudan doğruya ilgilenen ve her seviyede sınırlı
imkânların, sonsuz ihtiyaçlara maksimum tatmini sağlayacak şekilde dağıtılması
yollarını araştıran bilim dalına ekonomi denir.
Bu durumda ekonomi;

insanların ve toplumların para kullanarak ya da para kullanmadan zaman

içerisinde çeşitli malları üretmek ve bunları bugün veya gelecekte tüketmek
üzere, toplumdaki fertler veya gruplar arasında bölüştürmek için, kıt üretim
kaynaklarını kullanmak konusundaki tercihlerini inceleyen bilim dalı olmaktadır.
Ekonomi; mal ve hizmetlerin üretimi, tüketimi ve değişimi ile uğraşan birey ve
kurumları inceleyen sosyal bir bilim dalıdır.

Ekonomi; insanların, firmaların ve

kurumların çeşitli mal ve hizmetleri (buğday,
otomobil, uçak, mobilya, eğitim, doktorluk,
avukatlık vb.) üretmek ve bunları tüketmek
üzere toplumun çeşitli üyeleri arasında
bölüştürmek için kıt üretim kaynaklarının (iş
gücü, toprak, sermaye, teknoloji, müteşebbis)
hangi biçimde kullanıldıklarını inceleyen
bilim dalıdır.
Ekonomi; bireylerin ve örgütlerin, mal ve hizmet üretimi, bunların değişimi ve
tüketimiyle nasıl ilgilendiklerini ya da insanların ihtiyaçlarını karşılamak için kıt
kaynakların nasıl dağıtılacağını inceleyen bir sosyal bilimdir.
Ekonominin amaçları;

Toplumun çeşitli ihtiyaçların maksimum seviyede karşılanması, fiyat istikrarı,

tam istihdam, ekonomik büyüme, adil gelir dağılımı, ekonomik serbestlik,
çevrenin korunması ve toplumun refah seviyesinin yükseltilmesidir.
2 - Ekonominin Bölümleri

Ekonomi, cevap aranan ekonomik problemlere düşünce sistemlerine göre

çeşitli bölümlere ayrılır. En yaygın kabul gören sınıflandırma makro ve
mikro ekonomi, pozitif ve normatif ekonomidir.
Normatif Ekonomi

Toplumsal refahın maksimize edilebilmesi için ne olması

gerektiğini inceler. Mesela asgari ücret uygulamasında
ekonomist, asgari ücret uygulamasının genç nüfus
üzerindeki etkilerini pozitif ekonominin kapsamı içerisinde
belirlemeye çalışır.

Eğer ekonomist, asgari ücretin olup olmaması, etkileri gibi

konuları incelerse, normatif ekonominin kapsamında
inceleme yapıyor demektir. Özellikle ekonomide refah
ekonomisi gibi bölümler daha çok normatif ekonominin
konuları içerisinde yer alır.
 Makro Ekonomi

Bir bütün olarak ekonomiyi ve toplumun ekonomik

davranışlarını inceleyen bilim dalıdır. Makro
ekonomi toplam üretim, toplam arz ve talep,
istihdam, genel fiyat seviyesi, millî gelir, para ve
sermaye politikaları, bankacılık, sermaye piyasası,
ekonomik büyüme, gelir dağılımı gibi makro
konulan inceler.

Makro kelimesinden de anlaşılacağı üzere geniş

boyutlu ekonomi anlamına gelmektedir. Ekonomiyi
bir bütün olarak ele alan, makro denge
çözümlemeleri üzerinde çalışan bir kavramdır.
 Mikro Ekonomi

Ekonomideki tüketiciler, üreticiler, kaynak

sahipleri ve firmalar gibi bireysel karar
birimlerinin davranışlarını, karşılıklı
ilişkilerini inceler. Mesela makro ekonomi mal
ve hizmetlerin toplam arzı ve talebi ile
ilgilenirken mikro ekonomi bir mal ve
hizmetin arzı veya talebi ile ilgilenir. Keza
makro ekonomide genel fiyat seviyesi üzerinde
durulurken mikro ekonomide bir mal ve
hizmetle ilgili bir tek fiyat üzerinde durulur.
 Pozitif Ekonomi

Ekonominin ne olduğunu
belirlemeye çalışan ve değer
yargılarını içermeyen
bölümüdür.

Pozitif ekonomi, gerçek

hayattan alınan birtakım
verilerle test edilebilecek
sebep-sonuç ilişkisi üzerinde
durur.
Ekonominin diğer bölümleri:
Ekonominin teorik temelde sınıflandırılan yukarıdaki
ayırımı dışında, benzer ekonomik teknikleri
kullanmakla birlikte, özelliği olan bazı bölümleri de
vardır.
Ekonomiyle ilgili bu sınıflandırmaları şöyle
özetleyebiliriz:
a) Benzer faaliyetler yani sektörler itibarıyla ekonomi:
tarım, ulaşım, madencilik, makine, uluslararası, eğitim,
sağlık, hizmetler, para-banka sektörü ekonomisi gibi.
b) Ekonominin uygulandığı amaçlar itibarıyla
sınıflandırılması: yönetim ekonomisi, işletme
ekonomisi, mühendislik ekonomisi gibi.
c) Ekonominin tarihî gelişimi inceleyen “iktisat tarihi”,
ekonominin gelişmesine damgasını vuran düşünürlerin
fikirlerini inceleyen “iktisadi düşünceler tarihi”
ekonominin diğer bölümleridir.
d) Ekonomideki kurumların yapı ve organizasyonunu,
çıkar grupları arasındaki ilişkileri, üretim ve dağıtım
sistemini inceleyen ekonominin bölümüne “iktisadi
sistemler” adı verilir.
İşletme Ekonomisi

Bir ölçüde yönetim ekonomisinin

kapsadığı konuları da kapsamakla
birlikte firmanın organizasyonu,
fiyatlama, finansman konuları, üretim
şekilleri gibi konuları da kapsar ve
mikro seviyede firmadaki ekonomik
olayları işletmecilik açısından inceler.
Mühendislik Ekonomisi

Firmadaki yatırım kararlarını, bir yatırımın yapılabilir olup

olmadığının incelenmesini, yatırımın analizinde kullanılan
değerleme kriterlerini, satın alma ve kiralama analizlerini,
paranın zaman değerini, risk ve belirsizlik altında yatırım
kararlarının alınmasını vb. konuları inceleyen ekonominin
özgün bir bölümüdür.
Bu bilim dalının amacı; firma kaynaklarının verimli, etkin
yani optimal kullanılmasının incelenmesidir6. Bu kitapta
Mühendislik Ekonomisi ve Proje Yönetimi birlikte
incelenecektir.
 Yatırım Tanımı

Ek bir gelir ya da kar elde etme beklentisi ile para veya sermaye işletme
eylemine yatırım denir. Aslında oldukça basit; yatırım sizin için çalışmaya
para koymak anlamına gelir.

Esasen yatırım, para kazanmak için kullanılan farklı bir yöntemdir. Yatırım,
reel üretim vasıtalarına belli bir dönemde yapılan ilavelerdir ya da yapılan
üretimden tüketilmeyen kısmının bir amaç için kullanılmasıdır. Eşitlik olarak
aşağıdaki şekilde gösterilir:

Y (milli gelir) = C (tüketim) + S (tasarruf)

Tasarruf = Yatırım
 Yatırım Amaçları

1. Eski fabrika ve kullanılan donanımları yenileyerek mevcut

üretim düzeyini korumak,
2. İşletmelerdeki üretim kapasitesini artırmak için gerekli fabrika
ve donanımları sağlamak,
3. Yeni gelişen teknolojilerden yararlanmak ve yeni geliştirilen
ürünleri üretmek,
4. Çalışmayan ve kullanılmayan donanımları yenilemek ve
üretim yöntemlerini daha verimli ve etkin bir şekilde kullanmak,
5. İşletmelerin temel amaçlarından biri olan maliyet masraflarını
azaltmak veya üretimi arttırmak veya her iki durumu birlikte
sağlamak,
6. Üretilen ürün veya hizmetin tüketiciye ulaşmasını artırmak ve
dağıtım kanallarını genişletmek,
 Yatırım Amaçları

7. Tüketiciler için kalite kavramı ilk seçenek olduğu

için üründe geliştirmeler yaparak kalitesini artırmak,
8. İşletmelerdeki diğer bir etken olan çalışanların
motivasyonunu artırmak için çalışma şartlarını ve
çalışanların morallerini artırmak, böylece üretimdeki
verimliliğin artması,
9. Çevre kirliliğini azaltmak, çalışanların ve
tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini korumak ve bu
şartları sağlamak için konulmuş yasaklara uymak,
10. Pazar rekabetine uyum sağlayarak, bölgede,
ülkede ve dünyada rekabet üstünlüğünü sağlamak,
 Yatırım Amaçları

11. İşletmede meydana gelecek risk ve tehlikeleri en aza

indirgemek,
12. İşletmenin bulunduğu konumda yerini sabitlemek ve
kendini daha ileriye taşıyabilmek için bu alandaki çalışmaları
artırmak,
13. Üretim boyunca kullanılmış ve satın alınmış hammadde
ve diğer yardımcı malzemelerin üretimini sağlamak,
14. İşletmede oluşabilecek kuruluş yeri ile ilgili sorunlara
karşı üretim tesisinin yerini değiştirmek,
15. İşletmedeki çalışanların sağlığını ve güvenliğini sağlamak
amacıyla çalışanlarına eğitimler vermek,
 Yatırım Kararını Etkileyen Faktörler

Bu faktörler şunlardır
- İşletmenin amaçları ve politikaları,
- Yönetimin felsefesi,
- Ekonomik faktörler,
- Ekonomik olmayan faktörler,
 Yatırım Türleri

Yapılan yatırımlar birçok açıdan değerlendirip gruplandırılır. Fakat yaptığım projede

yatırımlarını niteliklerine göre sıralanması gösterilecektir. Niteliklerine göre yatırımlar üçe
ayrılır:

-Yeni Yatırım Projeleri (Yeni bir tesis veya yeni bir ürün için yapılan yatırımlar)
- Tevsi Projeleri (Kurulu bir tesiste kapasite artışı sağlayan yatırım)
- Yenileme ve İdame Yatırımları (Üretimin kapasite ve niteliğini değiştirmeden tesis ve
metotta yenileme amacıyla yapılan yatırım).
 Yeni Yatırımlar

Yeni yatırım projeleri yeni bir tesis planlama ya da

yepyeni bir ürünün sayın almasını sağlayan yatırım
projeleri yeni yatırım projeleri olarak
adlandırılmaktadır. İkinci yatırım türü bir şirketin
büyümesi sonucu mevcut kapasitelerinin yetersiz
kaldığı durumlarda uygulanan yatırımlardır. Üçüncü
yatırım türü ise ekonomik ömrünü tamamlayan
kısımlarda yenilenmeler ve değişimlerin yaşandığı
yatırımlardır. Bu yatırımlar neredeyse her üretim
yapan tesislerde uygulanmaktadır.
 Yenileme Yatırımı

Yenileme yatırımı görevini yapamaz

hale gelen bir tesisin yerine; aynı işi
yapacak yeni bir tesisin satın alınması
için yapılan yatırımdır. Başka bir
deyişle teknik ömrü sona eren bir
yatırım yerine, yeni bir yatırımın
yapılmasıdır. Bu tür yatırımlar şu
amaçlar ile yapılmaktadır;
 Yenileme Yatırımı

Mal ve hizmet üretiminin sürekliliği, mevcut

yöntem ve tesisin yenilenmesi, kullanımı teknik
bakımdan mümkün olmayan makinelerin
yenilenmesi, mevcut ve işleyen bir tesisin
yıpranma nedeniyle eskimiş üretim ve hizmet
araçlarının (perde, koltuk kılıfı, çamaşır
makinesi, soğuk hava deposu, yemek pişirme
araç ve gereci gibi) yenileri ile değiştirilmesini
kapsayan yatırım türleri bu yatırım türüne
girmektedir.
 Tevsi yatırımları (İkame yatırımlar)

İşletmedeki mevcut üretim kapasitesini arttırmak veya

yeni üretim potansiyeli yaratmak amacı ile yapılan
sermaye harcamalarıdır. Başka bir deyişle mevcut tesis
ve metotları ortadan kaldırmak için değil, kapasiteyi
genişletmek için yapılan harcamalardır. Mevcut üretim
kapasitesini arttırmak, yeni bir üretim potansiyeli
yaratmak amacıyla kurulu işletmelerin mal ve hizmet
üretim kapasitesini genişletmek anlamına gelir. Üretim
kapasitesini arttırarak üretim talebinin karşılanması
amaçlanır. Faal durumda olan bir işletmenin üretim ve
hizmet kapasitesini arttırma amacı ile girişilen
yatırımları içermektedir.
 Tamamlama Yatırımları

Üretim faktörlerinin kıt olması ya da talep

hacminin yeterli düzeyde olmaması gibi nedenlerle
bazı işletmeler başlangıçta yatırımlarının sınırlı
ölçülerde tutabilirler. Daha sonra üretim
faktörlerinin artışı ve talep hacminin genişlemesine
bağlı olarak; tesisin eksik kısımlarının
tamamlanması ve önceden planlanan düzeyde
yatırımın gerçekleştirilmesi için tamamlama
yatırımları yapılmaktadır.
 Modernizasyon Yatırımları

Bu yatırım türü; rasyonelleştirme yatırımları olarak da

isimlendirilir. Daha yararlı mal ve hizmet üretimi amacı ile
sermaye tahsisini içerir. Rasyonelleştirme yatırımları, mevcut
tesis ve üretim metotlarını, çağdaş tesis ve metotlara çevirmek
amacıyla yapılan sermaye harcamalarıdır.

Bu yatırımın amaçları; Kaliteyi yükseltmek, Maliyetleri

azaltmak, Üretimde daha etkin teknikler kullanmak. İşleyen bir
tesisteki üretim araçlarının teknoloji gelişme sonucu demode
olması, yani yıpranmamış olmasına rağmen, teknolojinin
sunduğu yeni olanaklar karşısında kullanımının ekonomik
olmaması sonucu modern olanlar ile değiştirilmesine yönelik
olan yatırımlardır.
 Dar Boğaz Giderme Yatırımları

Baştan ayrıntılı hazırlansa da; yatırım projeleri tesis üretime

geçtikten sonra bazı olumsuz ve beklenmedik durumlar ile
karşılaşılabilir. Bu olumsuz durumlar darboğaza neden olabilir. Ve
bunları giderme amacı ile bu yatırımlar yapılır.
 Kalite Düzeltme Yatırımları

Teknolojinin çok hızlı değişip, gelişmesi

ile daha kaliteli mal üretimi söz konusu
olabilmektedir. Kalite düzeltme
yatırımları amaçları şöyledir; Üretilen
malın kalitesini yükseltmek, Pazar
payını korumak ya da arttırmak. Ürünün
kalitesini yükseltici etki yapacak
yatırımlardır.
 Entegrasyon Yatırımları

İşletmelerin üretim konusu olan malların; hammaddelerini kendileri üretmek,

ürettiği malları daha etkin pazarlamak amaçları ile yapılan yatırımlardır. Yatay
entegrasyon ve dikey entegrasyon yatırımı olarak; ikiye ayrılmaktadır. Yatay
entegrasyon, üretimi söz konusu olan maddelerin hammaddelerini kendileri
üretmek ve üretilen malları daha etkin pazarlamak için yapılan yatırımları
içerir.
 Finansal Kiralama Yatırımları

Finansal kiralama yerine birçok ülkede leasing kavramı

kullanılmaktadır. Finansal Kiralama, belirli bir süre için, kiralayan ve
kiracı arasında imzalanan ve üreticiden kiracı tarafından seçilip,
kiralayan tarafından satın alınan bir malın mülkiyetinin kiralayanda,
kullanımı ise kiracıda bırakan bir sözleşmedir.
 Nakil Yatırımları

Yıllardan beri faaliyet gösteren

işletmelerin kuruluş yerleri, kuruluş
döneminde uygunluk arz ederken, hızlı
şehirleşme, bu tür işletmelerin kuruluş
yerlerinin şehir içinde kalmasını ortaya
çıkarmıştır. Bu nedenle bu tür işletmelerin
atıkları şehir için zararlı olduğu gibi,
işletmenin büyüme olanağı da
sınırlandırılmış olur. Bu tür işletmelerin
organize sanayi bölgelerindeki uygun
yerlere teknoloji ile birlikte taşınması nakil
yatırımlarını gerektirir.