NHÂN VẬT BÉ THU

A. MB1
- Vị trí tác giả
- Vị trí TP và hoàn cảnh sáng tác
- Chủ đề
-Khái quát đặc điểm nhân vật và ấn tượng….
-Nguyễn Quang Sáng là nhà văn Nam Bộ, trưởng thành trong 2 cuộc kháng chiến
chống Pháp và Mĩ. Ông sinh ra và lớn lên ở chiến trường Nam Bộ, vì thế ông am hiểu
sâu sắc về cuộc sống và con người Nam Bộ. Chiếc lược ngà là truyện ngắn tiêu biểu của
ông, sáng tác năm 1966 tại chiến trường Nam Bộ, đây là thời kì kháng chiến chống Mĩ
đang diễn ra khốc liệt, in trong tập truyện ngắn cùng tên. Truyện đã diễn tả 1 cách
chân thực, cảm dộng tình cha con thắm thiết sâu nặng trong cảnh ngộ éo le của chiến
tranh
 KQ vẻ đẹp nhân vật bé Thu
Bé Thu – nhân vật chính của truyện một em bé có cá tính ngang ngạnh đến mức bướng
bỉnh yêu ghét rạch ròi và có tình yêu ba sâu sắc đã để lại những ấn tượng trong lòng
người đọc.
MB2: Bom đạn chiến tranh đã khiến cho đất nước mang trên mình những vết thương,
khiến cho bao gia đình tan nát vì chia xa, những nỗi đau cứ thế mà chồng chất. Tuy
nhiên, giữa bản nhạc buồn của chiến tranh, văn học vẫn mang đến cho đời sống tình
cảm của con người những cung bậc, những âm thanh da diết, tuyệt đẹp về tinh thần
đoàn kết, về tình đồng đội, đồng chí và cả tình cảm gia đình thiêng liêng bất diệt. Viết
về đề tài này phải kể đến phải kể đến Nguyễn Quang Sáng một nhà văn Nam Bộ, trưởng
thành trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ .Một trong những tác phẩm hay nhất
viết về tình cảm gia đình trong chiến tranh là Tp“Chiếc lược ngà” sáng tác năm 1966 tại
chiến trường Nam Bộ- thời kì kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra cam go khốc liệt. Tác
phẩm đã diễn tả 1 cách chân thực, cảm động tình cha con thắm thiết sâu nặng trong cảnh
ngộ éo le của chiến tranh.
 Vấn đề NL từ đề bài:
Truyện đã thể hiện những diễn biến tâm lí tinh tế và tình cảm sâu sắc, mạnh mẽ mà bé
Thu dành cho cha.
B. TB
* Vị trí xuất hiện nhân vật- hoàn cảnh của bé Thu
=> Bé Thu sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh đất nước chiến tranh. Ba em xa nhà đi
kháng chiến khi em chưa đầy 1 tuổiChính hoàn cảnh của chiến tranh đã tạo cho bé Thu
một cá tính rất mạnh mẽ, ương bướng, ngang ngạnh, đáo để nhưng cũng rất trong sang, hồn
nhiên và đáng yêu. Trong tâm trí non nớt của bé Thu hình ảnh người cha hiện lên thật đẹp,
một người cha mà em luôn thần tượng. Như vậy em yêu cha bằng một tình yêu bền vững,
tuyệt đối không có gì lay chuyển được mặc dù 8 năm em chưa từng gặp và gọi một tiếng ba.
Và để làm nổi bật tình cảm đó của bé Thu nhà văn đã đặt bé Thu vào tình huống cụ thể để bé
Thu bộc lộ rõ cá tính của mình đó cũng là khi ông Sáu trở về thăm nhà sau 8 năm xa cách.
* Hệ thống luận điểm
1. LĐ 1:Bé Thu là một cô bé ương ngạnh bướng bỉnh nhưng rất đáng yêu:
-Trong xa cách
- Lần đầu tiên gặp ba
- Trong 3 ngày nghỉ phép
 câu chủ đề: Trước hết, bé Thu là 1 cô bé có cá tính, cứng cỏi đến mức ương ngạnh,
yêu ghét rạch ròi, điều đó được thể hiện qua diễn biến tâm lí , hành động của bé Thu
trước khi nhận ông Sáu là ba
a. Trong xa cách
- Cũng giống như bao em bé khác, sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh đất nước có chiến
tranh. Lên 8 tuổi,Thu vẫn chưa biết mặt ba, em chỉ được nhìn thấy ba qua tấm hình mà ba
chụp chung với má. Em rất yêu quý và mong muốn gặp ba
- Hơn ai hết, em luôn mong mỏi ngày ba trở về để được ba vỗ về, che chở, được cất tiếng
gọi ba, thế nhưng cuộc hội ngộ sau 8 năm xa cách, bé Thu lại bộc lộ 1 thái độ bất thường
b. Lần đầu tiên gặp ba
- Đang chơi dưới gốc cây xoài, nghe tiếng gọi, con bé giật mình tròn mắt nhìn,nó ngơ
ngác lạ lùng
- Trước sự vồ vập và xúc động của ông Sáu, bé Thu từ ngạc nhiên đến hốt hoảng, sợ sệt,
mặt tái đi, vụt chạy, kêu thét gọi má
c. Trong ba ngày nghỉ phép
- Khi ông Sáu càng dồn hết tình cảm để bù đắp cho bé Thu thì cô bé lại càng xa lánh lạnh
nhạt, lảng tránh, kiên quyết không nhân ông Sáu là ba
-Nó không chịu gọi tiếng Ba
- Khi mẹ dọa đánh bắt kêu ba vô ăn cơm thì nó nói trống không với ông Sáu: “ vô ăn
cơm,cơm chín rồi”; ‘ nó gọi ông Sáu là “ người ta” .Hai tiếng người ta làm cho ông Sáu đau
lòng đến mức không khóc được,chỉ khe khẽ lắc đầu cười.

- Mẹ đi chợ giao cho nó nhiệm vụ phải trông nồi cơm to đang sôi. Phải chắt nước nồi cơm
to, nặng quá sức, khi không được trợ giúp phải gọi ba nhưng nó vẫn nói trống(Cơm sội rồi
chắt nước giùm cái , cơm sôi rồi nhão bây giờ)Không được trợ giúp nó vẫn loay hoay tự
xoay sở : “ nó loay hoay rồi nhón lấy cái vá, múc từng vá nước, miệng lẩm bẩm điều gì
không rõ”
- Nó từ chối mọi sự vỗ về, chăm sóc của ông Sáu, thậm chí phản ứng gay gắt khi ông Sáu
gắp cho nó 1 miếng trứng cá to vàng, nó đã hất ra khiến cơm văng tung tóe. Ông Sáu không
thể chịu đựng được thái độ lạnh lùng của đứa con gái mà ông hết mực yêu thương, ông đã
nổi giận và chẳng kịp suy nghĩ ông vung tay đánh vào mông nó.
- Khi bị đánh, nó gan lì không khóc, lặng lẽ gắp lại miếng trứng bỏ vào bát
- Nó phản ứng lại hành động của ông Sáu bằng cách đứng dậy, bỏ sang nhà bà ngoại
- Khi xuống xuồng, nó còn cố ý khua dây cột xuồng cho rổn rảng thật to đêm ấy nó ở
nhà bà ngoại không về.
d. Nguyên nhân bé Thu không nhận ba:
- Trực tiếp:Do vết sẹo dài khiến khuôn mặt ông Sáu bị biến dạng, xuất phát từ tình yêu
ba sâu sắc của bé Thu em muốn bảo vệ hình ảnh người Ba trong trái tim mình.
- Gián tiếp:
+Hoàn cảnh đất nước có chiến tranh ,bé Thu còn quá nhỏ chưa thể hiểu hết được bất
thường của cuộc sống
+ Mẹ và bà ngoại lại không chuẩn bị tâm lý cho em đón nhận những điều bất thường
ấy.
Tất cả thái độ và hành động diễn biến tam lý của bé Thu nhà vaen NQS đã tái hiện
hoàn cảnh éo le của chiến tranh đồng thời khắc họa 1 cô bé bướng bỉnh ương ngạnh có
cá tính .Tuy nhiên sự ương ngạnh của bé Thu là hoàn toàn không đáng trách đó là
phản ứng hoàn toàn tự nhiên chứng tỏ nhà văn rất am hiểu tâm lý trẻ thơ bé Thu chỉ
yêu ba khi biết chính….
2. lđ 2 Bé Thu là một cô bé có tình yêu ba tha thiết mãnh liêt:
 Câu chủ đề : Tình yêu ba của bé Thu còn được thể hiện qua diễn biến tâm lí và
hành động của em khi nhận ra ông Sáu là ba
a. Trong buổi tối ở nhà bà ngoại
- Thu được bà ngoại giải thích về vết sẹo làm thay đổi khuôn mặt ba nó, là do ba nó đi đánh
Tây, bị Tây bắn .
- Nghe bà ngoại kể, nó nằm im lăn lộn, thỉnh thoảng thở dài như người lớn
- Mọi nghi ngờ về người cha đã được giải tỏa, Thu nảy sinh ra trạng thái ân hận nuối tiếc,
thương ba vì trót cư xử không đúng với ba
b.Trong buổi sáng cuối cùng ngày ông Sáu lên đường:
- Nó bảo bà ngoại đưa nó về.Thái độ của nó đột ngột thay đổi trong sự ngỡ ngàng của ông
Sáu và mọi người- Bác Ba là người đầu tiên nhận ra sự thay đổi của bé Thu
- Nó đứng ở góc nhà, tựa cửa nhìn mọi người vây quanh ba nó
- Nó không còn bướng bỉnh ương ngạnh, cau có, cố chấp mà thay vào đó là khuôn mặt
sầm lại, buồn rầu và nhìn với vẻ nghĩ ngợi sâu sa Hình như nó muốn nhận ba nhưng
nó không dám lại gần. Trong lòng đứa bé 8 tuổi ấy đã ý thức được cảm giác chia ly
chính giây phút này em mong muốn bộc lộ tình yêu với ba hơn bao giờ hết nhưng sự ân
hận về những điều mình đã làm để cho ba buồn khiến Thu không dám bày tỏ, không
biết bắt đầu từ đâu.
c Lúc chia tay
- Tình yêu ba trào dâng mãnh liệt trong em khi em bắt gặp cái nhìn trìu mến, buồn rầu
của ông Sáu, đôi mắt mênh mông con bé bỗng xôn xao.
-Tình cảm với người cha mà nó đã nén lại bấy lâu nay cùng với niềm ân hận về thái độ
không đúng của nó và cả tâm trạng hốt hoảng khi sắp phải chia tay nên khi ông Sáu cất lời
từ biệt con bé kêu thét lên :" Ba...a...a...Ba "
=> Đó là tiếng ba mà nó khao khát, kìm nén, tiếng ba ấy như vỡ tung ra từ đáy lòng nó.
Tiếng gọi thân thương ấy, bất kỳ một đứa trẻ nào cũng gọi đến thành quen, nhưng với cha
con bé Thu đó là nỗi khát khao của 8 năm trời xa cách nhớ thương, đó là tiếng ba đầu tiên
và cũng là tiếng ba duy nhất, là tiếng gọi của trái tim của tình yêu ba trong lòng đứa
bé 8 tuổi mong chờ giây phút gặp ba
- Đi liền với tiếng gọi ấy là những cử chỉ vồ vập cuống quýt trong nỗi ân hận của Thu:
+Nó bày tỏ tình yêu thương mãnh liệt đối với ba nó :" Nó dang tay ôm chặt lấy cổ ba
nó, nó hôn ba nó cùng khắp, hôn tóc, hôn cổ, hôn vai, hôn cả vết sẹo dài "
+Nó tìm mọi cách để níu giữ ba nó bằng cả lời nói, hành động,sự níu kéo của đứa con
càng khắc sâu nhấn mạnh sự éo le của chiến tranh Nó không cho ba nó đi hai tay nó
siết chặt cổ, chắc nghĩ hai tay không thể níu giữ được ba nó nên nó dang cả 2 chân câu
chặt lấy ba nó, đôi vai bé nhỏ run run
Cảnh tượng ấy tô đậm thêm tình yêu mãnh liệt nỗi khát khao mong mỏi mà Thu dành
cho ba.Phút giây ấy khiến mọi người xung quanh không cầm được nước mắt và bác Ba
bỗng thấy khó thở như có bàn tay ai nắm chặt lấy trái tim mình.
=> Tuy nhiên bé Thu chỉ là cô bé ngây thơ, em đồng ý cho ba đi với lời hứa khi về ba sẽ
mua cho cây lược - món quà nhỏ mà bất kì bé gái nào cũng ao ước. Bắt đầu từ chi tiết này
chiếc lược đã bước vào câu chuyện, trở thành nhân chứng âm thầm cho tình cha con
thiêng liêng bất diệt.
 Như vậy, đoạn văn tả cảnh chia tay xúc động với lối viết tự sự xen lẫn bình luận, miêu tả
đã thực sự gây xúc động, không chỉ giúp ta cảm nhận rõ tình yêu ba của Thu mà còn
chứng tỏ tình cảm yêu quý nhân vật của tác giả, thái độ trân trọng tình cảm cha con của
ông Sáu. Phải là một nhà văn có sự am hiểu, đồng cảm với nhân vật thì Nguyễn Quang
Sáng mới có thể.

❖ Lý giải sự thay đổi thái độ, hành động của bé Thu

- Hành động của bé Thu trước khi nhận ba và sau khi nhận ba tuy trái ngược nhau nhưng có
sự thống nhất trong tình yêu thương ba mãnh liệt. Nguyễn Quang Sáng khéo léo lý giải sự
thay đổi đó một cách hợp lý.

- Tác giả để bé Thu nhận ra ba không phải do một phép màu nhiệm mà là do bà ngoại - người
rất gần gũi bé, giúp Thu tháo bỏ tất cả những khúc mắc trong lòng. Bà ngoại đã lý giải được
nguyên nhân vì sao bé không nhận ba. Khi được nghe giải thích về vết thẹo, bé Thu “nằm
im, lăn lộn, thở dài như người lớn”. Có lẽ trong cử chỉ lăn lộn, trong tiếng thở dài là những
 ân hận day dứt, dằn vặt, là sự thông cảm đối với những mất mát đau đớn ba phải chịu ngoài
chiến trường.

- Qua đoạn trích, ta nhận thấy tình cảm cha con rất đẹp nhưng hết sức éo le bởi lúc em nhận ra
ba thì cũng là lúc chia tay ba vĩnh viễn. Tình cảm của bé Thu mang tố cáo chiến tranh bởi nó
khiến gia đình bé Thu phải sống trong xa cách.

 ĐÁNH GIÁ VỀ NT VÀ Ý NGHĨA NHÂN VẬT

a. Nghệ thuật: ( đã ghi ở phần I)
- Ngôi kể thứ nhất
- Tình huống truyện …
- Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật, đặc biệt là tâm lí trẻ thơ
- Ngôn ngữ truyện mang đậm màu sắc địa phương Nam Bộ
b. Ý nghĩa nhân vật
- Hình ảnh bé Thu gợi cho người đọc về những mất mát đau thương mà bao trẻ thơ như bé
Thu, bao gia đình phải chịu đựng trong chiến tranh, nhận rõ tình yêu thương của tình phụ tử,
giá trị nhân văn sâu sắc của tác phẩm.

- Ta nhận ra một chân lý chiến tranh có thể gây nên bao mất mát đau thương về tinh thần, tình
cảm, tính mạng con người nhưng bom đạn chiến tranh không thể nào hủy diệt được tình cảm
cao quý thiêng liêng của con người – tình cha con.

- Hình ảnh Thu, tình cảm hai cha con và toàn bộ truyện ngắn đã thể hiện rõ phong cách văn
chương của Nguyễn Văn Sáng, khẳng định vai trò vị trí của tác phẩm trong dòng văn học
Việt Nam làm phong phú thêm cho nền văn học kháng chiến với cách nhìn nhận mới về tình
cảm của con người trong chiến tranh.

- Qua nhân vật Thu, ta cảm nhận được tình yêu thương tác giả dành cho trẻ thơ đồng thời gợi
trong lòng người đọc thái độ trân trọng tình cảm gia đình, hạnh phúc. Tác phẩm đã đề cập
đến một thứ tình cảm muôn thuở mang tính nhân bản bền vững nên đã chạm đến những chỗ
cao, chỗ sâu nhất của lòng người, khơi gợi trong mỗi chúng ta tình cảm gia đình, tình yêu
quê hương, đất nước.
 - KB :
- - Khái quát vị trí tác phẩm đối với TG ,thời kỳ văn học
- - Đặc điểm nhân vật
- - Liên hệ bản thân.
- Có thể nói CLN là một bài ca đẹp về tình phụ tử thiêng liêng bất diệt tạo nên tên
tuổi nhà văn NQS góp phần làm phong phú cho văn học thời chống Mỹ.
- Truyện đặt nhân vật bé Thu và tình huống gặp ba nhưng không nhận ra, khi nhận ba
lại vào đúng lúc chia tay để bộc lộ diễn biến tâm lý và tình cảm sâu sắc bé Thu dành
cho ba. Từ đó, nhân vật bé Thu hiện ra thật cá tính, yêu ghét rõ ràng, nhưng cũng thật
hồn nhiên, trong sáng. Qua những diễn biến tâm lý của bé Thu, ta thấy tác giả tỏ ra rất
hiểu tâm lý trẻ thơ và diễn tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến, trân trọng những
tình cảm trẻ thơ.Nhân vật bé Thu trong “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng đã
để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sâu sắc bởi một tính cách đặc biệt khó
có thể nhầm lẫn. Nhân vật này đã góp phần tạo nên giá trị nhân văn sâu sắc cho cho
tác phẩm. Và vì vậy, cùng với tác phẩm, nhân vật bé Thu đã giành được một vị trí
riêng trong lòng độc giả yêu truyện ngắn Việt Nam.

KB 2:

Với cái nhìn của người từng trải, Nguyễn Quang Sáng đã làm sống dậy hình ảnh một bé
Thu hồn nhiên, bướng bỉnh mà giàu tình cảm. Tình cảm của em dành cho cha thật xúc động.
Những trang văn của Nguyễn Quang Sáng thực sự là những trang văn đẫm nước mắt. Nó
giúp người đọc hiểu được sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh nhưng cũng thấy được sự bất
diệt của tình cảm thiêng liêng, cao quý của con người. Câu chuyện đã khép lại mà vẫn còn
văng vẳng đâu đây tiếng gọi ba đến xé lòng của bé Thu. Đó thực sự là một âm vang ám ảnh
trong lòng người đọc hôm nay và mai sau…