‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮّﺣﻤﻦ اﻟﺮّﺣﻴﻢ‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﭘﺮوﺗﻜﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪IEC 60870-5-104‬‬

‫اﻳﺮج رﻓﻴﻌﻲ‬
‫‪iraf49@gmail.com‬‬
‫‪0912 200 4081‬‬
‫ﺧﺮداد ﻣﺎه ‪1392‬‬
 ‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC 60870-5-101‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻠﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﻛﻨﺘﺮل و ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ‬

‫ﻫﺎي اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي وﺟـﻮد ﻳـﻚ ﻛﺎﻧـﺎل ارﺗﺒـﺎﻃﻲ اﺧﺘﺼﺎﺻـﻲ و‬

‫داﺋﻤﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ و ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻨﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎﻧﺎل ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻴﺘﻤﻬﺎي ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ‪ 4‬ﻛﻴﻠـﻮﻫﺮﺗﺰي ﺳـﻨّﺘﻲ ﺗـﺄﻣﻴﻦ‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮدﻣﻬﺎي ‪ FSK‬ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ‪ 600‬و ‪ 1200‬ﺑﻴﺖ در ﺛﺎﻧﻴﻪ ارﺗﺒﺎط دﻳﺘﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ‬

‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎ ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﺗﺎ ‪ 64‬ﻛﻴﻠﻮ ﺑﻴﺖ در ﺛﺎﻧﻴﻪ را ﻧﻴﺰ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫در ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﻴﺮ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ‪ Packet switching‬ﻛﻪ از ﻛﺎﻧﺎل اﺷﺘﺮاﻛﻲ و ﮔﺮه ﻫـﺎي‬

‫ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ‪ Store and forward‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻌﻨﻮان ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ آﺳﺎﻧﺘﺮ و ارزاﻧﺘـﺮ‬

‫ﺑﻴﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﻛﻨﺘﺮل و اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺗﻠﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻨﺤﻮي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ‬

‫وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺧﺎص اﻳﻦ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ از ﺟﻤﻠﻪ وﺟﻮد ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻏﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ در اﻧﺘﻘﺎل ﭘﻴﻐﺎﻣﻬﺎ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬وﺟـﻮد ﺗـﺄﺧﻴﺮ ﻏﻴـﺮ‬

‫ﺛﺎﺑﺖ در ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ و ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﺷـﻮد ﻛـﻪ ﺳﺮوﻳﺴـﻬﺎي ﻻﻳـﻪ ﻟﻴﻨـﻚ ﺑﺼـﻮرﺗﻴﻜﻪ در ‪IEC 101‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﺪرﺳﺘﻲ ﻛﺎر ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﭘﺮوﺗﻜﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC 60870-5-104‬ﺑﺎ ﻫﺪف رﻓﻊ اﻳﻦ اﺷﻜﻼت ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه‬

‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ در واﻗﻊ ﭘﻴﻐﺎﻣﻬﺎي ﻻﻳﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﭘﺮوﺗﻜـﻞ ‪ IEC 60870-5-101‬را ﺑـﺎ ﻛﻤـﻲ ﺗﻐﻴﻴـﺮات ﺳـﺎزﮔﺎر ﺑـﺎ‬

‫ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ IEC 60870-5‬روي ﺑﺴﺘﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ‪ TCP/IP‬ﺑﻴﻦ ﻣﺮاﻛﺰ ﻛﻨﺘﺮل و اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺗﺤـﺖ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺒﺎدل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ در ‪ 104‬ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ‪ TCP/IP‬ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻻﻳـﻪ ﻫـﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ و ﻟﻴﻨـﻚ در ‪101‬‬

‫‪١‬‬
‫ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ اﺿـﺎﻓﻪ ﺷـﺪن ‪ (Application Protocol Control Information) APCI‬ﺑـﻪ ﭘﻴﻐـﺎم‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﻨﻮان اﻳﻨﺘﺮﻓﻴﺲ ﻻﻳﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮاي ﺗﺒﺎدل ﭘﻴﻐﺎﻣﻬﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ‪ TCP/IP‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫در ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ 101‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺮﻓﻴﻦ )ﻣﺮﻛﺰ و ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ اﻳﻨﺘﺮﻓﻴﺲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻻﻳﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‬

‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ )ﻋﻤﻮﻣﺎً ‪ (RS232‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و ﭘﻴﻐﺎﻣﻬﺎ را در ﻓﺮﻳﻤﻬﺎي ﻻﻳﻪ ﻟﻴﻨﻚ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي و از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻦ اﻳﻨﺘﺮﻓﻴﺲ ارﺳﺎل و‬

‫درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮاً در ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ 104‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ اﻳﻨﺘﺮﻓﻴﺲ ‪ LAN‬و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮوﺗﻜﻞ‬

‫‪ TCP/IP‬ﭘﻴﻐﺎﻣﻬﺎي ﺧﻮد را ارﺳﺎل و درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
 ‫‪ -2‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ‪APCI‬‬

‫از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ ﻻﻳﻪ ﻟﻴﻨﻚ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ 101‬ﺑﺎ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ TCP/IP‬ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪه اﺳـﺖ ﻻزم اﺳـﺖ ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰﻣﻲ ﺑـﺮاي‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ‪ (Application Service Data Unit) ASDU‬و ﻧﻴﺰ اﻃﻼﻋﺎت دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل‬

‫ﺗﺒﺎدل ‪ ASDU‬ﻫﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت در ﻳﻚ ﺳﺮآﻳﻨﺪ ﺑﻨﺎم ‪ APCI‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺷـﺪه و‬

‫ﺑﻪ ‪ ASDU‬اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮع اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺤﻮﻳﻠﻲ ﺑﻪ واﺳﻂ اﻧﺘﻘﺎل )‪ (TCP/IP‬را ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﻣﻴﺪﻫـﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮع ‪ ASDU‬و ‪ APCI‬ﺑﻨﺎم ‪ (Application Protocol Data Unit) APDU‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪START 68H‬‬
‫)‪Length of the APDU (max. 253‬‬
‫‪Control field octet 1‬‬
‫‪APCI‬‬
‫‪Control field octet 2‬‬
‫‪Control field octet 3‬‬
‫‪Control field octet 4‬‬
‫‪APDU‬‬

‫‪Length‬‬
‫‪ASDU defined in‬‬
‫‪IEC 60870-5-101‬‬ ‫‪ASDU‬‬
‫‪and IEC 60870-5-104‬‬

‫‪٣‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ APCI‬در اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ از ‪ octet 6‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ octet .‬اول ﺣﺎوي ‪68H‬‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺷﺮوع ‪ APCI‬و ﺷﺮوع ‪ APDU‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ octet .‬دوم ﺗﻌﺪاد ‪ octet‬ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﺗﺎ‬

‫اﻧﺘﻬﺎي ‪ APDU‬ﻣﻲ آﻳﺪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ و ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻧﺘﻬﺎي ﻓﺮﻳﻢ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود‪ .‬ﭼﻬﺎر ‪ octet‬ﺑﻌﺪي‪،‬‬

‫‪ octet‬ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اداﻣﻪ در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺳﻪ ﻧﻮع ‪ control field‬در ‪ 104‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪ I format -1‬ﺑﺮاي ‪ APDU‬ﻫﺎي ﺷﻤﺎره دار ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬

‫‪ S format -2‬ﺑﺮاي ‪ APDU‬ﻫﺎي ﺷﻤﺎره دار ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﻮﭘﺮواﻳﺰري‬

‫‪ U format -3‬ﺑﺮاي ‪ APDU‬ﻫﺎي ﺑﻲ ﺷﻤﺎره ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﭘﺮوﺗﻜﻞ‬

‫‪I format control field:‬‬

‫‪Bit‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫)‪Send Sequence Number N(S‬‬ ‫‪LSB‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪Octet 1‬‬
‫‪MSB‬‬ ‫)‪Send Sequence Number N(S‬‬ ‫‪Octet 2‬‬
‫)‪Receive Sequence Number N(R‬‬ ‫‪LSB‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪Octet 3‬‬
‫‪MSB‬‬ ‫)‪Receive Sequence Number N(R‬‬ ‫‪Octet 4‬‬

‫وﺟﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ‪ APDU‬ﺑﻴﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬از ‪ octet‬اول ‪ control field‬اﺳﺖ ﻛﻪ ‪ 0‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع‬

‫‪ APDU‬ﺣﺎﻣﻞ ‪ ASDU‬اﺳﺖ‪ N(S) .‬و )‪ N(R‬ﺷﻤﺎره ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ APDU‬ارﺳﺎﻟﻲ ﻳﺎ درﻳﺎﻓﺘﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻤﺎره ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ APDU‬ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻞ از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ﻳﺎ ﺗﻜﺮار ﺷﺪن ‪ APDU‬در اﻧﺘﻘﺎل از ﻣﺒﺪأ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺑﻜﺎر‬

‫ﻣﻲ رود و ﻧﺤﻮه ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي آﻧﻬﺎ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻌﺪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪S format control field:‬‬

‫‪Bit‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪Octet 1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪Octet 2‬‬
‫)‪Receive Sequence Number N(R‬‬ ‫‪LSB‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪Octet 3‬‬
‫‪MSB‬‬ ‫)‪Receive Sequence Number N(R‬‬ ‫‪Octet 4‬‬

‫‪٤‬‬
‫وﺟﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ‪ APDU‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻴﺖ ﻫﺎي ﺷﻤﺎره ‪ 1‬و ‪ 2‬از ‪ octet‬اول ‪ control field‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬

‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 1‬و ‪ 0‬ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ‪ APDU‬ﺣﺎﻣﻞ ‪ ASDU‬ﻧﻴﺴﺖ‪ N(R) .‬ﺷﻤﺎره ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ APDU‬درﻳﺎﻓﺘﻲ را‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪U format control field:‬‬

‫‪Bit‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪TESTFR‬‬ ‫‪STOPDT‬‬ ‫‪STARTDT‬‬
‫‪con‬‬ ‫‪act‬‬ ‫‪con‬‬ ‫‪act‬‬ ‫‪con‬‬ ‫‪act‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪Octet 1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪Octet 2‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪Octet 3‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪Octet 4‬‬

‫وﺟﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ‪ APDU‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻴﺖ ﻫﺎي ﺷﻤﺎره ‪ 1‬و ‪ 2‬از ‪ octet‬اول ‪ control field‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ‬

‫دو ‪ 1‬ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ‪ APDU‬ﺣﺎﻣﻞ ‪ ASDU‬ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﻫﺮ ‪ APDU‬ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي‬

‫‪ STOPDT ،TESTFR‬و ‪ STARTDT‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻓﻌﺎل ﮔﺮدد‪ (activate) act .‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را‬

‫درﺧﻮاﺳﺖ و ‪ (confirm) con‬ﭘﺎﺳﺦ ﺗﺄﻳﻴﺪ را اﻋﻼم ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪٥‬‬
 ‫‪ -3‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ﻳﺎ ﺗﻜﺮار ﺷﺪن اﻃﻼﻋﺎت‬

‫ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺮﻓﻴﻦ ارﺗﺒﺎط )ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ و ﻣﺮﻛﺰ(‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي )‪ N(S‬و )‪ N(R‬را ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن ‪ APDU‬ﻫﺎ در‬

‫دوﻃﺮف ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬روش ﻛﺎر ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪاي ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط‪ ،‬ﻫـﺮ دو ﻣﺘﻐﻴـﺮ‬

‫ﺻﻔﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ارﺳﺎل ﻫﺮ ‪ APDU‬ارﺳﺎل ﻛﻨﻨﺪه )‪ N(S‬ﺧﻮد را ﻳﻜﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ و ‪ APDU‬ارﺳﺎل را‬

‫در ﺑﺎﻓﺮ ﺧﻮد ﺣﻔﻆ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎ درﻳﺎﻓﺖ ﻫﺮ ‪ N(R) ،APDU‬ﺧﻮد را ﻳﻜﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬

‫ارﺳﺎل ﻫﺮ ‪ ،APDU‬ﻋﻼوه ﺑﺮ )‪ N(S‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪ N(R) ،APDU‬ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ آﺧـﺮﻳﻦ ‪ APDU‬ﻛـﻪ ﺑﺪرﺳـﺘﻲ‬

‫درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻴﺰ ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ‪ APDU‬ﻫﺎي ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪه را از ﺑﺎﻓﺮ‬

‫ﺧﻮد ﺣﺬف ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻮاﻟﻲ در دوﻃﺮف اداﻣﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﻳﻚ ﻃﺮف ﻣﺪت زﻳـﺎدي داده اي ﺑـﺮاي ارﺳـﺎل‬

‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻚ ‪ S format‬ﺑﺮاي اﻋﻼم آﺧﺮﻳﻦ )‪ N(R‬ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ از‬

‫وﻗﻮع ‪ Time out‬ﻳﺎ ﭘﺮ ﺷﺪن ﺑﺎﻓﺮ در ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﺗﻮاﻟﻲ دﭼﺎر اﺷﻜﺎل ﺷـﻮد‪ ،‬ﻣـﺜﻼً‬

‫ﭘﺲ از ‪ APDU‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ‪ APDU ،1‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ‪ 3‬درﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮد ﻳﺎ ﻣﺪت زﻳﺎدي )ﺑﻴﺶ از ‪ Time out‬ﺗﻌﺮﻳـﻒ‬

‫ﺷﺪه ﺑﮕﺬرد و ﺗﺄﻳﻴﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻳﻚ ‪ APDU‬درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﻮد(‪ Active close،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺴـﺘﻦ و ﺑـﺎز ﻛـﺮدن ﻣﺠـﺪد‬

‫اﺗﺼﺎل ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٦‬‬
 ‫‪ -4‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ‪Test‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻼﻣﺖ ارﺗﺒﺎط داده ﺑﺮ روي اﺗﺼﺎل‪ ،‬از ﻋﻤﻠﻜﺮد ‪ Test‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬

‫اﺟﺒﺎري ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﺲ از ﺳﭙﺮي ﺷـﺪن زﻣـﺎن ‪ Time out‬ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺷـﺪه‬

‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع‪ APDU ،‬ﺗﺒﺎدل ﻧﺸﺪ ﻳﻚ ‪ U format‬ﺑﺎ ‪ TESTFR = act‬ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻳﻚ‬

‫‪ U format‬ﺑﺎ ‪ TESTFR = con‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﭘﺎﺳﺦ داده ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﻳﻚ از ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻓﻮق را‬

‫آﻏﺎز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﻪ ارﺳﺎل ‪ TESTFR = act‬درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﻮد‪ Active close ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻦ و ﺑﺎز ﻛﺮدن‬

‫ﻣﺠﺪد اﺗﺼﺎل ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٧‬‬
 ‫‪ -5‬ﻛﻨﺘﺮل ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ‪ STARTDT‬و ‪STOPDT‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺒﺎدﻟﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ و ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻣﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت وﺟﻮد‬

‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﻴﻞ )ﻣﺜﻼً ﻋﺪم آﻣﺎدﮔﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻳﺎ ﺳـﻮﺋﻴﭻ ﻛـﺮدن از ﻳـﻚ‬

‫ﻛﺎﻧﺎل ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺎل دﻳﮕﺮ( ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت از ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﺑـﻪ ﻣﺮﻛـﺰ را ﻣﺘﻮﻗـﻒ ﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬ﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﻛـﺎر دو‬

‫‪ APDU‬در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺎ ارﺳـﺎل ‪ STARTDT = act‬ارﺳـﺎل اﻃﻼﻋـﺎت از ﻃـﺮف‬

‫ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ را ﻓﻌﺎل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳﻦ درﺧﻮاﺳﺖ را ﺑﺎ ‪ STARTDT = con‬ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ‬

‫ﺑﺎ ارﺳﺎل ‪ STOPDT = act‬ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت از ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ را ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳﻦ درﺧﻮاﺳـﺖ‬

‫‪ STOPDT = con‬را ﺑﻪ ﻣﺮﻛـﺰ ارﺳـﺎل ﻣـﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬ﻣﺮﻛـﺰ ﺗـﺎ درﻳﺎﻓـﺖ ‪ STOPDT = con‬ﻣﻨﺘﻈـﺮ درﻳﺎﻓـﺖ‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﺲ از زﻣـﺎن ‪ timeout‬ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﺷـﺪه ‪ STARTDT = con‬ﻳـﺎ ‪STOPDT = con‬‬

‫درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ ﻣﺮﻛﺰ ‪ Active close‬ﺑﻪ ﻻﻳﻪ اﻧﺘﻘﺎل ارﺳﺎل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺗﻨﻬﺎ ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺷـﻤﺎره دار‬

‫از ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﺎل ﺑﺮاي ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻌﺎل ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ‬

‫ﺗﺒﺎدل ‪ APDU‬ﻫﺎي ﺑﺪون ﺷﻤﺎره )‪ setpoints ،commands ،(unnumbered control functions‬و ﻧﻴﺰ‬

‫ارﺳﺎل و درﻳﺎﻓﺖ ‪ counter‬ﻫﺎ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ وﺿـﻌﻴﺖ‬

‫اوﻟﻴﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد در اﺑﺘﺪاي اﺗﺼﺎل ‪ STOPDT‬اﺳﺖ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﺮﻛـﺰ‬

‫‪ STARTDT = act‬را ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪٨‬‬
 ‫‪ -6‬ﺷﻤﺎره ﭘﻮرت ‪TCP/IP‬‬

‫در ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ‪ TCP/IP‬ﻫﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻳﻚ آدرس ‪ IP‬ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد دارد وﻟﻲ ﺗﻤﺎم اﺟﺰاء ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫روي ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ‪ TCP-LAN‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ﭘﻮرت واﺣﺪ ﺑﺮاي ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﭘﺮوﺗﻜﻞ‬

‫‪ IEC 60870-5-104‬ﭘﻮرت ‪ 2404‬اﻧﺘﺨﺎب و ﺗﻮﺳﻂ ‪Internet Assigned Numbers ) IANA‬‬

‫‪ (Authority‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٩‬‬
 ‫‪ -7‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻌﺪاد ‪ APDU‬ﻫﺎي ﺗﺄﻳﻴﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه‬

‫از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ ﺷﻤﺎره ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ APDU‬ﻫﺎي ﺷﻤﺎره دار ‪ I format‬ﻳﻚ ﻋﺪد ‪ 15‬ﺑﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺷﻤﺎره ﻳﻚ‬

‫‪ APDU‬ﻋﺪدي از ‪ 0‬ﺗﺎ ‪ 32767‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ‪ APDU 32767‬ارﺳﺎل ﺷﻮد و ﺗﺄﻳﻴﺪ آﻧﻬﺎ درﻳﺎﻓﺖ‬

‫ﻧﺸﻮد ‪ APDU‬ﺑﻌﺪي ﺑﺎ ‪ APDU‬اول ﻫﻢ ﺷﻤﺎره ﺑﻮده و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﺑﻌﻨﻮان ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻌﺪاد ‪ APDU‬ﻫﺎي ﺗﺄﻳﻴﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬

‫ﺷﻮد ﺑﻨﺎم ‪ k‬ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﺪد ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ‪ 32767‬ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬

‫در ﺷﺒﻜﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺪار ﻓﻮق در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻛﻨﻮن ﻫﺮ ﻃﺮف‪ ،‬ﺑﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد )‪APDU (k‬‬

‫ﺗﺄﻳﻴﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه ارﺳﺎل اﻃﻼﻋﺎت را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﺄﻳﻴﺪ ‪ APDU‬ﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮد‪ .‬از ﻃﺮف‬

‫دﻳﮕﺮ ﺗﺄﻳﻴﺪ درﻳﺎﻓﺖ ‪ APDU‬ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺎ دو ﺳﻮم ‪ k‬ﺑﺮاي ‪ APDU‬ﻫﺎي درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻃﺮف‬

‫دﻳﮕﺮ ارﺳﺎل ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ از ﻋﺪم ﺗﻜﺮار ﺷﻤﺎره ‪ APDU‬ﻗﺒﻞ از درﻳﺎﻓﺖ ﺗﺄﻳﻴﺪ آن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪١٠‬‬
 IEC 60870-5-104 ‫ ﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ در‬ASDU -8

.‫ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اداﻣﻪ ذﻛﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‬101 ‫ ﻫﺎي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه در‬ASDU ‫ ﺗﻌﺪادي از‬104 ‫در‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﭘﻴﻐﺎم ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺷﺒﻜﻪ‬

‫ ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻧﺠﺎم ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ دﺳﺘﻮرات ﻣﺮﻛﺰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ‬TCP/IP

time tag ‫ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ارﺳﺎل در ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل )از ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ( ﺑﺎ‬ASDU ،‫رﺳﻴﺪه و زﻣﺎن اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫ ﻫﺎ اﺧﺘﻴﺎري اﺳﺖ و ﻣﺮﻛﺰ‬ASDU ‫ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ‬.‫ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‬101 ‫ ﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ار‬ASDU ‫ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬

‫ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ وﻟﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮاي‬Time tag ‫ ﻳﺎ ﺑﺪون‬time tag ‫ ﺑﺎ‬ASDU ‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ارﺳﺎل ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﺧﻮد از‬

Time tag ‫ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻧﺤﻮه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ‬.‫ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‬ASDU ‫ارﺳﺎل ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﻳﻚ اﻳﺴﺘﮕﺎه از ﻫﺮ دو ﻧﻮع‬

.‫ ﻫﺎ در ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد اﺳﺖ و در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ASDU ‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‬

Type identification for process information in monitor direction

<0> := not defined
<1> := single-point information M_SP_NA_1
<3> := double-point information M_DP_NA_1
<5> := step position information M_ST_NA_1
<7> := bitstring of 32 bits M_BO_NA_1
<9> := measured value, normalized value M_ME_NA_1
<11> := measured value, scaled value M_ME_NB_1
<13> := measured value, short floating point number M_ME_NC_1
<15> := integrated totals M_IT_NA_1
<20> := packed single-point information with status change detection M_PS_NA_1
<21> := measured value, normalized value with quality descriptor M_ME_ND_1
<22..29> := reserved for further compatible definitions
<30> := single-point information with time tag CP56Time2a M_SP_TB_1
<31> := double-point information with time tag CP56Time2a M_DP_TB_1
<32> := step position information with time tag CP56Time2a M_ST_TB_1
<33> := bitstring of 32 bit with time tag CP56Time2a M_BO_TB_1
<34> := measured value, normalized value with time tag CP56Time2a M_ME_TD_1
<35> := measured value, scaled value with time tag CP56Time2a M_ME_TE_1

١١
 <36> := measured value, short floating point number
with time tag CP56Time2a M_ME_TF_1
<37> := integrated totals with time tag CP56Time2a M_IT_TB_1
<38> := event of protection equipment with time tag CP56Time2a M_EP_TD_1
<39> := packed start events of protection equipment
with time tag CP56Time2a M_EP_TE_1

<40> := packed output circuit information of protection equipment

with time tag CP56Time2a M_EP_TF_1
<41..44> := reserved for further compatible definitions

Type identification for process information in control direction

CON <45> := single command C_SC_NA_1
CON <46> := double command C_DC_NA_1
CON <47> := regulating step command C_RC_NA_1
CON <48> := set point command, normalized value C_SE_NA_1
CON <49> := set point command, scaled value C_SE_NB_1
CON <50> := set point command, short floating point number C_SE_NC_1
CON <51> := bitstring of 32 bits C_BO_NA_1
<52..57> := reserved for further compatible definitions
CON <58> := single command with time tag CP56Time2a C_SC_TA_1
CON <59> := double command with time tag CP56Time2a C_DC_TA_1
CON <60> := regulating step command with time tag CP56Time2a C_RC_TA_1
CON <61> := set point command, normalized value with time tag CP56Time2a C_SE_TA_1
CON <62> := set point command, scaled value with time tag CP56Time2a C_SE_TB_1
CON <63> := set point command, short floating point number
with time tag CP56Time2a C_SE_TC_1
CON <64> := bitstring of 32 bits with time tag CP56Time2a C_BO_TA_1
<65..69> := reserved for further compatible definitions

Type identification for system information in monitor direction

<70> := end of initialization M_EI_NA_1
<71..99> := reserved for further compatible definitions

Type identification for system information in control direction

CON <100> := interrogation command C_IC_NA_1
CON <101> := counter interrogation command C_CI_NA_1
<102> := read command C_RD_NA_1
CON <103> := clock synchronization command C_CS_NA_1
CON <105> := reset process command C_RP_NA_1
CON <107> := test command with time tag CP56Time2a C_TS_TA_1
<108..109> := reserved for further compatible definitions

Type identification for parameter in control direction

CON <110> := parameter of measured value, normalized value P_ME_NA_1
CON <111> := parameter of measured value, scaled value P_ME_NB_1
CON <112> := parameter of measured value, short floating point number P_ME_NC_1
CON <113> := parameter activation P_AC_NA_1
<114..119> := reserved for further compatible definitions

١٢
Type identification for file transfer
<120> := file ready F_FR_NA_1
<121> := section ready F_SR_NA_1
<122> := call directory, select file, call file, call section F_SC_NA_1
<123> := last section, last segment F_LS_NA_1
<124> := ack file, ack segment F_AF_NA_1
<125> := segment F_SG_NA_1
<126> := directory F_DR_TA_1
<127> := reserved for further compatible definitions

confirmed application service ‫ درج ﺷﺪه اﺳﺖ از ﻧﻮع‬CON ‫ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ در اﺑﺘﺪاي آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرت‬ASDU
‫ اﻳﻦ ارﺳﺎل ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻋﻼم‬.‫ ﻣﺘﻔﺎوت ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ‬COT ‫ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ‬ASDU ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
.‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﻳﺎ ﻣﻨﻔﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت درﺧﻮاﺳﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‬
‫ ذﻛﺮ ﺷﺪه‬104 ‫ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬8 ‫ در ﮔﻔﺘﺎر‬101 ‫ ﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه از‬ASDU ‫ ﻫﺎي اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ‬ASDU ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر‬
.‫ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‬101 ‫ ﻫﺎ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ASDU ‫ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎﻳﺮ‬.‫اﺳﺖ‬

١٣
 ‫‪ -9‬ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي‬

‫ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ار ‪ IEC 60870-5-5‬ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 104‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪Station initialization‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪Data acquisition by polling‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Cyclic data transmission‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Acquisition of events‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪General interrogation‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Clock synchronization‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Command transmission‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Transmission of integrated totals‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Parameter loading‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Test procedure‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪File transfer‬‬
‫ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺳﺮوﻳﺴﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮﻳﻚ از ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺎ ﺳﺮوﻳﺴﻬﺎي ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ‪ TCP‬در ﮔﻔﺘﺎر ‪7‬‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 104‬ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ 101‬ﻳﻚ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ Connectionless‬اﺳﺖ درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ TCP/IP‬و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن‬ ‫‪-‬‬

‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ 104‬ﻳﻚ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ Connection oriented‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺑﺮﻗﺮاري اﺗﺼﺎل ﻣﻄﺎﺑﻖ‬

‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ TCP/IP‬ﭘﻴﺶ از آﻏﺎز ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺒﺎدل‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﻣﻲ ﺷﻮد ﻗﻄﻊ اﺗﺼﺎل از ﻳﻜﻲ از ﻃﺮﻓﻴﻦ ارﺗﺒﺎط‬

‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺨﺼﻮص در ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ‪ initialization‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬

‫‪١٤‬‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﺷﻜﻠﻬﺎي ‪ 17‬ﺗﺎ ‪ 20‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 104‬ﺟﺰﺋﻴﺎت اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت را ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬

‫‪ initialization‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫درﺧﻮاﺳﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻼس ‪ 1‬و ‪ 2‬ﻛﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 101‬ﺑﺮاي ‪ polling‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺪﻟﻴﻞ‬ ‫‪-‬‬

‫ﺣﺬف ﻻﻳﻪ ﻟﻴﻨﻚ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 104‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﺷﻜﻞ ‪10‬‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC 60870-5-5‬درﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ در آن از ﻋﻤﻠﻜﺮد ‪ Read‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫درﺧﻮاﺳﺖ دوره اي )‪ (Cyclic‬اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻴﺰ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻓﺰاﻳﺶ زﻳﺎده از ﺣﺪ ﻟﺰوم‬

‫ﺗﺮاﻓﻴﻚ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ از آن اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Clock‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ زﻣﺎن ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻧﺘﻘﺎل در ﺷﺒﻜﻪ ‪ TCP/IP‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬ ‫‪-‬‬

‫‪ synchronization‬ﻋﻤﻼً ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻄﺎي ﺗﻨﻈﻴﻢ‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ از ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺄﺧﻴﺮ اﻧﺘﻘﺎل در ﺷﺒﻜﻪ ‪ TCP/IP‬ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻮﻳﮋه ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬

‫ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت در ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺠﺪداً ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت در ﺷﺒﻜﻪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪-‬‬

‫از زﻣﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ASDU‬ﻫﺎي ﻓﺮﻣﺎن داراي ‪ time tag‬اﻳﻦ‬

‫اﻣﻜﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ ﻫﻨﮕﺎم درﻳﺎﻓﺖ ﻳﻚ ﻓﺮﻣﺎن‪ ،‬از زﻣﺎن ارﺳﺎل آن از ﻃﺮف ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﻠﻊ ﺷﻮد‬

‫و اﮔﺮ ﺗﺄﺧﻴﺮ درﻳﺎﻓﺖ از ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد اﻗﺪام ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ )ﻣﺜﻼً ﻓﺮﻣﺎن را اﺟﺮا‬

‫ﻧﻜﻨﺪ و ﻳﻚ ﭘﻴﻐﺎم ﺧﻄﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ(‪.‬‬

‫‪١٥‬‬
 ‫‪ -10‬ﺳﺎزﮔﺎري ‪Interoperabilty‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ 101‬و ‪ 104‬ﻣﻮاردي ﺑﺼﻮرت ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﺨﺎب وﺟﻮد دارﻧﺪ ﺟﻬﺖ اﺟﺘﻨﺎب از ﻋﺪم‬

‫ﺳﺎزﮔﺎري ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬در ﮔﻔﺘﺎر ‪ 9‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﺨﺎب را ﮔﺮدآوري ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ‬

‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺤﺼﻮﻟﻲ ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﭘﺮ ﺷﺪه و در اﺧﺘﻴﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪه ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬

‫ﺑﺮﮔﻪ ﻫﺎي ﺳﺎزﮔﺎري دو ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺳﺎزﮔﺎري آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭘﻲ ﺑﺮد‪ .‬در ﺟﺪول ﺳﺎزﮔﺎري ﭘﺮوﺗﻜﻞ‬

‫‪ 104‬ﻣﻮاردي ﻛﻪ در ﺟﺪول ﺳﺎزﮔﺎري ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ 101‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه وﻟﻲ در ‪ 104‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺧﻂ ﺳﻴﺎه و‬

‫ﭘﺮ ﻛﺮدن ﻛﺎدر ﻛﻨﺎر آن ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺟﺪاول ﺳﺎزﮔﺎري دو ﻣﺤﺼﻮل ﻟﺰوﻣﺎً ﺑﻪ‬

‫ﻣﻌﻨﻲ ﻛﺎرﻛﺮد ﺑﺪون اﺷﻜﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﺑﺪﻗﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﻋﻤﻼً ﺗﺴﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﺎن‬

‫‪١٦‬‬