Engin DEMİR

Şirket Müdür Yardımcısı

SİGMA BETON / VİCAT GROUP
 SAHA BETONU NEDİR ?
Endüstriyel tesisler, depolar, yollar, otoparklar ve diğer tesisler özelliklerine göre farklı
kullanım amaçlarına sahiptirler. Beton kalınlığı, betonun cinsi, içerisindeki demir donatı
miktarı ve eğimleri dikkate alınarak tasarımı yapılır. Yüzey hazırlığı zemin betonunun
cinsine göre değişmektedir.
SAHA BETONU AŞAMALARI
1. Minimum kalınlığın belirlenmesi

2. Şantiye hazırlıkları

3. Malzeme ve işçilik planı

4. Betonun yerleştirilmesi

5. Kürleme işlemleri

6. Kontrol derzleri
•

1. Minimum kalınlığın belirlenmesi

Temel tabanı ve alt temelin yoğunluğu şartnamelerin belirttiği

minimum değerde olmalıdır.

Saha üzerinde araç park edecekse veya ağıt taşıtlar geçecekse kalınlık
şartları ona göre belirlenir

Araç geçecekse 100mm altına inilmemelidir.

2. Şantiye hazırlıkları
Zemin betonu uygulamalarında yüzey hazırlığı, zemin betonu cinsine göre
muhtelif farklılıklar göstermektedir.

a) Saha betonlarında , saha alt dolgusu yapıya göre uygun kalınlıkta

olmalıdır.
b) Taban zeminin homojen , iyi sıkıştırılmış olmasına ve donmuş malzeme
içermemesine dikkat edilmeli ,
c) zemin üstünde su birikintisi, çamur veya yumuşak noktalar olmamalıdır.
d) dolgu malzemesi en az %95 modifiye proktor ölçüsünde sıkıştırılmış
. olmalıdır
e) Drenaj için gereken eğim sağlanmalıdır.
2. Şantiye hazırlıkları
f) Toprak zemine oturan betonlarda beton altına, beton içindeki su ve
ince malzemenin emilmesini önlemek amacıyla polietilen örtü
serilmelidir.
g) Polietilen örtülerde döküm sırasında kaymayı önlemek amacıyla gerekli
yerlerde plastik yapışkanlı bant kullanılmalıdır.
h) Betonarme döşeme üzerindeki zemin betonlarında yüzeyin basınçlı hava
ile tamamen temizlenmiş olması, toz ve partiküllerden arındırılmış
olması gerekmektedir
i) . Uygun rutubet şartları kontrol edilmeli.

.
 2. Şantiye hazırlıkları

k) Ano yerleri belirlenir ve ano vazifesi görecek çelik kalıplar ölçüm yapılarak proje
kotuna göre yerleştirilir.
l) Çelik hasır, donatı, proje ve bindirme payı dikkate alınarak yerleştirilir.
m) Çift kat serilmesi halinde sehpa ve pas payı kontrol edilerek yerleştirilir.
n) Sağlam kalıplar kullanılmalıdır. Sabitleme tahtalarının üst seviyesi bitirme
seviyesiyle aynı veya biraz altında olmalıdır. Kalıp üst seviyesi bitirme seviyesinde
olmalıdır.
o) Derzlerin yerlerini tam olarak belirlenmelidir

.
2. Şantiye hazırlıkları
• Başarılı bir endüstriyel zemin döşemesi için uygun beton bileşimi oldukça
önemlidir. (standartlar çerçevesinde talebe uygun beton olmalıdır.)

• Betonun yerleştirilmesi ve yüzey düzeltilmesi sırasındaki çevresel

koşulları ve korunma yöntemleri

• Betonun yerleştirme, sıkıştırma ve yüzey düzeltme tekniği ve mevcut

imkanlar, (Özellikle yeni Deprem Yönetmeliğine göre kullanılması zorunlu
olan vibratörler)
.
• Şantiyede eklenecek katkıların olup olmaması,

• Yüzey düzgünlük talepleri.

3. Malzeme ve İşçilik Planını Yapın
* TS 13515 standardına göre Çökme sınıfı ,beton sınıfı ve çevresel etki
sınıfı kullanılacak olan saha betonuna göre şantiye tarafından önceden
belirlenmelidir

* Betonu renklendirmek için pigment, ve / veya betonun çekme dayanımını

artırmak için elyaf , dramix gibi malzemelerin hazır olduğunun kontrolü
yapılmalı

* Beton teslim edileceğinde yeterli işgücü olduğu kontrol edilmelidir.

Döküm esnasında ve hava şartlarına bağlı olarak yeterli işçiler
bulunmalıdır.
 3. Malzeme ve İşçilik Planını Yapın
* İşe başlamadan önce aşağıdaki
malzemelerin bulunduğunu kontrol edin

- Yağmurdan koruma için geniş bir naylon

- El arabası , kürek , tırmık
- Taban zeminini ıslatmak ve kür yapmak için
su kaynağı
- Perdahlama ve mastarlama ekipmanları
- Buharlaşmayı önleyici katkı veya membran
- Beton süpürgesi (bitirme için)
- Kür malzemesi (telis ve su veya katkı
maddeleri)
 Beton dökümünden önce dikkat edilmesi
gereken hususlar;
* Döküm yerinin çevresinde, hazır beton ekipmanlarının çalışmasını
engelleyecek araç, demir ve kum yığınları, elektrik ve telefon telleri vb.
gibi unsurlar için önlem alınmalı ve rahat bir çalışma ortamı
sağlanmalıdır. Pompa ve transmikserlerin çalışacağı zemin çökme ve
kayma tehlikesine karşı yeterli sağlamlıkta olmalıdır.

* Bütün kalıp işleri tamamlanmalıdır. Kalıplar sağlam, ışık sızdırmayacak

şekilde aralıksız; yüzeyleri düzgün, temiz ve kalıp yağı ile yağlanmış
olmalıdır. Kalıp iskelesi sağlam yapılmalıdır.
Beton Dökümü
• Beton işbaşına geldiğinde beton cinsi ve slamp
ve segregasyon durumlarının kontrolleri
yapılarak beton döküm işlemine geçilir.

• Beton planlanan bölgeden başlanmak suretiyle

optik ve lazer okuyucular yardımı ile seviye
kontrolü doğrultusunda ano içlerine dökülür.
Anolar arasında, anolara dik olarak uygun
aralıkta dikiş demirleri bulunmalı ve beton
dökümü ano dahilinde sürekli olarak
yapılmalıdır.

• Ano bitene kadar hiç bir kesitte soğuk derz

yapılmamalıdır.
 Beton Dökümü
• İşlenebilirliği artırmak amacı ile taze betona kesinlikle su
verilmemelidir, Slump katı olduğu durumlarda
standartlarda belirtilen şekilde uygun katkı ile redozlama
işlemi ile istenilen kıvama getirilmelidir. Aksi halde
yapılacak su eklemeleri betonda boşlukların artmasına
neden olacak ve beraberinde dayanım ve durabilite
düşüşlerinden korozyona kadar birçok sorunları
beraberinde getirecektir. Bu nedenle düşük kıvamlı
betonlar (S2-S3) tercih edilmelidir.

SU, SERTLEŞMİŞ BETON İÇİN CAN İSE, TAZE BETON İÇİN ÖLÜMDÜR.
Döküm yerinde betona su ilavesi
25
21 Çatlak
20 18
15 15
15 12
10
10 Ayrışm
5 a
5
Dayanım ve
0 dayanıklılık
azalması
-5 Boşlu
-4
-10 k
-10
-15
-15
-20
Priz
Su ilavesi Slamp Azalma
4. Betonun Yerleştirilmesi
• Betonun döküldüğü nokta yerleştirileceği yer olmalıdır. Betonu bir bölgeye
dökerek çekmek veya aktarmak yöntemiyle yerleştirileceği bölgeye taşımadan
mümkün olduğu kadar kaçınılmalıdır. Beton döküldüğü bölgeden en fazla 3 m’ye
kadar yayılabilir.

• Beton mümkün olduğunca yatay tabakalar halinde dökülmelidir. Her bir

tabakanın kalınlığı 15-30 cm arasında olmalıdır. Tabaka kalınlıkları her bölgede
eşit ve homojen olmalıdır.

• Beton serbest olarak en fazla 1,5 m. yükseklikten dökülmelidir. Daha yüksekten

dökmek gerektiğinde önlem alınmalıdır.

• Betonun dökülmesinde temel hedef ayrıştırmama ve homojenliğin korunması

olmalıdır.

• Beton daima kalıba düşey yönde dik olarak dökülmelidir.

4. Betonun Yerleştirilmesi
 4. Betonun Yerleştirilmesi
• Beton dökümü kesintisiz ve sürekli olmalıdır.

• Döküme ara vermek zorunluluğunda iş derzleri bırakılmışsa dökümün devamında

derz düzeyi temizlenmeli ve suya doygun kuru duruma getirilmelidir.

• Döküm esnasında kalıp ve donatılara fiziksel darbelerden kaçınılmalıdır.

• Yerleştirme sırasında sıkıştırma (vibrasyon) ve yüzey bitirme işlemleri belli bir

uyum içinde ardışık olmalıdır
 Betonun Sıkıştırılması
Sıkıştırma, beton dökümünün sonuca etki eden
en önemli aşamasıdır. Sıkıştırmanın amacı;

• Betondaki hava boşluklarını dışarı atarak

boşluksuz ve geçirimsiz bir yapı oluşturmak,
• Beton-Donatı arasındaki aderansı tam
anlamıyla sağlamak
• Betonu kalıbın her noktasına yaymaktır.

İdeal bir sıkıştırmanın teşkili ancak

vibratörlerle olur.

Yeni Deprem Yönetmeliğine göre de

kullanılması zorunlu hale getirilen vibratörler,
beton dökümünde betonun kendisi kadar,
olmazsa olmaz olan önemli bir gereçtir.
Vibrasyonda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

5. Vibratör, betonu yatay yönde taşımak için

kullanılmamalıdır.

6. Vibratör ucu taze beton içerisinde çok kısa veya

çok uzun süre ile tutulmamalıdır.

7. Az, aşırı ya da yanlış vibrasyon uygulaması sonucu

betonun içersindeki ince ve kaba malzemeler
birbirinden ayrışır. Betonun homojenliğinin
bozulduğu bu duruma ayrısma (segregasyon) denir.
Bu durumun oluşmasından kaçınılmalıdır.
Beton yatay yönde vibratör
ucu ile tasınmaz.
Vibrasyonda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1. Vibratör ucunu beton içerisine hızlıca daldırmak ve

betondan yavaşça çıkarmak gerekir. (kıvama göre)
2. Kalıplara kesinlikle vibratör ucu temas
etmemelidir.
3. Vibratör betona düşey olarak daldırılmalı ve
daldırma aralığı vibratörlerin etki yarıçaplarına bağlı
olarak 45–50 cm’ i geçmemelidir.
4. Titreştirilen bölgeler birbirlerine örtüşecek şekilde
vibrasyon yapılmalıdır. Vibrasyon esnasında
vibratörün her defasında bir önceki tabakaya 10 cm
kadar girmesi tabakaların kaynaşmasını sağlar.
Titresen bölgeler örtüsmelidir.
Vibrasyonda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Vibrasyon uygulamasında
• Soğuk derz oluşmasını engellemek için alt
kullanılan vibratör tipi beton
tabaka da 10 cm girilerek vibrasyon işlemi
tabaka kalınlığına göre
yapılmalıdır
seçilmelidir.
Vibrasyonda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

* Eğik yüzeylerde sıkıştırma işlemine beton kalınlığının az olduğu yerden başlanır.

* Sıkışmanın başarıyla sağlandığının göstergesi yüzeyde çok ince bir şerbet

tabakasının oluşmasıdır.

* vibratörün kullanımının uygun olmadığı durumlarda yapılır (dar kesit, sık donatı)
ve akıcı beton kullanılır.
 Beton Yüzeyinin Bitirilmesi

• Yüzey bitirme işlemi beton taze beton

halindeyken uygulanacak son işlemdir.
Özellikle döşeme, yol, saha ve diğer
zemin betonlarında yüzey bitirme
işlemi gerek teknik ve gerekse estetik
bakımından önemlidir.
• yüzey bitirme işlemi genellikle çelik
veya ahşap mastar ve malalarla yapılır.
Kenar, pah ve derz işlemleri gereken
yerlerde, önce kenar bitirmesi
yapılmalı, sonra pah ve derzler
bitirilmelidir.
 Yüzey Sertleştirici Uygulaması

• Yüzey sertleştirici uygulanacak beton dizaynı, ortam yüklerine ve zemin

şartlarına göre seçilmelidir. Yüzey sertleştirici uygulaması, seçilen betonun
aşınma, tozuma, darbe dayanımlarını betonun üst kısmında artırmak amaçlıdır
ve betonun basınç, çekme ve eğilme dayanımları üzerinde herhangi bir etkisi
yoktur. Hatalı projelendirme ve uygulama ile servis yükleri altında, betonda
oluşabilecek çatlaklar, yüzey sertleştirici üzerine olduğu gibi yansıyacaktır.
Geleneksel yüzey sertleştiriciler haricinde, lityum silikat esaslı sıvı yüzey
sertleştiriciler kullanılmaktadır, hem uygulama kolaylığı hem de ihtiyaca uygun
hizmet etmesinden ve kalitesinden dolayı tercih edilmektedir.
5. BAKIM VE KÜR AŞAMASI
 Bakım ve Kür Aşaması
• Beton kür uygulaması betonun dayanıklılığı açısından son derece önemli bir
konudur. Betonda oluşabilecek çatlaklarına ve betonun tozumasına engel
olur.
• Beton ürünlerinin imalatından sonra oluşabilecek su kaybını engellemek ve
hidratasyon reaksiyonlarının uygun şekilde ve zamanda gerçekleşmesini
sağlamaktır.
• Çimento hidratasyonu günlerce, haftalarca hatta aylarca sürer. Hidratasyon
reaksiyonunun devamı için yeterli miktarda su ve sıcaklık gerekmektedir. Bu
koşullar sağlanamadığı takdirde betondan beklenen dayanım ve dayanıklılık
(durabilite) elde edilemez

• z
 Bakım ve Kür aşaması
Beton yüzeyine
“kür malzemesi”
(Beton yüzeyinde parlaklık sona erdikten
sonra )
Su püskürtme, çuha serilerek sulama,
suya doygun talaş serme,
ıslak kum serme, su geçirmez naylon –
polietilen örtüler ile yüzeyi kaplama
Özellikle yaz aylarında yeterli gün
boyunca sulayarak beton yüzeyinin
sürekli ıslak kalmasını sağlamak.
Bakım ve Kür aşaması
Uygulamada karşılaşılan çatlak
sorunlarının en yaygın sebebi döküm
süresi uzun olan işlerde kürlemenin
döküm sonuna bırakılmasıdır.
Özellikle sıcak havalarda dökümü takip
eden
ilk 15-30 dk. içinde
(yüzey bitirme işleminden hemen sonra)
kürleme işlemi başlatılmalıdır.
 Su ile Kür Yapılması
• Sürekli olarak beton yüzeyinin ıslak
kalması sağlanmalıdır. Uygun kür süresi
yaklaşık 7 gündür. Kıs aylarında bu süre
uzatılmalıdır. Su püskürtülerek beton
yüzeyinin ıslatılması çok iyi bir kür
metodudur. Eğer bu işlem aralıklarla
yapılıyorsa beton yüzeyinin kuru
kalmamasına dikkat gösterilmelidir.
• Bu sistemin tek dezavantajı maliyetidir.
Sistemin uygun islemesi için yeterli
miktarda su ve tecrübeli uygulamacı
gerekmektedir. Beton yüzeyinin hortumla sulanması
Su ile Kür Yapılması

• Telis bezi veya diğer su tutucu örtüler

kullanılarak da beton yüzeyinin ıslak
kalması ve buharlaşmanın daha az
olması sağlanabilir. Yüzeyde bozulma
olmasını engellemek için beton
sertleşir sertleşmez su tutucu örtüler
serilmelidir. Örtülerin sürekli ıslak
kalmaları sağlanmalıdır.

Beton yüzeyine telis bezi serilmesi

Kimyasal Maddeler ile Kür Yapılması
• Resim de görüldüğü gibi uygulanan kimyasal kür
malzemeleri işin cinsine göre farklılık gösterir.
Beyaz veya alüminyum renginde olan kimyasal
maddeler beton yüzeyinde ince bir polimer
tabakası oluşturur. Sıvı maddenin içindeki su
zamanla buharlaşır ve bileşikteki kimyasal madde
beton yüzeyinde zarsı bir tabaka oluşturur. Bu
tabaka buharlaşmayı çok düşük seviyelere
indirdiği gibi, özellikle sıcak mevsimlerde, beton
yol gibi uygulamalarda güneş ısınlarının beton
yüzeyinde kırılmasını ve yansımasını da sağlar.
• kimyasal malzemenin deri ve
gözle temas etmemesine dikkat
edilmelidir.
6. Kontrol Derzleri

• Erken yaşta beton, buharlaşma veya

soğuma yüzünden büzülür. Eğer
önceden belirlenerek kontrol altına
alınmazsa rastgele çatlaklar oluşur.
Derzlerin endüstriyel zemin
betonlarında önemi büyüktür. Uzun
süre yükler altında kalan betonun
çatlak oluşumunu azaltmak
amacıyla düzenlenir. Sıcaklık
değişimlerinde betonun genleşme
ve büzülmesi durumunda çatlak
oluşmaması için ayrıca soğuk
derzler bırakılır.
 Derz dolgu malzemeleri

• Derz dolgu malzemesi yeterince esnek ve elastik

olmalıdır. Isı değişimlerinden etkilenmemelidir., su
yalıtımı fonksiyonu da sağlamaları ve yüzeyde sürtünme,
darbe, ağırlık v.b. fiziksel etkilere karşı dayanıklı
olmalıdır. Bu şekilde derz kenarlarındaki kırılmalar,
derzlerden zemine su girmesi ve derz içinde toz
birikmeleri ortada kalkmış olacaktır.

• Derz Dolgusuna başlanmadan önce betonun en az 28

günlük olmasına dikkat edilecektir.
6. Kontrol Derzleri
• Derzler teknik şartname ve detaylara uygun olarak
kesilecektir.

• Agregayı betondan ayırmayacak kadar priz aldıktan

hemen sonra kesilmelidir. Bu süre genellikle beton
dökümünden sonraki 4 – 12 saat arasıdır. (Soğuk havada
daha geç.)

• En az döşeme kalınlığının ¼’ü kadar derz kesilmelidir.

• Derz kalınlığı 2-3 mm olmalıdır

• Derzlerin toz, yağ, boya, kür, bitüm gibi maddelerden

tam olarak arındırılması gerekmektedir. (vakum gibi)

A
 ÖZET
1. Düzgün ve sıkıştırılmış alt zemin.

2. Beton,
i. Yerleştirilebilecek en düşüş kıvamlı beton (düşük su/çimento)
ii. Çevresel etki sınıfına uygun
iii. Yeterli ölçüde Hava Sürüklenmiş beton

3. Yerleştirme, Mastarlama.
4. Yüzey suyu buharlaştıktan sonra telis veya süpürge ile bitirme.
5. Kürleme ve Koruma.
6. Derz Kesme.

Not: trafiğin bulunduğu yerlere göre dökülecek beton yollar için uygulama
şartnamelerine bakılmalıdır.
BETONDA ÇATLAKLAR
• Zemin betonunun kalitesi sert, düzgün ve çatlaksız bir yüzey elde edilmesine bağlıdır.
Hedeflenen beton yüzeyin özellikleri ise beton karışımına, betonun yerleştirme ve bitirme
işlemlerinin kalitesine ve sonrasında derz kesme işlemine bağlı olarak belirlenir. Özellikle
yüzey bitirme, derz kesme ve kürleme adımlarını içeren beton planlaması, yüzeyin
aşınma özellikleri açısından kritik öneme sahiptir. Hatalı uygulamalar; çatlama, düşük
aşınma direnci, tozuma, zayıf drenaj, farklı yükseklikte noktalara ve köşelerde kıvrılmaya
neden olabilir

Beton yüzeyinde olusan çatlaklar

BETONDA ÇATLAKLAR
• Uygulama Kökenli Çatlaklar
Bu tip çatlaklar taze veya yaşlanmış betonlarda görülür.
BETONDA ÇATLAKLAR
Yapısal çatlaklar

• Bu tip çatlaklar, yapının işlevi gereği taşıması zorunlu gerilmelerden

kaynaklanır. Bunlar, projesi olmayan, zemin problemi çözülmemiş
yapılarda meydana gelirler ve çok tehlikelidirler; beton dökümü ve
döküm koşulları ile ilgileri yoktur. Bu durumlarda mutlaka yetkili
mercilere (mühendislik bürosu, üniversite vb) başvurulmalıdır. Yapı
doğru projelendirildiği ve aşırı yükleme olmadığı durumlarda böyle bir
sorun yaşanmaz. Bu tip çatlaklar, betonarme eleman içinde çekme
gerilmelerine dik yönde oluşur.
BETONDA ÇATLAKLAR
1) Normal Beton
•Yüksek basınç dayanımı
•Düşük eğilme dayanımı

2) Demir donatılı beton

•Kullanılan donatı sayesinde eğilme dayanımı artar
•Betonun yüksek basınç dayanımı ve çeliğin yüksek
eğilme dayanımı birleşir
•Durabilite: korozyon ihtimali vardır ve çatlak aralıkları
geniştir.

3) Fiber donatılı beton

•Yapısal fiberler yapı boyunca 3 boyutlu olarak rastgele
dağılır
•Taze betondan sertleşmiş betona kadar tüm çatlakları
sınırlandırır ve kontrol eder
BETON ÇATLAKLARI
• Taze beton çatlakları, betonun kalıba yerleştirilmesini izleyen ilk 30 dakika ile 5
saat arasında, genelde döşeme, saha gibi geniş yüzeye uygulanan betonlarda
görülür. Bu çatlaklar, 10 cm 'ye erişen derinlikte ve birkaç cm 'den başlayarak, 2
m'ye varan uzunluklar olabilir. Derin ve uzun çatlaklar betonun mukavemeti ve
dayanıklılığı açısından son derece zararlı olabilir. Taze beton çatlaklarının en
önemli iki nedeni olarak oturma farklılıkları ve plastik rötre (büzülme) sayılabilir.

• Çatlaklar sonucunda betonun durabilitesi ( dayanıklılığı ) bozulmakta,

korozyona açık, geçirgen bir durum almaktadır
Çatlak Sonuçları
BETON ÇATLAKLARI
Taze beton yüzeyinde oluşan
a.Oturma Çatlakları (plastik oturma) görünür ve içsel terleme suyu
Makroskopik Nedenler: Terleme oluşumu

• Plastik oturma, taze betonun hacmindeki azalma sonucu

döşeme yüzeyinin aşağıya doğru hareket etmesidir.Beton
içerisindeki su ve hapsolmuş havanın kaybına bağlı olarak
hacmini kaybeder. Kalıplardan bazı kaçaklar veya zemine oturan
döşemelerde alt temele sızıntılar da olabilir. Plastik oturma
kuruma rötresinden farklıdır.

• Plastik oturma, döşeme kalınlığıyla doğru orantılıdır. Plastik

oturma en az iki şekilde soruna yol açar:
i) çatlaklara neden olması ve
ii) döşeme yüzeyinin düzgünlüğünün bozulması

• Plastik oturma çatlakları taze betonda donatıların hemen

üzerinde oluşur
BETON ÇATLAKLARI
a.Oturma Çatlakları
•
Bu çatlaklar, yeni dökülmüş, pas payı bırakılmamış, kürü uygulanmamış,
gereğinden fazla su ilave edilmiş betonlarda, donatının fazla olduğu bölgelerde
ve betonun uygun yerleştirilmediği durumlarda, üst yüzeye yakın donatıların
hemen üzerinde oluşurlar. Taze betonda iri agrega taneleri dibe doğru çökerken,
çimento partiküllerini içeren su yüzeye çıkar. Yüzeye yakın kiriş ve döşeme
donatıları bu yer değişimine karşı koyar ve taze beton bu bölgelerde tam olarak
oturamaz. Oturmasını yapamayan beton demir boyunca çatlar. Betonun suyu
arttıkça oturma artar. Beton iyi yerleştirilmez, sıkılanmaz, vibrasyon
uygulanmazsa oturma yine artar., yüksek kıvamlı aşırı sulu betonlardan
kaçınmak ve betona iyi vibrasyon uygulamaktır.
BETON ÇATLAKLARI
a.Oturma Çatlakları
.
Plastik oturmanın sorun olduğu durumlarda aşağıdaki adımlardan bazıları
uygulanabilir:

• mümkün olan en büyük agregalı beton kullanılmalı

• beton karışımında beton katkıları kullanarak daha az su kullanmak:
• ince malzeme (çimento+ince agrega) miktarını artırarak su tutuculuğu sağlamak
• hava sürükleyici katkı kullanmak
• yüzeye yakın yerlerde yeterli sayıda ve kalınlıkta pas payları kullanılmalıdır.
BETON ÇATLAKLARI
b.Plastik Rötre (Büzülme) Çatlakları
Makroskopik Nedenler: Su buharlaşması

• Çevresel etkiler (rüzgâr,sıcaklık °C,bağıl

nem)
• priz süresinde gecikme
• Kür eksikliği
• Beton sıcaklığı
BETON ÇATLAKLARI
b.Plastik Rötre (Büzülme) Çatlakları

• Bu tip çatlaklar, özellikle sıcak, kuru, rüzgarlı günlerde dökümü yapılan

betonlarda (döşeme, yer, yol, pist,... betonları) görülen; rastgele
dağılmış, çeşitli boylarda ve genişliklerdeki çatlaklardır. Genelde çatlak
genişliği 1 mm' den azdır ve yüzeyseldir, derine gitmez, yapı güvenliği
açısından tehlikesi yoktur.
• Zemin veya döşeme betonu dökülünce üst yüzeyindeki su buharlaşmaya
başlar, betonu terk ederek havaya karışır, bu suyun yerine betonun
bünyesindeki su yukarı, üst yüze doğru gelir (kusulan su). Buharlaşma
hızı, su kusma hızından yüksekse betonun yüzeyi kurumaya, dolayısıyla
büzülmeye ve çatlamaya başlar. Aynı çatlaklar, yeni dökülen betonun
altındaki eski, ıslatılmamış betonun veya asmolen tabliyelerindeki briket
gibi diğer malzemelerin beton suyunu emmesi sonucu da oluşabilir.
•
BETON ÇATLAKLARI
Buharlaşma hızını artıran faktörler :

• Hava Sıcaklığı: Hava sıcaklığı arttıkça buharlaşma artar. Sıcaklığın 10 °C artması

buharlaşmayı yaklaşık 2 kat artırır. Beton havadan daha sıcaksa buharlaşma daha
da hızlanır.
• Havanın Rutubeti: Havadaki rutubet azaldıkça (hava kurudukça) buharlaşma
kolaylaşır ve hızlanır. Nispi rutubet %90‘ dan %5' e indiğinde buharlaşma 5 kat
artar.
• Rüzgarın Hızı: Rüzgar arttıkça buharlaşma hızı artar. Rüzgarın hızı 0 ‘ dan saatte
20 km 'ye çıktığında buharlaşma 4 kat artar.
BETON ÇATLAKLARI
Plastik rötreyi ve buna bağlı çatlakları azaltmak için alınacak önlemler şunlardır:

Beton döküleceği kalıbı ve donatı demirlerini nemlendirerek, kalıp elemanlarının, betonun

suyunu emerek kurumasını hızlandırmalarına engel olun.

Taze betonu güneşten, sıcaktan ve rüzgardan korunmalı, mümkünse gece beton dökümü
yapılmalıdır.
•
Beton yerleştirildikten sonra mastar çekilip bırakılır. Daha sonraki tahta mala ile düzeltme
işlemi mümkün olduğu kadar ertelenir. Bu işlem beton yüzeyinde ayak izinin 1 - 2 cm.
derinlikte iz bırakmama durumuna gelinceye kadar geciktirilir. Ondan sonra demir mala
düzeltmesi uygulanır.

Taze betondaki plastik rötre çatlaması, yüzeydeki buharlaşmanın hızlı olmasından

kaynaklandığına göre, yüzeydeki nem oranını yüksek tutmak gerekir (etkin kürleme)
BETON ÇATLAKLARI
Normal Beton, C70 Fiber donatılı beton C70

Rüzgar tüneli testi

karşılaştırması

•Daha az ama geniş çatlaklar •Daha fazla ama küçük çatlaklar

•Çatlak alanı= 2150 mm2 •Çatlak alanı= 930 mm2
Source: J. Mora, Ph.D. Thesis, Technical University of Catalonia, 2002

•Fiber kullanımı taze beton halindeyken çatlama sürecini kontrol eder.

•Fiber sayısının performans üzerinde etkisi büyüktür
•Beton içerisinde çok daha fazla fiberin yer almasI, çatlağın başladığı noktada fiber olma olasılığını artırır
•Bu yüzden de sentetik makrofiberlerin plastik rötre çatlağını sınırlandırma ve kontrol etme performansı vardır
BETON ÇATLAKLARI
Kuruma rötresi

Makroskopik Nedenler: Su buharlaşması

• Çevresel etkiler (rüzgâr, sıcaklık °C, bağıl nem)

• su/çimento oranı
• Agrega/çimento oranı
BETON ÇATLAKLARI

Kuruma rötresi
• Beton dökümünden sonra çevre koşullarına göre ısı dengeleninceye kadar
betonun çevresiyle ısı alışverişi devam eder. Eğer yüzeydeki ısı, iç ısıdan az ise
beton içerisinde su, ısı dengeye ulaşıncaya kadar buharlaşır. Yine beton ve çevresi
arasında nem farkı da su buharı transferine yol açar.

• Ortamın rutubeti, betonun kendi rutubetinden az ise, buharlaşma rutubetin fazla

olduğu taraftan kuru tarafa devam edecektir. Bunun sonucunda betonda
mikroskobik ölçekte büzülme meydana gelir, buna “kuruma rötresi” denir.
BETON ÇATLAKLARI
Kuruma rötresi

• Kaplama betonda üst kısım ile alt kısım arasında farklı kuruma sonucunda
betonda kıvrılma meydana gelmiştir.
BETON ÇATLAKLARI
Sıcaklık Değişimine Bağlı Rötre Çatlakları

Beton soğudukça büzülme yapar. Kuruma rötresi çatlaklarına benzerdir. Beton

dayanımının düşük olduğu ilk günlerde oluşurlar. Kuruma rötresine benzer şekilde
donatı ve derzlerle kontrol edilebilirler. Bu rötreyi sınırlandırmak için ilk yaşlarında
bazı önlemler alınabilir;

• beton gece dökülebilir,

• yapı iskeleti tamamlandıktan sonra, zemin betonları iç mekanda dökülebilir.
• agrega boyut ve içeriğinin olabildiğince arttırılması ve su içeriğinin en aza
indirilmesi, Yeterli karışım suyu, yerleştirme güçlüğünden de kaçınmamalı
• Yüzeyden hızlı buharlaşma ile su kaybının önlenmesi, buharlaştırma azaltıcı kür
malzemeleri ile betonun korunması
Hidratasyon ısısından dolayı çatlamalar
 BETON ÇATLAKLARI
2. Sertleşmiş Yaşlanmış Beton Çatlakları
• Bu tip çatlaklar, değişik yaş gruplarındaki (birkaç haftadan 30 yıla kadar) betonlarda
görülebilir. Çatlaklar, fiziksel veya kimyasal kökenlidir. Bunlar, önce kılcal
görünümde, ardından büyüyen ve birleşen çatlaklardır. Çatlakları takiben beton
yüzeyinde soyulma, dökülme ve patlamalar görülür. Önlem alınmadığı takdirde,
betonarme elemanlar zamanla tamamen tahrip olabilir.

• Bu çatlamaların nedenleri arasında donma - çözülme, alkali - aktif silis reaksiyonu,

karbonatlaşma, donatının korozyonu/paslanması, sülfat - asit -tuz gibi beton için
zararlı maddelerin yol açtığı reaksiyonlar sayılabilir.
BETON ÇATLAKLARI
Donma çözülme etkisi ( normal hava içeriği)
BETON ÇATLAKLARI
Donma çözülme etkisi ( hava içeriği > %4 )

Hava Sürükleyen Katkı Maddesi,

mümkün olduğunca küçük ve
yakın hava baloncukları
oluşturacak hava hacmini temin
etmelidir
BETON ÇATLAKLARI
Alkali – silika reaksiyonu ( ASR)
BETON ÇATLAKLARI ALKALİLER(Na+, K+) çimentodan gelir
Alkali – silika reaksiyonu ( ASR) SİLİKA(SiO2) agregalardan gelir
BETON ÇATLAKLARI

Alkali-Silika Reaksiyonu (ASR)Önlemler

• Reaktif agregalar kullanmayın (doğal malzemeler gibi )

• Betonun alkali içeriğini kısıtlayın (mineral katkılar , u.kül,cüruf, m.silika v.b. ) ve

lityum bazlı bileşikler ASR yi hafifletir.

• Agregaların muhakkak ASR analizleri standartta belirtilen periyotlara

göre yapılmalıdır.
BETON ÇATLAKLARI

> Plastik Oturma(A-B-C)

> Plastik Rötre(D-E-F)
> TermalBüzülme(G-H)
> Kuruma Rötresi (I)
> Don Hasarı (P)
> Alkali Reaksiyonu(M)
> Korozyon(L)

> Kesme Çatlağı

> Gerilme Bükme Çatlağı
BETON ÇATLAKLARI
BETON ÇATLAKLARI

Çatlakların Onarımı
• Çatlaklar durmuş ise onarılabilir. Çatlak onarımı, kendi başına bir olay değildir.
Çatlak etkiyen bir kuvvetin ya da bir dayanım yetersizliğinin ifadesidir. Çatlağa yol
açan etki ortadan kaldırıldıktan sonra çatlak onarımı yapılmalıdır. Çatlak onarımı
bir bakıma bir "makyaj" görünüş düzeltilmesi olarak düşünülmelidir.
BETON ÇATLAKLARI
Çatlakların Onarımı
• Çatlakların doldurulmasında çimento şerbeti, epoksi reçineleri, çok ince kumlu
yüksek çimento oranlı harçlar ve başka özel katkı maddeli harçlar kullanılabilir.
Çimento şerbeti ve epoksi reçinelerinin çok derinlere giden ince çatlaklara tam
olarak içirilmeleri için basınç altında uygulanmaları gerekir. Genellikle
uygulanması zor, zaman alıcı ve masraflı işlemlerdir. Gereken özen gösterilmezse
istenilen amaç sağlanmayabilir. Kılcal çatlakların içine bağlayıcı maddelerin
içirilmesi oldukça güçtür.
BETON ÇATLAKLARI
Epoksi Reçineleri
• Epoksi reçineleri yapıştırma özellikleri çok iyi olan sentetik reçinelerdir. Suya,
aside ve alkaliye dirençleri çok iyidir. Zamanla özellikleri yitirmezler. Çatlağın her
iki yüzünü çatlak boyunca sürekli olarak birbirlerine bağlar ve gerilme
birikimlerini önler. Sentetik reçineler kimyasal moleküler yapışma sağlarlar.
Kimyasal moleküler yapışma yüzeylerin pürüzlülüğü ile artar,
BETON ÇATLAKLARI
Epoksi İle Onarım Yöntemleri
Epoksi onarım iki biçimde kullanılmaktadır.

1- Epoksi enjeksiyon yöntemi 0.2-0.3 mm genişliğindeki çatlakların onarımı için

uygundur. Düşük viskositeli epoksi reçinesi sürekli bir düşük basınç altında
içirilmektedir. Bu yöntemle betondaki ince ve kılcal eğilme çatlakları kapatılmakta ve
çatlak yüzeyinden çekme kuvveti aktarımı gerçekleştirmektedir. Aynı zamanda
epoksi reçinesi donatı ile beton arasında açılmaları doldurarak donatı ile beton
arasındaki yapışmayı (aderans) artırmaktadır.

2-Epoksi harcı ile doldurma ezilmiş ve parçalanmış ve de dökülmüş betonları

doldurmak için kullanılır. Epoksinin içine çok ince agrega katılarak bir tür "beton"
elde edilir ve tahrip edilmiş betonun yerine konulmaktadır.
TAMİRAT ÖRNEĞİ
Kalite geliştirme asla sona ermeyecek bir seyahattir…
Thomas J. Peters
TEŞEKKÜRLER

Engin DEMİR
Tel: 0 312 348 24 38
Cep tel: 0 533 705 94 80
E-posta: engin.demir@vicat.com.tr
İnternet sitesi: www.sigmabeton.com.tr