Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Podstawy Psychologii Sądowej - Marc J. Ackerman (2008, GWP)

    Uploaded by

    Victoria Alexandra
    56 views114 pages

    Original Title

    Podstawy psychologii sądowej - Marc J. Ackerman (2008, GWP)

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    56 views114 pages

    Podstawy Psychologii Sądowej - Marc J. Ackerman (2008, GWP)

    Uploaded by

    Victoria Alexandra

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 114
    redakcja Marc J. Ackerman Podstawy psychologii sadowe}j Przeklad: Olena Waskiewicz 4 owe GDANSKIE__ WYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNE Gdafsk 2005 Recenzje wydawnicze: rot. Jozef Gierowski mgr Alicia Czerederecka Original tle: Essentials of Forensic Psychological Assessment, by Mare J. Ackerman, CCopyriit © 1999 by John Wiley & Sons, Inc.All Rights Reserved. Authorized translation from the English language edition published by John Wiley & Sons, Inc. Copyright © 2005 for the Polish edition by Gdafskie Wydawnictwo Psychologicene, Sopot Wezysthie prawa zastrzedone. igi ani tad joj c2e8t nie moze byé preedrukowywara ‘ani w Zaden inny sposob reprodukowana lub odczytywana ‘srodkach masowego przekazu bez pisemne) 2g0d) ‘Gdasiskiego Wyeawnictwa Psychologicenego. Wodanie pierwsze Baytor: Anna Switsska Redaktor prowadzacy: Syiwia Kot Redakcja naukowa: Malgorzata Topelitz-Winiewska, Dariusz Wieczorek (roadzial 3) ‘Reda polonistyezna: Bogumita Cirocka ‘Korekta: Anna Mgckiewicz ‘Sklad: Dariusz Spiewak Projekt okladki: Agnieszka Wojkowska Wkazdwhi dla bibliotekarzy: LV psychologia sadowa 2/ psychologa zaburze 3 prawo ISBN 83-89574.962 Dru: Dructntro S.A. Ul Swietokrayska 32 ‘86-100 Inowroclaw Giasskie Wydawnictwo Psychologicane 5p. 2 0.0. Ul Bema Wa, 81-753 Sopot, telvax O5W/S51-61-04, 951-11-02 e-mail: gap@awp pt heparan) Spis tresci Wstep step do wydania polskiego Nota autorze Podzigkowania ROZDZIA 1 Zagadnienia dotyczace psychologicznego ‘orzecznictwa sqdowego Marc | Ackerman ROZOZIAL 2, Opiniowanie w sprawach o opiekg nad dzieémi Marj Ackerman ROZDZIAL 3. COpiniowanie w sprawach 0 odszkodowanie zpowodu doznanej szkody osobistej Marc. Ackerman ROZOZIA 4. Opiniowanie dotyczace symulowania Andrew W. Kane ROZDZIN: 5, Opiniowanie dotyczace zdolnosci do uczestniczenia \w procesie sadowym Melisa Westendort ROZDZIAL 6. Opiniowanie dotyczace przymusowej hospitalizacji Andrew W. Kane ROZDZIAL7. Opiniowanie w sprawach dotyczacych nieletnich Linda Steen, Marc. Ackerman ROZDZIA 8. Opiniowanie w sprawach dotyczacych uzaleznienia od substancji psychoaktywnych fdivard M, Rubin ROZOZIAL 9. Opiniowanie w sprawach dotyczacych maltretowania i maduiyé wobec dzieci Marc Ackerman ibliografia Indeks nazwisk Indeks rzeczowy 3B 3 36 146 103 205 229 29 252 Sednosa katate sie wskudel imterakeipredsspozygi genetycanych isrodowiska. Ksad- ke te eds esobom, kre omogty mt sta i ere calowiekio, kr dest: Gerald Landtwespieatkreatyuongstrone moje natu Jim Laing proce lata nie shapit mi sli zacety, deihiRtry rozwinglem mises pisana. Tom Hughes nace me m3- Sleéanaiyczni, a Job Stephens ~ kytyconi. Pragne rine’ podeighowad dr Mary done Siderits ide Tony emu Kuchanowi, rey zausze poral naczenie menos dakar ania prowidtows| acon acyl mie tg samego,a take dr. Wiliamowi F: Whit, dik trem doceniam wage nalezyicprowadzonychbadan. Praedewsaythinn edna dz fejp moim rodzicom, Bete i Donaldowi Ackermanon, to dziki nim dovastalom w srodo- ‘sku, wktdym mogtem wesksetalic rozeiac wszsthie figs. WSTEP Celem nasze} seri wydawnicze| Padtavy opiniowania psychologiconego jest dostarcaenie caytelnikowi ksiazek, ktre w praystepny i praetzysty sposéb praedstawiaia kluczowe in formacje praktyezne,niezbedne psychologom w ich pracy. Omavwiamy w ni} narzedzia po mniarowe stosowane w wielu dziedsnach, tkich jak psychologa poznaweza,psychologia ‘osobowosci edukacja i neuropsychologia. Doswiadczonym klinieystom ksiagki te zapewnia _wieala, a jednoczesnie wszechstronna informacje latwiajaca im coraz lepsze poslugiva- nie si zaréwno nowyini, weigé zmienisjgcymi sig i udoskonalanymi nareedziami pomiaro- ym jak i klasyeznymi, sprawdzonymitestami. Poczathujacy psycholog znadzie w nich przejzyScie uporzadkowany 2bidrinformagiitechnikniezbednych, by moina byt praysta i do skomplikowanego procesu dokonywania indywidualne} oceny psychologieane Tam, gi to tylko modtiwe, prez szczegslowych wskazbwek zamieszezamy skrto- wwe lable, ulatwisjace zalezienie potrzebnych informacy. Poszezegélne roatzaly sq zw 2e i tesciwe. Material zostal uporzadkowany tak, by cxytelnik mégt bez trudu zrorumieé podstawy postugiwania sie przedstawionyrninarzedziami diagnostycznym, oblicania wy- nikow dzieki nim, interpretowaniatych wynikéw oraz zastosowat Kincanych poszezegdl nych narzedz. Kad 2 ksigek zawiera rownicclementy tori wyniki ada, podawane Jerinak zawsze z mySla o webogacaniu procesu wnioskowaniaKlnicenego, a nie o praytla- czaniuczytelnika nadmiarem szezeg6low. Od lat nawolujemy do ninteligentnego” testowa- ria, przekonuje, Ze profil wynikw testowych nic nie znaczy, dopdki nie ozywi go Kina obserwacia i wnikliva, detektywistyezna praca doswiadczonych badaczy. Profle testowe powinny byé uiyte do tego, by zmienié cos w dy dorostego lub dziecka, W praeciwnym razie po co byloby zadawa€ sobie trud praeprowadzaniatestu? Chcemy, by dzighi te} seri czytelncy corazlepej korzysali zwiedzy dostarczane)praez testy Autorzy niniejsze ksigék,zatytulowane} Podstauypsycholgi sadowe, praedstawia ja przeglad résinorodnych driedzin, kt6tych mote dotyczyé praca bieglych psychologsw sadowych. Omawiaja zasady opiniowania w sprawach rozwodowych, sprawach 0 uszko- dzenie cata, o molestowanie seksualne oraz dotyczacych narkotykéw i naduywania al- ‘oolu. Ponadto omeawiajazagadnienia dotyczqce praymusowej hospitalzaci, zdoinosci douczestniczenia w procesie sadowym, a takie spraw nieletnich. Katdy rozdzal zawie- ra rownied liste zalecanych dodatkowveh lektur, dzighi ktorym czytelnik moie posze- rayé swojg wiedze na wybrany temat Al 5 Kalina de Nadeau, elo ei Yale Unweraty Sohal of Medne Wstep do wydania polskiego Prezentowany polskie czytelniowi porgeznikstanowi wintesencie praktycne) wie zy praying} w badaniach psychoogicenych prowadzonych na potrzeby wymiarusprawie- Aliwost Jego pomystadawe i glwnym autorem jest Marc. Ackerman, ktéry zapeost do wsppracy killoro wybitnychfachowem, powirzaac im przedstawieniesrczegolowych, vysoce specaistycanych zagadnief omawianych w rozdzalach od cavartego do dsmego. Nineja ft operwary ma plsim ry potrgcankpreedstawianey peblemacyae psychologicenego arzacenictwa sadowego. Deeydujne sig ma publikacje te pracy, wydawea stal przed powaznym dylematem ~czy jj walory merytoryane i dydaktyezne rownowaia fot, 2 cagséodwolas pravnych dotyezy system callowicie odmiennego od polskiego. JTednakniewaplva zaleta tego poxrgczia sa przedstawione w nim uiwersanetresciob- Tazujgce podstawowe zasady pracy psycholog wystepujacego w rl bieglego sadoweno. Publlkaja ta dstareza wielu wskaz6vwek praydtnych polskim psychologom, mimo Ze nie . Obowiazek ostrzezenia lub ochrony Pojecie obowigzku ostrzedenia lub ochrony po raz pierwszy pojawito sie w sprawie Ta- rasoff vs. Zarzqd Uniwersytatu Kalifornjskingo w roku 1974. Od tego czasu wiele sta- ‘néw roaluénilo wymagania nargucone przez ten precedens, a inne dadathowo je zaostrayly, Biegli sqdowi musza mieé éwiadomosé obowigzujacych w danym stanie re- lagi dotyczaeych obowigzku ostrzezenia lub ochrony. Wielu autoréw zajmowalo sig kwestiami wynikajgcymi ze sprawy Tarasoff oraz innych, podobnych orzeczeii sqd6w. Na pray: + Nie ma dadaych profesionalnych wytycenych zwigzanych z praewidywaniem zagroze- nia: przeciwnie, wyniki badaf wskazuja na fakt, e profesjonalis nie roinia sie w sku- tecanosci swoich przewidywai od laikow, 2 wyjatkiem przewidywania na bardzo krétka mete (Exley, 1991, s. 99-133). + Zaden sad nie okreSidoktadnie, 7y ,niebezpieczefistwo" odnosi sig do spraw cywil- nych czy kryminalnych, wykroczei przeciwko osobom czy mieniu, zbrodni cey wykro- ‘zef, lub ted czy obowigzek ostrzeienia abo ochrony zachodsi kiedy klient chory na AIDS nawigzue licane praygodne stosunki seksualne (Bgley, 1991, s. 99-133). + Nie jest jasne, w jaki dokladnie sposdb terapeuta powinien sie wywiazaé ze swojeqo ‘obowigaku. Wyse sig, 2 naledy do niego ostrzezenie ofary, ale niekiedy moze nie bye jedne} konkretne}ofary lub trudao jest zidentyikowaé. Wywigzanie sie z obowigzku ‘moze réwniez polegaé na 2awiadomieniu polic,cho€ polica nie musi byé zobowiqzana do wszceynania jakichkolwiek dzalah. Niekiedy nalety tz rozwazyé hospitalizacje lub leczenie farmakologicene klienta, rownied preymusowe (Egle, 1991, s. 9-133). + ,Zachowania,o ktérych mowa, zwykle wystepuja dosé rzadko (nie dotyezy to recydy- ‘wistow), mamy wige do caynienia 2 sytuacia, w ktdre) przewidywanie musi (egodnie 2 logika Bayesowska) z defini prowadzié do due} liczby wynikow falszywie pozy- tywnych; ponadto [..] ludzkie zachowania sq zazwyczaj wynikiem interakgji osoby i zmiennych sytuacyjaych, pray caym te ostatnie najezeSciej trudno oszacowaé w kon- tekécie oceny klinicene;" (Grisso, 1991, s. 6-67). + Terapeuta ma wobec klienta obowigzek powierniczy, zgodnie 2 ktérym powinien dzia- lag na jego koraySé i nie kraywdzié go. Oparte na precedensie sprawy Tarasolfostrze- denie pacjenta/Mlienta moze dziaaé na nickorzyS¢ rela terapeutyczne} i tym samym, “S Obowiazchrahowani iy eames otal span ute 2 dia 8 cerca 200 rol “tel prying samara veda peyaogiw: Oe.U- nr 200 078 (orp eae). 24 PODSTAWY PS¥CHOLOGH SADOWE) prayczyniaé sie do oslabienia zaufania klienta do terapeuty. Jeslf ostrzeiona musi z0- sta€ osoba trzecia, to naruszenie relagi jest jeszcze powadnicjaze, 2wlaszcea gdy do- niesienie zostaje zlozone rownied na polici Tak wige terapeuta musi sig dapuscié zaniedbania obowigzkw wobec pacienta, aby chronié spoleczestwo” (Carstensen, 1994, . 8-9). Z pewnoscig do kategori obowigzku ostrzedenia lub ochrony naledy informowanie o na tufyciach wobec dzieci. Psycholog powinien mieé swiadamosé réinicy migdzy obowia2- kiem informowania a prawem do informowania, a takie wiedzieg, czy lokalne prawo stanowe réanicuje te dwa zjawiska. Na przyklad, w niektorych stanach poinformowanie ‘sdb trzecich jest obowiazkiem terapeuty tylko wowczas, jest informacja pochodai bez- postednio od ofiary; jes informacja taka pochodz od inne} osoby nizofara, poinformo: wanie os6b trzecich jest dozwolone, ale nieobowigzkowe. Integralnos¢ badania aychologowie sq zobowigzani do zachowania integralnoscistosowanych testéw zar6w. no przez standardy etyezne (APA, 1992), jk i umowy 2 wydaweami majacymi do tych narzedzi prawa autorskie. Naruszeniem tych zasad etycenych, jak rOwnied umowy 2a wartej 2 wydawca byloby dostarczenie sadowi przez psychologa surowych danych, aku szy testowyeh lub innych informacji, ktdre moglyby ujemnie wplynaé zar6wno na ‘rafnosé testa, jac ina jego wéytecznos dla inaych os6b. Informacje te moga jednak bys praekazane innemu psychologowi, za zzoda pacjenta/klienta lub zgodnie 2 nakazem s3 du (Stromberg iin, 1988, s. 266). Coraz ezgstsza jest sytuacja, w ktorej psychologéw prosi sig o udostepnienie suro- vwych danych z testéw (lub ,29da” sig tego od nich), zaréwno wowczas, gdy byly one przeprowadzane w celu dokonania oceny na potrzeby sadu, jak iw czasie psychotera ‘Tranel (1994) wymienia dwa zasadnicze powody, z ktorych powinno sie ograniczaé wjaw- nianie surowych danych (materiatow testowych, pytaf i odpowiedai). Po pierwsze, laicy ‘moga opacanie 2rozumieé tre i kontekst tresei oraz sposdb przeprowadzania testu, co moze spowodowaé, Ze wyciggna bledne wnioski na temat test i jego pytaf. Po drugie, ‘ujawnianie surowych danych mode sprawié, ie bodice testowe stana sie powszechnie ‘mane i dostepne prawie dla kazdego. Doprowadziloby to do tego, Ze trudno byloby zna Jeaé osobe, ktéra nie mialaby jakiejS wiedzy na temat treéci testu, co z kolei spowodo: waloby koniecznosé ezestego mod ikowania test6w i opracowywania nowych pozycii testowych ~ co jest zadaniem niemodliwym. Testy psychologicene jako procedura ror sadnai praydatna przestalyby istniec. Kodeks etyczny dostarcza pewnych wskazéwek w tym zakresie, We wstepie do niego czytamy, ze ,jesli kodeks etyczny wyznacza wyiszy standard postepowania nz _wymogi prawa, to psychologowie sq zobowigzani zachowaé wyisay standard” (s. 1598). Zasada etyczna 1.02 glosi, 2e ,jezeli etycene zobowigzania psychologa wchodza w kon: flkt z prawem, to psycholog powinien poinformowaé o swoich zobowigzaniach wynika jncych z kodeksu etycznego i dazyé do rozwigzania tego Konlliktu w odpowiedzialny LZAGADNIENIA DOTYCZACE PSYCHOLOGICZNEGO ORZECZNICTWA SADOWEGO 25 sposdb”. Warto podkreslig, Ze ten standard ,nie zawsze wymaga przestrzegania prawa” (Canter, Bennett Jones, Nagy, 1994, s. 33). W preambule do kodeksu etyeznego czyta- ‘my: ,podstawowym celem jest dobro i ochrona jednostek i grup, z ktdrymi pracuja psy- chologowie; [.] psychologowie szanuj i chronia prawa czlowieka i prawa obywatelskie (APA, 1992a, s. 1599). Zasada C glosi, ze psycholog powinien dazyé do rozwiazania kon- AiktGw ,w odpowiedzialny spos6b, unikaige wyrzadzania sek6d lub je minimalizuigc Natomisst zgodnie 2 zasada F paychologowie powinni ,staraé sig unikaé niewlasciwego ‘wykorzystania swoje pracy”. Zasada etyczna 2.02(b) dotyczy bezposrednio zagadnienia vjawniania danych: ,Psy- hologowie[..] czynia nieabedne kroki w celu zapobiezenia niewkasciwemu wykorzysta- niu przez. inne osoby informacji dostarczanych przez te techniki, Oznacza to powstrzymanie sig od ujawniania surowych danych lub surowych wynikéw te- stéw (podkreSlenie autora] innym asobom niz pacjenc lub Klienci(o ile maja oni prawo ‘waladu do wynik6w),jsli te inne osoby nie posiadaig odpowiednich uprawnien do korzy- staniaz tych danych”. Ponadto Zasada etyczna 2.10 wymaga, by ,psychologowie pode}- mowali wlasciwe krokt w celu zapewnienia integralnose i bezpieczeistwa testow oraz innych technik diagnostycanych”. Dodatkowe wytycane zawarte sq w Specially Guidelines Jor Forensic Pychologists Szczegélne wytyczne dla psychologow sadowyeh; APA, 1981, Wytycane VILA.2a), w Standards for Educational and Psychological Testing (Lasady prae= prowadzania testow psychologicanych i edukacyjnych; APA, 1985, Zasady 15.7, 16.2, 16.4, 16.5), w General Guidelines for Providers of Psychological Services (Ogéine wytycane dla os6b Swiadczacych ushugi psychologicane; APA, 1987, Wytycana 2.3.7) oraz w Special 'y Guidelines for the Delivery of Services (Szczegélowe wytyczne dotyczace Swiadezenia uslug; APA, 1981b; zob. Wytyczna 23.5, dotyezaca psycholog6w Klinicenych, oraz inne wytyczne, dotyezace innych specjalnoéci Rownied w Zasadzie postepowania HA 2 Code of Conduct (Kodeksu postepovwania), ‘opracowanego przez Association of State and Provincial Psychology Boards (Zrzeszenie stanowych i regionalayeh rad psychologicenych] (1991) czytamy: Ochrona integralnosci procedur diagnostycznych. Psycholog nie mode udostepning ani opisywaé w popularnych publikacjach, wylkladach i publicenych prezentacjach testow psychologicenych i innych narzedzi diagnostycznych w taki spos6b, ktory moglby spowodowaé utrate przed nie trafnosct (s. 26). Zasada etycena IN9 zawarta w Canadian Code of Ethics for Psychologists (Kanadyjski ko- ddeks etyki psychologéw) naklada na nich obowiazek ,ochrony psychologicenych umicjgt- nose, wiedzy i sposobdw interpretacii praed uiyciem niewlaSciwym, niekompetentnym lub preed uczynieniem ich bezuéytecenymi (na przyklad poprzez porbawienie technik Aiagnostycanych istiejgcych zabezpieczes) przez inne osoby” (Canadian Psychology AS: sociation, 1991). Psychologow wigia réwnied zobowigzania prawne wobec dystrybutoréw testu, take obowiqzek honorowania praw autorskich do materiatow testowych. Uogolniaac, bez pisemne} zgody wydawey zabronione jest niemal kazde kopiowanie lub wykorzy- stanie materialow w inny spos6b ni w celu sformulowania diagnory psychologiczne}. 26 PODSTAWY PSYCHOLOGH SADOWE} Psychological Corporation, najwickszy sprzedawca narzedai diagnory psychologicane}, bardzo satzegélowo wylicza, ze psychologowie nie maja prawa reprodukowaé materia low w daden sposéb, pobieraige a to oplate tub nie, nastepnie podkresla, ze sq oni row: niez odpowiedzialni za zachowanie integralnosci testu przez ograniczenic dostepu do ssurowych danych i udostepnianie ich jedynie osobom posiadajacym adpowiednie kwal- {ikacje do wlasciwego ich wykorzystania i odpowiednie}interpretacji. Powodem jest fat ie ,kaidy wyciek pozyciitestowych powainie zmnicjsza wartosé testu", zar6wno dla psychologa, jak wydawey, a takie ,jakiekolwiek kopiowanie protokolbw testu rOwnied stanowi naruszenie praw autorskich i innych praw majatkowych” (radcaprawny Harcourt Brace, ¥. Beeman w rozmowie z autorem, 22 stycznia 1996 roku). Opracowanie i stan- daryzacja niektorych testow kosztuje miliony dolar6w, a moga sig staé wlasciwie bez- wartosciowe, gdyby ich tesé stala sig powszechnie znana. ‘Teoretycznie wyjgtek od te reguly gwarantuje prawne pojece ,sluszmego wykorzy- stania”, ktgre moze byé wyjasniane sposobem zastosowania testu (na pr2yklad eduka- ceyinym, a nie Komercyjnym), rodzajem pracy objete} prawem autorskim, iloscia ‘wykorzystanego materiatu oraz wplywem jaki wykorzystanie testu moze wywrzeé na potencjalny rynek nabyweéw. Beeman wskazuje jednak, ze ujawnienie materialow te- stowych nie spelnia tech ostatnich kryteriow slusznego wykorzystania, a tym samym rmaterialy testowe nie moga byé traktowane inacze, nif okresla to prawo autorskie, ta jemnica zawodowa i prava majatkowe (rozmowa, 22 stycznia 1996 roku). Psychological Corporation zezwala niekiedy na ujawnienie objetych ograniczeniami materialow,jednak god warunkiem Ze ,sad wyda nakzz zapobiegawezy, zakazujacy stro- ‘nom kopiowania material6w, nakazujacy ich 2wrot do profesjonalisty po zakosiczeniu po- stepowania oraz zakazujacy upublicenienia materialow w aktach sprawy, albo przez utajnienie ich ezeSci, abo przez niewtgezane ich do akt” (Y. Beeman, rozmowa 2 auto rem, 22 stycania 1996 roku). Psychological Corporation wymaga réwniez, by zeznania dotyezace testow, skladane przez psychologa i inne osoby, a takze wypowiedst sedzidw na ten temat nie byly wgczane do akt sprawy,Jezeli odniesienia do tests nie moga bye usuniete 2 akt, to ta cegsé akt powinna zostaé dtajniona, Beeman uwaza, de 83 to mini- ‘malne wymagania, chronigce nasze prawa autorskie i inne prawa majatkowe dotyczace test6w, jak rownied zapewniajace bezpieczefstwo i integralnos¢ test6w” (tozmowa zau- torem, 22 stycznia 1996 roku). ‘Odpowiadajac na yliczne pytania”, Komitet ds, zagadniea prawnych Amerykafiskie- go Towaraystwa Psychologicnego wydal w 1996 roku dokument dotvezacy zalecanych sposobéiw postepowania psychologéw w sytuaci, ady s3 waywani przez sad w charakte- +2e Swiadkiw lub sad zmusza ich do skladania zeanah dotyezqcych zarejestrowanych da- rych o kliencie lub danych testowych. Komitet przypomnial o odpowiedzialnosei etycanej psychologéw, ktorzy zobowigaa- ni sq do ochrony danych klienta popraez zachowanie poufnoSei oraz ochrone tajernnicy reli klient-psychoterapeuta,o ile kent jej nie uchylils, 7 Uehyleie sad neni awe) mate masta tie w stag akreslonej rer grata by skal wyanedaitmensiw frp te. mae). PODSTAWOWE ZAGADNIENIA DOTYCZACE PSYCHOLOGICZNEGO, 27 ‘W odniesieniu do danych i materialow testowych sytuacia jest bardzie|zlatoa, Paycholog mode byé zobowizany do nieujawniana tych danych i materalow 2 powodu zobowiazaf wobec [eienta lub potencalnych praysalych badanych (,unikanie roapowszechnianiauiytych w tescie ory, pyta, protokol6w lub innych informacii dotyezacych test, Ktére mogyby szkodlivie ‘wplynaé na wiarygcinosei dls trafnsé testow”) i zobowza wobec wydaweiw (na prayed :obowigzania wynikajace z umowy migdzy peychologiem a wydawea,dotycagce nieujawniania in- formagitestowych"), a takie z powodu wymagaf prawa autorskiego lub zobowiqza wobec nych podmiotsw (na prayklad pracodawey) (APA, 1996s 245-251). Podsumowujge, komitet zaleca nastepuiacy tryb postepowania w raze weawania psy- chologa przez sad do okazania dokumentw (APA, 1996, s. 245-251) Najpierw nalezy ustalié, cy psycholog reeceywiscie otreymal zobowigzujace w sen- sie prawnym weawanie do ujawnienia istotnych danych dotyezgeych testu i danych Kenta Jeieli takieiadaniezjakiejkolwiek preyceyny nie ma mocy prawnej, to psy- cholog ne est zobowigzany do jego spelnienia, i agodnie 2 prawem nie ma obowiga- ky zastosowania sie do wezwania [..) Psycholog powinien oméwié konsekwencje dadania zklientem (lub jego opiekunem pravnym) |.) Zgoda klienta nie rozwigauje jednak problemu roszcze datyczacych poutnosci ze strony osdb tzecich (takich jak wydawey test6w) oraz zobowigzaf psy- chologa do nieujawniania danych testowych lub protokot6w [1 Jezel lien nie wyraza zgody na vjawnienie danych (1 psycholog (.] mote staraé sig uniknaé wwniania danych, rozmawiajge 2 adwokatem reprezentujgcym strong ‘domagaiaca sig ich ujwnienia[.} Jetel |] strona éadajaca informacinalega na ujawnienie pouinych informa tub da- yeh testomych, to psycholog postapinajazwaini, jesli bode si domagal, by sad orzek, czy ujawienie danych jest Koniecane. Najprostszym sposobem postepowania [lca psyehologa edie skierowanie do sau pisma (kop powinn otraymaé adwoka

    You might also like