14,90 zł (w tym 8% VAT), 2/2015, vol.

129 > Makijaż permanentny – korekty

133 > Konserwanty w kosmetykach – za i przeciw

DERMATOLOGIA
155 > Trądzik różowaty
159 > Przebarwienia skórne - laseroterapia
164 > Karboksyterapia w schorzeniach skórnych
i kosmetyce estetycznej
202 > Pęcherzyca zwykła

MEDYCYNA ESTETYCZNA
Nowość
LINIA DO PIELĘGNACJI TWARZY
141 > „Estetoreksja” – nowy rodzaj uzależnienia
173 > Modelowanie sylwetki – iniekcje ŁAGODZENIE I ULGA
DIETETYKA
179 > Mikroflora jelitowa a otyłość
181 > Kontrowersje wokół diet bogatobiałkowych. Cz. 2

CHEMIA / BIOCHEMIA
121 > Związki ołowiu w antycznej kosmetyce
145 > Sirtuiny – enzymy długowieczności?
193 > Zmiany w metabolizmie glikozaminoglikanów

PODOLOGIA
196 > Pielęgnacja stóp diabetyków
198 > Laseroterapia w leczeniu grzybicy paznokci

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna I
www.physiogel.pl 138 >
II 2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
 2/2015 W numerze
•• Kosmetologia
133. Stosowanie konserwantów w kosmetykach – za i przeciw
138. Oczyszczanie i pielęgnacja wrażliwej skóry twarzy
N aukowe
artykuły

144. Nowa generacja masek algowych

150. Nowa marka w Twoim salonie 121. Związki ołowiu w antycznej kosmetyce
153. Sekret rozjaśniania skóry Lead compounds in antique cosmetics
167. Nowy zabieg bioregeneracji komórkowej Ewa Garasińska-Pryciak

133. Stosowanie konserwantów w kosmetykach – za i przeciw

•• DERMATOLOGIA Preservatives in cosmetics – pros and cons
154. Skuteczny sposób na trądzik różowaty
Małgorzata Natywa, Aleksandra Górska
155. Diagnostyka i pielęgnacja skóry z trądzikiem różowatym
159. Przebarwienia skóry. Etiologia i leczenie za pomocą lasera 159. Przebarwienia skóry. Etiologia i leczenie za pomocą lasera
164. Karboksyterapia w schorzeniach skórnych Skin depigmentation. Etiology and laser treatment
i kosmetyce estetycznej Wioletta Czerwonka
202. Pęcherzyca zwykła
193. Zmiany w metabolizmie glikozaminoglikanów
pod wpływem działania ołowiu
•• MEDYCYNA ESTETYCZNA
The effect of lead on the metabolism of glycosaminoglycans
141. „„Estetoreksja” – nowy rodzaj uzależnienia
Barbara Turczyn, Anna Skoczyńska, Anna Wojakowska
168. Rewolucja w zabiegach medycyny estetycznej
173. Iniekcyjne techniki stosowane w modelowaniu sylwetki 202. Pęcherzyca zwykła
Pemphigus Vulgaris
Magdalena Putra-Szczepaniak
•• MAKIJAŻ
126. Odbudowa brwi w 3D
129. Korekty w makijażu permanentnym

PREZENTACJA
P KOSMETOLOGIA ESTET YCZNA PREZENTACJA
P KOSMETOLOGIA ESTET YCZNA

•• DIETETYKA / SUPLEMENTACJA Do mycia skóry twarzy nie pole- łagodne substancje powierzchniowo Obydwa produkty były testowa-
179. Mikroflora jelitowa a otyłość
Oczyszczanie i pielęgnacja
ca się klasycznych mydeł, szczegól- czynne (pochodne oleju kokosowego ne oftalmologicznie i są rekomen-
nie u osób ze skórą suchą, atopową i glukozyd decylu). Wprowadzenie dowane także do demakijażu oczu.
181. Kontrowersje wokół diet bogatobiałkowych o niskiej podrażnioną. Mydła twarde to sole do surfaktantu jonowego cząsteczek Łagodne mleczko oczyszczające

wrażliwej skóry twarzy

sodowe kwasów tłuszczowych po- niejonowych lub amfoterycznych po- Physiogel polecane jest osobom ze skó-
zawartości węglowodanów. Cz. 2 chodzenia zwierzęcego (łój, sadło) lub zwala zmniejszyć odpychanie elektro- rą suchą, reaktywną i skłonną do ru-

roślinnego (np. olej kokosowy, palmo- statyczne pomiędzy naładowanymi

wy). Działanie myjące mydeł polega fragmentami i zwiększa upakowanie
mienia. Zastosowana w tym produkcie
technologia biomimicznych lipidów re-
na obniżaniu napięcia powierzchnio- cząsteczek w miceli. To skutkuje po- dukuje ryzyko uszkodzenia warstwy

•• CHEMIA / BIOCHEMIA
D wie podstawowe czynności pielęgnacyjne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania skóry,
to oczyszczanie i nawilżanie.
wego wody i emulgowaniu łoju i tłu- prawą właściwości myjących, a doda- rogowej. Łagodzące działanie mleczka
stych zanieczyszczeń z powierzchni tek amfoterycznych tenzydów łago- potwierdziło 83% respondentów.
121. Związki ołowiu w antycznej kosmetyce skóry. Ich wadą jest alkaliczny od- dzi ewentualne drażniące działanie Płyn micelarny Physiogel nie
Mycie skóry ma na celu usunięcie Idealny produkt myjący nie narusza • Płyn micelarny nie wymaga do- czyn, niezgodny z naturalnym kwa- tenzydów anionowych. wymaga spłukiwania, jest formułą
145. Sirtuiny – enzymy
wszystkich długowieczności?
zewnętrznych zanie- także fizjologicznej flory bakteryjnej datkowego spłukiwania wodą śnym odczynem płaszcza lipidowego, W płynie micelarnym i mleczku o działaniu delikatnie myjącym.
czyszczeń, złuszczonych korneocy- zasiedlającej skórę, nie wypłukuje lub stosowania popularnych to- naruszanie lipidów cementu mię- Physiogel zastosowano prebiotyk Badanie kliniczne produktu wy-
193. Zmiany w metabolizmie
tów, drobnoustrojów glikozaminoglikanów
i zgromadzo- lipidów warstwy rogowej i nie zabu- ników, ponieważ nie pozostawia dzykomórkowego warstwy rogowej –  ksylitol, naturalny cukier z drzewa kazało, że 87% osób testujących oce-
nych na powierzchni fizjologicznych rza równowagi kwasowo-zasadowej na skórze tłustej powierzchni. i w efekcie wysuszenie naskórka. Al- brzozowego, który kontroluje wzrost niło płyn micelarny jako łagodny,
wydzielin (np. pot, łój).
Oczyszczanie to także demaki-
powierzchni naskórka.
Wśród środków toaletowych do
• Mleczka do usuwania makijażu są
emulsjami typu woda/olej lub olej/
Temat z okładki
kalizacja powierzchni skóry sprzyja
także kolonizacji różnych patogenów.
mikroorganizmów i może wspomagać
równowagę ekosystemu skóry. Oby-
a 88% jako odświeżający skórę.
Nowe formuły do oczyszczania

•• Podologia
jaż, czyli usuwanie różnych, w tym
kamuflujących i wodoodpornych,
mycia znajdują się klasyczne mydła,
syndety, żele oraz specjalne emulsje
woda, zatem skutecznie zmywają
cząsteczki rozpuszczalne zarów-
Zrozumienie biologii naskórka, dwa preparaty, mleczko i płyn micelar- i demakijażu skóry twarzy zapobie-
szczególnie lamelarnej struktury lipi- ny są wolne od parabenów. To zaleta, gają uszkodzeniu płaszcza lipidowego
196. Składniki aktywne
kosmetyków.
Ówczesne preparaty myjące słu-
oraz płyny micelarne.
O wyborze środka myjącego de-
no w wodzie, jak i w tłuszczach.
Pozostawiają na skórze delikatny
NOWOŚĆ dów warstwy rogowej, dało podsta- jednak należy pamiętać, że kosmetyki
wy nowoczesnej pielęgnacji, włącza- na bazie wody są bardzo podatne na
naskórka, łagodzą podrażnienia i na-
wilżają. Są rekomendowane szczegól-
w preparatach do
żą nie tylko umyciu, alepielęgnacji
maniu prawidłowej jakości bariery
stóp
także utrzy- cydują diabetyków
najczęściej osobiste preferen-
cje kupującego, jednak podstawowe
ochronny film, który utrzymuje
właściwe pH i zapobiega przezna-
LINIA DO PIELĘGNACJI TWARZY
jąc w nią proces oczyszczania. kolonizację florą bakteryjną lub grzy- nie dla skóry suchej i wrażliwej, ze
biczą. W produktach Physiogel zasto- względu na łagodny skład: delikatne
198. Laseroterapia w leczeniu
wówczas, gdygrzybicy paznokci
rogowej, szczególnie znaczenie powinny mieć typ, kondy-
występują objawy suchości skóry. cja i oczywiście okolica skóry, którą
skórkowej utracie wody.
Zarówno płyny micelarne, jak
Łagodzenie i ulga
| ŁAGODZENIE I ULGA sowano alternatywne, niekonwencjo- surfaktanty (brak SLS i SLES), natural-
Wprowadzona na rynek kosme- nalne konserwanty, np. nawilżający ne, alternatywne konserwanty i brak
Tylko zdrowa i młoda skóra w wa- chcemy oczyszczać. Szczególnej troski i mleczka do zmywania twarzy moż- tyków aptecznych nowa linia do glikol (1,2-heksanediol) oraz organicz- parabenów. Obecność lamellarnych li-
runkach pełnego komfortu środo- wymaga skóra sucha, wrażliwa, po- na stosować rano i wieczorem, bez do- pielęgnacji twarzy Physiogel „Łago- ny kwas działający grzybostatycznie pidów stworzonych w technologii Bio-
wiska nie potrzebuje dodatkowych
preparatów emolientowych.
drażniona i alergiczna. W przypadku datkowego spłukiwania. Jednak oso-
skóry suchej, nadreaktywnej, naczy- by odczuwające dyskomfort po użyciu
s. 138 dzenie i Ulga” proponuje dwa nowe
preparaty do oczyszczania twarzy:
(Caprylhydroxamic acid). W mleczku
oczyszczającym, rekomendowanym
mimic oraz substancji nawilżających
chroni warstwę rogową naskórka.
Niska wilgotność powietrza, skraj- niowej i podrażnionej polecane są mleczka mogą dodatkowo zastosować Physiogel płyn micelarny i Physio- szczególnie dla skóry suchej i podraż- Płyn micelarny i mleczko oczysz-
ne temperatury, zanieczyszczenia szczególnie produkty niewymagające wodę. Najlepiej użyć wody przefiltro- gel łagodne mleczko oczyszczające. nionej, zawarte są humektanty i emo- czające Physiogel są uzupełnieniem
środowiska, stosowanie detergen- spłukiwania wodą. wanej, przegotowanej, termalnej lub Obydwa produkty przeznaczone są lienty (np. kwas behenowy, gliceryna, dwóch kremów pielęgnacyjnych no-
tów uszkadzających barierę lipidową mineralnej niskozmineralizowanej. do demakijażu i oczyszczania każdej masło shea, ceramid 3) oraz składniki wej linii do pielęgnacji twarzy: Phy-
naskórka, genetyczne predyspozycje | OCZYSZCZANIE • Syndety, żele i emulsje myjące pole- skóry, ze szczególnym uwzględnie- łagodzące, np. panthenol i naturalny siogel Krem do twarzy oraz Physiogel
do suchości i nadmiernego rogowa- Do oczyszczania twarzy i szyi naj- cane są osobom ze skórą tłustą, mie- niem trudnej w pielęgnacji skóry kwas tłuszczowy – palmitamid MEA. Krem do twarzy Bogata Konsysten-
cenia naskórka generują potrzebę częściej stosowane są płyny mice- szaną i normalną oraz tym wszyst- podrażnionej i zaczerwienionej. Li- Wysoka zawartość składników cja, które przedstawimy w na-
stosowania środków nawilżających, larne, żele i mleczka, czyli płynne kim, które preferują użycie wody. pidowa, bogata formuła, służy szcze- lipidowych w mleczku oczyszczają- stępnym numerze „Kosmeto-
także u młodych osób, u których kremy. Płyn micelarny to zawieszo- Po ich zastosowaniu zalecane jest gólnie skórze suchej i wrażliwej. cym Physiogel pozwala na zarówno logii Estetycznej”.
skóra wydaje się być mniej wrażliwa. ne w wodzie związki powierzchnio- dokładne spłukanie skóry wodą, ze W płynie micelarnym Physiogel skuteczne zmywanie makijażu, jak
Prawidłowe oczyszczanie skóry wo czynne o strukturze amifilowej, względu na obecność w produkcie zastosowano delikatne, syntetyczne i ochronę warstwy rogowej naskór-
jest podstawą utrzymania jej home- wykazujące zdolność do agregowa- większej ilości środków powierzch- środki myjące. Produkt nie zawiera ka. Płyn micelarny Physiogel, oprócz
ostazy, zdrowia i dobrego wyglądu, nia zanieczyszczeń w micele. Frag- niowo czynnych. Niektóre emulsje, anionowych tenzydów, takich jak SLS łagodnych składników myjących, za-
a także warunkiem skutecznego dzia- ment hydrofilny cząsteczki skiero- o czym zwykle informuje producent, (Sodium lauryl sulfate) czy SLES (Sodium wiera glicerynę i glikol pentylenowy
łania aplikowanych na skórę pielę- wany jest na zewnątrz, do wodnego mogą być stosowane bez użycia laureth sulfate). Zamiast nich użyto o właściwościach humektanta.
gnacyjnych środków kosmetycznych. rozpuszczalnika, zaś hydrofobowy wody (zmywane są płatkiem kosme- inne, jonowe (sulfobursztynian) i nie-
Preparaty do mycia i demakijażu tworzy rdzeń miceli. Cząsteczki tycznym), ponieważ w ich składzie jonowe
dr n. med. twarzy powinny być łagodne, sku- surfaktantu usuwają zanieczysz- zazwyczaj jest niewielka ilość sur-
Dorota Wojnowska
teczne i bezpieczne, aby nie oddziały- czenia rozpuszczalne zarówno faktantów.
Indywidualna Praktyka
Lekarska, Gabinet wać drażniąco i alergizująco na skórę, w wodzie, jak i w tłuszczach.
Dermatologiczny, Lublin oczy i błony śluzowe oraz nie powin-
E: dbwojnowska@gmail.com ny zmieniać ich fizjologicznego  pH.

138 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 139
 Słowo
S Redaktora

Drodzy Państwo

oprawy oczu. Okazuje się, że nie wszystkich Magdalena Putra-Szczepanik opisuje cho-
kosmetyków stosowanych dawniej można robę skóry o podłożu autoimmunologicznym,
bezkrytycznie używać obecnie – związki zwaną pęcherzycą zwykłą. Charakteryzuje
ołowiu są trujące i dziś zakazane w zastoso- się ona powstawaniem pęcherzy w obrębie
waniach kosmetycznych. skóry i błon śluzowych, które ulegają roze-
Bardziej szczegółowo o szkodliwości rwaniu. Leczenie jest długotrwałe.
Redaktor Naczelny związków ołowiu piszą Barbara Turczyn, Przed sezonem letnim warto też zapo-
prof. dr hab. Aleksander Koll Anna Skoczyńska i Anna Wojakowska. znać się z problemami przebarwień skóry,
Wyjaśniają biochemiczny wpływ ołowiu bardzo często wywołanymi nadmiernym

P rezentujemy kolejny zeszyt „Kosme-

tologii Estetycznej”, już drugi w wer-
sji dwumiesięcznika. Dzięki zmianie
na glikozoaminoglikany, takie jak szeroko
opisywany kwas hialuronowy. Regulują one
naświetlaniem promieniowaniem słonecz-
nym. Zjawisko to opisuje szczegółowo Wio-
transport przeciwciał, hormonów czy tok- letta Czerwonka, przedstawiając również
cykliczności skrócony zostanie okres syn przez skórę. Chronią skórę i właściwości metody leczenia – laserowe oraz oparte
oczekiwania na publikacje artykułów, mechaniczne komórek. Wpływ takich meta- na naświetlaniu niekoherentnym źródłem
a Czytelnicy częściej otrzymywać będą li ciężkich, jak ołów, kadm i rtęć, wywołuje światła (IPL).
dawkę pożytecznej lektury. patologiczne zmiany w tworzeniu krwi, nie- Przedstawione publikacje poruszają wie-
Bieżące wydanie rozpoczynamy artyku- dokrwistość, nadciśnienie tętnicze, neuropa- le istotnych zagadnień, tym bardziej zachę-
łem Ewy Garasińskiej-Pryciak, która wra- tię, a nawet uszkodzenia mózgu. cam do ich lektury.
ca do starożytności, opisując kosmetyczne Innym aspektem szkodliwości pewnych
zastosowania związków ołowiu. Węglanu środków kosmetycznych jest współcześnie
ołowiu do rozjaśniania skóry twarzy stoso- dyskutowany problem konserwantów. Mał-
wali przedstawiciele wyższych warstw spo- gorzata Natywa i Aleksandra Górska piszą
łecznych. Używano go również jako środka zarówno o konieczności stosowania kon-
przyspieszającego gojenie się ran, wymien- serwantów, jak i o niebezpieczeństwach
nie z tlenkiem ołowiu. Z kolei siarczek był stąd wynikających. Zagadnienie to wywo-
stosowany jako pigment do upiększania łuje wiele kontrowersji.

RADA NAUKOWA / SCIENTIFIC COUNCIL

dr n. o kult. fiz. Joanna Anwajler, AWF we Wrocławiu
dr hab. n. med. Iwona Bojar,
Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki, Lublin
dr n. o kult. fiz. Katarzyna Barczyk-Pawelec, prof. dr hab. nadzw. Ewa Mędrala-Kuder, AWF w Krakowie
AWF we Wrocławiu
dr n. chem. Katarzyna Cieślik-Boczula,
Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski
prof. dr hab. n. med. Elżbieta Budzisz, UM w Łodzi
dr hab. n. biol. Gabriela Bugla-Płoskońska, UWr
prof. dr hab. Gerhard Buchbauer, Universität Wien
dr hab. prof. nadzw. Maria Cisło, UM we Wrocławiu
prof. dr hab. Włodzimierz Doroszkiewicz, UWr
mgr Ewa Garasińska, NWSM we Wrocławiu
mgr Wanda Hawryłkiewicz, NWSM we Wrocławiu
dr Andrzej Kępa, Medbeauty Aesthetic Clinic, Ähus, SE
prof. dr hab. Grażyna Kłobus, UWr
prof. dr hab. Aleksander Koll, NWSM we Wrocławiu
prof. dr hab. dr h. c. Janina Legendziewicz, UWr
prof. dr hab. Hanna Mizgajska-Wiktor, AWF w Poznaniu
prof. dr hab. n. med. Alfred Owoc,
Lubuska Wyższa Szkoła Zdrowia Publicznego w Zielonej Górze
prof. dr hab. Alfreda Padzik-Graczyk, WAT w Warszawie
dr Agnieszka Pisula-Lewandowska, AWF we Wrocławiu
prof. dr hab. inż. Ludwik Pokora, CTL w Warszawie
mgr Joanna Szulgenia-Próchniak, NWSM we Wrocławiu
dr n. tech. Ewa Przysiężna, NWSM we Wrocławiu
dr n. biol. Henryk Różański, PWSZ w Krośnie
prof. dr hab. Grzegorz Schroeder, UAM w Poznaniu
prof. dr hab. n. med. Anna Skoczyńska, UM we Wrocławiu
prof. dr hab. Anna Skrzek, AWF we Wrocławiu
dr n. med. Grażyna Szymańska-Pomorska, UM we Wrocławiu
mgr Lech Wasilewski, WSP w Warszawie
dr n. med. Jolanta Węgłowska, WSS we Wrocławiu
prof. dr hab. Janusz Węgrowski,
Medical University of Reins, Francja
dr Katarzyna Wińska, UP we Wrocławiu
prof. dr hab. Peter Wolschann, Universität Wien

110 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 Słowo
S Redaktora

„„
Cóż jest trucizną? Wszystko jest trucizną
UZALEŻNIENIA
również moim, funkcjonuje poję-
cie „dobrego uzależnienia”. Kilka
i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, miesięcy temu, podczas narady
że dana substancja nie jest trucizną w redakcji „Kosmetologii Estetycz-
Phillippus Aureolus Theophrastus Bombastus nej”, przegłosowywaliśmy hasło
von Hohenheim (1493-1541) promujące prenumeratę wśród
naszych czytelników „Uzależnie-

U zależnieniem określa się silną potrzebę

wykonywania jakiejś czynności lub
nia, z którymi nie warto walczyć. Lektura
Kosmetologii Estetycznej & kawa”. Ja, z ze-
zażywania substancji. Wiele z nich określo- społem ww. uzależnień, jako jedna z pierw-
no według oficjalnych klasyfikacjach cho- szych podpisałam się pod nim.
rób, ICD-10 i DSM IV, zaburzeniem. Wydawać by się mogło, że czytanie, choćby
Do niedawna uzależnienia wiązano przede w świetle alarmujących statystyk, aktywność
wszystkim z zażywaniem substancji psy- fizyczna czy wolontariat powinny być wzor-
choaktywnych, nazywanych również che- cami do naśladowania. Należy jednak zdać
micznymi, czyli alkoholem, nikotyną, lekami, sobie sprawę, że źródłem każdego uzależ-
narkotykami, „dopalaczami” itp. Dziś coraz nienia jest przyjemność czerpana z pozornie
częściej mamy do czynienia z uzależnieniami niegroźnej czynności. Z czasem może stać się
behawioralnymi. Wśród nich najczęściej wy- ona przymusem i mieć negatywny wpływ na
mienia się: hazard, seks, internet i gry kom- nasze codzienne życie, i otoczenia.
puterowe, opalanie się, ćwiczenia fizyczne, Mimo że obecnie panuje tendencja do
zakupy, pracę oraz niektóre zachowania kom- uwzględnienia uzależnień behawioralnych
pulsywne, takie jak: jedzenie, oglądanie telewi- w medycznych klasyfikacjach, nie wszyscy mgr inż. Katarzyna Wilczyńska
zji, słuchanie muzyki czy czytanie książek. naukowcy uznają je za prawdziwe. Wielu z-ca Redaktora Naczelnego

Ostatnio duże kontrowersje wzbudza uza- z nich stawia tezę, że wprowadzenie pojęcia
leżnienie od bycia pięknym, a co za tym idzie uzależnień behawioralnych rozmywa granice Parafrazując tezę Paracelsusa opracowa-
– nadmierne korzystanie z usług gabinetów uzależnienia. Przy odpowiednio dobranych łam własną definicję uzależnienia:
kosmetycznych, medycyny estetycznej i chi- kryteriach można wykazać, że każdy jest od Cóż jest uzależnieniem? Wszystko jest uzależ-
rurgii plastycznej. Jednak to nie ono wzbudzi- czegoś uzależniony. nieniem i nic nie jest uzależnieniem. Tylko dawka
ło moją uwagę, tylko uzależnienie od czytania, Najlepszą profilaktyką uzależnień jest czyni, że dana substancja i czynność jest uzależ-
może z racji zawodu… umiar i tolerancja w stosunku do samego sie- nieniem.
Uzależnienia najczęściej kojarzą nam bie. Granica między jeszcze przyjemnościami
się pejoratywnie, ale czy uzależnienie za- a już nałogiem jest bardzo krucha i nie za- Życzę Państwu pozytywnych uzależnień.
wsze musi być złe? W języku potocznym, wsze udaje się ją jednoznacznie określić.

REDAKCJA / EDITORIAL BOARD
Redaktor Naczelny / Editor-in-Chief
prof. dr hab. Aleksander Koll
naczelny@kosmetologiaestetyczna.com
Zastępca Redaktora Naczelnego / Editor
mgr inż. Katarzyna Wilczyńska
katarzynaw@kosmetologiaestetyczna.com
Redaktor Prowadzący / Managing Editor
mgr inż. Tomasz Lewandowski
tomaszl@kosmetologiaestetyczna.com
Redaktor Techniczny / Technical Editor
mgr inż. Jacek Lewandowski
jacekl@kosmetologiaestetyczna.com
Sekretarz redakcji / Editor / Editorial Secretary
Monika Poprawa
biuro@zahir.pl
Projekt oraz skład / Layout & composition
inż. Łukasz Konarski
dtp@zahir.pl
Czasopismo „Kosmetologia Estetyczna” jest recenzowanym dwumiesięcznikiem poświę-
conym doświadczeniom w dziedzinach chemii, biologii, dietetyki, medycyny i techniki, które
zostały wykorzystane w kosmetologii. Na jego łamach publikowane są oryginalne prace na-
ukowe, techniczne lub opisujące nowe instrumenty i badania:
–– prace przeglądowe,
–– prace kliniczne z dziedziny kosmetologii, medycyny i biologii, przegląd prasy zagranicznej,
recenzje książek, relacje z targów,
–– materiały sponsorowane (reklamy i artykuły),
Czasopismo jest indeksowane w bazach: Index Copernicus, Baza Agro
Instrukcje dla autorów dostępne na stronie WYDAWNICTWO
www.kosmetologiaestetyczna.com / PUBLISHING HOUSE
Instructions for Authors in English version can be obtained from the Office of Editor. INDYGO Zahir Media
Nadesłane do redakcji artykuły są recenzowane. ul. Tęczowa 7
Each research article is subjected to review. 53-601 Wrocław
tel./fax + 48 71 796 41 59
PRENUMERATA / SUBSCRIPTION
e-mail: indygo@zahir.pl
Cena rocznej prenumeraty – 85zł (studenci 65 zł)
www.kosmetologiaestetyczna.com
e-mail: prenumerata@zahir.pl www.zahir.pl
tel./ fax: +48 71 796 41 59
www.kosmetologiaestetyczna.com/prenumerata
Znajdź nas:
facebook.com/KosmetologiaEstetyczna

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 111
 LIFT CREATOR
LIFT CREATOR – nowość marki DIBI
Milano to zaawansowana technolo-
gicznie linia kosmetyczna, która łączy
działanie złuszczające, modelujące i
liftingujące w jednej gamie produktów.
Za skuteczność działania odpowiada Performance Creator Complex – nad-
zwyczajny kompleks składników aktywnych, wspomagający proteiny odpowie-
dzialne za produkcję kolagenu i elastyny, zapewniając spektakularny efekt liftin-
gujący najnowszej generacji. Działanie kompleksu wzmacnia karnozyna, kwas
hialuronowy i tetrapeptydy. Dodatkowo produkty są wzbogacone w dedykowa-
ne składniki aktywne m.in. tetraizopalmitynian askorbylu – najskuteczniejszą
i najdroższą pochodną witaminy C, która stymuluje syntezę kolagenu.
Gwarantowane rezultaty zabiegu LIFT CREATOR: efekt liftingujący wi-
doczny jest u 90% kobiet, redukcja ilości zmarszczek – 13%, efekt idealnych
oczu widoczny jest u 75% kobiet. W: dibimilano.pl

Bielenda Professional
Hydra-Hyal2 Injection
Innowacyjny zabieg przeciwstarzeniowy, który wykorzy-
stuje przełomową technologię podwójnego nawilżania Hy-
dra-Hyal2. Każdy ze składników specjalnego kompleksu
zawartego w kosmetykach (niskocząsteczkowy kwas hia-
luronowy HA-LMW, wysokocząsteczkowy kwas hialuro-
nowy HA-HMW oraz heksapeptyd) działa na różnych po-
ziomach głębokości skóry. Kwas hialuronowy w dwóch postaciach wypełnia
zmarszczki od wewnątrz, intensywnie nawilża, odnawia wierzchnią warstwę
oraz zabezpiecza przed utratą wody. Natomiast specjalny, roślinny peptyd obniża
intensywność i częstotliwość mikroskurczów mięśni mimicznych, redukując po-
wstawanie zmarszczek mimicznych. W: bielendaprofessional.pl

VENUS VIVA – NOWOŚĆ

Technologia nanofrakcyjna – nowy standard me-
dycyny estetycznej w odmładzaniu skóry:
•  Zamykanie rozszerzonych porów i wygładzanie
powierzchni skóry
•  Redukcja głębokich bruzd i zmarszczek, dzięki czemu
skóra nabiera świeżego, młodzieńczego wyglądu
• Usuwanie nierówności i poprawa tekstury skóry
• Redukcja blizn potrądzikowych
• Usuwanie zmarszczek na szyi
• Ujędrnianie skóry dekoltu
Wyłączny dystrybutor Optopol Technology W: bogdanidermatologia.pl

AP Mist Rosarium
Woda kwiatowa z róży białej Rosa x alba L. regeneruje i koi skórę,
wzmacnia drobne naczynia krwionośne. Optymalizuje pH skóry
i normalizuje wydzielanie sebum. Ma właściwości oczyszczające,
łagodnie ściągające i wygładzające. Nieoceniona w upalne dni, w po-
dróży, w suchych, ogrzewanych i klimatyzowanych pomieszczeniach.
Działa odświeżająco. Szczególnie zalecana przed aplikacją kolagenu.
Może być stosowana także pod, jak i na makijaż. W: annapikura.com

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 113
 OLEJ ARGANOWY MOKOSH
Olej Arganowy 100% Mokosh Cosmetics to wszechstronny kosmetyk
do bezpośredniego stosowania w pielęgnacji twarzy, ciała, włosów
i paznokci. Sprawdza się też jako baza do peelingów, masek na twarz
i ciało czy upiększających kąpieli. Zawarte w nim nienasycone kwasy
tłuszczowe odżywiają skórę, a naturalne przeciwutleniacze chronią
ją przed wolnymi rodnikami. Karotenoidy, polifenole, fitosterole i wi-
tamina E łagodzą podrażnienia i regenerują. Produkowany na tere-
nie UE z nasion arganu przywiezionych z Maroka, przebadany der-

23-24 MAJA 2015 matologicznie i mikrobiologicznie, odznaczony Ecocert i zarejestrowany w unijnej

WARSZAWSKIE bazie CPNP, wyróżnia się jakością na tle produktów dostępnych na rynku. Prze-

CENTRUM EXPO XXI chowywany w butelkach z ciemnego szkła farmaceutycznego zachowuje swoje
właściwości przez cały okres użytkowania. W: mokosh.pl

MIĘDZYNARODOWE Poring Method

TARGI KOSMETYKI, Wypełnianie zmarszczek kwasem hialuronowym
BEZ IGŁY – STRZYKAWKĄ CIŚNIENIOWĄ POREJETTM
BEAUTY I SPA Innowacyjna Metoda PORING-

ESTHETIC SHOW -METHOD została opracowana

w Niemczech przez firmę IN-

KOSMETYKA SPA & WELLNESS MEDYCYNA ESTETYCZNA BIZNES JEX PHARMA AG, lidera
w dziedzinie produkcji i sprze-
daży wstrzykiwaczy ciśnieniowych bez igły. Metoda Poring idealnie nadaje się

NOWA JAKOŚĆ do zwalczania i wypełniania zmarszczek wokół ust (tzw. zmarszczki palacza),
bruzd nosowo-wargowych, na „lwie zmarszczki” między brwiami czy

WYSTAWIENNICZO zmarszczki mimiczne. Kuracja ta oparta jest na wstrzykiwaniu w skórę kwasu

hialuronowego za pomocą unikalnego narzędzia PoreJet, pod ciśnieniem, bez

-KONFERENCYJNA
użycia igły, bezpośrednio do skóry właściwej. W: poring-method.pl

MASKI ALGOWE Filmalgine®

DLA FIRM BRANŻY Glycalginate Masks zostały za-
stąpione przez innowacyjną

KOSMETYCZNEJ, formułę Filmalgine® opartą

na alginacie z brązowych alg,

SPA I MEDYCYNY
olejkach oraz peptydach i izo-
flawonach soi. Dzięki takiemu połączeniu uzyskano dodatkowy efekt anti-aging.
Maski są dostępne w saszetkach o gramaturze 30 g. Nowa generacja peel-

ESTETYCZNEJ -off masks obejmuje cztery rodzaje alg: Filmalgine® Ocean Mineral Hydra-
ting, Filmalgine® Aloe De-Stress, Filmalgine® Olive Balancing, Filmalgine®
Goji Anti-Oxidant W: janssen-cosmetics.pl

WWW.ESTHETICSHOW.PL Aloe De-Stress

WSPIERAJĄ NAS:
Łagodząca i nawilżająca maska algowa z aloesem oraz
kojącym zmysły olejkiem lawendowym. Ma innowacyj-
ną bazę FILMALGINE® (alginat, peptydy soi, izoflawony
soi), zapewniającą dodatkowy efekt anti-aging. Ekstrakt
z algi Spirulina platensis uzupełnia łągodzący efekt aloe vera. Alga zawiera nie-
zbędne aminokwasy, witaminy, minerały i pierwiastki śladowe, wzmacniające
funkcje obronne i ochronne skóry. Reaktywność skóry wrażliwej zostaje w im-
ponujący sposób zredukowana. Alginat z brązowych alg nadaje masce elastycz-
ną konsystencję (soft peel-off mask). Peptydy i izoflawony soi stymulują skórę do
odnowy i hamują enzymatyczny rozkład kolagenu. W: janssen-cosmetics.pl
 C

CM

MY

CY

CMY

K
 OLN
IONA Z O
www.najwSPAnialsza.pl

ZY ZW

P
Ł
AT
KA
NC JA! • MUZYKA ZWOLNIONA Z OPŁAT!

•
LICE

U
.pl
alsza
i
p an
ajws
M
w.n
•

• LICENCJA W CENIE PŁYTY!

ww

• ZADBAJ O NASTRÓJ I KLIMAT W SALONIE!

Kaskada Mix SPA Music Spokojny sen

Sam wybierasz, sam miksujesz! Cena det. 37,00 zł Cena det. 37,00 zł
Pakiety od 145,00 zł do 250,00 zł Czas płyty CD: 72 min. Czas płyty CD: 74 min.

Warto zainwestować w muzykę relaksacyjną z licencją!

OLNIONA
ZW
Portal z muzyką relaksacyjną
LICENCJA
A

ZO
• MUZYK

PŁAT •

e-mail: sklep@najwspanialsza.pl
tel. (52) 324-03-26
tel. kom. 603-695-454
LICENCJA!
www.najwspanialsza.pl
W CENIE PŁYTY!

Piekno
, zaklete
,
w 3 kroplach
 NOWE KOLORY DO PIGMENTACJI wyjątkowych składników. Ekstrakt z planktonu głęboko odży-
PUREBEAU-AGI wia, zapobiega starzeniu skóry, naśladuje działanie wysiłkowych
Akademia Purebeau-Agi ćwiczeń fizycznych i wysmukla ramiona. Krzem organiczny
makijażu permanentnego zwiększa grubość, gęstość i elastyczność skóry, wspomaga two-
prezentuje nowe kolory
barwników:
DERMATOLOGIA ESTETYCZNA,
rzenie nowych włókien kolagenu i elastyny, przywraca napięcie
i przeciwdziała zwiotczeniu, ogranicza powstawanie wolnych

• Muddy Waters – błotnista woda - średni brąz - brwi

MEDYCYNA PRZECIWSTARZENIOWA
rodników. W celu uzyskania najlepszego efektu Germaine de Ca-
puccini proponuje połączenie codziennej pielęgnacji domowej
• Taupe mittel – średni ciemnoszary – brwi
• Castiano – kasztanowy brąz – brwi I KOSMETOLOGIA – wyzwania
z profesjonalnym zabiegiem ujędrniająco-modelującym do ra-
mion z linii Perfect Forms – Firm & Tone Arms Treatment.
• Monegas – średni brąz – brwi W: germaine.pl
• Sushine – słonecznobrązowy – brwi SOPOT, 26–27 czerwca 2015 r.
• Candy – przepiękny cukierkowy – usta Kolorowe prześcieradła
• Liplight – rozświetlenie wokół ust – 3D kosmetyczne
Wszystkie mikropigmenty Purebeau-Agi podlegają rygorystycz- Firma Weber & Weber,
nym kontrolom i odpowiadają najwyższym wymaganiom. Testo- wiodący producent jed-
wane dermatologicznie, alergologicznie i hipoalergicznie. Składniki norazowych podkładów
zgodne z najwyższymi wymaganiami dotyczącymi czystości. medycznych i przeście-
W: purebeau-agi.pl radeł kosmetycznych,
jako pierwsza w Europie wprowadziła na rynek kolorowe po-
krycia. Gabinety kosmetyczne są miejscem, gdzie każdy klient
Krem ujędrniający do ramion
Innowacyjny krem Up&Tone Arms opracowa-
DERMATOLOGIA ESTETYCZNA,
znajduje chwilę dla siebie, którą pragnie spędzić w estetycz-
nym otoczeniu. Wiele gabinetów zna i rozumie te potrzeby.
ny został w celu poprawy nieestetycznych MEDYCYNA PRZECIWSTARZENIOWA
Kolorowe produkty firmy Weber & Weber pomogą zaspokoić

I KOSMETOLOGIA – wyzwania
skutków zwiotczenia wewnętrznej strony te oczekiwania i będą doskonałym dodatkiem zdobiącym wnętrze.
ramion. Łączy w sobie działanie dwóch W: shop.webermed.com

SOPOT 26–27 czerwca 2015 r.

TERMIN:
26–27 czerwca 2015 r.

MIEJSCE:
Sopot, Centrum Konferencyjne Hotelu Sheraton Sopot
ul. Powstańców Warszawy 10

PRZEWODNICZĄCY KOMITETU NAUKOWEGO:

prof. Waldemar PLACEK
prof. Andrzej KASZUBA

DERMATOLOGIA KONFERENCJA W FORMIE KURSÓW, WARSZTATÓW I SEMINARIÓW

Zapraszamy nie tylko dermatologów, lecz także lekarzy

ESTETYCZNA,
innych specjalności wykonujących zabiegi estetyczne,
kosmetologów i kosmetyczki, firmy produkujące
kosmetyki i dermokosmetyki, jak również producentów

MEDYCYNA aparatury i produktów wykorzystywanych w medycynie

estetycznej.

PRZECIWSTARZENIOWA
I KOSMETOLOGIA
SOPOT, 26–27 czerwca 2015 r. – wyzwania UCZESTNICY KONFERENCJI OTRZYMAJĄ PUNKTY EDUKACYJNE

WIĘCEJ INFORMACJI NA WWW.TERMEDIA.PL

SOPOT, 26–27 czerwca 2015 r.
BIURO ORGANIZACYJNE: tel./faks +48 61 656 22 00
Wydawnictwo Termedia szkolenia@termedia.pl
ul. Kleeberga 2, 61-615 Poznań www.termedia.pl
 PRESOTERAPIA POWER Q1000 Premium
Najnowszy model urządzenia do wykonywania drenażu za pomocą ma-
sażu podciśnieniowego. Presoterapia POWER Q1000 Premium jest łatwy
w obsłudze i transporcie, wyposażony w 4 mankiety (2 na nogi, 1 na ramię
i kończynę górną, 1 pas brzuszny), regulację ciśnienia, czasomierz, wyświe-
tlacz LCD oraz możliwość wyboru różnego programu przepływu powietrza
w komorach, dopasowanego do indywidualnych potrzeb klienta. Urządze-
nie stosowane zarówno przez fizjoterapeutów, jak i kosmetologów na całym
świecie. Idealnie sprawdza się także do użytku domowego. Polecane przy
zastojach limfatycznych, chorobach układu krążenia, zwalczaniu cellulitu,
reumatoidalnym zapaleniu stawów, uczuciu ciężkich nóg, utracie napięcia
mięśniowego i wielu innych przypadkach. Ma certyfikat medyczny.
W: tristarcosmetics.pl
Douxmatique terapia łagodnością
Ukojenie i ratunek dla skóry wrażliwej, naczyniowej, su-
chej. Ekskluzywny, całodobowy botaniczny krem łagod-
nie regenerujący zapewnia skórze ochronę, przywraca
jej naturalne siły i równowagę. Oparty na cennych natu-
ralnych składnikach roślinnych, takich jak wzmacniają-
ce i ujędrniające masło z owoców tucuma, odmładzający ekologiczny olej
z nasion dzikiej róży piżmowej, bogata w antyoksydanty, łagodząca woda
Nowość
Magazyn dla linergistów
dostępny
w Empiku i prenumeracie
Kontakt | redakcja@forevermp.com
Prenumerata | tel. +48 71 336 11 02 | prenumerata@forevermp.com
Reklama | mob. +48 607 104 924 | reklama@forevermp.com
z kwiatów lipy szerokolistnej, olej z nasion wiesiołka dwuletniego oraz ole-
jek eteryczny z drzewa różanego. Jak wszystkie biokremy ANNA PIKURA,
nie zawiera syntetycznych konserwantów, emulgatorów, barwników
i środków zapachowych, a jedynie bezpieczne naturalne substancje, przyja-
zne nawet dla wrażliwej skóry.
W: annapikura.com
Mantis®
pulsacyjne pole magnetyczne
z masażem podciśnieniowym
Endomasaż to już klasyka w masażach mecha-
nicznych ceniona przez klientów i specjalistów.
Mantis® wprowadza tę technologię w inny wy-
miar. Wykorzystuje masaż rolkowy z podciśnie-
niem do mobilizacji tkanki łącznej. Pełną regene-
rację komórkową zapewnia symultanicznie
działające pulsacyjne pole magnetyczne z rezo-
nansem stochastycznym. Efekty poprawy mikro-
krążenia, metabolizmu, stymulacji fibroblastów,
usunięcia toksyn i działania antyrodnikowego są
szybko widoczne i odczuwalne. Mantis® to pewniak w redukcji cellulitu i te-
rapii przeciwstarzeniowej twarzy. Klientki poszukują w gabinetach nowo-
ści, a właściciele gabinetów oczekują, przy ograniczonych kosztach, dużych
zysków z zabiegów. Mantis® to propozycja dla każdego.


W: mantispolska.com
AkAdemiA
WizAżu
i StylizAcji
Biblioteczka kosmetologa
poleca Ewa Garasińska-Pryciak. Niepubliczna Wyższa Szkoła Medyczna we Wrocławiu
|| Cura dabit faciem. Kosmetik im Altertum
Literarische, kulturhistorische und medizinische Aspekte
Rzetelne opracowania poświęcone historii kosmetyki
są rzadkością. Dlatego też na uwagę czytelników za-
interesowanych tym tematem z pewnością zasługuje
niemieckojęzyczna książka M. Saiko. Autorka, poddając
wnikliwej analizie antyczne źródła literackie, przedsta-
wia informacje związane z kosmetyką (głównie twarzy)
i higieną w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie oraz
prezentowany w czasach wczesnego chrześcijaństwa
przez ojców Kościoła stosunek do kosmetyków. W każ-
dym rozdziale znajdują się również podstawowe wia-
domości z zakresu historii medycyny, teorii literatury
oraz obszerna charakterystyka poddawanych analizie
tekstów źródłowych. Praca zawiera ponadto szczegó-
łowy wykaz źródeł, bibliografię oraz indeks hasłowy.
Układ pracy jest spójny, przejrzysty i czytelny. Praca
nie zawiera ilustracji. Zawiera natomiast obszerne cy-
taty z tekstów greckich i łacińskich, wraz z ich niemiec-
kimi przekładami, oraz liczne przypisy i odsyłacze do
dodatkowej literatury. Pozycja obowiązkowa dla każdej
osoby, chcącej zrozumieć, na jakich wzorcach ukształ-
towała się współczesna kosmetologia.
|| Czystość i brud. Higiena w starożytności
Powstanie książki, jak zaznaczają sami redaktorzy:
W. Korpalska i W. Ślusarczyk, zainspirowane zostało
problematyką poruszaną podczas konferencji nauko-
wej „Czystość i brud. Higiena w starożytności”, która
odbyła się 12-13 września 2013 r. w Bydgoszczy. Praca
jest zbiorem 29 artykułów poświęconych problema-
tyce higieny w starożytnym Egipcie, Grecji, Rzymie
oraz postrzeganiu tejże problematyki w czasach póź-
niejszych. Szczególne zainteresowanie kosmetologów
wzbudzić mogą prace poświęcone higienie osobistej
oraz stosowaniu surowców roślinnych w celach ko-
smetycznych i medycznych. Interesujące są również
artykuły dotyczące starożytnych łaźni, kąpielisk i saun
oraz prace poświęcone tematyce antycznych toalet.
W książce znalazły się m.in. artykuły o warunkach sa-
nitarnych w antycznych miastach, higienie ciała i czy-
stości duchowej w starożytnej armii, znaczeniu wody
w lecznictwie, magii i obrzędach, wizerunku Higieji
na monetach starożytnych oraz artykuły dotyczące
kształtowania się wiedzy i poglądów na temat staro-
żytnej higieny i medycyny.
Studia I stopnia rozszerzone
o cykl warsztatów i seminariów
Kursy specjalistyczne
 P a rt n er pr o gr a m u E ra sm u s
2 0 14 - 2 020
Otwieramy drzwi dla nauki
Otwieramy drzwi dla nauki na
na światowym poziomie!

światowym poziomie!
Chcesz się przekonać?
Dzięki zajęciom ponadprogramowym, szeregu kursom i szkoleniom absolwenci NWSM
są przygotowani do wykonywania zawodu i wysoko oceniani przez pracodawców.
Dowodem uznania są liczne oferty zatrudnienia zarówno dla studentów, jak i absolwentów!

Posiadamy znakomitą kadrę dydaktyczną, OferOwane kierunki Laboratoria:

którą stanowią nauczyciele akademiccy
Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, Studia licencjackie (3-letnie): • chemii kosmetycznej
Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechni- • chemii żywności
• Kosmetologia
ki Wrocławskiej. Dążymy do osiągnięcia jak • Dietetyka Gabinety:
najwyższego poziomu kształcenia w zakresie • Pielęgniarstwo • kosmetyczny
nauk paramedycznych, medycznych i spo- • Ratownictwo medyczne • podologiczny
łecznych oraz wyposażenia absolwentów • Elektroradiologia Wszystkie sale dydaktyczne i pracownie wy-
w najwyższe umiejętności i wiedzę zapewnia-
jące optymalne szanse rozwoju zawodowego. Studia podyplomowe: posażone są w sprzęt audiowizualny i najwyż-
szej jakości aparaturę. Uczelnia posiada boga-
Uczelnia umożliwia studentom angażowanie Nauka trwa 2 semestry. Słuchacze otrzymują
to wyposażoną bibliotekę z czytelnią.
się w prace koła naukowego i publikacje świadectwo ukończenia studiów podyplomowych.
oraz uczestniczenie w corocznej konferencji • Kosmetologia stosowana Programy stypendialne:
naukowej. Dzięki zajęciom ponadprogramo- • Podologia • stypendium socjalne, specjalne dla osób
wym, licznym szkoleniom i kursom są pro- • Pielęgniarstwo – studia pomostowe niepełnosprawnych oraz rektora dla naj-
fesjonalnie przygotowani do wykonywania • Dietetyka w zdrowiu i chorobie lepszych studentów
zawodu. Dowodem uznania przez praco- • Żywienie i dietetyka w sporcie
• zapomogi
dawców są oferty pracy dla absolwentów,
a nawet studentów. Uczelnia wdrożyła mię-
Tryb nauczania: Organ nadzorujący:
dzynarodowy system punktacji ECTS. Pro- • Studia stacjonarne
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
wadzi również praktyki studenckie w ramach • Studia niestacjonarne Rektor: prof. zw. dr hab. n. chem. Aleksander Koll

s
programu ERASMUS. Zajęcia prowadzone są
zgodnie ze standardami MNISW, kierunek BaZa dydakTycZna
p r o g r a m u E r a s m u
Partner
Kosmetologia posiada certyfikat Polskiej Ko- Pracownie:
misji Akredytacyjnej. Szeroki program prak- • kosmetologiczne
tyk studenckich pozwala lepiej przygotować
studentów do zawodu.
•
•
•
wizażu
ratownictwa medycznego
podologii
0
2014-202
NIEPUBLICZNA WYŻSZA SZKOŁA MEDYCZNA
Zasady rekrutacji: • masażu
ul. Nowowiejska 69, 50-340 Wrocław
O przyjęciu na studia decyduje kolejność • fizykoterapii
zgłoszeń, studenci są przyjmowani do • elektroradiologii Sekretariat tel. 71 322 15 48, fax 71 786 83 28,
wyczerpania limitu miejsc. Rekrutacja odbywa • komputerowe Dziekanat tel. 71 321 11 54 e-mail: dziekanat@nwsm.pl
się bez egzaminów wstępnych. • pielęgniarstwa www.nwsm.pl
 artykuł naukowy
N Chemia

Związki ołowiu
w antycznej kosmetyce
Lead compounds in antique cosmetics

|| WSTĘP
Ołów Pb (plumbum) jest metalem ciężkim powszechnie pokrywano przewody w akweduktach i zbiorniki wod- Ewa Garasińska-Pryciak
Niepubliczna Wyższa
spotykanym w przyrodzie. Obecnie uważany jest za ne. Ołów znajdował zastosowanie w budownictwie oraz
Szkoła Medyczna
duże zagrożenie dla zdrowia, jednak w przeszłości miał przemyśle stoczniowym. Używany był również do wy- ul. Nowowiejska 69
bardzo szerokie zastosowanie [1]. Znany był już przy- robu sarkofagów, urn, figurek wotywnych, przyborów 50-340 Wrocław
T: +48 71 321 11 54
najmniej od 4 tysiąclecia p.n.e. W czasach grecko-rzym- do pisania, farb malarskich, żetonów (piombi), artykułów E: egarasinska@gmail.com
skich wydobycie i zastosowanie tego metalu znacznie gospodarstwa domowego. Ze względu na słodkawy po-
się zwiększyło [2]. Dostępność, łatwość pozyskiwania smak i właściwości konserwujące ołów dość powszech-
i niska temperatura topnienia ołowiu (327,4 °C) powo- nie stosowany był w kuchni. Używany był również do
dowały, że był jednym z najpowszechniej stosowanych wyrobu naczyń i pojemników służących do przechowy-
metali [3]. Z ołowiu wyrabiano rury wodociągowe, wania produktów spożywczych, leków i kosmetyków
plomby używane do łączenia rur glinianych, ołowiem oraz do wyrobu samych leków i kosmetyków [2, 4, 5, 6].
» 122
|| Streszczenie || Abstract
Ołów w czasach starożytnych wykorzystywany był In ancient times, lead was applied widely. Among others, it otrzymano / received:

m.in. do wyrobu rur kanalizacyjnych, elementów bu- was used in the production of sewage pipes, construction 12.02.2015
dowlanych, figurek wotywnych, farb malarskich, arty- elements, votive figures, paints and household articles in- poprawiono / corrected:

kułów gospodarstwa domowego, w tym garnków i na- cluding pots and dishes. Literary sources from antiquity 10.03.2015
czyń. Źródła literackie z okresu antyku poświadczają also confirm a wide application of lead and its compounds zaakceptowano / accepted:

również szerokie użycie ołowiu i jego związków w ce- for cosmetic and medical purposes. Lead carbonate is the 14.03.2015
lach kosmetycznych i medycznych. Spośród stosowa- most popular lead compound employed in cosmetics but
nych w kosmetyce związków ołowiu największą popu- litharge and galena also had certain significance.
larnością cieszył się węglan ołowiu, ale pewne znaczenie The article points out chosen parts of writings by Greek
miały również glejta oraz galena. and Roman authors concerning the application of lead and
W artykule wskazane zostały wybrane fragmenty its compounds in cosmetics. The potential threats for he-
pism autorów greckich i rzymskich dotyczące zastoso- alth resulting from application of cosmetics containing lead
wania ołowiu i jego związków w kosmetyce. Zwrócono compounds in ancient times were also mentioned.
również uwagę na potencjalne zagrożenia dla zdrowia Nowdays, according to Polish law, utilization of lead and
związane ze stosowaniem kosmetyków zawierających its compounds is forbidden.
związki ołowiu. Obecnie, zgodnie z obowiązującym
w Polsce rozporządzeniem ministra zdrowia, stosowanie
ołowiu i jego związków jest zabronione.
Słowa kluczowe: historia kosmetyki, kosmetyka Key words: history of cosmetics, cosmetics in Ancient
w starożytnym Rzymie, ołów, biel ołowiowa Rome, lead, white lead

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 121
 artykuł naukowy
N Chemia

Wzmianki o stosowaniu związków ołowiu w kosme- natarła była twarz bielidłem (ψιμυθίω), ażeby wydała się
tykach pojawiają się u autorów greckich i rzymskich, jaśniejszą, jak była istotnie” [20] Xen. Ec. X. 2.
między innymi u greckiego historyka i filozofa Kse- Podobnie bezpośredni przykład stosowania blejwasu
nofonta (ok. 430-335 p.n.e.), greckiego komediopisarza w celu rozjaśniania skóry przekazuje w Uczcie Mędrców
Aleksisa (ok. 372-270 p.n.e.), rzymskiego komediopisarza grecki erudyta Atenajos z Naukratis (I poł. III w.), przyta-
Plauta (ok. 254-184 p.n.e.), rzymskiego poety Owidiusza czając słowa greckiego komediopisarza z przełomu IV i III
(ok. 43 p.n.e.-18 n.e.), rzymskich encyklopedystów: Pliniu- wieku przed Chr. – Aleksisa: „jeśli [dziewczyna] cerę ma
sza Starszego (ok. 23-79 n.e.) i Celsusa (I połowa I wieku zbyt ciemną, biały ołów ją rozjaśni” [21] Ath. XIII. 568-568e.
n.e.), pochodzącego z Hiszpanii rzymskiego poety i epi- Wzmianki o stosowaniu białego ołowiu jako prepara-
gramatyka Marcjalisa (40-104 n.e.) [7, 8, 9]. Ze wzmianek tu rozjaśniającego skórę pojawiają się również u Plauta
tych wynika, że w kosmetyce największą popularnością (ok. 254-184 p.n.e.): w komedii Mostellaria, w scenie toa-
cieszył się węglan ołowiu (łac. cerussa), ale powszechnie lety hetera Filematjum (Philematium) toczy następują-
stosowane były również: tlenek ołowiu – glejta (łac. mo- cą rozmowę ze swoją służącą Skafą (Scapha):
lybditis) oraz siarczek ołowiu – galena (łac. molybdaena). Philematium: Cedo cerussam. (podaj cerussę)
Scapha: Quid cerussa opust nam? (w jakim celu?)
|| WĘGLAN OŁOWIU Philematium: Qui malas oblinam. (żeby posmarować
Łacińskie określenie cerussa dotyczy węglanu ołowiu policzki)
2PbCO3 · Pb(OH)2, współcześnie nazywanego bielą oło- Scapha: Una opera ebur atramento candefacere postu-
wianą, białym ołowiem lub blejwasem – określeniem les. (to tak, jakby kość słoniowa potrzebowała wybie-
zapożyczonym z języka niemieckiego (niem. das Blei- lenia przy użyciu czernidła) [22]. Most. 258-259.
weiß) [10, 11]. Greckim odpowiednikiem łac. cerussa
było psimythion (ψιμυθιον). Etymologiczne pochodzenie O używaniu blejwasu do ukrycia koloru skóry wspomi-
obu tych słów nie jest pewne [12, 13]. Wydaje się, że za- na kilkukrotnie również Marcjalis: (…) Sic quae nigrior est ca-
równo cerussa dla języka łącińskiego, jak i ψιμυθιον dla dente moro, Cerussata sibi placet Lycoris (…) [23, 24]. Epigr. I. 72.
języka greckiego są słowami zapożyczonymi. W przy- Autor przytacza ciemnoskórą Likorys, która uży-
padku psimythion podejrzewa się, że słowo pochodzić wa blejwasu, by ukryć swoją, niepożądaną w świecie
może z języka egipskiego, jednak nie ma na to dosta- rzymskim, karnację. W innym epigramie Marcjalis
tecznych dowodów [14]. zwraca również uwagę na konieczność chronienia się
Biały ołów w celach kosmetycznych jako pierwsze przed słońcem po zastosowaniu bieli ołowiowej, pisząc:
stosowały kobiety greckie [15]. Rzymianki środek ten „cerussata timet Sabella solem” [23]. Epigr. II. 41.
przejęły od nich i – jak można sądzić na podstawie ilo- Można się domyślać, że na obficie posmarowanej
ści wzmianek pozostawionych w źródłach – szybko stał bielą ołowianą twarzy, po wyjściu na słońce, na skutek
się on jednym z powszechniejszych środków kosme- wysychania preparatu zaczynały tworzyć się pęknię-
tycznych. O stosowaniu go jako środka upiększającego cia, które z pewnością bardziej szpeciły, niż upiększa-
wspomina m.in. Pliniusz Starszy. W księdze 34. Historii ły. Jednocześnie wzmianka ta wskazywać może, że
Naturalnej przekazał następującą informację: [blejwas] antyczne, bazujące na blejwasie podkłady do twarzy
„siłę ma taką samą jak ołów, prócz tego służy kobietom zawierały tylko niewielką ilość tłuszczów.
do piększydeł” [16] (przeł. J. Łukaszewicz) vis eius eadem • składnik preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych
quae supra dictis, lenissima tantum ex omnibus, praeterque Blejwas stosowany był nie tylko jako kosmetyk do ma-
ad candorem feminarum [17] NH XXXIV. 54. kijażu, ale również składnik preparatów pielęgnacyj-
nych i leczniczych.
|| ZASTOSOWANIE Recepturę preparatu do pielęgnacji skóry twarzy,
• środek do makijażu w skład którego wchodził blejwas, pozostawił Owidiusz
Podstawowym celem stosowania blejwasu jako środka (43-ok. 18 n.e.). W wersie 72. krótkiego utworu O ko-
do makijażu było nadanie skórze białości. Ponieważ ja- smetyce twarzy kobiecej (Medicamina faciei femineae) za-
sna cera była wyznacznikiem statusu społecznego i peł- leca, by dodać go do pozostałych składników, takich jak
nionej w społeczeństwie funkcji, środki rozjaśniające m.in.: łubin, bób, korzeń irysa właśnie bieli ołowianej:
skórę lub nadające jej białość poprzez pokrycie były bar- „Nec cerussa tibi nec nitri spuma rubentis Desit et Illyrica
dzo popularne [18, 19]. O stosowaniu blejwasu jako środ- quae venit iris humo” [25] Medic. 72.
ka maskującego naturalny kolor cery wspomina wielu Zgodnie z przekazami Pliniusza Starszego (NH
pisarzy antycznych. XXXIV. 50) i Dioskuridesa (V. 103) blejwas stosowany
Ksenofont (ok. 430-335 p.n.e.) w księdze dziesiątej był w celach leczniczych jako środek przyspieszający
O gospodarstwie opisuje żonę Isomacha, która „mocno gojenie się ran [16, 17, 28]. Pliniusz poleca też mieszankę

122 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł naukowy
N Chemia

masła i białego ołowiu do usuwania zmian i wysypek Pliniusz Starszy. Podając sposób przygotowania środka
ropnych (pituita) [29]: impetus pituitae in facie butyro inlito do barwienia włosów, zwraca uwagę, że powinien być
tolluntur, efficacius cum cerussa (NH XXVIII. 50), a Celsus przygotowywany właśnie w naczyniu ołowianym (NH
(Medic. V. 26. 33) preparat z blejwasu i soku psianki jako XXXII. 23).
lek na niektóre choroby zapalne skóry [16, 17, 30, 31].
Warto przytoczyć również wzmiankę dotyczącą || SZKODLIWOŚĆ OŁOWIU
stosowania blejwasu jako składnika preparatu na bli- W ZWIĄZKACH
zny. Pliniusz Starszy (NH XXVIII. 37), polecając tłuszcz KOSMETYCZNYCH
świński jako środek pielęgnacyjny skóry, podaje, że po Choć autorzy starożytni nie-
dodaniu do niego blejwasu albo srebrnej piany przywra- jednokrotnie wskazywali na
ca bliznom kolor: cicatrices concolores facit cerussa [16, 17]. szkodliwość ołowiu, działanie
Zastosowanie blejwasu w celach kosmetycznych po- trujące wiązano jednak głównie
twierdzają nie tylko przekazy literackie. Już w latach z oparami wytwarzającymi się
1928-1931, podczas badań prowadzonych na Cmenta- podczas wytopu i obróbki tego
rzysku Północnym w Koryncie, w szczelnie zamknię- metalu oraz z zatruciami na sku-
tych pojemnikach – pyxis – stosowanych zwykle do tek połknięcia ołowiu lub jego
przechowywania leków i kosmetyków, w grobie kobiety związków. W literaturze antycznej nie ma bezpośred- Fot. 1 Zawartość grobu nr 454
Korynt, Cmentarzysko Północne
greckiej z IV w. p.n.e. znaleziono różnorodne bryłki, ta- nich ostrzeżeń kierowanych do kobiet, a dotyczących Źródło: [38]
bletki i proszek. Zlecone wówczas analizy wykazały, że szkodliwości stosowania blejwasu i kosmetyków zawie-
był to właśnie zasadowy węglan ołowiu (Fot. 1, 2) [32]. rających inne związki ołowiu [18, 19, 32]. Możliwe jednak,
że pośrednią przestrogę próbował przekazać Owidiusz.
|| TLENEK OŁOWIU I SIARCZEK OŁOWIU Omawiając recepturę wspomnianego wyżej środka pie-
Poza blejwasem w celach kosmetycznych stosowane lęgnacyjnego zawierającego blejwas, Owidiusz podał
były również: glejta – tlenek ołowiu II (łac. molybditis, gr. dość precyzyjne ograniczenia ilościowe, które zwykle
mολυβδιτις) oraz galena – siarczek ołowiu (łac. molybdaena, nie pojawiają się w innych pozostawionych przez niego
grec. mολύβδαινα). Słowa: mολυβδιτις i mολύβδαινα wywo- przepisach. W tym przypadku
dzą się od słowa mολυβδος oznaczającego ołów [26]. Samo zalecał, by wszystkie składniki
mολυβδος z kolei jest terminem zapożyczonym, a jego do- zmielić, a następnie brać z nich
kładne pochodzenie etymologiczne nie jest jasne [26, 27]. nie więcej niż uncję (27,3g): sed
Dioskurides (V. 102) opisuje glejtę jako lek na choroby iustum tritis uncia pondus erit.
oczu oraz środek przeciwko zmarszczkom, szpecącym Trudno jednak oszacować inten-
bliznom i plamom na twarzy. cje Owidiusza. Uwaga dotycząca
Pliniusz Starszy (NH XXVIII. 37) podaje z kolei, że ilości wskazywać może bowiem
glejta, wymiennie z blejwasem, po zmieszaniu z tłusz- nie tyle na troskę o zdrowie ko-
czem świńskim miała przywracać bliznom kolor. biece, ile na proporcje, pozwalające uzyskać odpowied- Fot. 2 Pojemnik z bryłkami
zasadowego węglanu ołowiu
Siarczek ołowiu, PbS, znajdował z kolei zastosowanie nią konsystencję preparatu. Źródło: [38]
w kosmetyce upiększającej. Wykorzystywany był jako Trzeba przypomnieć, że narażenie na ołów w świecie
pigment w kosmetykach przeznaczonych do upiększa- starożytnym było bardzo duże. Ołowiane lub gliniane, po-
nia oprawy oczu. krywane ołowiem garnki i naczynia, octan ołowiu stoso-
Znaczenie ołowiu w kosmetyce związane było również wany jako substancja słodząca, chętnie dodawany do wielu
ze stosowaniem go do wyrobu akcesoriów kosmetycz- potraw, zawierający ogromną ilość ołowiu syrop z moszczu
nych, między innymi pojemników do przechowywania winnego, zwany sapa lub defrutum – to tylko niektóre ze
środków zapachowych. Już grecki filozof i uczony Teo- źródeł ołowiu kumulującego się w organizmach ludzi w cza-
frast (372-287 p.n.e.) zwracał uwagę, że ołów ma właści- sach starożytnych. Przy tak dużym ogólnym narażeniu na
wości chłodzące, dzięki czemu doskonale chroni won- ołów, ilości związków ołowiu, które mogły dostawać się do
ności przed dostępem powietrza, zmianami temperatur organizmu na skutek stosowania kosmetyków, wydają się
i przed słońcem (De Odor. 41) [33]. Pojemniki wykonane bardzo niewielkie, tym bardziej że nieorganiczne związki
z ołowiu używane były również z wiekach późniejszych. ołowiu, a właśnie takie stosowane były w antycznych ko-
Poświadcza to jeden z epigramów Marcjalisa (VI. 55), smetykach, słabo wchłaniają się przez skórę.
w którym krytykując nadmierne używanie wonności, Retief i Cilliers w artykule dotyczącym zatruć oło-
zarzuca bohaterowi epigramu, że zalatuje od niego woń wiem w starożytnym Rzymie opublikowanym w 2005 r.,
ołowiu. O używaniu naczyń ołowianych do przygoto- powołując się na publikację Waldrona i Wellsa z roku
wywania środków kosmetycznych wzmiankuje również 1979 podają, że nie ma różnicy w poziomie ołowiu

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 123
 artykuł naukowy
N Chemia

w starożytnych szkieletach kobiecych i męskich [2]. Po- || OBECNOŚĆ OŁOWIU WE WSPÓŁCZESNYCH

nieważ kosmetyki zawierające biel ołowianą zdecydo- KOSMETYKACH
wanie częściej używane były przez kobiety niż przez Zgodnie z obowiązującym w Polsce rozporządzeniem
mężczyzn, których nie obowiązywała moda na jasną ministra zdrowia we współczesnych kosmetykach sto-
cerę, może to być pewna wskazówka poświadczająca, sowanie ołowiu i jego związków jest zabronione [34]. Co
że szkodliwość tych kosmetyków, o ile były umiejętnie jakiś czas jednak pojawiają się informacje o możliwej
stosowane, mogła nie być aż tak duża, jak mogłoby się obecności niewielkich ilości ołowiu w szminkach zna-
wydawać. Oczywiście nie oznacza to, że były bezpiecz- nych marek, dostępnych również na polskim rynku.
ne. Zawsze istniało ryzyko, że kosmetyk taki dostanie W 2007 r. w Stanach Zjednoczonych Campaign for
się na błony śluzowe i zostanie przez przypadek spożyty. Safe Cosmetics przeprowadziła badanie 33 szminek
Doskonale zdawano sobie sprawę z zagrożenia. Pliniusz popularnych marek na obecność ołowiu. Badania wy-
Starszy (NH XXXIV. 54), opisując właściwości i sposoby kazały obecność ołowiu w 61% przebadanych pomadek
otrzymywania blejwasu, podaje wprost – mimo że jest [35]. Sprawę zgłoszono amerykańskiej Agencji Żyw-
to najłagodniejszy ze stosowanych preparatów na bazie ności i Leków FDA (Food and Drug Administration).
ołowiu, to zażyty wewnętrznie jest śmiertelną trucizną. W 2009 r. na łamach The Journal of Cosmetic Science
Do tego zdaje się nawiązywać również jeden z epigra- opublikowane zostały wyniki zleconych przez FDA ba-
mów Marcjalisa (X. 22), w którym mężczyzna niechętny dań, które potwierdziły obecność ołowiu w sprawdza-
rzymskiemu zwyczajowi całowania się na powitanie nych szminkach [36]. W grudniu 2011 r. FDA na swojej
– udaje chorego lub okaleczonego i smaruje sobie usta stronie internetowej opublikowała listę 400 szminek,
blejwasem: w których stwierdzona została obecność ołowiu [37].
Zawartość ołowiu FDA uznała jednak za niewielką
Co za bzik mi w głowę strzelił, i niezagrażającą bezpieczeństwu, aczkolwiek nie wy-
Żem rumienice warg zabielił, kluczyła konieczności ustalenia górnej granicy dopusz-
Plastrów nasiał na podbródku? czalnej zawartości ołowiu w szminkach [35].
Całować cię nie chcę, dudku!
Źródło: [24] || PODSUMOWANIE
Ołów w czasach antycznych był jednym z najchętniej
Ponieważ w polskim przekładzie akcent nie został wykorzystywanych metali. Znajdował zastosowanie
położony na blejwas i wskazane zostało jedynie bieli- m.in. w budownictwie, przy produkcji statków czy przy
dło, które równie dobrze mogło być inną substancją, np. wyrobie artykułów gospodarstwa domowego, takich
kredą, przytoczyć warto ten epigram w języku łaciń- jak garnki i naczynia. Związki ołowiu wykorzystywa-
skim. Wyraźnie z niego wynika, że chodzi o nałożenie ne były na co dzień: w kuchni jako substancje słodzące
białego ołowiu na usta zdrowe. oraz jako substancje lecznicze i kosmetyczne. Stosowa-
nie związków ołowiu w antycznych kosmetykach jest
Cur spleniato saepe prodeam mento dobrze udokumentowane. Poświadczają to zarówno
Albave pictus sana labra cerussa, źródła literackie, jak i odkrycia archeologiczne. Sole
Philaeni, quaeris? basiare te nolo. ołowiu, takie jak zasadowy węglan ołowiu i siarczek
Źródło: [23] ołowiu wchodziły w skład kosmetyków do makijażu.
Węglan ołowiu oraz tlenek ołowiu stanowiły również
Z jednej strony epigram ten podkreśla znaczenie blej- składniki preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych;
wasu jako leku stosowanego w przypadku uszkodzeń stosowane były jako środki wspomagające leczenie
skóry, ale z drugiej strony – intencją Marcjalisa mogło zmian skórnych oraz likwidowanie blizn. We współ-
być też zaakcentowanie, jak duże ryzyko podejmuje bo- czesnych kosmetykach stosowanie ołowiu i jego związ-
hater. Nie chcąc pocałunku, ryzykuje oblizaniem ust i do- ków jest zabronione.
staniem się blejwasu do organizmu drogą pokarmową,
co mogło skończyć się tragicznie. Oczywiście opisanej
w epigramie sytuacji nie trzeba uważać za prawdziwą.
Ale zaznaczyć warto, że Marcjalis często przywoływał
w swoich epigramach sytuacje i postaci realne.

124 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł naukowy
N Chemia

|| Literatura
1. I. Krzywy, E. Krzywy, M. Pastuszak-Gabinowska, A. Brodkiewicz: Ołów. Czy jest się
czego obawiać?, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 56(2), 2010, 118-128.
2. F. Retief, L.P. Cilliers: Lead poisoning in Ancient Rome, Acta Theologica Supplementum,
7, 2005, 147-164.
3. J.D.C. Boulakia: Lead in the Roman World, American Journal of Archaeology, 76(2),
1972, 139-144.
4. H. Blümner, Blei, [w:] Paulys Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft.
Neue Bearbeitung, Unter Mitwirkung zahlreicher Fachgenossen herausgegeben von
G. Wissowa, Dritter Band, Stuttgart 1899, 561-564.
5. S.C. Gilfillan: Lead Poisoning and the Fall of Rome, Journal of Occupational Medicine,
7(2), 1965, 53-60.
INSPIRATION
6. J.O. Nriagu: Saturnine Gout Among Roman Aristocrats. Did Lead Poisoning Contribute to Producent-hurtownia urządzeń, pigmentów,
the fall of the Empire?, The New England Journal of Medicine, 308(11), 1983, 660-663. kartridży i akcesoriów
7. S. Stabryła: Historia literatury starożytnej Grecji i Rzymu. Zarys, Ossolineum, Wrocław, do makijażu permanentnego DIVA®
Warszawa, Kraków 2002.
8. M. Cytowska, H. Szelest: Literatura rzymska. Okres augustowski, PWN, Warszawa 1990.
9. M. Cytowska, H. Szelest: Literatura rzymska. Okres cesarstwa, PWN, Warszawa 1992.
10. B.S. Linde: Słownik języka polskiego, Warszawa 1807, 320.
11. A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927, 28.
12. A. Forcellini: Totius Latinitatis Lexicon. Novo ordine digestum (…) Cura et studio Vincen-
tii De-Vitt, Prati 1861, 156-157.
13. A. Ernout, A. Meillet: Dictionnaire étymologique de la langue Latine. Histoire des Mots,
Paris 1959, 117.
14. H. Frisk, Griechisches etymologisches Wörterbuch, Bd. 2, Heidelberg 1970, 1138.
15. R.J. Forbes: Studies in ancient technology, Leiden 1955, 41.
16. Plinius Secundus, Naturalis Historia (Pliniusza Starszego Historyi Naturalnej Ksiąg
XXXVII), przekład J. Łukaszewicz, Poznań 1845.
17. Plinius Secundus, Naturalis Historia (The Natural History), ed. John Bostock, M.D.,
F.R.S. H.T. Riley, London 1855.
18. M. Saiko: Cura dabit faciem. Kosmetik im Altertum. Literarische, kulturhistorische und
medizinische Aspekte, Bochumer Altertumswissenschaftliches Colloquium, 66, Trier
2005, 43-44, 135, 262.
19. S. Stewart: Cosmetics & Perfumes in The Roman World, Gloucestershire 2007, 90-91, 111.
20. Xenophon: Oikonomikos (Ekonomik), przekład A. Bronikowski, Poznań 1857.
21. Athenaeus: Deipnosofistai (Uczta mędrców), przełożyli, wstępem i komentarzem opa-
trzyli K. Bartol i J. Danielewicz, Poznań 2012.
22. Tittus Maccius Plautus: Mostellaria, [w:] T. Maccius Plautus: Comoediae, ed. G. Goetz, Wyłączny dystrybutor pigmentów
F. Schoell, 5, Lipsiae 1896, 1-67. medycznych klasy IIB certyfikowanych
23. Marcus Valerius Martialis: Epigrammata, red. W. Heraeus, J. Borovskij, Leipzig 1976. do zastosowań medycznych i kosmetycznych
24. Marcus Valerius Martialis: Epigrammata (Epigramów Ksiąg XII), przekład J. Czubek,
Laboratorium Biotic Phocea®
Kraków 1908.
25. Publius Ovidius Naso: De Medicamina Faciei Femineae, ex recognitione R. Merkelii,
Lipsiae 1884.
26. H. Frisk: Griechisches etymologisches Wörterbuch, Bd. 2, Heildelberg 1970, 251-252.
27. P. Chantraine: Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des Mots, Paris
1984, 710.
28. Pedanios Dioscurides: De Materia Medica, Arzneimittellehre in fünf Büchern, ed. J. Ber-
endes, Stuttgart 1902.
29. M. Plezia: Słownik łacińsko-polski, PWN, Warszawa 1999.
30. Aulus Cornelius Celsus: De Medicina, ed. W.G. Spencer, Cambridge 1971.
31. Aulus Cornelius Celsus: De Medicina (O lecznictwie ksiąg ośmioro), przekład H. Łucz-
kiewicz, Warszawa 1889.
32. L.T. Shear: Psimythion, Classical Studies presented to E. Capps on his seventieth birth-
day, Princeton University Press, 1936, 314-317.
33. Theophrastus: De odoribus (O zapachach), [w:] Pisma filozoficzne i wybrane pisma przy-
rodnicze, przekład i opracowanie D. Gromska, J. Schnayder, Warszawa 1963, 238-262.
34. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie list substancji Czy pigmenty medyczne,
niedozwolonych lub dozwolonych z ograniczeniami do stosowania w kosmetykach które znasz mają certyfikaty medyczne?
oraz znaków graficznych umieszczanych na opakowaniach kosmetyków, DzU 2005
nr 72, poz. 642.
35. The Campaign for Safe Cosmetics, A Poison Kiss: The Problem of Lead in Lipstick, http://
www.safecosmetics.org/downloads/A%20Poison%20Kiss_report.pdf.
36. N.M. Hepp, W.R. Mindak, J. Cheng: Determination of total lead in lipstick: Development
and validation of a microwave-assisted digestion, inductively coupled plasma – mass spec-
trometric method, The Journal of Cosmetic Science, 2009, 60, 405-414.
37. http://www.fda.gov/cosmetics/productsingredients/products/
38. L.T. Shear: Psimythion, Classical Studies presented to E. Capps on his seventieth bir-
thday, Princeton University Press, 1936, 314-317 INSPIRATION sp. z o.o.
sklep internetowy:
www.inspiration-team.com
sprzedaż +48 509 730 799
e-mail:info@permanetmakeup.com.pl
www.permanentmakeup.com.pl
 N
NAJNOWSZA INNOWACJA
art ykuł naukow y Kosmetologia Estet yczna

NA RYNKU URODY
Jedyna oryginalna metoda odbudowy brwi w 3D opracowana przez Sleek Brows
❞ Sleek Brows – nowa epoka pielęgnacji brwi ❞
divy czarują nas swym spojrzeniem dzięki naturalnym, gęstym i dość
Światowy rynek upiększania brwi doznał pozytywnego wstrząsu za szerokim łukom, dodającym oczom wyrazu.
sprawą dwóch przedsiębiorczych młodych kobiet o swojsko brzmią- Pochopna decyzja o depilacji brwi czy niefortunnie wykonany makijaż
cych nazwiskach. Monika Ludwiczak i Kintija Belska opracowały permanentny, a także utrata brwi wskutek terapii onkologicznych
w 2013 roku w Londynie metodę odbudowy brwi – Sleek Brows 3D sprawiają, że wiele kobiet bezpowrotnie bądź na długi czas traci ten
Brow Building – która robi dziś furorę na świecie i zdobywa nagrody na atrybut swej urody. W próbach odzyskania łuku brwiowego uciekają
międzynarodowych konkursach kosmetologicznych. „Uważamy, że jest się do metod, których rezultatem jest często nienaturalna, agresywna
to obecnie najskuteczniejsza nieinwazyjna metoda pielęgnacji brwi. kreska nadająca twarzy ponury wygląd i dodająca lat.
Ten oryginalny i unikalny zabieg, jako jedyny tego typu produkt na
rynku, pozwala na całkowitą rekonstrukcję brwi ” – mówią jej autorki. ❞ Sleek Brows – najwyższa jakość
Brwi od zawsze stanowiły mocny punkt urody. Porównywane w prasta- produktów i szkolenia ❞
rej poezji miłosnej do skrzydeł kruka, były przedmiotem również innych Nowa metoda Sleek Brows jest jak mikrorzeźba, pozwalając uzyskać
pobudzających wyobraźnię metafor. To one decydują o wyrazie twarz brwi o pożądanym kształcie i gęstości bez żadnego ryzyka. Rezultat
i wpływają na jej mimikę, a ich wygląd potrafi diametralnie odmienić przypomina nieco makijaż permanentny, w odróżnieniu jednak od
aparycję. Shavata Singh, światowej sławy specjalistka od wizażu, niego daje trójwymiarowy, naturalny efekt w sposób nieinwazyjny.
twierdzi, że ładny, dobrze dobrany do rysów twarzy kształt brwi Efekt utrzymuje się przeciętnie 2-4 tygodnie.
potrafi odwrócić uwagę od rozmaitych niedoskonałości, jak choćby
kurze łapki, ujmując twarzy lat. ❞ Sleek Brows – to 100 % bezpieczeństwa,
metoda i produkty były badane i testowane przez
ponad 2 lata zanim wprowadzono je na rynek ❞
❞ Brwi mają również swoje mody ❞
W tym samym jednak czasie, gdy Marlena Dietrich wylansowała trend
na ledwie widoczną niteczkę, Greta Garbo czarowała wyrazistą oprawą ❞ Instruktorzy Sleek Brows są szkoleni w prestiżowej,❞
wielokrotnie nagradzanej Akademii Urody w Londynie
oczu, zwieńczoną intensywnie ciemnym łukiem. Międzywojenna moda Metoda „trójwymiarowych brwi” wzbudziła zachwyt na rynku urody,
na mocno wydepilowane brwi bądź wyrysowany w ich miejscu łuk a jednocześnie uznanie w środowisku onkologicznym, pozwalając
do dziś cieszy się popularnością wśród części kobiet, gwiazdy ekranu i pacjentom po terapiach onkologicznych na błyskawiczny powrót do
estrady od dawna stawiają jednak na naturalne, gęste brwi. Od królo- normalnego wyglądu.
wej seksapilu Marilyn Monroe po królową wdzięku Audrey Hepburn,
od hiperszykownej Jackie Kennedy-Onassis po skandalizującą Lady
❞ Sleek Brows – nielimitowane efekty dzięki arty-
Gaga, od niepokojącej Lauren Bacall po zjawiskową Keirę Knightley, stycznej aplikacji brwi i preparatu strukturalnego ❞
TWÓRCZYNIE SLEEK BROWS  KINTIJA
BELSKA I MONIKA LUDWICZAK
Współpracują ze sobą od 2007 roku. Kintija, znana
z perfekcjonizmu, stylistka wielu celebrytów,
SLEEK BROWS
interesowała się światem urody już od najmłod-
szych lat jako córka właścicielki znanego instytutu
piękności. Stworzyła własną linię kosmetyków do
pielęgnacji rzęs. Monika Ludwiczak, z wykształ-
cenia psycholog, „od zawsze” zafascynowana
światem mody, jako ekspertka w dziedzinie rynku
urody i produktów luksusowych zna wszystkie
najnowsze trendy i innowacje w tej dziedzinie.

Twórczynie Sleek Brows opowiadają o no-

wej metodzie.
Jak doszło do opracowania metody Sleek Brows?
Obydwie kochamy naszą pracę i regularnie szkolimy
się, podnosimy umiejętności. Gdy się poznałyśmy i za- „SleekBrows to obecnie najskuteczniejsza,
przyjaźniłyśmy, każda z nas zajmowała się zawodowo nieinwazyjna metoda pielęgnacji brwi”
technikami przedłużania rzęs. Wkrótce stworzyłyśmy
wspólną markę w tym segmencie rynku urody i nie-
bawem obydwie dostrzegłyśmy lukę w rynku pielę-
gnacji brwi. Przez dwa lata intensywnie zgłębiałyśmy
tę dziedzinę kosmetologii, a 2zdobytą w tym czasie WWW.SLEEKBROWS.COM.PL
126 / 2015 / vol.
wiedzę wykorzystałyśmy do stworzenia
Kosmetologia
4
Sleek Brows.
Estetyczna REGULAR BROW SLEEK BROW
Czym różni się Wasza metoda od innych propo-
zycji dostępnych na rynku?
artykuł
A STOMATOLOGIA Estetyczna

Oferujemy coś, co sytuuje się pomiędzy tradycyjną

pielęgnacją brwi a makijażem półpermanentnym.
Tradycyjna pielęgnacja obejmuje regulację i hennę,
jej rezultaty są jednak dość krótkotrwałe i po kilku
dniach jesteśmy zdane na cienie i ołówki do brwi,
aby codziennie nadać tej partii twarzy pożądany
wygląd. Natomiast efekty naszej pracy utrzymują
się nawet do czterech tygodni, są wodoodporne
i nie rozmazują się. Jest to idealne wyjście dla kogoś,
kto nie przepada za tradycyjnym makijażem.

Jakie techniki stosuje się w metodzie Sleek Brows?

Zasadniczo dwie, całkowicie nowatorskie. Osobom,
które mają własne, naturalne brwi, lecz chciałyby nieco
zmodyfikować ich kształt bądź poprawić ich gęstość,
proponujemy metodę przedłużania naturalnych brwi,
przypominającą przedłużanie naturalnych rzęs. Do
naturalnych włosków dokleja się ich przedłużenia,
przez co brwi zyskują na gęstości, można też zmienić
ich łuk. W przypadku natomiast braku brwi bądź ich
znacznych ubytków stosujemy opracowany przez nas
fakturowy preparat, którym za pomocą delikatnych
pociągnięć można uzupełniać brakujące partie brwi.
Pozwala uzyskać dyskretną fakturę, która pomoże
klientowi przetrwać do czasu odrośnięcia naturalnych
brwi. W tym celu stosujemy odpowiednie serum.

Wasza metoda nie dorównuje trwałością maki-

jażowi permanentnemu – to wada czy zaleta?
Zdecydowanie zaleta. Trendy w makijażu zmieniają
się regularnie, a nasza metoda nie wymusza okre-
ślonego wyglądu na wiele lat, co jest niestety wadą
tatuażu. Można zmieniać swój wygląd zależnie od
nastroju, upodobań i mody. Wychodzimy rów-
nież naprzeciw zapotrzebowaniu tych osób, które
z tatuażu korzystać nie chcą bądź nie mogą.

Z jakimi efektami ubocznymi musimy się liczyć

stosując metodę Sleek Brows?
Efekty są wyłącznie pozytywne! Jest to jedyna na
świecie nieinwazyjna metoda poprawiania wy-
glądu brwi, nie doznają one żadnego uszczerbku.
Przeciwnie, ponieważ jednocześnie realizujemy
u naszych klientów program odbudowy natural-
nych brwi, mogą oni oczekiwać szybszego od-
zyskania własnych. Zalecamy przeprowadzanie
zabiegów raz na cztery tygodnie, aktualny wygląd
można podtrzymywać przez dowolnie długi okres.

Czego można się nauczyć podczas Waszych

szkoleń?
Oferujemy szeroki zakres zajęć, poczynając od
budowy skóry po dziedzinę sprzedaży i marketingu.
W zakresie kosmetologii uczymy oczywiście nie
tylko naszych ekskluzywnych technik odbudowy
brwi, ale i ustalania najkorzystniejszego ich kształtu.
Uczestnicy naszych szkoleń przyswoją też sobie
umiejętność analizy kształtu twarzy i brwi, a także
tak podstawowe umiejętności jak regulacja i henna.
Rozmawiała Adrianna Maj

www.sleekbrows.com.pl
info@sleekbrows.com.pl
phone + 48 798 679 220
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 127
 art ykuł naukow y
N Kosmetologia Estet yczna

128 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A MIkropigmentacja

M akijaż permanentny stał się

w ostatnich latach bardzo po-
pularnym zabiegiem. Obecnie ofero- Korekty w makijażu
permanentnym
wany jest w niemal każdym salonie
kosmetycznym. Niestety zdarza się, że
widujemy krzywe przerysowane brwi,
zniekształcone usta czy kreski karyka-
turalnie wymalowane wokół oka. Coraz
częściej do gabinetów kosmetycznych zgłaszają się podejmuje się tak odpowiedzialnego zadania, musi mieć
po pomoc kobiety z powikłaniami po źle wykona- doświadczenie.
nym zabiegu w postaci bliznowców czy rozlanego Niestety nie zawsze tak się dzieje. Rynek makijażu
w skórze pigmentu. Granatowe czy czerwone pla- permanentnego jest otwarty dla każdego, kto pragnie
my w miejscu brwi, wyregulowane zbyt agresyw- wykonywać ten zawód. Największą grupę stanowią
nie włosy i łuk przeniesiony nienaturalnie wysoko pracujące już kosmetyczki, ale często zdarza się też, że
na czoło, sine usta z konturami wyprowadzonymi na szkolenia zgłaszają się osoby zupełnie niezwiązane
poza czerwień wargową, lub migracja pigmentu z branżą. Najważniejszą przesłanką w obu przypadkach
na powiekach, odstraszają potencjalnych klientów, powinna być pasja, poczucie, że będziemy naprawdę
którzy obawiają się, że może ich spotkać podob- dobrzy w tym, co robimy, pokora i odpowiedzialność
na sytuacja. Co więcej, część z nich uważa, że tak za swoją pracę. Jeśli na pierwszym planie stoją chęć
właśnie wygląda makijaż permanentny i dlatego zysku i poczucie, promowane często przez firmy, że
nigdy nie zdecydują się na jego wykonanie. jest to prosty i szybki zabieg, który przy stosunkowo
niskim nakładzie finansowym zwraca się niemal z dnia
Na szczęście świadomość w branży makijażu perma- na dzień, to jest to początek końca kariery w makijażu
nentnego wzrasta. Po fali rozwoju portali oferujących permanentnym i niestety duże prawdopodobieństwo
sprzedaż różnego rodzaju usług w atrakcyjnych cenach, skrzywdzenia swoją pracą. Szkolenia dodawane w gra-
klienci uświadomili sobie, że być może warto skorzystać tisie do zakupu sprzętu, niskiej jakości nieprecyzyjne
z zakupu vouchera do kina czy na fitness, ale zakup ma- urządzenia, tanie pigmenty nie stanowią mocnych pod-
kijażu permanentnego za 100 zł nie jest odpowiednim walin pod dobrze wykonywane makijaże.
wyborem. Doświadczone linergistki nie mają potrzeby
wystawiania swoich usług za „pół darmo”, ponieważ nie Dlatego tak ważne jest, by klienci skrupulatnie sprawdzali
narzekają na brak klientek. Te mniej doświadczone, ku- miejsca wyboru zabiegu. Szukali opinii wśród znajomych
szone wizją rozreklamowania salonu, przy tak zaniżonej czy osób, które korzystały już z usług danego salonu. Warto
kwocie za zabieg, muszą szukać oszczędności w postaci również umówić się na wizytę konsultacyjną, poprosić o wy-
gorszej jakości barwników, czy igieł. konanie wizualizacji zabiegu, obejrzeć portfolio ze zdjęciami,
Rozpoczęcie przygody z makijażem permanentnym spokojnie porozmawiać, by rozwiać wszelkie wątpliwości.
to duża inwestycja w: dobrej jakości sprzęt, barwniki
i akcesoria, lokal, w którym zapewnimy sterylność To samo dotyczy osób, które chcą rozpocząć pracę
podczas zabiegu oraz profesjonalne szkolenie, które z makijażem. Wybór firmy szkoleniowej jest niezwy-
przygotuje do pracy w zawodzie. Do kosztów należy kle istotny. Dziś na rynku działa co najmniej 20 szkół,
też wliczyć czas po szkoleniu, który należy poświęcić kolejne 100 osób prowadzi kursy, na własną rękę prze-
na praktykę, wykonywanie bezpłatnych zabiegów do kazując swoją wiedzę. Osobiście polecam, aby przyszłe
chwili, gdy dojdziemy do takiej świadomości swojej linergistki, podobnie jak klientki, weryfikowały jakość
ręki, która pozwoli uczciwie zacząć zarabiać, świadcząc prowadzonych szkoleń przed zapisaniem się na dany
usługi na najwyższym poziomie. Makijaż permanentny kurs. Niskiej jakości wiedza, zdobyta na szkoleniu z ma-
nie należy do tanich zabiegów. Oferta poniżej ogólnie kijażu permanentnego, stanowi główną przyczynę źle
przyjętych widełek powinna wzbudzić zastanowienie. wykonanych makijaży.

Cena nie może być jedynym kryterium wyboru linergistki Klientki uważają, że odpowiedzialność za makijaż per-
oraz miejsca wykonania zabiegu. manentny bierze ostatnia osoba, która nad nim pracuje. Agnieszka Zapała
E: a.zapala@bmas.pl
Źle wykonany makijaż permanentny, często w posta-
Znajdź nas na
Zawsze pytam klientki, które trafiają z popsuty- ci tatuażu, będzie „pokutował” przez kolejne lata. Po-
mi makijażami, co skłoniło je do wykonania zabiegu? prawki, wykonane podczas korekty, mogą jedynie klinikaMikroHair
Niejednokrotnie odpowiadają, że założenie, iż ktoś, kto czasowo zamaskować stary makijaż, który w końcu NaturalnyPermanentny

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 129
 artykuł
A MIkropigmentacja

uwidoczni się na skórze. Jeśli to zabieg wysoce skuteczny, który charakteryzuje

nie uświadomimy tego klient- się bardzo szybkim działaniem i stosunkowo nie-
kom, będą oczekiwały, że uży- wielkimi efektami ubocznymi: czasowym zaczer-
jemy „czarodziejskiej różdżki” wienieniem i podrażnieniem skóry. Liczba zabiegów
i stary makijaż zniknie raz na i ich skuteczność zależy od głębokości, barwników,
zawsze. Tymczasem muszą zro- kształtu oraz od indywidualnej reakcji organizmu.
Fot. 1 Korekta brwi wykonanych w innym salonie. zumieć, że korekty mogą stać Niekiedy zdarza się, że już po jednym razie mamy
Zmieniony został kształt, zneutralizowany siny kolor
się nieodłączną częścią ich ży- efekt pożądany, zazwyczaj jest to kilka sesji (2-4).
cia w przyszłości i będą musiały W przypadku powiek nie wykonuje się zabiegów
je wykonywać regularnie, aby laserowych. Co prawda producenci urządzeń wskazu-
maskować efekty pierwszego ją na taką możliwość, ale wydaje się to zabieg bardzo
zabiegu. wysokiego ryzyka.
• Druga metoda usuwania makijażu polega na użyciu
Korekty w makijażach przypomi- specjalnego preparatu, którego zadaniem jest wy-
nają sklejanie porcelany – sklejony prowadzenie pigmentu ze skóry na jej powierzchnię.
przedmiot będzie wyglądał lepiej, Efektem tego zabiegu jest powstanie strupa, do któ-
ale nie będzie już idealny. rego wyciągany jest pigment.
Istotną kwestią jest dokonanie Wadą tego rozwiązania jest to, że klient musi chodzić
realnej oceny możliwości popra- z nieestetycznym strupkiem do czasu, gdy ten odpad-
wienia makijażu oraz przeka- nie. Nie można go moczyć. I kolejny zabieg można wy-
zanie klientce informacji w tym konać dopiero po 12 tygodniach.
zakresie, tak by nie miała zbyt Zabiegu nie wolno wykonywać w bezpośredniej blisko-
Fot. 2 Korekta to w tym przypadku 4 zabiegi – usunięcie zbyt dużych oczekiwań względem ści oka ani na powierzchni czerwieni wargowej, a jedynie
wysokich łuków metodą Rejuvi, nadanie nowego kształtu
i korekta koloru, kamuflaż pozostałości starego makijażu zabiegu. Pamiętajmy, że klient- na obszarze brwi. Niekiedy istnieje możliwość przepro-
i wyrysowanie włosków na froncie.
ka została już raz skrzywdzona, wadzenia zabiegu w okolicy oka, ale tylko w przypadku
i podczas kolejnych zabiegów usunięcia daleko wyciągniętej poza zewnętrzny kącik
staje się bardziej wymagająca. oka kreski, przy odpowiednim jego zabezpieczeniu.
Często klientki oczekują, że skoro Preparaty nie działają już na barwniki poddane za-
makijaż został popsuty podczas biegom laserowym, ponieważ laser rozbija cząsteczki
jednego zabiegu, to jeden zabieg pigmentu, zmieniając ich strukturę. Jeśli więc rozwa-
wystarczy, aby poprawić makijaż. żamy oba zabiegi, to usuwanie preparatem należy prze-
prowadzić w pierwszej kolejności.
|| METODY KOREKT
Sposób usunięcia czy korekty || KAMUFLAŻ
Fot. 3 Korekta formy i odcienia i odcienia „starego” makijażu niechcianego makijażu zależy od: Pigmentów kamuflujących można używać wyłącznie
permanentnego brwi wykonanego w innym gabinecie
• koloru i głębokości pigmentacji, wtedy, gdy pozostałości po starym makijażu są naprawdę
• kształtu, niewielkie. Nie da się przykryć ciemnego rysunku jasnym
• wiedzy linergistki, odcieniem, ponieważ musiałby być bardzo mocno zagęsz-
• możliwości technicznych, jakimi dysponuje linergistka. czony w skórze, a to skutkowałoby w przyszłości jego od-
barwianiem się na kolor żółty.
Jeśli niechciany makijaż jest umiejscowiony płytko, Najczęściej kamuflaż wykonywany jest w trakcie wizyt,
w naskórku i dodatkowo jest już wyblakły, to wtedy moż- mających na celu wykonanie nowego makijażu perma-
na skupić się na kamuflażu. W przypadku gdy makijaż jest nentnego. Zdarza się,
bardzo ciemny i, na nieszczęście, umiejscowiony w skórze że nowe brwi uda-
właściwej, trzeba spróbować usunąć go bądź rozjaśnić. je się wypracować
podczas kolejnych
Obecnie dysponujemy dwiema względnie skutecz- dwóch wizyt, nato-
nymi metodami usuwania makijaży. miast na kamuflaż
• Usuwanie makijażu za pomocą specjalnie klientka musi wrócić
dedykowanego lasera. jeszcze kilka razy. Pig-
Działanie lasera polega na rozbijaniu cząsteczek menty kamuflujące
barwnika, w wyniku czego barwnik stopniowo ja- muszą być nakładane
śnieje i w efekcie jest on usuwany z organizmu. Jest Fot. 4 Korekta krzywych ust niezwykle delikatnie,

130 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 ponieważ jasna cząsteczka jest
strukturalnie większa od kolo-
rowej i pigmenty zdecydowanie
dłużej wyłuszczają się ze skóry.
a)
Zbyt agresywna praca mogłaby
spowodować, że nie będą miały
szansy nigdy się z niej wydostać
i w przyszłości zmienią odcień
na żółty. Ważna jest również
b)
kolejność używania pigmentów
podczas zabiegu.

|| PODSUMOWANIE
Korekty nieudanych makijaży
c)
są trudnym zabiegiem. Pokry-
Fot. 5 Usta a) przed zabiegiem b) tuż po zabiegu wanie czerwonych brwi ciem-
c) miesiąc po zabiegu
niejszym pigmentem spowodu-
je, że po korekcie skóra nabierze
nieestetycznego, brązowego
czy fioletowego odcienia. Do
wykonywania korekt niezbęd-
na jest praktyczna znajomość
teorii koloru i umiejętność do-
boru odpowiednich odcieni do
a)
rozwiązania konkretnego pro-
blemu kolorystycznego.
Umiejętność doboru koloru jest
szczególnie istotna w przypadku
ust, gdzie należy ocenić charakter
czerwieni wargowej (ciepły czy
zimny). Większość problemów
z pigmentacją ust bierze się wła-
b)
śnie z nieumiejętnej oceny czer-
wieni wargowej. Podobnie ma się
sytuacja z kreskami – jeśli trafia
do nas klientka z granatowym
makijażem powiek, to pokrycie
go po prostu czarnym kolorem
nie rozwiąże problemu.
c) Za korekty powinny zabie-
Fot. 6 Zabieg wykonany za pomocą igły rać się tylko osoby które mają
a) zbyt agresywna pigmentacja doprowadziła do
przerysowanego efektu doświadczenie w wykonywa-
b) zabieg wykonany rolką – w wyniku rozrywania skóry
pigment rozlał się i utworzył rozległą plamę
niu zabiegów. Gdy rozpoczyna-
c) źle dobrany odcień pigmentu odcina się od natural- my pracę, w zawodzie musi mi-
nych włosów
nąć czas, w którym nauczymy
się, jak odpowiednio dobrane pigmenty pojawiają się w skórze. Ten sam
pigment w różnych skórach uwidacznia się inaczej. Musimy nauczyć się
barwników, na których pracujemy, by móc przewidzieć podczas korekt
efekty swojej pracy.
Należy pamiętać, że podobnie jak warunkiem osiągnięcia sukcesu w mikro-
pigmentacji jest zdobycie odpowiedniej wiedzy, to właściwa wiedza w przy-
padku korekt jest jeszcze bardziej istotna.

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 131
 artykuł naukowy
N Chemia

Stosowanie konserwantów
w kosmetykach – za i przeciw
Preservatives in cosmetics - pros and cons

|| Wstęp wysoka podatność na wpływ drobnoustrojów [1]. Nazwa Małgorzata Natywa

Aleksandra Górska
konserwant wywodzi się z łacińskiego słowa „conservo”, Wyższa Szkoła
|| KONSERWANTY czyli zachowuję. Działanie przeciwbakteryjne środka Humanistyczna
ul. Królowej Jadwigi  10
W PRODUKTACH KOSMETYCZNYCH konserwującego jest tym lepsze, im większe jest jego
64-100 Leszno
Konserwanty to naturalne lub syntetyczne składniki do- stężenie, jednakże wiąże się z tym ryzyko wystąpienia T: +48 65 529 35 20
dawane do produktów spożywczych, farmaceutycznych reakcji uczuleniowej na ten składnik. Przy ich wysokim E: mnatywa@wp.pl

i kosmetycznych, których celem jest ochrona produk- stężeniu, sięgającym około 1%, mogą one być czynnika-
tu przed zepsuciem się pod wpływem drobnoustrojów mi hamującymi nadmierną aktywność drobnoustrojów
i przypadkowego zanieczyszczenia w trakcie używania patogennych w takich preparatach, jak dezodoranty,
go przez konsumenta. Obecność konserwantów w wy- środki przeciwłupieżowe czy też artykuły do pielęgnacji
robie zapobiega również powstawaniu produktów prze- jamy ustnej i zębów. Użyte w niższym stężeniu, zwykle
miany materii mikroorganizmów, które z kolei mogą być około 0,1-0,5%, spełniają natomiast funkcję konserwan-
przyczyną wystąpienia podrażnienia skóry i błon śluzo- tów, czyli substancji umożliwiających przechowywanie
wych. Środki konserwujące są niezbędne w kosmetykach samych artykułów kosmetycznych [2].
zawierających wodę i składniki organiczne, które cechuje
» 134
|| Streszczenie || Abstract
Konserwanty to substancje, hamujące rozwój bakterii Preservatives are added to cosmetics in order to hamper otrzymano / received

i grzybów. Dodawane do kosmetyków, mają na celu growth of bacteria and fungi. They are added to cosmetics 01.01.2015
przedłużenie ich trwałości, muszą jednak spełniać to prolong their life, however, they must meet certain criteria. poprawiono / corrected

określone kryteria. Despite being indispensable components of cosmetics 20.02.2015

Pomimo że związki te są nieodzownymi składnikami recipes, beside dyes and fragrances, they belong to the zaakceptowano / accepted

receptur, to oprócz barwników i środków zapachowych most controversial ingredients. Currently, parabens are 15.03.2015
są jednymi z najbardziej kontrowersyjnych surowców most commonly used preservatives in cosmetics. Their an-
kosmetycznych. Obecnie najczęściej wykorzystywane timicrobial activity has been observed for a few decades
w kosmetyce konserwanty to parabeny. Ich działanie and they have been used as preservatives since the thirties.
przeciwdrobnoustrojowe zostało zauważone już kil- Parabens, their mechanism of action and potential impact
kadziesiąt lat temu, a jako konserwanty stosowane są on the human body, are constantly the subjects of many
od lat 30. XX wieku. Parabeny, ich potencjalny mecha- studies that have shown, among others, that they are hi-
nizm działania oraz wpływ na organizm człowieka są ghly allergenic.
przedmiotem wielu badań, które wykazały, że mogą
one stanowić istotny czynnik uczulający.
Słowa kluczowe: konserwanty, parabeny, kosmetyki Key words: preservatives, parabens, cosmetics

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 133
 artykuł naukowy
N Chemia

|| WYMOGI Oferowane są one w postaci: estru metylowego (para-

Konserwanty wyrobów kosmetycznych powinny speł- ben M), estru etylowego (paraben A), estru propylowe-
niać kilka kryteriów. go (paraben P). Pojawiają się również inne ich analogi:
Nie mogą: butyloparaben, izopropyloparaben, izobutyloparaben,
• być toksyczne, benzyloparaben. Surowce te znajdują powszechne za-
• wywoływać podrażnień i uczuleń, stosowanie nie tylko w przemyśle kosmetycznym, ale
• niszczyć naturalnej flory bakteryjnej skóry, także spożywczym, farmaceutycznym i innych.
• wpływać na zapach i barwę kosmetyku, Parabeny są to ciała stałe, słabo rozpuszczalne w wo-
• kumulować się. dzie, szczególnie w temperaturze pokojowej. Dobrze
natomiast rozpuszczają się one w glikolu propyleno-
Muszą: wym. Są dopuszczone do stosowania przez prawo
• wykazywać aktywność biologiczną wobec szerokiego amerykańskie, europejskie i polskie. Według przepisów
spektrum drobnoustrojów przy niskich stężeniach, polskich i unijnych ich stężenie w kosmetykach nie po-
• być stabilne i nie wchodzić w interakcje z innymi winno przekraczać 0,8%. Parabeny nie wpływają na
składnikami kosmetyku [2]. właściwości produktów, w których są stosowane, nie
zmieniają ich koloru, zapachu ani konsystencji. Dodat-
W wielu krajach sporządza się listy dopuszczonych kowo, są niedrogie. Przyjmują postać ciała stałego, two-
do stosowania w kosmetykach konserwantów wraz rząc drobne, bezbarwne i bezzapachowe kryształki [3]. 
z zalecanymi stężeniami użytkowymi. Większość Wykorzystuje się je  w  większości kremów nawilżają-
państw w swoim ustawodawstwie opiera się na wy- cych, kosmetykach do demakijażu, preparatach do pie-
tycznych obowiązujących w krajach Unii Europejskiej. lęgnacji włosów, kosmetykach przed i po goleniu, ale
W Polsce obowiązuje aktualnie lista substancji konser- również w mydłach, żelach do kąpieli, tonikach, balsa-
wujących dozwolonych do stosowania w kosmetykach, mach do ciała, preparatach do opalania czy środkach
z podaniem ich ilości, zakresu i warunków stosowania, do  pielęgnacji ust. W bardzo szybkim tempie przedo-
stanowiąca załącznik nr 4 do Rozporządzenia Ministra stają się do krwi, ich wchłonięcie jest możliwe nawet
Zdrowia z dnia 30 marca 2005 roku w sprawie list sub- po upływie minuty od aplikacji na ciało kosmetyku z tą
stancji niedozwolonych lub dozwolonych z ograniczeniami właśnie substancją. Badania potwierdzają, że takie ich
do stosowania w kosmetykach oraz znaków graficznych rozpowszechnienie sprawia, że substancje te są obec-
umieszczanych na opakowaniach kosmetyków. Obowią- ne w organizmach większości ludzi. I tak, Amerykanie
zująca obecnie lista substancji konserwujących, dozwo- wykryli je w moczu ponad 90% osób z ogólnej popula-
lonych do stosowania w kosmetyce, obejmuje 56 pozycji. cji; duńscy naukowcy – w moczu blisko 100% przeba-
Nie obejmuje ona jednak takich substancji o działaniu danych mężczyzn, a Hiszpanie – w moczu 100% prze-
przeciwbakteryjnym, jak naturalne olejki eteryczne badanych ciężarnych oraz dzieci. W 2011 r. norwescy
i alkohole [2]. Stosowanie konserwantów ma na celu za- naukowcy poinformowali, że parabeny są obecne we
chowanie kosmetyków w stanie pozbawionym zanie- krwi 60% osób z ogólnej populacji oraz że ma to silny
czyszczeń podczas ich wytwarzania i pakowania, ale związek ze stosowaniem kosmetyków. Pojawiły się
głównie w trakcie całego okresu użytkowania. Pomimo też doniesienia o obecności tych związków w mleku
że środki konserwujące są nieodzownymi składnikami karmiących matek oraz nasieniu [4]. Częściej uczulają
receptur, to związki te obok barwników i związków za- jako składniki leków zewnętrznych, ale są także częstą
pachowych są jednymi z najbardziej kontrowersyjnych przyczyną alergii kontaktowej po użyciu kosmetyków.
surowców kosmetycznych. Powszechne jest zjawisko tzw. paradoksu parabeno-
wego, wskazujące, że osoby uczulone na parabeny
|| KONTROWERSJE zastosowane w lekach zewnętrznych dobrze tolerują
WOKÓŁ KONSERWANTÓW produkty kosmetyczne zawierające te związki [1]. Wy-
nika to z istotnej różnicy w penetracji alergenu przez
|| PARABENY skórę zdrową i zmienioną zapalnie. Skutkiem ubocz-
Dla przemysłu kosmetycznego wprowadzone są listy nym stosowania parabenów (butylparabenu) jest też
różnorodnych substancji, w tym konserwantów do- znaczące zwiększenie estrogenów, czyli żeńskich hor-
zwolonych do stosowania w kosmetykach w ograni- monów płciowych, które u kobiet przyczyniać się mogą
czonych ilościach, w zakresie i warunkach stosowania. do powstania raka piersi. W latach 2002-2004 badania
Do najczęściej pojawiających się w recepturach prepa- uczonych brytyjskich z  University of Reading po-
ratów kosmetycznych związków tego segmentu należą twierdziły, że znajdujące się w kosmetykach parabeny
parabeny, czyli estry kwasu p-hydroksybenzoesowego. przyczyniają się do powstania tego rodzaju nowotworu.

134 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł naukowy
Brytyjscy naukowcy znaleźli je w każdej z badanych
próbek guzów pobranych od grupy kobiet z rakiem
piersi. Badacze sugerują, że chemikalia te, poprzez za-
wierające je kosmetyki stosowane na skórę, przenikają
do tkanek. Wyniki są niepokojące, gdyż substancje te
naśladują estrogeny i to właśnie ten czynnik sprzyja
powstawaniu raka piersi. Poza tym, mówi się o nieko-
rzystnym wpływie parabenów na płodność mężczyzn,
a także na  funkcjonowanie układu odpornościowego
i nerwowego [3]. Odmienne zdanie na temat tych kon-
serwantów ma dr inż. Magdalena Sikora z Politechniki
Łódzkiej, która twierdzi, że obecnie informacje na te-
mat szkodliwości parabenów zostały zdementowane,
a podaje się, że niższe parabeny, czyli metyl, etyl czy
propyl, są bezpieczne, dobrze przebadane pod wzglę-
dem toksykologicznym, najmniej alergogenne, a ich
stosowanie w kosmetykach nie stanowi żadnego za-
grożenia dla konsumentów [5] (fot. 1).
Fot. 1 Skład balsamu do ciała. Jako środki konserwujące wykorzystano m.in.
parabeny. Źródło: Opracowanie własne
||ALTERNATYWA DLA PARABENÓW
Niektórzy producenci, zamiast parabenów do konser-
wacji kosmetyków wykorzystują inne konserwanty
(Fot. 2, Tabela 1) między innymi:
• Formaldehyd oraz związki uwalniające formaldehyd
Roztwór formaldehydu (aldehyd kwasu mrówko-
wego, metanal) oraz związki go uwalniające (donory
formaldehydu, uwalniacze formaliny) są, zaraz po pa-
rabenach, konserwantami najczęściej wchodzącymi
w  skład receptur kosmetycznych. Stosowanie związ-
ków uwalniających formaldehyd jako konserwantów
w kosmetykach ma swoje uzasadnienie w bardzo sze-
rokim spektrum aktywności przeciwnowotworowej
tego związku. Ponadto metanal charakteryzuje się
bardzo niskim minimalnym stężeniem hamującym
w stosunku do mikroorganizmów, które w stosunku
N Chemia
do bakterii Gram-ujemnych waha się od 0,002%
do 0,05%, dla bakterii Gram-dodatnich wynosi ok.
0,025%, dla grzybów i pleśni od 0,009% do 0,075%, dla
prątków – ok. 4%, a dla zarodników bakterii – ok 8%.
• Izotiazolinony
Izotiazolinony (Katon GC) to mieszanina dwóch izo-
tiazolinonów: 5-chloro-2-metylo-4-izotiazolin-3-onu oraz
2-metylo-4-izotiazolin-3-onu (MCI/MI) w  proporcji
3:1.  Oprócz kosmetyków i środków higieny mają za-
stosowanie w produkcji olejów przemysłowych, farb,
klejów, papieru, a  nawet środków ochrony roślin.
Dopuszczalne stężenie mieszaniny MCI/MI w  pro-
duktach do pielęgnacji ciała wynosi 0,0015%. Jest
to stężenie bardzo małe, a  ryzyko jego szkodliwego
oddziaływania na skórę, w tym uczulenia kontakto-
wego, w produktach zmywalnych jest znikome;
• Euksyl® K 400
Euksyl K 400 stanowi mieszaninę dwóch związków
o  działaniu przeciwdrobnoustrojowym: metylodibro-
moglutaronitrylu (MDBGN, 1,2-dibromo-2,4-dicyja-
nobutan) oraz 2-fenoksyetanolu w proporcjach 1:4. Ze
względu na tak liczne doniesienia o  nadwrażliwości
na ten składnik. Komisja Unii Europejskiej w 2003 r.
zaleciła wycofanie go z produktów pozostających na
ciele. W  roku 2005 Europejski Komitet Naukowy ds.
Produktów Kosmetycznych zalecił wycofanie tego
środka z  produktów do pielęgnacji ciała. Jednakże
w Polsce jest dopuszczonym do stosowania w kosme-
tykach konserwantem, którego stężenie w  wyrobie
gotowym nie może przekraczać 0,1%;
• Tiomersal
Tiomersal to sól sodowa kwasu 2-etylortęciotiosali-
cylowego o wysokiej aktywności przeciwbakteryjnej
oraz przeciwgrzybowej. Jego zaletą jest brak działania
drażniącego na skórę i błony śluzowe. Konserwant ten
można stosować jedynie w kosmetykach do makijażu
oraz demakijażu oczu w  stężeniu do 0,007% w  prze-
liczeniu na rtęć.  Oprócz przemysłu kosmetycznego
znajduje zastosowanie m.in. w  produkcji płynów do
przechowywania soczewek, preparatów farmaceu-
tycznych, w tym miejscowych preparatów okulistycz-
nych oraz szczepionek odpornościowych; 
• Glycasil™
Glycasil to nazwa handlowa 3-jodo-2-propylo-butylo-
karbaminianu (IPBC), biocydu początkowo stosowa-
nego do konserwacji drewna.  Zgodnie z  dyrektywa-
mi Unii Europejskiej jego stężenie w kosmetykach nie
może przekraczać 0,1%, polskie prawo dopuszcza jego
zawartość do 0,05%, a już w momencie przekroczenia
0,02% na etykiecie powinna być zamieszczona infor-
macja „zawiera jod”. IPBC szczególnie często stanowi
składnik szamponów oraz odżywek do włosów  [6].
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 135
 artykuł naukowy
N Chemia

Szczególną grupę kosmetyków stanowią certyfiko- czy lotionów), zagrożenie zanieczyszczeniem mikro-
wane produkty naturalne. Istnieje ograniczona, zawie- organizmami jest o wiele wyższe. Ponadto kosmetyki
rająca tylko kilka składników, lista konserwantów, któ- te odznaczają się o wiele krótszym terminem ważności:
re mogą być wykorzystywane w tego typu wyrobach. • dla produktów na bazie wody – około 2-3 tygodni,
Do konserwantów dopuszczonych do wyrobów natu- • dla produktów niezawierających wody – około 2-3
ralnych zaliczany jest wielonienasycony  kwas  tłusz- miesięcy.
czowy dehydrooctowy (DHA).
Jego maksymalne stężenie w kosmetykach wyno- W szczególnych przypadkach, gdy produkt jest wła-
si 0,6%. Wyjątek stanowią tu aerozole, w których nie ściwie przechowywany, okres ten może zostać wydłu-
może on być stosowany. Jest to układ wyjątkowo efek- żony do 6 miesięcy (np. w odniesieniu do olejków czy
tywny przeciwko grzybom. Wykazuje pewną aktyw- masła do ciała). Należy jednak mieć na uwadze, że ko-
ność przeciwbakteryjną, jest natomiast nieefektywny smetyki bez konserwantów w większości przypadków
w stosunku do bakterii z rodzaju Pseudomonas [7]. muszą być przechowywane w niskiej temperaturze,
czyli w lodówce [8] (fot. 3).
W kosmetyce jako alternatywę konserwantów wy-
korzystuje się także mieszaniny różnych ekstraktów
roślinnych, m.in.: tymianku (Thymus vulgaris), gorzk-
nika kanadyjskiego (Hydrastis canadensis citrus), cytro-
nu (Medica limonum), lawendy (Lavandula augustifolia),
cynamonu (Cinnamomum zeylanicum), rozmarynu (Ro-
smarinus officinalis), oliwki (Olea europaea), oregano (Ori-
ganum vulgare), mięty (Mentha piperita). Odpowiednio
dobrane, stosowane w stężeniach 0,5-2,5% wykazują
wysoką zdolność przeciwdrobnoustrojową. Do użytku
w roli naturalnych konserwantów wchodzą także kom-
ponenty srebra koloidalnego oraz pigment perłowy [7].
Kosmetyki naturalne, bez substancji konserwują-
cych, są bez wątpienia korzystne dla ludzkiego zdrowia,
Fot. 2 Przykładowy skład szamponu do włosów. Producent podkreśla, że nie aczkolwiek bardzo trudne do przechowywania. Z tego
zawiera parabenów, w jego składzie są jednak inne substancje konserwujące.
Źródło: Opracowanie własne powodu ich używanie byłoby dla konsumentów kłopo-
tliwe. Zdarza się, że producenci wprowadzą w błąd kon-
Tabela 1 Niektóre z ograniczeń obowiązujących w stosowaniu substancji konser- sumentów, reklamując swoje produkty jako te, które nie
wujących w kosmetykach. zawierają konserwantów, podczas gdy w  rzeczywisto-
Kwas salicylowy i jego sole zakaz w kosmetykach dla dzieci poniżej 3. ści znajdują się one w ich składzie (fot. 4).
roku życia (z wyjątkiem szamponów)

Formaldehyd zakaz w aerolozach

Jodan sodu, zakaz w kosmetykach, które nie są

pirytionian cynku spłukiwane ze skóry/włosów

Tiomersal można stosować wyłącznie do kosme-

tyków do makijażu i demakijażu oczu

20% chlorek srebra zakaz w produktach dla dzieci poniżej

osadzony na ditlenku tytanu 3. roku życia, w produktach do higieny
jamy ustnej, w produktach stosowanych
w okolicach oczu i ust

Źródło: Opracowanie własne na podstawie [1]

|| ALTERNATYWA DLA KONSERWANTÓW

Konserwanty zawarte w kosmetykach chronią je przed
zanieczyszczeniami drobnoustrojami, dzięki czemu są
Fot. 3 Kosmetyki Fridge by yDe o krótkim terminie ważności (2,5 miesiąca),
one bezpieczne dla użytkowników. Należy mieć na uwa- do przechowywania w lodówce.
Źródło [8]
dze, że w latach 2005-2012 w Unii Europejskiej zosta-
ło wycofanych ze względu na zakażenie mikrobiologicz-
ne ponad 200 produktów kosmetycznych – łącznie w 16
różnych krajach. W przypadku kosmetyków bez kon-
serwantów, w szczególności tych, które w  swoim skła-
dzie zawierają dużo wody (np. kremów, masek, mleczek

136 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł naukowy
N Chemia

i groźne dla zdrowia użytkowników. Tymcza-

sem są to składniki, które podlegają najbardziej
rygorystycznym badaniom bezpieczeństwa
i regularnej ocenie przez niezależne jednostki,
w celu potwierdzenia, że są one akceptowalne
w zalecanych stężeniach.
Zwolennikiem stosowania konserwantów
Natural Correcteur
Fot. 4 Peeling cukrowy Fresh&Natural – bez chemicznych środków (parabenów) w kosmetykach jest również M.
konserwujących w składzie. Źródło: opracowanie własne
Sikora. Jej zdaniem, idealny konserwant nie Spektakularne efekty pielęgnacyjno-lecznicze
istnieje, a   najlepszy efekt uzyskuje się, sto- silnie zrogowaciałej skóry z bliznami.
|| PODSUMOWANIE sując kilka konserwantów wykorzystując
Zanieczyszczenia kosmetyków drobnoustro- synergię ich działania. Osiągamy wtedy do- Linia pielęgnacyjno- lecznicza DALTON
jami chorobotwórczymi mogą stanowić za- bry efekt zabezpieczenia kosmetyku przed Natural Correcteur to kosmeceutyczna
grożenie dla człowieka. Podczas prawidłowo zanieczyszczeniem mikrobiologicznym przy koncepcja w leczeniu skóry uszkodzonej z
przeprowadzonego procesu produkcyjnego niskich stężeniach środków konserwujących bliznami. Linia ta jest oparta na sprawdz-
możliwość zanieczyszczenia mikrobiologicz- oraz zmniejszamy w ten sposób ryzyko wystą- onym działaniu kompleksu witamin A,C,E
nego kosmetyku jest minimalna. Związane pienia reakcji niepożądanych i alergii. Według w połączeniu z składnikami kojącymi oraz
jest to z koniecznością przestrzegania norm Sikory, pojawiają się również produkty typy wysokiej jakości lipidami. Witamina A (re-
czystości, zarówno składników, jak i gotowego „paraben free”, które są odzwierciedleniem tinol) wzmacnia zdolności regeneracyjne
produktu, co jest skrupulatnie kontrolowa- pewnej rynkowej tendencji. Obserwujemy po- skóry, blizny stają się miękkie i elastyczne.
ne. W procesie technologicznym stosowane jawianie się nowych układów konserwujących, Wysokie stężenie witaminy A działa ke-
są środki konserwujące, zmniejszające szansę pozbawionych parabenów, ale to one paradok- ratolitycznie, wykazuje działanie wspo-
rozwoju mikroorganizmów. Jednak od mo- salnie mogą stanowić zagrożenie, ponieważ magające tkankę łączną co sprawia re-
mentu otwarcia opakowania produktu niebez- nie dysponujemy jeszcze wystarczającą ilością
dukcję blizn, zapobiega powstawaniu
pieczeństwo zanieczyszczenia mikrobiologicz- badań potwierdzających bezpieczeństwo ich
rozstępom oraz zbyt szybkiemu rogowa-
nego staje się realne [10, 11]. stosowania [7].  
ceniu skóry. To krok pomiędzy podstawową
Współcześnie coraz większą popularność
pielęgnacją a medycyną estetyczną.
wśród społeczeństw Europy Zachodniej zy- || LITERATURA
1. H. Bojarowicz, M. Wojciechowska, J. Gocki: Substancje
skuje zdrowy styl życia, zgodnie z którym po-
konserwujące w  kosmetykach oraz ich działania niepożąda-
winno się spożywać ekologiczną żywność oraz ne, Problemy Higieny i Epidemiologii, 89, 2008, 30-33.
podejmować regularnie aktywność fizyczną. 2. D. Lipiak: Konserwanty w kosmetyce. Krótki przegląd i ten-
dencje rozwoju, Świat Przemysłu Kosmetycznego, 1, 2009,
Coraz więcej osób przygląda się również uważ- 48-56.
niej produktom pielęgnacyjnym [12]. 3. Parabeny – dyskusyjny, powszechny składnik kosmetyków,
http://csr.pl/article/383/.
Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy ko-
4. Rakotwórcze kosmetyki?, PRO-TEST, 1  (117), 2012, http://
rzystniejsze jest używanie kosmetyków z kon- www.pro-test.pl/article_article/170284,0/Zdrowie+i+u-
serwantami czy bez. Jak zauważają Bojarowicz roda_Rakotw%C3%B3rcze+kosmetyki.html.
5. Konserwant idealny nie istnieje – wywiad z dr inż. Magda-
i in., substancje konserwujące są niezbędnymi
leną Sikorą, http://biotechnologia.pl/kosmetologia/aktual-
składnikami kosmetyków. Dzięki ich zastoso- nosci/konserwant-idealny-nie-istnieje-wywiad-z-dr-inz-
waniu produkty kosmetyczne zachowują swo- magdalena-sikora,10270.
6. Jeśli nie parabeny, to co? O konserwantach w kosmetykach.
je właściwości przez długi czas. Należy jednak Część II, http://laboratoria.net/artykul/16716.html.
podkreślić, że nie są to składniki o działaniu 7. M. Sikora: Konserwanty w kosmetyce, http://biotechnolo-
gia.pl/kosmetologia/artykuly/konserwanty-w kosmety-
korzystnym dla organizmu.
ce,10860.html?mobile_view=true.
Nadal aktualny jest temat poszukiwania 8. http://www.fridge.pl

efektywnych, a jednocześnie w  pełni bez-
piecznych konserwantów. Godne uwagi jest
stosowanie w kosmetykach
substancji o działaniu antyseptycznym, np.
olejków eterycznych – wyróżniających się
wieloma pozytywnymi i różnorodnymi wa-
lorami [1]. Szymczak-Frye zauważa, że nie-
chęć do  konserwantów jest nieuzasadniona
[9]. Panuje powszechne, błędne przekonanie,
że konserwanty z  natury są niebezpieczne
9. L.M. Szymczak-Frye: Dlaczego konieczne jest stosowanie
konserwantów w  produktach kosmetycznych?, Świat Prze-
mysłu Kosmetycznego,1, 2014, 45-47.
naturalnych 10. W. Musiał: Kosmetyki, jako potencjalne zagrożenie dla zdro- Małgorzata Kmoch Ekskluzywny Importer
wia, Homines Hominibus, 6, 2010, 97-102.
DALTON beute de la mer Poland
11. P. Figiel, L. Czyż: Zdrowie czy uroda? Czyli cała prawda o ko-
smetykach, Zeszyty Studenckiego Ruchu Naukowego Aka-
Tel.: 509 510 443
demii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego w Kiel- Mail: biurodaltoncosmetic@gmail.com
cach, 2007, 1-8. Web: www.dalton-cosmetic.pl

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 137
 prezentacja
P Kosmetologia Estet yczna

Oczyszczanie i pielęgnacja
wrażliwej skóry twarzy
D wie podstawowe czynności pielęgnacyjne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania skóry,
to oczyszczanie i nawilżanie.

Mycie skóry ma na celu usunięcie Idealny produkt myjący nie narusza • Płyn micelarny nie wymaga do-
wszystkich zewnętrznych zanie- także fizjologicznej flory bakteryjnej datkowego spłukiwania wodą
czyszczeń, złuszczonych korneocy- zasiedlającej skórę, nie wypłukuje lub stosowania popularnych to-
tów, drobnoustrojów i zgromadzo- lipidów warstwy rogowej i nie zabu- ników, ponieważ nie pozostawia
nych na powierzchni fizjologicznych rza równowagi kwasowo-zasadowej na skórze tłustej powierzchni.
wydzielin (np. pot, łój). powierzchni naskórka. • Mleczka do usuwania makijażu są
Oczyszczanie to także demaki- Wśród środków toaletowych do emulsjami typu woda/olej lub olej/
jaż, czyli usuwanie różnych, w tym mycia znajdują się klasyczne mydła, woda, zatem skutecznie zmywają
kamuflujących i wodoodpornych, syndety, żele oraz specjalne emulsje cząsteczki rozpuszczalne zarów-
kosmetyków. oraz płyny micelarne. no w wodzie, jak i w tłuszczach.
Ówczesne preparaty myjące słu- O wyborze środka myjącego de- Pozostawiają na skórze delikatny
żą nie tylko umyciu, ale także utrzy- cydują najczęściej osobiste preferen- ochronny film, który utrzymuje
maniu prawidłowej jakości bariery cje kupującego, jednak podstawowe właściwe pH i zapobiega przezna-
rogowej, szczególnie wówczas, gdy znaczenie powinny mieć typ, kondy- skórkowej utracie wody.
występują objawy suchości skóry. cja i oczywiście okolica skóry, którą Zarówno płyny micelarne, jak
Tylko zdrowa i młoda skóra w wa- chcemy oczyszczać. Szczególnej troski i mleczka do zmywania twarzy moż-
runkach pełnego komfortu środo- wymaga skóra sucha, wrażliwa, po- na stosować rano i wieczorem, bez do-
wiska nie potrzebuje dodatkowych drażniona i alergiczna. W przypadku datkowego spłukiwania. Jednak oso-
preparatów emolientowych. skóry suchej, nadreaktywnej, naczy- by odczuwające dyskomfort po użyciu
Niska wilgotność powietrza, skraj- niowej i podrażnionej polecane są mleczka mogą dodatkowo zastosować
ne temperatury, zanieczyszczenia szczególnie produkty niewymagające wodę. Najlepiej użyć wody przefiltro-
środowiska, stosowanie detergen- spłukiwania wodą. wanej, przegotowanej, termalnej lub
tów uszkadzających barierę lipidową mineralnej niskozmineralizowanej.
naskórka, genetyczne predyspozycje || OCZYSZCZANIE • Syndety, żele i emulsje myjące pole-
do suchości i nadmiernego rogowa- Do oczyszczania twarzy i szyi naj- cane są osobom ze skórą tłustą, mie-
cenia naskórka generują potrzebę częściej stosowane są płyny mice- szaną i normalną oraz tym wszyst-
stosowania środków nawilżających, larne, żele i mleczka, czyli płynne kim, które preferują użycie wody.
także u młodych osób, u których kremy. Płyn micelarny to zawieszo- Po ich zastosowaniu zalecane jest
skóra wydaje się być mniej wrażliwa. ne w wodzie związki powierzchnio- dokładne spłukanie skóry wodą, ze
Prawidłowe oczyszczanie skóry wo czynne o strukturze amifilowej, względu na obecność w produkcie
jest podstawą utrzymania jej home- wykazujące zdolność do agregowa- większej ilości środków powierzch-
ostazy, zdrowia i dobrego wyglądu, nia zanieczyszczeń w micele. Frag- niowo czynnych. Niektóre emulsje,
a także warunkiem skutecznego dzia- ment hydrofilny cząsteczki skiero- o czym zwykle informuje producent,
łania aplikowanych na skórę pielę- wany jest na zewnątrz, do wodnego mogą być stosowane bez użycia
gnacyjnych środków kosmetycznych. rozpuszczalnika, zaś hydrofobowy wody (zmywane są płatkiem kosme-
Preparaty do mycia i demakijażu tworzy rdzeń miceli. Cząsteczki tycznym), ponieważ w ich składzie
dr n. med. twarzy powinny być łagodne, sku- surfaktantu usuwają zanieczysz- zazwyczaj jest niewielka ilość sur-
Dorota Wojnowska
teczne i bezpieczne, aby nie oddziały- czenia rozpuszczalne zarówno faktantów.
Indywidualna Praktyka
Lekarska, Gabinet wać drażniąco i alergizująco na skórę, w wodzie, jak i w tłuszczach.
Dermatologiczny, Lublin oczy i błony śluzowe oraz nie powin-
E: dbwojnowska@gmail.com ny zmieniać ich fizjologicznego  pH.

138 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 prezentacja
P Kosmetologia Estet yczna

Do mycia skóry twarzy nie pole- łagodne substancje powierzchniowo Obydwa produkty były testowa-
ca się klasycznych mydeł, szczegól- czynne (pochodne oleju kokosowego ne oftalmologicznie i są rekomen-
nie u osób ze skórą suchą, atopową i glukozyd decylu). Wprowadzenie dowane także do demakijażu oczu.
podrażnioną. Mydła twarde to sole do surfaktantu jonowego cząsteczek Łagodne mleczko oczyszczające
sodowe kwasów tłuszczowych po- niejonowych lub amfoterycznych po- Physiogel polecane jest osobom ze skó-
chodzenia zwierzęcego (łój, sadło) lub zwala zmniejszyć odpychanie elektro- rą suchą, reaktywną i skłonną do ru-
roślinnego (np. olej kokosowy, palmo- statyczne pomiędzy naładowanymi mienia. Zastosowana w tym produkcie
wy). Działanie myjące mydeł polega fragmentami i zwiększa upakowanie technologia biomimicznych lipidów re-
na obniżaniu napięcia powierzchnio- cząsteczek w miceli. To skutkuje po- dukuje ryzyko uszkodzenia warstwy
wego wody i emulgowaniu łoju i tłu- prawą właściwości myjących, a doda- rogowej. Łagodzące działanie mleczka
stych zanieczyszczeń z powierzchni tek amfoterycznych tenzydów łago- potwierdziło 83% respondentów.
skóry. Ich wadą jest alkaliczny od- dzi ewentualne drażniące działanie Płyn micelarny Physiogel nie
czyn, niezgodny z naturalnym kwa- tenzydów anionowych. wymaga spłukiwania, jest formułą
śnym odczynem płaszcza lipidowego, W płynie micelarnym i mleczku o działaniu delikatnie myjącym.
naruszanie lipidów cementu mię- Physiogel zastosowano prebiotyk Badanie kliniczne produktu wy-
dzykomórkowego warstwy rogowej –  ksylitol, naturalny cukier z drzewa kazało, że 87% osób testujących oce-
i w efekcie wysuszenie naskórka. Al- brzozowego, który kontroluje wzrost niło płyn micelarny jako łagodny,
kalizacja powierzchni skóry sprzyja mikroorganizmów i może wspomagać a 88% jako odświeżający skórę.
także kolonizacji różnych patogenów. równowagę ekosystemu skóry. Oby- Nowe formuły do oczyszczania
Zrozumienie biologii naskórka, dwa preparaty, mleczko i płyn micelar- i demakijażu skóry twarzy zapobie-
szczególnie lamelarnej struktury lipi- ny są wolne od parabenów. To zaleta, gają uszkodzeniu płaszcza lipidowego
dów warstwy rogowej, dało podsta- jednak należy pamiętać, że kosmetyki naskórka, łagodzą podrażnienia i na-
wy nowoczesnej pielęgnacji, włącza- na bazie wody są bardzo podatne na wilżają. Są rekomendowane szczegól-
jąc w nią proces oczyszczania. kolonizację florą bakteryjną lub grzy- nie dla skóry suchej i wrażliwej, ze
biczą. W produktach Physiogel zasto- względu na łagodny skład: delikatne
|| ŁAGODZENIE I ULGA sowano alternatywne, niekonwencjo- surfaktanty (brak SLS i SLES), natural-
Wprowadzona na rynek kosme- nalne konserwanty, np. nawilżający ne, alternatywne konserwanty i brak
tyków aptecznych nowa linia do glikol (1,2-heksanediol) oraz organicz- parabenów. Obecność lamellarnych li-
pielęgnacji twarzy Physiogel „Łago- ny kwas działający grzybostatycznie pidów stworzonych w technologii Bio-
dzenie i Ulga” proponuje dwa nowe (Caprylhydroxamic acid). W mleczku mimic oraz substancji nawilżających
preparaty do oczyszczania twarzy: oczyszczającym, rekomendowanym chroni warstwę rogową naskórka.
Physiogel płyn micelarny i Physio- szczególnie dla skóry suchej i podraż- Płyn micelarny i mleczko oczysz-
gel łagodne mleczko oczyszczające. nionej, zawarte są humektanty i emo- czające Physiogel są uzupełnieniem
Obydwa produkty przeznaczone są lienty (np. kwas behenowy, gliceryna, dwóch kremów pielęgnacyjnych no-
do demakijażu i oczyszczania każdej masło shea, ceramid 3) oraz składniki wej linii do pielęgnacji twarzy: Phy-
skóry, ze szczególnym uwzględnie- łagodzące, np. panthenol i naturalny siogel Krem do twarzy oraz Physiogel
niem trudnej w pielęgnacji skóry kwas tłuszczowy – palmitamid MEA. Krem do twarzy Bogata Konsysten-
podrażnionej i zaczerwienionej. Li- Wysoka zawartość składników cja, które przedstawimy w na-
pidowa, bogata formuła, służy szcze- lipidowych w mleczku oczyszczają- stępnym numerze „Kosmeto-
gólnie skórze suchej i wrażliwej. cym Physiogel pozwala na zarówno logii Estetycznej”.
W płynie micelarnym Physiogel skuteczne zmywanie makijażu, jak
zastosowano delikatne, syntetyczne i ochronę warstwy rogowej naskór-
środki myjące. Produkt nie zawiera ka. Płyn micelarny Physiogel, oprócz
anionowych tenzydów, takich jak SLS łagodnych składników myjących, za-
(Sodium lauryl sulfate) czy SLES (Sodium wiera glicerynę i glikol pentylenowy
laureth sulfate). Zamiast nich użyto o właściwościach humektanta.
inne, jonowe (sulfobursztynian) i nie-
jonowe

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 139
 DZIĘKI PRODUKTOM Z NOWEJ LINII LIFT CREATOR DIBI MILANO, artykuł STOMATOLOGIA Estetyczna

SKÓRA TWARZY ODZYSKUJE SWOJE PIERWOTNE PIĘKNO.

UJĘDRNIENIE
SKÓRY *
****Testy instrumentalne przeprowadzone na panelu 20 kobiet po 28 dniach stosowania pielęgnacji.
**Testy instrumentalne przeprowadzone na panelu 20 kobiet po 14 dniach stosowania pielęgnacji.
*Testy samooceny dotyczące pełnej pielęgnacji LIFT CREATOR (salon + pielęgnacja w domu).

REDUKCJA
ZMARSZCZEK**

UNIESIONY
OWAL TWARZY*
***Pierwszy dla DIBI MILANO.

Odkryj nową linię LIFT CREATOR: innowacja peelingu kosmetycznego + ujędrniania + liftingu
po raz pierwszy*** w jednej przełomowej linii do pielęgnacji twarzy.

WIDOCZNY EFEKT REDUKCJA IDEALNE

LIFTINGU ZMARSZCZEK O OCZY
U 90%
KOBIET****
-13%** U 75%
KOBIET****

Zapraszamy do kontaktu z Konsultantami Handlowymi

Pol-Cosm Sp. z o.o., ul. Nowa 23, Stara Iwiczna, 05-500 Piaseczno,
tel: + 48 22 737 72 06, fax: + 48 22 737 72 07, biuro@alfaparf.pl, www.dibimilano.pl Dibi Milano Polska
 art ykuł
A Kosmetologia Estet yczna

„Estetoreksja”
– nowy rodzaj uzależnienia

A: Dałam sobie ostatnio zrobić botoks na kurze
łapki i kwas hialuronowy na usta. Myślę jesz-
cze o wolumetrii. Znacie jakieś fajne miejsca?
U dr X, gdzie regularnie chodzę, jest w porząd-
ku, ale chętnie poznam nowe dobre adresy.
B: Robiłam wolumetrię u dr Y. Jestem w sumie za-
dowolona, ale tak myślę, czy nie lepsze byłyby
nici PDO. Któraś z was to sobie robiła?
C: Tak, robiłam i polecam. Chociaż ja osobiście
wolę wypełniacze. Po prostu bardziej widać
zmianę. Choć moja lekarka twierdzi, że to zale-
ży od indywidualnych warunków.
D: Na pewno! Mnie bardziej odpowiadało PDO.
Zmiana była niesamowita! Ale i tak szukam
czegoś lepszego. Możecie coś polecić?
kanony urody niewątpliwie zmieniały się zarówno
w czasie, jak i w przestrzeni.
Patrząc jednak dziś na niektóre celebrytki, można
odnieść wrażenie, że ideałem urody wszech czasów jest
lalka Barbie: wydatne usta, zdziwione oczy, nieruchoma
maska na twarzy, duży biust. Wszystkie podobne jed-
na do drugiej toczka w toczkę. Martin Scorsese żalił się
niedawno, że ostatnio trudno znaleźć do ról odpowied-
nie aktorki, ponieważ wskutek swego przywiązania do
operacji plastycznych hollywoodzkie gwiazdy utraciły
zdolność zniuansowanej gry za pomocą mimiki twarzy.
Na przestrzeni dziejów kanony urody zmieniały się
nieraz diametralnie – wystarczy porównać Wenus
z Willendorfu i Wenus z Milo, Gracje na obrazach wiel-
kich mistrzów renesansu i Gracje Rubensa. Pojęcie tego,
co ładne, zmienia się z dekady na dekadę, a często nawet

C zy to rozmowa majętnych „ryczących siedemdzie- współistnieją z sobą jednocześnie rozmaite ideały uro-
siątek” z Beverly Hills, pragnących udawać trzy- dy. Przykładem są dwie jakże różne ikony stylu – Au-
dziestolatki? Nic podobnego. Na taką wymianę zdań drey Hepburn i Marilyn Monroe, żyjące przecież w tej
można natrafić na polskich forach kosmetycznych, samej epoce. Pierwsza o naturalnym wdzięku i urodzie
a rozmawiają młode dziewczyny w wieku dwudziestu, i o młodzieńczej, prawie chłopięcej sylwetce, druga
góra trzydziestu lat. Które z racji swego wieku nie mogą mocno wystylizowana, o urodzie zmienionej w stosun-
mieć zmarszczek, opadających rysów twarzy, a ich natu- ku do swego oryginału i o bujnych kształtach. Obydwa
ralna młodość nadrabia ewentualne braki w proporcjach style mają swoich zwolenników, większość z nas potrafi
twarzy – jeśli takie w ogóle występują. Dlaczego decydu- nawet docenić i jeden, i drugi. Czy więc istnieje jeden
ją się na głęboką ingerencją w swą urodę? obowiązujący wzorzec urody? Można powiedzieć, że
Może nie powinno nas to bulwersować – bądź co bądź uznanych wzorców urody jest tyle, że dają one swobodę
w Brazylii czy w Kalifornii już nastolatki dostają od swo- wyboru i możliwość zachowania własnego, naturalne-
ich mam czy chłopaków w prezencie bon na powiększa- go wyglądu. Nie ulegajmy mediom.
nie biustu czy inny zabieg mocno ingerujący w urodę.
Można więc uznać, że to norma naszych czasów i że || Estetoreksja?
nadążamy za światem. Czy to jednak dobry kierunek? Weźmy na przykład problem anoreksji i bulimii, zna-
Sądząc po internetowych komentarzach na temat ny od lat. Te dwa rodzaje poważnych zaburzeń można
bulwersujących zmian w urodzie hollywoodzkich wręcz uznać za współczesną formę ascezy. Chorobli-
gwiazd, które jakiś czas temu zachwycały naturalną wie wychudzone młode dziewczyny nie tylko narażają
urodą i wdziękiem, a dziś prezentują się jak „ofiary” wy- własne zdrowie, ale i wyglądają brzydko. Mechanizm
pełniaczy i skalpela, nie jestem odosobniona w swoich specyficznego uzależnienia od nadmiernej dbałości
Anna Pikura
spostrzeżeniach. Medycyna estetyczna – niewątpliwe o urodę prowadzi do utraty kontaktu z rzeczywistością. Twórczyni marki
dobrodziejstwo nauki – bywa dziś coraz częściej nad- Chorobliwe odchudzanie się nie jest zresztą jedynym luksusowych biokosme-
tyków ANNA PIKURA,
używana przez samych pacjentów. jego przykładem. Od lat spotyka się osoby uzależnione właścicielka Klinik ANNA
od sesji w solarium cierpiące na tanoreksję. PIKURA. Wdrożyła
|| To ładne, co się komu podoba koncepcję Nowej Kultury
Nadmierne albo wręcz zbędne korzystanie z zabie-
Urody, której przyświeca
W książce Przetrwają najpiękniejsi Nancy Etcoff z Harvard gów medycyny estetycznej, które opisaliśmy na począt- zasada konkretnych
Medical School zwraca uwagę na wielką rolę urody ku, to najnowszy przejaw uzależnień spod znaku urody. rezultatów, uzyskiwanych
dzięki cennym naturalnym
we wszystkich cywilizacjach. Powiedzenie „jak cię wi- „Jestem zdumiona – wypowiada się doktor, ce- składnikom i metodom.
dzą, tak cię piszą” jest chyba tak stare jak świat – choć niona specjalistka medycyny estetycznej. Pacjentki Z wykształcenia socjolog.

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 141
 art ykuł
A Medycyna Estet yczna

przychodzące na zabiegi znakomicie orientują się „Potrafię uzależniać się od wszystkiego – śmieje się
w sprawie preparatów, stężeń, dawek, znają to wszystko Olga, dziennikarka – Mam na koncie uzależnienia
na pamięć, wręcz dają do zrozumienia, że same wiedzą od gier komputerowych, od tasiemcowych seriali, od
lepiej, co powinniśmy im zaaplikować. Z jednej strony kupowania perfum. Wszystkie te moje uzależnienia
można powiedzieć, że to dobrze, że podchodzą do spra- zaczynały się niewinnie, jako krótka odskocznia od co-
wy świadomie, jednak z drugiej strony jest w tym coś dziennej harówki, w końcu jednak potrafiły mi zabierać
anormalnego. Zabieg medycyny estetycznej to przecież wiele godzin dziennie i mocno uszczuplać portfel. Za-
ingerencja medyczna w organizm, jednak zdarzają się uważyłam też, że reaguję na nie niczym alkoholik – gdy
pacjentki, które traktują temat podobnie jak zmianę zbliżała się godzina serialu albo chwila wydania pienię-
koloru lakieru do paznokci. Coraz częściej spotykam dzy na kolejny zbędny flakonik, przypływ ekscytacji
się z przypadkami żądania wykonania niepotrzebnej był niesamowity. Drżały mi ręce, serce waliło jak młot.
procedury u kobiet o bardzo dobrze zrobionych ustach, W końcu dotarło do mnie: szkoda na to życia”.

Dwie
jakże różne
ikony stylu
XX wieku

1926-1962 1929-1993

być może nawet aż za dobrze, domagających się ich dal- Coraz więcej osób uzależnionych jest od komputera
szego poprawiania, czyli mówiąc wprost, powiększania. i internetu. Uzależnienie od komputera znalazło się już
Jako lekarz przeżywam dylematy, medycyna ma prze- w międzynarodowym wykazie chorób ICD-10 jako za-
cież pomagać, a nie szkodzić”. burzenie psychiczne. Uzależnienie od zabiegów kosme-
tycznych i procedur medycyny estetycznej nie osiągnę-
|| Uroda jako jednostka chorobowa? ło jeszcze statusu jednostki chorobowej, co nie oznacza,
Pojęcie uzależnienia jest szerokie i nie wszystkie objęte że jest mniej niepokojące i mniej szkodliwe. Dzięki
nimi zjawiska zostały sklasyfikowane przez psychia- telewizyjnym show obcej i rodzimej produkcji „esteto-
trię jako zaburzenie. Jak wyjaśnia słynny psycholog reksja”, czyli z grecka „apetyt na ładny wygląd”, osiąga
Philip Zimbardo, określeniem tym obejmuje się również rozmiary niezdrowej epidemii, podobnie jak w czasach,
takie przypadki, gdy ktoś odczuwa przymus do angażo- gdy jako kanon urody obowiązywała bladość, a kobiety
wania się w zachowania ryzykowne, wymykające się prześcigając się w coraz bielszych odcieniach bieli, sma-
spod kontroli. rowały sobie twarze bielidłami z ołowiem. I podobnie
Niezdrowym nawykiem może stać się każde teore- jak w przypadku anorektyczek i bulimiczek, „zabiego-
tycznie pożyteczne zajęcie. Wiadomo – co za dużo, to holiczka” nie dostrzega tego, że wygląda karykaturalnie.
niezdrowo.

142 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 art ykuł
A Kosmetologia Estet yczna

|| Powrót do normalności
Jerzy Mellibruda, autorytet w dziedzinie uzależnień, na- Tak naprawdę przyczyna nie ma znaczenia – istotne
zwał uzależnienia główną chorobą cywilizacyjną końca jest, że przyzwyczajenie to druga natura, o czym wie-
XX wieku. Psychologowie obserwują dziś rosnącą liczbę dzieli już starożytni Rzymianie. Obok przyzwyczajeń
uzależnień behawioralnych, czyli nie od substancji, lecz dobrych równie łatwo jest nabrać nawyków złych.
od wykonywania określonych czynności. Jak się okazuje, Lecz zły nałóg – nasza druga natura – nie jest czymś
związki chemiczne powstające w mózgu pod wpływem wrodzonym. Został nabyty – i może zostać porzucony.
uczucia satysfakcji z wykonania pewnej czynności – jak „Dziś gry komputerowe, seriale, zakupy nie robią na
na przykład udziału w grze w przypadku hazardzisty mnie wrażenia – mówi Olga. – Oczywiście wiem, że jak
czy dokonaniu kolejnego zakupu w przypadku zakupo- każdy człowiek muszę zachować pewną dyscyplinę,
holika – są podobne do tych, które tworzą się po zażyciu jednak zawsze jest to kwestia mojej decyzji. Gdy staję
narkotyku czy innych substancji uzależniających. przed pokusą, mogę przecież dokonać wyboru – ulec
Najnowszy podręcznik diagnostyczny Amerykań- jej czy nie? Postanawiam nie ulec – oto cała tajemnica”.
skiego Towarzystwa Psychiatrycznego (American Olga stosuje nieco podobną zasadę, jak „why, how
Psychiatric Association) nie zawiera już terminu „uza- and when” znanego blogera finansowego Michała Sza-
leżnienie”, psycholodzy wolą dziś mówić o „zaburzeniu frańskiego, tyle że od strony negatywnej, jako bodziec
w korzystaniu z pewnych substancji”. Analogicznie zniechęcający do bezsensownych zajęć. „Zadaję sobie
spotykamy się coraz częściej z „zaburzeniami w korzy- pytanie: po co mam to zrobić, czemu to ma służyć? Za-
staniu z pewnych czynności”. zwyczaj oczywiście zajęcie uprawiane nałogowo nie
Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego nie umiemy powie- służy niczemu, choć nałogowcy potrafią znaleźć na nie
dzieć: dość, choć zachęcają nas do tego zarówno reakcje miliony uzasadnień. Grałam w gry komputerowe, bo
otoczenia, jak i zdrowy rozsądek? Teorii na ten temat mówiłam sobie, że mam prawo do odrobiny wytchnie-
jest wiele: od traumatycznych przeżyć bądź skłonności nia. Kupowałam perfumy, bo mówiłam sobie: temat
genetycznych po hedonizm, chęć zaznania przyjemno- mnie interesuje, może kiedyś wypuszczę własną mar-
ści tu i teraz, bez liczenia się z konsekwencjami, brak kę? Oczywiście sama w głębi serca nie kupowałam tych
pracy nad sobą i brak samokontroli. swoich tłumaczeń” – zauważa Olga.
Czy piękna kobieta, która nadużywa zabiegów, znaj-
dzie w sobie siłę, by zerwać z tym nałogiem?

Colour Control Cream

Sekret działania kremu tkwi Krem CC
w połączeniu pielęgnacji dostępny jest w trzech odcieniach:
z perfekcją długotrwałego
rezultatu lekkiego makijażu. ALABASTER
Skóra promienieje!
Jest wyraźnie ujednolicona, NATURAL
wolna od niedoskonałości.

TANNED
Krem CC zawiera substancje
odżywcze, nawilżające, kojące
i ochronne (mineralny filtr SPF 20)
oraz pigmenty niwelujące
niedoskonałości cery.

Kompleksowa Korekcja Koloru 143

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna

www.charminerose.eu
 prezentacja
P Kosmetologia Estet yczna

NOWA GENERACJA
MASEK ALGOWYCH
Filmalgine®
J anssen Cosmetics przestawia nową generację masek algowych. Glycalginate Masks zostały zastąpio-
ne przez innowacyjną formułę Filmalgine®, opartą na alginacie z brązowych alg, olejkach oraz pepty-
dach i izoflawonach soi. Dzięki takiemu połączeniu uzyskujemy dodatkowy efekt anti-aging. Izoflawony
stymulują proliferację keratynocytów oraz hamują enzymatyczny rozkład kolagenu. Maski są dostępne
w saszetkach o gramaturze 30 g. Nowa generacja masek peel-off obejmuje cztery rodzaje alg.

|| Filmalgine® Ocean || Filmalgine® || Filmalgine®

Mineral Hydrating Aloe De-Stress Goji Anti-Oxidant
Maska algowa Ocean Mineral Hy- Aloe De-Stress to łagodząca i nawil- Maska algowa Goji Anti-Oxidant po-
drating łączy w sobie moc morskich żająca maska algowa z aloesem. prawia naturalne funkcje ochronne
minerałów intensywnie nawilżają- Ma innowacyjną bazę FILMAL- skóry, dzięki ekstraktowi z jagód goji
cych i rewitalizujących skórę. GINE® (alginat, peptydy soi, izofla- oraz witaminie E.
Innowacyjna baza FILMALGI- wony soi), zapewniającą dodatkowy Ma innowacyjną bazę FILMAL-
NE® (alginat, peptydy soi i izoflawo- efekt anti-aging. GINE® (alginat, peptydy soi, izofla-
ny soi) zapewnia dodatkowy efekt Ekstrakt z algi Spirulina platensis wony soi), zapewniającą dodatkowy
anti-aging. Naturalnie czyste mor- uzupełnia kojący efekt aloe vera. efekt anti-aging.
skie błoto dostarcza skórze ważnych Alga zawiera niezbędne aminokwa- Maska zawiera ekstrakt z jagód goji,
minerałów i pierwiastków ślado- sy, witaminy, minerały i pierwiast- które w Chinach nazywane są „owo-
Janssen Cosmetics Polska wych, które odgrywają ważną rolę ki śladowe, wzmacniające funkcje cami długowieczności”, ponieważ
ul. Krośnieńska 17/2L
w procesach enzymatycznych skóry, obronne i ochronne skóry. Reak- wspierają naturalne funkcje obronne
35-505 Rzeszów
poprzez zwiększenie aktywności tywność skóry wrażliwej zostaje i ochronne skóry oraz zapewniają
T: +48 17 740 15 10
M: biuro@janssen- komórek i wzmocnienie naturalnej w imponujący sposób zredukowana. działanie energetyzujące. Po aplika-
cosmetics.com odporności. Olejek z kopru morskie- cji maski skóra odzyskuje świeżość,
W: janssen-cosmetics.pl
go (Crithmum maritimum) przyjemnie || Filmalgine® blask i wygładzoną strukturę.
F: facebook.com/
JanssenCosmeticsPolska rozluźnia i relaksuje tkanki. Olive Balancing
Maska algowa Olive Balancing nor-
malizuje skórę mieszaną za pomocą
oliwy z oliwek i krzemionki. Ma
innowacyjną bazę FILMALGINE®
(alginat, peptydy soi, izoflawony
soi), zapewniającą dodatkowy efekt
anti-aging. Maska usuwa nadmiar
tłuszczu, jednocześnie głęboko od-
żywiając suche partie skóry. Już po
pierwszej aplikacji widoczny jest
spektakularny efekt jej działania:
zwężone pory, rozjaśniona skóra,
wygładzona powierzchnia skóry.

144 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 art ykuł
A Kosmetologia Estet yczna

O dkąd istotnym elementem życia

dla konsumentów stał się młody,
atrakcyjny wygląd i dobre samopoczucie, Sirtuiny
trwają poszukiwania eliksiru młodości.
Naukowcy włożyli wiele sił i nakładów enzymy długowieczności?
na coraz bardziej szczegółowe badanie
przyczyn procesów starzenia się, mecha-
nizmów oraz związków, które miałyby
korzystny wpływ na ich spowolnienie.
Dzięki wieloletnim badaniom lekarze
i kosmetolodzy dysponują dziś licznymi
metodami „odmładzającymi”.

Jak wskazują najnowsze badania, starzenie

nie jest tylko wynikiem zmian zależnych

Źródło: 3dscience.com
od czynników genetycznych i środowisko-
wych, ale również modyfikacji epigenetycz-
nych. Z uwagi na fakt, że naukowcy prowa-
dzą badania nad możliwością odwrócenia
działania zegara biologicznego przez tzw.
reprogramowanie epigenetyczne komórek oraz udział homologów tych enzymów (SIRT 1-7). Jedna z klasyfikacji
w tych procesach, m.in.: enzymów sirtuin, istotne stało ich podziału opiera się na miejscu występowania po-
się zrozumienie, jak białka SIRT (sirtuiny) mogą wpły- szczególnych z nich. Wyróżnia się sirtuiny występujące
wać na procesy starzenia, odmładzania oraz regeneracji. głównie w jądrze komórkowym (SIRT1, 6 i 7), w mitochon-
Poszukiwane są substancje, które w znaczący sposób drium (SIRT3, 4 i 5) oraz w cytoplaźmie – SIRT2. Sirtuiny
mogłyby regulować działanie sirtuin, dając wymierne charakteryzują się podwójną aktywnością metaboliczną:
i oczekiwane korzyści (hamujące lub pobudzające). Licz- deacetylacją (czyli odszczepianiem reszty kwasu octowe-
ne badania zaowocowały opracowaniem związków, go od białkowych substratów) oraz ADP-rybozylacją, obie
które mogłyby regulować działanie „enzymów długo- sprzężone z hydrolizą NAD+. Dzięki temu mogą odpowia-
wieczności”. Na rynku pojawiły się produkty nowej ge- dać za regulację wielu procesów biologicznych. Ogólną
neracji zawierające tzw. modulatory sirtuin. charakterystykę sirtuin wraz z ich substratami i biolo-
giczną funkcją przedstawiono w tabeli 1.
|| SIRTUINY – CHARAKTERYSTYKA Tabela 1 Ogólna charakterystyka sirtuin

Już w starożytności poszukiwano eliksiru młodości. Jed- Sirtuiny Lokalizacja Aktywność Substrat Biologiczna funkcja
no z największych odkryć naukowców jako geny długo- SIRT1 Jądro komórkowe Deacetylacja PGC-1α, FOXOs, Udział w procesach metabolicznych,
p53, NF-κB zapalnych
wieczności wskazuje te o symbolach: p66shc, ink4a, daf-
SIRT2 Cytoplazma Deacetylacja α-tubulina Kontrola cyklu komórkowego
2, sir-2. Ten ostatni koduje powstawanie sirtuin – białek
SIRT3 Mitochondrium Deacetylacja AceCS Udział w procesach metabolicznych
nazywanych eliksirem nieśmiertelności. Rzeczywiście
SIRT4 Mitochondrium ADP-rybozylacja Dehydrogenaza Kontrola sekrecji isnuliny
wykazano, że poziom sirtuin reguluje długość życia wielu glutaminianowa
organizmów, od drożdży, poprzez muszki, aż po naczelne. SIRT5 Mitochondrium Deacetylacja Cytochrom c Kontrola procesów metabolicznych (?)
Sirtuiny (białka SIRT, białka Sir2 – nazywane tak z uwagi SIRT6 Jądro komórkowe ADP-rybozylacja Polimeraza DNA Naprawa DNA
na to, że są produktami genów Sir2) należą do grupy enzy- SIRT7 Jądro komórkowe Nieokreślona Polimeraza RNA I Transkrypcja rDNA
mów – deacetylaz histonowych – HDAC (histone deacetyla- PGC-1α – koaktywator-1α receptora gamma aktywującego proliferację peroksysomów, FOXOs – czynnik transkryp-
se). Niektóre enzymy wymagają obecności pewnych kofak- cyjny O z rodziny forkhead, NF-κB – jądrowy czynnik transkrypcyjny B, AceCS – syntetaza acetyloCoA

torów do pełnienia swojej funkcji katalitycznej. Wyróżnia Działanie regulatorowe sirtuin na różne procesy me-
się trzy klasy HDAC, z których dwie pierwsze wykorzystu- taboliczne jest możliwe dzięki dużej specyficzności sub-
ją jako kofaktor cynk, natomiast trzecia klasa, którą stano- stratowej i oddziaływaniu na liczne substraty w ogóle.
wią sirtuiny, to enzymy, których aktywność jest zależna od Najlepiej poznaną sirtuiną jest SIRT1. Dotychczasowe
dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego (NAD+). badania wskazują na jej zdolność do modulowania ak-
Sirtuiny to ewolucyjnie konserwowane enzymy, któ- tywności m.in. takich białek, jak p53 czy czynnik trans-
rych występowanie stwierdzono u wszystkich zbada- krypcyjny O z rodziny forkhead (FOXO). Deacetylacja
Anna Pop
nych organizmów eukariotycznych i wielu prokariotycz- białka p53 przez SIRT1 powoduje jego inhibicję, co in- mgr biotechnologii
nych. W organizmach ssaków zidentyfikowano siedem geruje w proces apoptozy, czyli programowanej śmierci medycznej

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 145

Fot. 1 Crystallographic struc-
ture of yeast sir2 (rainbow
colored cartoon,
N-terminus = blue,C-ter-
minus = red) complexed
with ADP (space-filling model,
carbon = white, oxygen = red,
nitrogen = blue, phosphorus
= orange)
and ahistone H4 peptide (ma-
genta) containing an acylated
lysine residue (displayed as
spheres).
Źródło: http://en.wikipedia.
org/wiki/Sirtuin
146
art ykuł naukow y
N Kosmetologia Estet yczna
komórki, wydłużając jej przeżycie. specjalizacji związanych z pielęgnacją czy leczeniem,
Czynniki transkrypcyjne z rodzi- m.in. skóry, ponieważ białka te stanowią klucz do wielu
ny FOXOs uczestniczą w regulacji szlaków komórkowych związanych z chorobami skóry.
procesów komórkowych, jak różni- Sirtuiny odgrywają rolę w starzeniu skóry, zapaleniu
cowanie, metabolizm, proliferacja, skóry, łuszczycy i innych chorobach skóry z hiperpro-
promowanie ich przeżycia, nasila- liferacją, chorobach autoimmunologicznych, takich jak
nie procesów naprawczych DNA toczeń rumieniowaty układowy SLE (systemic lupus
i obrony antyoksydacyjnej. erythematosus), infekcjach grzybiczych skóry, dzie-
SIRT6 bierze udział w procesie dzicznych chorobach dermatologicznych czy raku skó-
naprawy uszkodzonych nici DNA ry. Poznanie ich mechanizmu działania, wywieranych
poprzez m.in. aktywację BER (base excision repair), czy- wpływów i oddziaływań z różnego typu modulatorami
li wycinanie wadliwych zasad tworzących nić DNA, – aktywatorami i inhibitorami, nieustanne poszerzanie
modyfikacje chromatyny prowadzące do łatwiejszego wiedzy na ten temat, niesie ogromne nadzieje na lecze-
wiązania się z czynnikami transkrypcyjnymi oraz po- nie wielu schorzeń (nie tylko skórnych), poprawy jako-
przez regulowanie procesów zmniejszających ilość wy- ści życia w parze z dobrym wyglądem i kondycją.
twarzania reaktywnych form tlenu ROS (reactive oxy-
gen species). Wpływ na regulację odpowiedzi komórek || MODYFIKACJE EPIGENETYCZNE
na stres oksydacyjny ma również cytoplazmatyczna Epigenetyka oznacza dziedziczne zmiany w organizacji
SIRT2, ponieważ deacetylując czynnik FOXO3, wpły- chromatyny i ekspresji genów, które nie są zakodowane
wa na ekspresję docelowych genów kodujących takie w sekwencji genów. Wszystkie komórki organizmu mają
białka, jak: p27, MnSOD, Bim. Białko p27 bierze udział ten sam zestaw informacji genetycznej w postaci DNA.
w kontrolowaniu prawidłowej proliferacji komórki Jednak ekpresjonowane (aktywne) geny w każdej z nich
i w apoptozie. MnSOD jest zaangażowany w walkę w danym momencie mogą być różne, w zależności od za-
z wolnymi rodnikami i reaktywnymi formami tlenu potrzebowania, tkanki. Jest to możliwe m.in. dzięki mody-
w trakcie procesów patologicznych, a Bim to białko fikacjom epigenetycznym, takim jak metylacja i acetylacja.
proapoptotyczne, biorące udział w indukcji tego proce- Zmiany w ekspresji genów są wywoływane przez szeroko
su szczególnie w przypadku w odpowiedzi na stres ko- rozumiane sygnały z otoczenia, w tym przez bioaktywne
mórkowy (np. hipoksja, infekcje, wzrost stężenia białek składniki diety czy aplikowane na skórę produkty.
onkogennych, niewystarczający poziom cytokin). O stopniu aktywności transkrypcyjnej genu decy-
SIRT3 odpowiada za deacetylację histonów, białek duje poziom metylacji DNA oraz modyfikacje białek
strukturalnych, jak: tubulina czy białek z rodziny histonowych wchodzących w skład chromatyny. Me-
FOXOs. Reguluje też aktywność innego enzymu – syn- tylacji podlega około 75% reszt cytozyny występującej
tetazy acetyloCoA, uczestniczącego w syntezie acetylo- w dinukleotydowych sekwencjach CpG. Tkankowo
CoA. Związek ten jest wykorzystywany w wielu szla- specyficzna metylacja następuje już podczas embrioge-
kach metabolicznych, np.: wytwarzania energii w cyklu nezy na etapie blastocysty, dlatego w tym okresie dieta
kwasów trikarboksylowych, syntezie cholesterolu czy matki bogata w kwas foliowy jako źródło donoru gru-
biosyntezie kwasów tłuszczowych, z których zbudo- py metylowej i warunki środowiskowe mają znaczny
wane są między innymi błony komórkowe. Głównym wpływ na profil metylacji DNA u dziecka. Zaburzenia
substratem dla SIRT4 jest dehydrogenaza glutaminia- tego procesu mogą prowadzić do utrwalenia nieprawi-
nowa, biorąca udział w utrzymaniu homeostazy gluko- dłowego profilu metylacji DNA. Nieprawidłowości takie
zy, między innymi poprzez stymulację sekrecji insuliny. polegają na hipermetylacji lub hipometylacji sekwencji
SIRT5 jest jeszcze stosunkowo słabo poznana i wydaje CpG. Hipermetylacja prowadzi do represji transkrypcji,
się, że bierze udział w procesie oddychania komórko- natomiast hipometylacja wywołuje aktywację trans-
wego i tzw. wewnętrznym szlaku apoptozy. krypcji tych genów, które powinny pozostać wyciszone.
Zasadniczo wykazano, że sirtuiny mają swój udział Profil metylacji DNA zmienia się pod wpływem diety,
w: regulacji transkrypcji, naprawy DNA, utrzymywania polimorfizmów pojedynczego nukleotydu w określo-
stabilności chromosomów, modyfikacji potranslacyjnej nych genach oraz ekspozycji na czynniki środowisko-
białek, mechanizmów kompensacyjnych uruchamia- we. Niedobory np.: kwasu foliowego, metioniny lub
nych w odpowiedzi na niekorzystne warunki, apopto- selenu mogą powodować hipometylację DNA, co z ko-
zy, karcenogenezy, regulacji procesów metabolicznych, lei może prowadzić do niewłaściwej ekspresji genów
wyciszania genów czy opóźniania starzenia komórek, oraz niestabilności genetycznej. Nieprawidłowy profil
wydłużania cyklu replikacyjnego (życia komórek i or- modyfikacji DNA oraz histonów może być przyczyną
ganizmów) i wielu innych. Mają one znaczenie m.in. dla wielu chorób, począwszy od chorób nowotworowych,
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
 art ykuł naukow y
N Kosmetologia Estet yczna

przez metaboliczne, a kończąc na chorobach neurode- domen histonów). Wpływa to na

generacyjnych. Dowiedziono, że podobne zmiany jak zwiększenie stopnia pofałdowa-
w komórkach starych obserwowane są także w komór- nia tych białek, które przyjmują
kach nowotworowych, gdzie spadek metylacji DNA bardziej zwartą strukturę. Na-
powoduje niestabilność materiału genetycznego, wzro- stępstwem tego staje się bardziej
stu liczby mutacji, co może inicjować karcenogenezę. zbita struktura chromatyny, re-
Zainteresowanie epigenetyczną regulacją transkrypcji gionalnie niedostępna dla aparatu
wynika nie tylko z przyczyn poznawczych, ale także transkrypcyjnego, przez co mogą
z poszukiwania nowych rodzajów terapii. Tym bardziej wpływać na hamowanie ekspre-
że inaktywacja niektórych genów w wyniku zmian sji różnych genów.
epigenetycznych jest procesem odwracalnym. Wspomniane reprogramowa- Rys. 1 Działanie sirtuin prowadzące do zmiany struktury
chromatyny
Jedynie niektóre geny ulegają stałej ekspresji. Są to tzw. nie epigenetyczne jest definio-
Źródło: biotechnologia.pl
housekeeping genes, warunkujące podstawowe funkcje wane jako proces modyfikacji
życiowe. Transkrypcja pozostałych genów jest regulowa- aktywności genów, pozwalający na cofnięcie komórek do
na m.in. na drodze acetylacji i deacetylacji białek histono- wcześniejszego etapu rozwoju. Polega na modyfikacji tzw.
wych oraz metylacji DNA. Oba mechanizmy wpływają epigenomu – zestawu cząsteczek związków chemicznych
na strukturę chromatyny (rys. 1). Zmetylowane cytozyny (np. grup metylowych) „przyczepionych” do nici DNA
(jedna z zasad azotowych budujących DNA) są rozpozna- i zmieniających aktywność poszczególnych genów. Repro-
wane przez grupę białek (MBDs) wiążących odpowiednie gramowanie („wyczyszczenie” tych zmian nakumulowa-
deacetylazy. Następująca w tym miejscu deacetylacja nych w genomie w miarę rozwoju organizmu, a także pod
histonów powoduje utworzenie się zbitej, nieaktywnej wpływem czynników środowiskowych, np. toksyn) spra-
struktury chromatyny. Zmetylowanie nukleotydu unie- wia, że jądro znów zaczyna działać jak na wcześniejszym
możliwia także przyłączenie się do niego czynników etapie rozwoju, np. pluripotencjalnej komórki macierzystej.
transkrypcyjnych. Taka modyfikacja zmniejsza również Reprogramowanie jest zatem związane z takim regulowa-
ekspresję genów wirusowych i innych szkodliwych ele- niem substancji biorących udział w modyfikacjach epige-
mentów włączonych do genomu gospodarza. netycznych, by możliwe stało się wpływanie w ukierunko-
Białka histonowe leżą u podstaw wielu procesów dzie- wany i kontrolowany sposób na różne procesy biologiczne.
dziczenia epigenetycznego. Mogą one ulegać modyfika- W przypadku elementu eliksiru długowieczności, za jaki
cjom posttranslacyjnym, polegającym na przyłączeniu uważane są sirtuiny, taki scenariusz samoodmładzania się
różnych dodatkowych cząsteczek lub grup funkcyjnych komórek już wydaje się możliwy. Przynajmniej częściowo
(takich jak grupa metylowa, acetylowa, fosforanowa, biał- i lokalnie, zgodnie z dzisiejszą wiedzą na ten temat.
ko ubikwityna) do aminokwasów: lizyny i argininy. Mody-
fikacje takie mogą być sygnałem dla białek przebudowują- || MODULOWANIE AKTYWNOŚCI SIRTUIN
cych chromatynę. Chromatyna może być kondensowana Z licznych badań naukowych wynika, że poza wieloma
(heterochromatynizacja) w miejscu, gdzie występuje taka procesami zależnymi od sirtuin, warunkującymi home-
modyfikacja, co zatrzymuje ekspresję genów. Przykładem ostazę i prawidłowe funkcjonowanie organizmu, stano-
może być metylacja histonu H3 na dziewiątym amino- wią one element stabilnego ewolucyjnie mechanizmu
kwasie (lizyna), która u wielu organizmów powoduje genetycznej kontroli starzenia, uruchamianego i promu-
zmniejszenie ekspresji genów. Znane są modyfikacje histo- jącego przeżycie organizmów w niekorzystnych warun-
nów prowadzące do rozluźnienia struktury chromatyny kach środowiska. Sirtuiny są aktywne, dopóki komórki
i zwiększenia poziomu ekspresji genów. Warto zauważyć, skóry są młode. Wtedy proces podziałów komórkowych
że wpływ modyfikacji posttranslacyjnych histonów na odbywa się prawidłowo, a tworzenie nowych i zamiera-
stopień kondensacji chromatyny i ekspresję genów nie nie starszych komórek pozostaje w równowadze.
zależy tylko od rodzaju modyfikacji (metylacja, acetylacja, Z biegiem lat pojawia się chronostarzenie pod wpły-
fosforylacja itp.), ale także od miejsca wystąpienia takiej wem czynników zewnętrznych i wewnętrznych, podzia-
modyfikacji na białku histonowym. Metylacja lizyny 9 hi- ły komórkowe zaczynają zwalniać. Cera zaczyna wyglą-
stonu H3 może wywoływać zupełnie inny efekt niż mety- dać na zmęczoną, traci jędrność, pojawiają się zmarszczki.
lacja lizyny 4. Jedna cząsteczka histonu może być modyfi- Mobilizowanie sirtuin do aktywności opóźnia niekorzyst-
kowana w wielu miejscach. Istotne znaczenie epigenetyki ne zmiany w strukturach włókien kolagenu i elastyny,
w starzeniu się organizmów oraz w procesie starzenia zapewnia silne działanie ochronne wobec wolnych rod-
komórkowego potwierdzają również badania dotyczące ników. A nic tak nie utrzymuje gładkiej skóry, jak dobrze
białek z rodziny sirtuin. SIRT deacetylują m.in. histony, uporządkowana warstwa kolagenowo-elastynowa skóry
głównie H3 i H4 (reszty lizyny w obrębie N-terminalnych właściwej, dobre nawilżenie i zdolność skóry do walki

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 147
 art ykuł naukow y
N Kosmetologia Estet yczna

z wolnymi rodnikami. Pobudzone sirtuiny działają na fi- wewnątrz. Wielu naukowców, bazując na syntetycznych
broblasty odpowiedzialne za wytwarzanie białek budul- pochodnych resweratrolu, działających silniej niż pierwo-
cowych kolagenu i elastyny w skórze właściwej, jak i ke- wzór, np.: SRT1720, SRT1460, SRT2183, uzyskało bardzo
ratynocytów tworzących naskórek. Dzięki temu działanie obiecujące rezultaty dla leków na otyłość oraz prowadzącą
przeciwstarzeniowe i przeciwzmarszczkowe dotyczy nie do cukrzycy opornością na insulinę. Inni, badając ten sam
tylko powierzchniowej, ale i głębszej warstwy skóry. Za- lek pod kątem długowieczności, otrzymali wyniki wydłu-
daniem preparatów z modulatorami sirtuin jest przypomi- żenia średniej długości życia gryzoni o 8,8%!!!
nanie dojrzałemu naskórkowi, jak powinien działać.
W kosmetologii najbardziej znanym i najczęściej stosowanym
||Jak zatem zmusić organizm czy poszczególne typy aktywatorem sirtuin jest sam resweratrol – polifenol pochodze-
komórek do produkcji sirtuin? nia roślinnego (3,5,4’-trihydroksystilben), który rośliny wytwa-
Gen sir-2 jest m.in. pobudzany przez enzymy, któ- rzają w obronie przed infekcjami. Zwiększa aktywność ludzkiej
re zwykle zajmują się przetwarzaniem glukozy. Gdy sirtuiny SIRT1 in vitro około 13-krotnie. Występuje w dwóch po-
w organizmie jest jej za mało, w wyniku np. niskoka- staciach chemicznych: cis i trans. Tylko forma trans jest aktyw-
lorycznej diety, enzymy te „z nudy” przenoszą swoją na biologicznie. Jednak może przejść w nieaktywną biologicznie
aktywność na stymulowanie genu długowieczności. To formę cis pod wpływem promieniowania UV. Resweratrol za-
właśnie dlatego niskokaloryczna dieta wydłuża życie. warty jest przedewszystkim w winogronach (głównie skórkach),
Liczne badania tej grupy białek wykazują, dlaczego ludzie czerwonym winie (produkty z odpowiednimi wyciągami są
oraz zwierzęta żyją dłużej i są zdrowsze, gdy dostarczają czasami określane jako „Wine Therapy”), orzeszkach ziemnych,
swoim organizmom mniej kalorii. Podczas tzw. restrykcji w skórce owoców, jak morwa czy czarna porzeczka.
kalorycznej (krótkotrwałej u ludzi i długotrwałej u zwierząt) Również monakolina K – fitostatyna pochodząca z czer-
zwiększa się ekspresja genów Sirt, których produktami są wonego ryżu poddanego fermentacji przez grzyby Mona-
białka – sirtuiny (SIRT). Ich aktywność wywołuje zmia- scuc purpureus, jest w stanie aktywować SIRT1. Co więcej,
ny w kondensacji chromatyny, a co za tym idzie – zmiany aktywuje ona ścieżkę SIRT1/AMPK/FOXO1, w wyniku
w ekspresji różnych genów. Uruchamiany jest inny me- czego zmniejsza poziom lipidów przez hamowanie syntazy
chanizm działania komórek nastawiony na przetrwanie kwasów tłuszczowych (FAS, ang. fatty acid synthase).
w trudnych warunkach. Priorytetem staje się naprawa Właściwości aktywowania sirtuin wykazano również
uszkodzeń, regeneracja, zmienia się intensywność meta- dla: ekstraktów z mirtu (Myrtus communis), kawioru, ryżu
bolizmu, funkcjonowanie układu hormonalnego i ekspresja siewnego (Oryza sativa), pimenty lekarskiej (Pimenta offici-
genów. Połączenie tych wszystkich zmian w konsekwencji nalis) oraz orsirtine – ekstraktu z ryżu bogatego w peptydy
wpływa na opóźnienie starzenia. Zatem pierwszym i pod- i dla biopeptydów otrzymywanych ze szczepu drożdży.
stawowym modulatorem enzymów długowieczności jest Zdolność sirtuin do regulacji gospodarki lipidowo-wę-
dieta – restrykcja kaloryczna CR (caloric restriction). glowodanowej i uruchamiania mechanizmów napraw-
Poza ograniczeniem podaży kalorii w diecie, potwier- czych, a także stymulowanie wzrostu i promowanie
dzono naukowo, że niektóre substancje mają zdolność do przeżycia komórek nadaje tym niewielkim enzymom
stymulacji wzrostu poziomu enzymów długowieczności szczególne znaczenie. Przeprowadzane do tej pory bada-
„peptydów głodu” oraz pozytywnie wpływają na ich ak- nia na pewno dostarczają ogromnej wiedzy na temat ak-
tywność manifestowaną zewnętrznie jako przedłuża- tywności sirtuin i mechanizmów je regulujących, jednak
nie życia komórek, poprawę ich działania, regenerację, zdaniem niektórych naukowców, nadal bez odpowiedzi
hamowanie apoptozy lub jej indukowanie w komórkach pozostaje wiele pytań, które wymagają intensyfikacji ba-
nowotworowych. Odnosi się to nie tylko do komórek dań nad właściwościami biologicznymi i możliwościami
skóry, ale całego organizmu (dlatego m.in. sirtuiny stały terapeutycznego zastosowania sirtuin.
się ostatnimi czasy obiecującym celem badań zarówno Niektórzy badacze uważają, że rola sirtuin została
w opóźnianiu procesu starzenia, jak i poprawy jakości przeceniona. Przykładowo, zespół naukowców wykazał,
życia ludzi starszych czy leczeniu różnych schorzeń, że resweratrol oraz STAC zwiększają produkcję sitruin
szczególnie ujawniających się w późniejszym wieku). tylko w obecności fluorescencyjnych markerów użytych
Takie substancje czy działania nazywane są często mo- w eksperymencie. Mimo że świat nauki zawsze bierze
dulatorami sirtuin (aktywatorami oraz inhibitorami). możliwość obalenia tezy w danej tematyce, wydaje się, że
Liczność badań i wniosków patentowych wskazuje na ilość  badań potwierdzających korzystny wpływ sirtuin
ważność tych białek w leczeniu różnych schorzeń. Często na procesy zachodzące w organizmie, liczność tych pro-
można odnieść wrażenie, że wpływ na proces odmładza- cesów oraz możliwość regulacji przez różne substancje
nia, spowolnienie starzenia to tylko wspaniały efekt ubocz- naturalne i syntetyczne, skutecznie broni przyjętych teo-
ny stosowania leków na różne schorzenia, działający od rii i wagi sirtuin jako elementu eliksiru młodości.

148 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 art ykuł naukow y
N Kosmetologia Estet yczna

|| PODSUMOWANIE i zachowanie młodego wyglądu. Takie próby z pewnością

Wykorzystując wiedzę na temat mechanizmu działa- mogą przyczynić się do ostatecznego wyjaśnienia tajemni-
nia sirtuin – modyfikacje epigenetyczne mogą stanowić cy długowieczności, gdzie sirtuiny wydają się niezaprze-
cel przyszłych i coraz bardziej zaawansowanych terapii czalnie istotnym elementem „eliksiru młodości”.
odmładzania, poprawy jakości życia i leczenia chorób.
Kluczem do wykorzystania sirtuin w odpowiedniej || BIbliografia
1. M. Dudkowska, K. Kucharewicz: Związki pochodzenia naturalnego mo-
strategii leczenia jest odpowiednia regulacja działania
dulujące starzenie się i śmierć komórek, Postępy Biochemii 60(2), 2014.
tych enzymów i ich poziomu w komórkach poprzez ich 2. M. Gertz, et al.: A Molecular Mechanism for Direct Sirtuin Activation by

modulatory (aktywatory i inhibitory). Resveratol, Journal Plos One, 21, 2012.

Dostępne obecnie produkty kosmetyczne nowej gene-
racji zawierające modulatory sirtuin z pewnością mają
pozytywny wpływ na jakość i wygląd skóry. Szczególnie
że obecne składniki aktywne mają zazwyczaj dodatkowe
właściwości antyoksydacyjne, nawilżające i odżywcze
oraz są bezpieczne. Niemniej jednak wciąż wydaje się ko-
nieczne jeszcze lepsze poznanie samych modyfikacji oraz
określenie profilu epigenetycznego komórek starych i mło-
dych, by możliwe stało się postulowane przez naukowców
reprogramowanie w kierunku samoodmładzania się
komórek. Zwłaszcza że pojawiają się pierwsze publikacje,
które dzięki nowocześniejszym metodom, coraz więk-
szej wiedzy i jej dostępności próbują weryfikować znane
i uznane za pewnik teorie dotyczące mechanizmów dzia-
łania, substancji aktywujących i hamujących działanie
wieloelementowego układu, mającego wpływ na zdrowie
3. M. Pieszka, M.P. Pietras: Nowe Kierunki w Badaniach Żywieniowych
– Nutrigenomika, Rocz. Nauk. Zoot., 2, 2010, 83-103.
4. A.K. Ławniczak: Ocena ekspresji sirtuin 1, 3 i 7 w mięśniu sercowym oraz
szkieletowym młodych i starych szczurów w warunkach ograniczonej
czasowo diety restrykcyjnej oraz cyklu głodzenie-karmienie, praca dok-
torska, Gdański Uniwersytet Medyczny, 2014.
5. laboratoria.net: Niezwykle ważne dla Twojego organizmu – sirtuiny, 2013.
6. M. Kucińska, M. Murias: Sirtuiny – droga do długowieczności czy ślepy
zaułek?, V Zjazd Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dzie-
cięcej, Międzyzdroje 2010.
7. https://data.epo.org/publication-server/rest/v1.0/publication-da-
tes/20121010/patents/EP1910384NWB1/document.html.
8. http://mojepanstwo.pl/dane/patenty/248736,tytul-wynalazku-poch
odne-imidazo-2-1-b-tiazolu-zwiazki-modulujace-sirtuin.
9. J.M. Villalba, F.J. Alcain: Sirtuin activators and inhibitors, Biofactors, 38(5), 2012.
10. M. Moreau, et al.: Enhancing cell longevity for cosmetic application:
a complementary approach, Journal of Drugs in Dermatology 6, 2007.
11. C. Burnet, et al.: Absence of effects of Sir2 overexpression on lifespan in C.
elegans and Drosophila, Nature, 477, 2010.
12. K. Siedlecka, W. Bogusławski: Sirtuiny – enzymy długowieczności?, Ge-
rontologia Polska, 3, 2005.
13. J. Wawrzykowski: Znaczenie i zastosowanie dysmutazy ponadtlenkowej,
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, 2004.

PURISSIMO PLUS+ oraz MESOPURE należą do linii produktów bazujących na kwasie

hialuronowym, który zwiększa nawilżenie i wypełnienie skóry oraz modulatorach
sirtuin min z ryżu Oryza Sativa, spowalniających procesy starzenia.
W tej serii dostępne są m.in.: serum, serum pod oczy, ampułki, płaty kolagenowe.

PURISSIMO PLUS +
Kwas Hialuronowy z aktywnymi
modulatorami Sirtuin

MESOPURE
Serum wypełniające zmarszczki
PRODUKT ROKU 2014

Wyłączny dystrybutor produktów w Polsce

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 149
www.art-of-beauty.eu
 artykuł
A zarządzanie
Dlaczego
Gisele Delorme?
Wywiad z Dorotą
właścicielką salonu kosmetycznego La Cosmetica w Opolu
pierwszym w Polsce Ambasadorem Marki Gisele Delorme
Redakcja: Pani Doroto, na rynku kosmetycznym jest wiele
marek, wystarczy otworzyć czasopisma specjalistycz-
ne, aby utonąć w gąszczu reklam i promocji firm, które
podkreślają swoją wyjątkowość. Dlaczego zdecydowała
się Pani właśnie na markę, która niedawno, bo w ze-
szłym roku, weszła na polski rynek beauty?
Dorota Sękowska: Polski rynek obfituje w różnorod-
ność ofert firm kosmetycznych. Już od jakiegoś cza-
su chciałam klientom zaproponować coś wyjątko-
wego oraz wyszukanego, co jednak wiązać się miało
z wysoką jakością. Dzisiejszy rynek polega na tym,
że wiele salonów oferuje takie same albo bardzo zbli-
żone usługi oraz produkty. Jednak zawsze chciałam
oferować coś innego niż wszyscy, coś, co kojarzyłoby
się tylko z moim salonem, w zasięgu mojej działal-
ności. Nie chciałam również, aby marka, z którą się
zwiążę, była dostępna dla każdego salonu.
Zostań Ambasadorem Marki Gisele Delorme.
Skontaktuj się z nami
M: +48 511 205 499
E: kontakt@giseledelormeparis.pl
150 2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
Sękowską
R: Czyli gdy zobaczyła Pani ofertę Gisele Delorme, od razu
Pani wiedziała, że to jest to?
DS: No właśnie nie do końca. Nasz salon odwiedza
wielu przedstawicieli, którzy prezentują swoje pro-
dukty jako wyjątkowe. Jednak w części przypad-
ków to jedynie słowa, w które my w branży beauty
możemy uwierzyć lub nie. Szczególnie w sytuacji,
gdy musimy od razu zainwestować, czyli zakupić
produkty za kilka tysięcy złotych. Gdy odwiedziła
mnie przedstawicielka Gisele Delorme i w ciekawy
sposób opowiedziała mi krótko o swoich produktach
i możliwościach ich zastosowania, poprosiłam o po-
zostawienie próbek i powiedziałam, jak zawsze, że
przemyślę do następnego spotkania. Jednak usłysza-
łam, że pani nie może pozostawić testerów, ponieważ
w przypadku produktu spersonalizowanego nie ma
to sensu. Zaproponowała mi jednak od razu zabieg,
przeprowadzany przez szkoleniowca Gisele Delorme
w moim salonie, po którym miałam się sama przeko-
nać o rzeczywistej jakości marki.
 artykuł
A zarządzanie
R: Tak więc sama na sobie przekonała się Pani, że Gisele
Delorme to marka, której Pani poszukiwała?
DS.: Nie tylko na sobie, ponieważ zostałam również
poproszona o zaproszenie klientki, która mogłaby
skorzystać z zabiegu anti-agingowego. Po prezenta-
cji byłam zachwycona – zabiegi pokazały prawdziwą
jakość marki, której przedstawicielka wstępnie za-
prezentowała nam zasady firmowego drenażu limfa-
tycznego Arom’ Activ. I on nas zainteresował.
R: Pani zdecydowała się zostać Ambasadorem Marki Gi-
sele Delorme już na początku współpracy z tą marką.
Dlaczego?
DS: Chyba głównie ze względu na atrakcyjność oferty
Ambasador Marki Gisele Delorme. Bezpłatne certyfi-
kowane szkolenia produktowe, regularne odwiedzi-
ny i wsparcie opiekuna salonu, wsparcie promocyjne
na lokalnym rynku – to argumenty, które przema-
wiają za wyjątkowością tej współpracy. Podkreślę
słowo „współpraca”, ponieważ relacja salon – Gisele
Delorme opiera się nie tylko na zakupie produktów,
lecz również na takiej relacji, która przynosi zadowo-
lenie klientom i korzyści dla mojego biznesu.
R: No właśnie, na koniec chciałbym zapytać jeszcze o stro-
nę biznesową współpracy.
DS: Salon kosmetyczny, oprócz tego, że powinien
świadczyć usługi kosmetyczne na najwyższym po-
ziomie, powinien też zarabiać. Dzisiejsze koszty
prowadzenia działalności kosmetycznej, koniecz-
ność ciągłego inwestowania oraz szkoleń powodują,
że musimy dobrze analizować przychody salonu.
Dystrybutor Gisele Delorme jest również na taką
prezentację przygotowany. Zostały mi przedstawio-
ne założenia przychodów wraz z kosztami zużycia
materiałów podczas zabiegów, co jest naprawdę bar-
dzo interesujące. Za współpracę i wywiązywanie się
z założeń umowy firma oferuje naprawdę atrakcyj-
ne bonusy. Co więcej, inwestujemy w tę współpracę
jedynie część pieniędzy, ponieważ przy regularnych
zamówieniach mamy możliwość nieangażowania
środków własnych. O szczegółach można jednak po-
rozmawiać z dystrybutorem Gisele Delorme – firmą
Macromedic. Zainteresowanych zapraszam również
do mojego salonu.
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 151
 prezentacja
P Kosmetologia Estet yczna

Sekret rozjaśniania
DR.BELTER
Z aburzenia koloru skóry są nieestetyczną przypadłością, nierzadko trudną do usunięcia
naturalnymi sposobami. Najczęściej występują w postaci plam – hiperpigmentacji w kolorze
ciemniejszym niż naturalny. Problem ten dotyka osób w różnym wieku, o różnym fototypie skóry.
Zazwyczaj są spowodowane zaburzeniami syntezy i rozmieszczenia w skórze naturalnego barwnika
ustroju, jakim jest melanina. Do najpopularniejszych przebarwień należą piegi (pojawiające się
u osób o bardzo jasnej karnacji), plamy soczewicowate (starcze), ostuda (melasma) oraz przebarwienia
pozapalne, występujące w miejscu wcześniejszych zmian trądzikowych bądź wysypki.

|| Dlaczego się pojawiają? ||Jak z nimi walczyć? które zapewnia niemal natychmia-
Przyczyn powstawania plam pig- Proces tworzenia się przebarwień stowy efekt rozjaśnienia.
mentacyjnych jest wiele, jednak do został dokładnie zbadany, dzięki Preparaty te grają pierwsze
najczęściej wymienianych należy czemu stworzono wiele prepara- skrzypce w specjalistycznej kuracji
nadmierna ekspozycja skóry na pro- tów depigmentacyjnych, zawierają- Lumination Secret Modelage, stwo-
mieniowanie UV, która powoduje cych nowoczesne kompleksy, które rzonej z myślą o skórze o nierów-
zwiększoną produkcję melaniny w ko- w skuteczny sposób eliminują pro- nym kolorycie i pigmentacji.
mórkach. Skutkuje to pojawieniem się blem. Laboratorium marki Dr.Belter Zabieg rozpoczyna się dokład-
płaskich, okrągłych przebarwień, opracowało specjalną linię, działa- nym oczyszczaniem na bazie płynu
zazwyczaj na odkrytych obszarach jącą rozjaśniająco i przywracającą do demakijażu oczu z linii Ocula
ciała: rękach, twarzy i dekolcie. Aby skórze równomierny koloryt. oraz pianki i toniku z linii Bel-Ener-
tego uniknąć i zapobiec zaciemnieniu Produkty wchodzące w skład serii gen. Następnie wykonywany jest
istniejących już zmian, niezwykle Lumination Secret – skoncentrowany peeling mikrokrystaliczny, który
ważna jest ochrona przeciwsłonecz- eliksir z filtrem SPF 15, krem na dzień doskonale wygładza nierówności
na poprzez stosowanie odpowiednich z filtrem SPF 30 oraz maska peel-off skóry i przygotowuje ją na przyję-
preparatów z wysokim filtrem. na bazie alg. Wszystkie zawierają cie składników aktywnych. Kolejny
Podobne plamy mogą także być działające wybielająco, niezwykle krok to nałożenie rozjaśniającego
skutkiem występowania zaburzeń skutecznie kompleksy. W składzie eliksiru i wykonanie stymulującego
endokrynologicznych – chorób eliksiru i kremu znajduje się MelaNo® masażu punktowego, polegającego
tarczycy czy niedoczynności nad- – kompozycja z krokosza barwierskie- na nacisku punktów energetycz-
nerczy. Pojawiają się także u kobiet go, alfa-bisabololu z drzewa candeia nych twarzy, co pozwala na od-
w ciąży, stosujących antykoncepcję i witaminy E, która hamuje pro- blokowanie i stymulowanie meta-
hormonalną lub w okresie meno- dukcję melaniny. W masce algowej bolizmu skóry. Następnie na bazie
pauzy. Bywają również reakcją na natomiast obecny jest Actiwhite™ pudru do masażu (który w połącze-
niektóre leki i zioła. – synergistyczne połączenie dilaury- niu z wodą zmienia się w żel) prze-
nianu sacharozy i ekstraktu z grochu, prowadzany jest klasyczny masaż
twarzy, po czym na skórę nakłada
się maskę algową peel-off. Po zdję-
ciu maski w całości, na zakończenie
zabiegu, aplikowany jest krem, któ-
DR.BELTER COSMETIC
rego rozjaśniające działanie dodat- Generalny Przedstawiciel
kowo wspierane jest witaminą C. w Polsce
ul. Panewnicka 40
Efektem kuracji jest widoczne
40-730 Katowice
rozjaśnienie skóry, eliminacja prze- T: +48 32 252 75 27
barwień oraz przywrócenie cerze E: biuro@belter.pl
W: belter.pl
zdrowego blasku i równego kolorytu. F: facebook.com/
belterpolska

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 153
 prezentacja
P dermatologia

Skuteczny sposób
na trądzik różowaty
W dobie współczesnej kosmetologii pojawia się coraz więcej preparatów i zabiegów dedykowanych do walki z trądzikiem
różowatym. Ich skuteczność stanowi jednak dość duże wyzwanie dla wielu kosmetologów. Marka GERnétic od lat nie ma
sobie równych wśród profesjonalnych marek kosmetycznych, zajmujących się nie tylko pielęgnacją twarzy, ale przede wszystkim
różnego rodzaju problemami skórnymi.

Oferta GERnétic jest bardzo szeroka, a preparaty są odpowied- MITO SPECIAL+. Koncentrat in- działanie innych preparatów, likwi-
nio dobrane do różnych problemów skórnych, począwszy od tensywnie odżywczy, który apli- duje blizny, rewitalizuje i odmładza.
tych najprostszych do najbardziej złożonych. Poza prepara- kujemy na twarz po dokładnym jej ARGINI. Kaolinowa maska ła-
tami gabinetowymi GERnétic ma całą gamę produktów deta- oczyszczeniu. Aktywuje syntezę godząca stany zapalne na skórze
licznych, które pozwalają na kontynuację zabiegów w warun- kolagenu, pobudza metabolizm ko- o działaniu wysuszającym i łagodzą-
kach domowych. Dzięki temu efekty mogą być utrzymywane mórkowy i poprawia dotlenienie cym. Doskonale nadaje się w przy-
przez bardzo długi czas. Tak kompleksowe podejście do proble- komórek. W efekcie działa na skórę padku trądziku różowatego oraz
mu gwarantuje sukces przeprowadzanej terapii. odżywczo, rewitalizująco, regene- skór wrażliwych i hipoalergicznych.
rująco i nawilżająco (nie nadaje się do VEGETAL. Roślinna maska sto-
|| ROZWIĄZANIE stosowania w przypadku występo- sowana wyłącznie w gabinetach
Trądzik różowaty może mieć różny przebieg i to od tego wania stanu zapalnego). kosmetycznych po wcześniejszym
będzie zależała terapia. Przedstawiamy linię kosmetyków VASCO. Niezwykle istotny krem zaaplikowaniu odpowiednich pre-
marki GERnétic do terapii trądziku różowatego. Nie ma w terapii trądziku różowatego, gdyż paratów kosmetycznych. Ma działa-
konieczności stosowania wszystkich produktów. Już dwa- silnie działa na naczynia krwionośne, nie regulujące i łagodzące, poprawia
-trzy odpowiednio dobrane kosmetyki gwarantują sukces wzmacniając je, poprawiając cyrku- krążenie krwi i likwiduje opuchliznę.
przeprowadzanej terapii. (Wymieniona kolejność jest zgodna lację krwi i widocznie zmniejszając MYO MYOSO. Preparat ten moż-
z kolejnością nakładania ich na twarz). występowanie rumienia na twarzy na zastosować w przypadku wystę-
(najlepiej stosować krem VACSO w po- powania trądziku różowatego u osób
GLYCO. Delikatne mleczko do de- łączeniu z regeneratorem SYNCHRO). dojrzałych. Intensywnie wygładza
makijażu twarzy, które doskonale SYNCHRO. Sztandarowy produkt powierzchnie skóry, działając napi-
oczyszcza skórę z makijażu i zanie- marki GERnétic, który jest niezwy- nająco na mięśnie twarzy (najlepiej
czyszczeń, pozostawiając przyjem- kle silnym regeneratorem i potęguje stosować w połączeniu z kremem
ne uczucie nawilżenia. działanie stosowanych preparatów. SYNCHRO, tylko w ciągu dnia).
FIBRO. Tonik regulujący pH Przyspiesza gojenie i regenerację skó- Wykończeniem etapów zabiegu
skóry o działaniu oczyszczającym, ry, odżywia, rewitalizuje, działa prze- jest dzienny krem o lekkiej konsy-
łagodzącym i przyspieszającym go- ciwzapalnie i zmiękczająco. stencji z filtrem SPF, który doskona-
jenie. Doskonale nadaje się w przy- IMMUNO. Kaolinowa maska do le będzie nadawał się również pod
padku cer wrażliwych, naczynio- twarzy, która w przypadku trą- makijaż. Produkt taki należy dobrać
wych, z trądzikiem różowatym. dziku różowatego powinna być w zależności od rodzaju i kondycji
DERMA. Antybakteryjne mydło punktowo aplikowana na zmiany skóry. W przypadku skóry suchej
do mycia twarzy, które polecane jest zapalne lub po wcześniejszym zmie- i niedotlenionej polecamy krem GER
w przypadku występowania zmian szaniu z SYNCHRO (w stosunku 1:1) OXY lub nawilżające kremy TROPO
zapalnych oraz zakażeń bakteryjnych. na całą twarz jako krem. Regeneruje lub TROPO PLUS. Przy cerze doj-
MARINE GUMMING CLEANSING. i stymuluje procesy immunologicz- rzałej odpowiedni będzie przeciw-
Peelingujący żel do mycia twarzy ne skóry, przyspieszając odbudowę zmarszczkowy krem SYMBIOSE.
mgr Karolina Mucuś z minerałami morskimi. Dokładnie naskórka i widocznie zmniejszając Jeśli chcesz zasięgnąć fachowej po-
specjalista ds. handlowych zmywa makijaż, głęboko oczyszcza występowanie zaczerwienienia. rady na temat swojego problemu, za-
TRI STAR Cosmetics pory skóry i delikatnie usuwa mar- CYTOBI. Najsilniejszy regenerator chęcamy do skorzystania z pomocy
Gdańsk twe komórki naskórka (nie nadaje się marki GERnétic, niezwykle bogaty ekspertów marki GERnétic oraz wi-
W: tristarcosmetics.pl
W: facebook.pl/
do stosowania w przypadku występo- w substancje odżywcze. Widocznie zyty w salonach współpracujących.
TRISTARCosmetics wania stanu zapalnego.). poprawia wygląd skóry, wygładza
ją i łagodzi stany zapalne. Potęguje

154 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A dermatologia

T rądzik różowaty (rosacea, acne rosa-

cea) jest przewlekłą chorobą zapal-
ną z okresami zaostrzeń i remisji, wy- Diagnostyka
i pielęgnacja skóry
stępującą przede wszystkim u kobiet
w 3. i 4. dekadzie życia. Jednak najcięż-
sza postać tej dermatozy, o charakterze

z trądzikiem
przerostowo-naciekowym (rhinophyma)
dotyczy głównie mężczyzn. Etiologia
i patogeneza trądziku różowatego nie
jest w pełni znana, co często utrudnia
właściwą diagnozę i sprawia, że lecze-
nie opiera się w wielu przypadkach
różowatym
głównie na empirii.

Ostatnie badania największą rolę przypisują zjawiskom Klasyfikacja przyjęta przez National Rosacea Society
immunologicznym i zaburzeniom naczynioruchowym, w 2002 r. wyróżnia 4 odmiany trądziku różowatego
tzw. zaburzenie homeostazy naczyniowej. Pierwsze oraz jeden wariant choroby:
wzmianki o tej dermatozie pojawiły się już w XIV wieku I. Odmiana rumieniowa z teleangiektazjami
w pracy dr. Guya de Chauliaca. Angielski lekarz dr Tho- Najczęściej występująca postać, przejściowy rumieniec
mas Batheman w roku 1812 napisał, że całkowite wyle- (tzw. flushing), pojawiający się gwałtownie, lub utrwa-
czenie z trądziku różowatego nie jest możliwe. Mimo że lony rumień z widocznymi rozszerzonymi naczyniami
od tego stwierdzenia minęło już ponad 200 lat, jest ono krwionośnymi.
wciąż aktualne. W roku 1891 profesor Henri G. Piffard, II. Odmiana grudkowo-krostkowa
w oparciu o charakterystyczne objawy kliniczne, po Na podłożu rumieniowym pojawiają się grudki zapalne
raz pierwszy odróżnił trądzik zwykły od różowatego, lub krosty. Zmiany te mogą przypominać trądzik zwykły.
traktując je jako odmienne postacie trądziku. Obecnie Czynnikiem różnicującym w tych przypadkach są za-
wiadomo, że trądzik różowaty i zwykły to niezależne skórniki, których nie ma w przypadku rosacea. Trądziki
jednostki chorobowe, a niektóre metody leczenia trą- zwykły i różowaty mogą jednak współistnieć, co utrud-
dziku zwykłego mogą zaostrzyć trądzik różowaty. nia rozpoznanie oraz postępowanie terapeutyczne.
III. Odmiana przerostowo-naciekowa
|| KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE Występuje prawie wyłącznie u mężczyzn, przewlekły
Komitet ekspertów, działający przy Stowarzyszeniu obrzęk skóry i tkanki podskórnej prowadzi do prze-
na rzecz Walki z Trądzikiem  Różowatym w USA (Na- rostu tkanki łącznej, powstania zmian guzowatych.
tional Rosacea Society), rozpoznanie trądziku różowa- Przerosłe zmiany są łatwo rozpoznawalne dzięki po-
tego opiera na pierwszorzędowych i drugorzędowych grubiałej i nierównej skórze nosa z nieregularną po-
kryteriach klinicznych. Pierwszorzędowe kryteria wierzchnią i guzowatościami (w USA nazywa się takie
występujące w środkowej części twarzy to: obecność zmiany „nosem W.C. Fielda”, w Anglii „whiskey nose”,
krótkotrwale utrzymującego się rumienia, tzw. flu- w Polsce najczęściej używa się zwrotu rhinophyma).
shing, rumienia trwałego, grudek, krost oraz telean- IV. Odmiana oczna
giektazji. Drugorzędowe kryteria diagnostyczne to: Występuje podrażnienie i przekrwienie spojówek, łza-
uczucie pieczenia lub palenia skóry (z towarzyszącym wienie, suchość, światłowstręt, teleangiektazje w obrę-
złuszczaniem lub stanem zapalnym), zmiany o charak- bie spojówek oraz zaczerwienienie powiek;
terze tarczkowym, wysuszenie skóry przypominające –– wariant ziarniniakowy: występuje rzadko, zmiany skór-
wykwity wypryskowe, które mogą współistnieć z łojo- ne pojawiają się w okolicy górnych i dolnych powiek.
tokowym zapaleniem skóry twarzy, zmiany obrzękowe,
mogące towarzyszyć trwałym lub przemijającym ru- || CZYNNIKI ZAOSTRZAJĄCE ROSACEA
mieniom, oraz wykwity guzkowe charakterystyczne Czynniki zaostrzające trądzik różowaty oraz induku-
Aleksandra Czarnota
dla postaci przerosłej trądziku różowatego. jące pojawienie się rumienia i teleangiektazji można
mgr kosmetolog,
Stadium prerosacea poprzedza wystąpienie zmian trą- podzielić na następujące kategorie: absolwentka Collegium
dziku różowatego, często jest nazywane „skórą wrażliwą • Czynniki środowiskowe: m.in. sauna, wilgoć, dra- Medicum UJ,
autorka dermokosme-
i naczyniową”. Tendencja do okresowego pojawiania się styczne zmiany temperatur, stres, menopauza, uwa- tycznych programów pielę-
tzw. flushingu, czyli napadowego zaczerwienienia skóry, runkowania genetyczne. Promieniowanie UV zwięk- gnacyjnych, szkoleniowiec
Janssen Cosmetics
może być podłożem do rozwoju trądziku różowatego. sza ekspresję naczyniowo-śródbłonkowego czynnika

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 155
 artykuł
A dermatologia

wzrostu VEGF (ascular endothelial growth factor) na terapii. Po przerwaniu leczenia u 25% pacjentów ob-
keratynocytach, a w rezultacie przyczynia się do po- serwuje się nawroty choroby w pierwszym miesiącu,
budzenia angiogenezy i nasilenia objawów choroby. a u 66% po upływie 6 miesięcy.
• Czynniki infekcyjne: m.in. roztocza – nużeniec ludzki
(Demodex folliculorum), bytujący w mieszkach włoso- || LECZENIE MIEJSCOWE
wych, oraz bakterie Helicobacter pylori, obecne na bło- Miejscowe leczenie trądziku różowatego zatwierdzone
nie śluzowej żołądka, drożdżaki Pityrosporum ovale przez FDA:
(Malassezia furfur). –– Antybiotyk: metronidazol 0,75%, 1% (żel i krem).
• Czynniki dietetyczne: m.in. pikantne i gorące potra- Uważany jest za złoty standard w leczeniu trądziku
wy, alkohol, mleczne produkty. różowatego. Chociaż dokładny mechanizm działania
• Substancje chemiczne: niacyna, nitrogliceryna, kor- leku w terapii trądziku różowatego nie jest w pełni
tykosteroidy, retinoidy oraz kofeina i tytoń. wyjaśniony, przyjmuje się, że działa on przeciwza-
• Kosmetyki: środki ściągające, perfumy, mydła, środki palnie, porównywalnie do tetracykliny podawanej
złuszczające. ogólnie. Metronidazol to lek zatwierdzony do lecze-
nia trądziku różowatego od 1988 roku.
|| POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE –– Kwas azelainowy (15% żel). Poza działaniem przeciw-
Trądzik różowaty jest chorobą przewlekłą, której etiopa- bakteryjnym, wykazuje aktywność keratolityczną
togeneza jest złożona i nie do końca wyjaśniona. Z tego i przeciwzaskórnikową. Dzięki hamowaniu mela-
powodu nie ma jeszcze rekomendowanej terapii, która nogenezy odgrywa również istotną rolę w redukcji
mogłaby spowodować pełne wyleczenie. Eksperci z Na- przebarwień pozapalnych.
tional Rosacea Society podkreślają znaczenie wcześnie –– 10% sulfacetamid sodu (działanie przeciwbakteryjne)
postawionej diagnozy i wczesne- i 5% siarka (działanie przeciwgrzybiczne i keratoli-
go rozpoczęcia leczenia. Jako te- tyczne), skierowane przeciwko Demodex folliculorum.
rapię pierwszego rzutu proponu-
je się metronidazol, sulfacetamid Miejscowe leczenie trądziku różowatego niezatwier-
sodu z siarką i kwas azelainowy. dzone przez FDA
Miejscowe leczenie trądziku –– Antybiotyki: klindamycyna, erytromycyna, nad-
różowatego można podzielić na tlenek benzoilu (w połączeniu z klindamycyną jest
leki zatwierdzone i niezatwier- szczególnie skuteczny w przypadku leczenia postaci
dzone przez Agencję Żywności przerostowo-naciekowej) oraz inne leki, np. inhibitory
i Leków FDA (Food and Drug kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus), retinoidy.
Administration). Ponieważ ro-
sacea jest przewlekłą chorobą, || DERMOKOSMETYCZNA PIELĘGNACJA
z częstymi okresami nawrotów, Najlepsze wyniki terapii u pacjentów z trądzikiem różo-
leczenie podtrzymujące jest watym można osiągnąć przez połączenie farmakoterapii
Fot. 1 Pierwszy typ trądziku różowatego (zaczerwienienie, tzw. niezwykle ważnym aspektem z odpowiednią pielęgnacją skóry i unikaniem czynników
flushing, teleangiektazje)
zaostrzających zmiany skórne. Codzienna pielęgnacja skó-
ry zmienionej chorobowo polega na stosowaniu środków
oczyszczających niezawierających alkoholu czy substan-
cji drażniących oraz dermokosmetyków zawierających
filtry UVA i UVB. Skóra z trądzikiem różowatym wyma-
ga indywidualnego podejścia pielęgnacyjnego. Każdy źle
dobrany preparat może przyczynić się do pogorszenia sta-
nu skóry. Należy używać kosmetyków hipoalergicznych
z minimalną zawartością składników konserwujących
i zapachowych oraz unikać kosmetyków z alkoholem,
mentolem, lanoliną i olejkami roślinnymi. Peeling enzy-
matyczny stosowany raz w tygodniu zwiększy absorp-
cję aplikowanych preparatów. Zakazane są agresywne
zabiegi kosmetyczne, tarcie i uciskanie skóry, eksfoliacja
z zastosowaniem wysokich stężeń peelingów chemicz-
nych, eksfoliacja mechaniczna: mikrodermabrazja, pe-
Fot. 2 Drugi typ trądziku różowatego (grudkowo-krostkowy) elingi ziarniste, stosowanie preparatów rozgrzewających

156 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A dermatologia

oraz korzystanie z sauny i solarium. Niewskazany jest leczeniu GKS.  Charakteryzuje się on występowaniem
również masaż twarzy, jedynym wyjątkiem jest masaż krostek, grudek, pęcherzyków, a czasami guzków i tele-
drenujący, stymulujący układ limfatyczny. angiektazji na podłożu rumieniowo-obrzękowym.

|| TECHNIKI MIESZANE || PSYCHOLOGICZNE

Połączenie tradycyjnych metod pielęgnacyjnych ASPEKTY TRĄDZIKU
z aparaturą znacznie wzmacniają efekt terapeutycz- RÓŻOWATEGO
ny. W przypadku trądziku różowatego oprócz peelingu Skóra twarzy współgra z proce-
kawitacyjnego można wykonać zabieg ultradźwiękami sami emocjonalnymi. Trądzik
z zastosowaniem np. metronidazolu w żelu, witaminy PP, różowaty z uwagi na charakte-
K i C, escyny lub rutyny. Rozszerzone naczynka krwiono- rystyczne występowanie reakcji
śne, rumieńce i efekt zaczerwienienia twarzy może być rumieniowej jest dermatozą zwią-
zredukowany w ciągu 5-6 zabiegów, wykonywanych raz zaną z dysfunkcją mikrokrążenia.
w tygodniu. Dla podtrzymania efektu można zalecić ko- Gdy odczuwamy stres, lęk lub
lejne zabiegi raz w miesiącu. Szczególnie polecane są rów- strach następuje silne zwężenie Fot. 3 Trzeci typ trądziku różowatego (rhinophyma - guzowaty
przerost nosa)
nież zabiegi jonoforezy z witaminą C oraz mezoterapia naczyń krwionośnych, a w przy-
bezigłowa, zwiększająca penetrację składników uszczel- padku poczucia winy lub zakło-
niających naczynia krwionośne. Zastosowanie światło- potania, naczynia gwałtownie
terapii z niebieskim filtrem zapewnia efekt łagodzący się rozszerzają, co powoduje
oraz obkurczający naczynia krwionośne. Laseroterapia zaczerwienienie. Bardzo duża
jest szczególnie przydatna w usuwaniu rozszerzonych liczba naczyń krwionośnych
naczyń krwionośnych. Z kolei dermabrazja jest najczę- doprowadzających krew do skó-
ściej stosowana w przypadku zmian typu rhinophyma. ry twarzy jest silnie unerwiona
W okresie remisji choroby, można zastosować terapię pe- przez włókna współczulne auto-
elingami medycznymi, które ograniczają częstość nawro- nomicznego ukladu nerwowego.
tów. Najskuteczniejsze są w tym wypadku zabiegi z reti- Zatem każda sytuacja stresująca Fot. 4 Czwarty typ trądziku różowatego (odmiana oczna)

nolem i kwasem azelainowym oraz mieszanka kwasów, może przyczynić się do nieko-
czyli Yellow Peel, w którego skład wchodzą: kwas retino- rzystnych i trwałych zmian na skórze twarzy. Głównie
wy, azelainowy, fitowy i kojowy. Substancje te przyczy- dlatego trądzik różowaty przez wielu badaczy, np. dr Gle-
niają się do odbudowy granicy skórno-naskórkowej oraz na Crawforda z Uniwersytetu w Pensylwanii oraz prof.
regeneracji struktury skóry. Dla podtrzymania efektu Zenona Gwieździńskiego zaliczany jest do nerwic naczy-
zaleca się, aby zabieg wykonywać dwa razy w roku. niowych skóry. Dla osób cierpiących na trądzik różowa-
ty ważne jest aktywne koncentrowanie się na procesie
|| DERMATOZA leczenia, które zminimalizuje bądź zlikwiduje stygmaty-
PRZYPOMINAJĄCA TRĄDZIK RÓŻOWATY zujące ich objawy choroby. Trądzik różowaty zaliczany
Skóra twarzy jest szczególnie podatna na wystąpienie jest do schorzeń, w których czynniki psychologiczne peł-
objawów dermatozy przypominającej trądzik różowaty nią funkcję „moderatora” rozwoju trądziku różowatego.
po długim okresie stosowania glikokortykosteroidów
(GKS), ze względu na cienką warstwę rogową w tej okoli-
cy oraz zwiększoną liczbę gruczołów łojowych, ułatwia-
jącą penetrację leków. Istnieje wiele anglojęzycznych
terminów dla określenia tej dermatozy: TCIRD (topical
corticosteroid-induced rosacea-like dermatitis), rosacea-like
dermatitis, steroid rosacea. Eksperci z National Rosacea
Society w opracowanej klasyfikacji trądziku różowatego
wyłączyli TCIRD, trądzik różowaty piorunujący (rosacea
fulminans) i zapalenie okołoustne (perioral dermatitis) ze
spektrum rosacea, ze względu na brak wystarczających
podstaw do uznawania ich za podtyp trądziku różowa-
tego. Dlatego wymienione dermatozy sklasyfikowane są
jako oddzielna jednostka chorobowa. W 98% przypad-
ków steroid rosacea jest następstwem tzw. efektu z odbi-
cia (rebound phenomenon) po przerwanym miejscowym

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 157
158 2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
 artykuł naukowy
N dermatologia

Przebarwienia skóry.
Etiologia i leczenie za pomocą lasera
Skin depigmentation. Etiology and laser treatment

|| Wstęp
Hiperpigmentacja skóry jest problemem zarówno ko- melanina, oraz jego nieprawidłowym rozmieszczeniem Wioleta Czerwonka
Instytut Kosmetologii
smetycznym, jak i terapeutycznym. Przebarwienia to w skórze. Melanina powstaje w wyspecjalizowanych
i Medycyny Estetycznej
zaburzenia barwnikowe wynikające ze wzmożonego komórkach – melanocytach. Barwa skóry zależy głów- STREFA URODY
fizjologicznego nagromadzenia pigmentu w skórze. nie od aktywności melanocytów, czyli od ilości wytwa- ul. Srebrna 3
35-102 Rzeszów
Mogą być wrodzone lub nabyte. rzanych przez nich ziarenek melaniny. Ilość melanocy- M: +48 793 792 509
Spowodowane są nieprawidłową syntezą natural- tów w poszczególnych okolicach ciała jest różna [1]. E: violeta.czerwonka@
gmail.com
nego barwnika w organizmie człowieka, którym jest Zaburzenia barwnikowe mogą być pochodzenia
» 160
|| Streszczenie || Abstract
Barwniki takie jak: melanina, hemoglobina, oksyhe- The color of skin is influenced by various pigments: mela- otrzymano / received

moglobina oraz karoten mają wpływ na kolor skóry. nin, hemoglobin, oxyhemoglobin and carotene. The incre- 12.02.2015
Wzmożona fizjologiczna zawartość barwników prowa- ase of physiological pigments leads to disorders, including poprawiono / corrected

dzi do zaburzeń kolorytu, w tym przebarwień. Wyni- skin discoloration. Solar radiation has the most important 01.03.2015
kają one przede wszystkim ze wzmożonej ekspozycji impact on the formation of skin pigmentation. zaakceptowano / accepted

na promieniowanie słoneczne. Przebarwienia skóry są Skin discoloration is one of the most common cosmetic 13.03.2015
jednym z najczęstszych problemów kosmetologicznych. problems, being at the same time a symptom of various
Mogą manifestować różne choroby ogólnoustrojowe. systemic diseases.
Istnieje wiele metod leczenia przebarwień. Zwykle jest There are many kinds of hyperpigmentation treatment.
to proces trudny i czasochłonny. Jedną z efektywnych Usually, the process is difficult and time consuming. One
metod jest laseroterapia. W terapii stosowane są zwykle of effective methods is laser therapy. Most commonly used
lasery: rubinowy typu Q-switch, Nd:Yag typu Q-swich, equipment are lasers such as: ruby laser
​​ Q-switch, Nd: YAG
aleksandrytowy typu Q-swich, a także urządzenia IPL. Q-swich, alexandrite laser Q-swich as well as IPL devices.
Za pomocą laserów można osiągnąć bardzo dobre The laser therapy gives very good results in freckles, len-
wyniki w leczeniu piegów, plam soczewicowatych, tigines, discolored seborrheic keratosis, tattoos, and some
przebarwionych brodawek łojotokowych, tatuaży, drug-induced hyperpigmentation treatment. The choice of
a także niektórych przebarwień polekowych. Wy- hyperpigmentation treatment method depends primarily
bór metody leczenia hiperpigmentacji zależy przede on etiopathology of the disease.
wszystkim od etiopatogenezy choroby.

Słowa kluczowe: przebarwienia, melanina, laser, skóra, Key words: pigmentation, melanin, laser, skin, epiderm
epiderma

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 159
 artykuł naukowy
N dermatologia
endogennego i egzogennego. Wyróżnia się odbarwienia,
czyli powierzchnie skóry pozbawione barwnika, oraz
przebarwienia skóry, gdzie barwnika jest znacznie więcej.
Wpływ na powstawanie zaburzeń barwnikowych
skóry mają niewątpliwie promieniowanie słoneczne,
czynniki genetyczne oraz hormonalne, dysfunkcje tar-
czycy, ciąża, okres menopauzy, choroby wątroby, zmia-
ny zapalne skóry, używanie określonych kosmetyków
oraz niektórych leków.
|| Tworzenie barwnika skóry
Proces tworzenia barwnika skóry przebiega w dwóch
etapach:
1. Pod wpływem enzymu tyrozynazy z aminokwasu
tyrozyny powstaje DOPA (3,4-dihydroksyfenyloala-
nina), następnie DOPA-chinon, z którego po licznych
reakcjach chemicznych powstaje właściwy barwnik
– melanina [2, 3].
2. Melanina kumulowana jest w melanosomach. Mela-
nosomy są to wyspecjalizowane organelle komórkowe,
które transportowane są przez wypustki melanocytów
w otoczeniu komórek naskórka tzw. keratynocytów.
Standardowy melanocyt ma kilka wypustek, w któ-
rych znajduje się odmienna liczba melanosomów [3].
Melanina syntetyzowana jest w melanocytach. nina, hemoglobina, oksyhemoglobina, a także karoten.
Miejscem egzystowania melanocytów w skórze jest
warstwa podstawna. Melanocyty występują w skórze
jako pojedyncze komórki dendrytyczne, pozbawione
desmosomów (są to struktury łączące komórki na zasa- i cząsteczki ciał obcych, a także niektóre metale ciężkie.
dzie zatrzasków). Gęstość melanocytów wynosi około
1000-2000 komórek na 1 mm2 powierzchni skóry. Sta- || RODZAJE PRZEBARWIEŃ
nowią 3% wszystkich komórek naskórka [4].
W skórze człowieka występują dwa rodzaje melaniny:
czarna eumelanina i czerwona feomelanina. Eumelani-
na, która jest obfita u osób ciemnoskórych, umożliwia
dobre zabezpieczenie przed promieniowaniem UVB.
Duże ilości feomelaniny występują u osób o jasnej
karnacji i jednocześnie ograniczonej zdolności do wy-
twarzania eumelaniny. Dużo słabiej opalają się i cechu-
ją się zwiększonym ryzykiem występowania uszko-
dzeń słonecznych skóry.
Wzajemne proporcje pomiędzy eumelaniną i feome-
laniną kontrolowane są przez hormon melanotropowy
MSH (Melanocyte Stimulating Hormone). Hormon ten
działa przez gen MC 1R [5].
|| Funkcje melaniny w skórze
Głównym zadaniem melaniny jest:
• ochrona skóry przed działaniem promieniowania ul-
trafioletowego i jonizującego,
• funkcja wymiennika jonowego, spełniającego
160 2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
funkcję układu detoksykującego [6].
Uwarunkowana melaniną barwa skóry zależy od:
1. rasy (np. rasa kaukaska, rasa negroidalna);
2. indywidualnych czynników genetycznych – typ
wrażliwości na światło
Według skali Fitzpatricka rozróżniamy 6 fototy-
pów skóry:
• Typ I – zawsze ulega poparzeniu, nigdy się nie opala,
• Typ II – zawsze ulega poparzeniu, niekiedy się opala,
• Typ III – czasami ulega poparzeniu, zazwyczaj się
opala,
• Typ IV – nigdy nie ulega poparzeniu, zawsze się
opala,
• Typ V – umiarkowana trwała pigmentacja,
• Typ VI – wyraźna trwała pigmentacja;
3. zewnętrznej ekspozycji na światło;
4. hormonalnych czynników regulujących melanogenezę,
którą:
– stymulują np.: histamina, cAMP, MSH, hormony
tarczycy, hormony płciowe – głównie estrogeny,
– hamują np.: TNF-α, LTC4, hormony kory nadnerczy,
kwas askorbinowy [7, 8].
Na barwę skóry mają wpływ różne barwniki: mela-
W warunkach patologicznych na kolor wpływają tak-
że pochodne hemoglobiny, takie jak: methemoglobina,
sulfhemoglobina, hemosyderyna, barwniki żółci, leki
Pod względem obrazu histologicznego przebarwienia
dzieli się na:
• Naskórkowe
Piegi – dziedziczne zaburzenie autosomalne dominu-
jące, polegające na wytwarzaniu nadmiaru melaniny
przez prawidłowe melanocyty.
W obrazie klinicznym przeważają małe, nieregu-
larne, charakterystyczne żółtawe lub brązowawe
plamy, znajdujące się w okolicach skóry szczególnie
narażonej na działanie światła (twarz, ramiona, gór-
ne części ciała).
Melasma – nieregularne plamy z przebarwienia,
dobrze odgraniczone od otoczenia. Plamy te zajmu-
ją twarz, często umiejscawiają się na czole i wokół
ust (chloasma periorale virginum) [7]. Symetria ognisk
sprawia, że twarz przybiera wygląd maskowaty.
Wykwity nasilają się w okresie intensywniejszej eks-
pozycji na słońce. Rozwijają się często w czasie ciąży
(chloasma gravidarum) i u ok. 10-20% młodych kobiet
przyjmujących regularnie tabletki antykoncepcyj-
ne. Ostuda może pojawić się po podaniu niektórych
 artykuł naukowy
N dermatologia

leków lub być pierwszym objawem zaburzeń hormo- lokalizacji oraz współistnieją-
nalnych czy nawet guza jajnika. Możliwości leczenia cych innych chorób.
są ograniczone. Zawsze należy uwzględnić przyczy- Poziom, na którym znajduje
nę schorzenia. W leczeniu miejscowym zaleca się: się najwięcej barwnika melani-
latem ochronę przed światłem, natomiast jesienią nowego, ma duże znaczenie pro-
i zimą stosowanie kremów z inhibitorem syntezy gnostyczne co do tego, jak sku-
melaniny – hydrochinonem [9]. teczne będzie leczenie. Osoby
Przebarwienia na twarzy przypominające klinicz- z przebarwieniami naskórkowy- Fot. 1 Efekt terapii laserowej - usuwanie znamion na policzkach

nie chloasmę mogą powstawać także w wyniku re- mi znacznie lepiej odpowiadają
akcji fototoksycznej. Dyskretnie powstające w czasie na stosowane terapie [12].
lata zmiany rumieniowe zamieniają się w okresie je- Często jako metodę leczenia
sieni w trudno ustępujące przebarwienia. Do reakcji zaburzeń barwnikowych sto-
fototoksycznej dochodzi m.in. w wyniku stosowania suje się laser rubinowy typu
kosmetyków zawierających substancje fotouwraż- Q-swich. Laser ten wytwarza
liwiające. Innymi zmianami barwnikowymi zależ- światło czerwone o długości fali
nymi od składników kosmetyków zawierających 694 nm, które przenika w głąb Fot. 2 Efekt terapii laserowej - usuwanie znamion na dekolcie

substancje pochłaniające ultrafiolet lub pochodne skóry na około 1 mm. Światło

wazeliny, są przebarwienia występujące dookoła ust to jest wyjątkowo dobrze absor-
i policzków (melanosis perioralis et peribuccalis Brocg). bowane przez melaninę, a tylko
Plamy soczewicowate – na skórze twarzy, dłoni, w niewielkim stopniu przez he-
przedramion i grzbietach dłoni pojawiają się dobrze moglobinę. Za pomocą tego la-
odgraniczone od otoczenia jasno- lub ciemnobrązo- sera można usunąć naskórkowe
we plamy. Swoim wyglądem przypominają piegi. Od zmiany barwnikowe, np. plamy Fot. 3 Efekt terapii laserowej - usuwanie znamion na policzkach i nosie

piegów plamy soczewicowate różnią się większymi soczewicowate, natomiast zmia-

rozmiarami, bardziej ostrym odgraniczeniem od skó- ny melanocytowe, jak chloasma i przebarwienia poza-
ry nieprzebarwionej oraz występowaniem również palne, słabo reagują na zabiegi odbarwiające laserem
w miejscach nie narażonych na ekspozycje na słońce. rubinowym Q-swich.
• Skórne: melanina zlokalizowana w makrofagach Inną również skuteczną metodą jest zastosowanie
okołonaczyniowych w warstwie brodawkowej; Lasera Nd: Yag Q-swich. Emituje on promieniowanie
• Skórno-naskórkowe (mieszane): o cechach przebar- podczerwone o długości fali 1064 nm. Poprzez ustawie-
wień naskórkowych i skórnych. nie na drodze promieniowania laserowego kryształu
podwajającego częstotliwość, długość fali zmniejsza się
Pod względem klinicznym zaburzenia barwnikowe o połowę, natomiast światło zmienia barwę na zieloną
hiperpigmentacyjne dzielimy na: (długości fali 532 nm). Fala w zakresie podczerwieni
• przebarwienia miejscowe (hyperpigmentationes cir- przenika głęboko (4-6 mm) do skóry. Taka głębokość
cumscripta): znamiona, plamy hiperpigmentacyjne penetracji światła jest korzystna w leczeniu skórnych
spowodowane czynnikami mechanicznymi, fizycz- zmian barwnikowych. Natomiast światło barwy zie-
nymi, chemicznymi, zapalnymi, lekami, hormonami lonej o długości fali 532 nm jest dobrze absorbowane
oraz powstające w wyniku nieprawidłowego meta- przez melaninę i hemoglobinę. Krótkie impulsy uzy-
bolizmu lub niedoborów witamin [10], skane w trybie Q-swich sprawiają, że laser ten jest
• przebarwienia rozlane (hyperpigmentationes diffusa) przydatny do wybiórczej fototermolizy melanosomów
rozwijają się w chorobach ogólnoustrojowych [11]. w naskórku. Dobrze reagują na leczenie tym laserem
plamy soczewicowate [13].
|| Laserowe leczenie przebarwień Kolejna metoda to zabiegi realizowane za pomocą lase-
Leczenie przebarwień jest dość trudne i czasochłonne. ta aleksandrytowego Q-swich. Emituje on światło o dłu-
Istnieje wiele metod ich usuwania. Jedną z nich jest la- gości 755 nm. W porównaniu z laserem rubinowym pe-
seroterapia. W laseroterapii stosowane są najczęściej: netruje skórę nieco głębiej. Skuteczność w leczeniu zmian
laser rubinowy typu Q-switch, laser Nd:Yag typu Q- barwnikowych lasera aleksandrytowego Q-swich jest
-swich, laser aleksandrytowy typu Q-swich oraz tech- zbliżona do lasera rubinowego typu Q-swich [14].
nologia IPL (Intense Pulsed Light ). Szybką i skuteczną metodą usuwania przebarwień
Wybór metody leczenia hiperpigmentacji zależy od umożliwia zastosowanie urządzenia IPL. IPL (Intense
wielu czynników, głównie od przyczyny powstania Pulsed Light) generuje, inaczej niż laser, niekoherent-
przebarwienia, rozległości ognisk hiperpigmentacji, ne źródło światła (światło rozproszone). IPL emituje

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 161
 N
szerokie widmo promieniowania widzialnego 400-
1200 nm z jednoznaczną granicą krótkofalową. Światło
IPL wybiórczo pochłaniane jest przez melaninę. Komór-
ki zawierające barwnik zostają podgrzane, co powodu-
je ich zniszczenie. Pod wpływem gęstych impulsów
melanocyty ulegają rozbiciu, a melanina rozproszeniu, Ratunek dla skóry wrażliwej
co daje rozjaśnienie przebarwienia. W efekcie działa-
nia światła IPL przebarwienia ciemnieją po kilku go-
dzinach po wykonanym zabiegu. Przez następne dwa
tygodnie następuje proces delikatnego złuszczania [15].

|| Podsumowanie
Za pomocą laserów i urządzeń IPL można osiągnąć
bardzo dobre wyniki w leczeniu piegów, plam socze-
wicowatych, przebarwionych brodawek łojotokowych,
tatuaży, a także niektórych przebarwień polekowych.
Kategorycznie nie powinno się usuwać laserem zna-
mion o jakichkolwiek cechach atypowych. Również
u osób obarczonych czerniakiem w rodzinie.
Przebarwienia skóry są jednym z najczęstszych pro-
blemów kosmetologicznych. Ale mogą równocześnie być
objawem wielu chorób ogólnoustrojowych, np. endokry-
nologicznych. Dlatego oprócz postępowania odbarwiają-
cego nigdy nie należy zapominać o wnikliwej diagnosty-
ce i usunięciu przyczyn powstawania przebarwień.

|| Literatura
1. G. Broniarczyk-Dyła: Hydroksykwasy, ich rola i zastosowanie w derma-
tologii i kosmetyce lekarskiej, Przegląd Dermatologiczny, 2002.
2. M. Cisło: Zmiany skórne w cukrzycy, Medipress Dermatologia 2(2), 1997.
3. G. Drewa: Biologiczna i fizjologiczna rola melanin, Dermatologia Este-
tyczna, 2002.
4. B. Dziewulska: Zmiany skórne po kontakcie z roślinami, Służba  Zdro-
wia, 2000.
5. E. Jasiel-Walikowska, W. Placek: Bezpośrednie i odległe efekty biologicz-
ne działania promieniowania słonecznego na zdrową skórę, Dermatolo-
gia Estetyczna, 1999.
6. K. Jimbow, Y. Minamitsuji: Topical therapies for melasma and disorders
of hyperpigmentation, Dermat. Ther., 2001.
7. J.P. Ortonne: Zmiany barwnikowe w obrębie skóry starczej, Dermato-
logica, 2001.
8. A. Pietrzak, et al.: Dermatologiczne objawy marskości wątroby, Przegląd
Dermatologiczny, 2002.
9. G. Rassner, U. Steiner: Dermatologia, Podręcznik i atlas, 2002, 193-200,
214.
10. K. Shim, et al.: Mikrodermabrasion. A clinical and histopathologic Study,
Dermatologic Surgery, 2001.
11. F. Wąsik, R. Białynicki-Birula: Znamiona i zaburzenia barwnikowe, [w:]
M. Miklaszewska, F. Wąsik (red.): Dermatologia pediatryczna, Wrocław
2000.
12. B. Lecewicz-Toruń: Atlas dermatologii, CZELEJ, Lublin, 1997.
13. A. Włodarkiewicz: Promieniowanie ultrafioletowe i czerniak skóry, Der-
matologia Nowości 1999, 14, 3-4.
14. M. Noszczyk: Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska. Zabiegi kosmetycz-
ne z wykorzystaniem różnego rodzaju światła, PZWL, Warszawa 2010.
15. W. Kasprzak, A. Mańkowska: Fizjoterapia w kosmetologii i medycynie
estetycznej, Laseroterapia oraz wysokoenergetyczna fototerapia z uży-
ciem innych źródeł światła, PZWL, Warszawa 2010.

BETA-DERM s.c. 
wyłączny dystrybutor wyrobu medycznego  Beta Skin
biuro: 53-333 Wrocław, ul. Powstańców Śląskich 48A
tel.: 71 721 32 13, kom.: 797 995 004, fax.: 71 715 60 18
162 2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna e-mail: biuro@betaskin.pl, strona: www.betaskin.pl
Znajdź nas na Facebooku:
www.facebook.com/BetaSkinNaturalActiveCream
 art ykuł
A Medycyna Estet yczna
Karboksyterapia
w schorzeniach skórnych nie zabiegami leczniczo-terapeutycznymi,
i kosmetyce estetycznej które pozwalają uzyskać połączenie działa-
nia leczniczego oraz efektów estetycznych.
P roces starzenia uwidacznia się zmianami
w wyglądzie oraz funkcjonowaniu orga-
nizmu. Są one najbardziej rozpoznawalne na
powierzchni skóry. W efekcie zmniejszania się,
a w końcu ustania produkcji kolagenu oraz elasty-
ny ciągłość skóry zostaje przerwana, co przejawia
się zmarszczkami o różnym stopniu głębokości,
spadkiem stopnia jej elastyczności czy opadaniem
np. w okolicach powiek – w przypadku twarzy.
Starzenie się skóry właściwej zachodzi głównie
w zewnątrzkomórkowej macierzy ECM (Extracel-
lular Matrix), odpowiedzialnej za wytrzymałość
na ściskanie i rozciąganie tkanki, stanowiącej
medium, poprzez które dostarczane są wszyst-
kie składniki odżywcze do komórek. Jednym ze
składników ECM jest kwas hialuronowy. W po-
łączeniu z białkami tworzy elastynę, fibronekty-
ny i kolagen – podstawowe elementy włókniste
skóry. Kolagen jest odpowiedzialny za utrzyma-
nie integralności struktury skóry. Fibroblasty
produkują prekursory kolagenu. Zmniejszenie
liczby fibroblastów w skórze początkuje proces
starzenia, powoduje wzrost kolagenazy, która
katalizuje rozkład kolagenu. Skutkuje to również
zmniejszeniem liczby komórek i rozcieńczaniem
włosowatych naczyń krwionośnych. W wyniku
tego procesu skóra staje się mniej zwarta struk-
turalnie, a w efekcie – mniej elastyczna. Konse-
kwencją tego jest utrata objętości skóry, zmarszcz-
ki i atrofia.
Iwona Trzyna
kosmetyczka
E: iwf03@op.pl
164 2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
|| Karboksyterapia
Rozwojowi metod opóźniających efekty sta-
rzenia oraz postępowi technologicznemu
towarzyszy zwiększające się zainteresowa-
Jedną z takich metod jest karboksyterapia,
polegająca na podawaniu do organizmu dwu-
tlenku węgla CO2 w celach terapeutycznych,
np. leczenia schorzeń wywołanych zaburze-
niami krążenia obwodowego lub estetycz-
nych. Karboksyterapię można wykonywać
zewnątrzustrojowo, w postaci pryszniców
oraz kąpieli węglowych, oraz wewnątrzustro-
jowo poprzez iniekcje podskórne, śródskórne
i przezskórne. W obu przypadkach CO2 re-
guluje perfuzję tkankową, związaną z proce-
sami metabolicznymi komórek skóry, pracą
naczyń krwionośnych oraz tkanki łącznej. To
właśnie zaburzenia krążenia obwodowego są
przyczyną wielu schorzeń skóry, przyspieszają również
procesy starzenia i regeneracji skóry.
Historycznie, metoda leczenia z zastosowaniem dwu-
tlenku węgla jest znana od XVIII wieku, kiedy do celów
leczniczych wykorzystywano gazy wulkaniczne, w po-
staci kąpieli leczniczych. Ich pozytywny wpływ na stan
zdrowia opisany został przez praktykującego w Mariań-
skich Łaźniach lekarza Karla Josefa Heidlera w 1819
roku  [1]. W latach 30. XX wieku we Francji stosowano
dwutlenek węgla (kąpiele węglowe) w procesie leczenia
pacjentów ze schorzeniami tętnic oraz żył. Zauważono
wówczas, że oddziaływanie dwutlenkiem węgla na krą-
żenie pozytywnie wpływa również na procesy lipolitycz-
ne. Leczenie schorzeń, związanych z zaburzeniami krąże-
nia lipolitycznego za pomocą podskórnych i śródskórnych
iniekcji w miejsca nagromadzenia tkanki tłuszczowej,
zastosowano we Francji w 1932 roku [2]. Terapię CO2 od
wielu lat stosuje się także w przypadku poważniejszych
schorzeń krążenia, takich jak np. arteriopatia obwodowa.
Karboksyterapię wprowadzono do medycyny estetycznej
w 1990 roku we Włoszech. Sam termin został użyty przez
Luigiego Parassoni w 1995 roku, podczas XVI Narodowe-
go Zgromadzenia Medycyny Estetycznej [3].
|| Rodzaje karboksyterapii
|| Kąpiele i prysznice wodno-gazowe
Kąpiele gazowe stosuje się na całe ciało lub wybrane
części ciała. W aplikacji ogólnej dolną część ciała pacjen-
ta, ułożonego w pozycji leżącej lub siedzącej, umieszcza
się w hermetycznie zamkniętej plastikowej torbie lub
kapsule, do której wtłaczane jest CO2. Sesje kąpielowe
zazwyczaj trwają 20-30 minut.
 artykuł
A Medycyna Estetyczna

W przypadku schorzeń miejscowych, dwutlenek • Przezskórna iniekcja jest stosowana, gdy głównymi
węgla aplikowany jest na obszary ciała ze zlokalizowa- wskazaniami do terapii są zastoje tętnic obwodo-
ną dysfunkcją przepływu tętniczego, organicznego lub wych, niewydolność żylna, owrzodzenia kończyn
limfatycznego [4]. Gazowane łaźnie wodne są stosowa- dolnych, nagromadzenie tkanki tłuszczowej, stłu-
ne z pełnym zanurzeniem pacjenta w wodzie gazowa- czenia. Większość CO2 reaguje z wodą z osocza krwi,
nej o temperaturze 34 °C. Gazowe prysznice stosuje się w efekcie czego powstaje kwas węglowy w czasie
zazwyczaj w leczeniu kończyn dolnych i dystroficznych 1-3 minut. Katalizowany z osocza enzym anhydrazy
owrzodzeń. Gaz CO2 jest uwalniany przez otwór na koń- węglanowej przyspiesza tę reakcję około 5000 razy.
cu rury prysznicowej. Prysznice gazowe stosowane są Stan równowagi reakcji osiąga się w mniej niż sekun-
do średnio 20-30 minut dziennie w cyklach 20-30 dni. dę. Dlatego duża część CO2 jest transformowana do
Kąpiele CO2 i prysznice (zarówno woda gazowana, jak kwasu węglowego, który uwolniony z krwinek czer-
i gaz) są stosowane w balneoterapii, natomiast wtrysk wonych opuszcza kapilary w splocie naczyń włoso-
CO2 w przypadku wymienionych schorzeń powinien watych. Następnie kwas węglowy traci proton, osią-
być podawany w warunkach ambulatoryjnych [3]. gając postać wodorowęglanu: H2CO3 → H+ + HCO3-,
po czym łączy się z hemoglobiną. Na poziomie ka-
|| Iniekcje CO2 pilarnym, kwas węglowy powstały z dysocjacji CO2
Dwutlenek węgla jest gazem wytwarzanym naturalnie obniża pH krwi. Oddziaływanie pośrednich postaci
przez organizm, zarówno pozostającym w spoczynku, jak kwasu zapobiega nadmiernemu wzrostowi proto-
i podczas wysiłku. Za pomocą iniekcji igłowej CO2 można nów we krwi, co pozwala na uniknięcie kwasicy [3].
podawać podskórnie, śródskórnie oraz przezskórnie.
• W obszarach iniekcji podskórnej CO2 zaobserwowa- || Zaburzenia krążenia
no zmniejszanie ilości tkanki tłuszczowej, co zostało i mikrokrążenia a karboksytErapia
potwierdzone badaniami klinicznymi [2-5]. Zastrzy- Schorzenia skóry oraz procesy starzenia, spowodowane
ki podskórne wykonywano w obszarze uda, poniżej utratą stanu homeostazy oraz zmniejszoną zdolnością
płaszczyzny stycznej do wierzchołka trójkąta Scar- regeneracji, często mają podłoże w zaburzeniach krążenia
pa dla kończyn dolnych oraz w obszarze pępowiny, obwodowego. Dlatego właściwe i skuteczne stosowanie
obustronnie, w okolicy brzucha. Histologiczne ba- karboksyterapii w leczeniu schorzeń oraz w kosmetyce
danie pacjentów, leczonych za pomocą CO2 w otyło- estetycznej musi być poparte znajomością podstawowych
ści, nie wykazały uszkodzenia tkanki łącznej, łożysk praw hemodynamicznych oraz biochemicznych, zwią-
naczyniowych czy struktur nerwowych. Iniekcje zanych z mikrokrążeniem w organizmie. Rolą układu
podskórne wpłynęły na mikrokrążenie, co potwier- krążenia obwodowego jest dostarczanie komórkom tlenu,
dziło badanie z zastosowaniem sygnału laserowego składników odżywczych i hormonów, a także usuwanie
przepływomierza Dopplera. W dłuższej perspekty- z nich dwutlenku węgla oraz pozostałych produktów
wie stosowania CO2 zauważono wzrost śródbłonka, metabolizmu, czyli utrzymanie homeostazy ciała przez
komórek fibro oraz białka, które stymuluje wzrost regulację stężenia poszczególnych substancji czynnych
nowych naczyń krwionośnych – angiogeniny. Krótki w komórkach, temperatury, objętości oraz poziomu pH.
termin regulacji perfuzji tkankowej przez CO2 i ade- Funkcje poszczególnych rodzajów naczyń krwionośnych,
nozyny zwiększał wazomotorykę naczyń. W zabie- takich jak: arterii, tętniczek, metaarterioli, naczyń kapilar-
gach krótkookresowych regulacji uległy przepływy nych, żyłek i żył, są zróżnicowane. Ciśnienie tętnicze krwi
wzmagające ekspansję mikrokrążenia. Krótki termin zapewnia podtrzymanie odpowiedniego przepływu krwi
regulacji przepływu CO2 „nadzoruje” głównie stężenia z serca do tkanek. Funkcjami tętniczek i metaarterioli jest
takich czynników miejscowych, jak: adenozyny, kwas regulacja przepływu krwi przez splot naczyń kapilarnych,
mlekowy fosforany, histaminy, potasu, jonów wodo- czyli podtrzymywanie mikrokrążenia. Główną funkcją
rowych. Regulacja ta następuje za pośrednictwem me- naczyń kapilarnych jest umożliwienie wymiany wody,
taarterioli, a tętniczki wzmacniają wazomotorykę [3]. elektrolitów, substancji odżywczych, hormonów między
• Wstrzyknięcie śródskórne dwutlenku węgla wy- tkankami a krwią. Wspólną cechą wszystkich rodzajów
wołuje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwięk- naczyń układu krążenia jest ich rozszerzalność. Elastycz-
szenie lokalnego, regionalnego przepływ krwi oraz ność tętnic ma duże znaczenie funkcjonalne –  podczas
ciśnienia tlenu. Zmniejszeniu ulega powinowactwo skurczu, aorta i elastyczne tętnice rozszerzają się, a w cza-
hemoglobiny do tlenu, co skutkuje większą dostęp- sie rozkurczu stopniowo powracają do swojej pierwotnej
nością tlenu w tkankach skórnej oraz łącznej. Hi- wielkości. Rytmiczne skurcze i rozkurcze ściany tętniczek
stologiczne badanie wycinków nie wskazało zmian są źródłem siły, która napędza i reguluje przepływ krwi
parametrów genetycznych i hormonalnych. w mikrokrążeniu naczyń kapilarnych i włosowatych.

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 165
 artykuł
A Medycyna Estetyczna

Przepływ krwi w splotach naczyniowych jest regu- dysocjacji O2 (efekt Bohra). Wynikiem wpływu dwu-
lowany przez układy nerwowy, hormonalny i lokalne tlenku węgla na mikrokrążenie jest także zwiększenie
czynniki. Każdy wzrost aktywności nerwowego sys- drenażu limfatycznego podskórnego, na skutek czego
temu autonomicznego i współczulnego zwiększa efekt następuje zmniejszenie miejscowego nagromadzenia
naczynioruchowy, opór obwodowy i ciśnienie krwi. tkanki tłuszczowej (czyli miejscowej otyłości). Badania
Autonomiczny układ nerwowy jest zaangażowany histologiczne tkanek tłuszczowej i łącznej leczonych
w przepływ krwi przez tkanki, reguluje ich perfuzję pacjentów (pobranych z okolic ud, kolan, brzucha) wy-
oraz potrzeby metaboliczne zmieniające się w czasie kazały rozpad tkanki tłuszczowej z uwolnieniem trój-
(dostępności składników odżywczych – glukozy, lipi- glicerydów do przestrzeni międzykomórkowych, zaś
dów, aminokwasów, pozbywanie się CO2, zachowaniu w przypadku adipocyty ujawniały linie złamań w bło-
właściwego stężenia jonów i hormonów transportu). nie komórkowej. Linie złamania nie obejmowały umiej-
W przypadku skóry, sploty naczyń krwionośnych scowienia struktur naczyniowych. Skóra właściwa po
muszą spełniać przynajmniej dwie funkcje: dostarczać leczeniu stała się grubsza na skutek syntezy nowych
składniki odżywcze oraz regulować jej temperaturę po- kolagenowych włókien. Nie odnotowano również pro-
przez regulację perfuzji naczyń włosowatych skóry. Na cesów zapalnych tkanek i miejsc poddanych zabiegom.
poziomie nerek usuwane są efekty przemiany materii W przypadku przewlekłych ran (owrzodzenia stóp,
w trakcie oczyszczania krwi. Im wyższa aktywność żylne, nóg, wrzodów, odleżyn) zaburzenia przepływu
metaboliczna, np. spowodowana wzmożonym wysił- krwi, szczególnie podskórne, są oczywiste. Wskaza-
kiem fizycznym, tym wyższe wymagania lokalnego niem do zastosowania przezskórnej iniekcji CO2 jest
przepływ krwi. Przepływ krwi przez tkanki inicjuje niskie ryzyko powikłań w postaci zakażenia, czyli
uwalnianie lokalnych czynników regulacji metaboli- zwiększenia wydzielania śluzu, nieprzyjemnego za-
zmu lub przepływu krwi. pachu. Zakażenie rozwinięte, wymagające antybiozy
Zarówno wymiana metaboliczna, jak i tlenowa trakto- układowej, nie było przeciwwskazaniem do stosowa-
wane są jako podstawy hipotez dotyczących źródeł prze- nia przezskórnego wlewu uzupełniającego. Stwierdzo-
pływu. Biorąc pod uwagę rozszerzenie naczyń krwio- no też poprawę granulacji w strukturze leczonej tkan-
nośnych, sugeruje się hipotezę tlenową. Z kolei, zgodnie ki. Profil bezpieczeństwa stosowania karboksyterapii
z teorią metabolizmu, im większy metabolizm i mniejsze w schorzeniach ran przewlekłych określono jako duży.
dostępność tlenu, tym wyższa ilość czynników lokalnych Brak toksyczności oraz nieskomplikowane procedury
rozszerzających naczynia, takich jak adenozyny, CO2, zabiegowe pozwalają nie tylko na leczenie zaburzeń krą-
kwas mlekowy, pochodne adenozyny, fosforany, histami- żenia czy otyłości zlokalizowanych, lecz również stoso-
na, potas i jony wodoru. W sytuacji ograniczonej dostęp- wanie karboksyterapii w kosmetyce estetycznej. Oprócz
ności tlenu i innych składników odżywczych, naczynia takich chorób skóry, jak łuszczyca, leczenia owrzodzeń
tętnicze rozszerzają się. Niedotlenienie jest silnym bodź- skórnych czy trądzików, karoksyterapia wspomaga ni-
cem dla wzrostu mikrokrążenia, co potwierdzają wyniki welowanie estetycznych skutków procesów starzenia
badań wielu zwierząt żyjących na wysokich terenach, (rozluźnienie tkanek skóry, utrata elastyczności) okolic
gdzie stężenie atmosferze tlenu jest niskie. Zwiększenie twarzy, dekoltu, wokół oczu, cellulit, regenerując jed-
metabolizmu zwiększa unaczynienie tkanki. Gdy aktyw- nocześnie włókna kolagenowe skóry, co przywraca jej
ność metaboliczna spada (stężenie CO2 jest małe), unaczy- sprężystość, elastyczność i zrelaksowany wygląd. Syste-
nienie tkanek może być mniejsze. matyczne korzystanie z zabiegów karboksyterapii wspo-
Najnowsze badania potwierdziły nasilone efekty na- maga procesy samoregeneracji skóry w dłuższym okresie.
czynioruchowe na skutek stosowania karboksyterapii,
rozszerzenie naczyń w tętniczkach i metaarteriolach || Bibliografia
1. K.J. Heidler von Heilborn: Ueber die Gas Bäder in Marienbad, wyd.
oraz zwiększoną wazomotorykę naczyń, co zmierzono
Wimmer, 1819.
za pomocą laserowego przepływomierza Dopplera oraz 2. C. Brandi, C. D’Aniello, L. Grimaldi, B. Bosi, I. Dei, P. Lattarulo, C. Ales-
wideokapilaroskopii. Zwiększenie przepływu krwi sandrini: Carbon Dioxide Therapy in the treatment of Localized Adiposi-
ties: Clinical Study and Histopathological Correlations, Aesth. Plast. Surg.,
z kończyn dolnych poprawiło krążenie obwodowe [2-5]. 25, 2001, 170-174, 266-268.
3. V. Varlaro, G. Manzo, F. Mugnaini, C. Bisacci, P. Fiorucci, P. De Ran-
|| Efekty karboksyterapii go, R. Bisacci: Carboxytherapy: effects on microcirculation and its use in
the treatment of severe lymphedema. A review, 114 – ACTA/Casi clinici
Efektem karboksyterapii jest zwiększenie przepływu ACTA PHLEBOL, 8, 2007, 1, 3-9.
i ciśnienia krwi w leczonych kończynach ciała. Notuje 4. B.R. Hartmann, E. Bassenge, M. Pittler: Effect of carbon dioxide-enri-
ched water and fresh water on the cutaneous microcirculation and oxygen
się poprawę parametrów obiegu i perfuzji tkankowej
tension in the skin of the foot, Angiology, 48, 1997.
w przepływie krwi w naczyniach kapilarnych, spa- 5. U. Wollina, B. Heinig, Ch. Uhlemann: Transdermal CO2 Application in
dek zużycia tlenu przez skórę i przesunięcie krzywej Chronic Wounds, Lower Extremity Wounds, 3(2), 2004, 103-106.

166 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 prezentacja
P Kosmetologia Estet yczna

DR. BAUMANN COSMETIC

„czyste” kosmetyki
C zy w trakcie codziennych zakupów spożywczych, kosmetyków osobistych lub w prezencie dla
najbliższych zastanawiamy się, jaki wpływ na nasze zdrowie mogą mieć te produkty? Czasami.
Kontrolą objęte są zazwyczaj produkty wysokokaloryczne; odchudzanie, walka ze zbędnymi kilogra-
mami. Jednak nie dopytujemy się, w jaki sposób wybrany produkt został zakonserwowany, by zacho-
wać przydatność do użycia w terminie wydrukowanym na opakowaniu. Nie mamy z reguły żadnej
wiedzy o konserwantach.

Chemiczne środki konserwujące, narządów płciowych. Działają estro- właśnie ofertą. Podobnie jest z kosme-
a wśród nich parabeny, są stosowa- gennie. Mogą niekorzystnie wpływać tykami. Renomowane firmy szczegól-
ne w tysiącach produktów kosme- na rozwój zarodka i płodu u kobiet nie kosmetyczne, nie żałują środków,
tycznych, żywnościowych i farma- ciężarnych. Na mężczyzn działają fe- by pochwalić się w mediach, że wy-
kologicznych. Badania naukowe minizująco. Nie stosować szczególnie produkowały nowość! Kosmetyk bez
wykazały, że są toksyczne. W ciągu w czasie laktacji i ciąży. konserwantów. Bardzo dobrze, ale
całego życia dawki te są kumulowa-
ne, objawiając się w postaci choroby,
najczęściej alergii. Nasz organizm po-
czątkowo nie reaguje na toksyny za-
warte w produktach, których używa-
my. Jednak jeśli dawka szkodliwych

„
substancji skumulowanych w na-
szym organizmie przekroczy pewną
granicę, układ immunologiczny od-
powie reakcją alergiczną, widoczną
najczęściej na skórze w postaci wy-
sypek, podrażnień czy nawet stanów Badania chromatograficzne udo- nie mówią przy tej okazji, że reszta Zapraszamy
zapalnych. Ale to niejedyne konse- wodniły, że parabeny mają szcze- produkcji idącej w miliony egzempla- do współpracy
kwencje kumulacji w organizmie gólną zdolność kumulowania się rzy, zawiera szkodliwe dla zdrowia salony
toksyn zawartych w konserwantach, w piersiach. U kobiet chorych na konserwanty, w tym parabeny. kosmetyczne i SPA
między innymi parabenach. raka piersi stwierdzono koncentra- Na świecie istnieją firmy, których Dr. Baumann Polska
Dr Henryk S. Różański od 1996 cję parabenów w badanej tkance. cała oferta to rzeczywiście „czyste” ko-
roku prowadzi badania ekspery- W podawanych na opakowaniach smetyki, bez konserwantów i innych
mentalne nad właściwościami tok- kosmetyków składach zawartości szkodliwych składników, np. olejów
sycznymi składników kosmetyków. znajdziemy takie nazwy, jak: kwas mineralnych, pochodnych ropy naf-
W swoim opracowaniu charaktery- benzoesowy, Methylparaben, Ethyl- towej czy syntetycznych substancji
zuje parabeny i ich oddziaływanie paraben, Butylparaben, Propylpa- barwiących, czy zapachowych.
w następujący sposób: raben, 2-bromek-2-nitro-propanu-1, Wg światowego rankingu jakości,
Przedłużają trwałość kosmety- 3-Diol, Triclosan, Imidazolidinyl opartego na badaniach naukowych,
ków, ale: powodują alergiczne stany Urea etc. To właśnie niebezpieczne sporządzonego przez niezależną
Wyłączny dystrybutor
zapalne skóry (wyprysk kontaktowy dla zdrowia środki konserwujące. organizację ECWIC (The European na Polskę
= egzema) typu pokrzywki, rumienia Coraz silniej zaznaczający się trend Consumer Workgroup for Informa-
Dr.Baumann Polska
i strupków po pęknięciu pęcherzyków. zdrowego trybu życia zaczyna znaj- tion on Cosmetics), Dr. Baumann ul. Miączyńska 29
Wchłaniają się ze skóry do krwi i limfy, dować odbicie w ofercie rynkowej. Cosmetic jest absolutnym liderem 02-637 Warszawa
W: dr-baumann.pl
działając ogólnie. Szczególnie łatwo W supermarketach są już działy (zakładka „Best products”).
E: m.ceregro@dr-baumann.pl
przenikają przez skórę w pachwinach, ze zdrową, ekologiczną żywnością, T: +48 22 844 10 21
klatce piersiowej, szyi i w okolicach przybywa mniejszych sklepów z taką M: +48 508 08 39 44

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 167
 prezentacja
P MedycyNa estetyczna

Rewolucja w zabiegach
C okolwiek mogłoby przywrócić nam to, co natura w swej bezwzględności zabrała,
zawsze budziło nasze zainteresowanie.

W ostatnich latach uwaga, jaką po- Przedstawiamy Państwu dwa

święcamy wyglądowi zewnętrzne- urządzenia wykorzystujące zjawisko
mu, staje się coraz większa, nawet bioelektrycznej reptacji (Bio Electrodic
wśród osób z grupy „50+”, które nie Reptation) – BIOTEB i FarmaTEB System BIOTEB stworzył nowe
chcą pogodzić się z utratą atrakcyj- Urządzenia stworzone przez wło- możliwości w kosmetyce estetycz-
ności we współczesnym, zoriento- skiego naukowca dr. Antonino D’A- nej, dzięki którym możemy poczuć
wanym na młodość i piękno świecie. frica. Prekursora pięciu patentów się lepiej. BIOTEB to 16 urządzeń
Medycyna estetyczna musi się i nagrody naukowej. Twórcy Bio- w jednym. Umożliwia systemowe
więc zmierzyć z tą potrzebą w zde- -Electrodic Reptation, Farmaforesi, rozwiązanie problemów, oferując
cydowany sposób. Pacjenci ocze- Elektroda Farmateb-System i Bioteb. całą gamę zabiegów, pozwalają-
Dystrybutor
Joanna Rumsicka kują od niej natychmiastowego Innowacyjność tych urządzeń cych osiągnąć doskonałe wyniki.
Firma usunięcia defektów, raz na zawsze polega na tym, że umożliwiają one Substancje czynne transportowa-
Joanna Rumsicka AURA
INFINITY SAGL i w możliwie najmniej bolesny, naj- transport substancji czynnych ne są najkrótszą drogą, pomijając
Sede Legale Chiasso lepiej w „delikatny” sposób, to zna- o dużej masie cząsteczkowej, np. krwiobieg, działając intensywnie ze
Svizzera(CH)
Corso San Gottardo nr 9 czy nieinwazyjnie i bez potrzeby kwasu hialuronowego, kwasu nu- względu na najwyższą możliwą do
6830 Chiasso pozabiegowej rekonwalescencji. kleinowego, elastyny czy kolagenu, osiągnięcia koncentrację leku przy
E: chic.shock@bluewin.ch
A przede wszystkim liczą na takie które przenikają przez skórę na jego minimalnej dawce. Regeneracja
Włochy
T: +39 340 792 4207 zabiegi, które nie wymagają przerw różnych jej głębokościach – BIOTEB tkanki, możliwa dzięki tej metodzie,
Szwajcaria w pracy zawodowej. Tradycyjne 6 cm, FarmaTEB 6-12 cm – w zależ- znajduje zastosowanie w leczeniu
T: +41 765 112 900
Polska
techniki oferują poprawę, a nie ra- ności od tkanki, w którą wnikają. wielu stanów, w tym blizn potrądzi-
T: +48 512 014 818 dykalne rozwiązanie problemu. kowych, oznak starzenia się tkanek,
przebarwień skóry, kuperozy, oraz
w zabiegach dotyczących zbyt cien-
kich warg, powiększania lub ujędr-
niania piersi, cellulitu i opadających
pośladków. BIOTEB to skuteczny
sposób na (łac. striae distensae), to je-
den z najbardziej pożądanych zabie-
gów estetycznych skóry. Niestety od
wielu lat międzynarodowe środowi-
sko naukowe uważało powstawanie
rozstępów za proces nieodwracalny,
a co za tym idzie – za skompliko-
wane wyzwanie. Mimo ogromnego
postępu, jaki dokonał się dzięki bio-
kosmetologi niwelowanie rozstępów
nadal jest bardzo problematyczne.
Zabiegi z BIOTEB dają nowe spoj-
rzenie na ten problem, a wyniki są
spektakularne.

168 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna

medycyny estetycznej
System FarmaTEB – aparat również
stworzony przez dr. Antonino D’A-
frica. Pokonywanie bariery naskórka
(Trans Epidermal Barrier,) daje możli-
wości leczenia wielu schorzeń, gdzie
medycyna ucieka się do inwazyjnych
metod. System ten pozwala unik-
nąć wielu zabiegów chirurgicznych
w ortopedii (m.in: choroby zwyrod-
nieniowe stawów, przepukliny mię-
dzykręgowej, naderwania mięśni,
narośli kostnych, ostrogi, uszkodze-
nia łąkotek). Ponadto jest niezawodny
w dziedzinie fizjoterapii w uro-andro-
logii (zapaleniu gruczołu krokowego,
choroby Peyroniego... )
prezentacja
P MedycyNa estetyczna
Dzieje się tak dzięki specyficz-
nym impulsom – reptacji. W ten
sposób substancja przemieszcza się
do miejsca występowania zmiany,
gdzie następuje uzupełnienie bra-
kujących składników i przywró-
cenie pierwotnych funkcji organu.
Bardziej szczegółowo: elektrony
uwalniane z podłoża leku mają za
zadanie przyciągnięcie substancji
czynnej, formując strumień proto-
nów i neutronów w szybkie i wolne
fale, co powoduje transport sub-
stancji czynnej, gdzie może wejść
w miejsca receptora komórek znisz-
czonej tkanki. Stosowane substancje
różnią się w zależności od typu pro-
blemu, z którym mamy do czynie-
nia. Najczęściej stosowane są kwas
hialuronowy, kolagen, elastyna,
kwas nukleinowy, aminokwasy,
białka i centella asiatica. Substancje
te stymulują regenerację, tzn. łącząc
się z receptorami, ułatwiają pro-
dukcję nowych białek (substancji,
które nadają skórze elastyczność,
objętość i jędrność) oraz tkanek. Ak-
tywne składniki w formie kremu,
płynu lub żelu są w trakcie zabiegu
aplikowane na skórę, a urządzenie
transportujące dostarcza je do wła-
ściwych tkanek.
„„
Innowacyjność tych dwóch
aparatów sprawia, że zabiegi
są bezbolesne i nieinwazyjne,
eliminują niedoskonałości urody,
dając poczucie piękna.
Z aparatem BIOTEB
i FarmaTEB przyszłość nie ma
wieku.
www.bioteb.pl
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 169
 Pokonaj
zmarszczki
bez użycia igły
Unikalna metoda wypełniania zmarszczek kwasem
hialuronowym. Zabieg wypełniania Poring-Method
jest wykonywany bez użycia igły, kwas hialuronowy wstrzykiwany
jest pod dużym ciśnieniem bezpośrednio w zmarszczkę.
Energia mechaniczna sprężyny i specjalnego tłoku wstrzykiwacza
umożliwia pod dużym ciśnieniem przeprowadzić bardzo cienki strumień
kwasu przez naskórek, bez nakłuwania igłą.
Poring-Method idealnie nadaje się do zwalczania i wypełniania
zmarszczek wokół ust (tzw. „zmarszczki palacza”),
bruzd nosowo-wargowych oraz zmarszczek mimicznych.
Poring-Method nie tylko wypełnia i wygładza zmarszczki,
ale również uruchamia mechanizmy odbudowy i regeneracji skóry.

OFERTA PROMOCYJNA
Zestaw startowy ze szkoleniem w cenie 5 473 zł (z VAT ).
W zestawie dostają Państwo 2 fiolki z kwasem na 15 zabiegów,
z których to zabiegów odzyskujemy ok. 3 000,- zł.

Wprowadź zabieg Poring-Method do oferty swojego gabinetu:

tel. +48 510 97 87 09  | tel. +48 510 97 87 07  
tel. +48 732 70 75 35  | tel. +48 22 842 32 32
e-mail: sales@injex.com.pl
www.poring-method.pl
 prezentacja
P medycyna Estetyczna

Mesobiolift RF
nowy zabieg
bioregeneracji komórkowej
F irma Rös´s Estética, wiodący producent sprzętu kosmetycznego, opracowała Mesobiolift RF
– innowacyjny i kompletny system do zabiegów na twarz i ciało, który jest odpowiedzią na potrzeby
najbardziej wymagających centrów kosmetycznych, które szukają innowacyjnych propozycji,
łączących w sobie technologię i kosmetykę.

Mesobiolift RF pozwala na zsyn- || PROGRAM TERAPETYCZNY

chronizowanie dwóch różnych I FAZA. Wstępne ogrzanie skóry
metod terapetycznego oddziaływa- poprzez RF
nia na skórę. Dzięki innowacyjnej Wzrost temepratury tkanek po-
technologii aparat pozwala na jed- woduje pobudzenie mikrokrążenia,
noczesną głęboką endotermię oraz wpływa na uruchomienie procesów powoduje, że skóra jest przegrze-
zastosowanie metody ułatwiającej metabolicznych i lepsze odżywienie wana na wszystkich głebokościach
przenikanie substancji czynnych i dotlenienie tkanki. W tym czasie – od naskórka przez skórę właściwą
(np. roślinnych komórek macierzy- tkanka jest przygotowywana do oraz tkankę podskórną.
stych). Synchronizowane oddziały- aplikacji substancji aktywnych. • Aparat wyposażony jest w dwa apli-
wanie ciepła endogennego oraz sub- II FAZA. Synergistyczne oddziały- katory energii do zabiegów na twarz
stancji aktywnych, wnikających wanie RF i prądu stałego (od 1 MHz do 3 MHz) oraz jeden na
głęboko w warstwy skóry, stymu- Na tym etapie działania dochodzi ciało (1 MHz). Wystarczy wybrać
luje komórki we wszystkich war- do transportu substancji czynnych parametry według diagnozy skóry,
stwach skóry, powodując tym sa- w głębokie warstwy skóry. wybrać aplikator i przestrzegać pro-
mym autoregenerację. Dzięki temu III FAZA. Kontrolowane przegrzanie cedury wskazanej przez oprogramo-
wewnątrzkomórkowemu działaniu Głębokie przegrzanie wszystkich wanie, które zostało zaprojektowane
zostaje odbudowana biologiczna warstw skóry, w celu zwiększenia pod nadzorem lekarza.
sieć zagęszczająca skórę oraz popra- aktywności komórek, aktywuje fi-
wiająca strukturę tkanek. broblasty i wpływa na tworzenie || Zabiegi na twarz
Dlatego właśnie Mesobiolift RF nowych włókien kolagenowych. Zabieg Mesobiolift RF pobudza pro-
jest szczególnie zalecany do zabie- ces neogenezy komórek, umożliwia-
gów remodelowania konturu twa- Jest to intuicyjne i wszechstronne jąc natychmiastowe napinanie kola-
rzy, poprawy struktury skóry oraz urządzenie, łatwe w użyciu, wy- genu w tkance podskórnej i syntezę
redukcji zmarszczek mimicznych. posażone w 40 opcji programów, nowych włókien elastyny.
Urządzenie wykorzystuje energię pozwalających optymalnie dostoso-
fali elektromagnetycznej w połącze- wać większość zabiegów z uwzględ- || Zabiegi na ciało
niu z prądem stałym. W rezultacie nieniem wszystkich zmiennych. Mesobiolift RF używa częstotliwo-
dochodzi do kontrolowanego wzro- • Zastosowanie głowic o różnej wiel- ści radiowej 1 MHz, która według
stu temperatury skóry z jednocze- kości powoduje, że zabiegi mogą badań naukowych wytwarza ener-
snym transepidermalnym przeni- być wykonywane zarówno o obrę- gię najlepiej nadającą się do zabie-
kaniem substancji aktywnych. bie twarzy, całego ciała, jak i okolic gów na wiotką skórę na wewnętrz-
wrażliwych i trudno dostępnych. nej stronie ud, ramion oraz okolice
• Zastosowanie innowacyjnych roz- brzucha. Stymuluje fibroblasty, po-
wiazań polegających na tym, że nadto poprawia krążenie, uspraw- Elecpol Sp. z o.o.
T: +48 61 825 60 50
głowica zabiegowa emituje płynnie niając drenaż żylno-limfatyczny, F: +48 61 825 61 52
podczas jednego seansu częstotli- odżywianie i dotlenienie tkanek. E: biuro@elecpol.pl
W: elecpol.pl
wości zmienne od 1 MHz do 3 MHz,

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 171
 art ykuł
A Kosmetologia Estet yczna

K ult pięknego ciała niemalże wpisał

się już na stałe w ramy społeczne.
Sukcesywnie dążymy do tego, aby nasze Iniekcyjne techniki
ciało było jędrne, pozbawione defektów
takich jak cellulit, rozstępy czy nad- stosowane w modelowaniu sylwetki
mierne ilości tkanki tłuszczowej. Roz-
wój technologii i postęp nauki pozwala
i wspomagające procesy odchudzania
wdrażać coraz bardziej zaawansowane
rozwiązania, które przynoszą określone
rezultaty. W artykule zaprezentowane
zostały rozwiązania z zakresu kosme-
tologii i medycyny estetycznej, takie jak
mezoterapia igłowa, karboksyterapia,
mezoterapia mikroigłowa i techniki Roll
Cit oraz lipoliza iniekcyjna, które mają
za zadanie wpływać bezpośrednio i po-
średnio na modelowanie sylwetki.

|| Wstęp
Kanony piękna na przełomie wieków zmie-
niają się diametralnie. Z roku na rok zauwa-
żamy coraz większe zapotrzebowanie na
zabiegi i technologie, które usprawnią procesy modelo- ceniona w zabiegach ukierunkowanych na modelowa-
wania sylwetki oraz będą doskonałym uzupełnieniem nie sylwetki. Doskonale sprawdza się jako zabieg uzu-
zaawansowanych diet, stosowanych przy leczeniu pełniający po liposukcji, w szybki i skuteczny sposób
nadwagi i otyłości. Szczupłe ciało stało się symbolem leczy cellulit. Dwutlenek węgla stosuje się również
nie tylko wyglądu fizycznego, ale również utożsamia- w przypadku tak zwanego podwójnego podbródka czy
ne jest ze zdrowiem i nowym modnym trendem „Be Fit”. na nawisy skóry pozostałe po odchudzaniu i porodzie.
Zdarza się, że nawet najlepsze diety nie działają w ta- Wraz z wiekiem w skórze człowieka dochodzi do
kim stopniu, aby pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczo- dużego spadku poziomu tlenu. Proces ten nasilany jest
wej z tak zwanych miejsc strategicznych, jakimi są ta- głównie przez brak aktywności fizycznej, diametralne
lia, biodra czy uda. Specjalistyczne zabiegi mają na celu skoki wagi i przez spożywanie używek. Czynniki te
wyeliminowanie lokalnego otłuszczenia i miejscowo działają destrukcyjnie na procesy krążenia w tkance
nagromadzonej tkanki tłuszczowej oraz wspomaga- podskórnej, co w rezultacie ogranicza dostępność tlenu
nie procesów sukcesywnej utraty masy ciała i redukcji w danych obszarach.
tkanki tłuszczowej. Wstrzyknięcie podskórne dwutlenku węgla powo-
duje rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawę krą-
|| Karboksyterapia żenia krwi. Proces ten sprzyja zwiększonej produkcji
Terapia dwutlenkiem węgla, tzw. cudownym gazem, kolagenu, poprawie retencji wody oraz eliminowaniu
czyli inaczej karboksyterapia, została uznana za jeden obrzęków. Dwutlenek węgla wchodzi w reakcję z wodą
z największych przełomów w zakresie kosmetologii i powstają cząsteczki kwasu węglowego. Dochodzi do
i medycyny estetycznej. Niejednokrotnie porównywal- obniżenia poziomu pH w tkankach i do zwiększenia
nym do tego, który pojawił się po obserwacji efektów procesu uwalniania tlenu z cząsteczek hemoglobiny.
pozabiegowych przy zastosowaniu toksyny botulino- Przy tak obniżonym pH również w specyficzny sposób
wej w medycynie estetycznej. zachowują się włókna kolagenowe – zwiększa się ich ela-
Karboksyterapia na całym świecie stała się dosko- styczność, przy współtowarzyszącym zmniejszeniu ich
nałym rozwiązaniem stosowanym na podstawowe, jak sztywności. Dzięki czemu są wzmocnione i zdecydowa-
i zaawansowane problemy estetyczne klientek w gabi- nie bardziej odporne na mechaniczne uszkodzenia.
netach. Najbardziej popularna jest w Ameryce Północ- Zabiegi powinny być stosowane w seriach uzależnio-
nej, Ameryce Południowej i w Europie. nych od stopnia zaawansowania problemów, z jakimi mgr Magdalena
Od lat 90. ub. wieku karboksyterapia stosowana jest zgłaszają się pacjenci. Serie szacowane są pomiędzy Komasińska
wykładowca, kosmetolog
w iniekcjach śródskórnych, które mają przede wszyst- 5 a 10 zabiegów, a dawki gazu i częstotliwość zabiegów
E: magda.komasinska@
kim podłoże estetyczne. Obecnie metoda ta jest bardzo dobierana jest do lokalizacji problemu. mezoderm.pl

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 173
 art ykuł naukow y
N Kosmetologia Estet yczna

Warto również połączyć iniekcje dwutlenkiem węgla || Zagęszczanie skóry i rozstępy

z innymi zabiegami z zakresu kosmetologii estetycznej, Mezoterapia igłowa może przynieść doskonałe efekty
takimi jak mezoterapia igłowa, peelingi chemiczne, en- w walce z rozstępami. Do zabiegu możemy zastosować
dermologia, fotoodmładzanie. hydrolizowany kolagen, który będzie regenerować
Karboksyterapia ma bardzo ugruntowaną pozycję uszkodzone włókna kolagenowe i uzupełniać braki ko-
w świecie medycyny leczniczej i estetycznej. Uznana jest lagenu w głębszych partiach skóry. Siarczan chondroity-
za jeden z bezpieczniejszych i innowacyjnych zabiegów. ny, glikozaminoglikan natomiast, obecny w niewielkich
ilościach w macierzy pozakomórkowej, odgrywa istotną
|| Mezoterapia igłowa rolę w utrzymaniu prawidłowej kondycji skóry dzięki
Mezoterapia igłowa jest zabiegiem kwalifikowanym podwójnemu mechanizmowi. Wpływa na uwodnienie
jako zabieg niechirurgiczny, bardzo dobrze pozna- i objętość skóry, równocześnie stymulując wytwarzanie
ny i stosowany już od lat 50. XX wieku. W latach 70. kwasu hialuronowego oraz wpływa na jego lepkość.
mezoterapia igłowa znalazła zastosowanie w estetyce Przed przystąpieniem do zabiegów nie wolno zapo-
i stosowana jest do dzisiaj z dużym powodzeniem, gdyż minać o uwzględnieniu wszelkich przeciwwskazań
uznana jest za zabieg stosunkowo bezpieczny i przyno- dyskwalifikujących pacjenta do zabiegu z zakresu me-
szący bardzo dobre efekty. zoterapii igłowej.
Sam zabieg mezoterapii igłowej jest skuteczny, gdyż
w trakcie iniekcji deponowane są specjalistyczne steryl- || Mezoterapia mikroigłowa
ne koktajle bezpośrednio do „źródła problemu” pacjenta. Derma Rollery, potocznie nazywane również urządze-
Techniki aplikacji substratów zabiegowych dzielą się niami do mezoterapii mikroigłowej, to niewielkie urzą-
na trzy grupy: iniekcje klasyczne, iniekcje wielokrot- dzenia wyposażone w rękojeść i sterylną głowicę, która
nych nakłuć i iniekcje mechaniczne. pokryta jest rozmaitymi igłami. W trakcie zabiegu do-
Najbardziej rozpowszechnione są iniekcje klasyczne, chodzi do mechanicznego nakłuwania skóry (Medical
które odbywają się przy użyciu specjalistycznych ste- Skin Needling). Niejednokrotnie w publikacjach napoty-
rylnych igieł (najczęściej stosowane igły to 27G i 30G kamy na określenia typu wałek (Roll Cit) oraz terapia
o długości 6 mm, 13 mm) i strzykawek i pozwalają na indukcji kolagenu (Collagen Induction Therapy).
precyzyjne, manualne zdeponowanie określonych ma- Samo działanie terapii Roll Cit jest znane i szeroko
łych dawek koktajli na wskazane głębokości. stosowane już od lat 90., a za prekursora tej metody
W trakcie pracy z ciałem, zwłaszcza w przypadku uznaje się chirurga plastycznego dr. Desmonda Fer-
zabiegów, które mają za zadanie modelować sylwetkę nandesa.
poprzez eliminowanie nadmiernej ilości tkanki tłusz- Podczas zabiegów z użyciem określonych długości
czowej, czy cellulitu stosuje się iniekcje śródskórne igieł powstają kontrolowane mikrourazy i mikrokrwa-
i podskórne z punktowym deponowaniem odpowied- wienia, a w skórze dochodzi do uwalniania rozmaitych
nio dobranych komponentów zabiegowych. czynników wzrostu:
Przy pracy z problemami nadmiernej wiotkości i roz- –– płytkowy czynnik wzrostu PDGF
stępów, niezastąpione są techniki aplikacji preparatów (Platelet-derived Growth Factor),
w płytsze obszary techniką Nappage – czyli techniką –– transformujący czynnik wzrostu TGF
wielokrotnych nakłuć pod kątem 30 stopni na głębo- (Transforming Growth Factor),
kość nie większą niż 4 mm. –– naskórkowy czynnik wzrostu EGF
Mezoterapia igłowa jest bardzo skuteczna w walce (Epidermal Growth Factor),
z cellulitem. W pierwszej kolejności podczas konsultacji –– czynnik wzrostu fibroblastów FGF
należy dokonać prawidłowej oceny typu cellulitu oraz (Fibroblast Growth Factor).
stopnia zaawansowania klinicznego, aby dobrać odpo-
wiednią kompozycję substancji aktywnych. Uwolnione do przestrzeni komórkowej powyższe
W przypadku przebiegu cellulitu włóknistego zaleca- czynniki wzrostu przyspieszają procesy różnicowania
ne są substancje aktywne, takie jak krzemionka, kofeina, komórek oraz stymulują komórki macierzyste i fibro-
aminokwasy, pirogronian sodowy, miedź czy nikotyna. blasty do wytwarzania nowego pełnowartościowego
W walce z cellulitem naciekowym, hormonalnym oraz kolagenu.
problemem z zaburzeniami mikrokrążenia, które prowa- Obecnie na rynku dostępne są rozmaite urządzenia
dzą do powstania obrzęków – zwłaszcza w kończynach typu „roller”. Parametry, na które należy zwrócić uwa-
dolnych pomocne będą kofeina, tauryna, L-karnityna, gę przy doborze odpowiedniego urządzenia, to przede
rutyna, krzemionka oraz oczar wirginijski. wszystkim ilość igieł na wałku (im mniej, tym lepiej),
materiał, z jakiego wykonane są igły, oraz ich długość.

174 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
art ykuł naukow y
N Kosmetologia Estet yczna

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 175
 art ykuł naukow y
N Kosmetologia Estet yczna

Podstawowy podział rollerów ze względu na metabolicznych usunąć z organizmu. Do substancji

długość igieł stosowanych podczas zabiegu to rol- stosowanych w lipolizie iniekcyjnej zaliczamy przede
lery: kosmetyczne, medyczne oraz chirurgiczne. wszystkim fosfatydylocholinę. Jest to naturalny skład-
W zabiegach na ciało najskuteczniejsze są rollery me- nik roślinny pozyskiwany z soi. Jej zadanie to rozpusz-
dyczne, czyli takie, których igły na głowicy wykazują czenie tkanki tłuszczowej, które polega na przemianie
długość w przedziale pomiędzy 1 mm a 2 mm. Dzięki tłuszczów złożonych do prostych i usunięcie ich z or-
tak sprecyzowanej długości podczas zabiegu docho- ganizmu na drodze metabolizowania. Popularne kom-
dzi do procesów, które indukują wytwarzanie pełno- ponenty zabiegowe o działaniu silnie lipolitycznym to
wartościowych włókien kolagenowych, co objawia się również kwas dezoksycholowy, L-karnityna, kofeina
zdecydowaną poprawą gęstości skóry i jej spoistości. czy wyciąg z karczocha, który wpływa na metabolizm
Zabiegi z użyciem techniki Roll Cit doskonale sprawdzają glukozy i lipidów.
się w przypadku nawisów skóry w obszarze okolicy we- Istotna jest również faza trzecia i zastosowanie się do
wnętrznej strony uda czy też przedniej ściany brzucha. zaleceń pozabiegowych. Bezpośrednio po zabiegu na-
Zabiegi te doskonale kondycjonują skórę przy inten- leży spożyć minimum 2 litry wody niegazowanej, aby
sywnych procesach odchudzania, utrzymując ją jędrną wspomóc procesy o podłożu lipolitycznym, jakie będą
i spójną, tak by po zakończonym odchudzaniu nie bory- zachodzić w naszym organizmie. Ważne również, aby
kać się z nadmierną ilością rozciągniętej tkanki. nie korzystać z basenu, sauny, nie opalać skóry podda-
Technika indukcji kolagenu bardzo dobrze sprawdza nej zabiegowi. Istotna jest również rola drenażu limfa-
się w terapii łączenia z substancjami stymulującymi tycznego, który ma za zadanie przedrenować i „udroż-
skórę, na przykład z wysoko stężonym kwasem gli- nić” tkanki, które były poddane zabiegowi.
kolowym. Zabiegi wykonuje się w terapii skojarzonej Dla pełnego efektu, zabiegi warto powtarzać w ilo-
– eksfoliacja chemiczna, a następnie roller. Efekty, jakich ści 2-5 razy, nie częściej niż co 2-3 tygodnie, a na pełne
możemy się spodziewać, to silne ujędrnienie skóry, eli- efekty należy poczekać około 20 dni.
minowanie rozstępów i cellulitu.
|| Podsumowanie
|| Lipoliza iniekcyjna Niechirurgiczne metody poprawy sylwetki zyskują co-
Jednym ze skuteczniejszych zabiegów stosowanych raz większą popularność ze względu na to, że nie jest
w iniekcyjnym modelowaniu sylwetki jest lipoliza. Li- wymagana długa rekonwalescencja, a bezpośrednio po
poliza iniekcyjna pozwala na szybkie i stosunkowo bez- zabiegu klient może udać się do pracy. Efekty, wypraco-
pieczne wyeliminowanie zbędnych centymetrów w kon- wane zostają podczas sesji zabiegowych są zadowalające
kretnych obszarach naszego ciała oraz miejscowych tak dla większości pacjentów. Ponadto klienci często boją się
zwanych lokalnych otłuszczeń. Natomiast nie wolno za- ingerencji chirurgicznej i poszukują alternatywnych za-
biegu lipolitycznego utożsamiać z odchudzaniem. biegów, które w skuteczny i trwały sposób wymodelują
Bardzo ważne jest odpowiednie poinstruowanie pa- sylwetkę oraz wyeliminują takie defekty, jak nadmierne
cjenta i przygotowanie do zabiegów. Zabieg lipolityczny lokalne otłuszczenia, cellulit, wiotkość skóry, rozstępy.
w rzeczywistości powinien być traktowany jako zło- Przy aktualnie dostępnych metodach warto zacho-
żona kuracja lipolityczna, oparta na kolejnych fazach. wać umiar i rozsądek. Mimo że są one reklamowane
Kuracje lipolityczne prowadzone z użyciem lipolizy in- jako „bezpieczne”, należy pamiętać o przeciwwskaza-
iekcyjnej powinny składać się z trzech etapów: niach, podstawowych procedurach bezpieczeństwa,
–– przygotowanie do zabiegu, precyzyjnej kwalifikacji pacjenta do zabiegu i doborze
–– zabieg lipolizy, odpowiedniej technologii.
–– faza drenażu limfatycznego. Dzięki temu zarówno osoba wykonująca dany zabieg,
jak i pacjent będą czerpać olbrzymią satysfakcję i za-
Przygotowanie do zabiegu polega na upłynnianiu dowolenie.
zbitej tkanki tłuszczowej, aby następnie w przebiegu
procesów lipolitycznych łatwiej ją rozpuścić i metabo-
lizować. Sama faza zabiegu jest bardzo krótka i trwa
do 30 minut.
W czasie zabiegu do tkanki tłuszczowej za pomocą
odpowiednich igieł podawane są specjalistyczne kom-
ponenty zabiegowe, które rozpuszczają bądź uszkadza-
ją błonę komórkową komórek tłuszczowych i ich za-
wartość transportują do wątroby, aby tam w procesach

176 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A dietetyk a

Z e względu na stopień rozpowszech-

nienia, otyłość coraz częściej okre-
ślana jest mianem epidemii. Zakłada Mikroflora jelitowa
a otyłość
się, że ponad połowa naszej populacji
ma problemy z nadmierną masą ciała.
Według prognozy Światowej Orga-
nizacji Zdrowia WHO (World Health
Organization) na 2015 r., liczba osób
z nadwagą wzrośnie do około 2,3 mld,
zaś otyłych powyżej 15. roku życia – do
około 700 mln.

Problem nadmiernej masy ciała jest nie tyl-

ko kwestią estetyki, ale przede wszystkim
zdrowia. Otyłość jest chorobą, natomiast nad-
waga – wstępem do tej choroby. Wśród zabu-
rzeń związanych ze zbyt dużą ilością tkanki
tłuszczowej znajdują się cukrzyca typu 2,
choroby układu krążenia, choroby układu ru-
chu, schorzenia wątroby i trzustki, problemy
z układem oddechowym czy niepłodność.

|| PRZYCZYNY Stres, dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry pro-

Przyczyn otyłości jest wiele, jednak jej występowanie ste oraz przyjmowanie niektórych leków (antybiotyki,
najczęściej jest przejawem dodatniego bilansu energe- przeciwbólowe) sprzyjają dominacji patogennych mi-
tycznego. Mówiąc krótko, spożywamy zbyt duże ilości kroorganizmów w jelitach. Co niekorzystne, zwięk-
pożywienia w stosunku do zapotrzebowania energe- szają one wchłanianie cukrów prostych w jelicie oraz
tycznego organizmu. Przyczyniają się do niej również umożliwiają trawienie wielocukrów roślinnych, któ-
siedzący tryb życia oraz słaba jakość przyjmowanych rych człowiek nie potrafi bądź ma ograniczone możli-
pokarmów. W mniejszym stopniu o otyłości decydują wości trawienia. Wszystko to powoduje zwiększenie
geny, problemy hormonalne czy przyjmowane leki (np. dziennego dowozu energii z pożywienia o nawet 200
sterydy, insulina). kcal na dobę. Powstałe na skutek bakteryjnej fermen-
Coraz częściej naukowcy zwracają uwagę na jeszcze tacji krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) nie
jeden ważny czynnik, przyczyniający się do groma- tylko zwiększają magazynowanie tłuszczu, ale co gor-
dzenia tkanki tłuszczowej. Okazuje się, że wystąpienie sze – utrudniają jego zużywanie. Stąd prosta droga do
otyłości może mieć związek z zaburzeniami flory bak- nadwagi.
teryjnej jelit. Dla wielu osób brzmi to nieprawdopodob-
nie, jednak fakt ten potwierdza wiele współczesnych || PROBIOTYKI
badań naukowych. Aby zapewnić prawidłowy skład mikroflory jelitowej,
Mikroorganizmy, bytujące w przewodzie pokarmo- z pomocą przychodzą probiotyki. W ten sposób na-
wym, odgrywają ważną rolę w prawidłowym funkcjo- zywamy żywe bakterie, które dzięki wielu istotnym
nowaniu wielu układów organizmu. Wśród ich funkcji funkcjom poprawiają skład bakteryjny jelit. Probiotyki
można wymienić: wspomaganie prawidłowego trawie- nie tylko uzupełniają niedobór „pożytecznych” bakterii
nia i przyswajania składników odżywczych, regulowa- w przewodzie pokarmowym, ale hamują rozwój drob-
nie przyswajania energii z pożywienia oraz wspomaga- noustrojów szkodliwych, współodpowiedzialnych za
nie układu odpornościowego człowieka. Dobroczynne zwiększanie masy ciała. Możemy sięgnąć zarówno po
mikroorganizmy, dzięki wytwarzaniu związków anty- preparaty jednoszczepowe, jak i wieloszczepowe wraz
bakteryjnych, chronią organizm człowieka przed wni- z probiotykami. Pamiętajmy jednak o ich właściwym
kaniem i namnażaniem szkodliwych drobnoustrojów. doborze. Wśród dobrze przebadanych szczepów pro-
Niestety współczesny styl życia sprzyja zaburzeniom biotycznych znajdują się m.in. Lactobacillus plantarum mgr inż.
w proporcji między florą pożyteczną dla człowieka 299v, Bifidobacterium bifidum W23, Bifidobacterium lactis Weronika Bandosz
dietetyk
a florą szkodliwą. W51 oraz Lactobacillus acidophillus W22. E: weronika.bandosz@
sanprobi.pl

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 179
 A

180 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A DIETET YK A

R estrykcja węglowodanów w die-

tach, mających na celu obniżenie
masy ciała, stała się podstawową za- Kontrowersje wokół
sadą dla wielu twórców diet i książek
zawierających odchudzające plany ży-
wieniowe. W numerze 4/2014 „Kosme-
tologii Estetycznej” zostało przedsta-
diet bogatobiałkowych
wione kilka najbardziej popularnych o niskiej zawartości węglowodanów.
diet wysokobiałkowych: South Beach,
optymalną (Kwaśniewskiego), Dukana. Cz. 2. Diety: dr. Atkinsa, Zone (strefowa), paleo
W bieżącym numerze autorki artykułu
charakteryzują kolejne diety: dr. Atkin- Cz. 1. Diety: South Beach, optymalna tzw. Kwaśniewskiego, Dukana
sa, Zone (strefowa), paleo. opublikowano w numerze 4/2014 s. 319-324

W roku 1863 William Banting, przedsiębiorca zajmu- || DIETA DR ATKINSA

jący się usługami pogrzebowymi, wydał broszurę pt. Amerykański kardiolog, Robert Atkins, którego nazwi-
„Letter on Corpulence Addressed to Public”, w której opi- sko rozsławiła sprzedana w ponad 10 milionach egzem-
sał sposób na pozbycie się masy ciała, opierający się na plarzy książka „Dr Atkin’s Diet Revolution”, rozpoczął na
rezygnacji z pieczywa, masła, mleka, cukru, piwa oraz świecie modę na dietę niskowęglowodanową. Od czasu
ziemniaków. Wydane porady stanowiły uwieńczenie wydania poradnika, zarówno wokół zmieszczonych
eksperymentu, dzięki któremu autor wyleczył się z oty- w nim zasad odżywiania, jak i wokół samego autora, nie
łości. Pomysłodawcą diety nie był sam przedsiębiorca, przestają narastać kontrowersje. Pomimo iż od śmierci
a jego lekarz – chirurg o nazwisku Harvey, jednak dr Atkinsa w wyniku urazu głowy minęło ponad 10
nazwa diety pochodzi od nazwiska Banting [1]. Mimo lat, do dziś trwają spory o stan zdrowia lekarza przed
medialnego sukcesu diet niskowęglowodanowych licz- samym zgonem oraz w ostatnich latach życia. Szcze-
ne badania przeprowadzone w latach 1966-2003 nie gólne wątpliwości wywołuje przebyty przez Atkinsa
udowodniły ich zwiększonej skuteczności w stosunku zawał mięśnia sercowego, rzekomo wywołany infekcją
do diet niskokalorycznych. Co więcej, uważa się, że wirusową i niemający nic wspólnego ze sposobem od-
utrata tkanki tłuszczowej może być wyłącznie wyni- żywiania kardiologa. Nadmiar masy ciała u słynnego
kiem restrykcji kalorycznych, nie węglowodanowych. kardiologia w chwili śmierci jego przeciwnicy przypi-
Dietom o wysokiej zawartości białka zwierzęcego za- sują nadmiernej podaży tłuszczu w diecie, zwolennicy
rzuca się indukowanie takich chorób, jak miażdżyca, – obrzękom w wyniku niewydolności serca [4].
niewydolność nerek i kamica nerkowa, osteoporoza, Podobnie jak dr. Agatston – twórca diety South Be-
dna moczanowa, nadciśnienie tętnicze, a także osła- ach, również dr Atkins skonstruował plan żywieniowy,
bienie mięśni, hiper i hipowitaminozy czy zaparcia mający na celu nie tylko redukcję tkanki tłuszczowej,
[2, 3]. Niemniej jednak zainteresowanie ograniczonym ale zbilansowanie codziennej diety, zapewniającej zdro-
spożyciem węglowodanów nie słabnie, znajdując także wie i dobre samopoczucie. Autor gwarantuje utrzy-
zastosowanie w onkologii czy leczeniu padaczki u dzie- manie osiągniętej jego metodą masy ciała, czyli braku
ci [2, 3]. Z pomysłu restrykcji węglowodanowych w die- tzw. efektu jo-jo, [5]. Dieta Atkinsa zachęca pacjentów
tach służących obniżeniu masy ciała skorzystało wielu z nadwagą obietnicą utraty masy ciała bez zmniejsza-
twórców książek, zawierających odchudzające plany nia kaloryczności posiłków. Powszechnie występujące
żywieniowe.  Pomimo istotnych różnic, podstawowy w Stanach Zjednoczonych schorzenia, jakimi są oty-
mechanizm, dzięki któremu organizm powinien spalać łość i insulinooporność, stanowią według dr Atkinsa
tkankę tłuszczową, pozostaje ten sam. Kontrowersyjne efekt spożywania nadmiaru węglowodanów. Proces
pozostają wady i zalety, które im towarzyszą. odchudzania, opierający się na ograniczeniu ich ilości
Pomimo istotnych różnic, podstawowy mechanizm, w posiłkach, powinien w założeniu prowadzić do wy-
dzięki któremu organizm powinien spalać tkankę korzystywania przez organizm energii nie z glukozy,
tłuszczową, pozostaje ten sam. Kontrowersyjne pozo- jak to ma miejsce w normalnym metabolizmie, lecz
stają wady i zalety, które im towarzyszą. z tkanki tłuszczowej, z jednoczesnym wytworzeniem
ciał ketonowych. Niskokalorycznym dietom odchu-
dzającym Atkins zarzuca spowalnianie metabolizmu, Ewa Gawor
Barbara Główka
prowadzące do odzyskania masy ciała sprzed diety (po E: wydawnictwo@zahir.pl
powrocie do normokalorycznego sposobu odżywiania). E: barbara@glowka.pl

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 181
 artykuł
A DIETET YK A

Na zarzuty, jakoby dieta Atkinsa była kolejną wersją Dozwolone bez ograniczeń ilościowych są:
diet o obniżonej energetyczności, autor odpowiada, że –– produkty wysokobiałkowe: mięsa, jaja, owoce morza
jej założenia są wręcz przeciwne. Jednak zauważa, że (ostrygi i małże z ograniczeniem do 4 uncji, czyli oko-
stosowanie tej metody może prowadzić do osłabienia ło 113 g/dobę), ryby,
uczucia głodu przez: –– produkty wysokotłuszczowe: oleje i oliwa z oliwek,
–– eliminację wahań poziomu glukozy we krwi, masło (margaryny w czasach Atkinsa zawierały
–– wysoką wartość odżywczą proponowanych posiłków, duże ilości kwasów tłuszczowych trans), majonez,
co z kolei skutkuje zmniejszonym spożyciem pokar- klarowany bulion,
mów i redukcją kaloryczności dziennego jadłospisu [5]. –– wszystkie przyprawy prócz cukru i zawierających
cukier.
|| Założenia diety
Żywieniowa rewolucja Atkinsa podzielona jest na cztery Podczas indukcji nie wolno spożywać nasion roślin
fazy. Podobnie jak w diecie South Beach, pierwsza z nich, strączkowych, warzyw skrobiowych, owoców, orze-
nazywana indukcją, ma za zadanie wprowadzenie or- chów, pieczywa, ciast, ciastek, krakersów, cukierków,
ganizmu w stan łagodnej ketozy. Celem tego stanu jest makaronu, ryżu, kasz, ziaren, nabiału innego niż ser,
przestawienie organizmu z wykorzystywania glukozy śmietana czy masło. Niedozwolone są serki do smaro-
jako źródła energii na inne paliwo, jakim są ciała ketono- wania, w tym serek wiejski. Wykluczone są także pa-
we, powstające w procesie intensywnej lipolizy [5]. Etap nierki czy zasmażki. W tej fazie zezwala się na napoje
ten powinien trwać przynajmniej dwa tygodnie. Autor słodzone sacharyną lub sukralozą. Ilość węglowodanów
obiecuje pacjentom w tej fazie ustabilizowanie poziomu powinna być obliczana na podstawie etykiet na opako-
glukozy we krwi, co w konsekwencji powinno zaowo- waniach produktów lub tabel zawartych w książce.
cować: zahamowaniem zmian nastroju i ochoty na pod- Istotne jest spożywanie trzech większych lub 4-5
jadanie, zmniejszeniem uczucia zmęczenia i „zamglenia” mniejszych posiłków, różnorodność w wyborze pro-
umysłu, zerwaniem z nawykami dosładzania, spożywa- duktów dozwolonych, ograniczenie spożycia kofeiny,
nia pszenicy, produktów pochodnych kukurydzy, alko- dostosowywanie wielkości porcji do zmniejszającego się
holu, kofeiny. Zapewnia także, że efektem indukcji jest apetytu, picie przynajmniej 8 szklanek płynów dziennie.
utrata dużej ilości tłuszczu przy spożywaniu obfitych Przerwa między posiłkami nie powinna być dłuższa niż
i sycących posiłków. Atkins podkreśla rolę regularnej 6 godzin. W przypadku zaparć Atkins zaleca spożywa-
aktywności fizycznej w procesie odchudzania. nie codziennie jednej łyżki nasion babki jajowatej doda-
Zasady fazy pierwszej są w książce dokładnie określo- nej do wody lub dodanie siemienia lnianego do potraw.
ne i należy się do nich bezwzględnie stosować. Dozwo- Autor twierdzi, że konieczność stosowania suple-
lona dzienna porcja węglowodanów to najwyżej 20 g, mentów jest wynikiem nie samej diety, a sposobu od-
w skład której mogą wchodzić: 2-3 filiżanki sałaty, mło- żywiania przed dietą oraz niewłaściwych wyborów
dych pędów lucerny, rukoli, cykorii, pietruszki zielonej, żywieniowych w czasie jej trwania. Jednak wszystkim
papryki, selera, kopru włoskiego, czerwonej lub zielonej w fazie indukcji poleca:
cykorii, rzodkiewki, sałaty rzymskiej, szczawiu, szczy- • preparat wielowitaminowy, zawierający kompleks
piorku, ogórków lub grzybów, albo 2 filiżanki wymie- witamin z grupy B, witaminę C w ilościach więk-
nionych warzyw i jedną: karczochów, selera naciowego, szych niż zalecane dzienne spożycie RDI (Recommen-
dyni, rabarbaru, szparagów, kapusty kiszonej, bambusa, ded Daily Intake), który zawiera także przynajmniej 30
szalotki, kiełków, groszku cukrowego, warzyw zielonych, innych składników odżywczych (prócz żelaza), w tym
bakłażanów, szpinaku, brokułów, serc palmowych, ka- najlepiej związki chromu w ilości 200-600 mcg;
pusty, kabaczków, brukselki, kalarepki, pomidorów, pora, • niezbędne kwasy tłuszczowe 2 EFA (Essential Fatty
rzepy, kalafiora, orzecha wodnego, cebuli, cukini, okry. Acids), przynajmniej GLA (γ-linolenowy) i n3;
Porcje warzyw powinny być odmierzane na surowo. • w przypadku napadu ochoty na przekąski – 500 mg
Propozycje przekąsek to: 10-20 oliwek, awokado L-glutaminy do każdego posiłku.
(maks. ½ dziennie), 2-3 łyżki soku z cytryny lub soku Atkins obiecuje, że po kilku dniach fazy inicjującej pa-
z limonki, jedna uncja śmietany (ok. 28 g), sery pełno- cjent uczy się kontroli apetytu, co jest wynikiem zuży-
tłuste, twarde, miękkie, półmiękkie, dojrzewające w ilo- cia zapasów glikogenu oraz spalania tłuszczu (lipoliza
ści maks. 3-4 uncji dziennie. Należy liczyć uncję sera, hamuje apetyt). Wspomina, że w pierwszym tygodniu
jak 1 g węglowodanów. może pojawić się zmęczenie, osłabienie i skurcze mię-
Jako dodatki do warzyw Atkins proponuje: chrupią- śni nóg spowodowane nagłą utratą wody, minerałów
cy boczek, tarty ser, śmietanę, smażone grzyby, do tego i szybkim tempem spalania. Jako remedium na te do-
olej lub ocet, ale nie balsamiczny, zawierający cukier. legliwości zaleca płyny, multiwitaminę, a w przypadku

182 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A DIETET YK A

nieustających skurczów duże ilości potasu, wapnia porcji węglowodanów, ale na poziomie własnego CCLL
i magnezu w postaci suplementów. Chudnącym zbyt (Critical Carbohydrate Level for Losing) – granicznej ilości
szybko radzi dołożenie na kilka dni małej porcji wa- węglowodanów, przy której spożywaniu jeszcze nastę-
rzyw lub orzechów. Dodaje także, że na początku fazy puje utrata masy ciała. W fazie ONW pacjent powinien
I zmęczenie, ból głowy i zimne poty mogą być objawa- w każdym tygodniu zwiększać dozwoloną w indukcji
mi uzależnienia od produktów szybko podnoszących ilość węglowodanów o 5 g, ale tak, aby spożycie wynosi-
poziom glukozy we krwi i ustępują po około trzech ło mniej niż CCLM (Critical Carbohydrate Level for Mainte-
dniach indukcji. W przypadku dalszej chęci na przeką- nance). Najbardziej skuteczne jest stosowanie tzw. drabi-
ski, doktor zaleca dokładną lekturę etykiet wszystkich ny węglowodanowej. Według tego systemu dodatkowe
spożywanych produktów pod kątem zawartości cukru 5 g węglowodanów powinno pochodzić: w pierwszym
lub spożycie kilku oliwek, kawałka tłustego sera lub tygodniu z większej ilości warzyw dozwolonych w fazie
w niewielkiej ilości sałatki z tuńczykiem [5]. pierwszej, w drugim także z serów świeżych i dojrzewa-
Osobom o dużej nadwadze, które nie są zmęczone jących, a w następnych tygodniach dodatkowo kolejno z:
fazą I, Atkins zezwala na stosowanie indukcji aż do 6 orzechów i nasion, owoców jagodowych, wina i innych
miesięcy. Druga faza diety, nazwana „postępującą utra- alkoholi niskowęglowodanowych (whisky, wódka, gin,
tą wagi”, może jednak zostać wdrożona już po dwóch tylko same lub z dietetycznymi napojami), nasion roślin
tygodniach od rozpoczęcia odchudzania. Efekty fazy strączkowych, owoców innych niż jagodowe, warzyw
drugiej nie są aż tak spektakularne, jak efekty indukcji, skrobiowych, produktów pełnoziarnistych. Należy
jednakże masa ciała nie powinna wzrosnąć. Efekt jo-jo, także pamiętać, że CCLM można zwiększyć dodatkową
według Atkinsa, może być spowodowany wyłącznie aktywnością fizyczną. U osób, u których alkohol spo-
odejściem od ściśle określonych zasad diety. Pacjentom walnia utratę masy ciała, nie należy go wprowadzać
dotkniętym tym efektem autor zaleca kilkudniowy po- podczas odchudzania. Produkty wysokowęglowodano-
wrót do fazy I, ale ostrzega, że przedłużanie indukcji we: ziemniaki, chleb, makarony itp. należy spożywać
także spowolni utratę masy ciała, ponieważ zmniejszy sporadycznie i w niewielkich ilościach. Na etapie ONW
się efekt diuretyczny. spadek masy ciała zachodzi wolniej niż w fazie I. Fazę
Faza druga, nazywana inaczej ONW (Ongoing We- druga należy kontynuować do momentu, gdy nadmiar
ight Loss), to stopniowe wprowadzanie dodatkowych masy ciała wynosić będzie 2-5 kg.

Urządzenia do kriostymulacji
KRIOPOL R
Zalety:
‡ zabieg przyjemny dla pacjenta: rozluźnia, tonizuje napięcie mięśni,
likwiduje naprężenia i przykurcze, uspokaja
‡ zwiększa skuteczność działania dowolnych preparatów
kosmetycznych, maseczek, okładów itp., ponieważ substancje
czynne w nich zawarte dyfundują przez skórę w miejscu podania
i przez 15-20 min nie są rozprowadzane przez sieć kapilarną
i limfatyczną obkurczoną w wyniku chłodzenia
‡ każdy zabieg zwiększa metabolizm i przyśpiesza usuwanie
produktów przemiany materii
Seria zabiegów pozwala na:
‡ poprawienie jędrności skóry: likwidacja cellulitu I i II stopnia,
a także zmarszczek
‡ inicjację procesu resorpcji tłuszczu umożliwiającego
modelowanie i wyszczuplanie sylwetki
‡ likwidację bólów głowy o podłożu naczyniowo-ruchowym
‡ poprawę samopoczucia

y Kriomedpol Sp. z o.o.

y 05-082 Stare Babice, ul. Warszawska 272
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 183
y tel./fax 22 752 93 21, tel. 22 733 19 05
y kriomedpol@kriomedpol.pl, www.kriomedpol.pl
 artykuł
A DIETET YK A

Faza trzecia trwa od miesiąca do trzech. Zakłada co- || Wady, zalety, badania naukowe
tygodniowy wzrost ilości węglowodanów o nie więcej Randomizowane badania jednoośrodkowe, prowadzone
niż 10 g/dzień, aż do utraty masy ciała wysokości 0,5 kg/ w 2002 roku w Bostonie na osobach otyłych z towarzy-
tydzień. Produkty do tej pory zakazane należy wpro- szącą hiperlipidemią, nadciśnieniem i hiperglikemią na
wadzać stopniowo oraz obserwować, czy któreś z nich czczo, wykazały średnio utratę średnio 2,1 kg masy ciała
szczególnie nie powodują zahamowania odchudzania. w czasie roku stosowania diety dr Atkinsa. Dodatkowo
Osoby z niskim CCLM ze szczególną ostrożnością po- zanotowano redukcję wskaźnika tzw. dobrego i złego cho-
winny wprowadzać produkty zbożowe i wysokoskro- lesterolu LDL/HDL (low-density lipoprotein / high-density
biowe. Należy kontynuować przyjmowanie suplemen- lipoprotein) we krwi, brak wpływu diety Atkinsa (a także
tów oraz spożywać odpowiednią ilość białka i tłuszczu. Ornisha, Zone i diety Weight Watchers) na stężenie chole-
Po uzyskaniu docelowej masy ciała Atkins zaleca utrzy- sterolu HDL, ciśnienie tętnicze i poziom glukozy we krwi
manie przyjmowanej ilości węglowodanów przez mie- [6]. Prawie połowa badanych zrezygnowała z badania
siąc, w celu upewnienia się, czy ilość ta nie powoduje od- przed jego zakończeniem, ze względu na trudności w re-
wrotnego efektu na dłuższą metę. W takim przypadku alizacji zaleceń. Jadłospisy narzucone pacjentom w bada-
należy zmniejszyć dzienną porcję węglowodanów o 10 g. niu dostarczały dziennie średnio około 2000 kcal [6].
W niektórych przypadkach pacjent może sobie pozwo- W 2003 roku „The New England Journal of Medicine”
lić na zmniejszenie porcji węglowodanów jednego dnia opublikował wyniki wieloośrodkowego badania ran-
i zwiększenie jej dnia następnego ponad normę, tak by domizowanego, dotyczącego skuteczności w procesie
średnia stanowiła normę. Ta zasada może być przydat- odchudzania za pomocą dwóch diet:
na w przypadku świąt czy bankietów. –– niskowęglowodanowej o wysokiej zawartości tłusz-
Faza czwarta przeznaczona jest do stosowania przez czu i białka, w której pacjenci otrzymali podręcznik
całe życie. Polega na utrzymaniu właściwych nawyków diety dr Atkinsa i zobowiązali się do przestrzegania
żywieniowych, nieprzekraczaniu CCLM, unikaniu pro- jej zasad, oraz
duktów powodujących większą chęć na węglowodany, –– niskokalorycznej z wysoką zawartością węglowo-
piciu odpowiedniej ilości wody oraz regularnej, przynaj- danów (1200-1500 kcal dla kobiet i 1500-1800 kcal
mniej umiarkowanej aktywności fizycznej. Autor zaleca dla mężczyzn, 60% energii z węglowodanów, 25%
cotygodniowe pomiary masy ciała i przejście do indukcji z tłuszczu, 15% z białka).
w przypadku nadmiaru wynoszącego więcej niż 0,5 kg.
Należy także kontynuować przyjmowanie suplementów Grupę badaną stanowiły 63 osoby otyłe. Po 12 mie-
w przypadku większych reżimów żywieniowych. U pa- siącach badania zanotowano średnie obniżenie masy
cjentów o dużej lipolizooporności faza III i IV może nie ciała, wynoszące około 4,4% masy ciała w grupie 1, oko-
różnić się znacząco od OWL (Ongoing Weight Loss). ło 2,5% masy ciała w grupie 2, różnica ta została uznana
Przed rozpoczęciem nowego, rewolucyjnego sposobu za niewielką. W 3. i 6. miesiącu badania obserwowa-
odżywiania Atkins zaleca zaprzestane przyjmowanie no zaś wysokiego stopnia asymetrię między grupami,
niepotrzebnych leków kupowanych bez recepty: sy- w zakresie spadku masy ciała, redukcja była znaczniej
ropu czy drażetek na kaszel, zobojętniających, nasen- nasilona w grupie na diecie wysokobiałkowej [6].
nych, antyhistaminowych czy przeczyszczających, W przeciwieństwie do badań Bostońskich, w oby-
jako utrudniających redukcję. Pacjentom przyjmują- dwu grupach zanotowano istotny spadek ciśnienia tęt-
cym diuretyki, insulinę lub leki hipotensyjne zaleca niczego, poziomu trójglicerydów, poprawę wrażliwości
wcześniejszą konsultację z lekarzem. Zaznacza także na insulinę oraz wzrost stężenia cholesterolu HDL we
ze jego dieta nie jest odpowiednia dla osób z chorobami krwi. Wzrost HDL i spadek trójglicerydów były więk-
nerek, kobiet ciężarnych lub karmiących. sze u pacjentów na diecie wysokobiałkowej. W 3. i 6.
miesiącu badania zanotowano większy spadek masy
ciała w grupie 1. Badanie ukończyło 20 osób z grupy
pierwszej i 17 z grupy drugiej [7].

Tabela 1 Orientacyjna analiza jadłospisu w diecie Atkinsa (etap I). Ilości warzyw dostosowano do dozwolonej ilości węglowodanów. Analizę wykonano w programie Dietetyk.

kcal Cholesterol [mg] Błonnik [10] Sód [mg] Potas [mg] Wapń [mg] Fosfor [mg]
1753 974 7,6 1950 2706 994 1944

Żelazo [mg] Wit. A [mcg] Wit. D [mcg] Wit. E [mg] Wit. B1 [mg] Magnez [mg] Foliany [mcg]

14,1 1150 25,7 15,8 1,1 241 372,4

Wit. B12 [mcg] Wit. C [mcg] Wit. B2 [mg] Węglowodany [10] % E z tłuszczów %E z białek

14,9 68,5 2,6 26,3 66,5 30,5

184 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
artykuł
A DIETET YK A

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 185
 artykuł
A DIETET YK A

Orientacyjną analizą przykładowego jednodniowe- wysokobiałkowych normokalorycznych w zakresie na-

go jadłospisu ułożonego przez dr. Atkinsa przdstawiono silonego spalania tkanki tłuszczowej. Spadek masy ciała
w tabeli 1. na diecie niskokalorycznej wysokobiałkowej i niskokalo-
Wartość kaloryczna jadłospisu zbliżona jest do ni- rycznej normobiałkowej był u zwierząt podobny[9].
skokalorycznych diet redukcyjnych. Podaż większości W zmniejszaniu apetytu podczas stosowania diety
najważniejszych witamin pokrywa zapotrzebowanie Atkinsa mogą brać udział następujące mechanizmy:
na te składniki. Zalecana przez dr Atkinsa suplemen- –– wzrost termogenezy poposiłkowej, co hamuje ośro-
tacja preparatami multiwitaminowymi może spowodo- dek głodu,
wać więc toksyczne działanie niektórych związków, np. –– wzrost wydzielania hormonu jelitowego PYY (hamu-
witaminy D (zwiększona mobilizacja wapnia i fosforu jącego łaknienie),
z kości, utrata łaknienia, zaburzenia rytmu serca, kal- –– opóźnienie opróżniania żołądkowego, co daje dłużej
cyfikacja tkanek miękkich) [8]. Analiza w tabeli 1 wska- trwające uczucie sytości,
zuje na niewielkie ilości potasu w jadłospisie. Przewle- –– poprawę wrażliwości na leptynę [10].
kłe niedobory tego składnika mogą powodować wzrost
ciśnienia tętniczego, zwiększać ryzyko kamicy nerko- Metaanaliza badań randomizowanych, dotyczących
wej i chorób układu krążenia [8]. efektywności diety bogatobiałkowej normokalorycznej,
W 2014 roku przeprowadzono badania na zwierzę- w porównaniu z dietą niskotłuszczową (o obniżonej war-
tach (królikach), w celu sprawdzenia wpływu diet wy- tości energetycznej) wykazała znaczącą różnicę w spad-
sokobiałkowych na gęstość kości. Zwierzęta podzielono ku masy ciała między dietami w ciągu pierwszych
na cztery grupy i każdej z nich podawano jedną z diet: 6  miesięcy ich trwania (ok. 3,3 kg różnicy na korzyść
HP1 – wysokobiałkową karmę o składzie opartym na bogatobiałkowej). Różnica ta praktycznie nie istniała
diecie dr. Atkinsa, ze swobodnym dostępem do po- po roku stosowania się do zaleceń. W żadnej z grup ci-
żywienia, śnienie tętnicze nie uległo zmniejszeniu. Korzystniejsza
C1 – normobiałkową, ze swobodnym dostępem do po- dla zmniejszenia stężenia trójglicerydów i zwiększenia
żywienia, poziomu HDL we krwi okazała się dieta wysokoprote-
C2 – normobiałkową, o obniżonej kaloryczności, inowa. Pacjenci spożywający posiłki o zmniejszonej ka-
HP2 – wysokobiałkową, o obniżonej kaloryczności. loryczności i zawartości tłuszczu odnieśli zaś korzyść
Pod koniec okresu badań zaobserwowano niższą gę- przez zmniejszenie stężenia LDL w surowicy [11].
stość kości w grupie otrzymującej dietę wysokobiałkową. Zmniejszenie apetytu zostało uznane za jedyną
Autorzy zalecają szczególną ostrożność w stosowaniu przyczynę efektywności diet niskobiałkowych w ba-
diety dr Atkinsa u kobiet po menopauzie, ze względu na daniu przeprowadzonym na 132 pacjentach z otyłością
zwiększone ryzyko osteoporozy w tym okresie. Zaob- olbrzymią. Badanych przydzielono do grupy stosującej
serwowano także zmniejszone spożycie karmy w przy- dietę niskotłuszczową niskokaloryczną i grupy na diecie
padku grupy HP1 w stosunku do C1, co potwierdza wysokobiałkowej. Bogatobiałkowy sposób odżywiania
działanie hamujące diet wysokobiałkowych na łaknie- przyniósł efekt w postaci większego spadku masy ciała
nie. Jednak w grupie HP1, jak i w C1, zaobserwowano w porównaniu z drugą grupą (około 8 kg mniej vs 2 kg
wzrost masy ciała zwierząt, króliki te mogły najadać mniej) i wzrostu insulinowrażliwości. Nie zanotowano
się do syta. Ten wynik rzuca cień na skuteczność diet zmian w stężeniach cholesterolu całkowitego, HDL, LDL

Tabela 2 Przykładowe produkty dozwolone w diecie Zone wraz z wielkością porcji. 1 uncja =28 g [17]

BIAŁKO TŁUSZCZE WĘGLOWODANY

produkt porcja produkt porcja produkt porcja
wołowina 1 uncja masło migdałowe pół łyżeczki winogrona 1/2 filiżanki

wołowina mielona (<10% tłuszczu) 1,5 uncji migdały 3 szt. grapefruit 1/2szt.

kurczak bez skóry 1 uncja awocado 1 łyżka kiwi 1 szt.

indyk – bekon 3 paski oliwki 3 sztuki płatki owsiane suche 1/2 uncji

kalmary 1,5 uncji nerkowce 3 sztuki

dorsz 1,5 uncji olej rzepakowy 1/3 łyżeczki

makrela 1,5 uncji WĘGLOWODANY 

jaja 2 szt. każda pozycja zawiera 9 g węglowodanów  

niskotłuszczowy ser 1 uncja czarna fasola gotowana 1/4 filiżanki

tofu twardy 3 uncje brokuły 3 filiżanki

186 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A DIETET YK A

w czasie 6 miesięcy trwania badania. Jak wspomniano, podejrzewa się, że dieta wysokobiałkowa o dużej za-
autorzy sugerują, że większa redukcja masy ciała u pa- wartości tłuszczu nie tyle nasila procesy utraty tkanki
cjentów na diecie bogatobiałkowej mogła wynikać ze tłuszczowej, ile hamuje apetyt. Spadek masy ciała jest
zmniejszonego przyjmowania żywności [10]. Należy jed- zaś spowodowany zmniejszeniem energetyczności
nocześnie pamiętać o diuretycznym działaniu nadmiaru diety w stosunku do zapotrzebowania. Wbrew oczeki-
protein, co skutkuje spektakularnymi zmianami masy waniom, w większości badań zaobserwowano poprawę
ciała w początkowej fazie odchudzania. lipidogramu po roku stosowania diety Atkinsa, jednak
Butki i inni, badając wpływ diety niskowęglowoda- niewiele różniącą się od zmian w lipidogramie osób
nowej na wysiłek fizyczny w trzech pierwszych tygo- na diecie niskotłuszczowej, zmiany te mogą więc wy-
dniach diety, otrzymali wyniki sugerujące, że dieta At- nikać wyłącznie z utraty masy ciała. Większy spadek
kinsa może obniżać samopoczucie i zwiększać uczucie stężenia trójglicerydów (TG) notuje się na diecie ubogo
zmęczenia podczas ćwiczeń [12]. Podobnie jak w przy- węglowodanowej, ponieważ to węglowodany generują
padku diety South Beach, należy także mieć na uwadze, syntezę TG, LDL zaś, na diecie niskotłuszczowej. Eks-
że zwiększona podaż protein wiąże się z podniesieniem perci zalecają jednak osobom z hipertriglicerydemią za-
ryzyka rozwoju dny moczanowej lub zaostrzenia jej ob- stępowanie części węglowodanów w diecie tłuszczami
jawów. Zaleceń dr. Atkinsa nie powinni wprowadzać jednonienasyconymi (oliwa z oliwek, orzechy laskowe)
w życie pacjenci ze schorzeniami, w których szybka zamiast kwasami pochodzenia zwierzęcego. Zaleca-
utrata masy ciała wiąże się z zagrożeniem dla zdrowia: ne dzienne spożycie węglowodanów to przynajmniej
niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby NA- 130  g. Jest to ilość niezbędna do prawidłowej pracy
FLD (Non-alcoholic fatty liver disease), kamica pęcherzy- mózgu, nerek i erytrocytów, nawet finalna ilość tego
ka żółciowego [13]. składnika u niektórych pacjentów na diecie niskowę-
Niedostateczna podaż błonnika pokarmowe- glowodanowej może nie sięgać tej wartości [8]. Niesie
go zmniejsza wydalanie toksycznych metabolitów to ryzyko osłabienia i spadku wydolności organizmu.
i zwiększa ich wchłanianie w jelicie grubym. Zbyt ni- Nadmiar białka, skutkujący hiperkalciurią, prowadzi
ska ilość węglowodanów w diecie prowadzi także do zaś do zmniejszenia gęstości kości [13].
zmniejszenia syntezy krótkołańcuchowych kwasów Ze względu na wysoką podaż NKT i niską podaż wę-
tłuszczowych, będących źródłem energii dla kolono- glowodanów, które stanowią źródło krótkołańcucho-
cytów. Dodatkowo udowodniono dodatnią korelację wych kwasów tłuszczowych będących źródłem energii
pomiędzy spożyciem Nasyconych Kwasów Tłuszczo- dla kolonocytów, dieta Atkinsa może także zwiększać
wych (NKT) a nowotworem jelita grubego [14]. Czynni- ryzyko nowotworów jelita grubego. Należy także
ki te mogą wzbudzać niepokój, czy aby dieta dr Atkinsa zwrócić uwagę na ryzyko odwodnienia w pierwszym
nie zwiększa ryzyka tego schorzenia. Przeprowadzenie okresie stosowania diety i uzupełniać płyny. Suple-
takich badań byłoby jednak trudne ze względu na pro- menty diety należy stosować po konsultacji z lekarzem
blem z utrzymaniem diety przez dużą liczbę pacjentów i dietetykiem, aby stwierdzić niedobory danego skład-
na przestrzeni wielu lat [16]. nika oraz jego zawartość w jadłospisie. Niewątpliwym
walorem diety dr Atkinsa jest początkowy znaczny
|| Podsumowanie spadek masy ciała i uczucie sytości. Jednak sam autor
Dieta dr. Atkinsa może być skuteczna w procesie od- zaznacza, że chęć sięgania po przekąski rośnie wraz
chudzania, ale jej długoterminowe skutki nie różnią się z kolejnymi etapami związanymi z coraz większą ilo-
znacznie od efektów diety niskokalorycznej. Co więcej, ścią węglowodanów, może to szybko doprowadzić do

Tabela 3 Analiza wartości odżywczej i ryzyka sercowo-naczyniowego za pomocą punktów AHEI w wybranych dietach alternatywnych w porównaniu z zaleceniami USDA [19]

USDA 2005 Food SOUTH BEACH

Czynnik Jednostka/DIETA Guide Pyramid Plan ZONE ATKINSA 100g węglowodanów (faza III)
warzywa porcja 3,4 7,2 6,4 6,4

owoce porcja 3,6 4,2 3 2,5

orzechy i soja porcja 2 2 3,1 0,4

mięso białe i czerwone stosunek ilościowy 2 1,8 3,1 2,5

kwasy tłuszczowe trans (%E) 1 0,3 1,17 0,6

WNKT:NKT stosunek ilościowy 1,2 0,7 0,6 0,9

błonnik z produktów
gramy 8,3 2 6,9 6,2
zbożowych

punkty AHEI pkt (0-70) 48,7 49,8 46 45,6

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 187
 artykuł
A DIETET YK A

efektu jo-jo. Badania zarejestrowały trudności pacjen- nowe informacje do stworzenia sposobu odżywiania,
tów z utrzymaniem diety w jej późniejszych fazach. który pomógłby kontrolować aktywność eikozanoidów
Niewygodne dla pacjentów może być też ciągłe liczenie w organizmie. Popularność zyskał w 1955 roku dzięki
zawartości węglowodanów w jadłospisie. Jednak uczy swojej książce, napisanej na podstawie nowych infor-
to pacjentów, że proces odchudzania wymaga czasu macji. „Zone diet” szybko została bestsellerem i nauko-
i zaangażowania. Obowiązkowe 3 posiłki uczą zaś re- wiec rozpoczął pisanie kolejnych książek o nowej diecie,
gularności i systematyczności. wszystkie odniosły sukces finansowy[17].
Obiecujące wyniki uzyskano zaś w zastosowaniu
diety ketogennej w procesie leczenia padaczki leko- || Założenia diety
opornej [16]. W diecie strefowej ważne jest regularne spożywanie
posiłków. Śniadanie należy zjeść najpóźniej godzinę po
|| DIETA ZONE (STREFOWA) przebudzeniu, kolejne posiłki powinny być spożywane
z maksymalnie 5-godzinną przerwą [18].
Dieta ta polega na tworzeniu codziennego jadłospisu
z 11 tzw. bloczków w przypadku kobiet i 14 w przypadku
mężczyzn, rozłożonych na posiłki. Kobiety powinny spo-
żywać 3 bloczki w każdym z głównych posiłków – śniada-
niu, obiedzie, kolacji i po jednym bloczku w ramach prze-
kąsek – późnopopołudniowej i przed snem. Mężczyznom
przypadają po 4 bloczki na posiłeki główne i taki sam
rozkład przekąsek, jak u kobiet. Każdy bloczek składa
się z jednej porcji produktów białkowych, jednej porcji
produktów węglowodanowych i jednej porcji tłuszczu.
Wielkość porcji przykładowych produktów opisuje tabela
2. Dieta skomponowana jest tak, by dostarczać codzien-
nie 30% energii z białka, 30% energii z tłuszczu i 40%
z węglowodanów. Produkty zbożowe ograniczone są do
pełnoziarnistych i dozwolone są w niewielkich ilościach.
Dr Barry Sears, dietetyk i biotechnolog, twórca die- Przeważają produkty białkowe niskotłuszczowe [17].
ty strefowej, nazywa siebie autorytetem w dziedzinie Dr Sears promuje szczególnie wysokie spożycie kwa-
dietetycznej kontroli hormonalnej. Poświęcił 30 lat na sów jednonienasyconych i ograniczenie NKT. Jego dieta
badania nad lipidami, ale przełom nastąpił w 1982 roku, w założeniu powinna stabilizować poziom insuliny we
kiedy to przyznano Nagrodę Nobla za badania nad rolą krwi, co sprzyja utracie masy ciała [20]. Energetyczność
eikozanoidów w rozwoju choroby niedokrwiennej serca, tego sposobu odżywiania jest bardzo niska, dla kobiet
cukrzycy, chorób autoimmunologicznych oraz nowo- wynosi około 1200 kcal/dzień, u mężczyzn – 1500 kcal/
tworów. Wiedząc, że niektóre z tych hormonów są syn- dzień. Autor obiecuje 1-1,5-kilogramowy spadek masy cia-
tetyzowane z tłuszczy, Sears postanowił wykorzystać ła w pierwszym tygodniu stosowania diety [18].

Tabela 4 Porównanie spożycia poszczególnych składników w diecie paleo i niskowęglowodanowej [22]

Składnik Dieta paleo Dieta niskowęglowodanowa

Białko Wysokie (19-35%) Umiarkowane (18-23%)

Węglowodany Umiarkowane (22-40%) Niskie (4-26%)

Tłuszcz całkowity Umiarkowane (22-40%) Wysokie (51-78%)

Nasycone kwasy tłuszczowe Umiarkowane Wysokie

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe Wysokie Umiarkowane

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe Umiarkowane Umiarkowane

Omega-3 Wysokie Niskie

Błonnik Wysokie Niskie

Owoce i warzywa Wysokie Niskie

Orzechy i nasiona Wysokie Niskie

Sól Niskie Wysokie

Cukry rafinowane Niskie Niskie

Produkty mleczne Brak Wysokie

188 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A DIETET YK A

|| Wady, zalety, badania naukowe Podstawowa przemiana materii PPM (Basal Metabolic
W 2007 roku na łamach czasopisma „JAMA” ukazał się Rate) to energia niezbędna dla utrzymania funkcji tka-
artykuł, oceniający wartość odżywczą kilku popular- nek i narządów, stałej temperatury ciała, transportu
nych diet alternatywnych. Do oceny jadłospisów użyto składników przez błony biologiczne, odnowy komórek
m.in. wskaźnika AHEI (Alternate Healthy Eating Index), i tkanek [14]. Jest to zapotrzebowanie nieuwzględniające
istotnego w analizie diety w kontekście ryzyka serco- aktywności fizycznej, a warto zauważyć, że dr Sears za-
wo-naczyniowego. AHEI analizuje m.in. zawartość wa- leca pacjentom umiarkowaną aktywność ruchową kilka
rzyw i owoców w diecie, ilość orzechów i soi, stosunek razy w tygodniu. Pacjenci na diecie Strefowej mogą więc
spożycia mięsa czerwonego do białego, podaż błonnika odczuwać zmęczenie, osłabienie i zwiększone uczucie
z produktów zbożowych, podaż kwasów tłuszczowych chłodu. Rośnie też ryzyko szybkiego przyrostu masy
trans, stosunek kwasów wielonienasyconych do nasy- ciała u pacjentów, którzy zmęczeni restrykcjami szyb-
conych. Im wyższa wartość AHEI tym mniejsze ryzyko ko wracają do zwyczajowego sposobu odżywiania. Być
sercowo-naczyniowe niesione z dietą. Tabela 3 prezen- może z obawy przed efektem jo-jo dr Sears rekomenduje
tuje porównanie diety Zone, II fazy diety South Beach, swoją dietę do stosowania przez całe życie.
późnych faz diety Atkinsa oraz zaleceń Departamentu Według analizy dieta Zone nie zwiększa ryzyka ser-
Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA The United cowo-naczyniowego, dostarcza też odpowiednią ilość
States Department of Agriculture) z 2005 roku. błonnika pokarmowego i wielonienasyconych kwasów
Analiza wykazała także energetyczność diety Zone tłuszczowych WNKT [19].
równą średnio 1025 kcal, 7,5% z nasyconych kwasów Wspomniane wcześniej randomizowane badania pro-
tłuszczowych, 13,5% z jednonienasyconych kwasów wadzone w Bostonie wykazały, że średni spadek masy
tłuszczowych, 1,3 g kwasów omega 3 dziennie oraz ciała po 12 miesiącach stosowania diety Zone wynosi
błonnik na poziomie ok. 22 g/dzień. 3 kg (+/- 4,9 kg). Była to wartość istotna statystycznie, lecz
Rekomendacje USDA zapewniają dzienną podaż niewiele różniąca się od efektów pozostałych trzech ba-
energii na poziomie około 2000 kcal [19]. Podstawowa danych diet (Weight Watchers, Ornisha, Atkinsa). Zano-
przemiana materii 25-letniej kobiety ważącej 60 kg towano także zmniejszenie obwodu talii o 2,9 cm (2,5 cm
o wzroście 160 cm wynosi około 1418 kcal [14]. w przypadku diety Atkinsa), wzrost stężenia chlesterolu

Tabela 5 Produkty zalecane w diecie paleo [23]

Chude mięso Mięso egzotyczne Ryby i owoce morza Owoce Warzywa

Wołowina Aligator, bażant, bizon, dzik, Ryby: Agrest, ananas, arbuz, Bakłażan, botwina, brokuły,
bez widocznego tłuszczu: dzika gęś, dzika kaczka, dziki białook, dorsz, gardłosz awokado, banan, brukiew,
udziec wołowy, polędwica indyk, emu, grzechotnik, atlantycki, gruper, brzoskwinia, cytryna, Brukselka, buraki, cebula,
wołowa, łata wołowa, jeleń, kangur, łoś, halibut, kiełb, łosoś, czereśnie, czerymoja, dymka, dynia, endywia,
chuda cielęcina, inne chude niedźwiedź, renifer, struś łupacz, makrela, okoń, figi, granat, grapefruit, glony, grzyby, kabaczek,
kawałki mięsa okoń czerwony, okoń gruszka, gujawa, kalafior, kalarepa, kapusta,
Wieprzowina prążkowany, płaszczka, jabłko, jagody, jeżyny, kapusta sitowata, kapusta
bez widocznego tłuszczu pstrąg, rekin, skorpena, kantalupa, karambola, włoska, karczoch, liście
karkówka, polędwica słonecznica, szczupak, kiwi, lichi, limetka, malina, gorczycy, liście mlecza,
wieprzowa, schab, inne śledź, tasegral, tilapia, mandarynka, mango, melon, marchew, miechunka
chude kawałki mięsa tuńczyk, turbot, węgorz, morela, nektarynka, papaja, pomidorowa, ogórek,
żabnica marakuja, persy mona, papryka, pasternak,
Drób
Owoce morza: pomarańcza, porzeczki, pietruszka, pomidor,
białe mięso bez skóry:
eskalopki, homar, krab, rabarbar, śliwki, truskawka, portulaka, rzepa, rzeżucha,
pierś z kurczaka, indyka
krewetki, małże, suchotki, winogrona, wiśnie, żurawina rzodkiew, sałata, seler,
lub perliczki
ostrygi, rak, wenusówki Orzechy szparagi, szpinak
Inne mięsa
– niesolone
bez widocznego tłuszczu:
królik, kozioł
Podroby:
wątróbka, język, szpik,
trzustka
Jaja
do 6 tygodniowo:
kurze, najlepiej wzbogacone
omega-3, kacze, gęsie

Tłuszcze spożywcze Napoje Słodycze

W przypadku chęci utraty masy ciała ograni- napoje light (lepiej zmienić na wodę mineralną), Ograniczyć w przypadku chęci utraty masy
czyć do 4 łyżek dziennie: kawa, herbata, wino (do 2 kieliszków/d), piwo (do ok. ciała: suszone owoce, mieszanki orzechów
olej rzepakowy, lniany, z orzechów włoskich, 350 ml/d), mocne alkohole (do ok. 100 ml/d) z suszonymi i świeżymi owocami
oliwa z oliwek, awokado

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 189
 artykuł
A DIETET YK A

HDL o średnio 3,3 mg/dl i spadek LDL o 0,4 mg/dl. Po- || DIETA PALEO
ziom glukozy zmalał po 12 miesiącach o średnio 4,2 mg/dl. Dr Loren Cordain, twórca diety paleo, jest emerytowanym
14 z 40 w grupie przydzielonej do diety Zone osób zrezy- wykładowcą Stanowego Uniwersytetu Colorado. Jest też
gnowało w ciągu roku z udziału w badaniach ze względu członkiem Amerykańskiego Stowarzyszenia ds. Żywie-
na brak chęci dalszego stosowania się do zaleceń (z czego niowych, Amerykańskiego Instytutu Żywienia i Amery-
5  osób „nie polubiło diety” przydzielonej im losowo, po- kańskiego Stowarzyszenia Kardiologicznego. Przez ponad
zostali uznali jej kontynuację za zbyt uciążliwą). Dieta 20 lat zajmował się badaniem zmian w sposobie żywienia
Atkinsa i Zone, jako sposoby odżywiania o najniższym człowieka od paleolitu aż do dziś i wpływu diety na stan
poziomie węglowodanów ze wszystkich, zostały uznane zdrowia. Dr Cordain w swoich badaniach naukowych
za najbardziej efektywne w obniżaniu stężenia trójglice- głównie skupiał się na charakterystyce sposobu żywienia
rydów, insuliny i ciśnienia rozkurczowego w krótkim cza- łowców i zbieraczy, a szczególnie na spożywaniu dzikich
sie. Autorzy zaznaczają, że zmiany tych parametrów po roślin i produktów pochodzenia zwierzęcego. Jest autorem
roku nie stanowiły istotnej różnicy w stosunku do war- książek, które stały się bestsellerami: „The paleo Diet”, „The
tości sprzed badania. Znaczący zaś był spadek ciśnienia paleo Answer” i „The Paleo Diet Cookbook”, oraz należy do
tętniczego w diecie Atkinsa, Zone i Weight Watchers oraz redakcji czasopisma „Paleo Magazine”. Na jednym z amery-
spadek wartości LDL we wszystkich dietach prócz diety kańskich kanałów telewizyjnych emitowany jest program
Atkinsa, zmiany te jednak uznano za niewielkie. Wszyst- stworzony na podstawie książki „The Paleo Diet” [2].
kie cztery diety obniżyły także stężenie najważniejszego
markera stanu zapalnego – białka C-reaktywnego, jednak || Założenia diety
w przypadku diety Zone nie był to spadek istotny staty- Twórca diety uważa, że jest to sposób żywienia, do
stycznie. Autorzy szczególnie zwracają uwagę na to, że którego ludzie zostali „zaprogramowani”, ale w nowo-
duża część z powyższych korzyści może być efektem czesnym świecie został trochę zapomniany. Dieta jest
utraty masy ciała, a nie składu samej diety [6]. bardzo prosta i opiera się na założeniach [22]:
Podobne do bostońskich badania przeprowadzono 1. Wolno jeść chude mięso, ryby i owoce morza.
wśród 311 kobiet z nadwagą lub otyłością, w wieku przed- 2. Dozwolone są wszystkie owoce i warzywa, które nie
menopauzalnym. Grupa stosująca dietę dr. Atkinsa liczyła zawierają skrobi.
77 osób, Zone – 77 osób (pozostałe diety: Ornisha, LEARN). 3. Nie wolno spożywać produktów zbożowych.
Po 12 miesiącach uzyskano spadek masy ciała w grupie die- 4. Nie wolno spożywać mleka i produktów mlecznych.
ty Zone o 1,6 kg (nieistotnie statystycznie), w grupie diety 5. Nie wolno spożywać żywności przetworzonej.
dr. Atkinsa o 4,7 kg. Pacjentki, stosujące dietę strefową po
roku badań miały stężenie HDL wyższe o 2,2 mg/dl, a TG Powyższe zasady wynikają ze sposobu żywienia
niższe o 4,2 mg/dl w stosunku do wartosci początkowych. ludzi pierwotnych. Przede wszystkim nie znali oni
Stężenie LDL nie uległo zmianie. Odnotowano nieznacz- mleka ani produktów mlecznych, cukrów rafinowa-
ny spadek stężenia glukozy na czczo (1,6 mg/dl), ciśnienia nych, soli i dodatków do żywności. Nie uprawiali ziemi,
skurczowego (2,1 mm Hg) oraz rozkurczowego (3,3 mg/dl). więc ziarna zbóż nie były dla nich nośnikiem energii
Badacze także zaznaczają, że redukcja masy ciała prawdo- ani składników odżywczych. Głównym źródłem po-
podobnie wynika z restrykcji kalorycznych [20]. karmów dla społeczności zbieracko-łowieckich było to,
co upolowali. W związku z dużym zapotrzebowaniem
|| Podsumowanie energetycznym korzystniejsze było polowanie na duże
Dieta Zone nie zwiększa ryzyka sercowo-naczyniowe- zwierzęta, które były źródłem dużej ilości białka i tłusz-
go. Jadłospis ułożony według jej zasad może dostarczać czu. Dla przykładu, wiewiórka o masie 500 g zawiera
węglowodanów w ilościach niezbędnych do pokrycia 5,2% tłuszczu, a wół piżmowy o masie 500 kg zawierał
zapotrzebowania dorosłego człowieka o umiarkowanej 73% tłuszczu i 27% białka. Ludzie pierwotni spożywali
aktywności fizycznej, podaż błonnika także może odpo- znacznie większe ilości białka, niż obecnie jest przyjęte
wiadać normom. Dieta uczy regularności i wybierania w normach. Co prawda nadmiar białka może prowadzić
produktów o wysokiej wartości odżywczej. Jednak jej do wielu negatywnych skutków, tj. przeciążenie wątro-
stosowanie wymaga cierpliwości i czasu na kompono- by, nerek czy zatrucie amoniakiem, jednak aby strawić
wanie teoretyczne i praktyczne posiłków. Wyjątkowo białko, potrzebna jest energia, którą ludzie pierwotni
niska wartość energetyczna może być zaś przyczyną pozyskiwali z tłuszczu upolowanych zwierząt. Pomimo
szybkiego zniechęcenia do procesu odchudzania, może dużego spożycia białka ludzie paleolitu również spo-
także powodować zmęczenie fizyczne i psychiczne. Na- żywali produkty roślinne, tj. dzikie owoce, warzywa,
leży także pamiętać o wspomnianych wcześniej możli- orzechy, grzyby, pędy czy korzenie [22, 23].
wych skutkach nadmiernej podaży białka. Obecnie żyje około 2000 osób, które prowadzą

190 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A DIETET YK A

łowiecko-zbieracki tryb życia, bardzo różniący się od Badania obserwacyjne dostarczają wniosków, że dieta
sposobu żywienia typu zachodniego. Mało realna jest paleo może zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób ukła-
rezygnacja z dorobku cywilizacyjnego i powrót do du krążenia, zespołu metabolicznego, cukrzycy typu II
pierwotnego sposobu żywienia, ale niektóre sugestie czy trądziku pospolitego. Ponadto we wstępnych bada-
można wprowadzić do obecnego sposobu żywienia [23]. niach interwencyjnych z wykorzystaniem współczesnej
Białko w diecie powinno głównie pochodzić z chude- diety bazującej na zasadach diety paleo (spożycie chude-
go mięsa, tj. pierś indyka lub kurczak bez skóry, krewet- go mięsa, ryb, skorupiaków, świeżych owoców i warzyw,
ki, krab, podroby wołowe, małże, mięczaki. Zabronione korzeni, bulw, jaj i orzechów) wykazano skuteczność
jest spożywanie mleka i produktów nabiałowych oraz tego sposobu żywienia w odchudzaniu, zmniejszeniu
produktów zbożowych. Twórca diety uważa, że wyso- obwodu talii, obniżeniu stężenia białka C-reaktywnego,
kie spożycie białka pomaga walczyć z nadwagą przez hemoglobiny glikowanej, ciśnienia tętniczego, zwiększe-
zwiększanie odczucia sytości i powodowanie wyższej nia tolerancji glukozy i poprawy profilu lipidowego [24].
termogenezy w porównaniu z produktami węglowoda- Dieta typu zachodniego jest związana ze zwięk-
nowymi i tłuszczowymi. Dieta paleo jest modelem ży- szonym ryzykiem rozwoju nowotworów jelita grube-
wienia, a nie dietą odchudzającą. Nie liczy się kalorii i nie go. W badaniach przeprowadzonych w Minnesocie,
ogranicza wielkości porcji. Dieta ta różni się od typowych porównano wpływ diety śródziemnomorskiej, paleo
diet niskowęglowodanowych (np. Atkinsa), ponieważ jest i typu zachodniego na częstość występowania gruczo-
zachowana równowaga między produktami roślinnymi laków jelita grubego. Wykazano, że stosowanie diety
i zwierzęcymi, a ilość białka i tłuszczu jest zbliżona do tej, paleo lub śródziemnomorskiej koreluje z niższym ryzy-
którą spożywał człowiek pierwotny [23]. kiem wystąpienia gruczolaków jelita grubego w przeci-
Głównym źródłem tłuszczu w diecie paleo powinny być wieństwie do diety typu zachodniego [25].
jednonienasycone kwasy tłuszczowe (JNKT) i wieloniena- Redaktorzy czasopisma „U.S. News & World Report”
sycone kwasy tłuszczowe (WNKT), szczególnie omega-3. opublikowali ranking najważniejszych diet na rok 2015.
Ludzie pierwotni spożywali JNKT przede wszystkim ze Każda z diet mogła otrzymać 5 gwiazdek. Oceniano:
szpiku kostnego, a WNKT z mózgów upolowanych zwie- ogólne założenia, utratę masy ciała (w krótkim i długim
rząt. Obecnie za źródło JNKT uważa się oliwę z oliwek, olej okresie czasu), łatwość stosowania, wpływ na stan od-
rzepakowy, orzechy i awokado, a WNKT n3 z ryb, owoców żywienia, bezpieczeństwo stosowania, czy jest dobra dla
morza, oleju lnianego i kapsułek z oleju rybiego [23]. diabetyków i wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Die-
ta paleo zajęła ostatnie miejsce (razem z dietą Dukana),
|| Zalety, wady, badania naukowe uzyskując 2 pkt (w porównaniu dieta, która zajęła pierw-
Wielu badaczy uważa, że istnieje duża różnica między sze miejsce – dieta DASH – 4,1 pkt). Eksperci mieli duży
współczesną dietą a dietą z okresu paleolitu (do której problem z tą dietą, ponieważ nie jest do końca poznany
został przystosowany ludzki metabolizm). Obecny spo- jej wpływ na rozwój i leczenie cukrzycy czy chorób ser-
sób żywienia jest odpowiedzialny za rozwój chorób ca. Również zbyt duże spożycie mięsa może negatywnie
cywilizacyjnych, tj. miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, wpływać na organizm człowieka, a brak produktów
cukrzyca typu II, osteoporoza czy niektóre rodzaje raka mlecznych może przyczyniać się do niedoboru wapnia,
(Eaton i in. 1988; Jansson 1990; Cordain 1999, Sebastain czego konsekwencją może być osteoporoza [26].
i in. 2002; Mann 2004; Cordain i in. 2005) [24].
Lindeberg i in. badali wpływ diety paleo w porów- || Podsumowanie
naniu z dietą typu zachodniego u pacjentów z chorobą Do dobrych zmian wynikających z zastosowania die-
niedokrwienną serca, prawidłowym ciśnieniem krwi ty paleo można zaliczyć zwiększone spożycie warzyw
i jednoczesnym występowaniem upośledzonej toleran- i owoców, obniżenie spożycia sodu, wzrost aktywno-
cji glukozy lub cukrzycy typu II. Zauważyli, że u osób ści fizycznej, zwiększone spożycie błonnika, JNKT
stosujących paleodietę nastąpiła poprawa tolerancji i WNKT szczególnie n-3. Jednak w tej diecie ogranicza
glukozy. Dlatego Lindeberg i inni doszli do wniosku, że się spożywanie produktów zbożowych, które znajdują
unikanie diety typu zachodniego jest ważniejsze niż się u podstaw piramidy żywieniowej, oraz mleka i pro-
liczenie kalorii, ograniczanie tłuszczu lub węglowoda- duktów mlecznych, które są głównym źródłem wapnia.
nów w poprawie metabolizmu glukozy. W badaniu tym Niedobór tego pierwiastka mogą przyczyniać się do
nie zauważono obniżenia ciśnienia krwi. Dla porówna- rozwoju osteoporozy. Trudno jeszcze stwierdzić wpływ
nia, u pacjentów niechorujących na nadciśnienie tętni- takiego sposobu żywienia na ryzyko rozwoju i przebieg
cze, po zastosowaniu diety DASH (Dietary Approaches chorób serca czy cukrzycy, głównie dlatego, że nie ma
to Stop Hypertension), zaobserwowano nieznaczny spa- długoterminowych badań, które potwierdzałyby albo
dek ciśnienia skurczowego i rozkurczowego [24]. zaprzeczały skuteczności tej diety.

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 191
 artykuł
A DIETET YK A
|| ZAKOŃCZENIE
Wysokobiałkowe diety o niskiej zawartości węglowoda-
nów zyskują przewagę nad dietami niskokalorycznymi
tylko w początkowych etapach odchudzania. Przewa-
ga ta polega na szybszej redukcji masy ciała, zmniejsze-
niu chęci podjadania i poprawie lipidogramu. Różnice
te wyrównują się z efektami diet niskokalorycznych po
12 miesiącach stosowania. Mimo że autorzy często za-
pewniają o cudownym, spalającym tkankę tłuszczową,
działaniu ogromnych dawek protein, efekt redukcyjny
prawdopodobnie wynika wyłącznie z ograniczenia po-
daży kalorii, m.in. dzięki zmniejszeniu apetytu [6, 20].
Szybki spadek masy ciała wynika też z diuretycznego
działania diet. Mimo wysokiej podaży produktów po-
chodzenia zwierzęcego, diety te nie wpływają nega-
tywnie na wskaźniki (HDL, LDL, TG, ciśnienie tętnicze)
ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, notuje się na-
wet ich nieznaczną poprawę [6, 18]. Czynnikiem ryzyka
tych schorzeń może być jednak zwiększenie stężenia
homocysteiny w surowicy krwi, szczególnie przy nie-
dostatecznym spożyciu folianów i witaminy B6 [9].
Niepokój budzą doniesienia o nasilonym zmniejszaniu
gęstości kości (nadmiar białka zwiększa wydalanie wap-
nia i jego mobilizację z kości). Szczytowa masa kostna jest
osiągana w drugiej (szkielet osiowy) lub trzeciej (szkielet
obwodowy) dekadzie życia. Następnie, po kilkuletnim
okresie stabilizacji, rozpoczyna się fizjologiczny proces
utraty masy kostnej, co jest nieodłącznie związane z pro-
cesem starzenia się organizmu [14]. Diety wysokobiałko-
we mogą więc w każdym momencie życia zwiększać ry-
zyko osteoporozy w późniejszym wieku. Szybki spadek
masy ciała może także zwiększać niebezpieczeństwo
wystąpienia kamicy żółciowej, diet wysokobiałkowych
nie powinny więc stosować osoby z grupy ryzyka [14].
Diety wysokobiałkowe, polegające na stopniowym
dodawaniu węglowodanów do jadłospisu, niosą ryzyko
zwiększenia apetytu w kolejnych etapach odchudzania,
co z kolei grozi efektem jo-jo [5]. Nie zaobserwowano
jednak drastycznych negatywnych zmian w zakresie
lipidogramu, ciśnienia krwi, stężenia białka C-reaktyw-
nego i stężenia glukozy na czczo po roku stosowania
diet wysokobiałkowych niskowęglowodanowych [6, 20].
Przed i w trakcie stosowania alternatywnej diety odchu-
dzającej należy konsultować się z lekarzem i dietetykiem,
w celu kontrolowania podaży i wykrycia ewentualnych
niedoborów poszczególnych składników odżywczych.
192 2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
|| LITERATURA
1. Mr Banting’s Old Diet Revolution, [on-line; 10.10.2014; http://www.
telegraph.co.uk/news/uknews/1441407/Mr-Bantings-Old-Diet-Re-
volution.html].
2. J. Dytfeld, M. Kujawska-Łuczak, D. Pupek-Musialik: Kontrowersje
dotyczące stosowania diet niskowęglowodanowych, Diabetologia Do-
świadczalna i Kliniczna, 5, 2005, 337-344.
3. K. Dudziak, B. Regulska-Ilow: Znaczenie ładunku glikemicznego diety
w rozwoju chorób nowotworowych, Postępy Hig Med Dośw., 67, 2013,
449-462.
4. K. McLaughlin, R. Winslow: Report Details Dr Atkins’s Health Problems,
Wall Street Journal, [on-line 18.12.2004; www.wsj.com].
5. R. Atkins: Dr Atkins’ New Diet Revolution, Avon, 2002.
6. L. Michael Dansinger, Joi Augustin Gleason, L. John Griffith: Com-
parison of the Atkins, Ornish, Weight Watchers, and Zone Diets for We-
ight Loss and Heart Disease Risk Reduction: A Randomized Trial, JAMA,
293(1), 2005, 43-50.
7. D.G. Foster, R.H. Wyatt, O.J. Hill i wsp.: A Randomized Trial of a Low-
-Carbohydrate Diet for Obesity, The New England Journal of Medicine,
348(21), 2003, 2082- 2093.
8. Jarosz M.: Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, Instytut
Żywności i Żywienia, 2012.
9. Z. Nascimento da Silva, V. Azevedo de Jesuz, E. de Salvo Castro: Effect
of the “protein diet” and bone tissue, Nutr Hosp., 29(1), 2014, 140-145.
10. D. Bujko: Diety wysokobiałkowe w leczeniu otyłości, [on-line; 10.01.15r.;
pzn.org.pl].
11. J.A. Nordmann, A. Nordmann, M. Briel: Effects of Low-Carbohydrate
vs Low-Fat Diets on Weight Loss and Cardiovascular Risk Factors, Arch
Intern Med., 166(3), 2006, 285-29.
12. B.D. Butki, J. Baumstark, S. Driver: Effects of a carbohydrate restricted
diet on affective responses to acute exercise among physically active par-
ticipants, Perceptual Motor Skills, 96, 2003, 607-615.
13. J. Dytfeld, M. Kujawska-Łuczak, D. Pupek-Musialik: Kontrowersje
dotyczące stosowania diet niskowęglowodanowych, Diabetologia Do-
świadczalna i Kliniczna, 5, 2005, 337-344.
14. M. Jarosz: Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywie-
nia, Warszawa 2010.
15. M.E. Fleming, K.M. Sales, M.C. Winslet: Diet and colorectal cancer: im-
plications for the obese and devotees of the Atkins diet, Colorectal Dise-
ase, 7, 2014, 128-132.
16. S. Suvasini, S. Naveen, G. Sheffali: Use of the modified Atkins diet for
treatment of refractory childhood epilepsy: A randomized controlled trial,
Epilepsia, 54(3), 2013, 481-486.
17. B. Sears: Biography; Food Blocks for the Zone Diet, [on-line; 12.01.15r.;
www.drsears.com].
18. B. Sears: A Week in the Zone, A Quick Course in the Healthiest Diet for
You, Harper/Collins 2009.
19. M.A. Yunsgheng, S.L. Pagoto, J. A. Griffith: A Dietary Quality Compari-
son of Popular Weight-Loss Plans, J Am Diet Assoc., 107, 2007, 1786-1791.
20. D.C. Gardner, A. Kiazand, S. Alhassan: Comparison of the Atkins, Zone,
Ornish, and LEARN Diets for Change in Weight and Related Risk Factors
Among Overweight Premenopausal Women. The A TO Z Weight Loss Stu-
dy: A Randomized Trial, JAMA, 9, 2007, 297.
21. L. Coradain: Biography, [on-line;13.01.15r.; thepaleodiet.com/dr-loren-
-cordain].
22. L. Coradin: The Paleo Diet, John Wiley & Sons., 2011.
23. P. Zych, D. Szostak-Węgierek: Dieta paleopityczna. Część I. Cechy cha-
rakterystyczne, Nowa Medycyna, 2013, 156-164.
24. L.A. Frassetto, M. Mietus-Synder, R.C. Morris: Metabolic and physiolo-
gic improvements from consuming a Paleolithic, hunter-gatherer type diet,
European Journal of Clinical Nutrition, 2009, 947-955.
25. K.A. Whalen, M. McCullough, W.D. Flanders: Paleolithic and Mediter-
ranean Diet Pattern Scores and Risk of Incident, Sporadic Colorectal Ade-
nomas, American Journal of Epidemiology, 2014, 1088-1097.
26. [on-line; 19.01.15r.; http://health.usnews.com/best-diet/paleo-diet].
 artykuł naukowy
N biochemia

Zmiany w metabolizmie
glikozaminoglikanów
pod wpływem działania ołowiu
The effect of lead on the metabolism of glycosaminoglycans

|| Wprowadzenie Barbara Turczyn

Anna Skoczyńska
Macierz zewnątrzkomórkowa ECM (Extracellular Ma- ułatwiają ich ruch i szybką dyfuzję cząsteczek przez Anna Wojakowska
trix) jest swoistym biologicznym klejem łączącym pu- błony komórkowe, biorą udział w procesach krzep- Katedra i Klinika Chorób
ste miejsca pomiędzy komórkami. Podstawowymi jej nięcia. Chronią strukturę i właściwości mechaniczne Wewnętrznych
Zawodowych
składnikami są białka kolagenowe, niekolagenowe komórek poprzez wiązanie się cząsteczek oraz innych
i Nadciśnienia Tętniczego
oraz proteoglikany (PG). W skórze i tkance podskór- składników macierzy zewnątrzkomórkowej: kolagenu, Uniwersytet Medyczny
nej siatkowata budowa PG wywołuje efekt sita, które elastyny i fibronektyny. Poprzez oddziaływania, głów- we Wrocławiu
ul. Borowska 213
przepuszcza jedynie małe, wartościowe cząsteczki do nie elektrostatyczne, wchodzą w interakcję z cząstecz- 50-556 Wrocław
wnętrza skóry. Proteoglikany są środkiem transportu kami macierzy pozakomórkowej, takimi jak enzymy,
T: +48 71 736 4000
przeciwciał, hormonów, mediatorów reakcji zapalnej czynniki wzrostu i ich receptory, czynniki transkryp- E: barbara.turczyn@umed.
oraz toksyn, odpowiadają za stan napięcia komórek, cyjne i białka strukturalne. wroc.pl

» 194
|| Streszczenie || Abstract
Glikozaminoglikany są elementami konstrukcyjnymi Glycosoaminoglycans are the constructive elements for otrzymano / received

proteoglikanów, które łącznie z białkami kolagenowy- proteoglycans, which along with collagen and non-colla- 15.05.2014
mi i niekolagenowymi stanowią podstawowe składniki gen proteins constitute the basal extracellular matrix com- poprawiono / corrected

macierzy pozakomórkowej. Proteoglikany biorą udział ponents. Proteoglycans take part in coagulation, diffusion 10.06.2014
w krzepnięciu, dyfuzji rozpuszczalnych w wodzie czą- of soluble in water particles through cellular membranes zaakceptowano / accepted

steczek przez błony komórkowe i chronią strukturę and protect cellular structure and mechanical properties. 17.07.2014
komórkową. Ilościowe i jakościowe zaburzenia synte- The quantitative and qualitative disturbances in glycoso-
zy glikozoaminoglikanów są związane z patologią sys- aminoglycans synthesis are associated with organ and sys-
temową i narządową. Ołów, współdziałając z elemen- tem pathology. Lead interacts with basal extracellular ma-
tami macierzy zewnątrzkomórkowej, zaburza metabo- trix disturbing metabolism of glycosaminoglycans. This ef-
lizm glikozaminoglikanów. To działanie ołowiu połą- fect of lead is connected with increasing lipid peroxidation
czone jest ze wzrostem peroksydacji lipidów w ścianie in vessel walls. Glycosaminoglicans can be used as an sen-
naczyń. Glikozaminoglikany mogą być stosowane jako sitive indicator of toxic influence of lead.
biomarker toksycznego działania ołowiu.

Słowa kluczowe: glikozaminoglikany, ołów, lipidy Key words: glycosoaminoglycans, lead, lipids

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 193
 artykuł naukowy
N biochemia

|| Charakterystyka podczas prac związanych z czyszczeniem zbiorników

Cząsteczkami budulcowymi PG są glikozaminoglikany przemysłowych i przerobem złomu ołowiu. Charakte-
(GAG), złożone z powtarzających się jednostek dwucu- rystycznym i najczęściej spotykanym objawem zatrucia
krowych: hialuronianu, siarczanu heparanu, heparyny, ołowiem jest bladoszare zabarwienie skóry o żółtawym
siarczanu keratanu, siarczanu 4-chondroityny, siarczanu odcieniu (cera ołowicza) oraz niebiesko-czarna obwód-
6-chondroityny i siarczanu dermatanu. Glikozaminogli- ka osadzającego się siarczku ołowiu, która już po kilku
kany, nazywane również mukopolisacharydami lub ślu- dniach może powstać na dziąsłach (tzw. rąbek ołowiczy).
zowielocukrami, tworzą skomplikowane struktury prze- Przy dalszym rozwoju zatrucia występuje ostry, silny
strzenne przez przyłączania się do rdzenia białkowego skurcz mięśni gładkich jelit, zwykle w nocy powodują-
proteoglikanów za pomocą wiązań kowalencyjnych. cy silne bóle, obfite poty, biegunkę i wymioty. Ponadto
Występują powszechnie w organizmach roślinnych mogą wystąpić takie objawy, jak: zwiększona pobudli-
i zwierzęcych, większość z nich to substancje podporo- wość nerwowa, zmęczenie, brak łaknienia, upośledze-
we tkanki łącznej lub substancje śluzowe, stanowią tyl- nie przyswajania pokarmów. Liczba ostrych zatruć oło-
ko 0,1-0,3% całej masy skóry człowieka [1]. Ze wzglę- wiem systematycznie maleje. Wzrasta natomiast ranga
du na swoje właściwości znalazły szerokie zastosowa- problemu przewlekłego, środowiskowego narażenia na
nie m.in. w medycynie. Ponadto pełnią bardzo ważne działanie ołowiu, w którym głównym jego źródłem są
funkcje biologiczne i fizjologiczne. Poprawiają cyrkula- ziemia, kurz, woda, pokarm, farby i lakiery [4]. Ołów
cję krwi i limfy. Znajdują się w wielu kosmetykach oraz nie ulega biodegradacji, dlatego gleba i kurz stanowią
preparatach antycellulitowych. istotne źródło narażenia, szczególnie dla dzieci. Zaab-
Kwas hialuronowy, który jest jednym z głównych sorbowany ołów jest trucizną kumulującą się w organi-
przedstawicieli GAG w skórze, stanowi 75% wszystkich zmie, przenika do krwiobiegu, gdzie jego większa część
glikozaminoglikanów [2]. Ma zdolność silnego wiązania wbudowuje się do erytrocytów, następnie przenika do
wody i zatrzymywania jej w głębszych warstwach skó- tkanek miękkich (ok. 25-40%) i do kości (ok. 15%), a po-
ry. Jedna cząsteczka kwasu hialuronowego może zwią- została ilość jest wydalana. Ołów silnie wiąże się z ami-
zać do 250 cząsteczek wody. Zastosowany w kosmeto- nokwasami, hemoglobiną, enzymami, kwasem rybonu-
logii zapewnia trwały efekt nawilżenia, który jest wi- kleinowym (RNA) i kwasem deoksyrybonukleinowym
doczny w postaci spłycenia zmarszczek oraz świetliste- (DNA). W ten sposób zaburzeniu ulega wiele metabo-
go wyglądu. Ponadto wpływa na zwiększenie odporno- licznych dróg przemian. Skutkami toksyczności są: za-
ści skóry, koi i łagodzi. burzenia tworzenia krwi i niedokrwistość, nadciśnienie
Zmiany w syntezie GAG, zarówno ilościowe, jak i ja- tętnicze, neuropatia, a także uszkodzenia mózgu.
kościowe, są związane z patologią układu krążenia i na-
rządów. Patologie te mogą wystąpić z powodu przewle- || Wpływ ołowiu na układ krążenia
kłego narażenia na oddziaływanie ciężkich metali, ta- Narażenie na metale ciężkie: ołów, kadm i rtęć, istotnie
kich jak ołów, kadm i rtęć. wpływa na zwiększoną częstość występowania chorób
układu krążenia. Liczba prac naukowych poruszają-
|| Ekspozycja na działanie ołowiu cych tę zależność zwiększyła się od czasu ogłoszenia
Ołów jest pierwiastkiem znanym od ponad 4500 lat. Na- teorii o śródbłonku naczyniowym jako docelowym
leży do grupy metali ciężkich i jest powszechnie obecny narządzie dla toksycznego działania metali ciężkich
w środowisku. Pomimo zmniejszenia emisji tego meta- [5]. W badaniach doświadczalnych wykazano, że ołów
lu w dalszym ciągu jest jedną z największych trucizn i kadm indukują nadciśnienie tętnicze i zmiany miaż-
w Polsce. Antropogenna emisja ołowiu do atmosfery dżycowe [6]. Mechanizmy świadczące o toksycznym
jest ponad stukrotnie większa od naturalnej, wynikają- działaniu ołowiu na naczynia krwionośne są coraz le-
cej z wietrzenia skał, erupcji wulkanów i pożarów lasów. piej poznane. Do badań nad tymi mechanizmami wy-
W Polsce w 2012 roku wyniosła 553 552,3 kg, z czego korzystywane są hodowle komórek śródbłonka i mięśni
najwięcej przypada na procesy spalania: w przemyśle gładkich [7]. Ołów nie wykazuje bezpośredniej toksycz-
(ok. 292 ton), poza przemysłem (ok. 137 ton) i w sektorze ności wobec komórek śródbłonka, ale hamuje proce-
produkcji i transformacji energii (ok. 26 ton). Na procesy sy naprawcze śródbłonka, w przypadku gdy zostanie
produkcyjne, transport drogowy i zagospodarowanie uszkodzony przez inne czynniki [8]. Wynika to z osła-
odpadów przypada pozostała ilość emitowanego ołowiu bienia odpowiedzi czynników wzrostu fibroblastów,
[3]. Narażenie zawodowe na działanie ołowiu występu- w tym pośredniczy zahamowanie syntezy perlekanu,
je w hutnictwie cynku, miedzi i metali nieżelaznych, dużego proteoglikanu siarczanowo-heparanowego.
przy produkcji akumulatorów, kabli, drutów, czcionek Ołów sprzyja proliferacji komórek mięśni gładkich na-
drukarskich, łożysk, barwników, insektycydów oraz czyń w ich warstwie środkowej i ma wpływ na syntezę

194 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł naukowy
N biochemia
zewnątrzkomórkowych elementów tkanki łącznej, ha- || Literatura
muje syntezę wersikanu, dużego proteoglikanu siarcza-
nowo-chondroitynowego [9]. Pośredniczy w syntezie
prostacykliny, mającej silne właściwości wazodilata-
cyjne, oraz hamuje adhezję i agregację płytek. Obniża
aktywność fibrynolityczną endotelium poprzez hamo-
wanie syntezy tkankowego aktywatora plazminogenu
i indukowanie syntezy inhibitora typu I aktywatora
plazminogenu w komórkach śródbłonka [10]. Ołów ma
także wpływ na krzepnięcie krwi, które jest związa-
ne z obniżeniem stężenia siarczanu heparanu, jedne-
go z glikozaminoglikanów, w komórkach śródbłonka
[11]. Znajduje się on na powierzchni komórek i bierze
udział w zapobieganiu tworzenia skrzeplin, a zawarty
w środowisku podśródbłonkowym hamuje proliferację
mięśni gładkich, pośredniczy także w syntezie prosta-
cykliny [12]. Zwiększona zawartość GAG w krwiobiegu
zaobserwowana w grupie hutników ze stężeniem oło-
wiu we krwi, mieszczącym się w zakresie 200-400 µg/l,
w porównaniu z grupą kontrolną może świadczyć
o uszkodzeniu ciągłości śródbłonka wyścielającego na-
czynia krwionośne [13]. Podobne obserwacje zwiększo-
nego występowania chorób układu krążenia uzyskano
w badaniach osób narażonych na ołów w stężeniu do
400 µg/l [14]. Jednocześnie w wyżej wymienionych ba-
daniach stwierdzono największy wzrost stężenia GAG
w moczu także w grupie mężczyzn ze stężeniem ołowiu
we krwi wynoszącym 200-400 µg/l. Ołów w stosunko-
wo małych dawkach może powodować wydalanie wraz
z moczem dużych cząsteczek GAG. Niezależnie od stę-
żenia ołowiu we krwi w grupach badanych hutników
stwierdzono występowanie także zależności liniowych
pomiędzy GAG i stężeniem cynku. Prawdopodobnie jest
to związane z działaniem metaloproteinaz cynkozależ-
nych rozkładających proteoglikanydo glikozaminogli-
kanów. Wpływ ołowiu na GAG może więc być efektem
indukowania zmian w ścianie naczyń [15].
|| Podsumowanie
Przedstawione powyżej badania wskazują na występo-
wanie związku pomiędzy glikozaminoglikanami i oło-
wiem oraz układem red-ox, a także pomiędzy glikozami-
noglikanami i sprawnością mechanizmów nerkowych
[16]. Dotyczy to jednak tylko tych osób, u których stęże-
nia ołowiu nie przekraczają 150 µg/l (w grupie kontrolnej).
Ołów, oddziałując na elementy macierzy zewnątrz-
komórkowej, zaburza metabolizm glikozaminoglika-
nów. To zjawisko może być związane z nasileniem pe-
roksydacji lipidów w ścianie naczyń. Oznaczenie GAG
w surowicy i w moczu, szczególnie w zakresie małych
stężeń ołowiu we krwi, może służyć jako biomarker
toksycznego działania ołowiu na układ krążenia.
1. E.F Bernstein, C.B Underhill, P.J Hahn, D.B Brown, J. Uitto: Chronicsu-
nexposurealtersboth the content and distribution of dermalglycosamino-
glycans, Br J Dermatol, 135, 1996, 255-262.
2. S. Akimoto, H. Hayashi, H. Ishikawa: Disaccharideanalysisof the skin
glycosaminoglycans in systemicsclerosis, Br J Dermatol, 126, 1992, 29-34.
3. Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich
i TZO za lata 2011-2012 w układzie klasyfikacji SNAP, Raport syntetyczny,
KOBIZE Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami.
4. A. Skoczyńska: Ołów jako czynnik ryzyka chorób układu krążenia, Gór-
nicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006, 57-66.
5. T. Kaji, M. Suzuki, C. Yamamoto, A. Mishima, M. Sakamoto, H. Kozu-
ka: Severe damage of cultured vascular endothelial cell monolayer after
simultaneous expose to cadmium and lead, Arch. Environ. Contam. To-
xicol. Lett, 44, 1995, 219-227.
6. T. Kaji, S. Ohkawara, M. Inada, C. Yamamoto, M. Sakamoto, H. Ku-
zuka: Cadmium-induced alteration of glycosaminiglycans with an en-
hancement of heparin-like activity in cultured vascular endothelial cells,
Toxicology, 94, 1994, 161-171.
7. T. Kaji, S. Ohkawara, M. Inada, C. Yamamoto, M. Sakamoto, H. Ku-
zuka: Cadmium stimulation of glycosaminoglycan synthesis by cultured
vascular endothelial cells: comparision of various cell types, Biol. Pharm.
Bull, 17, 1994, 454-457.
8. T. Kaji, S. Ohkawara, M. Inada, C. Yamamoto, M. Sakamoto, H. Ku-
zuka: Alteration of glycosaminoglycans induced by cadmium in cultured
vascular smooth muscle cells, Arch. Toxicol, 68, 1994, 560-565.
9. Y. Fujiwara, C. Yamamoto, T. Kaji: Proteoglycans synthesized by cultured
bovine aortic smooth muscle cells after exposure to lead: lead selectively
inhibits the synthesis of versican, a large chondroitin sulfate proteoglycan,
Toxicology, 154, 2000, 9-19.
10. C. Yamamoto, T. Wakata, Y. Fujiwara, T. Kaji: Induction of synthesis
of a large heparan sulfate proteoglycan, perlecan, by thrombin in cultu-
red human coronary smooth muscle cells, Biochim. Biophys. Acta, 1722,
2005, 92-102.
11. M. Kaplan, M. Aviram: Macrophage plasma membrane chondroitin sul-
fate proteoglycan binds oxidized low-density lipoprotein, Atherosclerosis,
149, 2000, 5-17.
12. Y. Fujiwara, T. Kaji: Lead inhibits the core protein synthesis of a large he-
paran sulfate proteoglycan perlecan by proliferating vascular endothelial
cells in culture, Toxicology, 133, 1999, 159-169.
13. B. Turczyn, A. Skoczyńska, A. Wojakowska: Glikozaminoglikany w su-
rowicy i w moczu u pracowników przewlekle narażonych na działanie
ołowiu, Medycyna Pracy, 61(5), 2010.
14. J. Antonowicz-Juchniewicz: Środowiskowy i zawodowy wpływ metali
ciężkich na rozwój zmian patologicznych w naczyniach krwionośnych (Roz-
prawa habilitacyjna), Akademia Medyczna we Wrocławiu, 2001, 31-48.
15. C. Whatling, W. Mc Pheat, E. Hurt-Camejo: Matrix management: assi-
gning different roles for MMP-2 and MMP-9 in vascular remodeling, Ar-
terioscler. Thromb. Vasc. Biol, 24, 2004, 10-12.
16. M.C. Houston.: The role of mercury and cadmium heavy metals in vascu-
lar disease, hypertension, coronary heart disease, and myocardial infrac-
tion, Altern. Ther. Health Med, 13, 2007, 128-133.
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 195

mgr Justyna Kapuściok
pielęgniarka, członek
Polskiej Federacji Edukacji
w Diabetologii, członek
Zespołu ds. Diabetologii
w Okręgowej Izbie
Pielęgniarek i Położnych
w Katowicach,
współautorka programu
dla pielęgniarek „Medyczna
pielęgnacja stóp”
196
prezentacja
P podologia
SKŁADNIKI AKTYWNE
W PREPARATACH
DO PIELĘGNACJI STÓP
DIABETYKÓW
S kóra na stopach, w odróżnieniu od innych części naszego ciała, nie ma gruczołów łojowych. Podwój-
nie rozbudowany gruczoł potowy w skórze stóp powoduje, że wymagają one odmiennej pielęgna-
cji. Cukrzyca to choroba metaboliczna. Wymaga ona m.in. szczególnej i systematycznej pielęgnacji stóp.
Neuropatia, która często towarzyszy tej chorobie, wywołuje uszkodzenie nerwu zaopatrującego gruczoł
potowy na stopach i wówczas nie jest on produkowany. Ważnym zadaniem jest to, aby w jak najbardziej
wczesnym stadium tej choroby włączyć współpracę m.in. z podologiem, specjalistą pielęgnacji stóp.
Specjalista podolog w najbardziej naturalnego kwaśnego odczynu też prawidłowe ich skracanie. Długość
optymalny sposób zdiagnozuje płaszcza hydrolipidowego lub emul- paznokcia powinna sięgać ich opusz-
i zaleci dalsze postępowanie. Chory sjach ze składnikiem antyseptycznym ka. Osoba chora na cukrzycę zawsze
powinien być dobrze przygotowany – w przypadku wystąpienia mikroura- w  swojej apteczce powinna mieć od-
do odpowiedniej pielęgnacji i samo- zów. W zabiegach profesjonalnych powiedni środek antyseptyczny do
kontroli stóp. Szczególnie musi być stosowane są preparaty do zmiękcza- odkażania rany, jałowe gaziki, bandaż
wyczulony na pojawienie się choć- nia miejscowego naskórka, zawierają- oraz plaster. Najskuteczniejsza forma
by najmniejszych zmian, aby unik- ce mocznik, naturalne ekstrakty zioło- edukacji to edukacja indywidualna.
nąć ich rozwoju, które mogą być we, prebiotyki. Ważne, aby po umyciu Wyłącznie w  trakcie takich spotkań
nieodwracalne w skutkach. stóp dobrze osuszyć przestrzenie mię- mamy sposobność do przekazywania
„„ Obecnie zaleca się
miejscową specjalistyczną
dzypalcowe i zaaplikować odpowiedni
preparat. W przypadku skór grubych
z modzelami zaleca się maści, które
nowych pojęć i  zadań do wykonania
w  sposób możliwy do zapamiętania
przez pacjentów. Najważniejszą rolę
pielęgnację preparatami charakteryzują się cięższą konsy- odgrywa wspólne zaangażowanie ca-
skierowanymi do grupy stencją, z zawartością 25% mocznika. łego zespołu terapeutycznego: lekarza,
diabetyków, które muszą przejść Do skór cienkich, delikatnych swoją pielęgniarki, podologa, pacjenta i  jego
przez dodatkowe badania, funkcję dobrze spełniają kremy o pod- rodziny. Metodycznie dobrze wpro-
dopuszczające je na rynek. łożu lipidowym o lżejszej konsystencji. wadzony od momentu rozpoznania
Również obrąbki paznokciowe i płytka cukrzycy, skuteczny program profi-
Do podstawowych zaleceń pro- paznokciowa wymagają aplikacji pre- laktyki stopy cukrzycowej korzystnie
filaktycznych zalicza się codzienne paratów szczególnie bogatych w natu- wpływa na jakość życia pacjentów
mycie stóp, które powinno być krótkie, ralne oleje, dobrze wchłaniające się, np. oraz zmniejsza liczbę amputacji stóp
w emulsjach o pH 5,5 dla zachowania olej tamanu czy olej canola. Ważne jest u chorych na cukrzycę.
2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
 WIĘCEJ NIŻ ŚWIATŁO
Najbardziej wszechstronna platforma na rynku

ZATWIERDZONE ZABIEGI
• Łagodne zmiany naczyniowe
• Trądzik zapalny
• Teleangiektazje na twarzy
• Usuwanie owłosienia (typ skóry 1-6)
• Naczynia na nogach
• Grzybica paznokci
• Barwnikowe zmiany naskórkowe
• Poikilodermia Civatte’a
• Fotoodmładzanie wzmocnione
przez PDT
• Trądzik zwykły wzmocniony przez PDT
• Naczyniaki płaskie (Port Wine Stain)
• Trądzik różowaty
• Struktura skóry
• Teleangiektazje
• Jeziora żylne
• Redukcja zmarszczek

Teleangiektazje – 3 Tx (2 VL + 1 PR) Grzybica paznokci – 3 Tx (Nd:YAG)

Dzięki uprzejmości dr Simón Dzięki uprzejmości dr Bjerring

Żyły kończyn dolnych – 1 Tx (Nd:YAG) Fotoodmładzanie – 3 Tx (2 VL + 1 PR)

Dzięki uprzejmości dr Drosner Dzięki uprzejmości dr Simón

Naczyniaki płaskie typu Port Wine Stain – 3 Tx (VL)

Dzięki uprzejmości Ellipse A/S

Dystrybutor w Polsce:
Supernova Sławomir Nowak, ul. Kurpińskiego 9, 05-806 Komorów
T: 22 759-17-12, 22 758-04-25, E: info@supernova.com.pl
www.supernova.com.pl
 artykuł
A podologia

Laseroterapia
w leczeniu grzybicy paznokci
Wstępny raport z prowadzonej próby klinicznej

|| Streszczenie kolonizujące martwy naskórek, tkanki paznokci i wło-

Niniejsze doniesienie jest raportem wstępnym sów, a niebędące dermatofitami pleśnie, Candida spp.,
z próby klinicznej, mającej na celu ocenę skutecz- rzadko odgrywają rolę w tym schorzeniu [Evans, 1998].
ności laseroterapii w terapii grzybicy paznokci. Ba- Najpowszechniej występującymi dermatofitami, wy-
daniem została objęta grupa 320 chorych, zarówno wołującymi grzybicę paznokci, są Trichophyton rubrum
mężczyzn, jak i kobiet, w wieku średnio 40 lat. i Trichophyton mentagrophytes. Trichophyton rubrum
Na zabieg laseroterapii składały się cztery odpowiada za około 90% wszystkich przypadków [Za-
zabiegi przeprowadzane w jednotygodniowych ias i wsp., 1996, Schlefman, 1999]. Ogólna zachorowal-
odstępach. Zastosowano laser Lunula firmy Er- ność na grzybicę paznokci w całej populacji mieści się
chonia, emitujący dwie różne długości fali wiązki w zakresie od 2% do 14%. Ryzyko zakażenia wzrasta
laserowej: jedną o długości 405 nm, zapewniają- z wiekiem i problem dotyczy od 15% do 20% populacji
cą bezpośrednie działanie grzybobójcze, drugą w wieku od 40 do 70 lat, 32% osób w wieku od 60 do 70
o długości 635 nm, pobudzającą naturalną od- lat i 48% osób w wieku powyżej 70 lat [Schlefman 1999].
powiedź immunologiczną w celu efektywnego Na podstawie dostępnych dowodów można stwier-
oczyszczenia łożyska paznokcia w oczekiwanym dzić, że występowanie grzybicy paznokci w populacji
okresie trzech miesięcy. Stwierdzono, że laser Lu- charakteryzuje trend wzrastający [Schlefman, 1999,
nula nie powoduje bólu ani też zmiany tempera- Ghannoum i wsp., 2000]. Wizualnie kilka innych po-
tury w obszarze podda­wanym działaniu wiązki. ważnych schorzeń, jak np. liszaj płaski, urazy paznokci,
Czas trwania badania zaplanowano na osiemna- atopowe zapalenie skóry i łuszczyca, charakteryzuje
ście miesięcy. się objawami podobnymi do grzybicy.
Dostępnych jest wiele różnych metod leczenia grzy-
|| Wprowadzenie bicy paznokci. Zalicza się do nich ogólnoustrojowe leki
Grzybica paznokci to utrzymująca się infekcja paznok- przeciwgrzybicze, leki przeciwgrzybicze do stosowa-
cia, zajmująca łożysko, macierz i płytkę paznokci. Sta- nia miejscowego, mechaniczne lub chemiczne oczysz-
tystycznie jest to najpowszechniej występujący pro- czenie zainfekowanego miejsca, różne połączenia tych
Robert Sullivan blem u dorosłych, stwierdzany nawet u 50% chorych metod oraz metody łagodzące przebieg infekcji. Dobór
dyrektor ds. klinicznych zgłaszających się ze schorzeniami paznokci [Zaias terapii zależy od przeszkolenia lekarza, specjalizacji,
Midleton Foot Clinic
Midleton, Irlandia i wsp., 1996, Schlefman, 1999, Ghannoum i wsp., 2000]. doświadczenia oraz innych występujących warunków
Grzybicze infekcje skórne stanowią 33% wszystkich i interwencji, jak również kosztów [Gupta i wsp., 2003].
Deirdre O’Flynn
starszy konsultant
infekcji skórnych [Zaias i wsp., 1996, Schlefman, 1999].
Midleton Foot Clinic Grzybica paznokci jest wywoływana przez dermatofity

198 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł
A podologia

|| Metodyka 3. Stopę oczyszczano, aby usunąć wszelkie zanieczysz-

W badaniu klinicznym wszyscy pacjenci wykazywali czenia i pył.
dodatni wynik badania mikologicznego, zatem nie było 4. Wykonywano zdjęcie przodostopia aparatem o wy-
konieczności stosowania grupy kontrolnej. Zabiegom la- sokiej rozdzielczości, w stałym położeniu, powtarza-
serem emitującym fale o długości 405 nm i 635 nm pod- nym przez całe badanie. Na ich podstawie niezależne
dano 2320 palców u 320 chorych, przez dwanaście minut laboratorium cyfrowe wykonywało pomiary.
w jednotygodniowych odstępach przez cztery tygodnie.
Należy zaznaczyć, że nie stosowano żadnych środ-
|| Kryteria włączenia ków chemicznych do wcześniejszego zmiękczenia zgru-
Udział w badaniu zależał od następujących kryteriów: białych paznokci, gdyż badacze chcieli wykluczyć możli-
• grzybica paznokci występująca na przynajmniej jed- wość jakiegokolwiek wpływu czynników zewnętrznych.
nym z paluchów stopy, Wszyscy chorzy otrzymali dzienniczki, w których
• przynajmniej 10% powierzchni paznokcia palucha wprowadzali co tydzień wszelkie niepożądane reakcje
(paluchów) zajęte przez grzybicę, na leczenie oraz wszelkie wizualne zmiany paznokci. Nie
• choroba obejmująca swoim zasięgiem macierz pa- podawano żadnych środków wspomagających, a wszy-
znokcia w zaatakowanych paznokciach paluchów, scy badani musieli powstrzymać się od stosowania ja-
• bliższa podpłytkowa grzybica paznokci, kichkolwiek kosmetyków do paznokci przez cały etap
• dalsza podpłytkowa grzybica paznokci, aktywnej terapii laserowej niniejszego badania.
• biała powierzchowna grzybica paznokci,
• przez cały czas udziału w badaniu chory jest w sta- || Punkty weryfikacji terapii
nie powstrzymać się od stosowania innych (nieobję- Zastosowano 18-miesięczny okres badania w celu oce-
tych badaniem) terapii (tradycyjnych lub alternatyw- ny długoterminowych skutków terapii oraz oznaczenia
nych), stosowanych w leczeniu grzybicy paznokci, odsetka nawrotów. Należy zaznaczyć, że nawrót infek-
• chory nie był leczony w żaden inny sposób minimum cji po stwierdzeniu oczyszczenia paznokcia nie stano-
przez 6 miesięcy przed udziałem w badaniu, wi dowodu na niepowodzenie terapii, ponieważ należy
• przez cały okres prowadzenia badania chory jest również uwzględnić czynniki środowiskowe.
w stanie powstrzymać się od stosowania kosme- Pomiary monitorujące przeprowadzono po 12 tygo-
tyków do paznokci, takich jak przezroczyste i/lub dniach po ostatnim (czwartym) zabiegu laserowym,
barwne lakiery do paznokci, oraz po 24, 36 (pobranie próbek do badań mikologicz-
• mężczyzna lub kobieta, wiek 18 lat lub powyżej. nych), 48, 52, 64 i 76 tygodniach. Badanie u chorego
kończyło się z chwilą osiągnięcia oczyszczenia płytki
|| Kryteria wykluczenia paznokcia, które utrzymuje się przez 12 tygodni.
Z badania wyłączono chorych, którzy stosowali doustne
leki przeciwgrzybicze w ciągu ostatnich 3 miesięcy przed || Wyniki pośrednie
pierwszym zabiegiem laseroterapii, oraz chorych, którzy Na wykresach przedstawiono liczbę zainfekowanych
nie są w stanie powstrzymać się od stosowania kosmety- paznokci oraz wyniki obserwacji
ków do paznokci. Pozostałe kryteria wykluczenia obejmują
znamieniopodobne zmiany podpaznokciowe, łuszczycę 80 chorych, 20% zajęcie paznokcia,
płytki paznokcia, atopowe zapalenie skóry oraz liszaj płaski. średni wynik z 48 tygodni

|| Procedura terapeutyczna
Celem terapii było:
1. przywrócenie zdrowia zaatakowanych płytek paznok-
ci w ciągu 18 miesięcy trwania niniejszego badania;
2. usunięcie grzyba z paznokcia i powiązanego obszaru
w ciągu trwającego cztery tygodnie protokołu leczenia.

Podczas każdej z czterech wizyt wszyscy chorzy byli Rys. 1 Średnia schorzeń paznokci zajętych chorobą w 20%, nadal zainfekowa-
nych w 48. tygodniu terapii
leczeni zgodnie z poniższym opisem.
1. Przed zabiegiem stopa była oczyszczana chusteczką Z 80 chorych 72, czyli 90%, zakończyło udział
Clinell. w badaniu do 48. tygodnia, ponieważ uzyskano u nich
2. Paznokcie obcinano i zmniejszano ich powierzchnię, oczyszczenie paznokci utrzymujące się przez 12 tygo-
w razie potrzeby używając wiertła. dni. Żaden z nich nie wymagał dodatkowego leczenia.

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 199
 artykuł
70 chorych, 40% zajęcie paznokcia,
średni wynik z 48 tygodni
Rys. 2 Średnia schorzeń paznokci zajętych chorobą w 40%, nadal zainfekowa-
nych w 48. tygodniu terapii
Na rys. 2 przedstawiono uśrednione wyniki nadal
zainfekowanych paznokci w 48. tygodniu terapii. 61,
czyli nieznacznie ponad 87% chorych, zakończyło
udział w badaniu w 48. tygodniu ze względu na oczysz- nek i zauważono brak komórek tłuszczowych w macierzy.
czenie paznokcia, a 2 zalecono dalsze zabiegi.
110 chorych, 60% zajęcie paznokcia,
średni wynik z 48 tygodni
Rys. 3 Średnia schorzeń paznokci zajętych chorobą w 60%, nadal zainfekowa-
nych w 48. tygodniu terapii
W 48. tygodniu 88 chorych, czyli nieznacznie ponad 80%,
zakończyło udział w badaniu, gdyż uzyskano u nich oczysz-
czenie paznokci. Pięciu chorym zalecono dalsze zabiegi.
40 chorych, 80% zajęcie paznokcia,
średni wynik z 48 tygodni
Rys. 4 Średnia schorzeń paznokci zajętych chorobą w 80%, nadal zainfekowa-
nych w 48. tygodniu terapii
Z 40 chorych 18 zakończyło udział w badaniu, gdyż
uzyskano u nich oczyszczenie paznokci do 48. tygo- zmów, co ma działanie cytotoksyczne i hamuje grzybicę”.
dnia, co odpowiada 45% skuteczności przy 80% zajęciu
paznokcia. Jednej osobie zalecono dalsze zabiegi.
Z ostatniej grupy (rys. 4) żaden chory nie zakończył
badania i wszystkim zalecono dalsze zabiegi, ponieważ
u wszystkich doszło do zatrzymania postępów w okre-
sie od 36. do 48. tygodnia, gdy paznokieć nie wykazywał
znaczącego wzrostu. Średni odsetek wzrostu w tej grupie
wynosi 51% w ciągu 36 tygodni. Na próbkach pobranych
200 2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
A podologia
20 chorych, 100% zajęcie paznokcia,
średni wynik z 48 tygodni
Rys. 5 Średnia schorzeń paznokci zajętych chorobą w 100%, nadal zainfekowa-
nych w 48. tygodniu terapii
z macierzy paznokcia przeprowadzono badania krwi i tka-
|| Obserwacje z dzienniczków chorych
Reakcje niepożądane z notatek 320 chorych objętych
badaniem do daty publikacji:
• Uczucie mrowienia podczas zabiegu zgłosiło 29
chorych, jednakże wszyscy stwierdzili, że było ono
nieznaczne i wszyscy byli zgodni, że było to uczucie
drgania w przodostopiu.
• Jeden chory zgłaszał ból głowy przy każdym włączeniu
lasera. Ból utrzymywał się pomimo używania okula-
rów odpowiednich dla stosowanych częstotliwości.
• 4 chorych odczuwało zdrętwienie przodostopia.
• 2 chorych podawało występowanie biegunki, co
uznali za bezpośredni skutek leczenia.
Łączna liczba działań niepożądanych wynosiła 36.
Wśród chorych, objętych badaniem, 201 stanowiły
kobiety, a 119 mężczyźni. 72 chorych zgłaszało stoso-
wanie kosmetyków do paznokci w fazie leczenia.
|| Wnioski
Przez cały okres prowadzenia badania z zastosowa-
niem lasera Lunula odnotowano spójne wyniki. Wyni-
ki badań są bardzo obiecujące.
Autorzy badania zgadzają się z twierdzeniem Kerry
Zany: „Wierzę, że system lasera Lunula stymuluje wy-
twarzanie nadtlenoazotynu, reagującego z lipidowymi
składnikami błony komórkowej oraz z DNA i pozosta-
łymi białkowymi elementami atakujących mikroorgani-
Ogólny stan zdrowia chorych ma wpływ na szybkość
wzrostu paznokcia oraz na ryzyko ponownego zakaże-
nia. Określenie liczby zabiegów koniecznych do uzyska-
nia cytotoksycznego działania na występującą grzybicę
będzie zależne od ogólnego stanu zdrowia chorych.
Bibliografia i protokoły badania dostępne są w redakcji
indygo@zahir.pl
 Laser aleksandrytowo-yagowy

Depilacja
na miarę XXI wieku

+ Połączenie lasera aleksandrytowego + Sterowanie parametrami zabiegowymi

emitującego wiązkę o długości fali 755 nm
z laserem Nd:YAG – 1064 nm
+ System stosowany do usuwania owłosienia,
zmian naczyniowych i pigmentacyjnych
+ Innowacyjna technologia truPulse™ - Nd:YAG
+ Okno szafirowe zapewniające chłodzenie przed,
w trakcie i po emisji impulsu
w czasie rzeczywistym
+ Automatyczna regulacja średnicy plamki
wiązki laserowej
+ Bezpieczny dla każdego typu skóry
+ Brak elementów zużywalnych

WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR:
OPTOPOL Technology Sp. z o.o. Przedstawiciele
ul. Żabia 42, 42-400 Zawiercie handlowi:
Tel./fax.: 32/67-228-00, e-mail: biuro@bogdani.pl Mateusz Pietrzyk tel. 509 721 519
www.bogdanidermatologia.pl 2 /Łukasz
2015 / vol.
Kosmetologia Estetyczna201
Ludwikowski
4 tel. 509 442 461
 artykuł naukowy
N dermatologia

Pęcherzyca zwykła
Pemphigus Vulgaris

|| WSTĘP || ETIOPATOGENEZA
Magdalena Pęcherzyca zwykła występuje z częstotliwością Pęcherzyca jest chorobą autoimmunologiczną. Cha-
Putra-Szczepaniak
1-5 przypadków/milion rocznie i dotyczy głównie osób rakteryzuje się występowaniem przeciwciał przeciwko
Katedra i Klinika
Dermatologii, Wenerologii w średnim wieku – tak samo mężczyzn, jak i kobiet [1, desmogleinie 3, a następnie desmogleinie 1, w wyniku
i Alergologii, Uniwersytet 2]. Jest to najczęstsza odmiana pęcherzycy w Ameryce czego dochodzi do utraty połączeń między keratyno-
Medyczny we Wrocławiu
ul. Chałubińskiego 1 Północnej i w Europie. Dotyka głównie mieszkańców cytami. Akantoliza powoduje powstawanie pęcherzy,
50-368 Wrocław basenu Morza Śródziemnego. Jej przyczyną są auto- a po ich przerwaniu – nadżerek. Poziom przeciwciał
T: +48 693 118 128
przeciwciała skierowane przeciwko desmogleinom. odzwierciedla przebieg choroby i rokowanie [1].
E: magda_putra@o2.pl
Charakteryzuje się powstawaniem śródnaskórkowych Przyczynami pęcherzycy są zarówno czynniki ge-
pęcherzy w obrębie skóry i błon śluzowych, które ule- netyczne, jak i czynniki środowiskowe. Często te dwie
gają rozerwaniu, pozostawiając nadżerki. Potwierdze- składowe występują współzależnie, odpowiednio nasi-
niem choroby jest badanie immunofluorescencyjne. lając lub zmniejszając objawy choroby. Do czynników
Przebieg jest przewlekły i nawrotowy. Dawniej była to zewnętrznych zaliczamy: czynniki fizyczne (promie-
choroba śmiertelna, a przyczynami zgonu były przede niowanie jonizujące, promieniowanie UV), składniki
wszystkim zakażenia, niedożywienie, odwodnienie. pokarmowe (herbata, czerwone wino, por, cebula, czo-
W stosowanej obecnie farmakoterapii kortykosteroida- snek, chili, pieprz), leki (fenylobutazon, penicylamina,
mi ogólnymi rokowania są bardziej optymistyczne, jed- kaptopryl), używki, stres, pestycydy, infekcje wiruso-
nak skutki uboczne stosowanych leków niekorzystnie we [3]. Istotną informacją jest to, że każdy typ pęche-
odbijają się na stanie ogólnym pacjentów [2]. rzycy mogą wywoływać leki z każdej grupy.

» 203
|| Streszczenie || Abstract
a)
otrzymano / received: Pęcherzyca zwykła (Pemphigus vulgaris) to choroba Pemphigus vulgaris is an autoimmune disease, in which
20.01.2015 autoimmunologiczna, charakteryzująca się obecnością autoantibodies against structural skin proteins occur. The
poprawiono / corrected: autoprzeciwciał skierowanych przeciwko struktural- goal in pemphigus treatment is complete regression of skin
17.02.2015 nym białkom skóry. Celem leczenia pęcherzycy jest changes and to obtain negative immunological tests results
zaakceptowano / accepted: uzyskanie całkowitego ustąpienia zmian skórnych in patients. In pemphigus vulgaris the local and general tre-
14.03.2015 oraz ujemnych wyników badań immunologicznych. atment is used, determined individually for every patient.
W terapii pęcherzycy zwykłej stosuje się zarówno le- It should be carried out at Dermatological Unit during the
czenie miejscowe, jak i ogólne, dobrane indywidualnie patient’s hospitalization. The sooner the treatment is star-
do każdego pacjenta. Powinno odbywać się w trakcie ted, the better the results are.
hospitalizacji pacjenta na oddziale dermatologicznym. The aim of this work is to introduce the reader to the es-
b) Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym szanse na sence of the disease, and an indication of the most common
wyleczenie są większe. causes, symptoms and treatment of pemphigus vulgaris
Celem tego artykułu jest przybliżenie istoty choroby directions.
oraz wskazanie najczęstszych przyczyn, objawów oraz
kierunków leczenia pęcherzycy zwykłej.

Słowa kluczowe: pęcherzyca zwykła, choroba Key words: pemphigus vulgaris, an autoimmune disease,
autoimmunologiczna, glikokortykosteroidy, leczenie corticosteroids, immunosuppressive therapy
immunosupresyjne

202 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
 artykuł naukowy
N dermatologia

Przeprowadzono badania, które wykazały znacznie || DIAGNOSTYKA

większą częstotliwość występowania chorób autoimmuno- • Badanie przedmiotowe – do-
logicznych u pacjentów pierwszego stopnia pokrewieństwa datni bezpośredni objaw Ni-
[4]. Są to między innymi: reumatoidalne zapalenie stawów, kolskiego w aktywnym okre-
autoimmunologiczne zapalenie wątroby, toczeń rumienio- sie choroby. Pod wpływem
wy, a także bardzo często choroby tarczycy (najczęściej pocierania pęcherza następuje
choroba Haschimoto), dlatego nawet przy braku objawów spełzanie warstw powierz-
klinicznych u pacjenta z pęcherzycą zaleca się przeprowa- chownych naskórka. Drugim
dzenie oceny czynności tarczycy i badań laboratoryjnych jest objaw Asboe-Hansena,
na obecność przeciwciał przeciwtarczycowych [5]. w którym nienaruszony pę-
cherz uciśnięty delikatnie pal-
|| OBJAWY cem szerzy się obwodowo.
Wykwitem pierwotnym są delikatne pęcherze, łatwo • Ocena histologiczna wycięte-
ulegają przerwaniu, co powoduje powstawanie bolesnych go małego pęcherza lub brzeg
nadżerek. Zmiany skórne, mające tendencję do szerzenia dużego pęcherza – widoczna
się obwodowo, lokalizują się głównie na owłosionej skórze jest akantoliza.
głowy, twarzy oraz w miejscach drażnionych mechanicz- • Immunofluorescencja bezpo-
nie, takich jak: łokcie, kolana, plecy, pośladki. Zawsze na- średnia bioptatu zdrowej skó-
leży sprawdzić stan owłosionej skóry głowy. ry przylegającej bezpośred-
Przebieg choroby jest przewlekły, bezgorączkowy. nio do pęcherza lub z bardzo
Świąd raczej nie występuje [2]. wczesnej zmiany (rumień,
U pacjentów z pęcherzycą dochodzi do powstawania bąbel pokrzywkowy) – wy- Fot. 1 Pęcherzyca zwykła.
a) plecy, b) jama ustna
zmian na błonach śluzowych. Są to głównie pęcherze kazuje śródnaskórkowe złogi IgG. Źródło: [I]
i pęcherzyki, które łatwo ulegają rozerwaniu, dopro-
wadzając do powstania nadżerek – czerwonych z białą Badanie surowicy na obecność przeciwciał pemphi-
otoczką. Występują najczęściej w jamie ustnej, gardle, gus lub wykazanie obecności przeciwciał skierowanych
krtani, gdzie wywołują ból i problemy z jedzeniem, ale przeciwko antygenowi 130 kD testem immunoenzyma-
także w nosie i na narządach płciowych. tycznym ELISA (enzyme-linked immunosorbent assai).
Często są to pierwsze, a niekiedy jedyne manifestacje Pęcherzycę zwykłą należy głównie różnicować
schorzenia. Zdarza się, że pozostają po zastosowanym le- z pemfigoidem. Zmiany skórne w pemfigoidzie są wie-
czeniu, pomimo ustąpienia zmian na skórze [6]. lopostaciowe: rumieniowo-obrzękowe, pokrzywkowa-
te, pęcherzowe i pęcherzykowe. Pęcherze są bardziej
Odmianą pęcherzycy zwykłej są: napięte, trudne do przerwania, występują na podłożu
•  Pecherzyca bujająca (pemphigus vegetans) – cechują- rumieniowym lub na skórze pozornie niezmienionej
ca się występowaniem brodawkujących, przerosłych chorobowo. Często towarzyszy świąd. Inna jest również
ognisk w obrębie fałdów skórnych, pachwin i okolic lokalizacja: zmiany mogą być rozsiane po całej skórze.
otworów naturalnych ciała, obok wykwitów typo- Rozstrzygające jest badanie immunopatologiczne [7].
wych dla pęcherzycy zwykłej w jej typowej odmia- Wykwity na błonach śluzowych
nie. Można wyróżnić jej dwa typy: jamy ustnej są równie częste
–– Neumanna, gdzie na podłożu pęcherzycy zwykłej w innych schorzeniach, takich
powstaje zmacerowany nalot na zmianach skórnych, jak między innymi: opryszczka
–– Hallopeou, zlokalizowana w miejscach wyprze- zwykła, ospa wietrzna, zaka-
niowych, rozpoczynająca się krostami przekształ- żenie drożdżakowe, afty, liszaj
cającymi się w bujające zmiany [1]. płaski, przewlekłe wrzodziejące
Zarówno diagnostyka, jak i leczenie wyglądają tak zapalenie jamy ustnej, rogowa-
samo jak w pęcherzycy zwykłej [2]. cenie białe (leukoplakia), toczeń
• Pęcherzyca opryszczkowata  (pemphigus herpetifor- rumieniowaty błon śluzowych
mis). Zmiany rumieniowo-pęcherzykowe występują – dlatego w różnicowaniu tak
w układzie opryszczkowatym (kolisty lub obrączko- ważny jest cały obraz kliniczny Fot. 2 Pęcherzyca bujająca

waty kształt wykwitów). choroby [11]. Źródło: [I]

• Pęcherzyca brazylijska (fogo selvagem). Endemicz-

nie występuje w Ameryce Południowej, ma związek
z wirusami i jest przenoszona przez ukłucia owadów.

2 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna 203
 artykuł naukowy
N dermatologia

|| Leczenie miejscowe
Główny schemat leczenia miejscowego to jednoczesne
stosowanie leków odkażających, glikokortykostero-
idów, antybiotyków oraz leków przeciwgrzybiczych.
Wszystkie te składniki stosowane są w postaci kremów,
maści, aerozolów. Należy przy tym zaznaczyć, że anty-
biotyki powinno się stosować w przypadku zakażenia,
a nie jako element profilaktyki, z uwagi na szybko roz-
wijającą się lekooporność. Jednocześnie należy unikać
stosowania glikokortykosteroidów w obrębie twarzy,
co grozi licznymi powikłaniami [10].

|| PODSUMOWANIE
Fot. 3 96-dołkowa płytka Pęcherzyca zwykła ma różne oblicza kliniczne, inny prze-
(Microtiter plate) służąca
zwykle do przeprowadzenia || LECZENIE bieg i rokowanie. Leczeniem pęcherzycy zwykłej powi-
testu [II]
nien zająć się doświadczony specjalista. Wynik zadowa-
|| Leczenie ogólne lającej terapii to ustąpienie objawów klinicznych, a także
Podstawą terapii są kortykosteroidy. Mogą być podawane nieobecność wskaźników immunologicznych w surowicy
doustnie lub w iniekcjach. Rozpoczynamy od dużych da- krwi pacjenta. Pęcherzyca rzadko jest chorobą śmiertelną,
wek i kontynuujemy terapię do chwili, gdy przez tydzień ale niestety długotrwałą, uciążliwą, odbijającą się na życiu
nie pojawią się nowe pęcherze, a 80% starych ulegnie człowieka. Często osoby chore wymagają opieki psycholo-
wyleczeniu. Następnie dawka jest redukowana [2]. Kor- ga. Niezwykle ważna jest profilaktyka. O ile nie da się unik-
tykosteroidy stosowane przez dłuższy czas lub w dużych nąć wystąpienia symptomów choroby, o tyle stosując od-
dawkach mogą powodować poważne skutki uboczne, powiednie środki ostrożności można zredukować jej skutki
w tym: obrzęki, nadciśnienie tętnicze, wzrost masy ciała, oraz wydłużyć okres remisji. Ważnym zagadnieniem jest
złą tolerancję węglowodanów, zwiększoną podatność na unikanie czynników wywołujących fazę aktywną, przede
zakażenia, chorobę wrzodową, osteoporozę, zaburzenia wszystkim stosowanie bezpiecznych leków, należy chro-
psychiczne i wiele innych [8]. Bezwzględne przeciw- nić ciało przed promieniowaniem UV, stosując odpowied-
wskazania do terapii glikokortykosteroidami to: psychozy, nie filtry, odzież ochronną i nakrycia głowy. Nie należy
zakażenia, choroba wrzodowa, osteoporoza, jaskra, za- również zapominać o pozostaniu pod kontrolą specjalisty
krzepy i zatory [8]. Przed kuracją należy przeprowadzić w przypadku współistnienia innych chorób autoimmuno-
badania w kierunku osteoporozy i gruźlicy utajonej [1]. logicznych oraz skutecznej kontroli choroby.
Najbardziej właściwa wydaje się terapia skojarzona
pulsów leków immunosupresyjnych w wysokich daw- || LITERATURA
1. W. Sterry, R. Paus, W. Burgdorf: Dermatologia, Wyd. Czelej Sp. z o.o.,
kach (cyklofosfamid, azatopiryna, metotreksat) z gliko-
Lublin 2009, 169-171.
kortykosteroidami. Leczenie takie powinno trwać kilka 2. W.H.C. Burgdorf, G. Plwig, H.H. Wolff, M. Landthaler: Braun-Falco

tygodni, aż do momentu poprawy stanu klinicznego i pa-
rametrów immunologicznych. Cała kuracja powinna się
odbywać pod stałą kontrolą parametrów serologicznych.
Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania leków
immunosupresyjnych to: niewydolność wątroby oraz
wrodzone i nabyte niedobory odporności [7].
W szczególnych przypadkach, gdy pacjent wykazuje
oporność na standardowe leczenie, podaje się dożylne
wlewy immunoglobulin [2].
Zastosowanie w leczeniu pęcherzycy zwykłej ze
względu na obecność przeciwciał znalazła również
plazmafereza. Jest przydatna u pacjentów z pęcherzy-
cą zwykłą, którzy nie reagują na standardowe leczenie
lub którzy wymagają zbyt wysokich dawek sterydów
i leków immunosupresyjnych [9].
Dermatologia, Wyd. Czelej Sp. z o.o., Lublin 2010, 664-668.
3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov.pubmed.han.bg.umed.wroc.pl/pub-
med/23806154 [PubMed].
4. ht t p://w w w.ncbi.nlm.nih.gov.pubmed.han.bg.umed.wroc.pl/
pubmed/8077468 [PubMed].
5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov.pubmed.han.bg.umed.wroc.pl/pmc/ar-
ticles/PMC3478722/ [PubMed].
6. C. Scully: Choroby jamy ustnej diagnostyka i leczenie, Wyd. Medyczne
Urban & Partner Wrocław 2006, 389-396.
7. S. Jabłońska, S. Majewski: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą
płciową, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, 2006, 2008, s. 239-240.
8. G. Herold, i in.: Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów
medycyny i lekarzy, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, 931.
9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11100023 [PubMed].
10. J. Szepietowski, i in.: Leczenie chorób skóry I chorób przenoszonych dro-
gą płciową, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2002, 217-221.
11. http://leczenie-objawy.pl/zmiany-skorne-na-blonach-sluzowych.htm.
|| ŹRÓDŁA FOTOGRAFII
I. http://www.medicalsubstance.com
II. http://www.wikipedia.org

204 2 / 2015 / vol. 4

Kosmetologia Estetyczna
artykuł STOMATOLOGIA Estetyczna