Υδρολογικός σχεδιασμός και αντιπλημμυρικά έργα

Νίκος Μαμάσης
Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων
Αθήνα 2014

ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

Υδρολογικός σχεδιασμός και αντιπλημμυρικά έργα

 Κατάρτιση υετογράμματος
 Συνθετικό μοναδιαίο υδρογράφημα
 Εκτίμηση πλημμυρογραφήματος
 Μέτρα αντιμετώπισης πλημμυρών
 Διαχείριση κινδύνων πλημμύρας

1
 Μοναδιαίο υδρογράφημα
Ενεργός 300

βροχόπτωση

Παροχή (m 3/s)
200
i1 i2 i3
100

Υδρολογικός σχεδιασμός και αντιπλημμυρικά έργα

0 1 2 3 4 5 6
300

Παροχή (m 3/s)
200

U*i1/10
Μοναδιαίο υδρογρά
Κατάρτιση
100

Όμβριες καμπύλες Ενεργός 300

Ατμόσφαιρα
100

0
0 1 2 3 4 5 6
βροχόπτωση
υετογράμματος

Παροχή (m 3/s)
300
U*i2/10 200
Χαρακτηριστικά βροχόπτωσης

Παροχή (m 3/s)
200
i1 i2 i3

Υψος βροχής (mm)

10

100 100
T=200
T=100
0 T=50
T=20
0 300 1 2 3 4 5
T=10 6 0
T=5

T=2
0 1 2 3 4
U*i3/10
Μοναδιαίο υδρογρά
1

Παροχή (m 3/s)
1 10 100
Διάρκεια βρο χής hr)

200
300
Ενεργός 300

Εκτίμηση διήθησης
100

Εκτίμηση βροχόπτωση

Παροχή (m 3/s)
Περιβάλλον

Παροχή (m 3/s)
200
0 200

πλημμυρογραφήματος U*i1/10
600 0 1 2 3 4 5 6
i1 i2 i3
•Χαρακτηριστικά λεκάνης 500
Q =U *i /10+U t t 1 t-1*i2/10+Ut-2*i3/10 100
Q0=U0*i1/10 100

(συντελεστής απορροής, Q1=U1*i1/10+U0*i2/10

Παροχή (m3/s)
400
0
Q2=U2*i1/10+U1*i2/10+U0*i3/10 0 6
0 1 2 3 4 5

χρόνος συγκέντρωσης)
300 300
Q3=U3*i1/10+U2*i2/10+U1*i3/10 0 1 2 3 4
U*i 2/10
200 Q4=U4*i1/10+U3*i2/10+U2*i3/10300
Μοναδιαίο υδρογράφημα
Μοναδιαίο υδρογράφημα

Παροχή (m 3/s)
•Παροχετευτική ικανότητα 100
Q5=U5*i1/10+U4*i2/10+U3300
Ενεργός
*i3/10 200

Παροχή (m 3/s)
Q6=U6*i1/10+U5*i2/10+U4*i3/10
βροχόπτωση 200

αποστραγγιστικού

Παροχή (m 3/s)
0 Q7=U6*i2/10+U5*i3/10 200 100
0 1 2 3 4 5 6 7i
1 i82Q8=Ui63*i3/10 U*i1/10
συστήματος
100
100
0
0 300 1 2 3 4 5 6
0 0
0 1 2 3 4 5 6
0 1 2 3 4 5 6
300 U*i /10

Παροχή (m /s)
300
200 U*i2/10 3

3
Επιλογή περιόδου

Παροχή (m 3/s)

Παροχή (m 3/s)
Επιλογή έργων και μέτρων
200

Κοινωνία
200
U*i1/10 100
επαναφοράς σχεδιασμού 100

• Αντιπλημμυρικά έργα 0
100
0
0 1 2 3 4 5 6
• Ένταση και αξία δραστηριοτήτων 600
0 1 2 3 4 5 6
300 0
U*i 2/10
Στάθμη πλημμύρας για Τ=100 έτη 0 300 1 2 3 4 Qt=U6t*i1/10+Ut-1*i2/10
5

Παροχή (m 3/s)
στα πλημμυρικά πεδία
200
500
Q0=U0U*i
*i1/10/10

Παροχή (m /s)
• Ετοιμότητα σε ακραία φαινόμενα Στάθμη πλημμύρας για Τ=10
400 έτη
200 3

3
100
Q1=U1*i1/10+U

Παροχή (m3/s)
Q2=U2*i1/10+U
Συνήθης στάθμη
0

• Διαχείριση κινδύνων πλημμύρας 300 0 300 1 2 3 4 5 6 100

Q3=U3*i1/10+U
U*i3/10
Παροχή (m 3/s)

200 0
200 Q4=U4*i1/10+U
600 0 1 2 3 4 5 6
100 Q5=U5*i1/10+U
100 Qt=Ut*i1/10+U t-1*i2/10
0 500 Q =U *i /10+U
600 0 1 2 3 4 5 6 Q06=U06*i11/10
0 Q =U *i /10+U
Q400
t=Ut*i1/10+Ut-1*i2/10+Ut-2*i3/10 Q71=U61*i21/10+U
500 Παροχή (m3/s) 0 1 2 3 4 5 6 7 8Q8=U6*i3/10
Q0=U0*i1/10 Q2=U2*i1/10+U
300 Q1=U1*i1/10+U0*i2/10
Παροχή (m3/s)

400
Q3=U3*i1/10+U
Q2=U2*i1/10+U1*i2/10+U0*i3/10
300 Q4=U4*i1/10+U
200 Q3=U3*i1/10+U2*i2/10+U1*i3/10
200 Q4=U4*i1/10+U3*i2/10+U2*i3/10 Q5=U5*i1/10+U
100 Q5=U5*i1/10+U4*i2/10+U3*i3/10
100 Q6=U6*i1/10+U
Q6=U6*i1/10+U5*i2/10+U4*i3/10
0 Q7=U6*i2/10+U5*i3/10
Q7=U6*i2/10+U
0
0 1 2 3 4 5 6 70 1 6*i3/10 2
8Q8=U 3 4 5 6 7 8Q8=U6*i3/10

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΑΙΧΜΗΣ

1. Επιλογή περιόδου επαναφοράς 2. Κατασκευή ομβρίων καμπυλών 100

i=a*tb-1
Στάθμη πλημμύρας για Τ=100 έτη
h  a *tb
Ένταση βροχής, i mm/hr

Στάθμη πλημμύρας για Τ=10 έτη

i  a * t b 1
Υψος βροχής (mm)

Συνήθης στάθμη 10

T=200
T=100
T=50

Λεκάνη απορροής
T=20
T=10

T=5

T=2
1
1 10 100
Διάρκεια βροχής hr)

Διάρκεια βροχής, t hr

4. Εκτίμηση έντασης βροχής

για το χρόνο συρροής:
ic (mm/hr)=α*tb-1
3. Εκτίμηση χαρακτηριστικών λεκάνης
Έκταση : Α km2 5. Εκτίμηση παροχής αιχμής
Συντελεστής απορροής: c
Χρόνος συγκέντρωσης: t (hr) Q (m3/s)=0.278*c* ic*A

2
 ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Περίοδοι επαναφοράς (έτη) για αντιπλημμυρικά έργα
ΑΓΩΓΟΙ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΩΝ
Μικρής κυκλοφορίας (5-10)
Μεσαίας κυκλοφορίας (10-25)
Μεγάλης κυκλοφορίας (50-100)

ΓΕΦΥΡΕΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΩΝ
Δευτερεύον (10-50)
Πρωτεύον δίκτυο (50-100)

ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ (5-50)

ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΗ ΠΟΛΕΩΝ
Μικρές πόλεις (2-25)
Μεγάλες πόλεις (25-50)

ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ
Μικρής (5-10)
Μεσαίας (10-25)
Μεγάλης κυκλοφορίας (50-100)

ΑΝΑΧΩΜΑΤΑ
Σε αγροτικές εκτάσεις (2-50)
Σε πόλεις (50-200)

ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Περίοδοι επαναφοράς (έτη) για φράγματα

Μικρά Μεσαία Μεγάλα

ΦΡΑΓΜΑΤΑ ΧΑΜΗΛΗΣ
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ
50-100 >100 50-100%*
(χωρίς πιθανότητα απώλειας
ζωής)

ΦΡΑΓΜΑΤΑ ΜΕΣΑΙΑΣ
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ >100 50-100%* 100%*
(πιθανή απώλεια ζωής)

ΦΡΑΓΜΑΤΑ ΥΨΗΛΗΣ
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ
(υψηλή πιθανότητα απώλειας 50- 100%* 100%* 100%*
ζωών)

* Στην περίπτωση αυτή η πλημμύρα σχεδιασμού εκτιμάται ως ποσοστό της τιμής η

οποία προκύπτει από μεθόδους που βασίζονται στον υπολογισμό της πιθανής
μέγιστης κατακρήμνισης ή της μέγιστης πιθανής πλημμύρας

3
 ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ
Η ορθολογική μέθοδος εφαρμόζεται συχνά στις υδρολογικές μελέτες για την
εκτίμηση της πλημμυρικής αιχμής. Χρησιμοποιείται σε μικρές σχετικά υδρολογικές
λεκάνες και βασίζεται στην αρχή ότι σε βροχές που παρουσιάζουν ομοιόμορφη
ένταση και κατανομή στη λεκάνη, η μέγιστη απορροή εμφανίζεται όταν στην έξοδό
της λεκάνης καταφθάσει το νερό από όλα τα σημεία της.

Η ορθολογική μέθοδος εκφράζεται από την σχέση:

Q = 0.278 * C * i * A όπου:

Q (m3/sec): η αιχμή της απορροής

C : ο συντελεστής απορροής
i (mm/hr): η ένταση της βροχόπτωσης για το χρόνο συγκέντρωσης
A (km2) : η επιφάνεια της υδρολογικής λεκάνης

Για να φτάσει η πλημμυρική παροχή την μέγιστη αιχμή, πρέπει ο χρόνος

βροχόπτωσης πρέπει να είναι ίσος με τον χρόνο συγκέντρωσης της λεκάνης ώστε όλα
τα σημεία της λεκάνης να συνεισφέρουν στην απορροής ταυτόχρονα.

ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ
Εμπειρικές σχέσεις χρόνου συγκέντρωσης

Giandotti
tc=(4*A1/2+1.5*L)/(0.8*ΔΗ0.5)
tc (hr) χρόνος συγκέντρωσης
A (km2) έκταση της λεκάνης
L (km) το μήκος του κυρίου υδατορεύματος
ΔH (m) η διαφορά του μέσου υψομέτρου λεκάνης από το υψόμετρο στην έξοδο

Kirpich
tc=0.1947*L0.77*S-0.385
tc (min) χρόνος συγκέντρωσης
L (m) το μέγιστο μήκος διαδρομής του νερού στη λεκάνη
S η κλίση ανάμεσα στο υψηλότερο σημείο της λεκάνης και την έξοδο

Soil Conservation Service (SCS)

tc=L1.15/(7700*Η0.38)
tc (hr) χρόνος συγκέντρωσης
L (ft) το μήκος του κυρίου υδατορεύματος
H (ft) η υψομετρική διαφορά μεταξύ του πλέον απομεμακρυσμένου σημείου
της λεκάνης και της εξόδου

4
 ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ
Εκτίμηση του συντελεστή απορροής
Ο συντελεστής απορροής εκτιμάται (σύμφωνα με την ΟΜΟΕ-ΑΣΥΕΟ, 2002) από το
άθροισμα των επιμέρους συντελεστών C1, C2, C3, C4 οι οποίοι εξαρτώνται
αντίστοιχα από:
1. το ανάγλυφο της επιφάνειας της λεκάνης
2. τη διηθητικότητα του εδάφους
3. την έκταση και την πυκνότητα της φυτοκάλυψης
4. την κλίση των πρανών και την αποθηκευτική ικανότητα σε χαμηλά
σημεία της επιφάνειας της λεκάνης απορροής
Οι τιμές των επιμέρους συντελεστών παρουσιάζονται στον επόμενο πίνακα (Πηγή:
ΟΜΟΕ-ΑΣΥΕΟ, 2002). Δεδομένου ότι οι τιμές του πίνακα ισχύουν για περιόδους
επαναφοράς 5-10 έτη ο τελικός συντελεστής απορροής θα πρέπει να προσαυξάνεται
κατά 10% για Τ=25 έτη, κατά 20% για Τ=50 έτη και κατά 25% για Τ=100 έτη
παραμένοντας πάντως μικρότερος της μονάδας

Δεδομένου ο συντελεστής απορροής εξαρτάται (εκτός από τους προηγούμενους

παράγοντες) από την εδαφική υγρασία κατά την έναρξη της βροχής και την ένταση
της βροχόπτωσης συμπεραίνεται ότι δεν παραμένει σταθερός για την ίδια λεκάνη

ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ
Εκτίμηση του συντελεστή απορροής
C Τιμές
Ακραίες Υψηλές Συνήθεις Χαμηλές
1 0,28 – 0,35 0,14 – 0,20 0,14 – 0,20 0,08 – 0,14
επικλινές, ανώμαλες λοφώδες με μέσες κλίσεις κυματώδες με μέσες σχετικά επίπεδο με μέσες
επιφάνειες με μέσες 10 – 30 % κλίσεις κλίσεις 0 – 5 %
κλίσεις >30% 5 – 10 %
2 0,12 – 0,16 0,08 – 0,12 0,06 – 0,08 0,04 – 0,06
με επηρεαζόμενο βραδείας διηθητικότητα, κανονικής διηθητικότητας υψηλής διηθητικότητας
κάλυμμα εδάφους, είτε άργιλοι ή αβαθή παχιά καλά αποστραγγιζόμενο βαθιά άμμος ή άλλο έδαφος
βραχώδες είτε μανδύας εδάφη χαμηλής μικρής ή μεσσίας που απορροφά το νερό, πολύ
λεπτόκκοκου εδάφους διηθητικότητας, ατελώς ή μακροϋφής εδάφη, ελαφριά καλά
αμελητέας πολύ μικρής αμμώδη παχιά εδάφη, αποστραγγιζόμενα εδάφη
διηθητικότητας αποστραγγιστικότητας ίλυες και ιλυώδη εδάφη
3 0,12 – 0,16 0,08 – 0,12 0,06 – 0,08 0,04 – 0,06
βλάστηση που δεν πτωχή έως μέτρια, καθαρές μέτρια ως καλή περίπου καλή έως άριστη περίπου
επηρεάζει, γυμνό ή καλλιέργειες ή πτωχής 50% της επιφάνειας είναι 90% της αποχετευόμενης
πολύ αραιά κάλυψη φυσικής κάλυψης, λιγότερο καλή φυτική γη ή επιφάνειας είναι καλή
από 20% της δασώδες, λιγότερο από φυτική γη, δασώδες ή
αποχετευόμενης επιφάνειας 50% της επιφάνειες είναι ισοδύναμης κάλυψης
με καλή κάλυψη καλλιέργειες
4 0,10 – 0,12 0,08 – 0,10 0,06 – 0,08 0,04 – 0,06
αμελητέες ταπεινώσεις χαμηλή, καλά οριζόμενο κανονική, σημαντικές υψηλή, αποθηκευτικότητα,
εδάφους και αβαθείς, σύστημα διαδρόμων επιφανειακές ταπεινώσεις, σύστημα αποστράγγισης όχι
μικροί διάδρομοι αποστράγγισης, όχι λιμνάζοντα νερά και καλά οριζόμενο, μεγάλος
αποστράγγισης, λιμνάζοντα νερά ή τέλματα τέλματα αριθμός πλημμυριζόμενων
καθόλου τέλματα επιφανειών ή τελμάτων

5
 ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΥΕΤΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Χρονική κατανομή καταιγίδων σε τέταρτα
1ου τετάρτου 2ου τετάρτου
Αθροιστικό ποσοστό κατακρήμνισης (%)

Αθροιστικό ποσοστό κατακρήμνισης (%)

100 100

80 80

60 30
60 30

Ύψος κατακρήμνισης (mm)

Ύψος κατακρήμνισης (mm)

20 20
40 40
10 10

20 20
0 0
1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8
Χρόνος (hr) Χρόνος (hr)

0 0
0 25 50 75 100 0 25 50 75 100
Αθροιστικό ποσοστό χρόνου καταιγίδας (%) Αθροιστικό ποσοστό χρόνου καταιγίδας (%)

3ου τετάρτου 4ου τετάρτου

Αθροιστικό ποσοστό κατακρήμνισης (%)

Αθροιστικό ποσοστό κατακρήμνισης (%)

30
100 100
Ύψος κατακρήμνισης (mm)

30

Ύψος κατακρήμνισης (mm)

20

80 80 20

10

10
60 60
0
1 2 3 4 5 6 7 8
Χρόνος (hr) 0
1 2 3 4 5 6 7 8
40 40 Χρόνος (hr)

20 20

0 0
0 25 50 75 100 0 25 50 75 100
Αθροιστικό ποσοστό χρόνου καταιγίδας (%) Αθροιστικό ποσοστό χρόνου καταιγίδας (%)

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΥΕΤΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Μέθοδος εναλλασσόμενων τμηματικών υψών
ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Περιόδου επαναφοράς (Τ) Αθροιστικών υψών h1,h2, h3,….hn
Διάρκειας επεισοδίου βροχής (n) Τμηματικών υψών Δh1, Δh2, Δh3.....Δhn
Χρονικού βήματος (Δt)
Δh1=h1, Δh2= h2-h1, Δh3= h3-h2.....Δhn= hn-hn-1

Τμηματικά ύψη ΟΜΒΡΙΑ ΚΑΜΠΥΛΗ

Επιφανειακή για περίοδο επαναφοράς Τ
Δh1 αναγωγή h
Δh3 …….
……. Δhn
…….
Δh2 hn
h3
h2
h1 Δt
Διάταξη των τμηματικών υψών t1 t2 t3 tn t
tn/2
Δh1
Δh2
….Δh3 ….
Δhn …. …. Δhn-1
…. ….
tn

6
 ΜΟΝΑΔΙΑΙΟ ΥΔΡΟΓΡΑΦΗΜΑ
Παραδοχές
• Σε μια συγκεκριμένη υδρολογική λεκάνη, βροχές ίσης διάρκειας που προκαλούν
απορροή, δίνουν υδρογραφήματα άμεσης απορροής με την ίδια περίπου χρονική
βάση ανεξάρτητα από την ένταση της βροχής.
• Σε μια δεδομένη υδρολογική λεκάνη, η άμεση απορροή που προκαλείται από μια
συγκεκριμένη βροχή είναι ανεξάρτητη από τις προηγούμενες βροχές.
• Η κατάσταση της υδρολογικής λεκάνης παραμένει χρονικά αμετάβλητη
Αρχές
Αρχή της αναλογίας: Δύο ενεργές βροχές της ίδιας I1/i2=Q1/Q2
i1
διάρκειας αλλά διαφορετικής έντασης δημιουργούν i2
υδρογραφήματα με την ίδια χρονική βάση ενώ ο Q2
λόγος των παροχών σε κάθε χρονική είναι ίσος με
Q1
το λόγο των εντάσεων.

Αρχή της επαλληλίας: Το συνολικό υδρογράφημα i1

Q3=Q1+Q2
που προκύπτει από διαδοχικές βροχοπτώσεις είναι i2 Q3
το υδρογράφημα με παροχές που είναι το άθροισμα
άθροισμα των παροχών των επιμέρους Q2
υδρογραφημάτων. Q1

ΜΟΝΑΔΙΑΙΟ ΥΔΡΟΓΡΑΦΗΜΑ
10 mm/h MY 1h

10 mm V

Χρόνος βάσης D (hr)

5 mm/h MY 2h

V
Εμβαδόν λεκάνης Α Χρόνος βάσης D+1 (hr)

3.33 mm/h MY 3h

V=10mm* A
V

Χρόνος βάσης D+2 (hr)

7
 ΥΔΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ
Καμπύλη S
2400

Βροχόπτωση 10 mm ανά 2 ώρες

2000

1600
Παροχή (m3/s)

Καμπύλη S 2 ωρών

1200

800

Μοναδιαία υδρογραφήματα 2 ωρών

400

0
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26
Χρόνος (hr)

ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΜΟΝΑΔΙΑΙΟ ΥΔΡΟΓΡΑΦΗΜΑ

Μέθοδος Βρετανικού Ινστιτούτου Υδρολογίας
Υπολογισμός Μοναδιαίου Υδρογραφήματος 1 ώρας

46.6 * L0.14
tp 
Παροχή m3/s

S00..138*L 0.85*L * (1  URBAN )1.99 * RMSD 0.4

tb =2.52*tp
Qp
tp
10 mm*A km2=0.5*tb hr*Qp m3/s
tb Χρόνος, hr Qp m3/s =0.01 m *A*106 m2/(0.5*2.52*tp*3600 s) 
Qp=2.2*A/tp
tp χρόνος ανόδου σε hr
Qp παροχή αιχμής σε m3/s
tb χρόνος βάσης σε hr
L μήκος κύριας μισγάγκειας σε km
S0.1*L-0.85*L η μέση κλίση υδατορεύματος μεταξύ των σημείων 10% και 85% του μήκους του σε m/km
URBAN αναλογία αστικών περιοχών στη λεκάνη απορροής
RMSD παράμετρος μεγέθους βροχοπτώσεων σε mm (πρακτικά υπολογίζεται ως το ύψος 24ώρης
βροχής που αντιστοιχεί σε περίοδο επαναφοράς 5 ετών)
A έκταση λεκάνης απορροής σε km2

8
 Συνθετικό μοναδιαίο υδρογράφημα κατά Snyder
• Α εμβαδόν λεκάνης (mi2)
Qp (ft3/s)=Cp*640*A/tp • L μήκος ποταμού (mi)
• Lca μήκος ποταμού από την έξοδο μέχρι το
κέντρο βάρους της λεκάνης (mi)
tp (hr)=Ct*(Lca*L)0.3 T (days)= 3+tp/8 • Cp, Ct παράμετροι

tp Qp W50 (hr)=830/qp1.1
W75 (hr)=470/qp1.1

taW75 0.75*qp taW50=tp-W50/3

W75 taW75=tp-W75/3
taW50 0.5*qp tbW75=tp+W75*2/3
W50
tbW50=tp+W50*2/3
tbW75

tbW50

Συνθετικό μοναδιαίο υδρογράφημα κατά Snyder

Προσαρμογή συνθετικού μοναδιαίου υδρογραφήματος

1500
ΜΟΝΑΔΙΑΙΟΣ ΟΓΚΟΣ (ft3)
Α (mi2) * 1 inch= A*52502*(1/12)

1000
Παροχή (m3/s)

V/Vμον=1
V/Vμον=2.90
500

V/Vμον=1.23
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Χρόνος (hr)

9
 Συνθετικό μοναδιαίο υδρογράφημα κατά Snyder

tR=tp/5.5 Qp [m3/s]=2.78*Cp*A/tp
tp [hr]=0.752*Ct*(L*Lc)0.3
tp Qp
T [h]= 24+3*tp

taW75 0.75*qp
W75 taW75=tp-W75/3
taW50 taW50=tp-W50/3
0.5*qp
W50
W50 [hr]=2.143/Qp1.09
tbW75
W75 [hr]=1.225/Qp1.08
tbW75=tp+W75*2/3
tbW50 tbW50=tp+W50*2/3

L: μήκος κύριας μισγάγγειας [km] T

Lc: μήκος κύριας μισγάγγειας από κ.β. λεκάνης έως την έξοδο [km]
Ct: συντελεστής τοπογραφικών & εδαφολογικών χαρακτηριστικών λεκάνης [1356-1654]
Cp: συντελεστής συνθηκών μεταφοράς πλημμυρικού κύματος & αποθήκευση της λεκάνης
[1557-1918]

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΥΕΤΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Μέθοδος εναλλασσόμενων τμηματικών υψών
ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Περιόδου επαναφοράς (Τ) Αθροιστικών υψών h1,h2, h3,….hn
Διάρκειας επεισοδίου βροχής (n) Τμηματικών υψών Δh1, Δh2, Δh3.....Δhn
Χρονικού βήματος (Δt)
Δh1=h1, Δh2= h2-h1, Δh3= h3-h2.....Δhn= hn-hn-1

Τμηματικά ύψη ΟΜΒΡΙΑ ΚΑΜΠΥΛΗ

Επιφανειακή για περίοδο επαναφοράς Τ
Δh1 αναγωγή h
Δh3 …….
……. Δhn
…….
Δh2 hn
h3
h2
h1 Δt
Διάταξη των τμηματικών υψών t1 t2 t3 tn t
tn/2
Δh1
Δh2
….Δh3 ….
Δhn …. …. Δhn-1
…. ….
tn

10
 ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΥΕΤΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Μετατροπή του σημειακού ύψους βροχής σε επιφανειακό

Συντελεστής επιφανειακής αναγωγής

φ = (επιφανειακά μέσο ύψος βροχής) / (μέγιστο σημειακό ύψος βροχής)

Ο συντελεστής φ έχει διαπιστωθεί εμπειρικά ότι:

Είναι πάντα μικρότερος της μονάδας
Είναι φθίνουσα συνάρτηση της έκτασης Α
Είναι αύξουσα συνάρτηση της διάρκειας βροχόπτωσης d
Εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από την περίοδο επαναφοράς της βροχής και φαίνεται
ότι η αύξηση της περιόδου επαναφοράς οδηγεί σε ασθενή μείωση του φ
Εκτίμηση του φ
 Με βάση δεδομένα ιστορικών βροχοπτώσεων από πυκνό βροχομετρικό δίκτυο,
προσδιορίζεται η συνάρτηση φ(d, A)
 Χρήση πινάκων ή της σχέσης:
0.048 *  0.360.01*ln A
  1
d 0.35 (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος, 1999)
  0.25

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ

Μέθοδος Soil Conservation Service (SCS)
Κύριες παραδοχές
1. Στην αρχή του επεισοδίου βροχής το σύνολο της βροχόπτωσης μετατρέπεται σε
έλλειμμα. Αυτό συμβαίνει μέχρι το χρόνο t0 και για συνολικό ύψος ελλειμμάτων h0.
2. Το συνολικό έλλειμμα που μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μια βροχόπτωση συνολικού
ύψους h δεν μπορεί να ξεπεράσει μια μέγιστη τιμή S+h0. Η τιμή S λέγεται δυνητικά
μέγιστη κατακράτηση.
3. Σε κάθε χρονική τιμή (μετά την t0) ο λόγος του ενεργού ύψους βροχής hε προς το
δυνητικό ενεργό ύψος (h-h0) είναι ίσος με το λόγο των απωλειών μείον το αρχικό
έλλειμμα (hα-h0) προς τη δυνητικά μέγιστη κατακράτηση S. Δηλαδή hε/(h-h0)=(ha-h0)/S.

Θέτοντας ha=h-hε προκύπτουν οι σχέσεις:

(h  h0 ) 2
h  0 αν h  h0 και h  αν h  h0
h  h0  S
Οι προηγούμενες σχέσεις απλοποιούνται με την (εύλογη) παραδοχή ότι h0=0.2*S

h  0
(h  0.2 * S ) 2
αν h  0.2 * S και h  αν h  0.2 * S
h  0.8 * S
Στην περίπτωση που έχει εκτιμηθεί το hε τότε το S υπολογίζεται από τη σχέση:

S  5 * h  10 * h  10 * h * (h  1.25 * h)

11
 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ
30
Μέθοδος Soil Conservation Service (SCS)

Ύψος βροχής (mm)

20

10

0
150 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Χρόνος (hr)
hε/(h-h0)=(ha-h0)/S
Αθροιστική βροχή (mm)

100

h
hε

50

h-h0 S
t0 ha-h0
h0 h0
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Χρόνος (hr)

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ

Μέθοδος Soil Conservation Service (SCS)
30
Ύψος βροχής (mm)

20

10

0
1 11 21 31 41 51 61 71 81 91 101
Χρόνος (hr)

700

600
Αθροιστική βροχή (mm)

500

400

300

200

100
S+h0
0
1 11 21 31 41 51 61 71 81 91 101
Χρόνος (hr)

12
 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ
Μέθοδος SCS- Εμπειρική εκτίμηση παραμέτρου S
Η παράμετρος CN παίρνει τιμές από 0-100 και εξαρτάται από:
 100  • διαπερατότητα εδάφους
S (mm)  254  1 • χρήσεις γης
 CN  • προηγούμενες συνθήκες εδαφικής υγρασίας

Τύποι εδαφών Τύποι προηγουμένων συνθηκών εδαφικής

Α: Μεγάλοι ρυθμοί διήθησης (π.χ. υγρασίας (με βάση τη βροχή των τελευταίων 5 ημερών)
αμμώδη και χαλικώδη) Ι: Ξηρές συνθήκες (βροχή < 13 mm ή <35 mm για
Β: Μέσοι ρυθμοί διήθησης (π.χ. αμμώδης περιοχή με φυτοκάλυψη σε συνθήκες ανάπτυξης)
πηλός) ΙΙ: Μέσες συνθήκες (βροχή μεταξύ 13 και 38 mm ή
C: Μικροί ρυθμοί διήθησης (π.χ. μεταξύ 35 και 53 mm για περιοχή με φυτοκάλυψη σε
αργιλοπηλός) συνθήκες ανάπτυξης)
D: Πολύ μικροί ρυθμοί διήθησης (π.χ. ΙΙΙ: Υγρές συνθήκες (βροχή > 38 mm ή >53 mm για
πλαστικές άργιλοι) περιοχή με φυτοκάλυψη σε συνθήκες ανάπτυξης)

Παραδείγματα τιμής CN για διάφορες χρήσεις γης και συνθήκες υγρασίας τύπου ΙΙ
Χρήση γης Τύπος εδάφους
Α Β 0.42 * CN II
C D
CN I 
Λιβάδια 30-68 58-79 71-86 78-89 1  0.0058 * CN II
Δάση 25-45 55-66 70-77 77-83
Οικιστικές περιοχές 51-77 68-85 79-90 84-92 2.3 * CN II
Δρόμοι 72-98 82-98 87-98 89-98 CN  
1  0.013 * CN II

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΕΛΙΚΟΥ ΠΛΗΜΜΥΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

Ενεργός βροχόπτωση Μοναδιαίο υδρογράφημα
i1 i2 i3
300
Παροχή (m 3/s)

300 200

U*i1/10
Παροχή (m 3/s)

200 100

100 0
0 1 2 3 4 5 6

0
0 1 2 3 4 5 6
300
Παροχή (m 3/s)

200

100
Qt=Ut*i1/10+Ut-1*i2/10+Ut-2*i3/10
0 600
0 300 1 2 3 4 5 6
500
Παροχή (m 3/s)

200
Παροχή (m3/s)

400
100
300
0
0 1 2 3 4 5 6 200

100

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8

13
 ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
50,0

Constant hyetogram

ΛΕΚΑΝΗ Alternative blocks

40,0

ΠΛΗΜΜΥΡΟ-

Rainfall depht (mm)

30,0

ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΓΡΑΦΗΜΑ
ΜΥ 1h ΣΤΗ
20,0

ΑΝΑΝΤΗ 10,0
ΣΤΗ ΘΕΣΗ Α
ΘΕΣΗ Α
ΣΗΜΕΙΟΥ 200
0,0
0 1 2 3 4
Time (h)
5 6 7 8
600

Α 150

Παροχή (m3/s)
400

Παροχή (m3/s)
i=a*tb*Tc
100
200

50

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 2 3 4 5 6 7 8 Χρόνος (hr)
Χρόνος (hr)

Β ΔΙΟΔΕΥΣΗ
ΔΙΟΔΕΥΣΗ
Α ΣΤΗ ΘΕΣΗ Γ ΣΤΗ ΘΕΣΗ Γ
(ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΑΓ)
(ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΑΒΓ)
600 600

400 400

Παροχή (m3/s)

Παροχή (m3/s)
200 200

ΔΙΑΤΟΜΗ
ΣΤΗ ΘΕΣΗ Γ
0 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Χρόνος (hr) Χρόνος (hr)

Μέγιστο
ύψος
Πλάτος 30 m
Γ

1. Υπολογισμός, ι (mm/hr) και h (mm) για 3. Υπολογισμός τμηματικών 4. Διάταξη τμηματικών

Τ=1000 έτη και για διάρκειες t=1-24 h υψών βροχής (mm) υψών βροχής (mm)
i=21.1*T0.24/(t+0.17)0.79
Δh1=h1,
Δh2= h2-h1,
2. Υπολογισμός συντελεστή επιφανειακής Δh3= h3-h2
αναγωγής φ και h*φ (mm) .....Δhn= hn-hn-1
0.048 *  0.360.01*ln A
  1
d 0.35
5. Συνάθροιση τμηματικών υψών βροχής (mm) και
  0.25 υπολογισμός ενεργού αθροιστικού υετογράμματος

εάν h  h0 h  0
(h  h0 ) 2
αλλιώς h 
h  h0  S
hε ενεργό ύψος βροχής
h0 αρχικό έλλειμμα (15 mm)
S δυνητικά μέγιστη
κατακράτηση (60 mm)

6. Υπολογισμός τμηματικών υψών

βροχής (mm) και απωλειών

14
 Ενεργό Πλημμυρογράφημα
υετόγραμμα

Μοναδιαίο
υδρογράφημα
1 ώρας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 Chow, V. T., D. R. Maidment, and L. W. Mays, Applied Hydrology, McGraw-Hill, 1988.

US Bureau of Reclamation, Design of Arch Dams, US Government Printing Office,
Denver, CO, 1988.

 Shaw, E. Hydrology in Practice, Nelson Thornes (Publishers) Ltd, 1993.

 Κουτσογιάννης Δ. και Θ. Ξανθόπουλος, Τεχνική Υδρολογία, Εθνικό Μετσόβιο

Πολυτεχνείο, Αθήνα 1997.

 ΟΜΟΕ, ΑΣΥΕΟ, Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων-Αποχέτευση-Στράγγιση-Υδραυλικά

έργα οδών, 2002.

 ΠΔ/696/74, Τεχνικαί προδιαγραφαί μελετών υδραυλικών έργων, 1974.

15