Antoan dign Truimg BH Su pham K§ thudt TP.HCM. CHUONG 9 SO CUU NGUGI BI DIEN GIAT 9.1. DAT VAN DE Dign gidt thudng rat nguy hiém dén tinh mang. So v6i céc loai tai nan do cdc nguyén nhan nguy hiém khdc thi tai nan do dién cng thudc loai cao, c6 thé gay chét ngudi trong thdi gian ngdn vi‘ ngudi bj nan khong cdm nhn duc méi nguy him de doa minh. Vi vay, khi théfy ngudi bj tai nan dign, bat ky nguei ndo cing phdi c6 tach nhiém im moi bien phap 4é catu ngudi bi nan, Didu kign chii y€u dé citu ngudi cé két qua Ia phai hank dong nhank chéng, kip thoi va c6 phuong phdp. Kinh nghiém thyc t& cho thay ring hdu hét cdc trudng hgp bj dién giat néu duoc kip thd citu chia thi khd ning cau sOng cao. 9.2. LUU Bd COU HO 1. TALNAN DIEN ¥ 2. AN TOAN CHO NGUOT COU HO + 3. COLAPNGUON Lee 4. GIAI PHONG NAN NHAN 5. DANH GIA TRANG THAL 6. TRO GIUP ¥ TE ‘Kim ra phan tag bing céch lay va goi ‘Noam abit e6 thé + — 7. NHAN BIET. 8. KHONG NHAN BIET Lm thng thong duting tho Dat nan han & nai thodng kh va tudn hoan ‘Xoay nghiéng mat vé phia dvi Kiém tra hai thd: 9.6 HOI THE 10, KHONG CO HOLTHG Dat nan nhdin 3 tw thé nim ngita H6 hp nhdin tgo ~ 5 lan ha hoi dau tién ‘Quan sat: duiing thd, hé hip va tudn hodn trong ving 10s. Kiém tra hip d8p ¥ a 11. CO NHIP DAP. 12. KHONG CO NHIP DAP Tip tue h6 hip nhén tgo. Kiém tra nhip dp va Tip te ho hp nhan tao va ép tim. Kiém hi thd sau 1 oht_va sau 46 seu mBi 2 nt tra nhip dp va boi thd sau 1 phit va sau 46 sav mdi 2 pit Hinh 9.1. Lutu dé citu ho ‘Quyen Huy Anh 173Traimg DH Su pham K3 thudt TP.HCM Antoan dign Trong moi tinh hudng khan cap, ngudi ctu hé phat * Gidf nguyén nh trang nan nhén * C6 lap nan nhan ra khdi vat gay ra sy cS # Goitd gitp y té ‘Cée bude ctfu h6 nan nhan bat tinh bao gdm: Trg gitip dung thd, hé hap va tudn hodn = Khong duge gay ra cdc tn thuong tiép theo = Kiém sot viée chdy mu bang cach ép chat vao vét thugng, * Nep vashay gitt cO dinh céc chd gay = Kiém ta than nhiét © Dichuyén nan nhén nhe abang Trong céc bu‘dc cifu hd nan nhén bj tai nan dién, diéu quan trong 1a khong lim mat thai gian. G lai véi nan nbn va thie hign cdc bude trong lutu dé cifu h6 trinh bay 6 Hinh 9.1. 1, Taingn dign xdy ra 2, Antoan cho ngudi ctu ho Ngudi citu hd phai duc dm bdo an toan trénh bj dién gidt, khi cu h6 trén cao cdn phai trang bi dai an toan (Hinh 9.2). _ Hinh 9.2. Dai an toan cho ngudi citu ho 3.CO lap ngudn ‘MOt nguyén t&e quan trong trong viée cxfu nan nhan bi tai nan dign git 14 bao dim an ton cho ngudi cifu hd. Cdn nhé ring néu khOng c6 bién phdp an toan, ngudi cifu hd cling bi dign giat lay khi tip xtic vdi nan nhén, Dé téch nan nhan ra khdi mach dign, ngudi cfu chita phi ch ¥ cdc diém sau: a. Trung hgp cit duge mach dign Phudng phdp (61 nbd a tic khe eft dién bing céch eft cu dao, cOng te dign lién quan dén ngudn dién giat nan nhan va d gan nan aban nhat, Khi cét dién can chi y: = Vicd thé ct dign vao ban dém nén can phai c6 cdc ngudn sang du phong khdc (den chiéu sang sy e6). + N&u ngusi bj nan 4 trén cao thi phai c6 phutng tién hiing 43 khi nguBi d6 roi xuéng, pb. Trutng hyp khong edt duige mach dign Trong truding hgp nay cdn phan biét ngudi bi nan do dign ha dp hay dign cao 4p ma 4p dung cic bign phdp sau day: 174 Quyén Huy AnhAntoan dign Trung BH Su phum KS thugt TPHCM. D6i voi mach dién ha 4p: ngudi cu chia phai c6 bién phép an Coan cé nhan that t6t nhut diing trén ban ghé bing g6 kh6, di dép cao su hodc di ing, mang ging tay cdch dign... Dang tay deo ging cao su kéo nan nhan ra khdi day dién, hoac ding gay g6, tre khd gat day dién ra khéi nan nhdn hode wim Igy do, quén (néu kh6) cila nan nhan kéo ra (Hinh 9.3, 9.4, 9.5). Ngoai ra cling ¢6 thé ding bia, ru ciin bling g6... dé chat ditt day din (Hinh 9.6). Déi vdi mach dign cao dp: t6t nhit 1a dang phuong tién thong tin bo cho dign lyfe khu vyc gén nhat dé ct mach dign (Hinh 9.7) va ngudi citu chifa bt buéc phdi trang bj an toan cd nhan day di: ding céch dign, gang tay céch dign va ding sio céch dign loai cao thé dé gat hodc dy gui bj nan ra khdi mach dign, ‘Tom lai khi tach nan nhan khdi mach dign cdn cht §: «= 6 dién 4p cao phai ch cht dign * Khong duc ndm tay khong va tip xiic vi phan dé trin cia ngudi bi nan + Khdng gp xtic voi nhitng vat din hay day din 8 gdn ngudi bj nan. Hinh 93. Ding sito hay edy gat Hinh 9.4, Deo giing, dl ding eéch day dign ra khdi ngn nhan ign tim do ngn nhdn kéo ra Hinh 9.5. Ditng trén ban kéonan — Hinh 9.6. Dang riucén gS Hinh 9.7. Bao cho dign lye edt han ra khéi nguén dig¢n chat att day dign nguén dign 4, Gidi phong nan nhan Ngu@i bi dign gidt trong nhiéu trudng hgp bj té ligt khOng thé ny ditt ra khdi mach dign duge, do d6 vige dau tién 1a phi nhanh chéng téch nan nhan ra khdi mach dign, chi ¥ dim bio an toan cho nan nhan trénh gay ra cdc chén thudng phu do té, nga tir trén ca Quyén Huy Ank 175Truémg DH Su pham Kj thugt TP.HCM An toan dién 5. Dénh gid trang théi cia ngn nhan Dé danh gid nan nhan tinh téo hay bat tinh c6 thé thyc hién bing céch lay nhe vai nan nhan va ra mOt ménh Iénh don gidn nhu “Hay ndm tay t6i, day di”, 6.'Tr¢ gitp y tf Tim su tr¢ gitp y t€ nhanh nhat nhw cé thé nhu goi cfp cifu, bao y té co 86, 7. Nan nhn cn nhgn bit Nan nhan la tinh to néu trd Idi cu hdi va thy hién ménb lénh, Dat nan nhan d ty thé thodi mdi nhdt nhung kh6ng thyc hign bat cif cit dng nao trong vong 10 +15 phit. Quan sat dudng thd, ho hap va tudn hoan, 8. Nan nbn khOng con nh@n biét (bt tinh) Néu nan nbn bat tinh, digu ddu tién 1 dénh gid su thong thodng cia dudng thd. Xoay nan nhén nim nghiéng, quay mat vé phia dudi. Cdn dim bao tw thé 1 én dinh nhu khong Lim mat thdi gian. Si dung 2 hay 3 ng6n tay thdo ring gid hay lay cdc ngoai vat ra khdi miéng. Lam sach migng trong thi gian khOng qué 3 hay 4s (Hinh 9.8). Hinh 9.8. Lam thong thosing dung thd Kiém tra h6 hp tu thé nim ngita: * Quan sat chuyén d6ng cla phin dudi cia nguc va bung * Nghe va cdm thay sy thodt hoi tir miéng hay mii cla nan nhdn (Hinh 9.9) Hinh 9.9. Kiém tra ho hip 9. C6 hoi thd Néu hé hap binh thuting, d§t nan nhan nim ngita. ay cng chinh la wr thé duge sit dung khi nan han bat dau thé sau khi tinh Iai. ‘Tu thé nim ngita c6 cae wu diém sau: © Gitip ludi nim sét xudng dudi cha mém va gifa thong thodng duding thé. Rut hét mide miéng va dai nhdt sé tit ra tir mdm nan nhan, Nan nbn dt thé dn dink = Nan nhdn cé thé quay sang trai hay sang phdi 176 Quyén Huy AnhAn toan dign Trutmg BH Su pham K thudt TP.HCM 10, Khong c6 hoi th Khi dung thé da théng thong, n€u khong cdn thd, quay nan nhdn Iai va tién hanh ho hé’p nhan tao ngay lap tifc, vdi 5 Kin ha hoi ddu én trong vong 10 gidy. Hinh 9.10. Tu thé nim ngita Hinh 9.11. Ha hoi ddu tien (Cée phutong phap ho hip nhan tao hifu dung bao gdm: * Migng-migng + Migng-mdi = Phuong phép nim sp * Phudng phdp nim ngita ‘Trong cdc phuting phép trén, phuung php migng-migng 1 phuong phép phd dung va cé higu qué cao nhat, Phuong php migng-mai due sir dung Khi: + La phutng phap wu chung ca ngitoi cit ho * Quai ham siét chat * H6 hap cho em bé hay tré em (nhé hdn 2 tudi) va lic nay mém ngudi citu hO bao tram cd mém va mii nan nhan Phuong phdp nim sdp va nim ngifa thudng dugc sit dung khi ngn nhan khOng bi chén thuong, gay xwong, cdn dim bao vé sinh cao. ‘a, Phung phép migng-migng * Xoay ngifa nan nhdn. Qui canh dau nan nhan. Ngifa dau t6i da ra phia sau va gift quai ham. + At long ban tay cia m6t tay lén dinh dau cia nan nh4n va nghiéng ddu nan nhan ra phia sau dén vi tri ngita dn nai. + Cong ng6n tay ché cia tay cn lai va dat khdp ngén tay dudi cm. Cée ng6n cdn lai co va tya vio phin mém phia dui clm va cé (Hinh 9.12.a). + Dat ngén tay chd doe theo phan g& dudi ca phan xuéng quai ham cia nan nhan (Hinh 9.12.b). + Dat ngén tay cdi doc theo phin trén gitfa méi du6i va cim ca nan nhan (Hinh 9.12.c). + Gidt vi tri ngita ddu cye dai vdi m6t tay trén dinh dau va va gid clm véi tay cdn lai. Sit dung ngén cdi nhe nhang md migng nan nhdn. * Bit dugg mai: mdi cia nan nhin phai dugc bit. C6 hai phuong phép: + Bang mé cia nguai ctu ho + Bit bing ngén cdi va ngén trd ciia tay 43 ddu nan nhan, Phuong phép | thu®ng sit dung hon bdi vi trong phung phdp 2 6 nguy ed khOng git duge dau 4 vi trf mong muén va lam han ché duding thd. ‘Quyen Huy Anh 77Trudy DH Sut phar K5 thudt TP.HCM An toan dign Hinh 9.12, Phuténg php migng-migng = Ha hai: Sau khi hit hoi s4u, dit migng dang md rng cla ngudi cfu ho nhe_nhang lén miéng dang mé cia nan nhan va théi phdng phéi ca nan nhdn. Git dau 3 vj tri ngita ra sau t6i da va git chat cAm, thyc hign 5 lan ha hai dau tién trong vong 10s (Hinh 9.12.4) = Quan sét sy phéng lén cia léng ngyc. Néu diéu nay khong xuat hign, c6 thé do céc nguyén nbn sau: + Nghén duding thd vi cdc du hiéu nhut: khong c6 khd nang théi phéng nguc, cin gia Ung dp luc dé théi phdng ngifc, cing phdng byng,... Lic nay, cin kiém tra tf thé ngGng dau va gid cim. Xoay nghiéng nan nhdn, moi dam nhét hay cdc ngoai vat khac trong miéng ra ngoai. + That thodt hoi véi cdc dau higu nhu: ndi bong béng hdi quanh mém va mii, phéi khéng phéng lén. Liic nay, cdn phai dam bao 4a bit kin dudng mi + Khéng di khong khi dé bom cing phdi. Dé khdc phuc, can hit siu cho di khong khi 4€ bom vao phéi nan nhan. © Quan sét, nghe va cém nhgn hoi thé thodt ra tir mai va mém cia nan nhdn bang céch gid tai cia ngudi citu hd céch migng cia nan nhin khodng 25mm (Hinh 9.12.¢). = Kiém tra nhip dap: trong khi git? du nan nhan 3 vj thé ngifa ra sau I6n nat, tay cla ngudi citu hé twa 1én phin duéi xuong ham cita nan nhan duge di chuyén xudng dé thim 0 nhip dap cia tim, Dat nhe nhang 2 hay 3 ngén tay ciia ban tay nay vao vi tri dong mach, nhip dap ciia tim phai duge cdm nhan 3 mét phdn cia céc ngén tay trong vong 10s, (Hinh 9.12.0. Luu § kh6ng duge nhdn qué manh vi nhu thé sé 1am t&c dng mach. b. Phuong phép miéng-moi Phutong phép miéng-mdi ciing twong ty nhy phyong phap miéng-miéng nhung c6 mot s6 diém khéc bigt nhu sau: = Bit kin dung thoat khf: déng migng nan nhan bing tay 43 chm, Béng kin cfc moi cia nan nhdn bang cdch ding ngén tay c4i ddy mdi dudi lén s4t moi wén (Hinh 9.13.2). 178 Quyén Huy Anh‘Antoan dign Z - Trudng BH Su pham K3 thugt TP.HCM. * HA hoi: hit hoi sdu va dat migng md rOng cia ngudi cifu ho 1én mdi ca nan nhan, Can thn triim kin mai cia nan nhin, khng ép 1én phin cénh mai cia nan nhin, Théi hoi vao phéi nan nhan va trong cing thoi gian nay quan s4t sy nding cao ngue cia nan nhan. Néu digu nay khong xuét ign thi c6 thé dudng thd bj nghén, bit dung thodt khi chva dat yéu cdu, Trong phudng phdp nay, sy thodt hoi cé thé xudt hin chung quanh migng cia ngudi cfu hd néu migng cia ngudi nay khong mé di én hay phi kin mii cia nan nbn, Néu déu nay, khéng thé khe phyc cdn sit dung phudng php h6 ha'p nhan tao khéc. Hinh 9.13. Phung php migng- mii = Quan sét, nghe va cém thay hoi thd: Nang migng 1én khdi mai cia nan nhdn va ding ngén tay céi vach m6i dudi ciia nan nhan dé 16 ham ring cia nan nhan, quan sft, nghe va cdm thay hoi thd. G day, khong cin mé miéng nan nhdn (Hinh 9.13.b). * Budng méi dudi ra khi cdm thay hoi thd cla nan nhan. c. Phudng phép nim siip Phuong phép hd hip nhan tao kiéu nim sip duge trinh bay & Hinh 9.14. Bat nan nhan nim sfip, mOt tay gOi vao diu, mot tay dudi thing, mat nghiéng vé phia tay dudi, moi nhét trong migng va kéo lui ra n€u 1udi bi thut vao. Neudi ctu ngéi trén mong nan nhin va quy hai ddu g6i ép vao hai bén sudn nan nhan, xo’ hai ban tay dat lén lung phia dudi xvong sudn cut, Ding sifc nJng toan than dua nguvi vé phia tude, in hai ban tay xudng theo nhip thé dém 1,2,3... déu din, ri lai ti ti thing ngudi len, tay vin dé 6 lung va 1am lai nhv lan dau véi nhip 15 lan trong mOt phit d6i voi nguBi Idn va khodng 20 lan trong mt phiit d6i voi tré em (dui 8 tdi). Ngudi cttu phai binh tinh, kién iri Iam lién tuc cho dén khi nao thy nan nhan uy thd dugc hoge c6 ¥ kién quyét dinh cila y, bac si mi thdi. Hinh 9.14, Phuong phap hé hiip nhan tao kiéu nim sap. d. Phuong phép nim ngita Phuong phdp hé hap nhén tao kiéu nlim nga dugc trinh bay 3 Hinh 9.15, Dat ngn nhén nim ngita, lay quan do ké dui lung dé cho diu hoi ngita, Mot ngudi lay khin sach kéo Ii va git? ‘Quyén Huy Anh 179Truiing DH Su pham Kj thudt TP.HCM An toan dign ‘cho Iu@i khdi thut vio. Ngudi cifu quy hai ddu goi cdch xa ddu nan nhén khodng 20+30em, cim cing tay cia nan nbn, ti ty dua hai tay lén phia trén dau sao cho hai ban tay gan cham vao nhau, gid 3 vi tri nay khodng 2+3 gidy. Rdi dua hai cénh tay nan nhén xudng, dy stfc minh ép hai Khuju tay ngu®i bj nan vao Iéng ngue cia ho. Can lam cho tht diéu hda va miéng dém 1,2,3. cho hic hit vao (dua tay 1én) va d&m 1,2,3... cho Ic thd ra (dua tay xuéng). C6 géng 1am ti 16 + 18 Lin trong mot phut, lién tuc lam nh véy cho d€n khi nan nhén thd duge hode 06 ¥ kién quyét dinh cia y, bac si méi duge thoi. Hinh 9.15, Phuong phép hé hap nhén tao kiéu nim neda 11. C6 nhip dap Tigp tue hé hap nhdn tao. Kiém tra nhip 4p va hoi thd sau 1 phét va sau 46 sau mdi 2 phiit. 12. Khong c6 nhip dap Tiép uc h6 hap nhan tao va ép tim. Kiém tra nhip dp va hai thd sau 1 phut va sau 46 sau mdi 2 phiit, Kg thudt ép tim nhu sau: a. Dinh vi diém gita cia xutong tte: dat cdc ngén tay cba ngudi cfu hd doc theo phan th'p nat cla xudng sun theo huéng trung tém cia ngyc dé xdc dinh phn thép nhit cila xuong tte. S¥ vao ranh gida cia nguc giita céc xudng don dé xdc dinh phiin cao nhat cha xudng tte (Hinh 9.16.2). Bat céc dinh ddu ngén tay trd hay ng6n tay git vao vi uf trén cing va dudi cng cia xudng tc, Dinh ra diém gitfa cla xutng tte bling cach chia déu ra lam hai nhd vao viée dudi déng déu cdc ngén tay c4i (Hinh 9.16.b). Gitt chat ngén tay cai cha m6t tay dé dinh ra diém gitta. b. Dat ca hai tay vao vi tri chinh xdc nay. Dat got tay ép vao diém gitta cia nta phan dudi cia xuOng tte, vdi cdc ngén tay dudi thing. Git khuju tay ding dé ép thing dén mite 6 thé (Hinh 9.16.c). Diu nay dat duge bling céch giif vai thing phia trén phan xwong tfe cba nan nhan. Khong dat got tay Ién_ phdn dudi cing cia xuong vi. Bat tay con lai Ién én tay dau tién, ngon cdi cia tay phia trén bao quanh cé tay cia tay phia dudi (Hinh 9.16.4). c. Ep tim: qui vai mét d4u géi 4p sat vao ngye cia nan nhan, dau gdi kia hoi Ii vé phia sau sao cho vai ciia ngudi cifu ho ngay phia trén xuong te cla nan nhan, Sit dung trong Iugng cia thin thé nhw la lye ép, tao 4p lye 1én phan got tay dudi (Hinh 9.16.d). Ep tim (sau khoang 40+50mm-d6i v6i ngudi 1én va su khodng 20+30mm d6i vi tré em ditoi 8 wéi) khodng 60 lan trong mot phat, 180 Quyén Huy AnhAntoan dign Tring DH Su pham KS thuat TP.HCM rar Hinh 9.16. Kj thugt ép tim va hé hap nhfin tao Tring hgp c6 mOt ngudi ctu ho, ngudi nay cdn phdi tin hanh h6 hap nhan tgo va ép tim 3 cing mOt ww thé. TY sO gitta ép tim va ho hap nhan tgo 1a 5:1 ctf 12 lan trong mot phut, Bigu nay c6 nghia [a ctf 5 lan ép tim thi c6 1 lin hd hip nhdn tao trong vong khodng 5s. SO lin ép im khodng 80 lan trong | phuit, néu so lan ép tim nhé hon 60 ln trong mt phiit thi méu khOng di cung cffp cho nfo. Truding hop 6 hai ngudi citu hd thi mot ngudi citu ho c6 kinh nghiém hon, thyfe hin ho hp hin tao, nguBi cdn lai thyc hién ép tim. TY s6 gitta ép tim va ho hp nhdn tgo 1a S:1 caf 12 lan trong mét phiit. Ngudi cifu'hd ép tim dém mdi chu ky ép tim cia minh 1:2:3:4:5 (Hinh 9.16.). NguGi cifu h6 thyc hign h6 hap nhdn tao ha hoi théi ngat ngay gidta dn ép tim cudi cla chu ky ép tim vita két thiie va Hin ép tim dau tién cia chu ky ép tim ké tiép dé phdi khong bj théi phéng trong khi ngyc bi ép (Hinh 9.16.0), New®i thyc hién hé hp nhdn tao phai kiém tra nhip dap sau Iphdt va sau d6 méi 2 phuit. Diéu nay cén thiéi-dé ngung ép tim t6i da 10s trong khi kiém tra nhip d4p. Khi da c6 nhip dap cia déng mach vanh cé thé ngung ép tim, nhung van kiém tra nhip 4p sau mdi 2 phiit cho dén khi c6 si tro gitip cia y té. Quyén Huy Anh 181