HỆ SINH DỤC NAM

Mục tiêu

1.Mô tả đƣợc cấu tạo đại cƣơng và nêu chức năng của tinh
hoàn
2.Mô tả đƣợc cấu tạo (vi thể, SVT) của ống sinh tinh, tuyến kẽ
của tinh hoàn
3.Trình bày đƣợc sự tiến triển của các tế bào dòng tinh qua các
giai đoạn
 ĐẠI CƢƠNG

Túi tinh

1. Tinh hoàn.

2. Những đƣờng dẫn tinh. Tuyến

tiền liệt
3. Những tuyến phụ thuộc
đƣờng dẫn tinh.

4. Dƣơng vật. Dƣơng vật Ống tinh

Mào tinh

Tinh hoàn
 ĐẠI CƢƠNG

-Các tuyến phụ thuộc đƣờng

dẫn tinh:
+Túi tinh (2)
+Tuyến tiền liệt
+Tuyến hành niệu đạo
(cowper)
+Tuyến niệu đạo (littre)
 TINH HOÀN
- Dài 4-5 cm, rộng 2,5 cm. Màng trắng. Thể Highmore.150 - 200 tiểu thùy.
- Ống sinh tinh.
- Mô kẽ: tế bào Leydig.

Nón ra
Mào tinh
Ống ra
Ống thẳng Lƣới tinh

Highmore
Ống mào tinh
Vỏ xơ
Ống tinh
Vách xơ

Ống sinh tinh

Mô kẽ
 Tinh hoàn
Cấu tạo vi thể ống sinh tinh của tinh hoàn (cắt ngang).

b
Ống sinh tinh: Tế bào Sertoli, tế bào dòng tinh.

TB Sertoli

Tinh nguyªn
bµo

Tinh bµo

Tinh trïng
 Tế bào Sertoli
- Hình trụ, gian bào hẹp, thể LK, vòng dính, dải bịt.
- Chỗ lõm mặt bên chứa tế bào dòng tinh.
- Hàng rào máu - tinh hoàn.
- Chức năng tb Sertoli: Bảo vệ, vận chuyển tb dòng tinh, tổng hợp...

TB Sertoli Tiền tinh

trùng

Tinh bào 2
Tinh bào 1

Nhân tb
Sertoli

Tinh
nguyên bào
TB Sertoli
 Tế bào Sertoli:

Hàng rào máu – tinh:

Mô kẽ

Vỏ xơ

Màng đáy

Phức hợp liên kết: ngăn ngoài: TNB

Ngăn trong: tb dòng tinh đang tiến triển

 Các TB dòng tinh
-ĐN: Là các TB có khả năng sinh sản, biệt hoá, tiến triển để tạo ra TT
-Gồm có: Tinh nguyên bàoTinh bào 1Tinh bào 2tiền TT TT

(Ad) (Ad) Tinh nguyên bào

Gián phân 2n = 44A + XY
(Ap)
(Ap)

BiÖt ho¸
(B)
Tinh bào 1
Tiền tinh trùng 2n = 44A + XY
Lần thứ
Giảm phân
nhất

Tinh bào 2
n = 23
Lần thứ 2
Tinh bào 1
Tinh bào 2 Tiền tinh trùng
n = 23
BiÖt ho¸

Tinh trùng
Tế bào Sertoli Tinh nguyên bào n = 23
 Các TB dòng tinh

a. Tinh nguyên bào: TB đầu dòng, 2n=44A+XY, nằm xen giữa màng
đáy và TB Sertoli, TB nhỏ, nhân tròn nhỏ màu tím sẫm, có 2 loại:
 Loại A= TB gốc, chất NS mịn, sinh ra tinh nguyên bào A và
biệt hoá ra TNBào B
 Loại B: biệt hoá thành tinh bào 1, Chất NS dạng hạt

b.Tinh bào 1: 2n=44A+XY, nằm phía trong tinh nguyên bào

-TB lớn, nhân tròn lớn, CNS lấm tấm đều, nhiều bào quan (ty thể, bộ G..
- Phân chia lần 1 của giảm phân 2 tinh bào 2
c.Tinh bào 2: có 2 loại: n=22A+X và n=22A+Y, vừa sinh ra phân chia
ngay lần 2 giảm phân 2 tiền tinh trùng
 1

3 5

4
 Các TB dòng tinh

d.Tiền tinh trùng: 2loại: n=22A+X hoặcY, xếp thành nhiều

hàng gần lòng ống sinh tinh
-TB hình hơi dài, nhân tròn nhỏ sáng màu, nhiều bào quan
-không sinh sản mà biệt hoá thành tinh trùng. Qúa trình biệt
hóa thành TT từ tinh tử:
.biến đổi bộ Golgi tạo túi cực đầu
.biến đổi tiểu thể trung tâm tạo đoạn cổ và dây trục
.phân bố lại ti thể tạo bao ti thể
.biến đổi bào tƣơng tạo đuôi tinh trùng
 Các TB dòng tinh

e.Tinh trùng: nằm trong lòng ống sinh tinh, 2 loại: 22A+X hoặc
22A+Y, có 3 đoạn:
- Đầu: hình bầu dục, nhân lớn chiếm gần hết đầu, trƣớc nhân có
túi cực đầu
- Cổ: ngắn hẹp, từ cổ có dây trục chạy dọc suốt đuôi
- Đuôi: dài, có 3 đoạn
 Đoạn trung gian: dây trục cấu trúc nhƣ 1 cái lông, bao
quanh dây trục là bao ti thể
 Đoạn chính: dài nhất, gồm dây trục ở giữa, bao quanh 1
bao sợi xơ, bọc ngoài là màng TB
 Đoạn cuối: gồm dây trục, bọc ngoài là màng TB
*LH LS: XN tinh dịch đồ, lọc rửa TT, nuôi cấy tinh tử…
 tinh trïng

a 3

b 2
1

1. §Çu tinh trïng; 2. Cæ tinh trïng; 3. §u«i tinh trïng;

A. Tói cùc ®Çu; B. Nh©n
 CÊu t¹o siªu vi cña tinh trïng .

1. §Çu; 2. Cæ; 3. §o¹n trung gian; 4. §o¹n chÝnh ; 5. §o¹n cuèi

Tinh dich đồ

• Màu sắc: trắng, đồng nhất

• V: >=1.5ml
• Li giải: 30-60’ ở nhiệt độ 37
• pH: 7,2-7,8
• Mật độ: >=15 triệu /ml
• Tỉ lệ sống: >=58%
• Tổng số TT/lần phóng tinh: >=40 triệu
• Di động: A+B:>=32%; A+B+C >=40%
• Hình thái bình thƣờng: >=4%
Mô kẽ

- Mô liên kết thƣa giữa các ống sinh tinh

- Chứa tuyến kẽ tinh hoàn (Tuyến nội tiết kiểu tản mát): TB kẽ
(Leydig) đứng một mình hoặc đám nhỏ cạnh các mao mạch
máutiết hocmon SD nam (Testosteron):
+K/Thích quá trình tạo tinh trùng
+Duy trì hoạt động các tuyến phụ thuộc
+Phát triển giới tính nam thứ phát
 Mô kẽ

Tuyến kẽ
(Leydig)
Những đƣờng dẫn tinh

TT được sản xuất từ trong ống sinh tinh rồi được đổ vào các đường dẫn tinh:
 Ống thẳng ngắn
 Lưới tinh (Lưới Haller) thành là biểu mô vuông đơn hoặc trụ đơn có nhiều
vi nhung mao và lông chuyển
 Ống ra: 10—12 ống ra, biểu mô trụ đơn, có 3 loại TB: TB có lông, TB
không có lông và TB đáy
 Ống mào tinh: dài và cong queo nhất, tiết ra một số chất nuôi dưỡng TT
và giúp TT bơi được
 Ống tinh: 3 tầng mô
– Niêm mạc có nếp gấp khá cao, biểu mô trụ giả tầng
– Lớp đệm, tầng dưới niêm mạc
– Tầng cơ khá dày, có 3 lớp: trong dọc, giữa vòng, ngoài dọc
 Ống phóng tinh: nếp gấp niêm mạc thấp, biểu mô vuông đơn hoặc trụ
đơn, trụ giả tầng không có lông.Trong lớp đệm có những tĩnh mạch lớn
Các tuyến phụ thuộc đƣờng dẫn tinh

 Túi tinh: 2 túi, xoắn, không chứa TT, tiết dịch túi tinhduy trì, tăng
cường di động của TT
 Tuyến tiền liệt: lớn, chia nhiều tiểu thùy (nhiều tuyến), có kết thể
tiền liệt trong lòng tuyếnlắng đọng canxi sỏi
tiết dịch tiền liệtdinh dưỡng, k.thích TT chuyển động
 Tuyến hành niệu đạo (cowper):
 Tuyến niệu đạo(littre): tiết chất nhầy bôi trơn
Dƣơng vật

- Bọc ngoài là da
- cấu tạo bởi niệu đạo trước, vây quanh là những mạch máu rất phát triển tạo
thành cơ quan cương gồm 1 thể xốp và 2 thể hang. Cấu tạo mô cương là
mô liên kết –cơ chứa những hốc máu (mao mạch), những ĐM lò xo và
những nhánh của chúng, những TM cuộn thành búi để dẫn máu về tuần
hoàn chung, nhiều sợi tạo keo, sợi chun, sợi cơ trơn.
-Khi dương vật mềm: các hốc máu là những khe hẹp
-Khi dương vật bị kích thích:+ những sợi cơ trơn dọc của tiểu ĐM co lại kéo
các vòng chun giãn ra làm máu từ các tiểu ĐM ùa vào các hốc máu. Lúc
đó các bó cơ ở xung quanh hốc máu co lại, làm các TM bị ép dẹp lại, các
sợi chun co lại và bịt miệng TM, máu ở trong các hốc không thoát đi được,
lại bị ép bới các bó cơ nên dương vật cương lên và rất cứng, thể xốp
cũng dài ra và phồng lên.
+khi các bó cơ giãn ra, máu thoát đi = đường tĩnh mạch, dương vật lại mềm
 Lƣợng giá

Câu Đ/S

1. Tinh hoµn cã chøc n¨ng néi tiÕt vµ ngo¹i tiÕt

2. Bäc bê ngoµi tinh hoµn lµ mµo tr¾ng phÝa trªn mµo tr¾ng
dµy lªn t¹o thµnh thÓ Highmore
3. Trong c¸c tiÓu thuú tinh hoµn chØ chøa èng sinh tinh
4. Tinh trïng cã cÊu t¹o b×nh thêng gåm 3 ®o¹n: ®Çu, cæ, 1
®u«i rÊt dµi (dµi g©p h¬n 10 lÇn cña ®Çu)
5. TuyÕn kÏ tinh hoµn lµ tuyÕn néi tiÕt duy nhÊt trong c¬
thÓ cã cÊu tróc kiÓu t¶n m¸t
6. C¸c tÕ bµo tuyÕn kÏ cña tinh hoµn cßn cã tªn lµ tÕ bµo
Leydig, s¶n xuÊt ra hocmon progesteron
Câu lựa chọn

1. èng sinh tinh cña tinh hoµn cã c¸c lo¹i tÕ bµo sau, trừ (Chän 1 ý sai):
a.TÕ bµo Sertoli
b.TÕ bµo Leydig
c.Tinh nguyªn bµo
d.Tinh bµo I, II
e.TiÒn tinh trïng
g.Tinh trïng
2. TÕ bµo dßng tinh ë tinh hoµn cã c¸c lo¹i sau, trừ (Chän 1 ý sai):
a.TÕ bµo Sertoli
b.Tinh nguyªn bµo
c.Tinh bµo I, II
d.TiÒn tinh trïng
e.Tinh trïng
Câu lựa chọn

3. TuyÕn kÏ cña tinh hoµn thuéc lo¹i (Chän 1 ý ®óng)

a.TuyÕn ngo¹i tiÕt lo¹i èng
b.TuyÕn ngo¹i tiÕt lo¹i tói
c.TuyÕn néi tiÕt kiÓu líi
d.TuyÕn néi tiÕt kiÓu t¶n m¸t
e.TuyÕn néi tiÕt kiÓu tói