Professional Documents
Culture Documents
Muzik Ogrencilerinin Fonetik Yetenekleri̇ni̇n Karşilaştirilmasi
Muzik Ogrencilerinin Fonetik Yetenekleri̇ni̇n Karşilaştirilmasi
KARŞILAŞTIRILMASI
HAZİRAN, 2022
ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI
Proje yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları
kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki
tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.
II
JÜRİ ONAY SAYFASI
III
Öz
Anahtar Kelimeler:
fonetik, konuşma algılama, dil becerisi, müzik.
Danışman:
Halil İbrahim Aydemir
IV
Abstract
The aim of this study was to assess if a correlation exists between phonetic skills and
musical activities through comparing musician and non-musician students’ phonetic
abilities. Students who had musical activities seven or more hours a week were grouped as
musicians. We had both groups listen to three recordings of a person saying a pseudoword
and then asked the participants to repeat the word they listened to. All three words had
three syllables with lexical stress on one vowel and obtain sounds that already exist in
Turkish. We analysed the recordings of participants saying the words for the first time and
determined which vowel they put lexical stress on. As a result musicians performed
significantly well compared to students who had no musical activity. This study implies
that there may be a correlation between musical activities and phonetic skills. The
correlation is interpreted through the literature as similarities in neurological mechanisms
of music and language processing.
Key words:
phonetics, speech perception, language abilities, lexical stress, music.
V
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM 1......................................................................................................1
1.1. Giriş...........................................................................................................1
1.1.2. Kısıtlılıklar............................................................................................1
1.2. Yöntem.......................................................................................................2
1.2.1. Katılımcılar.............................................................................................2
1.2.2. Materyaller.............................................................................................2
1.2.3. Protokol..................................................................................................3
1.2.4. Verilerin Değerlendirilmesi.......................................................................3
1.2.5. İstatistik .................................................................................................7
2. BÖLÜM 2......................................................................................................8
2.1. Bulgular......................................................................................................8
2.2. Sonuç ve Tartışma.....................................................................................10
3. KAYNAKLAR............................................................................................12
VI
BÖLÜM 1
1.1. Giriş
Müziksel ve dilsel aktiviteler beyinde yakın bölgelerini aktifleştirir. (1) Birden çok
nörolojik fonksiyon konuşma ve müzik aktiviteleri icin ortaktır.(2) Müzik ve dilin
nöroanatomik bağlantısının bulunmasından sonra yapılan çalışmalarda müziğe yatkınlık
gösteren öğrencilerde aynı zamanda dile de yatkınlık gözlenmiştir. Yabancı dil öğrenirken
de müzisyen olan öğrenciler diğerlerinden daha yüksek performans sergilemiştir.
Fonetik; işitme, duyduğunu analiz etme ve motor beceriler gibi kompleks işlemler
gerektirir. Müziksel faaliyetlerin de işitsel ve motor becerileri geliştirdiği bilinmektedir. (4)
Müzik aktiviteleri ile fonetik beceriler arasında bir bağlantı olabileceği düşünülmektedir.
Bu nedenle çalışmamızda müziksel aktivitelerin fonetik becerilere etkisinin saptanması
amaçlanmıştır.
Fonetik becerilerin ölçülmesi alanında bilindiği kadarıyla Türkçe konuşan insanlarla daha
önce bir çalışma yapılmamıştır.
1.1.2. Kısıtlılıklar
Katılımcı sayısı
1
Verilerin toplanması
Katılımcıların müziğe başlama yaşı, yabanci dil öğrenme yaşı, haftada kaç saat müzikle
ilgilendikleri bilgileri kendi beyanlarıdır, herhangi bir ölçüm yapılmamıştır.
Teknik kayıplar
1.2. Yöntem
1.2.1. Katılımcılar
Çalışmaya 10-16 yaş aralığında 50 öğrenci gönüllü olarak katılmıştır. Tamamının ana dili
Türkçedir.
Öğrenciler iki grupta incelenmiştir. Müzisyen, haftada 7 saat veya daha fazla müzikle
ilgilenen 28 öğrenciden oluşmaktadır. Kontrol, 22 kişiden oluşup öğrenciler herhangi bir
müzik aktivitesinde bulunmamaktadırlar. Gruplara uygulanan deneyler arasında herhangi
bir fark olmayıp her katılımcıya aynı protokol uygulanmıştır.
1.2.2. Materyaller
2
1.2.3. Protokol
1- Müzisyen misiniz?
2- (Müzisyen ise) Haftada kaç saat müzikle ilgileniyorsunuz?
3- (Müzisyen ise) Kaç yaşında müzikle ilgilenmeye başladınız?
4- Türkçe dışında bir dil biliyor musunuz?
5- Biliyorsanız ne seviyede?
6- İlk yabancı dil eğitimine kaç yaşında başladınız?
Gruplara uygulanan deneyler arasında herhangi bir fark olmayıp her katılımcıya aynı
protokol uygulanmıştır.
3
Şekil 1.2.1
Şekilde katılımcılara dinletilen ses kayıtlarından vaatama kelimesinin Praat yazılımında görünümü
verilmiştir. Yeşil çizgi ses yüksekliğini göstermektedir. Görseldeki pembe alan ise duraksama süresini
göstermektedir. Vorutiit kelimesinde vurgu son hecededir. Görselde de üçüncü hecenin uzunluğu(0.52
saniye), diğer iki hecenin toplamının uzunluğundan(0.42 saniye) fazladır. Vurgu görselde üçüncü hecededir.
Şekil 1.2.2
Şekilde kelimeyi doğru zamanlamayla söylememiş bir katılımcının ses kaydının Praat yazılımında görünümü
verilmiştir. Görselde üçüncü hecede vurgu yapılmadığı açıkça görülmektedir. Yine yeşil çizgi ses
yüksekliğini, pembe alan ise duraksama alanını göstermektedir.
4
Şekil 1.2.3
Şekilde katılımcılara dinletilen ses kayıtlarından vaatama kelimesinin Praat yazılımında görünümü
verilmiştir. Yeşil çizgi ses yüksekliğini göstermektedir. Vaatama kelimesinde vurgu ilk hecededir dolayısıyla
ilk hecenin süresi diğer hecelerden daha uzundur. İlk hece görselde 0.378894 saniye, ikinci hece üçüncü
hecenin toplamı ise 0.312614 saniyedir. Görseldeki pembe alan ise duraksama süresini göstermektedir.
Şekil 1.2.4
Şekilde vaatama kelimesini doğru zamanlamayla söylememiş bir katılımcının ses kaydının Praat yazılımında
görünümü verilmiştir. Görselde ilk hecede vurgu yapılmadığı açıkça görülmektedir. Yine yeşil çizgi ses
yüksekliğini, pembe alan ise duraksama alanını göstermektedir.
5
Şekil 1.2.5
Şekilde armuunud kelimesinin deneyde katılımcılara dinletilen ses kaydının Praat yazılımında görünümü
gösterilmektedir. Armuunud kelimesinde vurgu ikinci hecede, pembe seçili alandaki bölgede görülmektedir.
İkinci hecenin uzunluğu 0.595293 saniye, ilk hece 0.26 saniye ve üçüncü hece 0.85 saniyedir. İkinci hecenin
süresi diğer hecelerden uzun olduğu açıkça görülmektedir yani vurgu ikinci hecededir. Yeşil çizgi ses
yüksekliğini göstermektedir.Görseldeki pembe alan ise duraksama süresini göstermektedir.
Şekil 1.2.6
Şekilde armuunud kelimesini doğru zamanlamayla söylememiş bir katılımcının ses kaydının Praat
yazılımında görünümü verilmiştir. Katılımcı vurguyu birinci heceye koymuştur. İkinci hecede vurgu
olmadığından zamanlama yanlış sayılmıştır. Yeşil çizgi ses yüksekliğini göstermektedir. Görseldeki pembe
alan ise duraksama süresini göstermektedir.
6
1.2.5. İstatistik
Öğrencilerin yabancı dil bilmesi ile fonetik beceriler arasındaki ilişkiyi belirlemek için de
Ki-kare testi uygulanmıştır. İstatistiksel anlamlılık sonucu p .1734 bulunmuştur, yani ilişki
anlamlı değildir.
7
BÖLÜM 2
2.1. Bulgular
8
Şekil 1.3.2
Şekilde grupların zamanlama performansının detayları bulunmaktadır. Mavi sütun müzisyen ve kırmızı
kontrol grupları olmak üzereüç kelimeyi doğru söyleyenler 3/3, iki kelimeyi doğru söyleyenler 2/3, hiçbirini
söyleyemeyenler 0 sütununda gözükmektedir.
9
/
Şekil 1.3.3
Şekilde grupların kelimelere göre zamanlama performansı görülmektedir.
Müzik ve dil yetenekleri oldukça kompleks becerilerdir bu nedenle bir insanın müzik ve
fonetik yetenekleri, farklı faktörlere bağlı olarak gelişme göstermiş olabilir. Bu faktörler;
müzik öğrenmeye başlama yaşı, yabancı dile küçük yaşta maruz kalma oranı, yaş, müziğe
yatkınlığın ölçümü, dile yatkınlığın ölçümü, işitme duyarlılığı, müzik aktivitesinin
yoğunluğu olabilir.
Sonuç olarak, müzikle haftada yedi saat veya daha fazla ilgilenmek öğrencilerde daha iyi
fonetik becerilerin gelişmesine yol açıyor olabilir.
11
3. KAYNAKLAR
Gilbert(1980)
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.2307/3345234
Jancke(2012)
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2012.00123/full#B20 sayfasından
ulaşılmıştır.
Picciotti,...(2018)
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29756615/ sayfasından ulaşılmıştır
Strait, Kraus(2011)
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2011.00113/full sayfasından
ulaşılmıştır.
12