Manual Kejuruteraan Awam Siri 2 - Autocad Civil 3D

SI
RI2-AUTOCADCI
VIL3D
PKA
08
Tatacara Asas Penggunaan Perisian Kejuruteraan Awam
KANDUNGAN
PRAKATA i
SENARAI SINGKATAN ii
1.0 PENDAHULUAN iii
2.0 OBJEKTIF iiii
3.0 PERISIAN AUTOCAD CIVIL 3D 1

3.1 MANUAL REKABENTUK KERJA TANAH 2
3.2 MANUAL REKABENTUK SISTEM JALAN DALAMAN 97
3.3 MANUAL MODELLING SISTEM SALIRAN 135
3.4 MANUAL MODELLING SISTEM RETIKULASI AIR LUARAN 167
3.5 MANUAL MODELLING SISTEM PEMBETUNGAN 189
3.6 ANALISIS PERTINDIHAN 209
4.0 PENGHARGAAN 135
Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil)

PKA
08
PRAKATA
Terdapat sembilan (9) Panduan Kejuruteraan Awam yang menjadi teras Manual
Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) bagi projek bangunan iaitu:
Panduan 01 : Rekabentuk Kerja Tanah dan Pelan Kawalan Hakisan & Kelodak
Panduan 02 : Rekabentuk Jalan Dalaman
Panduan 03 : Rekabentuk Sistem Saliran
Panduan 04 : Rekabentuk Sistem Retikulasi Air
Panduan 05 : Rekabentuk Sistem Pembetungan
Panduan 06 : Rekabentuk Sistem Pengumpulan dan Penggunaan Semula Air
Hujan (SPAH)
Panduan 07 : Penyediaan Lukisan Kejuruteraan Awam
Panduan 08 : Tatacara Asas Penggunaan Perisian Kejuruteraan Awam
Panduan 09 : Pemeriksaan Pembinaan Kerja Sivil
Manual ini hanya memberi penumpuan kepada aspek prosedur dan proses
rekabentuk sahaja. Manual Kualiti, Prosedur Sistem Pengurusan Bersepadu Jabatan
Kerja Raya (JKR) dan Sistem Pemantauan Projek JKR (SKALA) hendaklah
digunakan bersama untuk menjana dan menyimpan rekod kualiti semasa kerja
rekabentuk dilaksanakan.
Pelan tapak, lukisan ukur kejuruteraan dan semua maklumat berkaitan rekabentuk
kejuruteraan awam (kerja sivil) perlu diperolehi daripada pihak arkitek, juruukur dan
pihak berkuasa tempatan (PBT) seperti Indah Water Konsortium, Majaari Services,
Jabatan Pengairan dan Saliran serta Pihak Berkuasa Air Negeri terlebih dahulu
sebelum kerja-kerja rekabentuk dimulakan.
Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) i

PKA
08
SENARAI SINGKATAN
3D PL View - 3 Dimension Platform View
ARI - Average Recurrence Interval
AYD - Aras Yang Dibentuk (aras tanah yang dicadangkan

untuk pembangunan)
CD - Compact Disk
DTM & Grid - Digital Terrain Method & Grid Method
LA - Layer
MISC - Miscellaneous
QS - Quantity Surveyor
FL - Finish Level
Head - Turus Tekanan
HGL - Hydraulic Grade Line
HL - Head Loss
HSL - Highest Supply Level
MSL - Mean Sea Level
MSMA - Manual Sistem Mesra Alam
ODL - Ordinance Datum Level
OGL/EG - Original Ground Level/ Existing Ground
PL - Platform Level
Pressure - Tekanan Paip
RP - Residual Pressure
Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) ii

PKA
08
1.0 PENDAHULUAN
Tatacara Asas Penggunaan Perisian Kejuruteraan Awam ini disediakan oleh

Bahagian Kejuruteraan Awam, Cawangan Kejuruteraan Awam Dan Struktur
(CKAS), Ibu Pejabat Jabatan Kerja Raya Malaysia sebagai panduan kepada
pereka dalam melaksanakan rekabentuk kerja sivil. Panduan ini
menerangkan tatacara asas penggunaan perisian AutoCAD Civil 3D.
2.0 OBJEKTIF
Panduan ini memperincikan prosedur dan proses kerja bagi memastikan

rekabentuk yang dihasilkan dengan penggunaan perisian kejuruteraan awam
yang dihasilkan adalah menepati keperluan pelanggan, berfungsi dengan baik
dan selamat untuk pengguna.
Tujuan utama tatacara ini dibangunkan adalah untuk memastikan

perekabentuk yang baru dapat menggunakan perisian dengan
mengaplikasikan perkara-perkara berikut :
2.1 Menjadikan bahan rujukan dan panduan bagi menghasilkan rekabentuk

dengan penggunaan perisian kejuruteraan awam
2.2 Mengetahui turutan kerja dan langkah demi langkah yang perlu diambil
2.3 Mempercepatkan proses pembelajaran
2.4 Menyiapkan kerja-kerja rekabentuk mengikut jadual
2.5 Mengurangkan risiko kesilapan pengiraan secara manual
2.6 Mempercepatkan proses penyampaian projek kepada pelanggan
Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) iii

PKA
08
PERISIAN
AUTOCAD CIVIL 3D
Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 1

AutoCAD Civil 3D)
PKA
08
3.0 PERISIAN AUTOCAD CIVIL 3D
3.1 Manual Rekabentuk Kerja Tanah
3.1.1 Pendahuluan
a) AutoCAD Civil 3D merupakan satu perisian yang melibatkan proses

rekabentuk kerja-kerja Kejuruteraan Awam dan manual ini disediakan
tertumpu kepada skop kerja tanah dengan menghasilkan Model 3D dengan
fungsi-fungsi Ribbon Interface dan Commands.
b) Pereka akan didedahkan dengan proses Validasi Lukisan yang melibatkan

Alignment Style, unit dan skala serta kaedah tatacara Clean-up lukisan ukur
dan lukisan arkitek.
c) Manual ini akan menjelaskan juga tatacara penyediaan model tanah sediada
(Existing Ground Modelling) secara 3D dengan menggunakan kaedah EG
from AutoCAD Texts dan EG from AutoCAD Points.
d) Pereka juga akan didedahkan dengan penghasilan model 3D platform untuk

bangunan, jalan, cerun dan keratan rentas kerja tanah.
Manual rekabentuk ini terdiri daripada perkara-perkara berikut:
Bab 1: AutoCAD Civil 3D Ribbon Interface dan Commands

Bab 2: Validasi Lukisan
Bab 3: Clean-up Lukisan Ukur dan Lukisan Arkitek
Bab 4: Menyediakan Model Tanah Sediada (Existing Ground Modelling)
Bab 5: Menghasilkan Model Berdasarkan Rekabentuk Aras Yang Dibentuk
(Platform)
Bab 6: Pembentukan Cerun (Grading (Slope) Formation)
Bab 7: Penyediaan Keratan Rentas Kerja Tanah (Cross-Section Formation)

AutoCAD Civil 3D – Rekabentuk Kerja Tanah
PKA
08
3.1.2 Tatacara
Manual Rekabentuk
Bab 1: AutoCAD Civil 3D Ribbon Interface dan Commands

Antara Interface dan Commands yang sering digunakan dalam AutoCAD Civil 3D
ialah :-
i. Pulldown Menu :- Pulldown Menu dipaparkan di bahagian atas paparan

muka AutoCAD Civil 3D. Terdiri daripada menu yang utama dalam proses
menghasilkan sesuatu rekabentuk untuk corridor design.
ii. Palettes:- Tool palettes membekalkan akses yang pelbagai dari segi isi
kandungan bagi kemudahan untuk menghasilkan corridor design.
iii. Toolbar:- Toolbar berfungsi sebagai sub-menu bagi Drawing Setting

View
iv. Command:- Command adalah fungsi bagi sesuatu arahan
Pulldown Menu
Palettes
Toolbar
Toolbar
Command

PKA
08
Bab 2: Validasi Lukisan
NO TATACARA KETERANGAN
1.0 Menyemak dan 1

memasukkan
“Malaysia Alignment 2
Style” dalam fail baru
yang akan digunakan:
1.1 Klik AutoCAD

Civil 3D Metric dan
Klik . Masukkan
fail yang dikehendaki
> File Name: “Survey
Plan” > Tekan
kekunci Enter
menyemak samada
3
fail ini menggunakan
“Malaysia Alignment
Style”.
1.2 Klik pada “Setting

Tab” > “Alignment” >
“Alignment Styles” >
“Standard”.
4
4
5
5

PKA
08
1.3 Jika tiada,

1
masukkan “Template
Malaysia Alignment
Style” dengan menaip
2
“\\bimbka1” > Tekan
kekunci Enter > 2
Folder BKA >

“Autodesk” > Civil 3D
> MALAYSIA
Template > Salinkan
fail: AutoCAD Civil 3D
2013 MALAYSIA
120601.dwt > Klik 3
butang kanan tetikus 4

> “Copy”.
Catatan: Manual ini

menggunakan 5
Template Malaysia 5
Alignment yang
disimpan dalam folder
Bahagian
Kejuruteraan Awam, 6 6
Cawangan
Kejuruteraan Awam &
Struktur. Untuk
mendapatkan
Template Malaysia
Alignment, Template
Setting ini boleh
diperolehi melalui
7
jaringan berikut:
http://jpedia.jkr.gov.
my/images/9/9b/
AutoCAD_Civil_3D_
2013_MALAYSIA_
120601.dwt

PKA
08
1.4 Buka semula

paparan pada
langkah 1.1 > Klik
kanan tetikus >
“Option” > Files >
“Template Settings” >
“Default Template File
Name for QNEW” >
“Browse” > “Paste” 1
fail “AutoCAD Civil 3D
2013 MALAYSIA
120601.dwt “> “Open”
> “Apply” > OK >
“Save As” fail ini: 2
SURVEY PLAN > 4
“Save”.
7
8

PKA
08
11
10
1.5 Langkah
memasukkan fail 1 2
dalam AutoCAD Civil
3D:
1.51 Tekan “Insert” >

“Browse”.
4
5

PKA
08
1.5.2 Pilih fail:

“SURVEY PLAN.dwg”
> “Open”.
7
6
1.5.3 Fail atas nama

8
“SURVEY PLAN.dwg”
> Tick kekotak pada
“Explode” > OK.
9 10
1.5.4 “Specify
insertation point for
block” > Klik pada
paparan skrin >
Tekan Enter > Taip
“Zoom” > “Specify
corner of window,
enter a scale factor
(nX or nXP), or > Taip
“Extent”.

PKA
08
1.6 Semak template

yang digunakan
dengan membuka fail
AutoCAD Civil 3D
baru seperti di
langkah pada 2 1
Perenggan 4.1.2 Sub-
item 1.5:1.51-1.54 >
“Setting Tab” >
“Alignment” >
“Alignment Styles” >
“MALAYSIA
Alignment”.
Catatan:
Tatacara langkah-
langkah yang
disediakan ini
hendaklah
menggunakan
perisian Versi
AutoCAD Civil 3D
2013.

PKA
08
2.0 Validasi Unit Length: Lukisan Ukur
2.1 Masukkan fail

yang dikehendaki iaitu
atas nama “SURVEY
PLAN.dwg”. Ikuti
langkah seperti
Perenggan 4.1.2 No.
1.0 Sub-No. 1.5:
1.5.1-1.5.4.

PKA
08
2.2 Semak dimensi

ukuran sebenar
lukisan hendaklah
dalam unit meter (unit 1
metrik).
Catatan: AutoCAD
Civil 3D hanya
menggunakan skala
lukisan 1:1 sahaja.

PKA
08
3.0 Validasi Unit Length: Lukisan Arkitek
3.1 Masukkan fail

yang dikehendaki aitu
atas nama
“Architect.dwg”. Ikuti
langkah seperti
Perenggan 4.1.2 No.
1.0 Sub-No. 1.5:
1.5.1-1.5.4. Namun
begitu terdapat
perbezaan pada
kekotak “Explode”
di arahan Perenggan
4.1.2 No. 1.0 Sub-No.
1.5: 1.5.3 iaitu fail
Lukisan Arkitek yang
dimuatnaik perlu klik
Untick.

PKA
08
3.2 Semak dimensi

ukuran sebenar
lukisan arkitek.
Didapati unit ukuran
lukisan arkitek adalah
dalam unit milimeter.
Maka, lukisan arkitek
perlu ditukar kepada
skala 1:1.
Catatan: Lukisan
Arkitek akan
menggunakan skala
1:1000. Oleh itu,
skala ini perlu ditukar
kepada skala 1:1.

PKA
08
4.0 Langkah-langkah
untuk menukar unit
milimeter kepada
meter ialah:-
4.1 Masukkan fail

yang dikehendaki
seperti di Perenggan
4.1.2 No. 3.0 Sub-No.
3.1.
4.2 Taip pada

ruangan “Command”
> “SCALE” > Tekan
kekunci Enter.

PKA
08
4.3 “Select Object” >

Tekan kekunci Enter.
4.4 “Select Specify

base point” dan
kemudian masukan
nilaian scale factor
0.001 > Tekan
kekunci Enter.

PKA
08
4.5 Semak semula

ukuran > Annotate” >
“Dimension” >
“Aligned” > Klik pada 5
objek yang terlibat >
Dimensi ukuran
dalam unit meter iaitu
daripada ukuran
7600mm kepada
7.600m.
Catatan: Skala
lukisan ukur dan
arkitek perlu dalam
unit meter bagi
memudahkan untuk
memasukkan lukisan
arkitek ke dalam
lukisan ukur
(superimpose)
semasa mengunakan
perisian AutoCAD
Civil 3D.

PKA
08
Bab 3: Clean-up Lukisan Ukur dan Lukisan Arkitek
1.0 Masukkan fail yang 5
dikehendaki > “Insert” 1

> File Name:
SURVEY PLAN.dwg
> Tick pada kekotak
“Explode” > OK.
6 7
3 4

PKA
08
2.0 “Insert specify

1
insertion point for
skrin paparan
AutoCAD Civil 3D >
“Zoom” > “Extent” >
Tekan kekunci Enter. Klik pada
paparan skrin

PKA
08
3.0 Padamkan Title Blok

dan objek-objek yang
tidak berkaitan pada
Lukisan Ukur.
4.0 Taipkan “LA” (Layer)

dan Pastikan Setiap
Layer Dibuka seperti
di No. 2. Sekiranya
terdapat layer yang
tidak dibuka, klik 22
kepada ikon yang
berkaitan seperti di
No. 3.
1
3

PKA
08
5.0 Padamkan entiti

AutoCAD yang tidak
dikehendaki:
5.1 Taipkan “PU”
(Purge) > Tekan
kekunci Enter.
5.2 Tick pada kekotak

“Confirm each item to
be purged”, “Purge 1
nested items” dan
“Purge zero-length
geometry and empty
text objects” > “Purge
All”.
5.3 Klik pada “Purge

all items” > Tekan
kekunci Enter.
5.4 Semua telah

6
selesai Klik “Close”.
4
5

PKA
08
6.0 Padamkan Entiti

AutoCAD yang
tersembunyi:
Taipkan –PU
(-Purge) > Tekan
kekunci Enter >
“Regapps” > Tekan
kekunci Enter >
1
“Enter name(s) to
purge” > Taip ”*” 2
3
Tekan kekunci Enter
4
> “Verify each name
to be purged?” >
Taipkan “N” > Tekan 5
kekunci Enter >
Pengesahan bilangan
entiti tersembunyi
yang telah
dipadamkan.

PKA
08
7.0 Tambahan kepada

pembersihan lukisan:
7.1 Taipkan
“MAPCLEAN” >
Tekan kekunci Enter
> Klik “Next”.

PKA
08
7.2 Klik pada

“Cleanup Actions”
untuk “Add” kepada 3
“Delete Duplicates” >

Tick kepada kesemua
4
kekotak di dalam
“Cleanup Parameters”
> Klik “Next” > Klik 5
“Finish”.
6
7.3 Ulangi langkah 1

hingga 2 dan klik
“Remove” pada
“Delete Duplicates”.
Ulang langkah 3
hingga 6 untuk “Erase
Short Objects” dan
“Zero Length
Objects”.

PKA
08
8.0 Untuk arahan

“Refresh”
Taip “REA” (Regenall)
> Tekan kekunci
Enter.
9.0 Penyimpanan Fail “Save As”. Filename = Clean Survey.dwg
Nota: Proses bagi membersihkan lukisan arkitek adalah dengan mengulangi proses
kerja seperti di atas

PKA
08
Bab 4: Menyediakan Model Tanah Sediada (Existing Ground Modelling)
Proses ini adalah bertujuan untuk menyediakan model kerja tanah secara 3D
berdasarkan pelan ukur. Terdapat Tiga (3) kaedah yang digunakan dalam model 3D
iaitu:
1. EG from AutoCAD Contour Lines
2. EG from AutoCAD Texts
3. EG from AutoCAD Points
Namun begitu, dalam manual ini kaedah yang digunakan untuk menghasilkan model
adalah secara EG from AutoCAD Texts.
1.0 EG from AutoCAD Texts
1.0 Buka AutoCAD

Civil3D Metric:
Semak “Alignment
Styles” pada
“Setting”. Jika
“Setting”
menunjukkan
“Malaysia Alignment”,
maka Lukisan Ukur
Klik Disini
boleh dimuat naik 1
dalam “Browser”
AutoCAD Civil3D dan
2
jika tidak adalah
3
sebaliknya iaitu
Template Malaysia
Alignment hendaklah
dimuatnaik terlebih
dahulu ke dalam

PKA
08
Library AutoCAD
Civil3D (Rujuk
Langkah pada
Perenggan 4.1.2
Validasi Lukisan No.
1.0 Sub-No. 1.3 dan
1.4).
2.0 Memasukkan Lukisan

1
Ukur ke dalam
2
AutoCAD Civil 3D:
2.1 Klik “Insert” pada

“Pulldown Menu” >
Klik pada ruangan >
“File Name: Clean
Survey.dwg” > Klik
pada kekotak
“Explode” > OK. 4 5

PKA
08
2.2 “Insert Specify 1

insertion point for
skrin AutoCAD
Civil3D > “Zoom
Extents”.
2 Klik disini
3
2.3 Dipaparkan
Lukisan yang
dikehendaki.

PKA
08
3.0 Langkah-langkah
untuk penghasilan
“EG from AutoCAD
Texts”:
1
3.1 Semak “Z Value”
teks yang dipilih di Teks yang dipilih
jadual “Properties”.
Jika tiada, maka nilai
“Z Value” perlu
dihasilkan.

PKA
08
3.2 Terlebih dahulu

pereka perlu pastikan
nilai “spot level”
mempunyai nilaian
seperti 47.15IL atau
61.041BGN
hendaklah ditukar
kepada nilaian
nombor
keseluruhannya.
Pereka juga perlu
memastikan nilai spot
level yang
munasabah untuk
proses
merekabentuk.
1
3.2.1 Taipkan “FIND”
> “Find what” taipkan
IL > “Replace with”
taipkan nilai 000 >
“Replace All” > OK >
Done.
2
3.2.2 Ulang langkah 3

6
Sub.No. 3.2.1 bagi
4
nilai spot level yang
mempunyai nilai BGN
dan “Replace with”
dengan 0000.

PKA
08
3.2.3 Klik pada teks

yang dipilih > Klik
butang tetikus kanan
> Klik arahan “Select
Similar” > Klik butang
1
kanan tetikus pada
47.15IL telah Teks yang dipilih
keseluruhan teks
ditukar kepada
yang telah dipilih > 47.15000
Klik “Isolate Objects”
> Klik “Isolate
Selected Objects” > 3 4
Lukisan ditunjukkan
paparan teks sahaja.
Paparan Teks

PKA
08
1
3.3 Untuk
Menghasilkan “Z 2
Value” > Klik

“Modify” pada
“Pulldown Menu” >
Klik “Surface” pada
“Palletes” > Klik
“Surface Tools” 3
> Klik “Move Text to
Elevation” > “Select”
pada kesemua objek
teks > Klik “Tekan
kekunci “Enter” dan
setelah selesai. Pilih
teks dan semak “Z
Value” pada kekotak 4
“Properties”.
“Select” pada
kesemua objek teks 5

PKA
08
Catatan:
Untuk nilaian Spot
Level yang bersekali
dengan abjad cth:
(15.00 BGN, 10.20
IL, 24.00 MH, dll)
hendaklah merujuk
langkah 3.2. Jika nilai 1
Spot Level yang tidak
Teks yang dipilih
bersekali dengan
abjad cth: 15.00
BGN,
10.20
IL dll
maka, abjad
berkenaan hendaklah
tidak dipaparkan
dengan
2
menggunakan
arahan “Hide
Selected Object”
dengan
menggunakan
arahan butang kanan 3
seperti di langkah
3.2.

PKA
08
3.4 Bagi
menghasilkan “OGL”
1
berdasarkan teks:
2 3
Klik pada
“Prospector” > Klik
4
pada “Surfaces” >
Klik pada “Create
2
Surfaces”. 5
Paparan jadual
“Create Surface” >
Taipkan nama dalam
jadual maklumat
berkenaan iaitu “OGL
TO TEXT” > Klik OK
Paparan nama “OGL

TO TEXT” akan 11
terhasil di bawah
7 12
subtajuk “Surfaces” >
Klik “OGL TO TEXT” 8
> “Definition” > Klik
13
“Definition” > Klik
kanan “Drawing
9
Objects” > “Add…” > 10
“Add Points From
Drawing Objects” >
Pilih “Object type”
iaitu dengan klik pada
“Text” > OK. 14

PKA
08
“Select object” > Klik

Enter > Paparan
Garisan Warna Hijau
yang mewakili OGL.
Klik pada
keseluruhan
teks
Garisan Hijau
mewakili OGL

PKA
08
3.5 Paparan Model

3D dapat dipaparkan
dengan:
Klik pada garisan

“OGL” teks yang
berwarna hijau yang
telah terhasil > Klik 1
butang kanan tetikus
Klik pada paparan
> Klik “Object Viewer” garisan teks yang
> Dipaparkan bentuk berwarna hijau 2
objek dalam model
3D. Bentuk model 3D
yang dipilih adalah
“Conceptual”.
Ruangan ini terdapat
di bahagian kiri atas
di kekotak arahan
“Object Viewer”.
3

PKA
08
2.0 EG from AutoCAD Points
Kaedah ini ditunjukkan kerana terdapat persamaan daripada segi langkah tatacara
dengan kaedah EG from AutoCAD Text.
1.0 Proses untuk

menyemak
“Alignment Styles”
adalah dengan
merujuk kepada
Perenggan 4.1.2
No.1.0 Sub-item 1.6
Nota: Fail projek

yang digunakan
untuk manual ini
adalah berlainan
kerana nilai point
tidak diperolehi
dalam fail projek
yang asal. Maka fail
projek UiTM
digunapakai dalam
menyediakan manual
ini yang melibatkan
“EG from AutoCAD
Points”.

PKA
08
2.0 Proses untuk

memasukkan fail
AutoCAD yang
dikehendaki adalah
seperti pada arahan
“EG from AutoCAD
Texts” pada
Perenggan 4.1.4 No.
2.0 Sub-item 2.1-2.3
dengan mengambil
fail projek: UiTM
Shah Alam
3.0 Langkah-langkah
untuk penghasilan
“EG from AutoCAD
Points”:
3.1 Semak “Z
Value” point yang
dipilih di jadual
“Properties”. Didapati
point berkenaan
mempunyai “Z
Value”.
1

PKA
08

PKA
08
3.2 Klik pada point

yang dipilih > Klik
butang tetikus kanan
> Klik arahan “Select 1
Similar” > Klik butang

kanan tetikus pada
keseluruhan point
yang telah dipilih >
Klik “Isolate Objects”
> Klik “Isolate
Selected Objects” >
Lukisan ditunjukkan
paparan point sahaja.
3
4

PKA
08
Paparan point

PKA
08
3.3 Bagi
menghasilkan “OGL”
berdasarkan points:
Klik pada “Prospector”

> Klik pada
“Surfaces” > Klik
pada “Create
Surfaces”.
Paparan jadual
“Create Surface” >
Taipkan nama dalam
jadual maklumat
berkenaan iaitu “OGL
TO POINTS” > Klik
OK
Paparan nama “OGL

TO POINTS” akan
terhasil di bawah
subtajuk “Surfaces” >
Klik “OGL TO TEXT”
> “Definition” > Klik
“Definition” > Klik
kanan “Drawing
Objects” > “Add…” >
“Add Points From
Drawing Objects” >
Pilih “Object type”
iaitu dengan klik pada
“Points” > OK.

PKA
08
Catatan: Gambarajah
pada No. 3 Sub-Item
3.3 adalah sama
seperti langkah pada
Perenggan 4.1.4.1
No. 3.0 Sub-item 3.4,
namun perbezaan
adalah daripada text
kepada points.
Klik Garisan
3.4 Terhasil Model Hijau yang
mewakili OGL
Garisan hijau yang
mewakili OGL
2
3.5 Klik pada garisan
kontur yang telah
terhasil berwarna
hijau > Klik butang 1
kanan tetikus > Klik
“Object Viewer” > 3
Paparan Model 3D
telah terhasil > Klik
“Conceptual Model”

PKA
08
Bab 5: Menghasilkan Model Berdasarkan Rekabentuk Aras Yang Dibentuk

(Platform)
Kerja Tanah merujuk kepada penyediaan aras yang dibentuk (AYD) untuk
bangunan, subgred jalan, rekabentuk cerun dan kerja-kerja yang terlibat di dalam
penyediaan kerja tanah.
Penyediaan lukisan bermula dengan menyediakan aras yang dibentuk di dalam

AutoCAD 2D.
1.0 Masukkan lukisan

arkitek kedalam
lukisan ukur 1
Klik “Insert” pada

“Pulldown Menu” dan 2
cari “Insert” pada
pallates dan klik.

PKA
08
2.0 Klik pada butang

“Browse” dan cari
Nama Fail: OGL.dwg.
1
Kemudian klik pada
kekotak”‘Explode”dan
klik pada butang
“OK”
3.0 Klik pada paparan

untuk ‘”Specify
insertion point for
block”

dan Taip (ZE)
“Zoom Extents”

PKA
08
5.0 Ulang arahan no 1.0

dan Klik pada butang
“Browse” dan cari 1
Nama Fail: Arkitek
Clean.dwg.
Kemudian klik pada

kekotak “Explode”
untuk untick dan klik
pada butang ‘OK’
2
3
6.0 Letakan lukisan

arkitek disebelah
lukisan ukur untuk
tujuan
“superimposed”

PKA
08
7.0 Taipkan “Move” (M)

dan klik pada benda
yang tetap dan sama
dikedua-dua buah
lukisan sebagai ‘base
point’.
8.0 Tarik lukisan arkitek

dan gerakan kepada
lukisan ukur pada
“base point” yang
sama.
‘Superimpose’
Lukisan Arkitek
kedalam Lukisan
Ukur (OGL)

PKA
08
9.0 Menyediakan garisan

kawasan bagi aras
yang dibentuk bagi
menentukan
sempadan aras yang
telah ditetapkan oleh
lukisan arkitek.
Taip PL (PLINE)
untuk membuat
garisan poli.<Tekan
kekunci Enter>
10.0 Lukisan garisan poli
Sediakan garisan poli

untuk menentukan
sempadan kawasan bagi
aras yang dibentuk (AYD)

PKA
08
11.0 Taip “Close” (C)

<Tekan kekunci
Enter> untuk
sambungkan pada
point terakhir bagi
garisan poli.
12.0 Ulang langkah 9.0

hingga 11.0 bagi
kawasan seterusnya.

PKA
08
13.0 Bagi memasukan

1
nilaian aras yang
dibentuk. Klik pada
“Home” di “Pulldown
Menu”. Kemudian 2
klik pada “Feature
Line” dan klik pada
3
“Create Feature
Lines from Objects”.

poli yang telah
dibentuk dan <Tekan
kekunci Enter>
Klik pada garisan poli

yang telah dibentuk

PKA
08
15.0 Untick pada ‘Erase

existing entities’ dan
klik OK. Sekiranya
ingin menamakan
garisan poli yang
telah dibentuk 1
hendaklah menaikan
nama pada ruangan
“name”. Contoh
PL59m

PKA
08
16.0 Taipkan aras yang

dibentuk pada
ruangan “Elevation”
dan klik OK. Pastikan
1
garisan poli dilukisan
pada “Surface OGL”.

hingga 16.0 untuk
polyline yang lain.
Gambar menunjukan
polyline yang telah
dimasukkan nilaian
aras yang dibentuk.
Garisan poli yang telah

dimasukan nilaian aras
yang dibentuk (AYD)

PKA
08
18.0 Sekiranya untuk

membuat pindaan
atau pembetulan
pada aras yang
dibentuk. Klik kanan
pada paparan dan
klik pada ‘Elevation
Editor’

PKA
08
19.0 Pada ruangan

‘Elavation’ boleh
dipinda dan diubah
berdasarkan
pembetulan dan
semakan yang
hendak dibuat.

PKA
08
Bab 6: Pembentukan Cerun “Grading (Slope) Formation”
1.0 Klik “Home” dan

kemudian klik
“Grading”
1
2.0 Klik “Grading

Creation Tools”

PKA
08
3.0 Klik “Create Grading

Group”.Pastikan 1
“surface styles”
mengunakan
“Triangles” dan
“Volume base
surface” ialah OGL.

PKA
08
4.0 Pastikan “Grading

Formation” akan 1
dibentuk pada
“surface OGL”
5.0 Semak “ layer” untuk

1
“grading”
yang akan dibuat
pada “C-TOPO
GRAD”

PKA
08
6.0 Untuk membentuk

cerun 4 cara yang
akan digunakan iaitu:
1) Gred to
Surface
2) Gred to
Distance
3) Gred to
Elevation
4) Gred to
Relative
Elevation

PKA
08
7.0 “Grading” akan

dibentuk pada
garisan poli “Feature
Line” yang telah
dibuat.
Feature Line
untuk
menghasilkan
grading
(cerun)

PKA
08
8.0 Setiap pereka perlu

membuat semakan
terhadap cerun yang
hendak dibentuk:
Contoh:
AYD = 59.00m
Aras Tertinggi =71m
71m
Ketinggian cerun
sebanyak 12m. 59m
Manakala amalan
JKR cerun yang
melebihi 12m perlu
diadakan “Berm” bagi
tujuan
penyelenggaraan.
Bagi projek diatas,
ketinggi satu (1)
“Berm” yang dipilih
ialah 4m dan nilaian
“Fill slope” 1:2
9.0 Pilih kaedah

“Grading” yang
hendak digunakan.
Bagi permulaan,
“Grade to Surface”
digunakan untuk
melihat bentuk cerun
yang terhasil dari
AYD dengan aras
level sedia ada.
Contoh merujuk
kepada AYD 5m
dengan aras 71m.
Manual ini akan
menunjukan cara
bagi menyediakan
cerun yang melebihi
dari 1 berm.

PKA
08
10.0 Langkah-langkahnya
ialah:
Klik “Create Grading”
11.0 Pilih “Feature Line”

yang hendak
dibentuk cerun dan
klik pada garisan
tersebut.
Feature Line
12.0 Pilih kawasan cerun

yang akan terbentuk
dan klik pada
kawasan tersebut.

PKA
08
13.0 . “Command Apply to

entire length?” akan
keluar dan klik “Yes”
14.0 Arahan untuk “Cut

Format” dan klik
pada “slope”
15.0 Masukan nilaian

1:1.5 pada “cut
slope”
16.0 Arahan untuk “Fill

Format” dan klik
pada “slope”

PKA
08
17.0 Masukan nilaian 1:2

pada “Fill slope”
18.0 Cerun yang

terbentuk telah siap
berdasarkan AYD
dengan aras level
sedia ada.
Berdasarkan
pengiraan pada no. Cerun yang
9.0 dimana tinggi terbentuk
cerun ialah 12m dari Civil3D
maka perlu
dilaksanakan cerun
yang bertingkat
(Berm).

PKA
08
19.0 Langkah- langkah

untuk menyediakan
cerun bertingkat
“Berm” pada cerun
ialah:
Klik pada “Feature

Line” yang terlibat.
Taipkan “Offset”
pada “Command”
20.0 Masukkan nilai jarak

yang diperlukan.
Bagi projek ini jarak
berdasarkan (tinggi
cerun x 2[nilai nisab
cerun yang telah
dipilih]).
=(4x2 =8m)
21.0 Pilih kawasan yang

hendak di “Offset”

PKA
08
22.0 Garisan offset

bertujuan untuk
menentukan jarak
satu “berm” ialah 8m
(rujuk 20.0).
Buat satu garisan

lurus untuk
menentukan
kawasan cerun yang
luar dari garisan
offset.
Buat garisan
lurus untuk
menandakan
cerun yang
diluar
garisan
offset 8m
Garisan Offset 8m
Cerun yang dibentuk
dari Grade To Distance
(Rujuk No.18.0)

PKA
08
23.0 Padamkan garisan

offset dan garisan
cerun yang dibentuk.
Klik pada Grade to

distance
24.0 Klik pada “Create

Grading”
25.0 Klik “No” pada “Apply

to entire length?”

PKA
08

yang telah
ditandakan. Titik
mula dan titik akhir
seperti yang
ditunjukan dalam
gambar.

PKA
08
27.0 Taipkan jarak 8m

untuk jarak cerun
yang hendak dibuat
28.0 Klik pada format

“slope”
29.0 Taipkan nisbah cerun

bersamaan
2.(Merujuk kepada
nisbah cerun yang
ditentukan oleh
pereka)

PKA
08

hingga 18.0 untuk
kawasan cerun yang
diluar jarak 8m
(Grade to Distance).
Cerun yang dibentuk

dari Grade to Distance
31.0 Langkah seterusnya

penyedian berm
dengan jarak 2m
bagi tujuan
penyediaan longkang
berm dan
penyelenggaraan.
Klik pada garisan

cerun jarak 8m yang
Cerun yang dibentuk
telah dibentuk.
dari Grade to Surface
Garisan cerun yang
dibentuk itu dikenali
juga sebagai “feature
line”.

PKA
08
32.0 Klik “Yes” pada

“Apply to entire
length?”.
33.0 Taipkan jarak 2m

pada “specify
distance”
34.0 Klik pada format

“Slope”

PKA
08
35.0 Taipkan nisbah

bersamaan 100
dalam ruangan yang
disediakan. Nisbah
100 bermakna
kawasan yang
dibentuk ialah rata.
36.0 Gambar
menunjukkan cerun
berm pertama yang Berm yang
telah siap dibentuk. telah siap
dibentuk

PKA
08

hingga 36.0 bagi
berm yang
seterusnya. Bagi
berm yang terakhir
gunakan “Grade to
Surface” untuk
menghasilkan
“Nature Slope” yang
dibentuk pada aras
71m.
Feature Line
Tadpole

“feature line” dan
“tadpole” cerun yang
telah dibentuk. Klik
kanan dan “Select
Similar”.
Klik Kanan sekali lagi

dan Klik “Object
View”

PKA
08

hingga 37.0 bagi
garisan “feature line”
yang lain untuk
membentuk cerun
bagi kawasan yang
lain.
Makluman: Cerun
yang dibentuk hanya
bagi kawasan yang
tiada pertemuan
feature line seperti
didalam gambar.
Lukisan cerun
didalam lukisan
“layout” hendak
dilukis mengunakan
perisian AutoCad
dan merujukan
kepada Manual
Garisan Feature line
Penyedian Lukisan
yang bertemu
Kejuruteraan Awam.

PKA
08
40.0 Untuk
menggabungkan
“Features Line” yang 1
terlibat:
2 3
40.1 “Prospector” >
“Surfaces” > “Create
Surface…” >
Namakan kepada
“FL” > OK > Paparan
FL di bawah
Surfaces

PKA
08
40.2 Klik pada 1

semua garisan
“Features Line” yang
terlibat”
Catatan: Hanya klik

kepada garisan
“Features line”
sahaja dan bukan
Garisan “Tadpole”
“Add to Surface as
Breakline” > “Select
2
Surface” > FL” > OK

PKA
08
“Add Breakline” > 1

“Description” > “FL” >
2
OK > “Surfaces” >
“Style”

PKA
08
“Select Surface
1
Style” > Klik
“Triangles” > Klik
2
garisan “Triangles”
yang terlibat > Klik 3
kanan > “Object
Viewer”
4
Dipaparkan Model
3D

PKA
08
Bab 7: Penyediaan Keratan Rentas Kerja Tanah (Cross-Section Formation)
1.0 Taipkan PL pada

ruangan “Command”

PKA
08
2.0 Lukisan satu garisan

poli pada paksi X
dan paksi Y
disebelah tapak
projek Maran.
Garisan pada paksi Y Garisan pada paksi X

kemudian klik
1
“Alignment”

PKA
08
4.0 Klik “Create

Alignment from
Objects”
1

poli dan <Tekan
kekunci Enter>
Klik garisan pada paksi Y

PKA
08
6.0 <Tekan kekunci

Enter> sekiranya
anak panah
kelihatan
menunjukkan arah
alignment CH0
(Chainage 0)
bermula dari bawah
ke atas.
Sekiranya arah
alignment hendak
ditukar oleh pereka,
taipkan “R” pada
commands dan
<Tekan kekunci Anak Panah untuk
Enter> menunjukkan arah
alignment

PKA
08
7.0 Namakan
“Alignment: Y-Y dan 1
Klik “OK”
Pastikan aligment
style ialah “Malaysia
Alignment”

kemudian Klik
“Sample Lines”

PKA
08

alignment yang telah
di tetapkan.
Garisan Aligment
yang telah dibentuk
10.0 Klik pada ruangan

“Style” FL di Create
Sample Line Group.
Tukar style “Existing
Ground kepada
Finished Ground”.

PKA
08
11.0
Klik ikon
pada Sample Line
Tools dan Klik pada
“By range of
stations”.
12.0 Tentukan arah

keratan rentas yang
hendak dibuat sama
ada garisan
Alignment Y-Y
berada disebelah kiri
kawasan tapak atau
sebelah kanak
kawasan tapak. Lihat
pada arah anak
panah yang
ditetapkan semasa
menentukan
kedudukan CH0.
(Rujuk No 6.0).
Bagi projek ini,

kawasan tapak
berada disebelah
kanan Alignment Y-
Y.
Klik pada ikon

pada “Right Swath
Width”.

PKA
08
13.0 Tarik garisan

“Sample Line”
sepanjang jarak
keratan kerja tanah
yang hendak dibuat.
Sample Line
14.0 Jarak panjang bagi

garisan keratan kerja
tanah yang hendak
dibuat ialah
sebanyak 290.00m.

PKA
08
15.0 Tentukan selang

diantara satu CH ke
CH yang lain. Bagi
projek ini selang
yang ditetapkan ialah
25.0m.
16.0 Garisan CH
(Chainage) telah
dibentuk dengan
selang 25.0m setiap
satu.

PKA
08

hingga 15.0 untuk
membentuk garisan
CH bagi paksi X.

ialah untuk
menganalisa kuantiti
tanah yang ditambak
dan dipotong.
Klik “Analyze”
19.0
Klik ikon
(Compute Materials)

PKA
08
20.0 Klik “Select

Aligment” dan klik
Alignment: Y-Y untuk
menganalisa kuantiti
tambakan dan
potongan. Klik “OK”
21.0 Tetapkan bagi EG

(Existing Ground)
ialah “OGL” (Original
Ground Level) dan
Datum ialah “FL”
(Finished Level)

PKA
08
22.0
Klik ikon untuk
mendapatkan
laporan kuantiti
“Volume Report”.
23.0 Pilih “Alignment: Y-

Y” pada “ Report
Quantities” dan klik
“Ok”
24.0 Nilai kuantiti

tambakan dan
potongan seperti
yang dipaparkan
didalam volume
report.
Ulang langkah 18.0

hingga 23.0 untuk
Alignment X-X.

PKA
08

ialah untuk
menyediakan
keratan rentas bagi
Alignment:Y-Y.
Klik “Section Views”
26.0 Klik “Create Multiple

Views”
27.0 “General” > Select

Alignment
“Alignment Y-Y” >
Next

PKA
08
28.0 “Section Placement”

> “Next”
29.0 “Offset Range” >

“Next”

PKA
08
30.0 “Elevation Range” >

“Next”
31.0 “Section Display

Options” > “Next”

PKA
08
32.0 “Data Band” >

Style:-
i) OGL Elevation
Surface 1 : OGL
Surface 2: OGL
ii) FL Elevation
Surface 1: FL
Surface 2: FL
iii) Offsets @ Grade

Surface 1: FL
Surface 2 : FL
> “Next”
33.0 “Section View

Tables” > “Create
Sections Views”

PKA
08
34.0 Klik pada skrin dan

keratan rentas kerja
tanah telah berjaya
dibentuk. Pereka
perlu menyemak
setiap keratan rentas
kerja tanah dan rujuk
kepada Manual
Penyediaan Lukisan
Kejuruteraan Awam
bagi Lukisan Tender
atau Pembinaan.
35.0 Contoh keratan

rentas kerja tanah
yang berjaya
dibentuk terutama
dikawasan cerun
yang mempunyai 3
Berm.
Ulang langkah 25.0

hingga 34.0 bagi
Alignment X-X

PKA
08
Aras 71.0m
AYD 59.0m
36.0 Langkah untuk

mengeluarkan
laporan kuantiti kerja
tanah didalam
lukisan.
Klik “Analyze”

PKA
08
37.0
Klik ikon “Total
Volume Table”
38.0 Pilih “Alignment Y-Y”

pada Select
alignment > “Ok”

PKA
08

dan “Total Volume
Table” akan
terbentuk.
Ulang langkah 36.0 –

38.0 untuk Alignment
X-X.

PKA
08
3.2 Manual Rekabentuk Sistem Jalan Dalaman
3.2.1 Pendahuluan
a) Perisian AutoCAD Civil 3D membolehkan pereka untuk merekabentuk

dan menyediakan jajaran jalanraya berdasarkan kriteria rekabentuk yang
ditetapkan didalam garispanduan Road Engineering Association of
Malaysia (REAM) .
b) Perisian ini juga membolehkan pereka menghasilkan profil jalan

mengufuk dan menegak serta menghasilkan model jalan yang telah
direkabentuk dalam bentuk tiga dimensi.
c) Manual ini akan menjelaskan tatacara rekabentuk dan penyediaan model

jalan dengan menggunakan kaedah koridor.
Manual-manual ini terdiri daripada perkara-perkara berikut;
Bab 1: Kaedah Instalasi Kriteria Rekabentuk Piawai

Bab 2: Rekabentuk Jajaran Jalan Mendatar
Bab 3: Rekabentuk Keratan Rentas Jalan (Profile)
Bab 4: Rekabentuk Assembly (Typical Section / Detailing of the Road)
Bab 5: Rekabentuk Koridor
Bab 6: Penyediaan Model Persimpangan Jalan

AutoCAD Civil 3D – Rekabentuk Sistem Jalan Dalaman
PKA
08
3.2.2 Instalasi Kriteria Rekabentuk Piawai
1. Salin fail standard 4

kriteria rekabentuk H
daripada direktori CD
1
i) Buka Applikasi
Windows H
2
Explorer dan H
pergi ke direktori 3
CD “../ C3D H
Essentials 20xx /
02 MALAYSIA
Template /
Design Criteria
Editor”
ii) Salin fail “_Road

Engineering
Association of
Malaysia
REAM_
REVISED.xml”
dan “Arahan
Teknik JKR
8_86_REVISED.
xml”
2. Paste fail XML  Bagi Windows XP “C:\ Documents and Settings \ All Users
tersebut pada Application Data \ Autodesk \ C3D 20xx \ enu \ Data \ Corridor
direktori seperti yang Design Standards \ Metric
ditunjukkan  Bagi Windows 7/8 “C:\ Program Data \ Autodesk \ C3D 20xx \ enu
\ Data \ Corridor Design Standards \ Metric
3. Tutup aplikasi
AutoCAD Civil 3D
20xx dan buka
semula untuk
memulakan projek

PKA
08
3.2.3 Rekabentuk Jajaran Jalan Mendatar (Horizontal Alignment)
NO. TATACARA KETERANGAN
1. Buka lukisan
Buka fail “Cadangan Jajaran Jalan.dwg”
2. Abaikan pesanan
“VBA – Not Installed”.
Pilih “Continue with
the current command”
3. Lukis polyline bagi

garisan tengah jalan
utama yang
dicadangkan

PKA
08
4. Lukis / create jajaran

(alignment)
Klik tab “Home” >
“Alignment” > “Create
Alignment from
Object”
5. Pilih polyline yang

telah dilukis
 Tekan kekunci
ENTER
 Semak arah
jajaran yang
hendak
direkabentuk
 Tekan kekunci
“R” sekiranya
hendak menukar
arah jajaran
tersebut
 Tekan kekunci
ENTER

PKA
08
6. Namakan jajaran, 1
(contoh: JALAN
BARU)
Klik tab “Design

Criteria”
2
7.  Masukkan halaju
rekabentuk
(contoh: 30 km/h) 1
2
 Tick “Use criteria-

based design”
3
 Tick “Use design
criteria file”
4
 Pilih “Attainment
Method” yang
sesuai 5
 Uncheck “Use
design check set”
 Klik OK
8. Jajaran jalan akan

terbentuk
Nota : Tanda seruan

menunjukkan jajaran
jalan tidak memenuhi
kriteria rekabentuk
bagi turning radius
minima dengan halaju
rekabentuk yang
ditetapkan. Pinda
jajaran jalan atau
halaju rekabentuk.
9. Simpan lukisan

PKA
08
3.2.4 Rekabentuk ‘Profile’
A. Rekabentuk ‘Profile’ OGL
1. Pilih jajaran
Klik “Surface Profile”
2. Pada paparan
“Create Profile from 1
Surface”:
i) Surfaces = FL
ii) Klik butang

“Add>>” 2
iii) Klik butang

“Draw in profile
view”

PKA
08
3. Pada parameter
“General”, klik 1
“Next>”
4. Pada parameter
“Station Range”, klik
“Next>”
1

PKA
08
5. Pada parameter
“Profile View
Height”, klik “Next>”
1
6. Pada parameter
“Profile Display
Option”, klik “Next>”

PKA
08
7. Pada parameter
“Data Bands”: 2
 Band set:
MALAYSIA
Profile Band
Set
 “Next>”
1
Catatan: Sekiranya
MALAYSIA Profile
Band Set tiada, sila
rujuk Bab 4.1.2
perkara 1.3 dalam
Manual Ini
3
8. Pada parameter
“Profile Hatch
Options”, klik
“Create Profile
View”
9. Tempatkan profile di
mana-mana ruang
yang sesuai dalam
lukisan
Klik di
sini

PKA
08
10. Profile View akan

dilukis seperti yang
telah ditetapkan

PKA
08
B. Merekabentuk ‘Profile’ Baru
1. Klik tab “Home”

> “Profile” >
“Profile Creation
Tools”
2. Klik pada tajuk Klik di sini

di Profile View
3. Nama kan
profile yang
baru (contoh :
JALAN BARU) 1
Klik tab “Design
Criteria”

PKA
08
4.  Tick “Use
criteria-
based
design”
 Tick “Use
design
criteria file”
 Un-check
“Use 1
design
check set”
 Klik OK
5. Pada tetingkap
“Profile Layout
Tools –JALAN
BARU”, klik
butang
dropdown
dan pilih “Curve
Settings….”
6. i) Masukkan
parameter
yang
diperlukan
ii) Klik OK

PKA
08
7. Pada tetingkap
“Profile Layout
Tools –JALAN
BARU”, klik
butang
dropdown
dan pilih “Draw
Tangent With
Curves….”
8. i) Zoom pada
Profile
View
ii) Pastikan
OSNAP Osnap di Point 1 Osnap di Point 2
ditetapkan
kepada
“CENTRE”
iii) Klik Point

1,
kemudian
Point 2
9. Tekan kekunci
ESCAPE
Klik di sini
10. Pilih tajuk pada
‘Profile View’
11. Klik “Profile

View Properties”

PKA
08
12. Kemaskini
tetapan seperti 1
yang
ditunjukkan di
rajah 2
13. Profile View

telah
dikemaskini
Tekan kekunci
“ESCAPE”
14. Tutup semua “ZE” dan “REA”

tetingkap, zoom
extents dan
regenerate
lukisan
15. Simpan lukisan

PKA
08
3.2.5 Rekabentuk Assembly

(typical section / detailing of the road)
A. Merekabentuk Assembly
1. Klik tab “Home”
Klik ikon “Properties”
2. Klik ikon “black

cabinet”
3. Klik “Anchor Right >”
Panel “Properties”
akan ditempatkan di
bahagian kanan skrin

PKA
08
4. Klik tab “Home” >

ikon “Tool Palletes”
5. Klik ikon “black

cabinet”
6. Klik “Anchor Right >”
Panel “Tool Palletes”

akan ditempatkan di
bahagian kanan skrin

“Assembly” > “Create
Assembly”

PKA
08
8. Masukkan nama dan

pilih “Assembly Type”
9. Tempatkan assembly
di mana-mana ruang
yang sesuai dalam
lukisan
10. “Tool Palletes”
Klik tab “Lanes” >

“LaneSuperelevation
AOR”

PKA
08
11. Pada “Properties

slider – panel”, tukar
parameter yang
diperlukan
12. Klik pada objek

“Assembly” dan
lorong pertama di
bahagian kanan akan
dilukis

parameter yang
diperlukan seperti
rajah

PKA
08
14. Klik pada objek

“Assembly” dan
lorong di bahagian
kiri akan dilukis
15. “Tool Palletes” > Klik

tab “Curbs” >
“UrbanCurbGutterGe
neral”
Nota : Urban Curb

Gutter General
adalah rekabentuk
kerb standard dan
bentuk gutter yang
membolehkan pereka
memasukkan input
saiz bagi kerb serta
kedalaman bagi sub-
base.

PKA
08

parameter yang
diperlukan seperti
rajah
17. Klik pada bulatan

MERAH pada lorong Klik di sini
sebelah kanan
18. Kerb jalan di

bahagian kanan akan
dilukis

PKA
08

parameter yang
diperlukan seperti
rajah

MERAH pada lorong Klik di sini
sebelah kiri
21. Kerb jalan di

bahagian kiri akan
dilukis

PKA
08
22. “Tool Palletes” > Klik

tab “Trenches” >
“SideDicthwithLid”

PKA
08

parameter yang
diperlukan seperti
rajah

Klik di sini
MAGENTA pada
lorong sebelah kanan
25. Longkang di
bahagian kanan akan
dilukis

PKA
08

parameter yang
diperlukan seperti
rajah

MAGENTA pada Klik di sini
lorong sebelah kiri
28. Longkang di
bahagian kiri akan
dilukis
29. Tekan kekunci

ESCAPE
30. Tutup semua “ZE” dan “REA”

tetingkap, zoom
extents dan
regenerate lukisan
31. Simpan lukisan

PKA
08
3.2.6 Rekabentuk Koridor
1. Klik tab “Home” dan

klik “Corridor”
2. Kemaskini parameter
yang ditunjukkan
1
H
3. Sahkan parameter
yang berkaitan dan
klik OK

PKA
08
4. Pilih arahan “Rebuild

the Koridor”
5. Nota :
Sekiranya terdapat warning report, sila pastikan koridor tidak dihasilkan di luar permukaan OGL
Amaran tersebut adalah kerana ketidakcukupan (insufficient) permukaan OGL untuk

menghasilkan cerun/daylight sepanjang koridor. Berikut adalah cara untuk menyelesaikan
masalah ini :
 Besarkan permukaan OGL dengan menambah data ukur (recommended), atau
 Pinda jajaran jalan (alignment)
Sekiranya terdapat pindaan kepada jajaran jalan yang telah direkabentuk, perkara-perkara
berikut perlu direkabentuk semula / dikemaskini:
 Superelevation
 Profil yang dicadangkan
 Parameter koridor (dalam command properties koridor)

PKA
08
6. Koridor yang lengkap

akan terhasil
7. Untuk mengemaskini
properties koridor
tersebut, klik tab
“Prospector” >
“Corridors” > Klik
Kanan “JALAN
BARU” >
“Properties…”
8. Pada paparan
“Corridor Properties – 1
JALAN BARU”
2
 Klik tab “Surface”
 Klik pada ikon
“Create a Corridor
surface”

PKA
08
9. Pada ruangan
“Overhang
Correction”, tukar
kepada “Bottom
Links”
10.  Pada ruangan

“Specify code”
tukar kepada 2
1
“Datum”
 Klik ikon
11. Link “Datum” akan

muncul di bawah
“JALAN BARU – (1)
corridor surface data”
12. Klik tab “Boundaries”

1
Klik kanan pada
“JALAN BARU –(1)”
dan pilih “Coridor 2
extend as outer
boundary”

PKA
08
13. “Corridor boundary”

1
akan terhasil > Klik
OK
14. Pada paparan

“Windows Corridor
Properties” klik
“Rebuild the Corridor”
15. Akhir sekali, sahkan

permukaan koridor
iaitu JALAN BARU –
(1) yang telah terhasil
seperti yang
ditunjukkan
16. Simpan lukisan

PKA
08
3.2.7 Pemodelan Persimpangan
1. Pereka telah
sediakan dua (2)
jajaran untuk JALAN BARU
persimpangan iaitu
JALAN BARU dan
JALAN SATU
JALAN SATU
1
2 Klik tab “Home” > 2
“Intersection” >
“Create Intersection”
3. Klik pada titik

persimpangan
JALAN BARU dan
JALAN SATU
KLIK DI SINI

PKA
08
4. Pada paparan
“Create Intersection –
General”, di ruangan
“Intersection corridor
type” pilih jenis
koridor persimpangan
yang hendak
digunakan
1
Klik “Next”
5. Sahkan nilai-nilai
untuk “Intersecting
alignments”
terutamanya pada
ruangan “Profile”
6. Klik “Offset
Parameters”

PKA
08
7. Kemaskini nilai-nilai
yang diperlukan.
Dalam contoh ini,
untuk “JALAN BARU” 1
dan “JALAN SATU” ,
kita akan masukkan
“Offset Values” bagi 2
“Primary Road dan
“Secondary
Road”seperti
ditunjukkan. 3
Nilai offset yang
dimasukkan ialah
3.250m 4
Klik “OK”
8. Klik “Curb Return

Parameters”

PKA
08
9. Tetapkan nilai-nilai
radius yang hendak 1
direkabentuk.
Sebagai contoh :
“SW – Quadrant”,
nilai radius disetkan
10.00m.
Klik “Next>>” untuk

masukkan nilai radius
bagi quadrant lain
Klik “OK” 2
10. Klik “Lane Slope

Parameters”

PKA
08
11. Kemaskini nilai-nilai

yang direkabentuk 1
pada “JALAN BARU”
dan “JALAN SATU”
2
Klik “OK”
12. Klik “Curb Return

Profile Parameters”

PKA
08
13. Kemaskini nilai-nilai 1

pada “SW Quadrant”
dan “NW Quadrant”.
Dalam contoh ini kita
akan menggunakan
nilai default.
Klik “OK”
14. Klik “Next>”

PKA
08
15. Pilih “FL” pada

“Select surface to 1
daylight”
Klik “Browse” dan

2
buka fail “Drive Left
Side of Road”
Klik “Create
Intersection”
1
16. Pada paparan
“warning report” klik
“Action” dan “Clear
All Events”. 2
Tutup paparan

PKA
08
17. Persimpangan telah

siap sepenuhnya
18. Klik pada garisan

persimpangan yang
telah dibina dan
paparan seperti
berikut akan
dipaparkan.(garisan
putus-putus)

PKA
08
19. Klik “Object Viewer”

kemudian tekan
kekunci “ENTER”
20. Paparan berikut akan

terpapar di skrin
computer
21. Simpan lukisan

PKA
08
3.3 Manual Modelling Sistem Saliran
3.3.1 Pendahuluan
e) Manual ini menerangkan berkenaan standard/keperluan berdasarkan

modelling sistem saliran secara graviti berdasarkan parameter-parameter
yang ditetapkan dalam AutoCAD Civil 3D. Manual ini juga disediakan dalam
bentuk Model sahaja bagi mewujudkan Rules paip yang tidak melibatkan
sebarang rekabentuk terperinci.
f) Pereka juga didedahkan dengan proses menghasilkan model 3D bagi

rangkaian sistem saliran secara graviti yang tidak melibatkan sebarang
analisis rekabentuk.
g) Manual Rekabentuk ini terdiri daripada perkara-perkara berikut;
Bab 1: Menyediakan Part Rules and Part List
Bab 2: Menghasilkan Rangkaian Sistem Saliran Secara Graviti

AutoCAD Civil 3D – Modelling Sistem Saliran
PKA
08
3.3.2 Tatacara
Bab 1: Menyediakan Part Rules and Part List
1 Masukkan fail yang 1

dikehendaki “Insert” 2
> File Name: “Final
Platform” > Tick
pada kekotak
“Explode” > OK
5
4

PKA
08
“Insert specify
insertation point for
skrin paparan 6
AutoCAD Civil 3D >

“Zoom” > “Extent” >
Tekan Kekunci Ente
8 7
9 10
11
12

PKA
08
2 Klik tab “Settings” >
“Structure” > Klik

Kanan “Structure
Rule Set” > “New..”
1
2
3
3 Pada tab 1
“Information” di
ruangan “Name” 2
namakan dengan
nama = “Drainage
Structure Rules”

PKA
08
4 “Rules” > Klik “Add

Rule…”
1
2
2
5 Pada tetingkap “Add

Rule” pilih “Rule
name: Pipe Drop
Across Structure” > 1
Klik OK

PKA
08
6 Klik butang
(expand) “Pipe Drop
Across Structure”.
Tetapkan nilai
minimum seperti
yang dikehendaki 1
*Catatan: “Drop
Value” adalah
merupakan
perbezaan antara
aras dasar (IL) paip
masuk (yang Takungan
Paip Masuk IL
IL Paip Keluar
terendah) dan aras “Drop Value”
dasar (IL) bagi paip
keluar (yang tertinggi)
yang bersambung
dengan takungan
7 “Rules” > Klik “Add

Rule”
1

PKA
08
8 Pada tetingkap “Add 1

Rule” di ruangan “Rule
name” pilih “Set Sump 2
Depth”
9 Klik butang pada

“Set Sump Depth”.
Tetapkan nilai seperti
yang dikehendaki 2
1
*Catatan: “Sump Aras Dasar Paip Takungan
Depth” adalah Paip Masuk IL

perbezaan ketinggian Paip Keluar
“Sump Depth” SIL
antara aras (IL) bagi
paip masuk yang
terendah dengan aras Aras Dasar Takungan
dasar takungan (SIL)

PKA
08
10 Rules” > “Add Rule” 1

.Pada tetingkap “Add
Rule” di ruangan “Rule 2
name” pilih “Maximum

pipe size check” > Klik
3
OK
11 Klik butang
pada “Maximum
pipe diameter or 2
1
width”. Tetapkan
limit seperti yang
dikehendaki > Klik
OK
12 Klik tab “Setting” > Klik 1

pada “Pipe”
> Klik kanan “Pipe 2
3
Rule Set” > Klik kanan
> Klik “New…”

PKA
08
13 Pada tetingkap “Pipe 1

Rule Set” > Klik tab
“Information”. Pada 2
ruangan “Name”
namakan fail: 450mm
Pipe Rules (Internal)
1
14 Klik tab “Rules” > Klik
“Add Rule…” 2
1
15 Pada tetingkap “Add
Rule” > “Rule name”
2
pilih “Cover and Slope”
> Klik OK
16 Klik pada
“Cover and Slope”.
Tetapkan nilai seperti
1
yang dikehendaki >
2
Klik OK
*Catatan:
“Cover” adalah jarak

kedalaman antara
permukaan tanah dan
crown paip
“Slope” adalah 3
kecerunan paip

PKA
08
17 Klik tab “Setting” > Klik 1

pada “Pipe
2
Rule Set” > Klik kanan
pada 450mm Pipe
Rules (Internal) yang
baru diwujudkan > Klik
“Copy…”
18 Pada paparan “Pipe

Rule Set” , namakan
dengan nama 500mm 1
Pipe Rules (External)
19 Klik tab “Rules” > Klik 1

pada “Cover and 2
Slope”. Masukkan nilai
parameter “Cover and
Slope” seperti yang
ditunjukkan > Klik OK
20 Secara keseluruhan
dalam analisis ini
mengandungi 2 “rule”
untuk paip dan 2
“rules” untuk struktur
(seperti paparan yang
ditunjukkan)

PKA
08
21 Langkah seterusnya adalah untuk menentukan senarai bahan. Senarai bahan ini mestilah
diletakkan di dalam “Template CIVIL 3D “
22 Klik tab “Settings” > 1 2

3
Klik pada “Pipe
Network” > Klik
Kanan pada “Parts
Lists” > Klik “Create
Parts List..”
1
23 Klik tab “Information”
pada 2
ruangan “Name”
namakan dengan
nama Example
Drainage System

PKA
08
1
24 Pada tetingkap 2
3
“Pipes tab” > Klik
Kanan pada “New
Parts List” >
Kemudian Klik “Add
Part family…” Senarai

Katalog akan
terpapar
25 Pada tetingkap “Part

Catalog”, Tick
“Concrete Pipe SI”
sebagai bahan untuk
Jajaran paip saliran >
Klik OK
26 Klik pada
2
“Example Drainage 3
Sytem” > Klik Kanan
4
“Concrete Pipe SI” >
Klik “Add part size”

PKA
08
Pada tetingkap “Part

27
size creator”
pilih nilai mengikut 1
saiz paip dan jenis
bahan seperti yang
telah ditetapkan > Klik
OK Ulangi langkah 2
26-27 untuk saiz paip
500mm > Klik OK 3

PKA
08
28 Klik tab “Setting” > 2

3
“Pipe Network” > 4 1
5
“Pipe Lists > Klik
kanan “Example
Drainage System >
Edit > Klik “Pipes”
6
11
9
Klik pada 7
“Example Drainage 8 12
13
System” dan
“Concrete 10
Pipe SI” > 14
Klik pada ruangan
“Style”
Pada paparan “Pipe

Style”, Klik butang
dropdown dan pilih
“Single Line (Storm)”
untuk kedua-dua saiz
paip
Pada paparan “Pipe

Rule Set” > Klik
butang dropdown dan
pilih “Rules Set”
seperti yang
ditunjukkan untuk
kedua-dua paip

PKA
08
29 “Structure tab” > 1
“Example Drainage 2
3
System” > “Null
Structure”
*Catatan:
“Null Structure”
diperlukan apabila
dua paip
disambungkan secara
bersama tanpa Sump
30 Klik untuk
menukar “Style”
kepada “Catch Basin” 1 3
> Klik untuk

menukar ”Rules”
kepada “Drainage
Structure Rules” >
Klik OK
2 4

PKA
08
31 Klik kanan pada

“Example Drainage
System” > Klik “Add
1 2
part family”
32 Pada ruangan 1
“Junction
2
Structure without
frame” > Tick
“Rectangular Junction
Structure NF SI”
seperti yang
dipaparkan >
Klik OK
1
2
33 Klik kanan pada
“Rectangular
Junction Structure“ >

Klik “Add part size”

PKA
08
1
34 Tentukan nilai
parameter yang
digunakan pada
ruangan “Value” > 2
Klik OK
Pandangan Pelan Sump

*Catatan:
a. Inner
L w
Structure Length:
Panjang dalaman
Sump (L)
b. Inner
Structure Width:
Lebar dalaman
Sump (w)
Pandangan Isometri
Pandangan Hadapan Sump
35 Ulang langkah 34 dan 35 untuk menjana takungan dengan saiz yang berlainan seperti yang
dipaparkan

PKA
08
2
36 “Setting tab” >
Dipaparkan
keseluruhan
“Part Rules & 1
Part List Setting”
37. Simpan fail dengan

nama: Part Rule &
Part List 1

PKA
08
Bab 2: Menghasilkan Rangkaian Sistem Saliran Secara Graviti
1. Buka Perisian
AutoCAD Civil 3D
2013 atas nama fail:
Part Rule and Part 1.
2. Klik tab “Prospector” 1

21
> “Surfaces” > FL
dan OGL pilih Style
“No Display”.
2
3

PKA
08

1
“Pipe Network” >
“Pipe Network 2
Creation Tools” 3
4. Pada paparan
“Create Pipe
Network”, masukkan
maklumat-maklumat
berikut:
1
a. Network Name:
“Drainage System
Network”
b. Network Parts 2
List:
“Example
Drainage System”
3
c. Surface Name: FL
d. Alignment Name:
None
e. Structural Label 4
Style: “Data with
Connected Pipes” 5
(Stormwater)
f. Pipe Label Style:
6
“Name-Length-
Slope”
g. Klik OK

PKA
08
1
5. Pada paparan 3
2
“Network Layout 4
Tools” bagi paip
berdiameter 450mm
> Klik butang
dropdown dan pilih
750 x 750mm
Rectangular
Structure > Klik
butang dropdown
dan pilih
“Pipes and
structures”
6. Klik pada Point 1 ke

Point 2 > Tekan
kekunci ENTER Point 1
Point 2

PKA
08
Catatan:
Langkah No. 5 dan

Point 10
No. 6 diulang untuk
Point 3 sehingga
Point 1 Point 9
Point 8
Point 10
Point 6
Point 3 Point 7
Point 2
Point 5
Point 4
7. Pada paparan
‘Network
Layout Tools’, pilih

saiz Sump dan saiz
paip berdiameter
500mm

PKA
08
8. Klik pada Point 1 > Point 1
Point 2 > Point 3 >
Point 4 > Tekan

kekunci ENTER
Point 2
Point 4
Point 3

PKA
08
9. Klik pada “Structure

(76)” > Klik tab
“Alignment from
Network”

PKA
08
10. Daripada Langkah 1,

“Select next Network
Part or” dengan klik
pada “Structure (77)”,
“Structure (78)” dan
“Structure (79)” >
1
Enter > Dipaparkan 4
kekotak “Create 2
Alignment” > Name:
“Drainage System
3
Network” > Tick pada
“Create profile and
profile view” > Klik
OK
6
7

PKA
08
11. Klik pada “FL

1
surfaces” > “Add” >
“Draw in profile view”
12. Klik pada “Pipe
Network Display”

PKA
08
13. Tick pada kekotak
yang berkaitan >

“Create Profile View”

PKA
08
14. Zoom pada Paparan
“Alignment” dan
“Logitudinal
Profile”
Catatan:
Ulangi langkah No. 9-

15 untuk
menghasilkan
“Longitudinal Profile”
untuk langkah No.6-8

PKA
08
15 Paparan untuk
keseluruhan jajaran
paip

PKA
08
16 Contoh paparan 3D
Model jajaran sistem
saliran bagi langkah
No. 6:
Klik tab “Prospector” >

Klik “Surfaces” >
Dipaparkan kekotak
FL dan OGL > Klik
“Style” pada kekotak
FL. Dipaparkan
kekotak “Select
Surface Style” > Pilih
“Triangles” untuk
“Surface” FL dan “_No
Display” untuk
“Surface” OGL > Klik 4
OK
1
2 5
3
6

PKA
08
17 Klik pada garisan

2
“Triangle” FL > Klik
“Structure (76)”
pada “Structure (76)” 3
“Pipe (52)” dan “Pipe (52)”
4
1
Garisan
“Triangle”
FL
Klik kanan > Klik

“Object Viewer”

PKA
08
18 Klik kekotak “Object

Viewer” untuk memilih
“Conceptual”
Pandangan Pelan
Pandangan Bawah

PKA
08
3.4 Manual Modelling Sistem Retikulasi Air Luaran
Di dalam manual rekabentuk retikulasi air luaran ini, pereka hanya boleh membina
rangkaian model paip sahaja. Perisian AutoCAD Civil 3D ini tidak menyokong
analisis terhadap rangkaian paip yang dibina. Pereka memerlukan perisian MiTS
atau Epanet untuk melaksanakan analisis tersebut.
Terdapat 4 bab di dalam manual ini yang akan menerangkan langkah- langkah untuk
membina model rangkaian sistem retikulasi air luaran iaitu:-
1. Mewujudkan senarai barangan paip bertekanan.
2. Membina model rangkaian paip air bertekanan.
3. Jajaran paip bertekanan dalam bentuk “profile View”.
4. Semakan rekabentuk kedalaman paip bertekanan.

AutoCAD Civil 3D – Modelling Sistem Retikulasi Air Luaran
PKA
08
3.4.1 Mewujudkan Senarai Paip Bertekanan
1.0 Klik “Open” untuk

membuka lukisan > 1
Klik tab “Home” > Klik 2
“Create Design”
2.0 Klik “Set Pressure

Network Catalog” 1
3.0 Pada paparan “Set

Pressure Network
Catalog” di ruangan
“Catalog Database
File”, Pilih “Metric
_AWWA_PushOn.s
qlite”
4.0 Klik tab Setting >

Pressure Network > 1
Klik Kanan pada
Parts Lists dan Klik
New
2
3

PKA
08
5.0 Klik tab “information”,

Taipkan dengan 1
nama Watermain 2
pada ruangan
“Name”
6.0 Klik tab “Pressure

Pipes” > Klik kanan 1
pada “New Parts List”
> klik” Add Material" 2 3
7.0 Tick pada “material”

yang di kehendaki >
klik OK

PKA
08
8.0 Expand “WaterMain”
Klik kanan pada

“Ductile Iron” > klik 1
“Add Size” 2
9.0 Tetapkan saiz paip

seperti yang
dikehendaki >
Kemudian klik OK
10.0 Klik tab “Fitting” >

Klik kanan pada
“New Parts List” >
Klik “Add type”
1
2
3

PKA
08
11.0 Tick untuk pilih jenis

sambungan dan klik
OK 1
12.0 Expand
“WaterMain”>
Klik kanan pada

1
“Ductile iron Elbow” > 2
Klik “Add size”
13.0 Tetapkan nilai yang

dikehendaki seperti
yang dipaparkan>
Klik OK
1
14.0 Ulang langkah 12

dan 13 untuk memilih
saiz sesiku dan sudut
yang dikehendaki

PKA
08
15.0 Klik kanan pada

“Ductile Iron Tee”>
Klik “Add size”
1 2
16.0 Masukkan nilai

“nominal diameter”
pada ruangan tab
“value” seperti yang
dikehendaki> Klik
OK 1
17.0 Klik tab

“Appurtenances” > 1
Klik kanan pada
“New Parts List” > 2 3
Klik “Add type”
18.0 Pada ruangan

“valve”, pilih “gate 1
valve-push on ductile
iron 16-bar” > Klik
OK

PKA
08
19.0 Expand “WaterMain”
Klik kanan pada

“gate valve-push on 1 2
ductile iron-16 bar” >
Klik “Add size”
20.0 Masukkan nilai

“nominal diameter”
pada ruangan tab
“value” seperti yang
dikehendaki > Klik
OK
21.0 Klik butang simpan

untuk menyimpan
fail.

PKA
08
3.4.2 Membina Model Rangkaian Paip Air Bertekanan
Di dalam latihan ini, pereka akan membina rangkaian paip air dengan mengunakan
model paip bertekanan.
1.0 Klik tab “Home” >

“Pipe Network” >
“Pressure Network 1
Creation Tool”
2 2
2.0 Masukkan maklumat

seperti yang di
tunjukkan > Klik OK
3.0 Setkan nilai “cover”

contoh 1.00 m

PKA
08
4.0 Setkan OSNAP

kepada “Endpoint”,
“Center” dan
“Intersection”.
Nota: Taipkan OS
pada papan kekunci
untuk memaparkan
Object Snap Settings
5.0 Pada ruangan “Add

Appurtenance” pilih
saiz gate valve yang 1 2
dikehendaki dan klik
pada ”Add
Appurtenance”
6.0 OSNAP pada
gambarajah valve
dan klik pada rajah
tersebut > Tekan
kekunci ESC
7.0 Klik pada model

valve dan bawa
cursor pada bulatan
berwarna cyan dan
akan tertera simbol
rotation. Klik dan
seret simbol rotation
tersebut untuk
memperbetulkan
kedudukan valve
tersebut > Tekan
kekunci ESC
8.0 Pergi pada ruangan
“select a size and 1 2
material” pilih saiz
paip dan jenis yang
dikehendaki dan klik
pada “Pipes & Bends

PKA
08
9.0 Klik pada model

valve sehingga
tertera simbol “+”
berwarna cyan dan
klik pada simbol “+”
tersebut untuk
mewujudkan model
paip.
10.0 Klik dan seret model

paip sehingga ke
kawasan berlabel “2”.
2
11.0 Di kawasan bend

model paip dihadkan
kepada sudut bend
yang terdapat
didalam senarai
sahaja. Simbol
kompas berwarna
kuning menunjukkan
sudut sesiku dikiri
dan kanan paip. Jika
pereka tidak
memasukkan
pelbagai sudut sesiku
didalam senarai,
hanya sesiku
bersudut 11.25o
sahaja yang akan
dijana.
12.0 Klik dan seret model

paip sehingga ke
kawasan berlabel “3”

PKA
08
13.0 Pergi pada ruangan “

Add Fitting” pilih saiz 2 1
tee yang dikehendaki
dan klik pada tab
“Add Fitting”
14.0 Bawa cursor

berhampiran dengan
hujung paip dan
pereka akan melihat 3
simbol “Add Fitting”
seperti gambarajah.
Kemudian klik butang
kanan tetikus untuk
menambah model
tee.
15.0 Tekan kekunci ESC
pada papan kekunci
untuk keluar dari
arahan.
16.0 Klik pada model tee

> klik butang kanan
tetikus> “Disconnect
from pressure part”
17.0 Akan tertera arahan Select connected pressure part pada ruang arahan . Klik pada paip
sebelum tee. Maka model tee telah terpisah daripada paip, pereka boleh memutarkan tee
mengikut tempat yang dikehendaki.
18.0 Klik pada tee > Klik
pada simbol rotation
berwarna cyan untuk
memutarkan
kedudukan tee pada
kedudukan yang
dikehendaki.

PKA
08
19.0 Tee telah di putar

pada kedudukan
yang dikehendaki
sekarang, tetapi tee
tersebut perlu
disambung semula
kepada jajaran paip.
20.0 Klik pada tee> Klik

pada simbol location 2
dan gerakkan tee 1
sehingga kelihatan
simbol sambungan>
Klik butang kiri
tetikus.
21.0 Klik pada tee > Klik

pada simbol “+”
untuk sambungan
paip seterusnya.
22.0 Ulangi langkah 6

sehingga 21 untuk
jajaran paip
seterusnya.

PKA
08
3.4.3 Jajaran Paip Bertekanan Dalam Bentuk “Profile View”
Rangkaian paip bertekanan boleh dilakukan di dalam mode “profile View”

berbanding dengan paip graviti. Di dalam bentuk “Profile View” pereka boleh
menambah paip, mengubah jajaran paip lurus ke lengkungan dan memadam
aksesori paip yang terlibat.
Manual di bawah ini akan menerangkan rekabentuk rangkaian paip dalam bentuk
“Profile View” dan mengubahsuai “layout” menggunakan arahan “Follow Surface”
1.0 Klik tab “Modify” >

“Design” > “Pressure
Pipe Network” 2
2.0 Klik Alignment from

Network

PKA
08
3.0 Klik pada simbol

Gate Valve untuk
pilih rangkaian paip
serta aksesori
didalam lukisan
4.0 Tekan kekunci Enter
Masukkan tajuk pada

1
ruangan “Name” dan
tandakan pada kotak
ruangan “Create
profile and profile
view” > ok
5.0 Pada ruangan “select

surface”, klik
“Proposed”> Klik
butang “Add” > Klik 1
butang “Draw in
Profile View”

PKA
08
6.0 Klik butang “Next”
7.0 Klik pada

“Automatic”> Klik
“Next” 1
8.0 Klik pada

“Automatic”> Klik
“Next”
1

PKA
08
9.0 Klik “Next”
10.0 Semak dan sahkan

senarai paip dan
aksesori yang
tersenarai > Klik
“Create Profile View”

PKA
08
11.0 Letakkan cursor pada

ruangan kosong
pada lukisan dan klik
butang kanan tetikus
untuk memaparkan
Profile View.
Pereka akan melihat

paparan Profile View
seperti gambarajah
sebelah. Seterusnya
pereka dikehendaki
untuk menjajarkan
semula rangkaian
paip mengikut aras
yang direkabentuk
pada kedalaman
contoh 1.00 m
dibawah permukaan
12.0 Klik pada sebarang

bahagian paip di
dalam Profile View.
13.0 Klik “Edit Network” >

“Profile Layout Tool”

PKA
08
14.0 Klik pada “Follow

Surface”
15.0 Klik pada semua

rangkaian paip dan
aksesori di dalam
Profile View > Tekan
kekunci ENTER
Masukkan nilai “1.0”

untuk kedalaman
bawah permukaan
pada ruangan arahan
yang terpapar
16.0 Profile View

rangkaian paip yang
baru pada
kedalaman 1.0 m di
bawah permukaan
direkabentuk akan
terpapar.
17.0 Pereka boleh

mengubah ketinggian Klik di sini
paksi Y pada Profile
View mengikut
kesesuaian.
Klik pada tajuk Profile

View.

PKA
08
18.0 Klik pada “Profile

View Properties”>
“Profile View
Properties” 1
19.0 Klik tab “Elevation” >

“User specified 1
height”, masukkan
ketinggian yang di
kehendaki > OK.
2
20.0 Paparan Profile View

yang telah ditukar
ketinggian paksinya
akan terpapar.
Klik butang Save.

PKA
08
3.4.4 Semakan Rekabentuk Kedalaman Paip Bertekanan
1.0 Pergi ke tab “Setting”

> “Pressure Network”
> “Commands” > Klik
kanan pada “Run
Depth Check” > “Edit 1
Command Setting”
2
2.0 Masukkan nilai yang

dikehendaki pada
ruang disediakan >
Klik OK
1

PKA
08
3.0 Klik pada kiri keratan

paip di dalam Profile
view.
4.0 Klik pada butang

arahan “Depth
Check”
5.0 Klik pada semua

keratan paip di dalam
Profile View > Tekan
kekunci ENTER

PKA
08
6.0 Sahkan nilai seperti

yang dipaparkan >
OK
7.0 Simbol amaran

berwarna kuning
akan dipaparkan
pada Profile View
dan juga Plan View
jika terdapat
kedalaman yang
tidak dipatuhi.
Nota: Pereka perlu

mengulangi tatacara
bahagian 4.4.3,
langkah 13 sehingga
15 untuk membuat
pembetulan pada
bahagian paip yang
mempunyai simbol
amaran.
8.0 Klik butang Save

untuk menyimpan fail

PKA
08
3.5 Manual Modelling Sistem Pembetungan
Pendahuluan
Manual ini menerangkan berkenaan standard/keperluan berdasarkan modelling

sistem kumbahan secara graviti berdasarkan parameter-parameter yang ditetapkan
dalam AutoCAD Civil 3D. Manual ini juga disediakan dalam bentuk Model bagi
sistem kumbahan dan tidak melibatkan sebarang rekabentuk terperinci.
Terdapat 3 bab di dalam manual ini yang akan menerangkan langkah- langkah untuk
membina model rangkaian sistem kumbahan iaitu:-
a) Menentukan Saiz Lurang Dan Jenis Paip Serta Jenis Penyambungan Pada
Lurang.
b) Membina Jajaran Paip Dan Lurang Pada Lukisan Tapak
c) Membina Jajaran Sambungan Paip Pada Lurang Sediada

AutoCAD Civil 3D – Modelling Sistem Pembetungan
PKA
08
3.5.1 Menentukan Saiz Lurang Dan Jenis Paip Serta Jenis Penyambungan
Pada Lurang.
1.0 Buka Perisian

AutoCAD Civil 3D
2.0 Klik Settings tab >

Structure > Klik
kanan pada Structure
Rule Set
>Klik New…
2
3

PKA
08
3.0 Namakan sanitary

structure rules pada 1
ruangan ‘Name’, 2
4.0 Klik Rules tab > Klik

Add Rule.
1
2
5.0 Pilih parameter berikut :
Category = Storm Sewer 1
Rule name = Pipe Drop 2

Across Structure
3
Tetapkan value setiap

Rule parameters seperti
di paparan > Klik OK

PKA
08
6.0 Klik Rules > Klik Add Rule>

Pilih parameter berikut : 1
Category = Storm Sewer 3
Rule name = Set Sump 2
Depth > Klik OK 4
7.0
Klik pada Pipe Drop
Across Structure dan 1 3

Set Sump Depth >
Tetapkan value bagi 2
setiap parameter yang
dikehendaki > Klik OK
8.0 Klik setting tab> Pipe >

Klik kanan pada Pipe
Rule Set > Klik New
2 1
1
3 4

PKA
08
9.0 Namakan 225mm

sanitary pipe rule pada 1
2
ruangan Name 2
10.0 Klik Rules > Klik Add

Rule > 1
Pilih parameter berikut : 2

3 3
Category = Storm
Sewer
Rule name = Cover and

Slope
Klik OK 4
11.0 Klik pada Cover
1
Slope >Tetapkan value
2
bagi setiap parameter
yang dikehendaki > Klik
OK

PKA
08
12.0 Klik pada Pipe 1

1 2
Network> Klik Kanan 3
pada Parts Lists >
Create Parts List
13.0 Namakan example

country sanitary pada 1
ruangan Name 2
14.0 Klik Pipes tab > Klik

kanan pada New Parts 1
List > Add part family
2 3

PKA
08
15.0 Tick pada ruangan

Ductile Iron Pipe SI >
Klik OK. 1
16.0 Klik pada example

1 2
country sanitary > Klik
3
kanan pada Ductile Iron
Pipe SI > Add part size
17.0 Pilih saiz Inner Pipe

diameter > Klik OK

1
2
country sanitary > Klik
pada ruangan pipe 3
style > Pilih single line 4
sanitary > Klik OK

PKA
08
19.0
Klik pada ruangan
pipe Rule Set > Pilih
225mm sanitary pipe 1
rule > Klik OK
20.0 Klik Structure tab > Klik

kanan pada New Parts 1
List > Add part family
2
3
21.0 Tick pada ruangan

katalog berikut :
Eccentric Cylindrical
Structure SI
Rectangular Junction 1
Structure NF SI
Klik OK.

PKA
08

country sanitary > Klik 1
kanan pada Eccentric 2 3
Cylindrical Structure SI >
Add part size
23.0 Klik OK.
24.0
Klik pada ruangan
Structure Rule Set >
Pilih sanitary structure 1
rule > Klik OK
2
3
25.0
Klik pada ruangan
Structure Style > Pilih
Sanitary Sewer Manhole 1
> Klik OK
2
3

PKA
08

Rectangular Junction
Structure NF SI > Add
part size 1
2
27.0 Pilih saiz Inner Structure

Length > Klik OK.
28.0
Klik pada ruangan
Structure Style > Pilih
Sanitary Sewer Manhole
> Klik OK 1
1
2
29.0
Klik pada ruangan
Structure Rule Set >
Pilih Sanitary Structure
Rule > Klik OK > OK. 1
2

PKA
08
3.5.2 Membina Jajaran Paip Dan Lurang Pada Lukisan Tapak
1.0 Klik Settings tab >

Surfaces > Expand
the surfaces >
Semak surface yang 2
ada
Note : 1
Pastikkan ada 2
surface iaitu
i) OGL
ii) FL
2.0 Klik Home tab >

Pipes Network > Klik 1
Pipes Network
Creation Tools
2
3
3.0 Namakan SANITARY

NETWORK pada
ruangan Network 1
name > Pilih
parameter seperti
berikut :
Network parts list 2
=example country
sanitary
3
Surface name = FL
Structure label style
=Data with
4
connected Pipe
Pipe label style
5
=Name Length Desc
Slope 6
Klik OK.

PKA
08
4.0 Pilih 750 x 1000mm

2
Rectangular > Pilih 11 2
225 mm Ductile Iron
3
Pipe > Tick
pada Pipe and
Structure
5.0 Klik pada titik mula

lokasi 1 (IC) > Seret
garisan ke struktur 2 1
dan seterusnya.
3
2
6.0 Pilih Eccentric

Structure 1200
diameter 450 frame
600 cone 125 wall
150 floor untuk
membuat Lurang
7.0 Klik pada titik lokasi

ic yang hendak
disambung ke
2
manhole > Seret
garisan ke titik lokasi
1 manhole dan
seterusnya.
1

PKA
08
3.5.3 Membina Jajaran Sambungan Paip Pada Lurang Sediada
1.0 Klik hometab setting

> Pipe Network > 1
Pilih Pipe Network
Creation Tools
2
3
2.0 Namakan SANITARY

NETWORK 2 pada
ruangan Network 1
name > Pilih
parameter seperti
berikut :
Network parts list 2
=example country
sanitary
Surface name = FL 3
Structure label style
=Data with
connected Pipe 4
Pipe label style
5
=Name Length Desc
Slope 6
Klik OK.
3.0 Pilih Eccentric

1 2
Structure 1200
diameter 450 frame
3
600 cone 125 wall
150 floor > Pilih 225
mm Ductile Iron Pipe
> Tick pada

Pipe and Structure

PKA
08
4.0 Klik pada titik mula

lokasi 1 (Manhole) >
Seret garisan ke
struktur 2 dan
seterusnya sehingga
ke lurang yang
terakhir sebelum
sambungan ke
manhole sedia ada
5.0
Tick pada Pipe
Only untuk membuat
jajaran paip baru ke
lurang sedia ada
6.0 Klik lokasi lurang

sebelum sambungan
lurang sedia ada >
Seret garisan ke
lokasi lurang sedia
ada
7.0 Klik salah satu lurang

dan paip yang baru
dibina > Klik kanan
pada tetikus > Select
Similar
2
1

PKA
08
8.0 Klik kanan pada

tetikus > Klik Object
Viewver
9.0 Seret tetikus untuk

mengerakkan object
dan melihat
kedudukan lurang
dan jajaran > close
object viewver
10.0 Klik Prospector tab >

Pipe Networks >
Networks > Sanitary
Network 2 > Pipes >
Masukkan nilai
starting Inver Level
bagi lurang yang
hendak dibuat
sambungan ke lurang
sedia ada mengikut
kiraan manual pereka
11.0 Masukkan nilai End

Invert Level bagi
lurang sedia ada
mengikut kiraan
manual pereka

PKA
08
12.0 Klik lurang sebelum

sambungan ke lurang
sedia ada > Klik
jajaran dan lurang
sedia ada sebelum
sambungan.

tetikus > Klik Object
Viewver untuk
melihat kedudukan
lurang selepas
perubahan starting
Invert Level pada
lurang sebelum
sambungan ke
lurang sedia ada dan
End Invert Level bagi
lurang sedia ada
14.0 Apabila klik Object

Viewver, paparan
profil lurang dan
jajaran akan terpapar
> Simpan lukisan

PKA
08
3.5.4 Membina Paparan Profil Bagi Jajaran Paip dan Lurang
NO TATACARA
KETERANGAN
1.0 Klik Hometab > 2

1
Alignment > Create
Alignment from
Network Parts
2.0 Klik pada lurang dan

jajaran paip pertama
> Klik kanan pada
tetikus > Select
Similar > Enter
3.0 Namakan West

Bound Profil pada
ruangan Name > Klik
OK 1

PKA
08
4.0 Klik FL pada ruangan

select surface > Add 1
5.0 Klik OGL > Add
6.0 Klik pada ruangan

style OGL Surface >
Pilih Design Profile >
Klik OK > Klik Draw
in profile view
2
3

PKA
08
7.0 Klik Next
8.0 Klik Next
9.0 Klik Next
10.0 Klik Next

PKA
08
11.0 Klik Next
12.0 Pilih OGL Surface

pada ruangan profile
1 dan profile 2 bagi
OGL Style > Klik
Next
1 2
13.0 Klik Create Profile

view
Tentukan lokasi
profile view > Klik
pada lokasi di dalam
layout.
(Profile view akan
terpapar)

PKA
08
3.6 Analisis Pertindihan

Bab ini akan menunjukkan tatacara untuk menyemak sama ada terdapat pertindihan
di antara utiliti-utiliti bagi sistem saliran, retikulasi air luaran dan pembetungan
di dalam sempadan tapak projek.
1. 1
Buka lukisan yang

mengandungi
jaringan paip
pembentung dan
sistem saliran.
Klik tab “Home” dan

pilih “Open”
2. Klik tab “Analyze”

dan klik “Create 1
Interference Check”
3. Pilih salah satu

jaringan paip dan
komponen yang
bersilang

AutoCAD Civil 3D – Analisis Pertindihan
PKA
08
4. Pada paparan
“Create Interference
Check”,
Masukkan maklumat 1
seperti yang
ditunjukkan.
Pada ruangan
“Network” 1 dan 2
pilih jaringan paip
yang bersilang yang 2
hendak disemak.
Pilih parameter dan 3

klik tab “3D
proximity check
criteria”
5. Pada tetingkap
“Criteria”
tetapkan jarak
minima yang
dibenarkan di antara
paip-paip dan 1
longkang yang
bersilang dan
klik “Ok”
Jarak minima yang
dibenarkan 2

PKA
08
6. Sekiranya terdapat
pertindihan, paparan
bilangan pertindihan
yang berlaku akan
ditunjukkan.
Klik “Ok”
7. Untuk mengetahui
lokasi berlakunya
pertindihan tersebut;
 Klik “Prospector”
 Klik “Pipe
Networks”
 Klik “Interference
Checks” > Klik
“Exercise”
 Klik kanan
“Zoom to”

PKA
08
8. Satu penanda akan

menunjukkan dimana
pertindihan tersebut
berlaku
9. Pilih penanda,
jaringan paip dan
komponen yang
bersilang serta inlet
yang berhampiran
10. Klik “Object Viewer”

PKA
08
11. Skrin akan memaparkan tanda pertindihan “sphere-shaped” mengikut jarak yang dibenarkan.
Jika terdapat jaringan paip dan komponen yang menyentuh “sphere-shaped” ia dianggap
sebagai bertindih.

PKA
08
4.0 PENGHARGAAN
CKAS merakamkan penghargaan dan terima kasih atas sumbangan serta

kerjasama daripada semua Ahli Jawatankuasa Penyediaan Manual Tatacara Asas
Penggunaan Perisian Kejuruteraan Awam seperti berikut;
Ahli Jawatankuasa
Ir. Wan Sohaimi Bin Wan Mohamed

Chow Wah
Ir. Hj. Azhari Bin Shaharuddin
Ir. Hjh. Atikah Binti Abdul Hamid
Nurzalisa Binti Abd Rahim
Norhayati Binti Khairudin
Haslina Binti Salim
Aiedah@Noraidah Binti Mohd Nadzri
Noor Ezlyn Bt. Othman
Amir Asrol Bin Ahmad Bangi
Zawiyatul Qubtiyah Binti Baharom
Muhammad Nur Fahmi Bin Saad
Nur ‘Afifi Binti Ahmad
Wan Mohd Nasrul Hadi Bin Wan Ismail
Muhd Hazwan Hisyam Bin Abu Hassan
Che Shazwani Binti Che Johan
Ir. Muhamad Yusri Bin Zainal
Mohd Firdaus Bin Barjumin
Ya’akub Bin Othman
Syamsul Bahri Bin Ismail
Muhamad Yatimi Bin Abdul Rasid
Atiqah Binti Zainal
Nurul Ainn Azizah Binti Othman
Wan Isnizar Binti Wan Ahmad
Mohd Izudin Bin Abu Yazit
Zainal Bin Ibrahim
Ahmad Darwin Ezahan Bin Abdul Hamid
Ahmad Bin Suradie
Pasukan BIM
Muhammad Khairi Bin Sulaiman
Ir. Ahmad Ridzuan Bin Abu Bakar
Zainariah Binti Zainal Abidin

Manual Kejuruteraan Awam Siri 2 - Autocad Civil 3D

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Manual Kejuruteraan Awam Siri 2 - Autocad Civil 3D

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SI

1.0 PENDAHULUAN iii

2.0 OBJEKTIF iiii

3.0 PERISIAN AUTOCAD CIVIL 3D 1

4.0 PENGHARGAAN 135

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil)

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) i

3D PL View - 3 Dimension Platform View

ARI - Average Recurrence Interval

AYD - Aras Yang Dibentuk (aras tanah yang dicadangkan

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) ii

Tatacara Asas Penggunaan Perisian Kejuruteraan Awam ini disediakan oleh

Panduan ini memperincikan prosedur dan proses kerja bagi memastikan

Tujuan utama tatacara ini dibangunkan adalah untuk memastikan

2.1 Menjadikan bahan rujukan dan panduan bagi menghasilkan rekabentuk

2.3 Mempercepatkan proses pembelajaran

2.4 Menyiapkan kerja-kerja rekabentuk mengikut jadual

2.5 Mengurangkan risiko kesilapan pengiraan secara manual

2.6 Mempercepatkan proses penyampaian projek kepada pelanggan

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) iii

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 1

3.0 PERISIAN AUTOCAD CIVIL 3D

3.1 Manual Rekabentuk Kerja Tanah

a) AutoCAD Civil 3D merupakan satu perisian yang melibatkan proses

b) Pereka akan didedahkan dengan proses Validasi Lukisan yang melibatkan

d) Pereka juga akan didedahkan dengan penghasilan model 3D platform untuk

Manual rekabentuk ini terdiri daripada perkara-perkara berikut:

Bab 1: AutoCAD Civil 3D Ribbon Interface dan Commands

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 2

Bab 1: AutoCAD Civil 3D Ribbon Interface dan Commands

i. Pulldown Menu :- Pulldown Menu dipaparkan di bahagian atas paparan

iii. Toolbar:- Toolbar berfungsi sebagai sub-menu bagi Drawing Setting

iv. Command:- Command adalah fungsi bagi sesuatu arahan

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 3

Bab 2: Validasi Lukisan

1.0 Menyemak dan 1

1.1 Klik AutoCAD

1.2 Klik pada “Setting

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 4

1.3 Jika tiada,

Folder BKA >

butang kanan tetikus 4

Catatan: Manual ini

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 5

1.4 Buka semula

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 6

1.51 Tekan “Insert” >

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 7

1.5.2 Pilih fail:

1.5.3 Fail atas nama

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 8

1.6 Semak template

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 9

2.0 Validasi Unit Length: Lukisan Ukur

2.1 Masukkan fail

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 10

2.2 Semak dimensi

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 11

3.0 Validasi Unit Length: Lukisan Arkitek

3.1 Masukkan fail

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 12

3.2 Semak dimensi

Manual Rekabentuk Kejuruteraan Awam (Kerja Sivil) 13

4.1 Masukkan fail