Professional Documents
Culture Documents
Οι ανάγκες
Η συμπεριφορά των ανθρώπων χαρακτηρίζεται από την προσπάθειά τους
να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Οι ανθρώπινες ανάγκες διακρίνονται
από τρεις ιδιότητες :
• Εξέλιξη, δηλαδή διαφοροποίηση των αγαθών που χρησιμοποιούνται για
την ικανοποίηση της ίδιας ανάγκης.
• Πολλαπλασιασμός, δηλαδή δημιουργία νέων αναγκών. Βασικοί λόγοι ύ-
παρξης των δύο αυτών ιδιοτήτων είναι :
1. Η τεχνολογία, με τη δημιουργία νέων προϊόντων.
2. Η μίμηση
3. Η συνήθεια
4. Η διαφήμιση, που οδηγεί στην «υπερκατανάλωση».
• Κορεσμός, δηλαδή πλήρης ικανοποίηση μίας ανάγκης για κάποια χρονική
περίοδο μετά από την κατανάλωση μίας συγκεκριμένης ποσότητας ενός
αγαθού. Ο κορεσμός, όμως, είναι προσωρινός, διότι η ανάγκη θα επανέλ-
θει κάποια άλλη χρονική περίοδο.
Εξαιτίας των παραπάνω ιδιοτήτων, οι ανάγκες στο σύνολό τους είναι απε-
ριόριστες κι ακόρεστες.
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
6
Μερικά παραδείγματα
Κάθε αγαθό μπορεί να ταξινομηθεί σε τρεις κατηγορίες, με βάση τρία δια-
φορετικά κριτήρια. Παρακάτω παρουσιάζονται κάποια παραδείγματα.
Μερικά παραδείγματα
Ένας άλλος τρόπος για να κατανοήσουμε την ταξινόμηση των αγαθών είναι
ο παρακάτω (διάγραμμα Venn).
Υλικά
Βιβλίο
Διαρκή Καταναλωτικά
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
9
Η Αγορά
Τα οικονομικά αγαθά παράγονται για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες κά-
ποιων άλλων ανθρώπων που θα τα αποκτήσουν. Ο χώρος όπου γίνονται οι
αγοραπωλησίες των αγαθών, αλλά και όλοι οι τρόποι με τους οποίους μπο-
ρεί να γίνει αυτή η αγοραπωλησία, ονομάζονται αγορά.
Ένα παράδειγμα
Μπορούμε αλήθεια να ταξινομήσουμε τα στοιχεία εκείνα που συντελούν
στην παραγωγή του αγαθού που ονομάζεται συναυλία; Σε ποιους συντελε-
στές παραγωγής θα τα κατατάσσαμε;
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
12
Ένα παράδειγμα
Μπορούμε αλήθεια να ταξινομήσουμε τα στοιχεία εκείνα που συντελούν
στην παραγωγή γλυκών ενός ζαχαροπλαστείου; Σε ποιους συντελεστές
παραγωγής θα τα κατατάσσαμε;
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
13
Ορισμένες παρατηρήσεις
1. Τα στοιχεία που ονομάζονται συντελεστές παραγωγής θεωρούνται ως
τέτοιοι μόνο όταν χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία. Για πα-
ράδειγμα, η ικανότητα του ατόμου να παράγει θεωρείται ως εργασία μόνο
όταν τη χρησιμοποιεί για να παράγει κάτι. Όταν κάθεται στο σπίτι και
βλέπει τηλεόραση, θεωρείται απλά ως εν δυνάμει συντελεστής.
2. Ορισμένοι θεωρούν ότι υπάρχει κι ένας τέταρτος συντελεστής παραγω-
γής που ονομάζουνε επιχειρηματικότητα. Ως επιχειρηματικότητα εννο-
ούν την ικανότητα που έχουν ορισμένοι άνθρωποι να διαβλέπουν κέρδος
σε διάφορες οικονομικές δραστηριότητες και να αναλαμβάνουν να συνδυ-
άσουν τους άλλους τρεις συντελεστές, για να γίνει η παραγωγή. Πάντως,
οι περισσότεροι θεωρούν ότι η επιχειρηματικότητα είναι απλά μία ιδιαί-
τερη μορφή εργασίας.
3. Οι συντελεστές παραγωγής θεωρούνται για κάθε οικονομία, για ορισμένη
χρονική περίοδο, δεδομένοι, δηλαδή σταθεροί. Αυτό σημαίνει ότι και τα
προϊόντα που παράγονται είναι δεδομένα.
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
14
18
17 Α
Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ
16
15
Α 0 17 14
Β 20 15 12
Γ 40 10 10
Δ 60 0 8
0
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60
Αγαθό Χ
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
17
18
17 Α
Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ
16
15
Β
Α 0 17 14
Β 20 15 12
Γ 40 10 10
Δ 60 0 8
0
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60
Αγαθό Χ
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
18
18
17 Α
Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ
16
15
Β
Α 0 17 14
Β 20 15 12
Γ
Γ 40 10 10
Δ 60 0 8
0
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60
Αγαθό Χ
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
19
18
17 Α
Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ
16
15
Β
Α 0 17 14
Β 20 15 12
Γ
Γ 40 10 10
Δ 60 0 8
2
Δ
0
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60
Αγαθό Χ
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
20
18
17 Α
Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ
16
15
Β
Α 0 17 14
Β 20 15 12
Γ
Γ 40 10 10
Δ 60 0 8
2
Δ
0
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60
Αγαθό Χ
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
21
Συνεπώς, η παραγωγή ενός αγαθού σημαίνει και θυσία των άλλων αγαθών
που θα μπορούσαν να παραχθούν με τους ίδιους παραγωγικούς συντελεστές.
Αυτό είναι το πραγματικό κόστος και ονομάζεται κόστος ευκαιρίας ή εναλλα-
κτικό κόστος.
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
25
Γ 40 10
Δ 60 0
ΔΨ 17-15 2 1
Α Β ΚΕΧ = = = = = 0,1
ΔΧ 20-0 20 10
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
28
Δ 60 0
ΔΨ 15-10 5 1
Β Γ ΚΕΧ = = = = = 0,25
ΔΧ 40-20 20 4
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
29
ΔΨ 10-0 10 1
Γ Δ ΚΕΧ = = = = = 0,5
ΔΧ 60-40 20 2
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
30
ΔΧ 60-40 20
Δ Γ ΚΕΨ = = = = 2
ΔΨ 10-0 10
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
31
ΔΧ 40-20 20
Γ Β ΚΕΨ = = = = 4
ΔΨ 15-10 5
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
32
ΔΧ 20-0 20
Β Α ΚΕΨ = = = = 10
ΔΨ 17-15 2
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
33
Μία εφαρμογή
Μία οικονομία παράγει με πλήρη απασχόληση των παραγωγικών της συντε-
λεστών και δεδομένη τεχνολογία δύο αγαθά Κ και Λ, οι μέγιστοι συνδυασμοί
των οποίων δίνονται στον παρακάτω πίνακα. Ζητείται :
α) Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα και να κατασκευάσετε την καμπύλη
παραγωγικών δυνατοτήτων.
β) Πόσες μονάδες από το αγαθό Λ πρέπει να θυσιαστούν, έτσι ώστε να αυ-
ξήσουμε την παραγωγή του Κ από 20 σε 100 μονάδες;
γ) Να εξετάσετε αν είναι εφικτοί οι συνδυασμοί : Α(K=60, Λ=140) και
Β(Κ=180, Λ=60).
Συνδυασμοί Αγαθό Κ Αγαθό Λ Κ.Ε.Κ
Α 0 250
2
Β ; 150
0,9
Γ 150 ;
;
Δ 300 0
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
36
Μία εφαρμογή
α) Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα και να κατασκευάσετε την καμπύλη
παραγωγικών δυνατοτήτων.
Συνδυασμοί Αγαθό Κ Αγαθό Λ Κ.Ε.Κ
Α 0 250
2
Β 50 150
0,9
Γ 150 60
0,4
Δ 300 0
ΔΛ 100
Α Β ΚΕΚ = 2= 2ΚΒ = 100 ΚΒ = 50
ΔΚ ΚΒ - 0
ΔΛ 150-ΛΓ
Β Γ ΚΕΚ = 0,9 = 90 = 150 - ΛΓ ΛΓ = 60
ΔΚ 100
ΔΛ 60
Γ Δ ΚΕΚ = = = 0,4
ΔΚ 150
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
37
Μία εφαρμογή
β) Πόσες μονάδες από το αγαθό Λ πρέπει να θυσιαστούν, έτσι ώστε να αυ-
ξήσουμε την παραγωγή του Κ από 20 σε 100 μονάδες;
Συνδυασμοί Αγαθό Κ Αγαθό Λ Κ.Ε.Κ
Α 0 250
Α’ 20 Λ1 2
Β 50 150
Β’ 100 Λ2 0,9
Γ 150 60
ΔΛ 250-Λ1
Α Α’ ΚΕΚ = 2= 40 = 250-Λ1 Λ1 = 210
ΔΚ 20
ΔΛ 150-Λ2
Β Β’ ΚΕΚ = 0,9 = 45 = 150 – Λ2 Λ2 = 105
ΔΚ 50
Θα πρέπει να θυσιαστούν :
ΔΛ = 210 – 105 = 105 μονάδες.
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
38
Μία εφαρμογή
γ) Να εξετάσετε αν είναι εφικτοί οι συνδυασμοί : Α(K=60, Λ=140) και Β(Κ=180, Λ=60)
Α (Κ=60 , Λ=140).
Έστω Κ = 60 δεδομένο. Για την ποσότητα αυτή ψάχνουμε το Λmax.
Συνδυασμοί Αγαθό Κ Αγαθό Λ Κ.Ε.Κ
Β 50 150
Β’ 60 Λmax 0,9
Γ 150 60
ΔΛ 150-Λmax
Β Β’ ΚΕΚ = 0,9 = 9 = 150-Λmax Λmax = 141
ΔΚ 10
Άρα, ο συνδυασμός Α είναι εφικτός, διότι είναι μικρότερος από τον μέγιστο
συνδυασμό Β’ που υπολoγίσαμε.
Β (Κ=180 , Λ=60)
Από τον πίνακα βλέπουμε ότι για Λ = 60, η μέγιστη ποσότητα του Κ = 150.
Άρα, ο συνδυασμός Β είναι ανέφικτος, διότι είναι μεγαλύτερος από τον μέγι-
στο συνδυασμό Γ.
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
39
2. Η συνεχής ενασχόληση με μία μόνο εργασία αυξάνει τις δεξιότητες και την
ικανότητα του ατόμου γι’ αυτή και το κάνει ακόμα πιο αποδοτικό.
Το χρήμα
Ο καταμερισμός των έργων συνεπάγεται ότι κάθε άτομο αποκτά όλα σχεδόν
τα αγαθά που χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες του μέσα από την
ανταλλαγή. Οι ανταλλαγές, όμως, ενός αγαθού με ένα άλλο είχαν ένα πολύ
βασικό μειονέκτημα, το γεγονός ότι έπρεπε να συμπίπτουν οι επιθυμίες των
συναλλασσομένων για το είδος και την ποσότητα του αγαθού που θα αντάλ-
λαζαν. Για το λόγο αυτό, οι κοινωνίες χρησιμοποίησαν διάφορα μέσα ανταλ-
λαγών.
Χρήμα θεωρείται κάθε αντικείμενο που είναι γενικά αποδεκτό ως μέσο συ-
ναλλαγών.
Το οικονομικό κύκλωμα
Ο όρος οικονομικό κύκλωμα αφορά το σύνολο των σχέσεων συναλλαγών που
δημιουργούνται μεταξύ των βασικών οικονομικών μονάδων ενός οικονομικού
συστήματος. Στην πιο απλή μορφή περιλαμβάνει τα νοικοκυριά, τις επιχειρή-
σεις και το κράτος. Δείχνει τις ροές αγαθών, συντελεστών και χρήματος σε
μία οικονομία.
Παρ.συντελεστές
Χρήμα
Επιχειρήσεις Νοικοκυριά
Αγαθά
Χρήμα
Κράτος
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
43
Το οικονομικό κύκλωμα
Παρ.συντελεστές
Χρήμα
Επιχειρήσεις Νοικοκυριά
Αγαθά
Χρήμα
Κράτος
Παρατηρήσεις
1. Οι ροές είναι συνεχείς, δηλαδή συμβαίνουν κάθε στιγμή.
2. Οι ροές δεν έχουν πάντοτε το ίδιο μέγεθος.
3. Στην πραγματικότητα το οικ. κύκλωμα είναι πιο περίπλοκο, καθώς υπάρ-
χουν ροές μεταξύ επιχειρήσεων, αλλά και οικ. μονάδων άλλων χωρών.
Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης
44
Οι πληροφορίες
Στην ανάλυση του οικονομικού συστήματος και του μηχανισμού της αγοράς
γίνεται συνήθως η υπόθεση ότι τα άτομα έχουν πλήρη γνώση των δεδομένων
που ισχύουν, έχουν δηλαδή τέλεια πληροφόρηση. Για παράδειγμα :