Professional Documents
Culture Documents
삼각함수
삼각함수
삼각함수의 기본개념 및 활용
작성자: 이종수
차례
1
목 차
4 삼각함수 .................................................................................... 23
삼각형 내각의 합
동위각 맞꼭지각 엇각
[4 각형] [5 각형]
사각형은 2 개의 삼각형으로
구성되어 있으므로 360°
오각형은 3 개 이므로 540°
육각형은 4 개 이므로 720°
[6 각형]
삼각형의 기본 특성
A. 각 변의 길이에 대한 성질
B. 합동
C. 닮음 (비례)
닮음이란 크기가 다른 삼각형이 서로 똑같은 모양을 가지고 있음을 의미하
며 세 각의 크기가 같을 때 닮음이 되며 이 역시 당연한 말이다.
C
C
b a b1 a1
A B
A B
c
c1
[닮은 삼각형의 예]
a 1 b1 c1
= =
a b c
⇒ a : a 1 = b : b1 = c : c1
a1 b c
= 1 = 1 ⇒ ab 1 = a 1 b
a b c
a : a 1 = b : b1 = c : c 1 ⇒ ab 1 = a 1 b
2 : 4 = 4 :8 ⇒ 2×8 = 4× 4
3.2.3 삼각형의 5 가지 중심
C. 방심 (Ex-center)
D. 수심 (Ortho-center)
[둔각삼각형의 수심 설명도]
3.2.4 삼각형의 면적
[면적 = 가로 X 세로] 세로
가로
[직사각형의 면적]
높이
밑변
삼각함수
14/94
점선 부분을 잘라서
옮기면 직사각형이
높이 되며 밑변과 높이를
곱해서 바로 면적을
구할 수 있음.
밑변
높이
면적 =
밑변 X 높이÷2
밑변
[삼각형의 면적을 구하는 방법]
삼각함수
15/94
3.4 직각삼각형에 대한 이해
빗변
높이
밑변
[직각삼각형 변의 호칭]
θ2
[①]
[②] θ3
θ1
θ2
[①]
θ1
θ2
[②]
θ1
a1
θ2
c
b2
b1
b
θ1
θ1
a1 : b = b : c
b2
a1c = b 2
⇒ a1 =
a
a : b1 = c : b
ab
b 1 c = ab ⇒ b 1 =
c
a : b2 = c : a
a2
b2c = a 2
⇒ b2 =
c
삼각함수
18/94
3.5 피타고라스의 정리
c
빗변
높이 b
밑변
a
c 2
= a 2
+ b 2
삼각함수
20/94
S2
S1
a1
b2
b
a
삼각함수
21/94
S = S1 + S 2 = c 2
b2 b2
S 1 = a1 × c = × c = b ⇒ (Q a 1 =
2
)
c c
a2 a2
S 2 = b2 × c = × c = a ⇒ (Q b 2 =
2
)
c c
S = S1 + S 2
∴c2 = a2 + b2
b+a
b
c
c
b
a
a
b+a
a-b
c 2 = 2 ab + ( a − b ) 2
= 2 ab + a 2 − 2 ab + b 2
∴c2 = a2 + b2
또는 다음과 같이 할 수도 있다.
( a + b ) 2 = c 2 + 2 ab
a 2 + 2 ab + b 2 = c 2 + 2 ab
∴c2 = a2 + b2
삼각함수
23/94
4 삼각함수
c
b
θ
a
b
sin θ =
c
a
cos θ =
c
b
tan θ =
a
b
sin θ c b
= =
cos θ a a
c
sin θ
∴ tan θ =
cos θ
Y 축
r
y
θ
x
X 축
x 2
+ y 2
= r 2
y
sin θ =
r
x
cos θ =
r
sin θ y
tan θ = =
cos θ x
삼각함수
26/94
1 1 r
csc θ = = =
sin θ y y
r
1 1 r
sec θ = = =
cos θ x x
r
1 1 x
cot θ = = =
tan θ y y
x
c
b
θ
a
삼각함수
27/94
a 2 + b 2 = c 2 (피타고라스의 정리)
a2 + b2 = c2
a2 b2
+ 2 =1
c2 c
(sin θ ) 2 + (cos θ ) 2 = 1
sin 2
θ + cos 2
θ = 1 ⇒ (1 )
a2 + b2 = c2
b2 c2
1+ 2 = 2
a a
1
1 2 + (tan θ ) 2 = = (sec θ ) 2
(cos θ ) 2
1 + tan 2
θ = sec 2 θ ⇒ ( 2 )
a2 + b2 = c2
a2 c2
+1 = 2
b2 b
1
1 2 + (cot θ ) 2 = = (csc θ ) 2
(sin θ ) 2
1 + cot 2
θ = csc 2 θ ⇒ ( 3 )
삼각함수
28/94
[KVAR]
100 [KVA]
Q
θ
90 [KW] [KW]
P = 100 × cos θ = 90
90
∴ cos θ = = 0 .9
100
Q = 100 × sin θ
I
XL
cosθ
부
VS VR 하
[간단한 전력계통]
VS
θ
XL• I
VR
XLI cosθ
θ
XLI sinθ
I
[벡터도]
삼각함수
30/94
V S = (V R + X L sin θ ) 2 + ( X L cos θ ) 2
2
θ = 30° 의 경우
2 Sin 30° 1/2
1 Cos 30° √3/2
Tan 30° 1/√3
30°
√3
θ = 45° 의 경우
Sin 45° 1/√2
√2
Cos 45° 1/√2
1
Tan 45° 1
45°
θ = 60° 의 경우
Sin 60° √3/2
2 Cos 60° 1/2
Tan 60° √3
√3
60°
Tangent 0 1/√3 1 √3 ∞
(+) Y 축
90° (= - 270°)
Ⅱ 사분면 Ⅰ 사분면
(or Ⅱ상한) (or Ⅰ상한)
θ 의 증가방향
θ
(-) X 축 (+) X 축
180° (= - 180°) 0° (= 360°)
Ⅲ 사분면 Ⅳ 사분면
(or Ⅲ상한) (-) Y 축 (or Ⅳ상한)
270° (= - 90°)
(+) Y 축
Ⅱ 사분면 Ⅰ 사분면
90° (= - 270°)
함수 부호 함수 부호
Sin (+) Sin (+)
Cos (-) Cos (+)
Tan (-) Tan (+)
(-) X 축 (+) X 축
180° (= - 180°) Ⅲ 사분면 Ⅳ 사분면 0° (= 360°)
함수 부호 함수 부호
Sin (-) Sin (-)
Cos (-) Cos (+)
Tan (+) (-) Y 축 Tan (-)
270° (= - 90°)
θ 의 증가방향
Sin θ
θ
-θ
Sin (-θ) Cos θ
= Cos (-θ)
[Sin θ & Sin (- θ) 및 Cos θ & Cos (- θ)의 관계를 보여주는 그림]
sin( − θ ) − sin θ
tan( − θ ) = = = − tan θ
cos( − θ ) cos θ
삼각함수
36/94
여각의 정리
90°-θ
c c
a
b
θ
a 90°-θ
b
[여각관계를 설명 하는 그림]
삼각함수
37/94
b
sin θ =
c
a
cos θ =
c
b
tan θ =
a
a
sin( 90 − θ ) =
c
b
cos( 90 − θ ) =
c
a
tan( 90 − θ ) =
b
∴ sin θ = cos( 90 − θ )
cos θ = sin( 90 − θ )
tan θ = cot( 90 − θ )
∴ sin θ = cos( 90 − θ )
cos θ = sin( 90 − θ )
tan θ = cot( 90 − θ )
삼각함수
38/94
보각의 정리
(+) Y
Sin θ =
Sin (180° - θ)
180°- θ
θ
(-) X (+) X
Cos θ
Cos (180° - θ)
= - Cos θ
(-) Y
4.5 각의 표기방법에 대한 이해
Degree 에 의한 표기
호의 길이 [L]
반지름의 길이 [r]
라디안의 설명도
L = r × θ
L
θ = [ rad ]
r
L = 2π × r
원둘레 : L
반지름 : r
호의 길이 = 반지름의 길이
57.32°
[1 Radian 의 개념 설명도]
삼각함수
42/94
θ [°]
rad = ×π
180
30 1
θ = 30 ° ⇒ ×π = π
180 6
45 1
θ = 45 ° ⇒ ×π = π
180 4
60 1
θ = 60 ° ⇒ ×π = π
180 3
90 1
θ = 90 ° ⇒ ×π = π
180 2
120 2
θ = 120 ° ⇒ ×π = π
180 3
180
θ = 180 ° ⇒ ×π = π
180
240 4
θ = 240 ° ⇒ ×π = π
180 3
360
θ = 360 ° ⇒ × π = 2π
180
90°
θ
180°
θ
0° 90° 270° 360°
180° 0°
270°
[Sine 의 그래프]
0°
각 각도에 대하여 X 축에 생기는
90° 그림자의 크기를 대응시킨 것을
θ Cosine 의 그래프,
Y 축에 생기는 그림자의 크기를
180° 대응시킨 것을 Sine 의 그래프라
하며 그림은 이를 잘 설명해 주고
있음.
270°
[Cosine 의 그래프]
360°
삼각함수
44/94
[주기 : 360°]
주기란 동일한 모양이 반복
되는 구간의 길이를 말하며
Sinθ 의 경우 반복 구간의
길이가 360° 임
180°
[Sinθ 의 그래프]
[주기 : 360°]
주기는 Sine 과 동일하며
Sine 그래프를 좌측으로
90° 이동시킨 것임을 눈 여겨
보아 두어야 함
180°
[Cosθ 의 그래프]
삼각함수
45/94
[주기 : 180°]
[Tanθ 의 그래프]
4.7.1 주기에 대한 이해
y = sin x
π 2π x
3π 4π 5π 6π
-1
[y = sin x 의 주기가 2π임을 보여주는 그래프]
삼각함수
47/94
y = sin 2 x
-1
[y = sin 2x 의 주기가 π임을 보여주는 그래프]
y = sin x ⇒ T = 2 π
2π
y = sin 2 x ⇒ T = =π
2
2π
y = sin 3 x ⇒ T =
3
•
•
•
2π
y = sin nx ⇒ T =
n
4.7.2 주파수에 대한 이해
Θ = w• t
f = 1[ Hz ] ⇒ w = 2 π [ rad / sec]
f = 2 [ Hz ] ⇒ w = 2 × 2 π = 4 π [ rad / sec]
f = 3[ Hz ] ⇒ w = 3 × 2 π = 6 π [ rad / sec]
•
•
•
f = n [ Hz ] ⇒ w = n × 2 π = 2 π n [ rad / sec]
w
∴ w = 2 π f [ rad / sec] ⇔ f = [ Hz ]
2π
V ( t ) = V M sin x [V ]
[전압을 사인파의 형태로 나타낸 식]
= V M sin wt = V M sin 2π ft [V ]
삼각함수
51/94
V(t)
1[sec] : 5 개 포함
1
T [sec] =
f
−1 1
f [sec ] =
T
2π
w [ rad / sec] = 2π f =
T
2π
T [sec] =
w
wT [ rad ] = 2 π
4.7.3 삼각함수의 진폭
π 2π 3π x
-1
-1
V ( t ) = V M sin x [V ]
= V M sin wt = V M sin 2π ft [V ]
V(t)
VM
π 2π 3π x
-VM
4.7.4 삼각함수의 위상
y 앞선 파형 원래파형 뒤진 파형
0 0.5π π 1.5π 2π x
4.8.1 덧셈정리
α
Sin β
Sin β• Cos α
Sin (α + β)
Cos β• Sin α
β
α
Cos β
α : 왜 α값을 갖는지
앞의 닮음부분 참고
Sin β
Sin β• Cos α
Sin (α + β)
Cos β• Sin α
β
α
Cos β
Sin β
Sin β• sin α
Cos β
β
α
Sin β
Sin α• Cos β
Sin (α - β)
Sin α
(α - β)
Cos α• Sin β
α
β
Cos α
Cos (α - β)
Sin α
(α - β)
α
β Sin α• Sin β
Q sin( −α ) = − sin α
cos( −α ) = cos α
삼각함수
63/94
4.8.2 배각 및 반각의 정리
sin 2θ = sin( θ + θ )
= sin θ cos θ + cos θ sin θ
= 2 sin θ cos θ
cos 2θ = cos( θ + θ )
= cos 2 θ − sin 2 θ
= cos 2 θ − (1 − cos 2 θ ) [2 배각의 정리]
= 2 cos 2 θ − 1
= 2 (1 − sin 2 θ ) − 1
= 1 − 2 sin 2 θ
Q sin 2 θ + cos 2 θ = 1 ⇒ cos 2 θ = 1 − sin 2 θ
1 − cos 2θ
∴ sin 2 θ =
2
θ 1 − cos 2θ
⇒ sin 2
= ⇒ ( 2θ → θ )
2 2
삼각함수
65/94
Vy = V0 sin θ – gt [m/sec]
V0 [m/sec]
vx = V0 cos θ [m/sec]
최고 도달점
V0
vy
vx X
[포탄의 궤적]
v y = V 0 sin θ − gt = 0
V 0 sin θ [g : 중력가속도 (9.8 m/sec2)]
∴t = [sec]
g
V0 sin θ
R = V0 cos θ × 2t ⇒ (t = )
g
2 2
2V V
= 0 sin θ cos θ = 0 sin 2θ
g g
4.8.3 합과 곱의 상호변환에 대한 정리
sin α cos β
cos α cos β
(1) + ( 2 )
sin( α + β ) + sin( α − β ) = 2 sin α cos β
sin( α + β ) + sin( α − β )
∴ sin α cos β =
2
(3) + ( 4 )
cos( α + β ) + cos( α − β ) = 2 cos α cos β
cos( α + β ) + cos( α − β )
∴ cos α cos β =
2
삼각함수
68/94
sin A ± sin B
cos A ± cos B
A =α + β
B =α − β
A+B
α =
2
A−B
β =
2
V M sin wt ⇒ V M ∠0°
V R = V M sin 120 π t ⇒ V M ∠ 0 °
VT = VM∠-240°
IM∠90°
VR = VM∠0°
VM∠0°
3 상 평형전압의 페이저
A cos ω t + B sin ω t
페이저의 회전방향
B∠-90° 합성 페이저
R∠θ
A∠0°
A∠0°
합성 페이저의 크기 및 각도, 합성된 삼각함수는 다음과 같이 된다.
R= A2 + B 2
B B
tan θ = ⇒ θ = tan −1
A A
A cos ω t + B sin ω t
√(A2+B2) B
θ
A
A= A 2 + B 2 cos θ
B= A 2 + B 2 sin θ
B B
tan θ = ⇒ θ = tan −1
A A
삼각함수
74/94
A cos ω t + B sin ω t
= A 2 + B 2 cos θ cos ω t + A 2 + B 2 sin θ sin ω t
B
= A 2 + B 2 cos( ω t − θ ) ⇒ (θ = tan −1
)
A
A
2 2
√(A +B )
θ
B
A= A 2 + B 2 sin θ
B= A 2 + B 2 cos θ
A A
tan θ = ⇒ θ = tan −1
B B
삼각함수
75/94
A cos ω t + B sin ω t
= A 2 + B 2 sin θ cos ω t + A 2 + B 2 cos θ sin ω t
A
= A 2 + B 2 sin( ω t + θ ) ⇒ (θ = tan −1 )
B
B sin ωt
A cos ωt
sin( 90 ° − θ ) cos θ
tan( 90 ° − θ ) = = = cot ϑ
cos( 90 ° − θ ) sin θ
4.9 삼각함수의 응용 예
사인법칙
h1
a b
h2
h3
B A
c
a b
h1 = a sin B = b sin A ⇒ =
sin A sin B
a c
h 2 = a sin C = c sin A ⇒ =
sin A sin C
b c
h 3 = c sin B = b sin C ⇒ =
sin B sin C
a b c
∴ = =
sin A sin B sin C
180° - θ2 180° - θ2
F3 F1
θ2
F1
θ1
F2 F3
θ3
F2
180° - θ1
F1 F2 F3
= =
sin(180° − θ1 ) sin(180° − θ 2 ) sin(180° − θ 3 )
F1 F2 F
⇒ = = 3 → [Q sin(180° − θ ) = sin θ ]
sin θ1 sin θ 2 sin θ 3
T1
90° T2
150° 120°
M [Kg]
삼각함수
80/94
M T1 T2
= =
sin 90 ° sin 120 ° sin 150 °
sin 120 ° 3
∴ T1 = M = M [ Kg ]
sin 90 ° 2
sin 150 ° 1
T2 = M = M [ Kg ]
sin 90 ° 2
S 60°
120°
R
120°
120° T
T
삼각함수
81/94
코사인 법칙
코사인 제 1 법칙
y1
x1
a b
x2 y2
B z2 z1 A
c
a = x 1 + x 2 = b cos C + c cos B
b = y 1 + y 2 = a cos C + c cos A
c = z 1 + z 2 = a cos B + b cos A
삼각함수
82/94
코사인 제 2 법칙
c
b
b c
b•sin θ
θ
θ
a b•cos θ
c 2 = ( a + b cos θ ) 2 + ( b sin θ ) 2
= a 2 + 2 ab cos θ + b 2 cos 2 θ + b 2 sin 2 θ
= a 2 + 2 ab cos θ + b 2 (cos 2 θ + sin 2 θ )
= a 2 + b 2 + 2 ab cos θ ⇒ (Q cos 2 θ + sin 2 θ = 1)
∴c = a 2 + b 2 + 2 ab cos θ
Ia
Ib
Va 3 상 3 선
Vb
불평형 부하
Vc
Ic
Ic = 30√2 A
Ib = 30 A
45°
Ia = 30 A
- Ic = 30√2 A
I1 I2
A1 A2
I3
전력 : PL
역률 : Cosθ
A3
V V V
I3
θ
I 1 = I2 + I 3
I2
I 1 = I 2 + I 3 + 2 I 2 I 3 cos θ
2 2 2
I − I2 − I3
2 2 2
∴ cos θ = 1
2I2I3
I − I2 − I3
2 2 2
PL = VI 2 cos θ = RI 3 I 2 × 1 ⇒ (∴ V = RI 3 )
2I2I3
R ( I1 − I 2 − I 3 )
2 2 2
∴ PL =
2
삼각함수
87/94
V2
I
R
전력 : PL
역률 : Cosθ
V V1 V3
V3
θ
V1 = V2 + V3
V2
PL = V 3 I cos θ
V2
V 2 = IR ⇒ I =
R
V1 = V 2 + V 3 + 2V 2V 3 cos θ
2 2 2
V − V2 − V3
2 2 2
cos θ = 1
2 V 2V 3
PL = V 3 I cos θ
V − V2 − V3
2 2 2
V V2
= V3 2 × 1 ⇒ (Q I = )
R 2V 2V 3 R
V − V2 − V3
2 2 2
∴ PL = 1
2R
특수각이란 0°, 30°, 45°, 60°, 90°를 의미하며 이 각에서의 삼각비들이 기억하고
활용하기 쉬운 값들을 취하는 특성이 있다는 데서 유래한 것이다.
삼각함수
90/94
y
y = sin x 의 그래프
1
0.5
1
θ : x = 30 :
2
θ 1
∴ x = ×
30 2
10 1 1
sin 10 ° = × =
30 2 6
15 1 1
sin 15 ° = × = = 0 . 25
30 2 4
y
y = cos x 의 그래프
1
0.5