BAB 7: CAHAYA, WARNA DAN PENGLIHATAN

Ciri-ciri imej yang dibentuk oleh cermin satah

• …….., iaitu imej sama orientasi dengan objek.

• ………. saiz dengan objek sebenar.
• ………., iaitu imej tidak terbentuk pada skrin.
• ………………………, iaitu kiri kelihatan
kanan dan sebaliknya.

Imej yang Dibentuk oleh Kanta Cembung dan Kanta Cekung

Ciri-ciri imej kanta cembung

• ……….. - imej yang boleh terbentuk pada skrin.

• …………… - imej yang terbalik.

• Lebih kecil atau lebih besar daripada objek iaitu bergantung kepada

……………….. objek. Kanta cembung

Ciri-ciri imej kanta cekung

• …………., imej tidak terbentuk pada skrin.
• ………
• Lebih …………. daripada objek.

Kanta cekung

1
Imej yang dibentuk oleh kanta cembung

Jarak objek Rajah sinar Ciri-ciri imej

Objek pada infiniti - Nyata

- kedudukan pada titik fokus di
sebelah bertentangan dengan
objek

Jarak objek (u) lebih - Nyata

daripada 2F (u > 2f) - Songsang
- lebih kecil daripada objek
- kedudukan antara F dan 2F di
sebelah bertentangan dengan
objek

Jarak objek 2 kali - Nyata

panjang fokus - Songsang
(u= 2f) - dibentuk pada 2F di sebelah
bertentangan dengan objek
- sama saiz

Jarak objek antara - Nyata

panjang fokus dan - Songsang
dua kali panjang - lebih besar di sebelah
fokus objek bertentangan dengan objek
(f < u < 2f)

Jarak objek - Imej terbentuk di infiniti

bersamaan panjang
fokus (u = f)

Jarak objek kectl - Maya

daripada panjang - Lebih besar
fokus - Tegak di sebelah yang sama
(u < f) dengan objek

2
Jarak objek Rajah sinar Ciri-ciri imej

3
 Objek pada infiniti - Maya
- Tegak
- Lebih kecil

Jarak objek (u) lebih - Maya

daripada 2F (u > 2f) - Tegak
- Lebih kecil

Jarak objek 2 kali - Maya

panjang fokus - Tegak
(u= 2f) - Lebih kecil

Jarak objek antara - Maya

panjang fokus dan - Tegak
dua kali panjang - Lebih kecil
fokus objek
(f < u < 2f)

Jarak objek - Maya

bersamaan panjang - Tegak
fokus (u = f) - Lebih kecil

Jarak objek kectl - Maya

daripada panjang - Tegak
fokus - Lebih kecil
(u < f)

Imej yang dibentuk oleh kanta cekung

Pembentukan Imej oleh Peralatan Optik

4
 kamer
a

alatan
optik

1. Periskop
 Alat optik yang membolehkan pemerhati melihat
melepasi objek yang ………….
 Terdiri daripada satu tiub panjang dengan
…….. cermin di hujung yang dipasang pada
kedudukan ……. ke arah yang ingin dilihat.
 Ciri-ciri imej:
i. ……….
ii. ………..
2. Kanta Pembesar
 Untuk menghasilkan imej yang lebih besar daripada saiz sebenar
objek
 Ciri-ciri imej:
i. ……………..
ii. …………..
iii. …………….

3. Mikroskop

5
  Digunakan untuk membesarkan saiz objek yang ……. dan tidak dapat dilihat oleh mata kasar
(cth: ……………..).
 Terdiri daripada 2 kanta:
i. Kanta …………: imej yang nyata, songsang, dan lebih besar
ii. Kanta ………: imej lebih besar dan maya.

4. Teleskop
 Membolehkan objek yang …………… kelihatan lebih dekat, lebih
besar, dan lebih jelas
 Terdiri daripada 2 kanta:
 kanta …………. - membentuk imej yang nyata, songsang, dan
mengecil pada titik fokus
 Kanta ………. - menghasilkan imej yang maya, songsang, dan
membesar pada infiniti

5. Kamera
6
  Mengandungi kanta ………….. yang menghasilkan imej yang kecil, songsang, dan nyata pada
filem di dalam kamera.
 Apabila pengatup ditekan, lubang akan terbuka dan membolehkan cahaya masuk sampai ke filem.
 Saiz lubang yang dikawal oleh ……………. ini dipanggil bukaan.
 Untuk memfokuskan imej dalam kamera, kanta boleh digerakkan ke hadapan atau ke belakang.
 Filem - media yang merakam imej.
 Dalam kamera digital, CCD digunakan menggantikan filem

Pembentukan Imej di dalam Mata

• Kanta ……. - kanta cembung dengan panjang fokus yang boleh diubahsuai bagi membolehkan objek dari
pelbagai jarak dapat difokuskan pada ……….
• ………………. - kebolehan mengubah ketebalan kanta bagi memfokus objek dari jarak yang …………

7
 • Apabila otot silium …………., kanta mata menjadi ……... -
memfokus objek yang dekat.
• Imej yang terbentuk:
– ………….
– ……………….
– ……………………

• Apabila otot silium dalam keadaan …………. kanta menjadi ……………. untuk memfokus objek yang
jauh.
• Imej yang terbentuk:
– …………….
– …………….
– …………………

Struktur dan fungsi antara kamera dan mata

Kamera Mata

8
Persamaan struktur dan fungsi antara kamera dan mata

Struktur Fungsi Struktur

Kamera Mata
Membentuk imej

Mengawal bukaan

Memfokus cahaya

Mengawal kuantiti cahaya masuk

Mendapat imej yang jelas

Persamaan memfokus dan mengawal kuantiti cahaya dalam kamera dan mata.
Mata Fungsi Kamera
………… ………….
• kawal jumlah ……… yang  Cahaya terang-pengatup berkelajuan
Untuk mengawal
sampai ke retina tinggi, bukaan ………….
bukaan
 Cahaya terang – …………  Cahaya gelap - pengatup berkelajuan
 Cahaya gelap - ………… rendah, bukaan ………….

Memfokus

Pada ………………… Pembentukan imej Pada ………………….

9
Penyebaran Cahaya

• Cahaya putih akan diasingkan kepada pelbagai cahaya yang berlainan warna, seperti warna …………..
apabila melalui ……………
• …………………… - cahaya yang keluar telah disebarkan kepada …………. jalur warna mengikut
……………. masing-masing
• Warna-warna jalur:
– ……….., ………….., …………., …………., ……….., ………….., dan ………..

Spektrum tujuh warna

Perbezaan Spektrum tujuh warna

• Mempunyai tujuh panjang gelombang yang berbeza.

• Cahaya ……….. - panjang gelombang yang paling ………….
• Cahaya ……….. - panjang gelombang yang paling ………….
• Cahaya yang berjarak gelombang pendek akan dibiaskan pada sudut yang lebih besar
• Cahaya yang berjarak gelombang panjang akan dibiaskan pada sudut yang lebih kecil.
• Terdapat perbezaan halaju cahaya apabila bergerak melalui prisma kaca.

Pembentukan Pelangi

• Pelangi - spektrum cahaya terbesar yang dapat dilihat di langit

apabila terdapat sinaran cahaya matahari ketika hujan gerimis.
• Sinar cahaya akan dibiaskan oleh titisan dan disebarkan
menjadi spektrum warna yang berlain
• Warna merah paling kurang dibiaskan
• Warna ungu yang paling banyak dibiaskan.

10
Penyerakan Cahaya

• Merupakan pantulan cahaya ke arah yang …………. apabila cahaya dihalang oleh molekul-molekul
udara atau zarah-zarah …………….. yang terampai di atmosfera.
• Cahaya berwarna biru lebih mudah dilihat kerana panjang gelombangnya yang lebih ………
• Warna merah - mempunyai panjang gelombang yang lebih ………….

Penyerakan Cahaya dalam Fenomena Semula Jadi

1. Kebiruan langit
• waktu tengah hari, cahaya matahari melalui lapisan atmosfera yang nipis sebelum sampai ke Bumi.
• Cahaya biru dan ungu telah …………. oleh habuk, …….., wap air, dan molekul gas dalam atmosfera.
• Cahaya merah dan jingga melalui atmosfera tanpa serakan

2. Kemerahan langit ketika Matahari Terbenam

• Sewaktu matahari terbenam, cahaya matahari melalui lapisan atmosfera Bumi yang lebih …………
sebelum sampai ke Bumi.
• Cahaya merah dan jingga mempunyai panjang gelombang yang lebih ………. dan kurang diserakkan.
• Menyebabkan langit kelihatan ……………

11
Penambahan dan Penolakan Cahaya Berwarna
• Terdapat 3 warna primer:

biru

Penambahan warna-warna cahaya primer

Merah + Hijau
+ Hijau Sian
Merah + Magenta
+ + Putih

Penolakan Cahaya Berwarna

• Menggunakan turas warna - kepingan plastik atau kaca yang lut sinar.
• Membenarkan cahaya yang ……….. warna dengannya melaluinya.
• Cahaya berwarna lain akan ………..
• Turas warna primer - turas warna …………., ………….., atau ………….
• Turas warna sekunder - turas warna ………….., …………. atau ………..

Warna cahaya Warna turas Cahaya warna

Cahaya putih hijau
Cahaya putih merah
Cahaya putih biru
12
Warna cahaya Warna turas Cahaya warna Hasil

Putih

Kuning
Skrin putih ……………………

Putih

Magenta
Skrin putih ……………………

Putih

Sian
Skrin putih ……………………

13
Penolakan cahaya berwarna melalui dua turas warna

Putih

Hijau Merah
……………………

Putih

Magenta Merah
……………………

Putih

Sian Kuning
……………………

Penggunaan Prinsip Penolakan Cahaya Berwarna

• Objek berwarna lazimnya adalah ………..

• Apabila cahaya putih menyinari objek tersebut, objek itu akan ………………… cahaya yang berwarna
……………. dengannya.
• Warna-warna cahaya lain akan ……………. oleh objek tersebut.
• Penglihatan objek berwarna bergantung kepada warna cahaya yang:
i. … ………………
ii. …………………
iii. …………..…….

14
• Objek bewarna primer akan memantulkan warnanya sahaja

Objek berwarna primer

Cahaya putih
(MBH) …………………….

Objek hijau

Cahaya putih
(MBH) ………………………

Objek merah

Cahaya putih
(MBH) ……………………..

Objek biru

 Objek bewarna sekunder memantulkan warnanya dan warna primernya.

Objek berwarna sekunder

Cahaya putih
(MBH) …………………..

Objek kuning
Cahaya putih
(MBH) …………………..

Objek magenta

Cahaya putih
(MBH) …………………….

Objek sian

15
 Cahaya putih
(MBH) ……………………..

Objek putih

• Objek bewarna putih kelihatan putih kerana semua warna spektrum dipantulkan

Cahaya putih
(MBH)

Objek hitam

• Objek bewarna hitam kelihatan hitam kerana semua warna spektrum diserap oleh objek tersebut

Bunga kuning di bawah cahaya putih

Bunga kuning di bawah cahaya hijau

Bunga kuning di bawah cahaya merah

Bunga kuning di bawah cahaya biru

16
Fungsi Sel Rod dan Sel Kon pada Mata

Fungsi Sel Rod dan Sel Kon pada Mata

Pada retina mata terdapat 2 jenis sel:

• Sel rod
– peka kepada cahaya berkeamatan rendah terutamanya pada waktu ……..
• Sel kon
– peka kepada cahaya yang ………….. dan memberikan penglihatan ……………
– Terdapat tiga jenis sel kon yang peka terhadap warna ……….., ……… dan ………

Kesan Pencampuran Pigmen Warna

• ……….. - serbuk berwarna yang diperolehi daripada pengisaran pelbagai bahan seperti tumbuhan,
serangga yang sudah mati, tanah, bahan kimia dan sebagainya
• …………………. dan …………………. cahaya berwarna yang tertentu
• Tiga jenis pigmen:
1. pigmen daripada ……………..
• Inai dan daun ………………
2. pigmen semula jadi
• cat biru daripada ………………….
• cat merah daripada sejenis ……………….. yang mati.
3. pigmen …………………..
• pigmen ………………………. daripada bahan berasaskan …………………

17
Kesan Pigmen Terhadap Cahaya

• Pigmen - …………….. dan …………….. cahaya tertentu di bawah cahaya putih (M,H,B)

Pencampuran pigmen

• Pigmen sian menyerap semua cahaya berwarna kecuali cahaya …….. dan …………..
• Pigmen …………. menyerap semua cahaya berwarna kecuali cahaya merah dan hijau
• Hanya cahaya hijau sahaja merupakan warna yang tidak diserap oleh kedua-dua pigmen.
• Pigmen kuning dan sian dicampurkan = ……………….

Cahaya putih
(M,B,H)
Cahaya putih
(M,B,H)
SIAN

Cahaya putih
+ HIJAU
(M,B,H)

KUNING

Perbandingan antara penambahan cahaya dan pencampuran pigmen

18
 penambahan ………….. pencampuran ……………

Kepentingan Warna dalam Kehidupan

pencetakan

kegunaan
warna

1. Pencetakan
• Berasaskan kepada prinsip ………………. warna
• Empat jenis warna:
– …………….., …………, ……………, dan ………………….

19
2. Pendawaian ………………
• Kod warna antarabangsa telah menetapkan warna
dalam pendawaian elektrik
– wayar hidup - …………….
– wayar neutral - ……………
– wayar bumi - berjalur kuning dan ………..

3. Lampu isyarat

• Terdiri daripada cahaya berwarna ……….., ………….., dan ………….

• Warna-warna ini adalah sama pada semua lampu isyarat dan telah difahami oleh semua

Kepentingan Warna kepada Haiwan

i) Menarik perhatian haiwan …………..

ii) Sebagai …………..
iii) ………………………..

1. Menarik perhatian haiwan betina

• Haiwan ……….. seperti burung
merak, mempunyai bulu yang
menarik dan berwarna-warni
untuk menarik perhatian
pasangan betina

2. Sebagai amaran
 Haiwan-haiwan berbisa ……………. mempunyai warna yang
…………… sebagai amaran kepada haiwan lain

3. Sebagai penyamaran
 Menukarkan ………….. tubuh menyamai ………………. atau
habitatnya

20
Kepentingan Warna kepada Tumbuhan

• Pigmen ……………. di dalam kloroplas menyebabkan daun

kelihatan berwarna …………… dan membolehkannya
menghasilkan makanan.
• ……………. bunga yang …………dan berwarna-warni
dapat menarik perhatian ………… seperti rama-rama untuk
hinggap dan membantu proses ……………………

Menghargai Penciptaan Pelbagai Alatan Optik kepada Kehidupan

• Contoh-contoh alat optik

– ……………………. – mengatasi masalah rabun
– Kanta pembesar – ……………….. imej
– ………………. – melihat objek jauh
– ………………– meneroka angkasa lepas
– Mikroskop – mengkaji ………………………..
– …………….. – melihat objek yang terhalang

21