Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα

Όλοι έχουν ενδιαφέροντα, πράγματα που τους αρέσουν. Εμένα μου

αρέσει ιδιαίτερα όταν συγκεντρώνομαι στα ενδιαφέροντά μου.

Τα αγαπημένα μου ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι :

1. _________________________________________________

2. _________________________________________________

3. _________________________________________________

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ευχαριστηθώ τα ενδιαφέροντά μου. Θα

σημειώσω με ποιους τρόπους ευχαριστιέμαι τα ιδιαίτερα
ενδιαφέροντά μου.

• Μου αρέσει να σκέφτομαι τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου.

• Μου αρέσει να διαβάζω για τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου.
• Μου αρέσει να μιλάω για τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου
• Μου αρέσει να σχεδιάζω τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου
• Μου αρέσει να γράφω για τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου
• Μου αρέσει να κάνω κάτι με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά
μου.

Κάποια παιδιά έχουν τα ίδια ιδιαίτερα ενδιαφέροντα για πολύ καιρό.

Μερικές φορές τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα αλλάζουν μετά από μερικούς
μήνες.

Αυτά είναι τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου τα τελευταία χρόνια :

1. ______________________________________________________

2. ______________________________________________________

3. ______________________________________________________

4. ______________________________________________________

5. ______________________________________________________
 Λεπτομέρειες

Κάποιες φορές οι άνθρωποι λένε ότι έχω καλή μνήμη.

Πολλοί άνθρωποι έχουν καλή μνήμη. Ορισμένοι άνθρωποι προσέχουν
και θυμούνται ιδιαίτερα τις λεπτομέρειες. Οι λεπτομέρειες μπορεί να
είναι χρώματα, γράμματα, αριθμοί, σχήματα, τοποθεσίες, ονόματα,
μυρωδιές, θόρυβοι, ημερομηνίες, χρονολογίες, αριθμοί τηλεφώνου και
πολλά άλλα πράγματα. Μερικές από τις λεπτομέρειες που προσέχω είναι
πράγματα που οι άλλοι δεν τα θεωρούν σημαντικά, και έτσι μπορεί να
μην τα προσέχουν ή να μην τα θυμούνται.

Συνήθως θυμάμαι λεπτομέρειες που με ενδιαφέρουν, ή που έχουν σχέση

με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου. Μερικές λεπτομέρειες που προσέχω
και θυμάμαι είναι :

1. ______________________________________________________

2. ______________________________________________________

3. ______________________________________________________

4. ______________________________________________________
 Τρόποι μάθησης

Όλοι μαθαίνουν. Μερικές φορές είναι εύκολο να μαθαίνεις και μερικές

φορές είναι δύσκολο. Τα παιδιά μαθαίνουν με διαφορετικούς τρόπους. Ο
καθένας μαθαίνει με το δικό του τρόπο.

Θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

Μαθαίνω πιο εύκολα όταν:

• Ακούω τους ανθρώπους να μιλούν
• Βλέπω τι κάνουν οι άνθρωποι.
• Βλέπω φωτογραφίες
• Διαβάζω λέξεις.
• Κάποιος μου διαβάζει
• Είναι το ιδιαίτερο ενδιαφέρον μου.
• Δεν ξέρω πότε μαθαίνω πιο εύκολα.
• Άλλο : ___________________________________________

Είναι πιο εύκολο να διαβάζω

παρά να ακούω κάποιον που μιλά

Αν αυτό ισχύει για μένα θα το βάλω σε κύκλο, αλλιώς θα το διαγράψω.

 Τελειότητα
Μερικοί άνθρωποι θέλουν τα πράγματα να είναι τέλεια. Ορισμένα παιδιά
που θέλουν να κάνουν τέλεια τη δουλειά τους μπορεί να την κάνουν πολύ
καλά, αλλά αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.

Θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

• Θέλω να τελειώνω πρώτος την εργασία μου.

• Θέλω η εργασία μου να έχει μια συγκεκριμένη μορφή, γι’
αυτό τη διορθώνω ξανά και ξανά.
• Σβήνω πολλές φορές την εργασία μου.
• Δε θέλω να βλέπω λάθη στην εργασία μου.
• Αν δεν είναι τέλεια, τα παρατάω και έχω άγχος ή θυμώνω.
• Άλλο: _________________________________________-
__________

Τα πράγματα όμως δεν μπορεί να είναι πάντα τέλεια. Δεν είμαι λάθος
ούτε είμαι κακός αν τελειώνουν πρώτα τα άλλα παιδιά ή αν κάνω λάθη.
Όλοι κάνουν λάθη, ακόμη και οι πιο έξυπνοι άνθρωποι στον κόσμο. Θα
προσπαθήσω:

• να μη θυμώνω αν κάποιος άλλος τελειώνει πρώτος.

Μπορώ να τελειώσω δεύτερος ή τρίτος ή τελευταίος.
• να διορθώνω τα λάθη που ξέρω πώς να τα διορθώσω.
• να ζητάω από κάποιον να με βοηθήσει με τα λάθη που δεν
καταλαβαίνω.
• να συνεχίζω με τη δραστηριότητα ή την άσκηση.
Άλλο:__________________________________________

Δεν χρειάζεται να αρχίζω από την αρχή ξανά και ξανά.

Δεν πρέπει να αισθάνομαι άσχημα για την εργασία μου.

Περισσότερα για την τελειότητα….

Αν η επιθυμία μου να είμαι πρώτος ή να αρχίζω την εργασία μου ξανά

και ξανά μου δημιουργεί προβλήματα , θα προσπαθήσω να κάνω έναν
κατάλογο. Αν με βοηθά οι γονείς ή η δασκάλα μου μπορούν να κάνουν
περισσότερους καταλόγους για να τους χρησιμοποιώ.

Θα σημειώνω την ημερομηνία κάθε φορά που θα αφήνω κάποιον άλλο να είναι
πρώτος.
1. Άφησα κάποιον άλλο να είναι πρώτος στις ________________ .
2. Άφησα κάποιον άλλο να είναι πρώτος στις ________________ .
3. Άφησα κάποιον άλλο να είναι πρώτος στις ________________ .
4. Άφησα κάποιον άλλο να είναι πρώτος στις ________________ .

Θα σημειώνω την ημερομηνία κάθε φορά που θα τελειώνω την εργασία μου χωρίς
να τα σβήνω και να αρχίζω από την αρχή.

1. Δεν άρχισα από την αρχή. Τελείωσα στις _______________ .

2. Δεν άρχισα από την αρχή. Τελείωσα στις _______________ .
3. Δεν άρχισα από την αρχή. Τελείωσα στις _______________ .
4. Δεν άρχισα από την αρχή. Τελείωσα στις _______________ .

Οι γονείς ή η δασκάλα μου μπορούν να γράψουν κάτι στις παρακάτω γραμμές

για να εξασκηθώ.

Θα σημειώνω την ημερομηνία κάθε φορά που θα _________________________ .

1. ______________________________________________________________ .
2. ______________________________________________________________ .
3. ______________________________________________________________ .
 Ρουτίνα και οικειότητα

Σε μερικά παιδιά αρέσουν η ρουτίνα και η οικειότητα. Ρουτίνα είναι

όταν κάνω το ίδιο πράγμα με τον ίδιο τρόπο. Οικειότητα σημαίνει ότι
συνηθίζω κάτι.

Οι ρουτίνες με κάνουν να νιώθω καλά, γιατί ξέρω τι να περιμένω. Μου

αρέσει να ξέρω τι θα συμβεί και πότε θα συμβεί. Συνήθως νιώθω
καλύτερα όταν τα πράγματα είναι οικεία.

Μου αρέσει να παραμένουν ίδια τα παρακάτω πράγματα:

1. _____________________________________________________ .
2. _____________________________________________________ .
3. _____________________________________________________ .
4. _____________________________________________________ .
5. _____________________________________________________ .
6. _____________________________________________________ .

Ορισμένες φορές τα πράγματα πρέπει να αλλάζουν. Στη ζωή

συμβαίνουν πράγματα που δεν τα περιμένουμε. Σε κάποιες
περιπτώσεις ξέρω νωρίτερα ότι τα πράγματα θα αλλάξουν.

Μερικές φορές δεν ξέρω ότι κάτι θα αλλάξει μέχρι τη στιγμή που
αλλάζει.
 Αλλαγές

Κάποιες φορές είμαι συγκεντρωμένος στα ενδιαφέροντά μου και δε θέλω

να σταματήσω. Ή, κάτι είναι οικείο και δεν θέλω να αλλάξει.

Κάποιος όμως μπορεί να πει ότι είναι καιρός να κάνω κάτι άλλο, ή ότι τα
πράγματα άλλαξαν. Μερικές φορές υπάρχουν εκπλήξεις.

Σε πολλά παιδιά αρέσουν οι εκπλήξεις. Εκπλήξεις συμβαίνουν όταν τα

πράγματα αλλάζουν ξαφνικά χωρίς να το περιμένουμε, και δεν ξέρουμε
πώς ακριβώς θα αλλάξουν. Για πολλά παιδιά οι εκπλήξεις είναι
ευχάριστες αλλά για ορισμένα παιδιά είναι ευχάριστο όταν τα πράγματα
δεν αλλάζουν και παραμένουν ίδια.

Όταν τα πράγματα αλλάζουν ή είναι διαφορετικά ή καινούρια,

αναρωτιέμαι αν θα είναι ποτέ ξανά ίδια, όπως πριν.

Όταν τα πράγματα αλλάζουν, μπορεί να έχω άγχος, να μπερδευτώ να

λυπηθώ, να απογοητευτώ ή να θυμώσω. Οι αλλαγές μπορεί να
δυσκολεύουν ορισμένα παιδιά.

Στην επόμενη σελίδα μπορώ να γράψω ορισμένες από τις αλλαγές που με
ενοχλούν.

Δεν χρειάζεται να γράψω όλες τις γραμμές. Θα γράψω μόνο ό,τι είναι
αλήθεια για μένα.

Μερικές αλλαγές που με ενοχλούν είναι:

1. _____________________________________________________ .
2. _____________________________________________________ .
3. _____________________________________________________ .
4. _____________________________________________________ .
5. _____________________________________________________ .
6. _____________________________________________________ .
7. _____________________________________________________ .
8. _____________________________________________________ .
9. _____________________________________________________ .
10._____________________________________________________ .
11._____________________________________________________ .
12._____________________________________________________ .
 Αλλαγές της τελευταίας στιγμής

Μερικές φορές τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν ξαφνικά. Μπορεί να

αλλάξουν αμέσως ή λίγο αργότερα. Μια αλλαγή που δεν την
περιμένουμε λέγεται και αλλαγή της τελευταίας στιγμής.

Όταν υπάρχουν αλλαγές της τελευταίας στιγμής, οι γονείς ή ο δάσκαλός

μου μπορούν να σβήσουν ή να διαγράψουν αυτό που θα συνέβαινε.
Έπειτα μπορούν να γράψουν την αλλαγή στο πρόγραμμά μου.

Ακόμη και όταν κάτι πρόκειται να αλλάξει σύντομα, μπορεί να γραφτεί

στο πρόγραμμά μου. Έτσι μπορώ να δω πότε πρόκειται να αλλάξει. Μου
είναι πολύ πιο εύκολο να καταλάβω και να αντιμετωπίσω τις αλλαγές όταν
μπορώ να δω τι πρόκειται να συμβεί.

Αν δεν έχω πρόγραμμα, οι γονείς μου ή ο δάσκαλός μου μπορούν να

γράψουν ένα σημείωμα και να μου το δώσουν για να με βοηθήσουν να
χειριστώ τις αλλαγές της τελευταίας στιγμής.

Μπορεί να είναι πιο εύκολο για μένα να χειριστώ τις αλλαγές της
τελευταίας στιγμής, αν διαβάσω γι΄ αυτές. Τότε μπορώ να κρατήσω το
σημείωμα και να το ελέγξω ξανά, όποτε θέλω.
 Ακούγοντας δυνατούς ή ξαφνικούς θορύβους

Ακοή είναι η αίσθηση με την οποία ο καθένας αντιλαμβάνεται τους

ήχους από το περιβάλλον. Παρακάτω καταγράφονται μερικοί δυνατοί ή
ξαφνικοί θόρυβοι που ακούν όλοι. Τα περισσότερα παιδιά δεν
ενοχλούνται από αυτούς τους θορύβους, αλλά σε ορισμένα δεν αρέσουν
κάποιοι από αυτούς.

Θα υπογραμμίσω τους θορύβους που με ενοχλούν και οι οποίοι

προέρχονται από:

• την ηλεκτρική σκούπα

• το τηλέφωνο που χτυπά
• τα μεγάφωνα στο σχολείο
• τους ανθρώπους που μιλούν όλοι μαζί
• τα μωρά που κλαίνε
• τις κόρνες των αυτοκινήτων και τις σειρήνες
• τις μηχανές ή τα μηχανάκια που βάζουν μπρος
• τους ανθρώπους που βήχουν, γελούν ή μαλώνουν
• Άλλο: ___________________________________

Μπορεί να υπάρχουν θόρυβοι στο σπίτι ή στο σχολείο ή και σε άλλα

μέρη που μου προκαλούν πόνο στα αυτιά. Όταν συμβαίνει αυτό, μπορεί
να έχω άγχος. Μερικά παιδιά μπορεί να θυμώνουν ή να φοβούνται όταν
έχουν άγχος. Τότε μπορεί να φωνάζουν ή να κλαίνε. Μπορεί να θέλουν
να καλύψουν τα αυτιά τους και να φύγουν τρέχοντας μακριά από το
θόρυβο. Μερικές φορές οι δυνατοί ή ξαφνικοί θόρυβοι με κάνουν να
θέλω να____________________________________________________
__________________________________________________________.
 Ακούγοντας θορύβους που οι άλλοι δεν προσέχουν
Ακούω μερικούς θορύβους αλλά οι άλλοι άνθρωποι δε φαίνεται να τους
ακούν ή δε τους προσέχουν. Οι άλλοι τους ονομάζουν χαμηλούς
θορύβους, αλλά δεν είναι πάντα χαμηλοί για μένα. Τέτοιοι θόρυβοι είναι
αυτοί από:

• Τα πουλιά και τα έντομα

• Τα φώτα που φωσφορίζουν, τον ανεμιστήρα, το ψυγείο, τον
ηλεκτρονικό υπολογιστή
• Τα αεροπλάνα και τις μηχανές από πολύ μακριά
• Το ραδιόφωνο και την τηλεόραση από άλλο δωμάτιο
• Τους ανθρώπους που δουλεύουν ή μιλούν σε άλλο δωμάτιο
• Την αναπνοή των ανθρώπων δίπλα μου ή τον ήχο των σελίδων
καθώς διαβάζουν

Τα περισσότερα παιδιά δεν προσέχουν τέτοιους θορύβους, γιατί γι’ αυτά

είναι χαμηλοί. Ορισμένα παιδιά, όμως, συχνά προσέχουν τέτοιους
θορύβους. Μερικοί από αυτούς τους θορύβους με ενοχλούν. Κάποιες
φορές οι θόρυβοι αυτοί μου προκαλούν πόνο στα αυτιά ή μου προκαλούν
άγχος.

Μερικοί χαμηλοί–ήπιοι θόρυβοι που με ενοχλούν είναι:

___________________________________________________________
___________________________________________________________
_______________.
 Αφή
Αφή είναι αυτό που νιώθω όταν κάτι ακουμπά το δέρμα μου. Μερικές
φορές αυτό που μπορεί να νιώθω μπορεί να είναι ευχάριστο και μερικές φορές
με ενοχλεί ή με πονά. Κάποιες φορές το αγκάλιασμα είναι ευχάριστο αλλά
άλλες με κάνει να νιώθω άβολα. Ορισμένα παιδιά ενοχλούνται από κάποια
είδη αφής. Ή μπορεί να τους αρέσει πολύ κάποιο συγκεκριμένο είδος αφής.

Θα διαγράψω με μια γραμμή ό,τι δεν μου αρέσει και θα βάλω σε κύκλο
ό,τι μου αρέσει. Μερικά πράγματα μπορεί να τα διαγράψω και μερικά να τα
βάλω σε κύκλο!
 Όσφρηση

Όσφρηση είναι η αίσθηση με την οποία οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον

κόσμο μέσα από τη μύτη τους. Όλα στον κόσμο έχουν κάποια μυρωδιά.

Πού και πού τα παιδιά αντιλαμβάνονται δυνατές μυρωδιές, όπως τα

λουλούδια ή τον αέρα μετά τη βροχή ή ένα αρωματικό κερί ή το
φρεσκοψημένο ψωμί. Λένε ότι αυτά τα πράγματα μυρίζουν ωραία. Μερικές
φορές μπορεί να προσέχουν κάποιες άλλες δυνατές μυρωδιές, όπως
χαλασμένες τροφές. Λένε ότι αυτά τα πράγματα μυρίζουν άσχημα. Συνήθως
τα παιδιά δεν ενδιαφέρονται πολύ για το πώς μυρίζουν τα πράγματα.

Ορισμένα παιδιά προσέχουν πώς μυρίζουν τα πράγματα. Αν δε μου αρέσει

πώς μυρίζει κάτι, μπορεί να δυσκολεύομαι να συγκεντρωθώ σε κάτι άλλο.

Θα βάλω σε κύκλο ή θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Μερικές φορές κάποια μυρωδιά μπορεί να τραβήξει την προσοχή

μου
 Προσέχω πόσα πράγματα μυρίζουν
 Συχνά παίρνω πράγματα και τα μυρίζω
 Μπορεί να μου αρέσει να μυρίζω τα μαλλιά ή το δέρμα των
ανθρώπων
 Άλλο:_________________________________________________
Μου αρέσει πώς μυρίζουν τα παρακάτω πράγματα:__________________
_____________________________________________________________.

Δεν μου αρέσει πώς μυρίζουν τα παρακάτω πράγματα:_______________

_____________________________________________________________.
 Όραση

Όραση είναι αυτό που κάνουν οι άνθρωποι με τα μάτια τους. Ορισμένα

παιδιά βλέπουν πράγματα που οι άλλοι άνθρωποι δεν τα προσέχουν. Σε
μερικά παιδιά τους αρέσει πραγματικά να παρατηρούν ή να κοιτούν
συγκεκριμένα πράγματα.

Θα βάλω σε κύκλο ή θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα:

Μου αρέσει:

 Να κοιτώ τα πράγματα που στριφογυρνούν (όπως οι ανεμιστήρες).

 Να κοιτώ τα πράγματα που είναι σε σειρά.
 Να κοιτώ τα πράγματα που ξεφυλλίζουν (όπως οι σελίδες ενός
βιβλίου).
 Να κοιτώ με την άκρη του ματιού μου.
 Να κοιτώ τα χέρια και τα δάχτυλά μου σε διαφορετικές θέσεις.
 Να κοιτώ τα πράγματα που μου αρέσουν για πολλή ώρα.
 Να κοιτώ τα πράγματα με συγκεκριμένο σχήμα ή χρώμα.
 Να κοιτώ τα δυνατά φώτα.
 Άλλο:_________________________________________________

Ορισμένα παιδιά μπορεί να μπερδευτούν ή να έχουν άγχος όταν υπάρχουν

πολλά πράγματα που πρέπει να δουν ταυτόχρονα.

Μέρη στη ζωή μου όπου υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να δω
ταυτόχρονα είναι:_________________________________________________
________________________________________________________________
______________________________________________.
 Γεύση

Γεύση είναι ό,τι νιώθω όταν τρώω ή πίνω κάτι. Ο καθένας έχει αγαπημένα
φαγητά και φαγητά που δεν του αρέσουν.

Για μερικά παιδιά εκτός από τη γεύση πολύ σημαντικό είναι και επίσης το
χρώμα και η αίσθηση του φαγητού. Ορισμένα παιδιά προτιμούν να πίνουν
παρά να τρώνε, τους αρέσει να δοκιμάζουν πράγματα που δεν τρώγονται, να
βάζουν χαρτιά, παιχνίδια ή άλλα πράγματα στο στόμα τους και / ή να τρώνε
το ίδιο φαγητό σε κάθε γεύμα, κάθε μέρα. Αν το τελευταίο είναι αλήθεια οι
γονείς μπορεί να λένε ότι το παιδί τσιμπολογά.

Θα σημειώσω τα πράγματα που είναι σημαντικά για μένα σε σχέση με την

τροφή.

 Η υφή της τροφής, πώς τη νιώθω στο στόμα μου.

 Η γεύση της τροφής
 Το χρώμα της τροφής
 Θέλω να τρώω το ίδιο φαγητό κάθε μέρα
 Θέλω να τρώω διαφορετικά φαγητά, να δοκιμάζω καινούργια
πράγματα*
 Άλλο:_____________________________________________________

* όταν οι γονείς μου λένε «απλώς δοκίμασε αυτό» ή «πάρε λίγο από αυτό»
σημαίνει ότι μπορώ να δαγκώσω λίγο, να το μασήσω και να το καταπιώ.
Όταν το καταπιώ, δεν είμαι υποχρεωμένος να φάω κι άλλο, εκτός και αν
θέλω.
 Πόνος

Πόνος είναι αυτό που νιώθουν οι άνθρωποι όταν χτυπούν. Οι περισσότεροι

άνθρωποι πονούν όταν τραυματίζονται. Μερικές φορές οι άνθρωποι νιώθουν
πόνο όταν είναι άρρωστοι.

Τα περισσότερα παιδιά όταν νιώθουν πόνο, σταματούν αυτόματα αυτό που

κάνουν και ζητούν αμέσως βοήθεια. Μερικά παιδιά όμως μπορεί να μην
αισθάνονται ότι είναι άρρωστα ή ότι χτύπησαν. Μπορεί να μην ξέρουν πότε
χρειάζονται βοήθεια. Μπορεί να είναι πολύ απασχολημένα με κάτι και δεν
αντιλαμβάνονται ότι πληγώθηκαν. Άλλα παιδιά νιώθουν πολύ έντονα τον
πόνο. Μικρά πράγματα μπορεί να τα πονέσουν πολύ. Πράγματα που μπορεί
να προκαλέσουν πόνο είναι:

• Το καλοριφέρ που καίει

• Όταν πέφτω
• Όταν πέφτει κάτι βαρύ πάνω στο πόδι μου
• Όταν πιάνονται τα δάχτυλά μου στην πόρτα
• Όταν κόβομαι και τρέχει αίμα
• Το πολύ κρύο ή πολύ ζεστό νερό
• Ο λαιμός όταν έχω κρυολόγημα
• Ο κεφαλόπονος ή ο πόνος στο στομάχι
• Γυμνά χέρια στο κρύο χωρίς γάντια

Θα βάλω σε κύκλο ή θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Σπάνια νιώθω πόνο. Μπορεί να χτυπήσω και να μην το καταλάβω.

 Είμαι ευαίσθητος στον πόνο. Πολλά πράγματα με κάνουν να πονάω
πολύ.
 Κινήσεις

Όλοι κινούνται. Ορισμένα παιδιά κινούν το σώμα τους με ιδιαίτερους

τρόπους. Θα σημειώσω τις κινήσεις που κάνω μερικές φορές.

 « Φτερουγίζω» τα χέρια μου

 Πηδάω πάνω-κάτω
 Κουνιέμαι μπρος-πίσω
 Γυρνώ γύρω γύρω
 Βηματίζω μπρος-πίσω
 Κουνάω τα δάχτυλα ή τα κοιτώ από διαφορετικές πλευρές
 Τινάζω τα δάχτυλά μου
 Άλλο:____________________________________________________

Ορισμένα παιδιά μπορεί να κουνιούνται με αυτό τον τρόπο, αλλά όχι τόσο
συχνά όσο εγώ. Υπάρχουν λόγοι για τις κινήσεις μου. Κουνιέμαι με αυτούς
τους τρόπους όταν:

 Είμαι ενθουσιασμένος και χαρούμενος.

 Είμαι αναστατωμένος από άγχος ή είμαι μπερδεμένος.
 Βαριέμαι. Όταν δεν έχω τι να κάνω.
 Έχω άγχος. Η κίνηση με βοηθά να χαλαρώσω και να αισθανθώ
καλύτερα.
 Είναι συνήθεια. Το κάνω πολύ καιρό.
 Άλλο: ____________________________________________________
 Πότε και πού επιτρέπονται οι κινήσεις

Τα περισσότερα παιδιά της ηλικίας μου δεν κουνιούνται όπως εγώ. Δεν
χτυπούν τα χέρια τους, δεν κουνιούνται μπρος-πίσω και δεν στριφογυρνούν
πολύ συχνά. Οι κινήσεις μου μπορεί να ενοχλούν τους δασκάλους, τα άλλα
παιδιά και τους γονείς μου. Μπορεί να τους ενοχλούν επειδή με κάνουν να
φαίνομαι διαφορετικός από τα υπόλοιπα παιδιά, και μπορεί να ανησυχούν ότι
τα άλλα παιδιά θα γελούν μαζί μου.

• Μπορώ να προσπαθήσω να θυμάμαι να κάνω αυτές τις κινήσεις όταν

είμαι σε ένα δωμάτιο μόνος μου. Ίσως μπορώ να περιμένω μέχρι να
φτάσω στο σπίτι για να κάνω αυτές τις κινήσεις.

Αν νιώθω ότι θέλω να κάνω αυτές τις κινήσεις πιο συχνά, οι γονείς μου, η
δασκάλα ή ο θεραπευτής μου μπορούν να με βοηθήσουν να μάθω πότε και
πού:

o Μπορεί να μου δώσουν χρόνο να κάνω κούνια ή να χρησιμοποιήσω

άλλο θεραπευτικό εξοπλισμό.
o Μπορούν να μου μάθουν άλλες κινήσεις που ίσως να μου αρέσουν. Για
παράδειγμα, μπορεί να μου αρέσει να κουνιέμαι μπρος-πίσω σε μια
κουνιστή πολυθρόνα, ή να πηδώ πάνω-κάτω στο τρομπολίνο
o Μπορεί να μου καθορίσουν συγκεκριμένη ώρα για αυτές και άλλες
ασκήσεις.
 Σχέδιο και ζωγραφική

Το σχέδιο και η ζωγραφική είναι ταλέντα που τα θαυμάζουν πολλοί

άνθρωποι. Το σχέδιο και η ζωγραφική δίνουν ομορφιά και ευχαρίστηση
στη ζωή.

Ορισμένα παιδιά είναι επιδέξια στο σχέδιο και τη ζωγραφική. Μπορεί να

είναι καλοί ζωγράφοι επειδή προσέχουν τις λεπτομέρειες και θυμούνται
τι είδαν. Μπορεί να σκέφτονται με εικόνες και να θυμούνται αυτόματα
αυτές που έχουν στο μυαλό τους. Μπορεί να είναι πιο αυθόρμητο για τα
παιδιά αυτά να σχεδιάσουν ή να ζωγραφίσουν παρά να εκφραστούν με
λέξεις.

Θα βάλω σε κύκλο ή θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Δεν μου αρέσει να σχεδιάζω ή να ζωγραφίζω ή να έχω κάποια

άλλη καλλιτεχνική δραστηριότητα. Αν σημειώσω αυτή την
πρόταση, τότε θα έχω τελειώσει με αυτή τη σελίδα.
 Μου αρέσει να σχεδιάζω ή να ζωγραφίζω. (Βάλε σε κύκλο τι σου
αρέσει).
 Μου αρέσει να κάνω σχέδια στον ηλεκτρονικό υπολογιστή.
 Μου αρέσει___________________________________(γράψε τι)
 Δεν με πειράζει αν οι άνθρωποι θέλουν να δουν την καλλιτεχνική
μου δουλειά.
 Μου αρέσει να παρακολουθώ μαθήματα τέχνης.
  Θα ήθελα να μάθω πώς
να__________________________________.
 Μου αρέσει να κοιτώ τα έργα των άλλων καλλιτεχνών. Οι
αγαπημένοι μου καλλιτέχνες
είναι:___________________________.

Μουσική
Στους περισσότερους ανθρώπους αρέσει να ακούνε μουσική. Κάποιοι
μπορούν να εκφραστούν πιο εύκολα όταν συνθέτουν-γράφουν μουσική,
παρά όταν χρησιμοποιούν λέξεις.
Σε μερικά παιδιά αρέσει να ακούνε μουσική. Ορισμένα μάλιστα έχουν
τέλειο τόνο και μια φυσική ικανότητα να τραγουδούν ή να παίζουν
κάποιο μουσικό όργανο.
Μερικά παιδιά που έχουν ταλέντο στη μουσική μπορεί να έχουν πολύ
ευαίσθητη ακοή.

Θα βάλω σε κύκλο ή θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Δεν μου αρέσει να τραγουδώ ή να παίζω κάποιο μουσικό όργανο.
Αν σημειώσω αυτό, τότε μπορώ να μη διαβάσω τα υπόλοιπα σε
αυτή τη σελίδα.
 Μου αρέσει να τραγουδώ.
  Μου αρέσει να παίζω ένα μουσικό όργανο (ή πολλά όργανα).
Παίζω________________________________________________
__.
 Μου αρέσει να γράφω μουσική ή να τραγουδώ όταν είμαι μόνος.
 Μου αρέσει να παίζω μουσική μόνος, αλά δεν πειράζει αν με
ακούνε άλλοι.
 Μου αρέσει να παίζω κάποιο όργανο ή να τραγουδώ μαζί με
άλλους σε χορωδία ή σε ορχήστρα. (βάλε σε κύκλο τι από αυτά σου
αρέσει).
 Μου αρέσει να κάνω μαθήματα μουσικής ή τραγουδιού.
 Μου αρέσει να μάθω πώς να______________________________.
 Μου αρέσει να ακούω μουσική. Μου αρέσει (είδη
μουσικής)_______________________________________________

Γράψιμο

Η λογοτεχνία περιλαμβάνει ιστορίες, δοκίμια, ποίηση και γράμματα. Το

γράψιμο μπορεί να βοηθήσει τους συγγραφείς και τους ανθρώπους που
διαβάζουν τα γραπτά τους να σκέφτονται ξεκάθαρα, να εκτιμούν την
ομορφιά στον κόσμο, να γελούν, να κλαίνε και να φαντάζονται καινούρια
πράγματα.

Μερικά παιδιά απολαμβάνουν τις λέξεις και έχουν καλύτερο λεξιλόγιο

από άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας. Κάποια παιδιά είναι ταλαντούχοι
συγγραφείς.

θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Δεν μου αρέσει να γράφω. Αν σημειώσω αυτή την πρόταση, τότε
μπορώ να μη διαβάσω την υπόλοιπη σελίδα..
  Μου αρέσει να γράφω. Μου αρέσει να γράφω ποιήματα, ιστορίες,
γράμματα ή e-mail. (βάλε σε κύκλο ό,τι σου αρέσει)
 Προτιμώ να κρατώ τα γραπτά μου για μένα. Δεν μου αρέσει να
διαβάζουν άλλοι ό,τι έγραψα.
 Μου αρέσει να διαβάζουν άλλοι άνθρωποι ό,τι έγραψα.
 Μου αρέσει να διαβάζω δυνατά ενώ οι άλλοι με ακούνε.
 Θα ήθελα να γράψω για
___________________________________ .
 Θα ήθελα να διαβάσω για
__________________________________ .
 Άλλο:
__________________________________________________ .

Θέατρο

Το θέατρο είναι ένα είδος τέχνης που απολαμβάνουν πολλοί άνθρωποι.

Σε πολλούς αρέσει να πηγαίνουν στον κινηματογράφο, στο θέατρο και
στις μουσικές παραστάσεις.

Οι ηθοποιοί πρέπει να προσποιηθούν ότι είναι κάποιος άλλος. Μερικά

παιδιά απολαμβάνουν να παίζουν θέατρο. Μπορεί να είναι ικανά να
παρατηρούν και να μιμούνται το πώς κινούνται και το πώς μιλούν οι άλλοι
άνθρωποι. Τους αρέσει να προσποιούνται ότι είναι διαφορετικοί
χαρακτήρες.

θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Δεν με ενδιαφέρει το θέατρο. Αν σημειώσω αυτή την πρόταση,

τότε μπορώ να μη διαβάσω την υπόλοιπη σελίδα .

 Μου αρέσει να μιμούνται τον τρόπο με τον οποίο κινούνται και

μιλούν οι άλλοι άνθρωποι.

 Μου αρέσει να προσποιούμαι ότι είμαι κάποιος άλλος.

 Μου αρέσει να αποστηθίζω και να θυμάμαι το κείμενό μου.

 Μου αρέσει να μαθαίνω διαφορετικούς τρόπους υποκριτικής.

 Μου αρέσει να χορεύω.

 Θα ήθελα να μάθω περισσότερα για

__________________________ .

 Μου αρέσει να παρακολουθώ έργα, μιούζικαλ και μπαλέτο.

 Τα αγαπημένα μου είναι

______________________________________ .
 Μηχανικές δεξιότητες

Οι μηχανικές δεξιότητες δεν θεωρούνται συνήθως καλλιτεχνικό ταλέντο,

αν και πολλοί άνθρωποι που έχουν μηχανικές δεξιότητες είναι πολύ
δημιουργικοί και ταλαντούχοι.

Πολλά παιδιά έχουν καλές μηχανικές δεξιότητες. Αυτά τα παιδιά βλέπουν

πώς ταιριάζουν τα πράγματα μεταξύ τους και τους αρέσει να τα χωρίζουν
καθώς και να συνδυάζουν και να κατασκευάζουν πράγματα. Τους αρέσει
να ανακαλύπτουν πώς λειτουργούν τα πράγματα.

θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Μου αρέσει να διαλύω πράγματα.

 Μου αρέσει να βλέπω πώς συνδέονται τα πράγματα μεταξύ τους.

 Μου αρέσει να ανακαλύπτω πώς δουλεύουν τα πράγματα.

 Μου αρέσει να συνθέτω και να κατασκευάζω πράγματα.

 Μου αρέσει να οργανώνω και να σχεδιάζω πράγματα για να τα

κατασκευάσω.

 Δε μα ενδιαφέρουν τα μηχανικά πράγματα.

Θα ήθελα να μάθω περισσότερα για :(βάλε σε κύκλο)

Αυτοκίνητα Τρένα Συστήματα

θέρμανσης

Ξυλουργική Κατασκευές Υδραυλικά

συστήματα

Ηλεκτρικά Ηλεκτρικές Ηλεκτρονικούς

συστήματα Συσκευές υπολογιστές

Άλλο: __________________________________________________ .
 Ηλεκτρονικός υπολογιστής

Η δουλειά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή δεν θεωρείται συνήθως

καλλιτεχνικό ταλέντο, αν και πολλοί άνθρωποι που είναι καλοί με τους
ηλεκτρονικούς υπολογιστές είναι πολύ δημιουργικοί και ταλαντούχοι.

Πολλά παιδιά έχουν εξαιρετικές ικανότητες στον υπολογιστή. Ο

υπολογιστής είναι ακριβής, συγκεκριμένος και προβλέψιμος. Ένα
πρόγραμμα υπολογιστή ακολουθεί τους κανόνες του με ακρίβεια. Η
δεξιότητα χρήσης του υπολογιστή μπορεί να εμφανιστεί φυσιολογικά
και εύκολα σε ορισμένα παιδιά. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι
με τους οποίους τα παιδιά μπορούν να διασκεδάσουν χρησιμοποιώντας
υπολογιστή.

θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Δεν ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα για τους υπολογιστές. Αν σημειώσω

αυτή την πρόταση, τότε μπορώ να μη διαβάσω την υπόλοιπη
σελίδα.

 Μου αρέσει να παίζω παιχνίδια στον υπολογιστή.

 Μου αρέσει να γράφω στον υπολογιστή.

 Μου αρέσει να χρησιμοποιώ τον υπολογιστή για να στέλνω και να

παίρνω ηλεκτρονικά μηνύματα.

 Μου αρέσει να βρίσκω διαφορετικές ιστοσελίδες στο διαδίκτυο.

 Μου αρέσει να ζωγραφίζω και να σχεδιάζω στον υπολογιστή.

 Μου αρέσει να προγραμματίζω στον υπολογιστή. (Προγραμματίζω

σημαίνει ότι χρησιμοποιώ τη γλώσσα του υπολογιστή για να τον
κάνω να κάνει πράγματα.)

 Θα ήθελα να μάθω πώς _________________________________ .

 Άλλο: _______________________________________________ .
 Άνθρωποι

Οι άνθρωποι είναι μέρος της ζωής. Άνθρωποι υπάρχουν στο σπίτι και
στο σχολείο. Υπάρχουν παιδιά, έφηβοι, ενήλικες και γέροι. Υπάρχουν
άνθρωποι στα καταστήματα, στα αυτοκίνητα και άνθρωποι που
περπατούν. Μερικές φορές είναι μόνοι τους και μερικές σε ομάδες.

Οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί από τα αντικείμενα. Τα αντικείμενα

είναι πράγματα, όπως τα έπιπλα, τα παιχνίδια και οι πέτρες. Τα
αντικείμενα παραμένουν ίδια, εκτός και αν κάποιος κάνει κάτι με αυτά.
Ορισμένα αντικείμενα στη ζωή μου είναι:

1. __________________________ 3._________________________
2. __________________________ 4._________________________

Οι άνθρωποι αλλάζουν. Είναι δύσκολο να ξέρει κανείς τι θα συμβεί με

τους ανθρώπους. Μερικές φορές μιλούν δυνατά, ή μιλούν σιγά, ή γελούν,
ή είναι ήσυχοι. Μερικές φορές με κοιτούν και άλλες κοιτούν μακριά. Το
ίδιο άτομο μπορεί να είναι διαφορετικό από πριν. Οι φωνές αλλάζουν, τα
πρόσωπα και τα μαλλιά αλλάζουν και οι κινήσεις αλλάζουν.

Ποτέ δεν ξέρω πότε ένα άτομο θα αλλάξει σε σχέση με πριν. Οι

άνθρωποι μπορεί να είναι απρόβλεπτοι και δυσνόητοι. Κάποιες στιγμές
μου αρέσει να είμαι με ανθρώπους ενώ άλλες προτιμώ να είμαι μόνος.

Μπερδεύομαι όταν οι άνθρωποι _________________________________

__________________________________________________________ .
 Οι άνθρωποι στην οικογένειά μου

Τα περισσότερα παιδιά ζουν με την οικογένειά τους. Κάποια παιδιά ζουν

μόνο με ένα γονέα. Άλλα ζουν και με τους δύο γονείς. Άλλα έχουν
παππού και γιαγιά. Τα ονόματα των γονέων μου είναι:

1._____________________________ 4. __________________________
2. ____________________________ 5.__________________________
3. ____________________________ 6.___________________________

Μερικά παιδιά έχουν αδελφούς και αδελφές. Αν έχω αδελφούς και

αδελφές θα γράψω τα ονόματά τους:

1. ____________________________ 5. __________________________
2. ____________________________ 6. __________________________
3. ____________________________ 7. __________________________
4. ____________________________ 8. __________________________

Σε κάποιες περιπτώσεις στο ίδιο σπίτι ζουν μαζί παππούδες, θείοι και
θείες, ξαδέλφια ή και φίλοι. Εάν άλλοι άνθρωποι ζουν μαζί μου, θα
γράψω τα ονόματά τους.

1. ___________________________ 3. ___________________________
2. ___________________________ 4. ___________________________
Περισσότερα για τους ανθρώπους στην οικογένειά μου…

Μερικά παιδιά έχουν δύο οικογένειες. Αυτό συμβαίνει όταν οι γονείς

τους χωρίζουν ή παίρνουν διαζύγιο. Ένα παιδί μπορεί να έχει δύο ή και
τρεις οικογένειες, αν ζει σε ανάδοχη οικογένεια.

Θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Έχω μία οικογένεια. Ζούμε όλοι μαζί σε ένα σπίτι.

 Έχω δύο οικογένειες, σε δύο διαφορετικά σπίτια.
 Έχω τρεις οικογένειες, σε τρία διαφορετικά σπίτια.
 Οι γονείς μου ζουν μαζί.
 Οι γονείς μου ζουν σε διαφορετικά σπίτια.
 Οι γονείς μου πήραν διαζύγιο. Ζουν σε διαφορετικά σπίτια.
 Ένας από τους γονείς μου ξαναπαντρεύτηκε*.
 Και οι δύο γονείς μου ξαναπαντρεύτηκαν.
 Έχω θετή μητέρα. Είναι η σύζυγος του πατέρα μου.
 Έχω θετό πατέρα. Είναι ο σύζυγος της μητέρας μου.
 Έχω ετεροθαλείς αδελφούς ή ετεροθαλείς αδελφές**.
 Έχω θετούς αδελφούς ή θετές αδελφές***.
 Άλλο : ______________________________________________ .

*Ξαναπαντρεύτηκε σημαίνει ότι ο γονέας μου είναι τώρα

παντρεμένος με ένα άλλο άτομο. Αυτό το νέο άτομο είναι θετός
γονέας μου (θετή μητέρα ή θετός πατέρας).

**Ετεροθαλή αδέλφια είναι τα αδέλφια των οποίων οι γονείς

είναι ο ένας γονέας μου και ο άλλος θετός μου γονέας.

***Θετοί αδελφοί και θετές αδελφές είναι αδέλφια που γεννήθηκαν

όταν ο θετός γονέας μου ήταν παλαιότερα παντρεμένος με κάποιο άλλο
άτομο.
 Καινούργιοι ή διαφορετικοί άνθρωποι στο σπίτι

Συχνά έρχονται άνθρωποι στο σπίτι μας για επίσκεψη. Κάποιες

επισκέψεις είναι σύντομες, άλλες μπορεί να διαρκέσουν λίγες ημέρες ή
εβδομάδες. Καινούργιοι άνθρωποι μπορεί να έρθουν και να ζήσουν μαζί
μας.

Μπορεί να χρειαστώ χρόνο για να συνηθίσω τις αλλαγές στο σπίτι.

Θα σημειώσω τα γεγονότα που συνέβησαν στο σπίτι.

• Είχαμε παρέα ή επισκέψεις.

• Διακοπές όταν οι παππούδες, οι θείοι, οι θείες ή τα ξαδέλφια
μας επισκέπτονται
• Οικογενειακά πάρτι, γιορτές γενεθλίων.
• Φίλοι ή αδέλφια έρχονται να παίξουμε.
• Οι φίλοι μου έρχονται να παίξουμε.
• Άνδρες ή γυναίκες έρχονται να διορθώσουν, να χτίσουν ή να
βάψουν κάτι
• Ένας ή και δύο γονείς πήγαν ταξίδι.
• Ένα καινούργιο μωρό.
• Μετακόμιση σε καινούργια γειτονιά.
• Γονείς που ζουν σε διαφορετικά σπίτια.
• Γονείς που πήραν διαζύγιο.
• Οι γονείς μου χώρισαν και ξαναπαντρεύτηκαν.
• Καινούργιος θετός γονέας.
• Καινούργια θετά αδέρφια.
• Άλλο: _____________________________________________ .
• Άλλο: _____________________________________________ .
 Το οικογενειακό μου δένδρο

Το οικογενειακό δένδρο είναι το σχεδιάγραμμα μιας οικογένειας.

Ονομάζεται οικογενειακό δένδρο επειδή δείχνει πως συνδέονται οι
άνθρωποι ο ένας με τον άλλο, όπως τα κλαδιά ενός δένδρου που
μεγαλώνουν από τον κορμό. Το οικογενειακό μου δένδρο δείχνει
τον τρόπο που συνδέομαι με την οικογένειά μου.

Ο γονέας μου και εγώ μπορούμε να συμπληρώσουμε το

οικογενειακό δένδρο στην επόμενη σελίδα, ακολουθώντας τις
παρακάτω οδηγίες. Θα βάζουμε ένα ‫ ٱ‬σε κάθε κουτάκι, κάθε φορά
που θα κάνουμε αυτό που λέει.

‫ ٱ‬1. Θα αρχίσω από κάτω, γράφοντας το όνομά μου πάνω στη

γραμμή.

‫ ٱ‬2. Θα γράψω τα ονόματα του πατέρα και της μητέρας μου. Αν

έχω θετούς γονείς, θα γράψω επίσης τα ονόματά τους.

‫ ٱ‬3. Θα γράψω τα ονόματα των αδελφών μου στις διακεκομμένες

γραμμές που πηγαίνουν προς τα κάτω.

‫ ٱ‬4. Θα γράψω τα ονόματα του παππού και της γιαγιάς από πάνω.

‫ ٱ‬5. Θα γράψω τα ονόματα των θείων μου στις διακεκομμένες

γραμμές που πηγαίνουν προς τα κάτω από τον παππού και τη
γιαγιά.

‫ ٱ‬6. Αν θέλω να συμπεριλάβω τα ξαδέλφια μου, τότε πρέπει να

κάνω γραμμές κάτω από τους γονείς τους (τους θείους και τις θείες
μου).

‫ ٱ‬7. Όταν θα τελειώσω, μπορώ να το δείξω σε κάποιον στην

οικογένειά μου.
 Καινούργιοι ή διαφορετικοί άνθρωποι στο σχολείο

Ορισμένες φορές καινούργιοι ή διαφορετικοί άνθρωποι έρχονται στην

τάξη μου. Πολλά παιδιά είναι χαρούμενα όταν έρχονται καινούργιοι
δάσκαλοι και καινούργιοι μαθητές στην τάξη. Σκέφτονται ότι είναι
διασκεδαστικό. Αλλά ορισμένα παιδιά μπορεί να αγχωθούν, να
ανησυχούν, να φοβούνται ή να θυμώνουν όταν υπάρχουν αλλαγές με
τους ανθρώπους στο σχολείο. Είναι ασυνήθιστο και διαφορετικό.

Μπορεί να χρειαστώ περισσότερο χρόνο για να συνηθίσω καινούργιους

ανθρώπους στο σχολείο. Θα σημειώσω αυτό που με ενοχλεί στο
σχολείο:

• Αντικαταστάτες των δασκάλων.

• Φοιτητές δάσκαλοι.

• Νέος δάσκαλος ή βοηθός.

• Θεραπευτές που έρχονται στην τάξη.

• Όταν η δασκάλα μετακινεί το γραφείο μου.

• Όταν μετακινούνται τα γραφεία των άλλων παιδιών.

• Όταν οι γονείς μου έρχονται στην τάξη.

• Ειδικοί επισκέπτες στην τάξη.

• Διαφορετικά παιδιά που σταματούν δίπλα μου στη γραμμή.

• Διαφορετικά παιδιά που κάθονται δίπλα μου την ώρα του

φαγητού.

• Διαφορετικά παιδιά που παίζουν στην αυλή.

• Ένας καινούργιος μαθητής στην τάξη.

• Όταν πηγαίνω σε καινούργια τάξη.

• Άλλο: __________________________________________ .
 Άλλοι σημαντικοί άνθρωποι

Υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή μου. Στο σχολείο,
οι σημαντικοί ενήλικες είναι εκείνοι με τους οποίους μιλάω καθημερινά.
Μπορεί να είναι δάσκαλοι, βοηθοί, θεραπευτές, ο διευθυντής,
γραμματείς, μάγειροι και φύλακες. Τα ονόματα των σημαντικών
ενηλίκων για μένα στο σχολείο είναι:
1. __________________________ 4.______________________
2. __________________________ 5.______________________
3. __________________________ 6._______________________

Υπάρχουν παιδιά που είναι σημαντικά για μένα στο σχολείο. Μπορεί να
είναι φίλοι και βοηθοί. Τα ονόματά τους είναι:
1. ___________________________ 4.______________________
2. ___________________________ 5.______________________
3. ___________________________ 6.______________________

Μπορεί να υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή μου.

Μπορεί να είναι φίλοι της οικογένειάς μου, άνθρωποι στην εκκλησία και
σε άλλα μέρη. Άλλοι σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή μου είναι:
1. ____________________________ 3._____________________
2. ____________________________ 4._____________________
 Προσέχοντας περισσότερους από έναν ανθρώπους

Τα περισσότερα παιδιά που έχουν δύο γονείς έχουν σχέση και με τους
δύο γονείς τους και μπορεί να έχουν σχέσεις και με άλλους ενήλικες,
όπως ο παππούς και η γιαγιά, οι θείοι και οι θείες. Στο σχολείο τα
περισσότερα παιδιά ακούνε και προσέχουν περισσότερους από έναν
δασκάλους.
Ορισμένα παιδιά όμως, μερικές φορές μπερδεύονται όταν πρέπει να
προσέξουν περισσότερα από ένα άτομα. Συχνά είναι πιο εύκολο και πιο
αυθόρμητο για αυτά τα παιδιά να στηρίζονται μόνο σε ένα άτομο. Γι’
αυτό ορισμένα παιδιά μπορεί να ακούν ένα γονέα και να αγνοούν τον άλλο.
Μερικές φορές ο ένας γονέας νιώθει ότι μένει απέξω.

Θα σημειώσω ότι είναι αλήθεια για μένα.

 Συνήθως προσέχω τη μητέρα μου και τον πατέρα μου. Μιλάω και
ακούω και τους δύο.
 Συνήθως προσέχω μόνο έναν από τους γονείς μου. Ακούω κυρίως
τον / την ____________________________________________.
 Ζω με έναν από τους γονείς μου ή με ένα γονέα κάθε φορά.
 Προσέχω όλους τους δασκάλους μου. Είναι_________. (αριθμός)
 Συνήθως προσέχω μόνο έναν από τους δασκάλους μου στο
σχολείο. Ακούω κυρίως τον / την__________________. (όνομα).
 Υπάρχουν πολλοί ενήλικες που ενδιαφέρονται για μένα και θα
ήθελα να έχω σχέσεις με περισσότερους από αυτούς. Θα ήθελα να
γνωρίσω περισσότερο τον / την____________________. (όνομα)
 Υπάρχουν πολλοί ενήλικες που ενδιαφέρονται για μένα, αλλά
τώρα θα προτιμούσα να έχω σχέση μόνο με έναν ενήλικα στο
σχολείο και έναν ενήλικα στο σπίτι.
 Ασφάλεια
Οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο είναι καλοί. Οι καλοί άνθρωποι
είναι συνήθως ευγενικοί και με βοηθούν. Είμαι ασφαλής μαζί τους.

Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που δεν είναι καλοί. Λίγα είναι τα παιδιά
και οι ενήλικες που μπορεί να προσπαθούν να πληγώσουν τους άλλους ή
να τους κάνουν κάτι που δεν είναι σωστό. Κάποιος μπορεί να φαίνεται
ευγενικός αλλά ίσως να μην είναι καλός άνθρωπος.

Για πολλά παιδιά μπορεί να είναι δύσκολο να καταλάβουν αν κάποιος

άνθρωπος προσφέρει ασφάλεια ή όχι. Για ορισμένα παιδιά είναι πιο
δύσκολο να καταλάβουν αν κάποιος προσφέρει ασφάλεια. Μερικά παιδιά
προσπαθούν να κάνουν ό,τι τους λέει κάποιος, ακόμα και αν δεν
καταλαβαίνουν γιατί. Ή μπορεί να φοβούνται πολύ και να σκέπτονται ότι
όλοι θέλουν να τα πληγώσουν, ακόμη και όταν κάποιος είναι πραγματικά
καλός και μπορούν να νιώσουν ασφάλεια κοντά του.

Θα βάλω σε κύκλο ή θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.

 Όλοι είναι φίλοι μου.
 Προσπαθώ πάντα να κάνω ό,τι μου λένε οι άλλοι, ακόμη και αν
δεν καταλαβαίνω γιατί.
 Φοβάμαι τους ανθρώπους που δεν γνωρίζω.
 Ακόμη και όταν οι γονείς μου λένε ότι είναι εντάξει, φοβάμαι
τους καινούργιους ανθρώπους.
 Αναρωτιέμαι αν ο / η______________ (όνομα) είναι άνθρωπος
που μπορώ να νιώσω ασφάλεια μαζί του.
 Υπάρχουν παιδιά στο σχολείο που μου λένε να κάνω πράγματα
και δεν καταλαβαίνω γιατί. Μερικές φορές μπορεί να φοβάμαι.
 Τα παιδιά μου λένε να_____________________________________
______________________________________________________.

Περισσότερα για την ασφάλεια…..

Τα περισσότερα παιδιά στο σχολείο είναι καλά. Αλλά υπάρχουν μερικά
που δεν είναι. Μπορεί να υπάρχει ένα παιδί στο σχολείο ή στη γειτονιά
μου που τρομοκρατεί τα άλλα παιδιά.
Ένα παιδί που συνηθίζει να τρομοκρατεί μου λέει να κάνω πράγματα που
είναι λάθος ή άσχημα ή με φοβίζουν. Μερικές φορές προσπαθεί να
φοβίσει ή να πληγώσει τα άλλα παιδιά. Μπορεί να χτυπήσει κάποιο. Ένα
παιδί που τρομοκρατεί μπορεί να προσποιείται ότι είναι καλό, αλλά μετά
κάνει κάτι κακό. Είναι δύσκολο να καταλάβω γιατί αυτά τα παιδιά
κάνουν αυτό που κάνουν.
Αν υπάρχει κάποιο παιδί που κάνει πράγματα που με φοβίζουν ή κάνει
πράγματα που δεν καταλαβαίνω, πρέπει να το πω σε κάποιον ενήλικα.
Πρέπει να πω στο δάσκαλό μου ή στους γονείς μου ή σε άλλον ενήλικα τι
κάνει αυτό το παιδί.
o Μπορώ να προφυλάξω τον εαυτό μου αν πω στους γονείς μου ή
στο δάσκαλο μου ή σε άλλον ενήλικα ότι υπάρχει κάτι που δεν
καταλαβαίνω.
o Οι ενήλικες μπορούν να με βοηθήσουν μόνο αν τους πω τι
συμβαίνει. Αν δε τους πω, δε θα ξέρουν τι συμβαίνει και δε θα
μπορούν να με βοηθήσουν.
o Είναι σωστό να πω στους γονείς ή στο δάσκαλό μου όταν δεν
καταλαβαίνω κάτι για ένα παιδί. Δεν καταλαβαίνω
γιατί__________________________________________________
_____________________________________________________.
Οι γονείς μου μπορούν να κάνουν έναν κατάλογο με τους σημαντικούς
ανθρώπους στη ζωή μου που είναι σε θέση να με βοηθήσουν. Μερικές
φορές κάποιος άνθρωπος μπορεί να θέλει να με πάει με το αυτοκίνητό
του στο σπίτι. Θα μπω στο αυτοκίνητο μόνο με τους ανθρώπους που τα
ονόματά τους είναι στον κατάλογο αυτό, εκτός και αν οι γονείς μου πουν
ότι δεν υπάρχει πρόβλημα να μπω στο αυτοκίνητο κάποιου άλλου. Να
ένας κατάλογος των ανθρώπων που μπορούν να με βοηθήσουν.
1. ______________________ 4.__________________________
2. ______________________ 5.__________________________
3. ______________________ 6.__________________________

Μπορούμε να κάνουμε τα παρακάτω πράγματα για να μάθω πώς να προφυλάσσω τον εαυτό
μου:
o οι γονείς ή ο δάσκαλός μου μπορούν να μου φτιάξουν μια
ταυτότητα με τον αριθμό τηλεφώνου και τη διεύθυνσή μου που
θα την έχω μαζί μου. Μπορούν να γράψουν και άλλα σημαντικά
ονόματα και τηλέφωνα.
o Μπορώ να εξασκηθώ στο πώς να χρησιμοποιώ διαφορετικούς
τύπους τηλεφώνων, όπως τα καρτοτηλέφωνα.
o Οι γονείς μου μπορούν να γράψουν στο πίσω μέρος της
ταυτότητας τι πρέπει να λέω, έτσι θα μπορώ να διαβάσω τι
πρέπει να πω, αν ποτέ χρειαστεί να τηλεφωνήσω για να ζητήσω
βοήθεια.
o Μπορώ να εξασκηθώ τηλεφωνώντας στα τηλέφωνα και μιλώντας
στους ανθρώπους που είναι στην ταυτότητά μου.
 Επαφή με το βλέμμα
Επαφή με το βλέμμα σημαίνει να κοιτάς κατευθείαν στα μάτια κάποιον
άλλο. Τα περισσότερα παιδιά μπορούν να ακούνε και να κατανοούν
καλύτερα όταν κοιτούν κατάματα τον άνθρωπο που μιλά. Τα
περισσότερα παιδιά κοιτούν στα μάτια το συνομιλητή τους όταν
προσέχουν. Γι’ αυτό οι άνθρωποι νομίζουν ότι όταν τους κοιτώ στα μάτια
, τότε τους καταλαβαίνω καλύτερα. Όταν κοιτώ μακριά, νομίζουν ότι δεν
προσέχω. Αυτό ισχύει για πολλά παιδιά, αλλά δεν ισχύει για ορισμένα
παιδιά.
Θα βάλω σε κύκλο ή θα υπογραμμίσω ό,τι είναι αλήθεια για μένα.
 Μπορώ να κοιτώ στα μάτια ή να ακούω, αλλά είναι δύσκολο να
κάνω και τα δύο την ίδια στιγμή.
 Μου είναι δύσκολο να καταλάβω τι λέει ένας άνθρωπος, αν
πρέπει να τον κοιτώ στα μάτια.
 Είναι πιο εύκολο για μένα να καταλάβω τι λένε οι άλλοι όταν
κοιτώ κάπου αλλού.
 Δεν μου αρέσει να κοιτώ στα μάτια γιατί είναι άβολο.
 Μερικές φορές είναι εύκολο να κοιτώ στα μάτια και να ακούω
την ίδια στιγμή.

Όταν κάποιος λέει «Κοίταξέ με» για να τραβήξω την προσοχή μου, αν
μου είναι δύσκολο να το κάνω, μπορώ να πω:

Σας προσέχω.
Αυτή τη στιγμή, μπορώ να σας
ακούσω καλύτερα αν κοιτάζω
αλλού.
 Λέξεις :
Κυριολεκτικά νοήματα και μεταφορικές φράσεις

Μερικές απλές λέξεις και φράσεις έχουν δύο νοήματα.

Το πρώτο νόημα είναι κυριολεκτικό. Κυριολεκτικό είναι όταν η λέξη
σημαίνει ακριβώς αυτό που λέει. Τα περισσότερα παιδιά με αυτισμό
κατανοούν τις λέξεις με αυτό τον τρόπο.
Μερικές φορές όμως οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις λέξεις με άλλο
τρόπο. Δεν εννοούν αυτό που λέει η λέξη. Αυτά τα διαφορετικά νοήματα
λέγονται μεταφορές λόγου.
Μπορεί να μπερδευτώ από τις μεταφορές λόγου. Μπορεί δηλ. να σκεφτώ
το κυριολεκτικό νόημα των λέξεων και να μην καταλάβω τι εννοεί αυτός
που μιλά. Για παράδειγμα:
• Πάρε δρόμο δε σημαίνει κυριολεκτικά ότι παίρνω το δρόμο. Όταν
οι άνθρωποι λένε πάρε δρόμο, σημαίνει ότι κάποιος είναι ώρα να
φύγει και να πάει κάπου αλλού.
• Έπεσα απ’ τα σύννεφα δε σημαίνει πραγματικά ότι κάποιος έπεσε
από τα σύννεφα. Όταν οι άνθρωποι λένε έπεσα απ’ τα σύννεφα
σημαίνει ότι ξαφνιάστηκαν.
• Βγήκα απ’ τα ρούχα μου δε σημαίνει πραγματικά ότι κάποιος
έβγαλε τα ρούχα του. Όταν οι άνθρωποι λένε βγήκα απ’ τα ρούχα
μου σημαίνει ότι νευρίασαν.

Περισσότερα παραδείγματα μεταφορών λόγου….

Κάποιος μπορεί να με βοηθήσει να γράψω περισσότερες μεταφορές
λόγου και τι σημαίνουν.

Μεταφορική φράση Τι σημαίνει

 Γλώσσα του σώματος και εκφράσεις προσώπου

Ο άνθρωποι επικοινωνούν μιλώντας και γράφοντας. Επικοινωνούν

επίσης με κινήσεις του προσώπου και του σώματός τους. Όταν
επικοινωνούν με κινήσεις του σώματος, αυτό ονομάζεται γλώσσα του
σώματος. Όταν επικοινωνούν με κινήσεις του προσώπου, αυτό
ονομάζεται έκφραση προσώπου.

o Διαφορετική γλώσσα σώματος σημαίνει διαφορετικά πράγματα.

Για παράδειγμα, όταν ένας άνθρωπος γυρνά την πλάτη του προς
εσένα, μπορεί να σημαίνει ότι δεν θέλει να σου μιλήσει άλλο.

o Διαφορετικές εκφράσεις προσώπου σημαίνουν διαφορετικά

πράγματα. Για παράδειγμα, όταν κάποιος ανοιγοκλείνει τα
βλέφαρά του κάνοντας ρυτίδες στο δέρμα του, μπορεί να σημαίνει
ότι είναι μπερδεμένος ή ότι αρχίζει να θυμώνει.