ARALING PANLIPUNAN
DEE HWA LIONG ACADEMY | SIR DAN GARCIA
KONSEPTO KONTEMPORARYONG ISYU
 KONTEMPORARYO - Ito ay nagbibigay katangian sa
panahon mula sa pagitan ng ika-20 dantaon
hanggang sa kasalukuyan.
 ISYU - Mga pangyayari, suliranin, o paksa na napag-
uusapan at maaaring dahilan o batayan ng debate.
Maaari itong magdulot ng positibo o negatibong
epekto.
KONTEMPORARYONG ISYU
 Tumutukoy sa anumang pangayayari, paksa, tema,
opinyon, o ideya na may kaugnayan sa kasalukuyang
panahon.
MGA URI NG KONSEPTO NG KONTEMPORARYONG
ISYU
1. KONTEMPORARYONG ISYUNG PANLIPUNAN
- Mahahalagang pangyayari na may malaking
epekto sa iba’’t ibang sector ng lipunan tulad
ng pamilya, simbahan, paaralan, pamahalaan,
at ekonomiya.
- Hal: Same-sex marriage, terorismo, halalan
2. KONTEMPORARYONG ISYUNG
PANGKALUSUGAN
- Mga isyu na may kaugnayan sa kalusugan na
maaaring nakabubuti o hindi nakabubuti sa
mga tao sa lipunan.
- Hal: COVID-19, HIV/AIDS, Malnutrisyon
3. KONTEMPORARYONG ISYUNG
PANGKAPALIGIRAN
- Mga isyung may kinalaman sa kapaligiran at
mga usapin sa pagpapaunlad at tamang
paggamit sa ating kalikasan.
- Hal: Global warming, El Niño at La Niña
4. KONTEMPORARYONG PANGKALAKALAN
- Mga suliraning may kinalaman sa
globalisasyon at negosyo, kasama dito ang
mga usapin o isyung pang-ekonomiya.
- Hal: Online shopping, import/export, free trade
IBA’T IBANG URI NG MEDIA
 PRINT MEDIA: Komiks, magazine, diyaryo
 VISUAL MEDIA: Balita, pelikula, dokyumentaryo
 ONLINE MEDIA: Facebook, online blogs, website
1ST QUARTER
Note:
 Kailangan mo alamin ang kahalagahan, mga
naaapektuhan, nakikinabang, saan, at paano
nagsimula ang isyu.
 Suriin ang pagkakaiba ng mga opinyong nakapaloob
sa isang isyu (panlipunan, pangkalusugan, etc.)
 Alamin kung ang isyu ay nabago sa paglipas ng
panahon.
 Kinakailangang alamin ang lawak ng epekto at lebel
nito (pang-lokal o pandaigdigan).
 Mahalaga ring malaman mo ang mga dapat gawin at
sino ang dapat kumilos tungkol sa isyu at papaano
mahihikayat ang ibang tao na kumilos tungkol dito.
PAGSUSURI SA ISANG KONTEMPORARYONG ISYU
 Kaalaman sa pagsusuri kung ito ay naglalahad ng
patas na opinyon.
 Kaalaman sa batayan ng isyu, saan nagmula,
maaari na ito ay hango sa mga legal na dokumento,
journal, sulat, larawan, at iba pa.
 Kakayahan sa pagbibigay ng opinyon, pagbuo ng
ugnayan, at pangkalahatang pananaw sa isang
pangyayari.
 Kakayahang malaman kung ang pahayag o
pangyayari ay makatotohanan o nakabase sa
opinyon o haka-haka lamang.
KONSEPTO AT IBA’T IBANG URI NG
SULIRANING PANGKAPALIGIRAN
KALAMIDAD
 Tumutukoy sa pangyayari o kaganapang
nagdudulot ng malaking kapinsalaan at
kabagabagan sa mga tao at komunidad na
tinatamaan nito.
IBA’T IBANG SULIRANING PANGKAPALIGIRAN NG
BANSA
1. SULIRANIN SA SOLID WASTE
- Mga basurang nagmula sa mga tahanan at
komersyal na establisimyento, mga basura na
nakikita sa paligid, mga basura na nagmumula
sa sektor ng agrikultura at iba pang basurang
hindi nakakalason.
- Kawalan ng disiplina sa pagtatapon ng basura,
di tamang paggamit ng mga dumpsite sa
Pilipinas, at di tamang pagtatapon ng e-waste
(tv, computer).
2. PAGKASIRA NG MGA LIKAS NA YAMAN
- Sa kasalukuyan, patuloy na nasisira at nauubos
ang likas na yaman ng Pilipinas dahil sa
LIWANAG 1
 ARALING PANLIPUNAN, 1ST QUARTER
mapang-abusong paggamit nito, tumataas na
demand ng lumalaking populasyon, hindi
epektibong pagpapatupad ng mga programa at
batas para sa pangangalaga sa kalikasan, at
mga natural na kalamidad.
- Ang isa sa matinding bunga ng pagkasira
kalikasan ay ang deforestation.
 ILLEGAL LOGGING - Ilegal na pagputol sa
mga puno sa kagubatan.
 MIGRATION – paglipat ng pook panirahan sa
Pilipinas ang nagpapalubha sa suliraning ito.
 MABILIS NA PAGTAAS NG POPULASYON
- Ang mabilis na pagtaas ng populasyon ng
Pilipinas ay nangangahulugan ng mataas na
demand sa mga pangunahing produkto.
 FUEL WOOD HARVESTING - mataas na
demand sa uling at kahoy ay nagiging dahilan
ng pagputol ng mga puno sa kagubatan.
 ILEGAL NA PAGMIMINA - Kinakailangang
putulin ang mga puno upang maging maayos
ang operasyon ng pagmimina.
3. CLIMATE CHANGE
- Maaaring isang natural na pangyayari o kaya
ay maaari ding napabibilis o napapalala dulot
ng gawin ng tao.
Note:
 Republic Act 9003 o Ecological Solid Waste
Management Act of 2000 - Isinasagawa ang waste
segregation bago dalhin ang nakolektang basura sa
mga dumpsite.
 Reforestation Administration sa bisa ng Republic Act
2706 - Layunin nito na mapasidhi ang mga programa
para sa reforestation ng bansa.
 Presidential Decree 705 - Ipinag-utos ang
pagsasagawa ng reforestation sa buong bansa
kasama ang pribadong sektor.
IBA’T IBANG PROGRAMA AT PAGKILOS NG IBA’T
IBANG SEKTOR UPANG MAPANGALAGAAN ANG
PANGKAPALIGIRAN
 MOTHER EARTH FOUNDATION - tumutulong sa
pagtatayo ng MRF (materials recovery facility) sa
mga barangay.
 CLEAN AND GREEN FOUNDATION - kabahagi ng
mga programa tulad ng Orchidarium and Butterfly
Pavilion, Gift of Trees, Green Choice Philippines,
Piso Para sa Pasig, at Trees for Life Philippines
(Kimpo, 2008).
 BANTAY KALIKASAN – paggamit ng media upang
mamulat ang mga mamamayan sa suliraning
pangkapaligiran.
 GREENPEACE – naglalayong baguhin ang
kaugalian at pananaw ng tao sa pagtrato at
pangangalaga sa kalikasan at pagsusulong ng
kapayapaan.
MGA PANGANIB NA DULOT SULIRANING
PANGKAPALIGIRAN
1. PANGANIB SA SOLID WASTE
2. PANGANIB SA PAGKASIRA NG MGA LIKAS NA
YAMAN
2.1. PANGANIB SA PAGKASIRA NG YAMANG
GUBAT
2.2. PANGANIB SA PAGKASIRA NG YAMANG
TUBIG
3. PANGANIB DULOT NG CLIMATE CHANGE
MGA DAPAT GAWIN KAPAG MAY KALAMIDAD
1. Pag-iimbak ng ready-to-eat food/delata.
2. Panonood at pakikinig sa balita para maging
updated.
3. Magsama ng tools/swiss knife sa survival go-bag.
4. Maghanda ng pera at barya, ID at mahahalagang
dokumento.
5. Siguraduhing nasa loob ng bahay upang
maiwasang masaktan.
6. Maghanda ng first-aid kit.
7. Huwag magpanik.
Note:
 Public Storm Warning Signals - para bigyan ang
publiko ng babala sa pagdating ng masamang
panahon, lalo na tungkol sa lakas o signal ng bagyo.
 Nationwide Operational Assessment of Hazards
(NOAH) - isang programang inilunsad ng DOST para
magtatag ng isang programang tumutugon sa pag-
agap at pagpapagaan sa mga sakuna.
 NDRRMC o ang National Disaster Risk Reduction
Management Council - Nagbibigay ito ng mga
update sa mga epekto at hakbang para paghandaan
ang mga kalamidad tulad ng bagyo, lindol, at iba pa.
 PHIVOLCS – inatasan ng DOST na paliitin ng epekto
ng sakunang dulot ng pagputok ng bulkan, lindol,
tsunami, at ibang heotektonikong penomenon.
ANG DISASTER MANAGEMENT
Ay mahalaga sa pagkamit ng isang ligtas na pamayanan
Ayon sa/kay:
 Carter (1992) - ito ay isang dinamikong proseso na
sumasakop sa pamamahala ng pagpaplano, pag-
LIWANAG 2
 ARALING PANLIPUNAN, 1ST QUARTER

oorganisa, pagtukoy ng mga kasapi, pamayanan ay nagmumula sa mga mamamayan

pamumuno,atpagkontrol.
 Ondiz at Rodito (2009) - tumutukoy sa iba’t ibang
gawain na binuo upang mapanatili ang kaayusan sa
panahonng sakuna,kalamidad, at hazard.
 Red Cross Disaster Management Manual – isang
ahensiya na may administratibong desisyon, at
gawain patungkol sa bawat yugto ng isang sakuna.
at iba pang sektor ng pamayanan.
B) TOP-DOWN APPROACH - Ipinapaubaya sa
mas nakatataas na tanggapan o ahensiya ng
pamahalaan ang lahat ng mga gawain tulad ng
pagpaplano hanggang sa pagtugon sa panahon
ng kalamidad.

MAHAHALAGANG TERMINO:
HAZARD
 Banta na maaaring dulot ng kalikasan o ng tao na
maaaring sanhi ng pinsala, buhay, ari-arian, at
kalikasan.
a) Anthropogenic Hazard o Human Induced
Hazard - hazard na bunga ng mga gawain
ng tao. (hal: usok ng pabrika)
b) Natural Hazard - hazard na dulot ng
kalikasan. (hal: lindol, landslide)

DISASTER
 Mga pangyayari na nagdudulot ng pinsala sa tao,
kapaligiran, at mga gawaing pang-ekonomiya.

VULNERBILITY
 Kahinaan ng tao, lugar, at imprastruktura na may
mataas na posibilidad na maapektuhan ng mga
hazard.

RISK
 Mga pinsala sa tao, ari-arian, at buhay dulot ng
isang kalamidad o sakuna.
 Human risk at structural risk.

RESILIENCE
 Kakayahan ng pamayanan na harapin ang mga
epekto ng kalamidad.

ANG PHILIPPINE DISASTER RISK REDUCTION AND

MANAGEMENT FRAMEWORK (PDRRMF)
 Nakatuon ito sa paghahanda sa bansa at
komunidad sa panahon ng kalamidad o anumang
panganib upang mapababa o maiwasan ang pinsala
sa buhay at ari-arian.

ANG COMMUNITY-BASED DISASTER AND RISK

REDUCTION MANAGEMENT APPROACH (CBDRM)
 Nakasalalay sa pakikilahok ng lahat para sa
matagumpay na pagsasakatuparan ng mga
patakaran.
A) BOTTOM-UP APPROACH - Ang pagtukoy, pag-
aanalisa, at paglutas sa mga suliranin at hamong
pangkapaligiran na nararanasan sa isang

LIWANAG 3