Lesson one:
at negosyo kasama dito ang mga usapin o isyung
Kontemporaryong Isyu
Kontemporaryo
- Tumutukoy sa mga pangyayari sa kasalukuyan
na maaring nakaaapekto sa buhay ng mga tao sa
lipunan.
- Ito ay mga paksang napapanahon na nagiging
sanhi ng pagkakabagabag ng mga tao.
- Maaari rin itong mga pangyayaring naganap sa
nakalipas na nakaaapekto hanggang ngayon sa
lipunan.
Isyu
- Ito ay mga pangyayari, suliranin o paksa na
napag-uusapan at maaaring dahilan o batayan ng
debate
- Maaring magdulot ng positibo o negatibong
epekto sa pamumuhay ng mga tao sa lipunan.
Kontemporaryong Isyu
- Tumutukoy sa anumang pangyayari, paksa,
tema, opinyon o ideya na may kaugnayan sa
kasalukuyang panahon.
- Mga suliranin o pangyayaring gumagambala sa
kalagayan ng ating pamayanan at sa bansa.
- Ang mga isyung ito at nagaganap sa
kasalukuyan at may malinaw na epekto sa
lipunan.
- Sinasaklaw nito ang lipunan at kultura at may
tuwirang ugnayan sa interes at gawi ng mga
mamamayan.
- Maaaring ito’y naganap o umiral sa nakalipas na
panahon ngunit nananatiling litaw ang epekto
nito sa kasalukuyan.
- Ito ay pinag-uusapan at nagdudulot ng
malawakang epekto na maaaring positibo o
negatibo sa buhay ng mga tao sa lipunan.
Apat na uri ng Kontemporaryong isyu?
 Panlipunan
 Pangkalakalan
 Pangkapaligiran
 Pangkalusugan
Isyung Panlipunan
- Ito ay mga isyu o mahahalagang pangyayari na
may malaking epekto sa iba't-ibang sektor ng
lipunan tulad ng pamilya, simbahan, paaralan,
pamahalaan at ekonomiya.
Hal: Same sex marriage, terorismo, rasismo, halalan,
kahirapan
Isyung Pangkalusugan
- Ito ay mga isyu na may kaugnayan sa kalusugan
na maaring nakabubuti o hindi nakakabuti sa
mga tao sa lipunan.
Hal: COVID- 19, sobrang katabaan, Malnutrisyon,
Drug addiction, HIV/AIDS
Isyung Pangkapaligiran
- Ito ay tumutukoy sa mga isyung may kaugnayan
sa kapaligiran at mga usapin sa pagpapaunlad at
tamang paggamit sa ating kalikasan.
Hal: Global Warming, paglindol, baha, bagyo, El Nino,
La Nina
Isyung Pangkalakalan
- Mga suliraning may kinalaman sa globalisasyon
pang ekonomiya
Hal: Import, Export, Online Shopping, free trade,
samahang pandaigdig
Saan ka nga ba makakasipi ng mga Isyu?
Sa panahon natin ngayon, marami nang mapagkukunan
ng mga impormasyon tungkol sa mga kontemporaryong
isyu.
 radyo
 telebisyon
 internet
 social media
 nakalathalang materyal (pahayagan, flyers at
magasin
IBA'T-IBANG URI NG MEDIA
 print media - komiks, magazine, diyaryo
 visual media - balita, pelikula, dokyumentaryo
 online media - facebook, online blogs, website
DAPAT TAGLAYIN SA PAGSUSURI NG ISANG
KONTEMPORARYONG ISYU
• Kaalaman sa pagsusuri kung ito ay naglalahad
ng patas na opinyon.
• Kaalaman sa batayan ng isyu, saan nagmula,
maaari na ito ay hango sa mga legal na
dokumento, journal, sulat, larawan, at iba pa.
• Kakayahan sa pagbibigay ng opinyon, pagbuo
ng ugnayan, at pangkalahatang pananaw sa isang
pangyayari.
• Kakayahang malaman kung ang pahayag o
pangyayari ay makatotohanan o nakabase sa
opinyon o haka-haka lamang.
Lesson Two:
Konteksto ng Suliraning
Pangkapaligiran
Suliranin at Hamon sa Pangkapaligiran sa Pilipinas
1. Solid waste
2. Pagkasira ng Likas na Yaman
3. Climate Change
1. Solid Waste
- Tumutukoy ito sa mga basurang nagmula sa mga
tahanan at komersyal na establisimyento, mga
basura na nakikita sa paligid, mga basura na
nagmumula sa sektor ng agrikultura at
industriya.
Dahilan ng Problema sa Solid Waste:
 Kawalan ng Disiplina sa pagtatapon ng basura
 Nagsusunog ng basura na nakadaragdag sa
polusyon sa hangin.
 Hindi pagtupad sa mga batas na itinalaga sa
tamang pagtatapon ng basura.
Methane gas
- mapanganib sa kalusugan at sanhi ng global
warming. Ito ay galling sa dump sites.
2. Pagkasira ng Likas na Yaman
- Ang Pilipinas ay isa mga bansa na biniyayaan ng
maraming likas na yaman. Tinatayang 15% ng
 kabuuang kita ng Pilipinas noong 2010 ay kita
mula sa direktang paggamit ng mga likas na
yaman halimbawa nito ay ang pagtatanim at
pangingisda.
- Mahalaga din ang likas na yaman bilang
sangkap sa paggawa ng produkto na ginagamit
sa iba’t ibang sektor tulad ng industriya at
paglilingkod, halimbawa, ang mga computer,
sasakyan, makina, at pagkain ay naggawa mula
sa mga likas na yaman.
- Napakahalaga ng likas na yaman sa ekonomiya
ng isang bansa. Sa kasalukuyan, patuloy na
nasisira at nauubos ang likas na yaman ng
Pilipinas dahil sa mapang-abusong paggamit
nito, tumataas na demand ng lumalaking
populasyon, hindi epektibong pagpapatupad ng
mga programa at batas para sa pangangalaga sa
kalikasan, at mga natural na kalamidad.
Kalagayan ng ilan sa mga likas na yaman ng ating
bansa.
 .Kagubatan – Mabilis at patuloy na pagliit ng forest
cover mula sa 17 ektarya noong 1934 ay naging 6.
43 milyong ektaraya noong 2003.
 Yamang Tubig – Pagbaba ng kabuuang timbang ng
mga nahuhuling isda sa 3 kilo bawat araw mula sa
dating 10 kilos.
 Yamang Lupa – Pagkasira ng halos 50% ng
matabang lupain sa huling sampung taon.
3. Climate Change
Sa 2016 edisyon ng Global Climate Risk Index,
naitala ang Pilipinas bilang pang-apat sa sampung bansa
na pinakanaapektuhan ng Climate Change. Ito ay dahil
mas lumalakas, dumadalas, at nagiging unpredictable
ang pagkakaroon ng mga natural na kalamidad tulad ng
bagyo, pagbaha, at malalakas na ulan na nararanasan sa
Pilipinas dahil sa climate change
Ano nga ba ang Climate Change?
- Climate change ay maaaring isang natural na
pangyayari o kaya ay maaari ding napabibilis o
napapalala dulot ng gawain ng tao.
- ang patuloy na pag-init ng daigdig o global
warming dahil sa mataas na antas ng
konsentrasyon ng carbon dioxide na naiipon sa
atmosphere.
Kung magpapatuloy ang mga nabanggit na suliranin,
ano ang maaaring mangyari sa ating pamumuhay?
Lesson THREE:
Katangian ng Top-Down Approach
sa Pagharap ng Suliraning
Pangkapaligiran
Top-Down Approach
- Disaster Management Plan
- Tumutukoy sa sitwasiyon kung saan lahat ng
gawin mula sa pagplano na dapat gawin
hanggang sa pagtugon sa panahon ng kalamidad
ay inaasa sa mas nakakataas na tanggapan o
ahensya ng pamahalaan
Halimbawa:
1. kung ang isang barangay ay nakaranas ng
kalamidad, ito ay aasa lamang sa tugon ng
Pambayan o Panlungsod na Pamahalaan.
2. Kung ang buong bayan o lungsod naman ang
nakaranas ng kalamidad, ang sistema ng
pagtugon ay nakabatay sa prosesong ipatutupad
ng lokal na pamahalaan.
Kritisismo ng Top-Down Approach:
1. Hindi natutugunan ng top-down approach ang
mga pangangailangan ng pamayanan at
napababayaan ang mga mamamayang may
mataas na posibilidad na makaranas ng
malubhang epekto ng kalamidad
2. Limitado ang pagbuo ng disaster planning dahil
tanging ang panananaw lamang ng mga
namumuno ang nabibigyan ng pansin sa pagbuo
ng plano
3. Tila hindi nabibigyang pansin ng top-down
approach ang karanasan, pangangailangan at
pananaw ng mga mamamayan sa isang
komunidad.
4. Hindi nagkakasundo ang panbansang
pamahalaan at LGU tungkol sa mga hakbang na
dapat gawin sa panahon ng kalamidad
Button-Up Approach
- Makabuo ng plano
- Mas mapapabilis naman ang pagbangon ng mga
lugar kung Bottom-up Approach ang gagamitin
sa rehabilitasyon ng mga lugar na nasalanta.
- Ang pangunahing batayan ng plano ng approach
na ito ay ang karanasan at pananaw ng mga
mamamayang nakatira sa isang disaster-prone
area.
- Mas makabubuting makipagpulong sa mga
mayor ng mga nasalantang bayan at lungsod sa
halip na antayin ang post-disaster needs
assessment na ipalalabas ng Office of the Civil
Defense.
- Sa ganitong paraan, mas makabubuo ng planong
angkop.
Termino o Konsepto
1. Hazard
- Ito ay tumutukoy sa mga banta na maaaring
dulot ng kalikasan o ng gawa ng tao.
- Kung hindi maiiwasan, maaari itong magdulot
ng pinsala sa buhay, ari-arian, at kalikasan.
 Anthropogenic Hazard o Human-Induced
Hazard
 - ito ay tumutukoy sa mga hazard na bunga
ng mga gawain ng tao.
- Ang maitim nausok na ibinubuga ng mga
pabrika at mga sasakyan gaya ng
ipinakikita sa larawan ay ilan sa mga
halimbawa nito.
 Natural Hazard
- Ito naman ay tumutukoy sa mga hazard
nadulot ng kalikasan.
- Ilan sa halimbawa nito ay ang bagyo,
lindol, tsunami, thunderstorms, storm
surge, at landslide.
2. Disaster
- Ito ay tumutukoy sa mga pangyayari na
nagdudulot ng panganib at pinsala sa tao,
kapaligiran, at mga gawaing pang-ekonomiya.
- Maaaring ganito ay natural gaya ng bagyo,
lindol, at pagputok ng bulkan o gawa ng tao
tulad ng digmaan at polusyon.
- Ito ay sinasabi ding resulta ng hazard,
vulnerability at kawalan ng kapasidad ng isang
pamayanan na harapin ang mga hazard.
3. Vulnerability
- Tumutukoy ang vulnerability sa tao, lugar, at
imprastruktura na may mataas na posibilidad na
maapektuhan ng mga hazard.
- Ang pagiging vulnerable ay kadalasang
naiimpluwensiyahan ng kalagayang heograpikal
atantas ng kabuhayan. Halimbawa, mas
vulnerable ang mga bahay na gawa sa hindi
matibay na materyales.
4. Risk
- Ito ay tumutukoy sa inaasahang pinsala sa tao,
ari-arian, at buhay dulot ng pagtama ng isang
kalamidad.
- Ang vulnerable na bahagi ng pamayanan ang
kadalasang may mataas na risk dahil wala silang
kapasidad na harapin ang panganib na dulot ng
hazard o kalamidad.
Dalawang uri:
 Human risk
 Structural risk
5. Resilience
- Ang pagiging resililent ng isang komunidad ay
tumutukoy sa kakayahan ng pamayanan na
harapin ang mga epekto na dulot ng kalamidad.
- Ang pagiging resilient ay maaaring istruktural,
ibig sabihin ay isasaayos ang mga tahanan, tulay
o gusali upang maging matibay.
- Maaari ring ito ay makita sa mga mamamayan,
halimbawa ang pagkakaroon ng kaalaman
tungkol sa hazard ay maaaring makatulong
upang sila ay maging ligtas sa panahon ng
kalamidad.
Lesson FOUR:
Pagkakaiba ng Top-Down Approach
at Bottom-Up Approach
Top-Down Approach
- Tumutukoy sa sitwasiyon kung saan lahat ng
gawin mula sa pagplano na dapat gawin
hanggang sa pagtugon sa panahon ng kalamidad
ay inaasa sa mas nakakataas na tanggapan o
ahensya ng pamahalaan
- Nanggagaling sa mga opisyalis ng gobyerno ang
pagpaplano para sa isang sakuna nanangyayari,
Or in short, sa nakakataas
Bottom-Up Approach
- Ito ay ang pagsisimula ang mga mamamayan at
iba pang sector ng lipunan ang mga hakbang sa
pagtukoy, pagaanalisa at pag-lutas sa mga
suliranin at hamong pagkapaligiran na
nararanasan ng mga mamamayan
- Nanggaagaling naman ang pagpaplano sa mga
mamamayan or mababang opisyales katulas
nalamang ng mga baranggay official, or in short
saatin.
Katangian ng Bottom-Up Approach
 ang mga mamamayan ay pumapanatili sa
kaunlaran Ang mga mamamayan ay may
kakayahang simulan at panatilihin ang kaunlaran
ng kanilang komunidad
 Bagama’t mahalaga ang tungkulin ng lokal na
pamahalaan, pribadong sektor at mga NGOs,
nanatiling pangunahing kailangan para sa
grassroots development ang pamumuno ng lokal
na pamayanan.
 Ang malawak na partisipasyon ng mga
mamamayan sa komprehensibong pagpaplano at
mga gawain sa pagbuo ng desisyon para
matagumpay na bottom-up strategy.
 Ang malawak na partisipasyon ng mga
mamamayan sa komprehensibong pagpaplano at
mga gawain sa pagbuo ng desisyon para
matagumpay na bottom-up strategy.
 Ang responsableng paggamit ng mga tulong-
pinansyal ay kailangan.
 Mahalagang salik sa pagpapatuloy ng
matagumpay na bottom-up approach ay ang
pagkilala sa mga pamayanan na may maayos na
pagpapatupad nito.
 Ang responsiblidad sa pagbabago ay nasa kamay
ng mga mamamayang naninirahan sa
pamayanan.
 Ang iba’t ibang grupo sa isang pamayanan ay
maaaring may magkakaibang pananaw sa mga
banta at vulnerabilities na nararanasan sa
kanilang lugar.
Layunin sa pagpaplano
Top-Down ang Bottom-Up Approach
- mahalaga ang pananaw ng mga namumuno sa
pamahalaan sa pagbou ng plano. hindi kailangan
kalimutan ang pananaw at karanasan ng mga
mamayanan sa pagbuo ng disaster risk
management
Sa kasalukuyan, ang National Disaster Coordinating
Council (NDCC), (na kilala ngayon bilang National
Disaster Risk Reduction Management Council) ng
Pilipinas ay kasapi sa proyektong “Partnerships for
Disaster Reduction-Southeast Asia.
 1. Layunin ng programang ito na maturuan ang
mga lokal na pinuno sa pagbuo ng Community
Based Disaster Risk Management Plan.
2. Mahalaga ang proyektong ito sapagkat
binibigyan nito ng sapat nakaalaman at hinahasa
ang kakayahan ng mga lokal na pinuno kung
paano maisasama ang CBDRM Plan sa mga
plano at programa ng lokal na pamahalaan.
3. Mas masisiguro na ang mabubuong disaster
management plan ay nakabatay sa
pangangailangan at kakayahanan ng pamayanan
na harapin ang iba’t ibang hazard at kalamidad
na maaari nilang maranasan.
4. Mas matutugunan ang pangangailangan ng mga
mamamayan at magagamit ng maayos ang
kanilang mga resources. Higit sa lahat, ang
plano na binuo kasama ang iba’t ibang sektor ng
lipunan kabilang na ang mga mamamayan ay
mas epektibo sa patugon ng pangangailangan ng
mga mamamayan.
Lesson FIve:
Mga Hakbang sa Pagbuo ng
Community-Based Disaster Risk
Reduction and Management
Community Based-Disaster and Risk Management
- Ay isang pamamaraan kung saan ang mga
pamayanang may banta ng hazard at kalamidad
ay aktibong nakikilahok sa pagtukoy, pagsuri,
pagtugon, pagsubaybay, at pagtaya ng mga risk
na maaari nilang maranasan.
- Isinasagawa ito upang maging handa ang
komunidad at maiwasan ang malawakang
pinsala sa buhay at ari-arian.
- Nangangahulugan ito na ang mga mamamayan
ay bahagi ng pagpaplano, pagbuo ng mga
desisyon at implementasyon ng mga gawain na
may kaugnayan sa disaster risk management
- Ay isang proseso ng paghahanda laban sa hazard
at kalamidad na nakasentro sa kapakanan ng tao
- Magiging matagumpay kung aktibo ring
makikilahok ang mga mamamayan na hindi
makararanas ng epekto ng mga hazard at
kalamidad.
Mahalaga ang aktibong pakikilahok ng lahat ng
sektor ng pamayanan upang:
1. Mabawasan ang epekto ng mga hazard at
kalamidad;
2. Mailigtas ang mas maraming buhay at ari-arian
kung ang pamayanan ay may maayos na plano
kung paano tutugunan ang kalamidad sa halip na
maghintay tulong mula sa Pambansang
Pamahalaan; at
3. Ang iba’t ibang suliranin na dulot ng hazard at
kalamidad ay mas mabibigyan ng karampatang
solusyon kung ang lahat ng sektor ng
pamayanan ay organisadong plano kung ano ang
gagawin kapag nakararanas ng kalamidad.
Mga Hakbang sa Pagbuo ng Community-Based
Disaster Risk Reduction and Management Plan
 Unang Yugto: Disaster Prevention and
Mitigation
 Ikalawang Yugto: Disaster Preparedness
 Ikatlong Yugto: Disaster Response
 Ikaapat na Yugto: Disaster Rehabilitation and
Recovery
Hazard Assessment
- Ay tumutukoy sa pagsusuri sa lawak, sakop, at
pinsala na maaaring danasin ng isang lugar kung
ito ay mahaharap sa isang sakuna o kalamidad sa
isang partikular na panahon.
- Ito ay tumutukoy sa mga banta na maaaring
dulot ng kalikasan o ng gawa ng tao.
- Ang pagkakaroon ng kaaalaman,uri, lawak ng
pinsala, sakop tungkol sa mga sakuna ay
tinatawag pisikal na pagsusuri
- Temporal ay inaalam nito ang dalas, kalakasan
at panahon ng kalamidad.
Pisikal na Katangian ng Hazard
1. Pagkakakilanlan
- pagkakaroon ng kaalaman tungkol sa iba’t ibang
hazard
2. Katangian
- pag-alam sa uri ng hazard
3. Intensity
- pagtukoy sa lawak ng pinsala na maaring idulot
ng hazard
4. Lawak
- pag-aaral tungkol sa sakop at tagal ng epekto ng
hazard
5. Saklaw
- pagtukoy kung sino ang maaaring tamaan ng o
maapektuhan ng hazard
6. Predictability
- Panahon kung kailan maaaring maranasan ang
isang hazard
7. Manageability
- Pagtaya sa kakayahan ng komunidad na harapin
ang hazard upang mabawasan ang malawakang
pinsala
Temporal na katangian ng hazard
1. Frequency
- Dalas ng pagdanas ng hazard.
- Maaaring ang hazard ay nagaganap taon-taon,
isang beses sa loob ng lima o sampung taon o
kaya ay biglaan lamang.
2. Duration
- Pag-alam sa tagal kung kailan nararanasan ang
hazard.
- Maaaring ito ay panandalian lamang tulad ng
lindol; sa loob ng ilang araw tulad ng baha o
kaya ay buwan tulad ng digmaang sibil.
3. Speed of onset
- Bilis ng pagtama ng isang hazard. Maaaring
mabilisan o walang babala tulad ng lindol o kaya
ay may pagkakataon na magbigay ng babala
tulad ng bagyo o baha.
4. Forewarning
- Tumutukoy sa panahon o oras sa pagitan ng pag-
alam ng hazard at oras ng pagtama nito sa isang
komunidad
5. Force upang maging epektibo ang pagtugon sa mga
- Maaaring natural tulad ng hazard na dala ng pangangailangan ng isang pamayanan na
hangin, tubig tulad ng malakas na pagbuhos ng nakaranas ng kalamidad.
ulan, baha, pag-apaw ng ilog, flashflood, tidal
Ikaapat na Yugto: Disaster Rehabilitation and
wave at storm surge, lupa tulad ng landslide at
Recovery
lahar;atbp.
- Ang yugtong ito ay ang mga hakbang at gawain
Vulnerability Assessment
ay nakatuon sa pagsasaayos ng mga nasirang
- Ay tumutukoy sa tao, lugar at imprastruktura na pasilidad at istruktura at mga naantalang
may mataas na posibilidad na maapektuhan ng pangunahing serbisyo upang manumbalik sa
mga hazard. dating kaayusan at normal na daloy ang
- Ito ay tinataya ang kahinaan o kakulangan ng pamumuhay ng isang nasalantang komunidad.
isang tahanan o komunidad na harapin o
bumangon mula sa pinsalang dulot ng hazard
Sa pagsasagawa ng Vulnerability Assessment,
kailangang suriin ang sumusunod:

 Elements at risk
 People at risk
 Location of people at risk
Capacity Assessment
- Naman ay tinataya ang kakayahan ng
komunidad na harapin ang iba’t ibang uri ng
hazard.
mayroon itong tatlong kategorya:

 Pisikal o Materyal
 Panlipunan
 Pag-uugali ng mamamayan tungkol sa hazard.
Risk Assestment
- ito ay tumutukoy sa mga hakbang na dapat
gawin bago ang pagtama ng sakuna, kalamidad
at hazard na may layuning maiwasan o
mapigilan ang malawakang pinsala sa tao at
kalikasan.
Ikalawang Yugto: Disaster Preparedness
- ito ay tumutukoy sa mga hakbang o dapat gawin
bago at sa panahon ng pagtama ng kalamidad,
sakuna o hazard.
Ito ay may tatlong pangunahing layunin:
1. TO INFORM– magbigay kaalaman tungkol sa
mga hazard, risk, capability, at pisikal na
katangian ng komunidad
2. TO ADVICE– magbigay ng impormasyon
tungkol sa mga gawain para sa proteksiyon,
paghahanda, at pag-iwas sa mga sakuna,
kalamidad, at hazard
3. TO INSTRUCT–magbigay ng mga hakbang na
dapat gawin, mga ligtas na lugar na dapat
puntahan, mga opisyales na dapat hingan ng
tulong sa oras ng sakuna, kalamidad, at hazard
Ikatlong Yugto: Disaster Response
- Ito ay tinataya kung gaano kalawak ang
pinsalang dulot ng isang kalamidad.
- Mahalaga ang impormasyong makukuha mula sa
gawaing ito dahil magsisilbi itong batayan

Lesson one:
Globalisasyon
GLOBALISASYON: KONSEPTO AT
PERSPEKTIBO
Globalisasyon
- ay proseso ng mabilisang pagdaloy o paggalaw
ng mga tao, bagay, impormasyon at produkto sa
iba’t ibang direksiyon na nararanasan sa iba’t
ibang panig ng daigdig
- Sinasalamin nito ang makabagong mekanismo
upang higit na mapabilis ng tao ang ugnayan sa
bawat isa.
- itinuturing din ito bilang proseso ng interaksyon
at integrasyon sa pagitan ng mga tao, kompanya,
bansa o maging ng mga samahang pandaigdig na
pinabibilis ng kalakalang panlabas at
pamumuhunan sa tulong ng teknolohiya at
impormasyon.
Bakit maituturing na isang isyu ang globalisasyon?
- Maituturing na panlipunang isyu ang
globalisasyon sapagkat tuwiran nitong binago,
binabago at hinahamon ang pamumuhay.
Dimensyon at Epekto ng Globalisasyon
Mga pananaw o perspektibo sa pagsusuri nito sa
kasaysayan at simula ng globalisasyon.
1. Una ay ang paniniwalang ang globalisasyon ay
taal o nakaugat sa bawat isa. Ang manipestasyon
na ito ay ang paghahangad ng tao sa maayos na
pamumuhay na nagtulak sa kaniyang
makipagkalakalan, magpakalat ng
pananampalataya, makidigma at manakop.
2. Ang pangalawang pananaw o perkspektibo ay
nagsasabi na ang globalisasyon ay isang
mahabang siklo (cycle) ng pagbabago.
3. Ang globalisasyon ay naniniwalang may anim
na ‘wave’ o epoch o panahon.
4. Ang huling pananaw o perspektibo ay nagsasaad
na ang globalisasyon ay penomenang nagsimula
sa kalagitnaan ng ika-20 siglo.
5. Hawig ng ikaapat na pananaw ang ikatlo. -ang
simula ng globalisasyon ay mauugat sa tiyak na
pangyayaring naganap sa kasaysayan.
Ilan sa mga posibleng maraming pinag-ugatan ang
globalisasyon.
a. Pananakop ng mga Romano bago man maipanganak
si Kristo.
b. Pag-usbong at paglaganap ng Kristiyanismo matapos
ang pagbagsak ng Imperyong Romano.
c. Paglaganap ng Islam noong ikapitong siglo.
d. Paglalakbay ng mga Vikings mula Europe
patungong Iceland, Greenland at Hilagang America.
e. Kalakalan sa Mediterranean noong Gitnang
Panahon.
f. Pagsisimula ng pagbabangko sa mga siyudad-estado
sa Italya noong ika-12 siglo.
Tatlo (3) sa mga pagbabagong naganap sa panahong
ito na sinasabing may tuwirang kaugnayan sa pag-
usbong ng globalisasyon:
1. Pag-usbong ng Estados Unidos bilang global
power matapos ang Ikalawang Digmaang
Pandaigdig.
2. Paglitaw ng mga multinational at transnational
corporations (MNCs and TNCs).
3. Pagbagsak ng Soviet Union at ang pagtatapos ng
Cold War.
Lesson two:
Batayang Primarya at Sekundarya ng
Kontemporaryong Isyu
Sa pag –aaral ng Kontemporaryong Isyu ,kailangan ang
kasanayan sa Primarya at Sekundarya Sanggunian. Ano
nga ba ang Primarya Sanggunian at Sekundaryang
Sanggunian at ano nga ba ang pagkakaiba nito sa isa’t
isa?
Maraming mga pangyayari o suliranin at mga isyu na
ating kinakaharap ng ating bansa ngayon. At malalaman
natin ito sa iba’t ibang paraan:
1. makakukuha tayo ng mga kaalaman sa
pamamagitan ng telebisyon, radyo, video sa
youtube, social media at mga text advisory.
2. Mga kuwento ng mga tao hinggil sa isang isyu at
mga komentaryo.
Mahalaga ang sanggunian ng mga impormasyon
sapagkat ito ay nakatutulong para maunawaan natin ang
mga pangyayari at isyu sa ating bansa. At nakatutulong
din ito sa paggawa ng ating mga desisyon tungkol sa
pakikilahok sa ibang proyekto ng paaralan at bansa.
Primaryang Pinagkunan (pinagkukunan ng
impormasyon)
- Pinagkukunang impormasyon mula sa orihinal
na tala ng mga pangyayaring isinulat o ginawa
ng mga taong nakaranas nito.
Mga halimbawa:
 Dokumento
 Ulat ng saksi
 Larawan
 Talambuhay
 Talumpati
 Sulat
 Guhit
Sekundaryang Pinagkunan
- Impormasyon o interpretasyon batay sa
primarying pinagkunan o sekundaryang
sanggunian na ihihanda o isinulat ng mga taong
walang kinalaman sa mga pangyayaring itinala.
Mga halimbawa:
 Aklat
 Biography
 Articles
 Komentaryo
 Political Cartoons
 Encyclopedias
 Mga Kuwentong hindi nasaksihan ang mga
pangyayari
Malalaman ang isang isyu kung katotohanan o
opinyon, pagkiling o bias, hinuha, paglalahat at
konklusyon ayon sa sumusunod:
- Katotohanan: ang totoong kaganapan na
pinatutunayan sa tulong ng mga aktwal na datos.
- Opinyon: Kuro-kuro o impormasyon na
nagpapahiwatig ng saloobin at kaisipan ng tao
tungkol sa isang isyu o inilahad na katotohanan
- Pagkiling (bias): nasusuri ang mga
impormasyong may kaugnayan sa agham
panlipunan kailangang malaman kung ito ay
walang kinikilingan.
- Hinuha: educated guess ay isang pinag-iisipang
hula.
- Paglalahat: generalisasyon sa isang pangyayari
o hakbang kung saan binubuo ang mga ugnayan
ng hindi magkaugnay na impormasyon.
- Konklusyon: desisyong kaalaman o ideyang
nabuo pagkatapos ng pag-aaral ng
pagkakaugnay mga mahalagang ebedensiya
Lesson Two:
Anyo ng Globalisasyon
May tatlong anyo ang globalisasyon.
1. Globalisasyong Ekonomiko
- Sentro sa isyung globalisasyon ang ekonomiya
na umiinog sa kalakalan ng mga produkto at
serbisyo.
- Mabilis na nagbago ang paraan ng palitan ng
mga produkto at serbisyo sa pagitan ng mga
bansa sa daigdig sa nagdaang siglo.
- Kinakitaan ito ng pag-usbong ng malalaking
korporasyon na ang operasyon ay nakatuon
hindi lamang sa bansang pinagmulan kundi
maging sa ibang bansa.
Transnational companies (TNCs)
- ay tumutukoy sa mga kompanya o negosyong
nagtatatag ng pasilidad sa ibang bansa.
 Ang serbisyong ipinagbibili ay batay sa
pangangailangang lokal.
 Binibigyan ng kalayaan na magdesisyon,
magsaliksik, at magbenta ang mga yunit
na ito ayon na rin sa hinihingi ng kanilang
pamilihang lokal.
Multinational companies (MNCs)
- ay ang pangkalahatang katawagan na tumutukoy
sa mga namumuhunang kompanya sa ibang
bansa ngunit ang mga produkto o serbisyong
ipinagbibili ay hindi nakabatay sa
pangangailangang lokal ng pamilihan.
Outsourcing
- ang pagdami ng outsourcing companies ay
maituturing na isa sa manipestasyon ng
globalisasyon.
- Tumutukoy ang outsourcing sa pagkuha ng
isang kompanya ng serbisyo mula sa isang
kompanya na may kaukulang bayad.
- Pangunahing layunin nito na mapagaan ang
gawain ng isang kompanya upang mapagtuunan
nila ng pansin ang sa palagay nila ay higit na
mahalaga.
HALIMBAWA:
Ang paniningil ng utang ng isang institusyong pinansyal
sa mga credit card holders nito. Sa halip na sila ang
direktang maningil, minabuti ng ilang kompanya na i-
outsource mula sa ibang kompanya ang paniningil sa
mga kliyente sa kanilang pagkakautang.
Dalawang (2) uri ng outsourcing:
1. Business Process Outsourcing
- tumutugon sa prosesong pangnegosyo ng isang
kompanya.
2. Knowledge Process Outsourcing
- nakatuon sa mga gawaing nangangailangan ng
mataas na antas ng kaalamang teknikal tulad ng
pananaliksik, pagsusuri ng impormasyon at
serbisyong legal.
Uri ng Outsourcing kapag batayan ang layo o
distansya na pagmumulan ng kompanyang siyang
magbibigay ng serbisyo o produkto:
1. Offshoring- Pagkuha ng serbisyo ng isang
kompanya mula sa ibang bansa na naniningil ng
mas mababang bayad.
2. Nearshoring- Tumutukoy sa pagkuha ng
serbisyo mula sa kompanya sa kalapit na bansa.
Layunin nitong iwasan ang mga suliraning
kaakibat ng offshoring sapagkat inaasahan na
ang kalapit bansang pagmumulan ng serbisyo ay
may pagkakahawig kung di man pagkakatulad sa
wika at kultura ng bansang nakikinabang sa
paglilingkod nito.
3. Onshoring- Tinatawag din na domestic
outsourcing na nangangahulugan ng pagkuha ng
serbisyo sa isang kompanyang mula din sa loob
ng bansa na nagbubunga ng higit na mababang
gastusin sa operasyon.
2. GLOBALISASYONG TEKNOLOHIKAL AT
SOSYO-KULTURAL
- Isa pang manipestasyon ng globalisasyon
- Pagtangkilik ng mga mamamayan lalong-lalo na
sa mga mauunlad na bansa nakatutulong ang
teknolohiyang ito sa pagpapabuti pamumuhay.
- Mabilis na nakahihingi ng tulong sa panahon ng
pangangailangan tulad ng kalamidad. Isa rin dito
ang mabilis na transaksiyon sa pagitan ng mga
tao.
- Dama rin sa Pilipinas ang impluwensiyang
kultural ng mga Koreano sa anyo ng pop culture
dahil sa mga sikat na pelikula, Korean novela,
K-pop culture, at mga kauri nito.
- Ang lakas ng impluwensiya ay makikita sa
pananamit, pagsasalita at pakikisalamuha ng
maraming kabataang Pilipino sa kasalukuyan.
Mga ilang suliranin na maaring maidudulot:
1. iba’t ibang uri ng computer viruses at spam na
sumisira ng electronic files
2. minsan ay nagiging sanhi ng pagkalugi ng mga
namumuhunan.
3. isyu ng pambansang seguridad dahil ginagamit
ng ilang mga terorista at masasamang loob ang
internet bilang kasangkapan sa pagpapalaganap
ng takot at karahasan sa mga target nito.
3. GLOBALISASYONG POLITIKAL
- maituturing na mabilisang ugnayan sa pagitan
ng mga bansa, samahang rehiyunal at maging ng
pandaigdigang organisasyon na kinakatawan ng
kani-kanilang pamahalaan.
Positibong dulot:
- ang layunin nito ay tulungan ang mga bansa
upang higit na maisakatuparan ang mga
programa at proyektong mag-aangat sa
pamumuhay ng mga mamamayan nito
Negatibong dulot:
- maaari rin itong maging sagabal sa pag-unlad ng
isang bansa kung ang kanilang interes ang
bibigyang pansin.
Ilang solusyon sa pagharap ng hamon ng
globalisasyon na isinasakatuparan sa iba’t ibang
bahagi ng daigdig.
I. Guarded Globalization
- Pakikialam ng pamahalaan sa kalakalang
panlabas na naglalayong hikayatin ang mga
lokal na namumuhunan at pangalagaan ang mga
ito upang makasabay sa kompetisyon laban sa
malalaking dayuhang mamumuhunan.
Ilan sa mga halimbawa ng polisiyang ito ay ang:
 Pagpataw ng taripa o buwis sa lahat ng produkto
at serbisyong nagmumula sa ibang bansa. Sa
ganitong paraan ay mas tumataas ang halaga ng
mga ito kaya naman mas nagkakaroon ng
bentahe ang mga produktong lokal;
 Pagbibigay ng subsidiya(subsidies) sa mga
namumuhunang lokal. Ang subsidiya ay tulong
pinansyal ng pamahalaan. Isa pang anyo ng
subsidiya ay ang pagbawas ng buwis sa mga
produktong lokal kaya naman murang
naipagbibili ang mga ito. Bukod sa United
States, ang China at Japan ay nagbibigay rin ng
malaking subsidiya sa kanilang mga
namumuhunan.
II. Patas o Pantay na Kalakalan (Fair Trade)
- Ito ay tumutukoy sa pangangalaga sa
panlipunan, pang-ekonomiko at pampolitikal na
kalagayan ng maliliit na namumuhunan.
- Ang fair trade ay nangangahulugan ng higit na
moral at patas na pang-ekonomiyang sistema sa
daigdig. Layunin nito na mapanatili ang tamang
presyo ng mga produkto at serbisyo sa
pamamagitan ng bukas na negosasyon sa pagitan
ng mga bumibili at nagbibili upang sa gayon ay
mapangalagaan hindi lamang ang interes ng mga
negosyante kundi pati na rin ang kanilang
kalagayang ekolohikal at panlipunan.
III. Pagtulong sa ‘Bottom Billion’
- Pagbigay pansin sa isang bilyong
pinakamahihirap mula sa mga bansa sa Asya
lalo’t higit sa Africa
- Magkakaroon ng mga programa at batas na
tutugon sa pagbabago ng sistema ng
pamamahala na malaki ang kinalaman sa
paghihirap ng mga mamamayan

Lesson Two:
Mga dahilan at epekto ng
migrasyon
Migrasyon
- ay tumutukoy sa proseso ng pag-alis o paglipat
mula sa isang lugar o teritoryong politikal
patungo sa iba pa maging ito man ay
pansamantala o permanente.
- ang mga sanhi ng pag-alis o paglipat ay
kalimitang nag-uugat sa ilang dahilan gayundin
ang mga epekto nito.
Dalawa ang uri ng migrasyon ng mga tao.
- Ito ay maaaring panloob o panlabas.
- Panloob na migrasyon (internal migration) ay
ang migrasyon sa loob lamang ng bansa.
- Maaaring magmula ang tao sa isang bayan,
lalawigan o rehiyon patungo sa ibang lugar.
- Migrasyong panlabas (international
migration) naman ang tawag kapag lumipat na
ang mga tao sa ibang bansa upang doon na
manirahan o mamalagi nang matagal na
panahon.
- Migrante ang tawag sa mga taong lumilipat ng
lugar at sila ay nauuri sa dalawa:
 ang pansamantala (migrant) at
 pampermanente (immigrant).
Sa pag-aaral ng migrasyon partikular ng international
migration ay mahalagang maunawaan ang ilang termino
o salitang madalas gamitin sa disiplinang ito.
 Una na rito ay ang pagkakaiba ng flow at
stockfigures.
1. Flow ay tumutukoy sa dami o bilang ng mga
nandarayuhang pumapasok sa isang bansa sa
isang takdang panahon na kadalasan ay kada
taon.
 Madalas ditong gamitin ang mga salitang
inflow, entries o immigration.
 Kasama din dito ang bilang ng mga taong
umaalis o lumalabas ng bansa na madalas
tukuyin bilang emigration, departures o
outflows.
 Kapag ibinawas ang bilang ng umalis sa
bilang ng pumasok nakukuha ang tinatawag
na net migration.
2. Stockfigure ay ang bilang ng nandayuhan na
naninirahan o nananatili sa bansang nilipatan.
 Mahalaga ang flow sa pag-unawa sa trend o daloy ng
paglipat o mobility ng mga tao habang ang stock
naman ay makatutulong sa pagsusuri sa matagalang
epekto ng migrasyon sa isang populasyon.
Mga Dahilan o Sanhi ng Migrasyon
A. Push-factor na dahilan - Mga negatibong salik na
nagiging dahilan ng migrasyon
1. Paghahanap ng payapa at ligtas na lugar na
matitirhan
2. Paglayo o pag-iwas sa kalamidad
3. Pagnanais na makaahon mula sa kahirapan
B. Pull-factor na dahilan - Positibong salik na
dumarayo dahil sa sumusunod na dahilan
1. Pumunta sa pinapangarap na lugar o bansa
2. Magandang oportunidad gaya ng trabaho at mas
mataas na kita
3. Panghihikayat ng mga kamag-anak na matagal
nang naninirahan sa ibang bansa
4. Pag-aaral sa ibang bansa
Saloobin Tungkol Sa Epekto ng
Migrasyon Dulot ng Globalisasyon
- Pagkakataon at panganib ang maibibigay ng
migrasyon na dulot ng globalisasyon. Ngunit,
may mabuting epekto ito sa migranteng
manggagawa:
 dahil sa malaking pasahod sa ibang
bansa na makakatulong sa kanilang
pamilya upang makaahon sa kahirapan
 at ang kanilang remittance ay
nakakatulong din sa pagpapaunlad ng
ekonomiya ng bansa.
May negatibo rin itong epekto sa mga migrante:
1. Ang ilan sa kanila ay namamatay
2. Nasasadlak sa sapilitang pagtatrabaho
3. Nagiging biktima ng human trafficking
Epekto ng Globalisasyon:
- Isang hamon ng globalisasyong nagaganap sa
larangan ng ekonomiya para sa iba't ibang
lipunan o bayan ay kung paano mapapanatili at
lalo pang maitataguyod ang kani-kanilang
pambansang identidad sa harap ng mga
pagbabagong dala tulad halimbawa ng mga
pagbabagong dulot ng mga makabagong
teknolohiya, sa kani-kanilang mga kultura o
pangkalahatang pamamaraan ng pamumuhay
- Pinangangambahan din na baka ang
globalisasyon ay isa instrumento ng pananakop
ng mga makapangyarihang bansa sa mga di
makapangayarihang bansa, sa pamamaraang di
lantad o kaya ay nakililinlang.
- Isa rin sa pinakamalaking ikinababahala tungkol
sa globalisasyon ay ang ginawa nitong
pagpapalawak sa agwat ng mayayaman at
mahihirap.
 Bagaman ang kayamanan sa daigdig ay
walang-alinlangang dumami, natipon
naman ito sa iilang tao lamang at sa
iilang bansa.
- Isa pang pangunahing ikinababahala ay ang
kapaligiran
  Ang globalisasyon sa ekonomiya ay
pinasigla ng mga impluwensiya ng
pamilihan na mas interesado sa kita
kaysa sa pangangalaga sa planeta.
- Ikinabahala rin ng mga tao ang tungkol sa
kanilang mga trabaho.
 Kapwa ang mga trabaho at kinikita ay
lalong nagiging di-tiyak, yamang
ginigipit ng pagsasamasama ng mga
kompanya sa daigdig at matinding
kompetisyon ang mga kompanya na
gawing mas simple ang kanilang mga
palakad
- Ang globalisasyon sa internasyonal na
pangangapital at dayuhang pautang ay nagharap
ng isa pang salik para sa kawalang-katatagan.
 Maaaring magpautang sa papaunlad na
mga bansa ang mga pandaigdigang
namumuhunan subalit sa dakong huli ay
biglang kukunin ang kanilang salapi
kapag lumalala ang situwasyon sa
ekonomiya
Pag-angkop sa Pamantayang Internasyonal
- ang engineering graduates sa Pilipinas ay
hindi itinuring na engineer sa mga bansang
nabanggit, kaya maraming Pilipinong
propesyonal sa ibang bansa ay hindi
nakakukuha ng trabaho na akma sa kanilang
tinapos.
3. K to 12 Kurikulum
- naglalayong iakma ang sistema ng
edukasyon sa ibang bansa.
- Kung ihahambing noon, isa ang Pilipinas sa
may maikling bilang ng basic education
kaya second class professionals ang tingin
sa maraming mga Pilipino.
- Inaasahan ng repormang ito na maiangat ang
mababang kalidad ng edukasyon sa bansa at
matugunan ang suliranin sa kawalan ng
trabaho sa bansa.

 Para sa patuloy na pagpapaunlad ng

ating bansa upang makasabay sa mga
bansang mauunlad ay may bagay na
dapat baguhin dala sa patuloy na epekto
ng migrasyon na dulot ng globalisasyon.
 kinakailangang sumali ang Pilipinas sa
iba’t ibang samahang internasyonal
upang hindi naman mapag-iwanan ang
mga migranteng Pilipino.

1. Bologna Accord
- ay hango mula sa pangalan ng University of
Bologna sa Italy na kung saan nilagdaan ng mga
Ministro ng Edukasyon mula sa 29 na mga
bansa sa Europa,
- ay isang kasunduan na naglalayong iakma ang
kurikulum ng bawat bansa para ang
nakapagtapos ng kurso sa isang bansa ay
madaling matatanggap sa mga bansang
nakalagda rito kung siya man ay nagnanais na
lumipat dito.
2. Washington Accord
- ay kasunduang pang-internasyonal sa
pagitan ng mga international accrediting
agencies na naglalayong iayon ang
kurikulum ng engineering degree programs
sa iba’t ibang kasaping bansa.