Wykorzystanie Produktów Spożywczych Jako Źródła Składników Pokarmowych

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Joanna Pieczyńska
Anna Wachowicz
Wykorzystanie produktów spoŜywczych jako źródła

składników pokarmowych 512[02].Z1.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Recenzenci:
mgr inŜ. Krystyna Kopeć
mgr inŜ. Magdalena Krystowska
Opracowanie redakcyjne:
mgr inŜ. Ewa Superczyńska
Konsultacja:
dr Justyna Bluszcz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 512[02].Z1.01

„Wykorzystanie produktów spoŜywczych jako źródła składników pokarmowych”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu kucharz 512[02].
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Podział składników pokarmowych i ich znaczenie dla organizmu 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Trawienie i przyswajanie poŜywienia 18
5.3. Przemiany energetyczne w organizmie 21
5.4. Wartość odŜywcza Ŝywności 25
5.5. Normy Ŝywienia i wyŜywienia (racje pokarmowe) 28
5.6. śywność wygodna i funkcjonalna 31
5.7. Zasady racjonalnego Ŝywienia. Choroby spowodowane wadliwym
odŜywianiem 34
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 37
7. Literatura 49

2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Wykorzystanie produktów
spoŜywczych jako źródła składników pokarmowych”, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie: kucharz 512[02].
W poradniku zamieszczono:
− wymagania wstępne,
− wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
− wykładu,
− pogadanki z elementami dyskusji,
− metody projektów,
− metody tekstu przewodniego,
− ćwiczeń praktycznych.
W zaleŜności od wyposaŜenia pracowni, w której będą odbywać się zajęcia edukacyjne,
uczniowie mogą wykorzystać do wykonania ćwiczeń obliczania wartości energetycznej
i odŜywczej dostępne programy komputerowe .
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel
moŜe posłuŜyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych, zawierającymi
zadania wielokrotnego wyboru.
W tym rozdziale podano równieŜ:
− plan testu w formie tabelarycznej,
− punktację zadań i uczenia się,
− propozycje norm wymagań,
− instrukcję dla nauczyciela,
− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,
− zestawy zadań testowych.

3
Moduł 512[02].Z1
Podstawy Ŝywienia i produkcji potraw
512[02].Z1.01 512[02].Z1.02
Wykorzystanie produktów spoŜywczych Zapewnianie jakości zdrowotnej Ŝywności
jako źródła składników pokarmowych
512[02].Z1.03
Wykonywanie czynności przygotowawczych
związanych ze sporządzaniem, ekspedycją
i podawaniem potraw
Schemat układu jednostek modułowych

4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
− wykazać się znajomością podstawowej wiedzy i podstawowymi umiejętnościami
z zakresu budowy związków odŜywczych (białka, tłuszcze, węglowodany),
− korzystać z tabel, wykresów,
− stosować jednostki układu SI,
− korzystać z róŜnych źródeł informacji,
− korzystać z narzędzi technologii informacyjnej, w tym wyszukiwać informacje
z Internetu,
− posłuŜyć się specjalistycznym oprogramowaniem komputerowym do obliczania wartości
energetycznej i odŜywczej poŜywienia.

5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
− rozróŜnić składniki pokarmowe i określić ich znaczenie dla organizmu człowieka,
− określić produkty stanowiące źródło poszczególnych składników pokarmowych,
− sklasyfikować produkty spoŜywcze pod względem wartości energetycznej i odŜywczej,
− rozróŜnić produkty spoŜywcze o charakterze kwasotwórczym i zasadotwórczym,
− określić normy spoŜycia składników pokarmowych dla określonych grup Ŝywieniowych,
− określić skutki nadmiaru i niedoboru składników pokarmowych dla organizmu
człowieka,
− scharakteryzować proces trawienia,
− obliczyć podstawową i całkowitą przemianę materii,
− obliczyć bilans energetyczny i wodny organizmu,
− obliczyć wartość energetyczną i odŜywczą potraw,
− określić zastosowanie Ŝywności wygodnej i funkcjonalnej w produkcji gastronomicznej,
− rozróŜnić substancje antyodŜywcze występujące w produktach spoŜywczych,
− zastosować zasady racjonalnego Ŝywienia,
− posłuŜyć się specjalistycznym oprogramowaniem komputerowym do obliczania wartości
odŜywczej poŜywienia,
− skorzystać z róŜnych źródeł informacji.

6
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca ……………………………………………….

Modułowy program nauczania: Kucharz 512[02]
Moduł: Podstawy Ŝywienia i produkcji potraw 512[02].Z1
Jednostka modułowa: Wykorzystanie produktów spoŜywczych jako źródła
Temat: Trawienie i wchłanianie białek, tłuszczów, węglowodanów w organizmie
człowieka
Cel ogólny: Poznanie procesów trawienia i wchłaniania podstawowych składników
odŜywczych w przewodzie pokarmowym człowieka.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− zdefiniować pojęcia: trawienie, wchłanianie, enzym, hydroliza,
− omówić etapy trawienia i wchłaniania składników pokarmowych,
− wyjaśnić rolę enzymów trawiennych.
Metody nauczania–uczenia się:

− wykład,
− praca z tekstem,
− dyskusja dydaktyczna,
− ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca w grupach.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
− foliogram lub plansza: „Budowa przewodu pokarmowego człowieka”,
− foliogramy (lub plansze) ewentualnie prezentacja multimedialna: „Trawienie
i wchłanianie białek, węglowodanów, tłuszczów”,
− podręczniki,
− poradnik dla ucznia,
− kartki z ćwiczeniami,
− komputer z przyłączem internetowym.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć dydaktycznych.
3. Przypomnienie przez uczniów budowy przewodu pokarmowego (z wcześniejszych
zajęć).
4. Omówienie przez nauczyciela etapów trawienia i wchłaniania białek, tłuszczów,
węglowodanów w oparciu o plansze lub foliogramy. Wskazanie enzymów niezbędnych
w procesach trawienia.
5. Realizacja tematu:

7
Ćwiczenie 1
Korzystając z róŜnych źródeł informacji wyjaśnij pojęcia: trawienie, wchłanianie,
hydroliza, enzym.
Ćwiczenie 2
Na schematach przewodu pokarmowego zaznacz odcinki przewodu pokarmowego
odpowiedzialne za trawienie białek, tłuszczów, węglowodanów.
Ćwiczenie 3
Uzupełnij schematy przedstawiające przemiany białek, tłuszczów, węglowodanów
w przewodzie pokarmowym i optymalną wartość pH działania enzymów wpisując nazwy
enzymów, miejsce trawienia i produkty.
- omówienie przez nauczyciela sposobu wykonania ćwiczeń,

- sposób realizacji ćwiczeń: uczniowie w zespołach 2–3 osobowych uzupełniają otrzymane
schematy, definiują pojęcia. Wykonane zadania w formie ustnej prezentują na forum grupy.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć wskazując na zaangaŜowanie uczniów.
Praca domowa
Wyszukaj z dostępnej literatury (i z Internetu) informacje, które pozwolą Ci
wyczerpująco odpowiedzieć na następujące pytania:
1. Od czego zaleŜy i ile wynosi czas przebywania róŜnych pokarmów w Ŝołądku?
2. Jaka jest rola jelita grubego jako odcinka przewodu pokarmowego?
Odpowiedzi zapisz w zeszycie i na najbliŜszych zajęciach zaprezentuj na forum grupy.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach

Uczniowie naklejają kolorowe karteczki na specjalnym arkuszu ze swoja oceną przebiegu
zajęć, organizacji zajęć, zdobytej na zajęciach wiedzy (zielone – podobało mi się, Ŝółte –
czasem mi się podobało, a czasem nie, czerwone – zdecydowanie nie podobało mi się).

8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Kucharz 512[02]
Moduł: Podstawy Ŝywienia i produkcji potraw 512[02].Z1
Jednostka modułowa: Wykorzystanie produktów spoŜywczych jako źródła
Temat: Metody obliczania PPM i CPM
Cel ogólny: nabycie umiejętności obliczania PPM i CPM.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− scharakteryzować metody obliczania PPM i CPM,
− obliczyć metodami rachunkowymi PPM i CPM.
Metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,
− praca z tekstem,
− dyskusja dydaktyczna,
− ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:

− zbiorowa (z całą grupą),
− indywidualna praca uczniów.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
− literatura,
− arkusz papieru szarego,
− pinezki kolorowe,
− mazaki,
− stanowisko komputerowe z oprogramowaniem, przyłączem do Internetu, drukarką.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu (określenie wydatków energetycznych, które obejmuje PPM
i CPM oraz czynników wpływających na wielkość przemiany materii). Omówienie
celów zajęć.
3. Omówienie metod obliczania PPM i CPM.
4. Realizacja tematu:
− podanie treści ćwiczenia: Oblicz swoją PPM i CPM poznanymi metodami
rachunkowymi. Porównaj otrzymane wyniki.
− omówienie przez nauczyciela sposobu wykonania ćwiczenia. Zwrócenie szczególnej
uwagi na obliczenia z wykorzystaniem karty aktywności dziennej. Wskazanie na
moŜliwości korzystania z róŜnych źródeł informacji.
− sposób realizacji ćwiczenia: uczniowie obliczają swoją PPM i CPM. Wyniki obliczeń
zapisują na plakacie zawierającym zestawienie obliczeń wykonanych przez uczniów,
a następnie analizują otrzymane wyniki. Wyciągają wnioski dotyczące wpływu
wybranych czynników na wielkość przemiany materii.

9
Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć, ocenia zaangaŜowanie uczniów w realizację
zadania. Wskazuje przydatność wykonanych obliczeń i ich wykorzystanie na zajęciach
obliczania i ustalania typu bilansu energetycznego.
Praca domowa
Oblicz PPM i CPM dla członków swojej rodziny wykorzystując wybraną metodę
rachunkową. Wyciągnij wnioski co do sposobu odŜywiania.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach

Uczniowie naklejają kolorowe karteczki na specjalnym arkuszu ze swoja oceną przebiegu
zajęć, organizacji zajęć, zdobytej na zajęciach wiedzy (zielone – podobało mi się, Ŝółte –
czasem mi się podobało, a czasem nie, czerwone – zdecydowanie nie podobało mi się).

10
5. ĆWICZENIA
5.1. Podział składników pokarmowych i ich znaczenie
dla organizmu
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij tabelę wpisując rodzaj bilansu azotowego (dodatni +, ujemny -,
zrównowaŜony =) dla podanych dwóch przypadków:
I II
SpoŜycie białka (w g/kg m.c) 0,6 2,0
Pobranie azotu (w g/dzień) 5,6 22,4
Azot wydalony:
- z moczem 10,0 14,9
- z kałem 0,7 0,9
- z potem 0,2 0,2
Bilans (+, -, =)
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i wyjaśnić sposób wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2) obliczyć wydatki azotu,
3) porównać ilość azotu pobranego i wydalonego z organizmu,
4) ustalić rodzaj bilansu azotowego.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pogadanka z elementami dyskusji,
− ćwiczenia praktyczne.
− poradnik dla ucznia, literatura,
− zeszyt,
− przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Podaj przykłady 10 potraw, w których występuje efekt uzupełniania aminokwasów.

11
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiale nauczania lub innych źródłach informacji wiadomości dotyczące
odpowiedniego łączenia produktów białkowych róŜnego pochodzenia – uzupełnianie
aminokwasów,
2) wybrać potrawy, w których występuje efekt uzupełniania aminokwasów,
3) zapisać w zeszycie wyniki swoich poszukiwań.

− zeszyt,
− przybory do pisania,
− komputer z łączem do Internetu.
Ćwiczenie 3
Zaproponuj trzy dowolne zestawy śniadaniowe i porównaj zawartość błonnika
pokarmowego i węglowodanów przyswajalnych w podanych zestawach. Uszereguj produkty
występujące w zestawach:
a) według malejącej zawartości błonnika pokarmowego,
b) według malejącej zawartości węglowodanów przyswajalnych.
Uczeń powinien:
2) zaproponować na podstawie róŜnych źródeł informacji trzy zestawy śniadaniowe,
3) ustalić na podstawie tabel składu i wartości odŜywczej zawartość błonnika pokarmowego
i węglowodanów przyswajalnych (zawartość węglowodanów przyswajalnych obliczy
odejmując od zawartości węglowodanów ogółem zawartość błonnika pokarmowego)
w 100 g produktów wchodzących w skład zestawów śniadaniowych,
4) obliczyć zawartość błonnika pokarmowego i węglowodanów przyswajalnych w ilości
produktów występujących w ćwiczeniu,
5) obliczyć zawartość błonnika pokarmowego i węglowodanów przyswajalnych
w zestawach śniadaniowych,
6) porównać wyniki,
7) uszeregować produkty wg malejącej zawartości błonnika pokarmowego i malejącej
zawartości węglowodanów przyswajalnych.


12
− zeszyt,
− kalkulator,
− komputer z łączem do Internetu, programem do obliczania wartości energetycznej
i odŜywczej produktów.
Ćwiczenie 4
Oblicz, jaką ilość podanych produktów naleŜałoby spoŜyć, aby dostarczyć do organizmu
taką ilość wapnia, jaka zawarta jest w 250 g mleka chudego?
Produkty: ser podpuszczkowy, ser twarogowy chudy, serek topiony, serek
homogenizowany, jogurt naturalny.
Uczeń powinien:
2) wypisać na podstawie tabel składu i wartości odŜywczej zawartość wapnia w 100 g
mleka i 100 g podanych w ćwiczeniu produktów,
3) obliczyć zawartość wapnia w 250 g mleka chudego,
4) obliczyć ilości produktów, które dostarczą taką ilość wapnia, jaka zawarta jest w 250 g
mleka chudego.

− zeszyt,
− kalkulator,
− tabele składu i wartości odŜywczej produktów,
− komputer z łączem do Internetu i programem do obliczania wartości odŜywczej
produktów.
Ćwiczenie 5
Zaproponuj produkty spoŜywcze, które poleciłbyś osobom, u których stwierdzono:
a) niedokrwistość,
b) osteoporozę,
c) kurzą ślepotę (niedowidzenie o zmroku).

13
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiale nauczania, literaturze lub innych źródłach, niedobór których ze
składników odŜywczych powoduje niedokrwistość, osteoporozę czy kurzą ślepotę,
2) wskazać na podstawie materiału nauczania, tabeli składu i wartości odŜywczej lub innych
źródeł, które produkty są bogate w te składniki odŜywcze.

− zeszyt,
− tabela składu i wartości odŜywczej,
Ćwiczenie 6
Na podstawie informacji zawartej na opakowaniach soków, napojów, nektarów
owocowych, owocowo – warzywnych i warzywnych róŜnych producentów wybierz te, które
są szczególnie bogatym źródłem witaminy C.
Sporządź wykres przedstawiający zawartość witaminy C (w mg/100g produktu)
w badanych produktach.
Uczeń powinien:
1) odszukać deklarowaną przez producentów zawartość witaminy C na opakowaniach
produktów spoŜywczych wskazanych w ćwiczeniu, dostępnych w ofercie handlowej,
2) wybrać produkty spoŜywcze będące bogatym źródłem witaminy C,
3) sporządzić wykres przedstawiający zawartość witaminy C (w mg/100 g produktu)
w badanych produktach – w tym celu moŜna wykorzystać program Microsoft Excel,

− zeszyt,
− opakowania wybranych produktów spoŜywczych,
− komputer.

14
Ćwiczenie 7
Oceń stosowaną przez siebie dietę pod kątem zachowania równowagi kwasowo –
zasadowej.
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiale nauczania, literaturze lub innych źródłach informacje dotyczące
równowagi kwasowo – zasadowej i wpływu diety na jej zachowanie,
2) wypisać produkty i potrawy składające się na Twoją dietę w ciągu dnia,
3) ocenić swoją dietę pod kątem występowania produktów kwasotwórczych
i zasadotwórczych,
4) przedstawić wyniki na forum grupy.

− zeszyt,
− materiał nauczania
− literatura,
Ćwiczenie 8
Wyjaśnij, czy zachowany został zrównowaŜony bilans wody w organizmie gdy:
− ilość wody dostarczonej z produktami stałymi wynosiła 950 cm3,
− ilość wody dostarczonej z napojami wynosiła 1200 cm3,
− ilość wody powstającej ze spalania białek, tłuszczów, węglowodanów, wynosiła 300 cm3,
− ilość wody wydalonej z moczem wynosiła 650 cm3,
− ilość wody wydalonej z wydychanym powietrzem wynosiła 550 cm3,
− ilość wody wydalonej z kałem wynosiła 250 cm3.
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiale nauczania obliczanie bilansu wody w organizmie,
2) obliczyć ilość wody dostarczonej i wydalonej z organizmu,
3) porównać otrzymane ilości,
4) ustalić, czy ilość wody dostarczonej równa jest ilości wody wydalonej z organizmu.

15
− zeszyt,
− kalkulator.
Ćwiczenie 9
Wykonaj wykres przedstawiający zawartość wody w wymienionych produktach.
Produkty: morele świeŜe, morele suszone, mleko płynne 2%, mleko pełne w proszku,
pieczarki, ziemniaki, wołowina, ser podpuszczkowy, dorsz, jaja, chleb razowy, masło, olej
słonecznikowy, cukier puder.
Dokonaj analizy zawartości wody w wymienionych produktach.
Uczeń powinien:
2) korzystając z róŜnych źródeł informacji odszukać zawartość wody w wybranych
produktach,
3) wykonać wykres przedstawiający zawartość wody w produktach wskazanych
w ćwiczeniu (moŜna wykorzystać program Microsoft Excel),
4) dokonać analizy zawartości wody w produktach spoŜywczych,
5) wyniki przedstawić na forum grupy.

− zeszyt,
Ćwiczenie 10
Połącz w pary substancje antyodŜywcze występujące w produktach roślinnych
i zwierzęcych, oraz składnik odŜywczy, w stosunku do którego działają.
A: Siarkocyjanki 1: Biotyna
B: Enzym askorbinoza 2: Witamina B1
C: Enzym tiaminaza 3: Witamina C
D: Kwas szczawiowy 4: Jod
E: Awidyna 5: Wapń

16
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiale nauczania informacje o substancjach antyodŜywczych
i toksycznych, występujących w produktach roślinnych i zwierzęcych,
2) dobrać substancję antyodŜywczą do składnika odŜywczego, w stosunku do którego
działa,
3) porównać wyniki z wynikami kolegów.

− zeszyt,
− poradnik dla ucznia, literatura.

17
5.2. Trawienie i przyswajanie poŜywienia
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaznacz na przedstawionym rysunku, w których odcinkach przewodu pokarmowego
odbywa się trawienie białek oraz napisz nazwy enzymów biorących w tym udział.
Rys. do ćwiczenia 1. Schemat budowy układu pokarmowego [2, s.91]
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał nauczania zamieszczony w poradniku dla ucznia, dotyczący trawienia
składników odŜywczych,
2) dobrać odpowiednie enzymy do odcinków przewodu pokarmowego, w których odbywa
się trawienie białek,
3) zaznaczyć na rysunku, w których odcinkach przewodu pokarmowego odbywa się
trawienie białek i przy udziale których enzymów,
4) porównać wyniki swoje z wynikami kolegów z grupy.

− zeszyt,

18
Ćwiczenie 2
Uzupełnij schemat przemian tłuszczów w organizmie.
spalanie
TŁUSZCZE
POśYWIENIA trawienie
synteza
TŁUSZCZE
ORGANIZMU
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiale nauczania informacje dotyczące przemian tłuszczów w organizmie,
2) uzupełnić schemat przemian tłuszczów i porównać z wynikami kolegów z grupy.

− zeszyt,
Ćwiczenie 3
Do podanych enzymów dobierz trawiony składnik odŜywczy.
Enzymy: lipaza Ŝołądkowa, trypsyna, amylaza ślinowa, maltaza, lipaza jelitowa,
chymotrypsyna, podpuszczka oraz laktaza.
Uczeń powinien:
2) na podstawie zebranych wiadomości dotyczących trawienia składników odŜywczych,
dobrać do podanych enzymów odpowiedni składnik odŜywczy,
3) wyniki swojej pracy w formie tabelarycznej przedstawić na forum grupy.

19
− zeszyt,

20
5.3. Przemiany energetyczne w organizmie
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz swoją PPM i CPM wykorzystując znane Ci metody rachunkowe.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego
zakres i wyjaśnić sposób wykonania ćwiczenia.
Uczeń powinien:
1) obliczyć PPM przy załoŜeniu, Ŝe PPM u męŜczyzn wynosi 1 kcal/kg masy ciała/godzinę,
a u kobiet 0,9 kcal/kg masy ciała/godzinę dla męŜczyzn: PPM = 1 kcal/kg masy ciała x
24 godz. dla kobiet: PPM = 0,9 kcal/kg masy ciała x 24 godz.
2) obliczyć CPM na podstawie obliczonej PPM przyjmując odpowiedni współczynnik
aktywności, wybierając rodzaj aktywności fizycznej (wartości współczynników
w materiale nauczania) CPM = PPM x współczynnik aktywności fizycznej.
3) obliczyć PPM na podstawie wzorów Harrisa i Benedicta odszukując w materiale
nauczania odpowiednie wzory,
4) obliczyć PPM na podstawie wzoru Breitmana odszukując w materiale nauczania
i literaturze odpowiednie wzory i tabelę,
5) obliczyć CPM wykorzystując kartę aktywności dziennej oraz tabelę kosztu
energetycznego wybranych czynności,
6) porównać otrzymane wyniki.

− zeszyt,
− kalkulator.
Ćwiczenie 2
Ustal typ bilansu energetycznego dla twojego organizmu, na podstawie całodobowych
wydatków energetycznych obliczonych metodą karty aktywności dziennej oraz ilości energii
pobranej z Ŝywnością w ciągu tego dnia.
I śniadanie 700 kcal
II śniadanie 300 kcal
obiad 1000 kcal
podwieczorek 300 kcal
kolacja 650 kcal
Ustal jakie skutki zdrowotne moŜe mieć ten typ bilansu energetycznego dla organizmu
człowieka.

21
Uczeń powinien:
1) obliczyć całkowity wydatek energetyczny metodą karty aktywności dziennej,
2) obliczyć ilość dostarczonej energii w ciągu dnia sumując ilość energii z poszczególnych
posiłków,
3) porównać ilość energii dostarczonej z wydatkami energii,
4) ustalić typ bilansu energetycznego i jego skutki zdrowotne dla organizmu.

- zeszyt,
- przybory do pisania,
- poradnik dla ucznia, literatura,
- kalkulator.
Ćwiczenie 3
Kobieta spoŜyła w ciągu dnia 50 g sacharozy, 20 g glukozy i 8 g laktozy. Jaką ilość
energii dostarczyła do organizmu?
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiale nauczania obliczanie wartości energetycznej z wykorzystaniem
równowaŜników energetycznych,
2) obliczyć ilość węglowodanów przyswajalnych, jaką dostarczyła kobiecie dieta,
3) dobrać odpowiedni równowaŜnik energetyczny,
4) obliczyć wartość energetyczną, jaką dostarczyły węglowodany.

- zeszyt,
- kalkulator.

22
Ćwiczenie 4
Oblicz wartość energetyczną surówki, w skład której wchodzi: kapusta biała (90 g),
papryka (50 g), marchew (50 g), majonez (10 g), por (20 g), cukier (5 g). Wykorzystaj
równowaŜniki energetyczne Atwatera. Wynik podaj w kcal i kJ. Porównaj z wartością
energetyczną surówki, w której majonez (10 g) zastąpiono jogurtem naturalnym (10 g).
Uczeń powinien:
1) określić na podstawie tabel składu i wartości odŜywczej zawartość białka, tłuszczu,
węglowodanów, błonnika pokarmowego w 100 g produktów wchodzących w skład
surówki,
2) obliczyć zawartość węglowodanów przyswajalnych w 100 g podanych produktów,
3) obliczyć zawartość tłuszczu, białka, węglowodanów przyswajanych w ilości produktów
podanej w ćwiczeniu,
4) obliczyć na podstawie ilości białka, tłuszczu, węglowodanów przyswajalnych,
w podanych w ćwiczeniu ilościach poszczególnych produktów i równowaŜników
energetycznych, wartość energetyczną produktów wchodzących w skład surówki,
5) obliczyć wartość energetyczną surówki sumując otrzymane wyniki dla poszczególnych
produktów,
6) podać wynik w kcal oraz wyrazić wartość energetyczną w kJ,
7) podobnie obliczyć wartość energetyczną dla surówki, w której majonez zastąpiono
jogurtem naturalnym,
8) porównać otrzymane wyniki i wyciągnąć wnioski.

− zeszyt,
− tablice składu i wartości odŜywczej produktów,
− kalkulator,
− komputer z łączem internetowym, programem do obliczania wartości energetycznej
produktów spoŜywczych oraz potraw.
Ćwiczenie 5
Zaproponuj po dwa zestawy potraw wchodzących w skład: śniadania, obiadu i kolacji.
Oblicz i porównaj ich wartość energetyczną. WskaŜ produkty i potrawy, których nie powinno
się stosować w Ŝywieniu osób z dodatnim bilansem energetycznym.

23
Uczeń powinien:
1) zaproponować 2 zestawy śniadaniowe, 2 zestawy potraw wchodzących w skład obiadu,
2 zestawy potraw wchodzących w skład kolacji,
2) obliczyć na podstawie tabel wartości odŜywczej produktów spoŜywczych i typowych
potraw (lub wykorzystując program komputerowy), wartość energetyczną
zaproponowanych posiłków,
3) dokonać analizy otrzymanych wyników pod kątem kaloryczności zaproponowanych
potraw i posiłków,
4) wskazać potrawy (produkty), których nie zastosowałbyś w Ŝywieniu osób z dodatnim
bilansem energetycznym.

− zeszyt,
− kalkulator,
− tabele wartości odŜywczej wybranych produktów spoŜywczych i typowych potraw,
− komputer z programem do obliczania wartości energetycznej i odŜywczej, łączem do
Internetu.

24
5.4. Wartość odŜywcza Ŝywności
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oceń i porównaj wartość odŜywczą dwóch dowolnie wybranych posiłków obiadowych
na podstawie zawartości wybranych składników pokarmowych. Wyniki zamieść w tabeli.
Ustal, czy pokrywają one 35% dziennego zapotrzebowania energetycznego, które wynosi
2800 kcal.
Węglowodany
Energia [kcal]
śelazo [mg]
Witamina C
Błonnik [g]
Cholesterol
Wapń [mg]
Tłuszcz [g]
ogółem [g]
Białko [g]
Ilość [ g]
[mg]
[mg]
Obiad Jadłospis Produkty
Razem
Uczeń powinien:
1) wybrać dowolne posiłki obiadowe na podstawie róŜnych źródeł informacji (literatura,
Internet, inne źródła),
2) wpisać do tabeli potrawy i produkty wchodzące w skład poszczególnych potraw
i wybranych posiłków oraz ich ilości,
3) obliczyć na podstawie tabeli składu i wartości odŜywczej produktów i potraw, zawartość
wybranych składników pokarmowych,
4) obliczyć wartość energetyczną produktów dla ilości podanej w ćwiczeniu na podstawie
tabel składu i wartości odŜywczej,
5) obliczyć wartość energetyczną i odŜywczą posiłków sumując otrzymane wyniki
i wyciągając odpowiednie wnioski,
6) ustalić, czy proponowane zestawy obiadowe pokrywają 35% dziennego zapotrzebowania
energetycznego, które wynosi 2800 kcal.

− zeszyt,
− tabele składu i wartości odŜywczej produktów spoŜywczych i potraw,
− komputer z programem do obliczania wartości odŜywczej i łączem do Internetu.

25
Ćwiczenie 2
Z oferty handlowej wybierz produkty naleŜące do następujących grup:
− produkty zboŜowe,
− mleko i produkty mleczne,
− mięso i jego przetwory, ryby, drób,
− masło i śmietana,
− tłuszcze inne,
− cukier i słodycze.
Na podstawie informacji zawartych na opakowaniach, oceń i porównaj wartość odŜywczą
i energetyczną produktów z poszczególnych grup.
Uczeń powinien:
1) wybrać produkty naleŜące do wskazanych w ćwiczeniu grup produktów,
2) odszukać informacje dotyczące wartości energetycznej i zawartości składników
pokarmowych zamieszczone na opakowaniach,
3) ustalić i ocenić jakim głównym źródłem składników odŜywczych są poszczególne grupy
produktów.

− zeszyt, przybory do pisania,
− opakowania produktów spoŜywczych,
Ćwiczenie 3
Scharakteryzuj wartość odŜywczą produktów spoŜywczych wypełniając tabelę.
Węglo-
Choles-
Produkty Białko wodany Błonnik Tłuszcz NNKT śelazo Wapń Wit. C
terol
ogółem
Pieczywo razowe
Bułka pszenna
Mleko
Sery podpuszczkowe
Cielęcina
Ziemniaki
Porzeczki czarne
Brokuły
Soja
Kasza gryczana
Cukier kryształ
Olej sojowy
Wątróbka
Jaja (Ŝółtka)
Morszczuk

26
Zawartość składnika pokarmowego w produkcie: Bardzo duŜa Bd
DuŜa D
Średnia Ś
Mała M
Składnik nie występuje NW

Uczeń powinien:
1) uzupełnić tabelę na podstawie informacji w materiale nauczania, literaturze, Internecie,
o zawartości składników pokarmowych w podanych w ćwiczeniu produktach
spoŜywczych.
2) ocenić produkty jako dobre źródło składników.
− tablice składu i wartości odŜywczej produktów spoŜywczych,
Ćwiczenie 4
Jakie zamienniki i w jakiej ilości uŜyjesz do zastąpienia 120 g mięsa.
Uczeń powinien:
1) ustalić na podstawie tabeli zamiany produktów w grupach i między grupami, jakimi
zamiennikami i w jakiej ilości zastąpisz 100 g mięsa,
2) obliczyć ilości zamienników do zastąpienia 120 g mięsa.
− tablice zamiany produktów spoŜywczych.
27
5.5. Normy Ŝywienia i wyŜywienia (racje pokarmowe)
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz, ile gramów węglowodanów powinna zawierać dieta dziewczyny w wieku 18 lat,
masie ciała 60 kg, aby pokryć 60% jej dziennego zapotrzebowania energetycznego.
Uczeń powinien:
1) odszukać w tabelach norm na energię, jakie jest zapotrzebowanie na energię dla
dziewczyny w wieku 18 lat i masie ciała 60 kg,
2) obliczyć ilość kcal, jaką powinny dostarczyć węglowodany, aby pokryć 60% dziennego
zapotrzebowania energetycznego dziewczyny,
3) odszukać w materiale nauczania, jaką ilość energii otrzymujemy po spaleniu 1 g
węglowodanów,
4) obliczyć, ile gramów węglowodanów powinna zawierać dieta dziewczyny, aby
dostarczyć obliczoną ilość kcal.

− kalkulator,
− normy na energię dla róŜnych grup ludności,
− normy Ŝywienia dla określonych grup ludności.
Ćwiczenie 2
Oblicz, jaki procent dziennego zapotrzebowania na NNKT dla męŜczyzny w wieku
50 lat, o masie ciała 80 kg pokryją potrawy:
A: surówka z kapusty pekińskiej: kapusta pekińska (100 g), jabłko (30 g), marchew (30 g),
olej sojowy (10 g).
B: pasta z makreli wędzonej i twarogu: makrela (80 g), twaróg (60 g), szczypiorek (10 g).

28
Uczeń powinien:
1) obliczyć na podstawie danych w materiale nauczania, literaturze, lub innych źródłach
zawartość NNKT w potrawach,
2) odczytać z tabel zawierających normy na NNKT zapotrzebowanie dla męŜczyzny
w wieku 50 lat i masie ciała 80 kg,
3) ustalić, jaki procent zapotrzebowania dziennego na NNKT pokrywają potrawy,
wyciągnąć wnioski.

- zeszyt,
- kalkulator,
- komputer ze specjalistycznym oprogramowaniem i dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 3
Sprawdź, czy produkty i potrawy spoŜyte przez Ciebie w ciągu jednego dnia (dowolnie
wybranego) pokryły Twoje dzienne zapotrzebowanie na białko, wapń, Ŝelazo, witaminę C,
energię?
Uczeń powinien:
1) zanotować wszystkie produkty i potrawy spoŜyte w ciągu wybranego dnia oraz ich ilości,
2) obliczyć, korzystając z róŜnych źródeł informacji (tabele składu i wartości odŜywczej,
Internet, program komputerowy do obliczania wartości odŜywczej), zawartość
wymienionych w ćwiczeniu składników odŜywczych dostarczonych w ciągu tego dnia do
organizmu, oraz wartość energetyczną produktów, potraw,
3) porównać otrzymane wyniki zawartości wybranych składników odŜywczych w diecie
z normami Ŝywienia dla Twojego wieku i płci,
4) porównać obliczoną wartość energetyczną z zaleceniami norm na energię dla określonej
grupy ludności.

− zeszyt,
− kalkulator,
29
− tabele składu i wartości odŜywczej produktów,
− komputer z programem komputerowym do obliczania wartości odŜywczej i łączem
do Internetu.
Ćwiczenie 4
Wybierz dowolny jadłospis dzienny stołówki internatu. Oblicz, jaką ilość wyraŜoną
w gramach:
− warzyw i owoców bogatych w witaminę C,
− warzyw i owoców bogatych w karoten,
− ziemniaków,
− mleka,
− cukru i słodyczy
zawiera wybrany jadłospis.
Porównaj obliczone ilości produktów z racjami pokarmowymi na poziomie C
dla dziewcząt lub chłopców w Twoim wieku.
Uczeń powinien:
1) odszukać w literaturze, Internecie, dowolny jadłospis oraz ilości produktów wchodzących
w skład poszczególnych potraw,
2) obliczyć ilości produktów wskazanych w ćwiczeniu,
3) odszukać w tabelach norm wyŜywienia (racji pokarmowych), zalecane racje pokarmowe
na poziomie C dla dziewcząt lub chłopców w Twoim wieku,
4) porównać otrzymane wyniki obliczeń z odszukanymi racjami pokarmowymi,
5) wyciągnąć wnioski.
Posiłek Nazwa potrawy Nazwa produktu Ilość w g

I śniadanie
II śniadanie
Obiad
Podwieczorek
Kolacja

− zeszyt,
− kalkulator,

30
5.6. śywność wygodna i funkcjonalna
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj analizy składu i wartości odŜywczej 100 g zupy pieczarkowej przygotowanej
tradycyjnie oraz z koncentratu zwykłego i instant.
Uczeń powinien:
1) korzystając z tabel składu i wartości odŜywczej potraw ustalić zawartość tłuszczu, białek,
węglowodanów w zupie pieczarkowej przygotowywanej tradycyjnie,
2) odczytać z opakowań zupy pieczarkowej w proszku oraz zupy instant zawartość tłuszczu,
białek i węglowodanów,
3) porównać odczytane wartości i sformułować wnioski,
4) sprawdzić, jakie substancje dodatkowe (np. emulgatory, substancje aromatyczne, itp.)
występują w koncentratach zup,
5) zaprezentować wyniki swojej pracy na forum grupy.

− tabele składu i wartości odŜywczej potraw,
− opakowania zup wymienionych w ćwiczeniu,
− literatura, poradnik dla ucznia,
− zeszyt,
Ćwiczenie 2
Oceń organoleptycznie, metodą róŜnicową, kisiel porzeczkowy przyrządzony metodą
tradycyjną oraz z koncentratu.
Normatyw surowcowy na 4 porcje kisielu porzeczkowego:
− porzeczki czerwone 80 g,
− porzeczki czarne 80 g,
− woda 350 cm3,
− cukier 70 g,
− mąka ziemniaczana 35 g.

31
Uczeń powinien:
1) przygotować kisiel metodą tradycyjną: przeprowadzić obróbkę wstępną owoców,
zagotować 300 cm3 wody z cukrem, ugotować owoce w syropie i przetrzeć je przez sito,
a następnie połączyć przecier z syropem. Całość ogrzewać i zagęścić zawiesiną mąki
ziemniaczanej w 50 cm3 wody, a następnie wyporcjować,
2) sporządzić kisiel porzeczkowy z koncentratu zgodnie z przepisem na opakowaniu,
wyporcjować,
3) dokonać oceny organoleptycznej i wskazać próbę lepszą, obliczyć koszt surowcowy
i czas wykonania kaŜdego z deserów,
4) zaprezentować wyniki swojej pracy na forum grupy.

− ćwiczenia praktyczne z wykorzystaniem tekstu przewodniego
− surowce do sporządzenia kisielu metodą tradycyjną,
− koncentrat kisielu,
− narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzenia kisieli, zegar,
− zastawa stołowa do podania deserów,
− zeszyt,
− literatura, poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Porównaj wartość energetyczną i odŜywczą czekolady, majonezu i coca-coli oraz ich
odpowiedników typu light. Dla jakiej grupy ludności poleciłbyś produkty „light”?
Uczeń powinien:
1) odczytać z opakowań czekolady, majonezu i coca-coli oraz czekolady light, majonezu
light i coca-coli light wartość energetyczną 100 g tych produktów,
2) dokonać analizy porównawczej składu chemicznego tych produktów,
3) na podstawie przeprowadzonej analizy sformułuj odpowiednie wnioski.

− opakowania produktów wymienionych w ćwiczeniu,
− poradnik dla ucznia,
− literatura,
− zeszyt,

32
Ćwiczenie 4
Z oferty handlowej marketu (sklepu) wybierz 20 produktów spoŜywczych, które moŜna
zaliczyć do Ŝywności funkcjonalnej. Przeanalizuj ich skład, wartość odŜywczą i energetyczną,
oraz wskaŜ zawarte w nich substancje o działaniu profilaktycznym i terapeutycznym. Dla
jakich grup ludności są przeznaczone wybrane przez Ciebie produkty?
Uczeń powinien:
1) wybrać z oferty handlowej róŜnych działów duŜego sklepu spoŜywczego (marketu)
produkty spoŜywcze spełniające wymogi stawiane Ŝywności funkcjonalnej,
2) wypisać nazwy produktów oraz po przeanalizowaniu ich składu podanego na etykiecie
opakowania wskazać składniki o szczególnym działaniu profilaktycznym,
terapeutycznym,
3) wskazać grupy odbiorców (konsumentów), dla których wybrane produkty są szczególnie
wskazane.
− etykiety produktów.
Ćwiczenie 5
Wyjaśnij pojęcia „probiotyki” i „prebiotyki” oraz opisz ich działanie na organizm
człowieka.
Uczeń powinien:
1) wyjaśnić znaczenie terminów probiotyki i prebiotyki,
2) wypisać produkty spoŜywcze zawierające probiotyki i prebiotyki,
3) wykazać ich dobroczynny wpływ na zdrowie człowieka.
− komputer z dostępem do Internetu,
− zeszyt, przybory do pisania.

33
5.7. Zasady racjonalnego Ŝywienia. Choroby spowodowane
wadliwym odŜywianiem
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oceń prawidłowość masy ciała członków Twojej rodziny, przyjaciół, na podstawie
wskaźnika BMI. W przypadku wystąpienia otyłości oblicz takŜe WHR, oraz przedstaw
zalecenia Ŝywieniowe dla osób z nadwagą i otyłością.
Uczeń powinien:
1) dokonać pomiarów (lub zebrać je metodą wywiadu) masy ciała oraz wzrostu badanych
osób,
2) obliczyć BMI oraz ocenić otrzymane wyniki,
3) w przypadku stwierdzenia otyłości dokonać osobom pomiaru obwodu ciała w okolicy
pępka i bioder oraz obliczyć WHR,
4) przedstawić zalecenia Ŝywieniowe dla osób z nadwagą i otyłością.

− waga, miara (gdy pomiary będą wykonywane samodzielnie),
− zeszyt,
Ćwiczenie 2
Opracuj poradnik racjonalnego Ŝywienia w profilaktyce i leczeniu miaŜdŜycy.
Uczeń powinien:
1) odszukać w dostępnych źródłach (literatura, Internet) informacje dotyczące przyczyn
i skutków miaŜdŜycy oraz diety zalecanej w przypadku jej występowania,
2) umieścić w poradniku załoŜenia tej diety (szczególnie ilość i jakość tłuszczów,
cholesterolu, błonnika w codziennej diecie) oraz produkty zabronione i dozwolone,

34
3) opracować i zamieścić przykładowe jadłospisy oraz zwrócić uwagę odbiorcy na rolę
aktywności fizycznej w utrzymaniu zdrowia,
4) zaprezentować poradnik na forum grupy.

− ćwiczenia praktyczne lub metoda projektów
− zeszyt,
− komputer z dostępem do Internetu i drukarką.
Ćwiczenie 3
Na podstawie informacji na opakowaniach margaryn, olejów, oliwy, wskaŜ te produkty,
które poleciłbyś w Ŝywieniu osób z podwyŜszonym lub wysokim poziomem cholesterolu.
Uczeń powinien:
1) korzystając z róŜnych źródeł informacji ustalić wpływ kwasów tłuszczowych
(nasyconych, jednonienasyconych i wielonienasyconych) na poziom cholesterolu
w organizmie człowieka,
2) odszukać na etykietach wybranych produktów zawartość kwasów tłuszczowych,
3) wskazać produkty zalecane osobom z podwyŜszonym lub wysokim poziomem
cholesterolu,
4) omówić otrzymane wyniki na forum grupy.

− komputer z łączem do Internetu,
− zeszyt,
Ćwiczenie 4
Opisz inne modele Ŝywienia i trendy Ŝywieniowe, a szczególnie dietę śródziemnomorską,
oraz wegetarianizm. Jakie skutki zdrowotne wywołuje ich stosowanie?

35
Uczeń powinien:
1) odszukać w dostępnych źródłach informacje dotyczące diety śródziemnomorskiej,
wegetarianizmu oraz innych modeli i trendów Ŝywieniowych,
2) poznać załoŜenia tych diet oraz pozytywne i negatywne efekty ich stosowania,
3) opisać w zeszycie dietę śródziemnomorską, wegetariańską oraz inne odnalezione modele
i trendy Ŝywieniowe,
4) przedstawić efekty swojej pracy na forum grupy.

− zeszyt,
− komputer z dostępem do Internetu.

36
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykorzystanie produktów

spoŜywczych jako źródła składników pokarmowych”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których wszystkie zadania oprócz
10,12,14 są z poziomu podstawowego. Zadania 10, 12, 14 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów. Suma punktów moŜliwych do uzyskania wynosi 20.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
− dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań,
− dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,
− dobry – za rozwiązanie 16 zadań w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego,
− bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań w tym 2 zadań z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c, 4. a, 5. a, 6. d, 7. c, 8. a, 9. c, 10. b, 11. a,

12. a, 13. a, 14. b, 15. c, 16. c, 17. a, 18. d, 19. b, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
Zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedź
RozróŜnić składniki pokarmowe i określić ich
1 B P b
funkcje w organizmie
Określić produkty stanowiące źródło poszczególnych
2 B P d
składników pokarmowych
Sklasyfikować produkty spoŜywcze pod względem
3 C P c
wartości energetycznej
4 C P a
wartości odŜywczej
5 B P a
RozróŜnić produkty o charakterze kwasotwórczym
6 C P d
i zasadotwórczym
Określić normy spoŜycia składników pokarmowych
7 B P c
dla określonych grup ludności
Określić skutki niedoboru składników pokarmowych
8 B P a
dla organizmu człowieka
9 Scharakteryzować proces trawienia B P c

37
10 C PP b
11 B P a
12 Obliczyć podstawową przemianę materii C PP a
13 Ustalić rodzaj bilansu azotowego C P a
14 Obliczyć wartość energetyczną potraw C PP b
Obliczyć bilans wodny organizmu i określić jego
15 C P c
znaczenie dla organizmu
16 Określić wartość odŜywczą potraw C P c
17 C P a
18 Zastosować zasady racjonalnego Ŝywienia C P d
RozróŜnić substancje antyodŜywcze występujące w
19 C P b
produktach spoŜywczych
20 Określić zastosowanie Ŝywności funkcjonalnej C P c
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie będą w
teście.
Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy.
Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru dydaktycznego
(rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości).
Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które sprawiły
uczniom największe trudności.
Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących wiadomości i umiejętności z zakresu Ŝywienia.
Wszystkie zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

38
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, w zadaniach wielokrotnego
wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki naleŜy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:

− instrukcja,
− zestaw zadań testowych,
− karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Składniki odŜywcze pełniące w organizmie funkcję energetyczną to:

a) tłuszcze, węglowodany, witaminy.
b) białka, tłuszcze, węglowodany.
c) węglowodany, składniki mineralne, woda.
d) alkohol, węglowodany, witaminy.
2. Dobrym źródłem pełnowartościowego białka są:

a) soja, wołowina, ciemne pieczywo.
b) drób, fasola, mleko.
c) jaja, ziemniaki, sery Ŝółte.
d) ryby, sery, jaja
3. Do produktów spoŜywczych wysokoenergetycznych nie naleŜą:

a) majonez, banany, ser Ŝółty.
b) miód, margaryna, orzechy.
c) soki warzywne, chude mleko, jabłka.
d) dŜem, oliwa, ziemniaki.
4. Produkty bogate w NNKT to:

a) olej słonecznikowy, margaryny kubkowe.
b) olej sojowy, masło.
c) oliwa, smalec.
d) masło, smalec.
5. Dobrym źródłem witaminy B2 są produkty:

a) mleko, wątróbka, droŜdŜe.
b) jogurt, sałata, pietruszka.
c) truskawki, ryby, masło.
d) smalec, mięso drobiowe, pomidory.
6. Do produktów spoŜywczych o działaniu kwasotwórczym naleŜą:
a) cytryna, pomarańcza, szczaw.
b) maślanka, mleko, fasola.
c) kapusta kiszona, ziemniaki, czarna porzeczka.
d) kasza jęczmienna, ryŜ, jaja.
39
7. Dorosły męŜczyzna o masie ciała 85 kg powinien spoŜyć w ciągu jednego dnia
a) 680 g białka.
b) 68 g białka.
c) 85 g białka.
d) 8,5 g białka.
8. Łojotokowe zapalenie skóry, zajady, nadwraŜliwość na światło, utrata apetytu, to typowe

objawy niedoboru w organizmie
a) witaminy B2.
b) witaminy K.
c) Ŝelaza.
d) wapnia.
9. Za trawienie białek w przewodzie pokarmowym człowieka odpowiedzialne są enzymy

proteolityczne, do których naleŜą:
a) lipaza, amylaza ślinowa.
b) esteraza, amylaza trzustkowa.
c) pepsyna, trypsyna, chymotrypsyna.
d) renina, lipaza Ŝołądkowa.
10. Ilość tłuszczu, jaką naleŜy spoŜyć, aby pokryć 30% dziennego zapotrzebowania na
energię (przyjmując dzienne zapotrzebowanie na poziomie 2700 kca) 2700 kcal wynosi
a) 202,5 g.
b) 90 g.
c) 900 g.
d) 162 g.
11. Do produktów bogatych w błonnik pokarmowy naleŜą

a) soja, kapusta, pieczywo razowe.
b) kapusta, jabłko, mleko.
c) gruszki, oliwa, płatki owsiane.
d) truskawki, jaja, kasza gryczana.
12. Podstawowa przemiana materii u męŜczyzny o masie ciała 75 kg wynosi

a) 1800 kcal/dobę.
b) 1320 kcal/dobę.
c) 900 kcal/dobę.
d) 2700 kcal/dobę.
13. Bilans azotowy kobiety cięŜarnej oraz rekonwalescentów, jest

a) dodatni.
b) ujemny.
c) zrównowaŜony.
d) nie zaleŜy od stanu fizjologicznego i sposobu odŜywiania człowieka.
14. Wartość energetyczna kanapki składającej się z: 50 g chleba Graham, 10 g masła, 30 g
pasztetu, 50 g ogórka świeŜego (wartość energetyczna 100 g tych produktów wynosi:
chleb graham 226 kcal, masło 735 kcal, pasztet 390 kcal, ogórek 10 kcal) wynosi
a) 617 kcal.
b) 308,5 kcal.

40
c) 1361 kcal.
d) 136,1 kcal.
15. Człowiek w ciągu jednego dnia dostarczył do organizmu 1000 cm3 wody w postaci
napojów, 1000 cm3 z pokarmami stałymi, a ilość wody metabolicznej wytworzonej
w organizmie wyniosła 300 cm3. Z organizmu wydalił z moczem 1500 cm3 wody,
z potem 700 cm3, z kałem 200 cm3, z wydychanym powietrzem 500 cm3. Skutki bilansu
wodnego tego człowieka to
a) gromadzenie się wody w organizmie, obrzęki.
b) ilość wody dostarczonej i wydalonej nie ma większego wpływu na funkcjonowanie
organizmu.
c) odwodnienie.
d) anemia.
16. Uzupełnianie się składu aminokwasowego białek w największym stopniu występuje

w potrawie:
a) knedle ze śliwkami.
b) ziemniaki z sosem pieczarkowym.
c) pierogi z serem.
d) naleśniki z truskawkami.
17. W profilaktyce miaŜdŜycy zaleca się stosowanie produktów

a) oliwa, chuda wołowina, pieczywo razowe.
b) olej, chuda wołowina, wątróbka.
c) margaryna, ser Ŝółty, jabłka.
d) brokuły, olej sojowy, jaja.
18. Podstawą „piramidy Ŝywieniowej” zalecanej w Ŝywieniu osób dorosłych są produkty:

a) mleko i jego przetwory.
b) owoce i warzywa.
c) mięso, ryby, jaja.
d) produkty zboŜowe, ziemniaki.
19. Substancją antyodŜywczą, naturalnie występującą w produktach roślinnych, która

zmniejsza przyswajalność wapnia jest
a) awidyna.
b) kwas szczawiowy.
c) kwas fitynowy.
d) solanina.
20. W Ŝywieniu niemowląt i sportowców, często wykorzystuje się produkty spoŜywcze

zaliczane do
a) Ŝywności mało przetworzonej.
b) Ŝywności o obniŜonej wartości energetycznej.
c) Ŝywności funkcjonalnej.
d) Ŝywności dla wegetarian.

41
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ……………………………………………………..
Wykorzystanie produktów spoŜywczych jako źródła składników

pokarmowych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Numer
Odpowiedź Punkty
pytania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem

42
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykorzystanie produktów

spoŜywczych jako źródła składników pokarmowych”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których wszystkie zadania (oprócz 9,
14, 18) są z poziomu podstawowego. Zadania 9, 14, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów. Suma punktów moŜliwych do uzyskania wynosi 20.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:
− dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań,
− dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,
− dobry – za rozwiązanie 16 zadań w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego,
− bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań w tym 2 zadań z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. d, 3. a, 4. c, 5. b, 6. a, 7. b, 8. a, 9. a, 10. c, 11. a,

12. b, 13. c, 14. d, 15. d, 16. d, 17. b, 18. a, 19. c, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
Zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedź
RozróŜnić składniki pokarmowe i określić ich
1 B P d
znaczenie dla organizmu człowieka
2 B P d
wartości energetycznej
3 B P a
Określić znaczenie składników pokarmowych dla
4 B P c
organizmu człowieka
RozróŜnić produkty o charakterze kwasotwórczym i
5 C P b
zasadotwórczym
6 C P a
dla określonych grup Ŝywieniowych
Scharakteryzować proces wchłaniania składników
7 C P b
pokarmowych
Scharakteryzować proces trawienia składników
8 B P a
pokarmowych
9 C PP a
10 C P c
Określić skutki nadmiaru składników pokarmowych
11 C P a
dla organizmu człowieka
12 Obliczyć podstawową przemianę materii C P b
13 Obliczyć bilans wodny organizmu C P c
43
14 Obliczyć wartość energetyczną potrawy C PP d
Sklasyfikować produkty pod względem wartości
15 C P d
odŜywczej
RozróŜnić substancje antyodŜywcze występujące
16 C P d
w produktach spoŜywczych
17 Zastosować zasady racjonalnego Ŝywienia B P b
18 Obliczyć wartość odŜywczą potrawy C PP a
19 Określić skutki niedoboru składników pokarmowych B P c
Określić zastosowanie Ŝywności wygodnej w
20 B P b
produkcji gastronomicznej
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących wiedzy i umiejętności z zakresu Ŝywienia. Wszystkie
zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, w zadaniach wielokrotnego
wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki naleŜy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia!
44
Materiały dla ucznia:
− instrukcja,
− zestaw zadań testowych,
− karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 2
1. Zestaw zawierający wyłącznie węglowodany przyswajalne to:

a) błonnik pokarmowy, glukoza, fruktoza.
b) skrobia oporna, glukoza, sacharoza.
c) sacharoza, laktoza, błonnik pokarmowy.
d) glukoza, fruktoza, glikogen.
2. Do produktów wysokoenergetycznych zaliczamy:

a) jabłko, masło, jaja.
b) grzyby, napoje mleczne, ziemniaki.
c) ziemniaki, sok pomidorowy, groch.
d) smalec, chipsy, orzechy.
3. Produkty o wysokiej zawartości cholesterolu to:

a) wątroba wieprzowa, ser Ŝółty, masło.
b) majonez, pomarańcze, móŜdŜek.
c) olej sojowy, margaryna, boczek.
d) oliwa, śmietana, mleko pełne.
4. Witaminą przeciwkrwotoczną nazywana jest

a) witamina B1.
b) witamina E.
c) witamina K.
d) witamina B2.
5. Produkty o charakterze kwasotwórczym to:

a) jabłka, gruszki, morele.
b) śliwki, Ŝurawiny, borówki.
c) cytryny, pomidory, porzeczki.
d) pomarańcze, ananasy, szpinak.
6. W Ŝywieniu dzieci, młodzieŜy, kobiet cięŜarnych i karmiących nie powinno się stosować
a) racji pokarmowej A.
b) racji pokarmowej B.
c) racji pokarmowej C.
d) racji pokarmowej D.
7. Wchłanianie Ŝelaza niehemowego w organizmie zwiększa

a) witamina A.
b) witamina C.
c) witamina B6.
d) witamina PP.

45
8. Odcinki przewodu pokarmowego, w których zachodzi trawienie tłuszczów to:
a) Ŝołądek, dwunastnica, jelito cienkie.
b) jama ustna, Ŝołądek, wątroba.
c) jelito cienkie, jelito grube, Ŝołądek.
d) dwunastnica, jelito grube, wątroba
9. Osoba o dziennym zapotrzebowaniu na energię równym 2000 kcal, aby pokryć 55% tego
zapotrzebowania, powinna spoŜyć węglowodanów
a) 275 g.
b) 27,5 g.
c) 625 g.
d) 575 g.
10. Grupa produktów będących dobrym źródłem prowitaminy witaminy A to:

a) olej sojowy, buraki, Ŝółtko jaja.
b) nerki, mięso cielęce, oliwa.
c) marchew, dynia, szpinak, brukselka.
d) wątróbka, tran, tłuste ryby.
11. Nadmiar sodu w organizmie moŜe być powodem:

a) nadciśnienia, obrzęków.
b) zmian skórnych, próchnicy.
c) kruchości naczyń, zajadów.
d) rogowacenia naskórka, miaŜdŜycy.
12. Dobowa podstawowa przemiana materii u osoby dorosłej o masie ciała 50 kg wynosi
a) 1560 kcal.
b) 1200 kcal.
c) 2200 kcal.
d) 1300 kcal.
13. Orientacyjna ilość płynów jaką wypiła osoba, jeŜeli wystąpił u niej ujemny bilans wodny
wynosi: (Ilość wody wydalonej przez nią wynosiła 2800 cm3, ilość wody dostarczonej
z potrawami o konsystencji stałej wynosiła 1000 cm3, a ilość wody metabolicznej
wynosiła 300 cm3)
a) 1500 cm3.
b) więcej niŜ 1500 cm3.
c) mniej niŜ 1500 cm3.
d) ilość spoŜytych płynów nie wpływa na rodzaj bilansu wodnego.
14. Ilość energii jaką dostarczymy do organizmu spoŜywając potrawę zawierającą 50 g

sacharozy, 10 g laktozy, 10 g tłuszczu, 30 g białka, 20 g błonnika pokarmowego wynosi
a) 530 kcal.
b) 490 kcal.
c) 480 kcal.
d) 450 kcal.

46
15. Potrawa, w której następuje uzupełnianie się składu aminokwasowego białek to
a) pierogi z truskawkami.
b) ryŜ z jabłkami.
c) sałatka z ogórków, pomidorów, cebuli.
d) kopytka.
16. AntyodŜywcza awidyna występuje w

a) kawie.
b) kakao.
c) rabarbarze.
d) surowym jaju kurzym.
17. Błędnym załoŜeniem w Ŝywieniu zdrowych, dorosłych osób jest:

a) ryby – zdrowszym źródłem białka niŜ mięso.
b) pieczywo białe jest bogatsze w składniki odŜywcze niŜ pieczywo ciemne, razowe.
c) unikanie słodyczy chroni przed próchnicą i nadwagą.
d) ograniczenie spoŜycia tłuszczów zwierzęcych.
18. Zawartość białka w potrawie składającej się z 250 g fasoli szparagowej, 30 g masła extra
i 10 g bułki tartej wynosi (Zawartość białka w 100 g tych produktów wynosi: fasola
szparagowa – 2,4 g, masło extra – 0,7 g, bułka tarta – 9,7 g)
a) 7,18 g.
b) 12,8 g.
c) 71,8 g.
d) 16,4 g.
19. Witamina, której niedobór wywołuje tzw. „kurzą ślepotę” to

a) witamina C.
b) witamina B6.
c) witamina A.
d) witamina D.
20. śywności wygodnej nie dotyczy określenie:

a) Ŝywność wygodna to między innymi produkty, potrawy gotowe do spoŜycia.
b) Ŝywność wygodna wymaga długotrwałej obróbki termicznej.
c) czas przygotowania produktów naleŜących do Ŝywności wygodnej jest krótki.
d) obróbka kulinarna Ŝywności wygodnej ogranicza się do prostych operacji, np.
mieszanie z wodą, podgrzanie.

47
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ……………………………………………………..
Wykorzystanie produktów spoŜywczych jako źródła składników

pokarmowych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Numer
Odpowiedź Punkty
pytania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem

48
7. LITERATURA
1. Cybulska B. Łukaszewska.: Dietetyka. WSiP, Warszawa 1990
2. Czerwińska D., Gulińska E.: Podstawy Ŝywienia człowieka. WSiP, Warszawa 2005
3. Czerwińska D., Kołłajtis-Dołowy A., Kozłowska K., Pietruszka B.: Podstawy Ŝywienia
człowieka. Format –AB, Warszawa 2004
4. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red): śywienie człowieka. PWN, Warszawa 1998
5. Górecka D., Limanówka H., Superczyńska E., śylińska-Kaczmarek M.: Technologia
gastronomii z obsługą konsumenta. Format –AB, Warszawa 2006
6. Hasik J., Hryniewiecki L., Grzymisławski M.: Dietetyka. PZWL, 1999
7. Kołłajtis-Dołowy A., Gulińska E.: Problematyka konsumencka w nauczaniu racjonalnego
Ŝywienia. Polskie Towarzystwo Ekonomiki Gospodarstwa Domowego, Warszawa 1999.
8. Konarzewska M., Zielonka B., Konarzewska-Sokołowska M.: Technologia gastronomiczna z
towaroznawstwem. REA, Warszawa 2004
9. Kunachowicz H., Czarnowska-Misztal E., Turlejska H.: Zasady Ŝywienia człowieka. WSiP,
Warszawa 2000
10. Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: Wartość odŜywcza wybranych
produktów spoŜywczych i typowych potraw. PZWL, Warszawa 2003
11. Superczyńska E., śylińska-Kaczmarek M.: Zasady Ŝywienia. REA, Warszawa 2004
12. Wieczorek-Chełmińska Z.: Zasady Ŝywienia i dietetyka stosowana. PZWL, Warszawa 1992
13. Włodarek D.: Dietetyka. Format – AB, Warszawa 2005
14. Ziemlański S.: Podstawy prawidłowego Ŝywienia człowieka. Wydawca Instytut Danone –
Fundacja Promocji Zdrowego śywienia, Warszawa 1998
15. Materiały wykładowe SGGW w Warszawie
Literatura metodyczna
Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym,
Wyd. ITEE, Radom 2001
Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia, WSiP S.A., Warszawa 1999
Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Wydawnictwo Akademickie „śak”,
Warszawa 2003
Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych, cz. I i II, Wyd. ITEE,
Radom 1999
Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITE, Radom 1995

49

Wykorzystanie Produktów Spożywczych Jako Źródła Składników Pokarmowych

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Wykorzystanie Produktów Spożywczych Jako Źródła Składników Pokarmowych

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MINISTERSTWO EDUKACJI

Wykorzystanie produktów spoŜywczych jako źródła

Poradnik dla nauczyciela

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 512[02].Z1.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Osoba prowadząca ……………………………………………….

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

Metody nauczania–uczenia się:

Formy organizacyjne pracy uczniów:

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

- omówienie przez nauczyciela sposobu wykonania ćwiczeń,

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

Metody nauczania–uczenia się:

Formy organizacyjne pracy uczniów:

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. do ćwiczenia 1. Schemat budowy układu pokarmowego [2, s.91]

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”