AKTYWNY I PASYWNY ZASÓB SŁOWNICTWA ORAZ POJĘCIE KALEK

I PÓŁKALEK

*Активный и пассивный состав словаря

1. Słownictwo aktywne – zaliczamy do niego wszystkie wyrazy, które są

używane w życiu codziennym – zrozumiałe przez wszystkich w danym
języku. Wyrazy tej grupy nie mogą należeć ani do grup przestarzałych ani
do neologizmów. Zaliczmy natomiast do słownictwa aktywnego wyrazy
ogólnie używane oraz takie, które występują w określonych grupach
społeczno-zawodowych, są to: profesjonalizmy (czyli te wyrazy, które
używają wykonawcy danych zawodów); wyjaśnienia terminologiczne
(terminy); wyrazy książkowe (występują w tekstach książek, a nie są
używane w języku codziennym) oraz leksyka emocjonalna.
2. Słownictwo pasywne – zaliczmy do niego wszystkie wyrazy nieużywane
w języku codziennym. Są to pojęcia używane rzadko z dwóch przyczyn:
ponieważ są to wyrazy przestarzałe (takie, które wychodzą z użycia)
oraz neologizmy (wyrazy nowe, które dopiero weszły w użycie);

Grupa wyrazów przestarzałych:

Historyzmy – słowa, które całkowicie wyszły z użycia, ponieważ zniknęły

pojęcia oznaczane przez te słowa. Wyrazy te mogą pojawić się jedynie w
utworach literackich i głownie mają za zadanie odtworzyć klimat danej epoki,
albo nadają wypowiedziom charakter ironiczny, np. боярин – bojarzyn;

Archaizmy – wyrazy, które również wyszły z użycia. Zostały zastąpione

synonimowi; wykorzystywane w literaturze również, oddają klimat epoki;
nadają wyrazom charakter komiczny, ironiczny, np. бродобрей – fryzjer;
ланиты – policzki;

Neologizmy – wyrazy nowe, takie, które dopiero weszły w użycie; związane z

jakimś pojęciem, zjawiskiem, przedmiotem; pojawiły się w języku wraz z
jakimś pojęciem, rzeczą, zjawiskiem, przedmiotem. Neologizmy nie od razu
zaliczane są do aktywnego zasobu słownictwa. Dopiero, gdy nowy wyraz, stary
wyraz wejdzie w użycie, to przestaje być neologizmem, np. телефон był kiedyś
neologizmem; nowoczesne przykłady – бойфренд i мэйл (z języka
angielskiego);

KALKI I PÓŁKALKI

Kalki (кальки) – są to wyrazy lub wyrażenia złożone ze składników rodzimych,

ułożone na wzór obcego wyrazu lub wyrażenia.
  kalki słowotwórcze – powstają w wyniku kopiowania sposobu, przy
pomocy którego wyraz powstał w języku rodzimym. Powstają w
rezultacie literowego tłumaczenia na rosyjski oddzielnych, znaczących
części słowa, np. prefiksów, rdzeni itd., np. предмет (ob+ectum);
 kalki semantyczne – to takie wyrazy, w których zapożyczone jest
znaczenie, np. гвоздь (od francuskiego – clou);

Półkalki (полкальки) – to wyrazy, w których tłumaczony jest tylko jeden

fragment słowa, np. телевиденье (obcy element tele);