Historia Literatury rosyjskiej

Ostrowski – ‘Burza’
 Aleksander Ostrowski
 Lata życia: 1823 – 1886.
 Był autorem sztuk.
 Data powstania utworu: 1859 rok.
 Wpływ na teatr – nowator teatru rosyjskiego, ponieważ wprowadził na scenę
naturalny i życiowy komponent; zmodyfikował zasady, które panowały w teatrze
 Zwykłe sytuacje, zwykli ludzie i psychologia
 Widzimy nie tylko co się dzieje na zewnątrz; wszystko jest skupione do wewnątrz i
do przeżyć bohaterów; sytuacje wewnętrze są ważne – spotkanie Borysa i Katii,
natomiast gdyby odrzec z psychologii ludzi, to zostałoby niewiele, ponieważ ta
psychologia jest kluczowa – on ją wprowadza.
 Teatr Ostrowskiego – oddzielony od widzów; to oznacza, że był on budowany na
zasadzie umowności;
 Umowność zjawisk teatralnych – rzeczy, które działy się w teatrze były umowne;
aktorzy odgrywając role nie zlewali się bezpośrednio z widownią – występowało
oddzielnie.
 Język ujawnia styl mówienia; bohaterowie mówią rożnymi językami i sposób ich
mówienia mówi nam bardzo wiele o tym, kim są ci bohaterowie.
 Słuchamy tego co mówią bohaterowie – nie musimy znać dodatkowej charakterystyki
bohaterów (kiedy się urodził, jak żył, wyksztalcenie – nie musimy tego wiedzieć w
tym dramacie), z tego powodu, że jest pokazany język i to jak mówimy – on ich
charakteryzuje; on pokazuje co widz może oczekiwać od danej postaci – język jako
charakterystyka bohatera.
 Wielość postaci.
 Sposób prowadzenia teatru – jako dramaturg wywoływał wiele kontrowersji – wielu
ludziom się to nie podobało, ponieważ chcieli widzieć jednoznaczne i proste sztuki, a
Ostrowski to komplikował; były sytuacje, że niektórzy aktorzy odchodzili, np. na
„Burzy”, ponieważ nie byli w stanie zrozumieć co Ostrowski chciał z nimi zrobić.
 Z jednej strony język, a z drugiej strony mamy różnorodność bohaterów i oni
wszyscy pokazują nam świat.
 Bohaterowie: Kabanowowie (matka, Tichon, Katia, Warwara, Guasza), Dikoj,
Borys, Kuligin, Kudriasza, Fiekłusza, pani z lokajami.
 Katia: kobieta ograniczona w swoim małżeń stwie, jest bardzo nieszczęśliwa i była
wychowywana w świecie, który był światem miłości (Kalinin nad Wołgą – miasto
zdominowane przez kupców); sielskie dzieciń stwo; nieszczęśliwe małżeń stwo;
konserwatystka (ona nie chce niszczyć tego, co ma, boi się, że go może zdradzić; jej
modlitwy; jakby była rewolucjonistką, to by go rzuciła i poszła z kimś innym).
 Kabanowa – wdowa, matka Tichona (małżonek Katii); nie podoba się jej
małżeń stwo syna, ciągle wytyka błędy synowej; pełni kazania synowi; dobre relacje z
Dikojem; konserwatywna (w złym znaczeniu), bardziej potwór; chce, żeby były
zachowane te zasady, które były odwiecznie, jej mąż nie żyje, można domniemać, że
wpędziła go do grobu; zdominowała swojego syna.
 Tichon – pod władzą matki.
 Imię syna Kabanowej – Tichon, od тихоня – szara myszka.
 Na czym polega tragizm bohaterów?
 Warwara wzięła wszystko w swoje ręce i uciekła z Kudriaszem; wcisnęła Katii ten
klucz – ukryty tragizm; Ostrowski w bardzo niepozorny (trochę jak Tołstoj, „potęga
ciemności” daje najpierw proszki, później mówi co robić; Nikita chodzi jak we mgle i
wykonują polecenia kobiety, która nimi kieruje); tu Warwara daje klucz i mówi
„zdradź mojego brata”, a widzi, że ta kobieta cierpi; w dodatku stwierdza, że ona
jest szalona; niby z jednej strony pomaga, a z drugiej strony jest takim
mechanizmem, który podtrzymuje tragizm, który dzięki temu może funkcjonować;
spełnia rolę takiej ciemnej postaci; można powiedzieć, że wszystkim steruje – niby
matka to robi, a to jednak Warwara steruje wszystkim zza kadru – Warwara w roli
moderatora tragizmu.
 Katia – bardzo delikatna osoba (Warwara wiedząc o tym wciska jej ten klucz).
 Jakie jest to miasto? -> są straszne obyczaje w tym mieście uczciwą pracą zarobimy
nie więcej niż na kawałek suchego chleba; występują nieuczciwi ludzie; po co oni
siedzą w swoich domach? -> zamykają się w swojej rodzinie, bić swoje rodziny, żeby
nikt nie przychodził, a oni mogą znęcać się nad swoja rodzina; mieszkań cy tego
miasta są brutalami, potworami; wśród tych potworów znalazła się ta jedna Katia.
 Co mówi Добролюбов? (луч света в темном царстве) -> moralizatorstwo –
wcześniej teatr powinien karać za występki albo nagradzać jeśli ktoś się nawróci;
teatry wcześniej powinny mieć pozytywny program moralny na scenie, a tu się
okazuje ze Katia popełnia samobójstwo (to było nie do pomyślenia); on mówi, że
Katia tak naprawdę jest rewolucjonistka – nie taka, która niszczy wszelki porządek,
tylko ona kocha wszystko, to co ona darzy miłością, niszczy ja; ona darzy miłością
potworów; Katia – promyk światła i nadziei; miasteczko nazywa królestwem
ciemności.
 Katia – człowiek nowego typu; ona walczy o swoje prawa; Dobrolubow mówi, że
dobra jest ta śmierć Katii, super, że się zabiła, bo ktoś zdołał złamać tych potworów i
królestwo ciemności; ciemnogród; jej śmierć jest manifestacją praw.
 Мракобесие – ciemnogród.
 Dlaczego pojawiła się akurat burza? -> w Katii jest rozdarcie (zjawiska
atmosferyczne mówią to co jest wewnątrz); inne znaczenie – burza pokazuje, jacy ci
ludzie są; jeden jest przekonany, że to wyładowanie atmosferyczne, a reszta mówi, że
to działanie boga, absolutni jaskiniowcy, mogą gnębić ludzi, których widzą i którzy są
wobec ich słabsi; burza jako katalizator ciemności.