Nikołaj Czernyszewski – „Co robić?

”
Historia literatury rosyjskiej
 Żył w latach: 1828-1889.
 Jego ojciec – ksiądz, Czernyszewski miał nim zostać, ale ostatecznie nie wyszło.
 Rewolucja; materializm; ekonomiści angielscy.
 Czytał również prasę francuską i niemiecką.
 Początkowo próbował pogodzić socjalizm z chrześcijaństwem, chrystianizmem.
 Królestwo Boże na ziemi.
 Był związany z czasopismem „sowremiennik” – современник.
 Literatura powinna odzwierciedlać rzeczywistość.
 Młodzież studencka do niego lgnęła; był charyzmatyczny; był idolem młodzieży; był
również przewodnikiem związku „ziemia i wola”; potrafił prowadzić działa
konspiracyjne; był bardzo mądry; oddziaływał na „koło Polaków i oficerów”.
 Demokraci rewolucyjni; rewolucji powinien dokonać lud rosyjski; to lud rosyjski
powinien walczyć o wolność.
 *Wystosował apel nawet do Aleksandra II.
 NIE dla kapitalizmu na wsi; wieś powinna działać na zasadzie gminnej, socjalistycznej
(кевка).
 Nie podobała mu się Obłomowszczyzna, on chciał aktywności, działania; jego
bohaterowie wyjeżdżali.
 Nie podobał im się kapitalizm; trzeba wyrzucić z siebie tę pasywność.
 Teoria rozumnego egoizmu – podstawa książki „что делать”?
 Miarą czynu ludzkiego jest pożytek; jeśli inni będą żyć dobrze, to ja też będę żyć dobrze.
 Ci bohaterowie odczuwają skłonności do innych rzeczy – to jest socjalizm; ludzie mają
różne predyspozycje do różnych rzeczy; pozwolić tym predyspozycjom zaistnieć
(natomiast trzeba pamiętać, że ktoś inny też może to realizować, nie można kosztem
innych).
 Interes większej grupy jest ważniejszy niż mniejszej grupy;
 Sztuka powinna polegać na odtwarzaniu rzeczywistości – odzwierciedlać + krytykować.
 Krytyka zbędnego człowieka.
 W 1862 – areszt; później zesłany dożywotnio na Syberię; pisał bardzo dużo na zesłaniu
i miał bardzo duży autorytet.
 Charles Fourier: 1772-1837 – utopia socjalistyczna; twórca pojęcia feminizmu; ideolog
rewolucji seksualnej; troska o drugiego człowieka (furieryzm); współpraca – jedyne one
mogą doprowadzić do społecznego sukcesu; pojęcie falanstery – ludzie mieszkają w
pałacu (znajdują tam się sale gimnastyczne, mieszkania, stołówki, kościół – wszystko;
na kształt pałacu); przez dobrą organizację można zlikwidować wszystkie problemy
społeczne, produkcyjne; można zorganizować dobre społeczeństwo, które nie będzie
robiło problemów; pogodzić naturę z przymusem; cywilizacja i postęp techniczny ma
prowadzić do równości i rozwoju; wolność seksualna – bez małżeństw – ludzie
spotykają się z kim tylko chcą się spotykać.
 Henri de Saint – Simon: 1760-1825; zniesienie prawa dziedziczenia; każdy każdemu
według własnych/jego zdolności.
 Kwestia postaci, feminizmu, emancypacji.
 Sny Wery Pawłowny – Platonizm; jaskinia Platona, idealizm.
 Łopuchow, Kirsanow, Rachitin, Wiera Pawłowna – żyją w taki sposób, całkowicie
przełamując starą tradycję.
 Problem emancypacji kobiety.
 Są teorie, że Rosja była zawsze postmodernistyczna; opisywali, wymyślali takie rzeczy,
byty, które jeszcze nie istniały; plany.
 Literatura nie odzwierciedla, literatura tworzy.
 Literatura idealistyczna.