Lalka  18.11.

2021

 Zupełnie inny Don Kichot  Pierra? __?

 Pastisz? Parodia? Gra?
 Wszystkie pokolenia szukają nowej Lalki
 O czym jest Lalka?
 Miłość
 Nieodwzajemniona
 Trudno znaleźć w literaturze historię o miłości szczęśliwej  czy zdaniem Prusa to patologiczna
relacja, która nie może się udać
 Kobieta w małżeństwie wchodzi w układ odcinający ją od życia (Mickiewicz: kiedy na kobietę
zawołano żono, to jakby ją żywcem pogrzebiono)
 Nie ma u Prusa jednostek rodzinnych, które nie byłyby ruiną  Lalka powieścią o samotnikach
 Węgiełek i „Magdalenka”; Wirscy, Krzeszowscy – nie ma małżeństwa szczęśliwego
 Prus obsesyjnie zablokował nie tylko szczęśliwą miłość, ale relacje małżeńskie zablokował
 Ostatnie małżeństwo w Lalce to  Mraczewski i Stawska
 Parodia komedii romantycznej (Stawska dla Wokulskiego być miała)
 Nie tworzą związku wcale
 Rozuiemy, że pierwszy plan z miłością nieodwzajemnioną, nieszczęśliwą, ale nikomu się nie udaje
(na żadnym planie)
 Czemu? Zagadek jest mnóstwo
 Wokulski  45, Łęcka  26
 Niegdyś nie miało to znaczenia
 O społeczeństwie
 O przejściu romantyzmu i pozytywizmu
 Kiedy Lalka?
 W latach 70 XIX wieku rok
 Sięga wiosny Ludów, powstania styczniowego, przybycie Minclów
 Retrospektywne fragmenty sugerują daleko – mamy panoramę wieku
 Ogląd całego wieku XIX, wyłania się obraz trzech pokoleń
 Świat w ruchu
 Bohaterzy wędrują po drabinie społecznej
 Niepokój miejsca w społeczeństwa u Prusa! (niepokój prawie jak u Sępa-Szarzyńskiego)
 Prus pokazuje, że wszystko się rusza
 Lalka powieścią tajemnic
 Ani drobiazgów  Rzecki zanotował, że Mraczewski na Hugonocie i siedział w 8 rzędzie
 Po co notuje? Kto doniósł? Tego nie wiemy
 Nie wiemy, czy Łęcka poszła do klasztoru, co stało się z Wokulskim,
 Wokulski zakochuje się w Łęckiej w teatrze
 Rzecki mu proponuje wyjście, bo rozrywka
 Teatr  odgrywanie ról
 Tytuł i teatr  przestrzeń kłamstwa zalegalizowanego,
 To nie jest miejsce, gdzie można go poznać  zakochany chciałby, aby ukochana nie odgrywała ról
 Data dzienna, wiemy gdzie, wiemy na jakiej sztuce (Wioletce)
 Wioletta
 Kiedyś nazywała się Plesis (była praczką w Paryżu, dorabiała jako prostytutka), nazywała się Alfonsyna
 Nie była pięknością klasycznego, ale było w niej coś porywającego (inteligencja, urok,
nieprzywiązywanie się do rzeczy materialnych)
 Umarła młodo (modnie – na gruźlicę), była ozdobą półświatka
 Małgorzata Du Plesis  tak się nazwała
 Żona Wokulskiego nazywała się jednocześnie
 Durnas (syn) zasłynął opowieścią o Małgorzacie, zmienił jej nazwisko na Gautier
  Fabuła: idealistyczny młodzieniec z prowincji, który zakochał się w kurtyzanie. Kończy się tragicznie
– kobieta umiera, cierpi młodzieniec
 Dama Kameliowa – przebój literacki XIX w., najsłynniejszy melodramat
 Przerobiono na sztukę sceniczną
 Jedna ze sztandarowych ról Heleny Modrzejewskiej
 Z Alfonsyny przemieni się przez Małgorzatę w Wiolettę
 Z teatru do opery
 Trzecia historia  Traviatta Giuseppe Verdi (liberetto robi, z Małgorzaty zrobiła się Violetta)
 Violetta Valery  nowe imię i nazwisko
 Violetta nie jest sztuką sceniczną, tylko operą
 Traviatta – opowieść o miłości doskonałej, idealistycznego młodzieńca
 Narracja trzecioosobowa  nie wiemy, o czym myśli Izabela
 Prus ustawia nas w pozycji Wokulskiego
 P. daję lekcję pokory poznawczej (ogranicza nasze wyobrażenie)
 Co łączy Traviattę oraz relację
 Relacja podobieństwa  zakochany bogacz, uwielbiana jednostka
 Prus zbudowałby obraz analogiczny, prototyp, matrycę pokazującą, co się stanie (naiwny zakochany
w sprzedajnej kobiecie  naiwny Wokulski zakochany w Izabeli, która musi się sprzedać)
 Wokulski nie jest idealnym młodzieńcem, jest wdowcem  koncepcja zaczyna się kruszyć
 Postać nie jest typem idealnym
 Wokulski prostytutką – sprzedał się za pieniądze (ożenił się wyłącznie dla pieniędzy, na pewno
nie jest to miłość)  autodiagnoza: Wiem, że świnia
 Prus pokazuje świat, gdzie człowiek może być tym i tym  trudno utrzymać czystość moralną
przez całe życie (Prus trochę moralistą, ale daje prawdziwą wiedzę o człowieku)
 Przyporządkowanie postać – postać nie zachodzi
 Izabela też kocha idealnie  Apollina (po co kochać S.W? smutas, arogancki, obnosi się z
pieniędzmi, gdzie czas na relację, gdzie przyjaźń)
 Wokulski nie podoba się fizycznie Izabeli
 Prus tak konstruuje narrację, że ulegamy moralizatorstwu miłosnemu – Izabela zła, bo nie kocha S.W.
 Wokulski patrzy na Izabelę, ale nie widzi jej
 Zakochuje się w
 Przywołany cytat z Anhellego  widział kobietę z tekstów romantycznych, chce to, co sobie
wyobraził
 Mówi, że zna ją
 Sceptycyzm – lektury fałszują obraz świata
 Miłość w świecie rzeczywistym się odbywa, kwestie majątkowe są istotne  kontekst Violetty
wprowadza kontekst rzeczywistości do wyidealizowanego uczucia
 Różne perspektywy
 Sztuka czytania języka symbolicznego  sztuka zakochana
 Topika miłosna
 Prus dyskutuje z tematyką miłości w kulturze zachodniej
 Prus wchodzi w magazyn fabuł
 Nowatorstwo
 Wypady króciutkie
 Platon
 Średniowiecze
 Romantyzm
 psychoanaliza