Ders 11.

1 Şu cümlelere ve çevirilerine bakın:

1. ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος τοῖς θεοῖς θύειν ἐθέλει.

İyi insan tanrılara kurban kesmek istiyor.

2. ἡ ἀγαθὴ μαθητρία ἐν τῇ βιβλιοθήκῃ μένειν ἐθέλει.

İyi öğrenci kütüphanede kalmak istiyor.

3. τοὺς ἀγαθοὺς ἀνθρώπους οἱ θεοὶ λόγοις τοῦ ποιητοῦ

παιδεύουσιν.

Tanrılar iyi insanları şairin sözleriyle eğitirler.

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 1/21

 4. τὰς ἀγαθὰς μαθητρίας διδάσκει ὁ Συνέσιος τὴν ῥητορικήν.

Synesios iyi kız öğrencilere hitabet öğretir.

5. ὁ ἄνθρωπος ὁ ἀγαθός τοῖς φίλοις δῶρα πέμπειν ἐθέλει.

İyi insan arkadaşlarına hediyeler göndermek ister.

6. ἡ μαθητρία ἡ ἀγαθὴ τὰ βιβλία τοῖς φίλοις πέμπει.

İyi kız öğrenci arkadaşlarına kitaplar gönderir.

7. τοῖς ἀνθρώποις τοῖς ἀγαθοῖς οἱ φίλοι δῶρα καὶ χρυσὸν

πέμψουσιν.

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 2/21

 Dostlar[ı] iyi insanlara hediyeler ve altın gönderecekler.

8. ταῖς μαθητρίαις ταῖς ἀγαθαῖς οἱ φίλοι δῶρα καὶ χρυσὸν

πέμψουσιν.

Dostlar[ı] iyi kız öğrencilere hediyeler ve altın gönderecekler.

9. ἄνθρωπος ὁ ἀγαθός τὰ βιβλία τοῦ διδασκάλου φέρει.

İyi insan öğretmenin kitaplarını taşır.

10. μαθητρία ἡ ἀγαθὴ τὰ βιβλία τοῦ διδασκάλου φέρει.

İyi kız öğrenci öğretmenin kitaplarını taşır.

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 3/21

 11. τὰ βιβλία τοῦ ἀνθρώπου τοῦ ἀγαθοῦ ἐν τῇ οἰκίᾳ μένει.

İyi insanın kitapları evde kalır.

12. τὰ βιβλία τῆς μαθητρίας τῆς ἀγαθῆς ἐν τῇ οἰκίᾳ μένει.

İyi kız öğrencinin kitapları evde kalır.

13. ὦ ἀγαθὲ ἄνθρωπε, ἆρα τρέχεις παρὰ τὸν διδάσκαλον;

Ey iyi insan, öğretmenin yanına koşuyor musun?

14. ὦ ἀγαθὴ μαθητρία, ἆρα τρέχεις παρὰ τὸν διδάσκαλον;

Ey iyi kız öğrenci, öğretmenin yanına koşuyor musun?

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 4/21

 11.1 Sıfatlar

Anlaşılacağı üzere isimleri nitelendiren sıfatlar, isimlerle aynı hâl, cins ve

sayıda görülürler. Bu derste görülecek sıfatların hepsi isim çekimlerinin 1. ve

2. grubundaki görülen soneklere sahiptirler. Yani NOM tekilde hep -os, -a/-ē

ve -on ile biterler. Örneğin, yukarıdaki cümlelerde fark edeceğiniz üzere, bu

sıfat NOM tekilde ἀγαθός ἀγαθή ἀγαθόν şekillerine girecek. 1. ve 2. grup isim

çekimlerinde rastlanılan bütün hâller bu sıfatlarda da görülebilir. İsim ve onu

nitelendiren sıfat sesle olmasa bile mantıken kafiye oluşturuyor olmalıdırlar.

Örneğin: τοῖς ἀνθρώποις τοῖς καλοῖς DAT e ç “yakışıklı insanlara” ama

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 5/21

 ἐν ταῖς νήσοις ταῖς καλαῖς DAT d ç “güzel adalarda”

İsimlerin cinsi görüldüğü gibi olmadığı durumlarda nasıl ki artikellere

güvenilmesi gerekiyorsa, sıfatlar da “yalan söylemezler” ve niteledikleri

isimler, örneğin νῆσος gibi, eril görünümlü ama aslında dişil cinsten bir isimse,

o zaman sıfatlar görsel olarak kafiye kurmazlar ve bu durumda dişil çekilirler.

Alıştırma 11.1
Aşağıdaki sıfatların sayısını, cinsini ve hâlini tespit edin:
Ör. τοῖς ἀγαθοῖς ç e/n DAT

1 τοῦ ἀδίκου 2 τῇ μικρᾷ

3 τῶν αἰσχρῶν 4 οἱ πλούσιοι

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 6/21

 5 τῷ ἀναξίῳ 6 τῶν πολεμίων
7 τῇ ἀξίᾳ 8 τοῦ πονηροῦ
9 τοὺς δικαίους 10 οἱ σοφοί
11 τὰ δίκαια 12 τοὺς φιλίους

13 τῆς δήλης 14 τὰς φιλίας

15 ὦ ἱερέ 16 τῆς χαλεπῆς
17 τὰ κακά 18 τῇ ἀγαθῇ
19 τὴν καλήν 20 ὦ ἀγαθέ
21 τὰ καλά 22 τῇ αἰσχρᾷ
23 τῆς πονηρᾶς 24 τοῦ σοφοῦ
25 τὰς πλουσίας 26 τὸ κακόν

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 7/21

Alıştırma 11.2 (EV ÖDEVİ) : Aşağıdaki sıfatların başına gerekli artikelleri getirin. VOK

olanlar varsa onların başına ὦ getirin:

Ör. τοῖς ἀγαθοῖς

1 ἀδίκου 2 μικρᾷ
3 αἰσχρῶν 4 πλούσιοι
5 ἀναξίῳ 6 πολεμίων
7 ἀξίᾳ 8 πονηροῦ
9 δικαίους 10 σοφοί
11 δίκαια 12 φιλίους
13 δήλης 14 φιλίας

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 8/21

 15 ἱερέ 16 χαλεπῆς
17 κακά 18 ἀγαθῇ
19 καλήν 20 ἀγαθέ

İsim ve Sıfatlar cins, hâl ve sayı bakımından uyuşurlar. Bu uyum görüntüde/sonekte

görülen uyum olmayabilir, ama dilbilgisinde geçerli uyumdur.

Örnekler:

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 9/21

 Hem artikel hem isim
1 τοῖς ἀνθρώποις insanlara
Eril DAT çoğul
İsim eril görünümlü ama artikel
dişil olduğu için ismin de dişil
2 ἐν ταῖς νήσοις adalarda
olduğunu anlıyoruz.
Dişil DAT çoğul
Hem isim hem sıfat dişil NOM
3 ἀγαθὴ ψυχή tekil güzel ruh
“Kafiye var”
Hem isim hem sıfat dişil NOM
4 ἀξία ψυχή tekil. Kafiye yok çünkü sıfat a ile, layık ruh
isim ē ile bitiyor.

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 10/21


5 ἄδικος ψυχή
6 τῶν καλῶν βιβλίων
7 τὴν καλὴν νῆσον
Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10)
Eril görünümlü sıfat, daha
doğrusu, hem eril hem dişil
isimlerle kullanılan sıfat + dişil adaletsiz ruh
isim
NOM tekil
Hem artikel hem sıfat hem isim
GEN çoğul. Ama cins hemen
güzel kitapların
belli olmayabilir. Sözlük bize
nötr olduğunu söyler.
Artikel ve sıfat dişil AKK tekil.
güzel adayı
İsim eril görünümlü AKK tekil.
11/21
Bu kurallara uygun çekilen sıfatlara örnekler: -os, -a, -on ve -os, -ē, -on grupları
ἀγαθός ἀγαθή ἀγαθόν iyi

αἰσχρός αἰσχρά αἰσχρόν çirkin; utanç verici, aşağılık

ἄξιος ἀξία ἄξιον birşeye layık, değer, birşeyi hak eder

δίκαιος δικαία δίκαιον adil

δῆλος δήλη δῆλον açık, alenî

ἱερός ἱερά ἱερόν kutsal, mukaddes

κακός κακή κακόν kötü, fena

καλός καλή καλόν güzel, yakışıklı; soylu; iyi

μακρός μακρά μακρόν uzun, boylu, büyük; uzak

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 12/21

μικρός μικρά μικρόν kısa; küçük

πλούσιος πλουσία πλούσιον zengin

πολέμιος πολεμία πολέμιον düşmanca, hasmane
πονηρός πονηρά πονηρόν değersiz; alçak

σοφός σοφή σοφόν yetenekli, akıllı, bilge

φίλιος φιλία φίλιον sevgili, sevilen; değerli

φίλος φίλη φίλον sevgili, sevilen; değerli

χαλεπός χαλεπή χαλεπόν zor, meşakkatli; sert, acımasız

Peki şu ifadelere bakın:

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 13/21

8. ἡ δικαία ψυχή adil ruh ἡ ἄδικος ψυχή adaletsiz ruh

9. τῆς δικαίας ψυχῆς adil ruhların τῶν ἀδίκων ψυχῶν adaletsiz ruhların

10. αἱ ἄξιαι κόραι layık kızlar αἱ ἀνάξιοι κόραι hak etmeyen kızlar

11. τῆς ἀξίας κόρης hak eden kızın τῆς ἀναξίου κόρης hak etmeyen kızın

Soldaki ifadelerde sıfatların olumlu anlamları varken, sağdaki ifadelerde o sıfatların

başına “yoksunlaştırıcı Alfa” eklenmiş, ve o sıfatlar olumlu anlamdaki sıfatın tersi
anlama veya eksik, yoksun anlama bürünmüşler. Sıfatların başına böyle ekler
geldiğinde o sıfatlar artık “birleşik sıfat” kategorisinden sayılırlar ve birleşik sıfatların
hepsi hem eril hem dişil formlarında -os ile biterler, sadece nötr cins çekimlerinde -on
ile biterler. Bu durumda “birleşik” sıfatlar söz konusu olduğunda isim ve sıfat

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 14/21

arasındaki uyum için söylediğimiz “sıfatlar yalan söylemez tabiri” artık geçerli olmaz,
ama o sıfat tamlamasının artikeli varsa, artikel gene yardımcı olacaktır.

Bu durumda:
-os, -os, -on grupları
ἄδικος ἄδικον adaletsiz

ἀνάξιος ἀνάξιον birşeye layık olmayan, değmeyen, birşeyi hak

etmeyen

Alıştırma 11.3 EV ÖDEVİ

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 15/21

Aşağıdaki boşluklara isimlerle uyumlu sıfatlar gelmelidir. Önce cümlelerin ne
anlama geldiğini bulun, sonra kutu içinde verilen sıfatları hâl-cins-sayı durumlarına
göre cümlelerdeki boşluklara yerleştirin. Sıfatların anlamları altlarında veriliyor.
πλουσίοις ἀδίκων σοφὸν μακρὰ ἀγαθαὶ καλὰς
πλουσίαν ἀδίκῳ σοφοὶ μακρὸν ἀγαθοὺς καλῶν
zengin adaletsiz bilge uzun iyi güzel,
yakışıklı
15. πέμψομεν τὸν ____________ ἄγγελον εἰς τὰς νήσους.

16. πέμπομεν τὸν ἄγγελον εἰς τὰς ____________ νήσους.

17. οἱ ποιηταὶ γράψουσι τοῖς ____________ πολίταις βιβλία.

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 16/21

 18. οἱ σοφοὶ ποιηταὶ γράφουσι τοῖς πολίταις τὰ ____________

βιβλία.

19. αἱ ____________ θεαὶ παύσουσιν τοὺς πολέμους τῶν

ἀνθρώπων. παύω : durdurmak

20. αἱ θεαὶ παύσουσιν τοὺς πολέμους τῶν ____________

ἀνθρώπων.

21. πέμψομεν τοὺς ____________ ἀγγέλους παρὰ τοὺς πολεμίους.

22. πέμπω τὸν ἄγγελον εἰς τὴν ____________ νῆσον.

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 17/21

 23. ὁ ποιητὴς οὐ γράψει βιβλία τῷ ____________ πολίτῃ.

24. οἱ σοφοὶ ποιηταὶ γράφουσι τοῖς πολίταις τὸ ____________

βιβλίον.

25. οἱ ____________ θεοὶ παύσουσιν τοὺς πολέμους τῶν

ἀνθρώπων.

26. αἱ θεαὶ φυλάξουσι τὰς οἰκίας τῶν ____________ ἀνθρώπων.

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 18/21

 11. Ders Ev Ödevi

5. dersten itibaren hazırladığınız kelime listelerine bu dersten isimler ekleyin

(bir örnek) ve sıfatlar için de aynı şekilde sıfat çekimi çalışın (bir örnek).

Artikel ve isim ile artikel ve sıfat arasındaki hâl-cins-sayı uyumunu

olabildiğince çabuk ve doğru tespit etmeye çalışın.

5. dersten beri hazırlamakta olduğunuz isim ve artık sıfat listesinden her gün

iki-üç isim seçin ve çekimlerini şu şekilde yazarak 1. ve 2. gruptan isim ve

sıfatların soneklerini tanıma yeteneğinizi geliştirin:

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 19/21

 ὁ ποιητής τοῦ ποιητοῦ τῷ ποιητῇ τὸν ποιητήν
οἱ ποιηταί τῶν ποιητῶν τοῖς ποιηταῖς τοὺς ποιητάς
ἡ τράπεζα τῆς τραπέζης τῇ τραπέζῃ τὴν τράπεζαν
αἱ τράπεζαι τῶν τραπεζῶν ταῖς τραπέζαις τὰς τραπέζας
τὸ παιδίον τοῦ παιδίου τῷ παιδίῳ τὸ παιδίον
τὰ παιδία τῶν παιδίων τοῖς παιδίοις τὰ παιδία

ὁ, ἡ ve τό artikellerinin sadece AKK tekil ve çoğullarını tekrar edin.

Bu dersten itibaren öğrendiğiniz ve rastladığınız fiilleri anlamlarını

bilmeseniz bile zaman ve şahıslara göre çekimlerini yazarak yapın.

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 20/21
Artık üç “zaman ve bir mastar” biliyorsunuz:

haber kipinden iki: (a) geniş-şimdiki zaman, (b) gelecek zaman

& dilek-şart kipinden bir: (c) devamlı-tekrarlı tavır & (d) bir mastar

dilek-şart kipi çekiminde fiilden önce ἵνα ὡς ὅπως bağlaçlarından birini

kullanmanızı tavsiye ederim: ἵνα λύω, ἵνα λύῃς, ἵνα λύῃ, ἵνα λύωμεν, vs.

Her gün en az bir fiil bu a, b, c ve d çekimlerinden geçirilmeli: örnek.

Bu dersten itibaren dilbilgisi konularında başvurmanız için

bir el kitabı hazırlandı: EΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ.

Bizantolog Yunanca20 Ders 11 (2020-07-10) 21/21