Harvard Business - Geribildirim

01_Geri_Bildirim_3baski 12/19/13 3:39 PM Page 1
Geribildirim
Cep Yönderi Dizisi

Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam›nda her gün karfl›lafl-
t›klar› en yayg›n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor.
Dizi içinde yer alan her kitapta, güçlü ve zay›f yanlar›n›z› tespit
etmeye ve kritik becerilerinizi keskinlefltirmeye yarayan kullan›fl-
l› araçlar, testler ve gerçek yaflamdan al›nm›fl örnekler yer al›yor.
‹ster masa bafl›nda, ister bir toplant›da ya da yolda olun, bu cep
kitapç›klar› size iflinizin günlük talepleriyle daha h›zl›, daha kav-
ray›fll› ve daha etkin bir biçimde bafla ç›kma imkân›n› verecektir.
Dizinin kitaplar›:
• Ekip Liderli¤i • Performans De¤erlendirmesi
• Toplant› Yönetimi • Çal›flanlar› Gelifltirmek
• Zaman Yönetimi • Bütçe Haz›rlamak
• Proje Yönetimi • Finans› Anlamak
• Liderlik • De¤iflimi Yönetmek
• Koçluk • Stratejiyi Uygulamak
• Etkili ‹fl Yaz›lar› • Performans› Ölçmek
• Sonuç Al›c› Müzakere • Pazarlamay› Anlamak
• Etkin Sunumlar • Yarat›c›l›¤› Teflvik Etmek
• Stres Yönetimi • Sanal Ekiplere Liderlik Etmek
• ‹nsanlar› ‹kna Etmek • ‹fl Süreçlerini ‹yilefltirmek
• Kriz Yönetimi • Stratejik Düflünmek
• Üstünüzü Yönetmek • Hedefleri Belirlemek
• Görev Devretmek • ‹fl Plan› Oluflturmak
• Kariyerinize Yön Vermek • Çal›flanlar› Elde Tutmak
• Bir Çal›flan› ‹flten Ç›karmak • Ekip Yönetimi
• Zor Etkileflimleri Yönetmek • Müflterinize Odaklanmak
• Bir Çal›flan› ‹fle Almak • Çeflitlili¤i Yönetmek
• ‹novasyon Yapmak • Yeni Yönetici Olmak
Geribildirim
Her Gün Karfl›laflt›¤›n›z Sorunlara
Uzman Çözümler
ISBN 978-9944-186-08-7
Giving Feedback
© Harvard Business School Publishing Corporation, 2006
© bzd Yay›n ve ‹letiflim Hizmetleri
Türkçe yay›n haklar› Akcal› Telif Haklar› taraf›ndan sa¤lanm›flt›r.
Optimist Yay›m Da¤›t›m San. ve Tic. Ltd. fiti.

Sertifika no. : 11970
Telefon : 0216 481 29 17-18
Faks : 0216 521 10 64
e-posta: optimist@optimistkitap.com
www.optimistkitap.com – www.iskitaplari.com
facebook.com/optimistkitap
twitter.com/optimistkitap
Optimist yay›n no. : 101

Konu : ‹fl-Yönetim
Çeviren : Ahmet Kardam
Yay›na haz›rlayan : Cemal Engin
Bas›m : Ocak 2011, ‹stanbul

3. Bas›m : Ocak 2014
Düzelti : Fevzi Gölo¤lu
Düzenleme : Selim Talay
Bask› ve cilt : Tor Ofset San. Tic. Ltd. fiti.
Sertifika no. : 13137
Had›mköy Yolu Akçaburgaz Mah.
4. Bölge 9. Cadde 116. Sokak. No: 2
Esenyurt - ‹STANBUL
Tel: 0212 886 34 74
‹çindekiler
Yönderin Mesaj›:
Geribildirim—Ö¤renme, geliflme ve de¤iflme yolu 9
Geribildirimin Temelleri 13
Geribildirim Nedir? 15
Terimin anlam›n› ve geribildirim verme ve
alman›n amaç ve hedeflerini araflt›r›n
Geribildirim ne de¤ildir! 17
Geribildirim nedir? 18
Geribildirim niçin önemlidir? 19
Geribildirim Ne Zaman Verilir? 23

Geribildirim vermek için en uygun zamanlar›
seçmeyi ve sorun yaratabilecek zamanlardan
kaç›nmay› ö¤renin
Devreye ne zaman girilece¤ini bilin 24
Geribildirim ne zaman ifle yarar, ne zaman yaramaz? 26
Etkin Geribildirim Nas›l Verilir? 29

Etkin geribildirim oturumlar› yürütmek için
gerekli ad›mlara odaklan›n
Fikirlere aç›k bir çal›flma ortam› yarat›n 30
‹çindekiler 5
Resmi geribildirim toplant›s›ndan önce

ev ödevinizi yap›n 31
Düzeltici bir geribildirim toplant›s›n›

kolaylaflt›ran befl ad›m 36
Geribildirim Almaya Aç›k Olmak 43

Geribildirimin al›nabilmesi ve üretken
kullan›labilmesi için savunmay› azaltmaya çal›fl›n
Neden savunmac› oluruz? 44
Zihninizi de¤iflime aç›n 45
Geribildirim Sorunlar› Nas›l Halledilir? 55

Zor geribildirim durumlar›yla bafla ç›kma yollar›n› keflfedin
Yukar›ya do¤ru düzeltici geribildirimde

bulunmadan önce iyi düflünün 59
Geribildirimin art›k ne zaman ifle yaramaz

oldu¤una karar verin 64
Kötü iletiflimci insanlarla çal›fl›rken sab›rl› olun 65
Oynak durumlarda özenli davran›n 65
Uygunsuz geribildirimde bulunmaktan kaç›n›n 66
6 ‹çindekiler
‹puçlar› ve Araçlar 73
Geribildirim Araçlar› 75
Geribildirim vermeyi planlama ve yürütmede
size yard›mc› olacak formlar
Kendinizi S›nay›n 81
Bu k›lavuzda sunulan kavramlar›n yararl› bir özeti.
Neler ö¤rendi¤inizi görebilmeniz için bu testi bir kere
kitab› okumadan önce, bir kere de sonra yapman›zda
yarar vard›r.
Test sorular›n›n do¤ru yan›tlar› 85
Notlar 87
Akl›n›za gelen fikirleri an›nda not etmek için kullanabilirsiniz.
‹çindekiler 7
Yönderin Mesaj›:
Geribildirim—Ö¤renme,
geliflme ve de¤iflme yolu
Geribildirim, her fleyden önce ve en baflta, ö¤renmekle,

geliflmekle ve de¤iflmekle ilgili bir fleydir. Yönetti¤imiz
kurulufllar›n, birlikte çal›flt›¤›m›z ve nezaret etti¤imiz in-
sanlar›n ve yöneticiler olarak bizlerin, günümüzün gittik-
çe karmafl›klaflan ve h›zla evrimleflen ifl dünyas›nda—bafla-
r›l› olmak bir yana—var kalabilmek için bile ö¤renmesi,
geliflmesi ve de¤iflmesi gerekiyor. Nitekim, karfl› karfl›ya
oldu¤umuz bütün yönetim, lider gelifltirme ve örgütsel
de¤iflim meselelerinin temelinde fiilen, hem örgütsel hem
de bireysel düzeyde, geribildirim ihtiyac› yat›yor. Bu ger-
çeklikler veri al›nd›¤›nda, geribildirimde bulunmak ve
kendimizi baflkalar›ndan gelen geribildirimlere açmak,
günümüzde etkin yönetimin kritik baflar› faktörleri olma-
ya devam ediyor.
Buna ra¤men geribildirim ço¤u kez zor bir fley olarak
alg›lan›yor ve bundan yararlanma f›rsat›—ihmal edilerek
ya da ertelenerek—di¤er olaylar›n h›zl› karmaflas› içinde
kaybolup gidiyor. Böylece, sadece söz konusu insanlar
için bir ö¤renme f›rsat› kaçm›fl olmakla kalm›yor, ayn› za-
Yönderin Mesaj› 9
manda kuruluflumuz da, üretken olmayan davran›fl kal›p-

lar›n›n sürüp gitmesi ya da baflar›l› davran›fllar›n pekifltiril-
memesi ya da övülmemesi nedeniyle, bu ö¤renme flans›-
n›n yitip gitmesinden zarar görüyor.
Kifliler aras› iliflkileri ilgilendiren ço¤u meydan okuma-
da oldu¤u gibi, geribildirimde bulunman›n ve alman›n
zorluklar› da genellikle bilgi, beceri ve uygulama eksiklik-
lerinden kaynaklanmaktad›r. Bu k›lavuz, geribildirimden
ç›kan dersleri ö¤renip onlardan yararlanarak kendinizi ge-
lifltirmenize yard›mc› olmak amac›yla, size zengin ve uy-
gulanabilir fikir ve araçlar sunuyor. Sizin yapman›z gere-
ken fley burada sunulanlar› al›p uygulamakt›r. Geribildi-
rim becerilerinizi kullan›rken baflar› ve baflar›s›zl›klardan
dersler ç›kart›n—hatta nas›l geribildirimde bulundu¤u-
nuz konusunda bile geribildirim almaya çal›flabilirsiniz.
Çeflitli meydan okumalarla karfl› karfl›ya kalan çok say›-
da kurulufla dan›flmanl›k yapan bir kifli olarak, faaliyet gös-
terilen iflkolunun niteli¤i ne olursa olsun, örgütsel yafla-
m›n bütün alanlar›nda birkaç önemli benzerlik oldu¤unu
gördüm. Bunlardan biri, s›k ve aç›k geribildirimin damga-
s›n› vurdu¤u, “olumlu” ve “yap›c›” mesajlar›n dengeli ol-
du¤u örgütsel sistemlerin genellikle kurulufla sad›k, de-
¤erli ve ö¤renmeye ve de¤iflmeye aç›k çal›flanlara sahip ol-
malar›d›r. Geribildirimin eksik oldu¤u ya da büyük ölçü-
de elefltirel performans yönetimine iliflkin konuflmalarla s›-
n›rl› tutuldu¤u kurulufllar›n ise genellikle kuflkucu; sada-
katlerini, fikirlerini ve enerjilerini kendilerine saklayan; ve
yönetimi küçümseyen çal›flanlara sahip olmalar›d›r. Geri-
10 Geribildirim
bildirim araçlar›n›n neler oldu¤unu ve bunlar›n nas›l kul-

lan›laca¤›n› iyice ve istikrarl› bir biçimde ö¤renmeyi seç-
mekle, k›smen, kuruluflunuzun kültürü üzerindeki etkini-
zin biçimini de seçmifl olursunuz.
Bu k›lavuzun yönetici olarak kiflisel ö¤reniminiz, gelifli-
miniz ve yetiflmeniz bak›m›ndan yararl› olaca¤›n› umar›m.
Jamie O. Harris, Yönder

Interaction Associates, Inc.
Jamie O. Harris, Interaction Associates, Inc.’in hem ka-

mu hem de özel sektör müflterilerine örgütsel de¤iflim
dan›flmanl›¤› hizmetleri veren ve kolaylaflt›rma becerileri,
liderlik ve iflbirli¤ine dayal› de¤iflim konular›ndaki çal›fl-
taylar›n› yöneten k›demli ortaklar›ndand›r. Interaction
Associates’e kat›lmadan önce, 20 y›ldan uzun bir süre, ifl
ve gayrimenkul hukuku alan›nda çal›flm›fl bir kifli olarak,
flirkete kurumsal dan›flmanl›k da yapmaktad›r. Harris Ya-
le Üniversitesinden ald›¤›, siyaset ve ekonomi lisans› ve
hukuk doktoras› derecelerine sahiptir.
Yönderin Mesaj› 11
Geribildirimin
Temelleri
Geribildirim
Nedir?
Hakikati konuflmak için iki kifliye

ihtiyaç vard›r—biri konuflan, di¤eri de dinleyen.
—Henry David Thoreau
G eribildirim iflyeri için sa¤l›kl› bir canland›r›c› ol-

makla birlikte, ço¤u insan o an›n gerginli¤ini ya-
flar. Geribildirim hiç de “hofllan›lacak” bir fley olarak gö-
rülmez.
Niçin?
Geribildirim sözcü¤ünün ço¤u insan için yarg›lama
anlam›na geldi¤i anlafl›l›yor; o nedenle geribildirim, ne
veren ne de alan için özlenecek bir fleydir. Alan taraf ço-
¤u zaman beklenen olumsuz mesaj› engellemek için bir
kalkan oluflturur. Veren taraf da, çocu¤unu azarlayan bir
anne veya baba gibi görülmek ve sa¤l›kl› bir iliflkiye zarar
veren kifli olmak istemez.
Oysa geribildirim karfl› taraf›n karakterine yönelik bir
yarg›lama olmamal›d›r. Tersine, geribildirimden amaç, ya
iyi yap›lan bir ifli takdir etme ya da yap›lan ifli daha da iyi-
lefltirmeye yönelik bir öneri olarak, hem bir davran›fla hem
de sonuçlar›na iliflkin nesnel bir mesaj verebilmektir. Geri-
bildirimin hedefi, o geribildirimin al›c›s›n›—bir fleyler ö¤-
renerek, yetiflerek ve de¤iflerek—ilerlemeye teflvik etmektir.
16 Geribildirim
Geribildirim i 1: birlikte ifl yapan insanlar aras›nda, genel-

likle bir projenin ya da yap›lan iflin de¤erlendirilmesi biçi-
minde, enformasyon ak›fl› 2: ifl performans›na ya da ifle
iliflkin davran›fllar konusunda gözlem paylafl›m› 3: olumlu,
üretken de¤iflimin ilk ad›m›
Geribildirim ne de¤ildir!
Geribildirim bir cezaland›rma biçimi de¤ildir. Geribildi-

rim karfl› taraf›n sa¤l›kl› yetiflmesini temin amac›yla yap›-
lan bir beslemedir. O nedenle, flu afla¤›dakileri akl›n›zdan
ç›karmay›n:
• Geribildirimin olumsuz olmas› flart de¤ildir.

• Geribildirim tek tarafl› bir monolog de¤ildir.
• Geribildirim bir gürefl müsabakas› olmak zorunda
de¤ildir.
• Geribildirim bir kiflisel sald›r› f›rsat› de¤ildir.
• Geribildirim söz konusu olabilecek biricik bak›fl aç›-
s› de¤ildir.
‹pucu: Yönetici olarak sürekli geliflmek

istiyorsan›z, geribildirime ihtiyac›n›z var
demektir—hem vermesini hem de
almas›n› bilmeniz gerekir.
Geribildirim nedir?
Mesleki bir ortamda geribildirimde bulunmak ve almak

insan yönetmenin, çal›flma arkadafllar›yla etkileflimde bu-
lunman›n ve onlar›n söylediklerine kulak vermenin kritik
bir parças›d›r. Geribildirim kurumsal ve bireysel müflteri-
lerden de gelir. Olumlu de¤iflimi besleyen ve öz fark›nda-
l›¤› art›ran geribildirimdir—baflka bir deyiflle, geribildi-
rim, insanlar›n davran›fllara, süreçlere ya da sonuçlara ver-
dikleri tepkilerdir.
Olumlu geribildirimde bulunman›n hedefi sorun çöz-
meye yönelik davran›fl ya da kal›plar› pekifltirmektir. Dü-
zeltici geribildirimde bulunman›n hedefi ise, doyurucu
olmayan davran›fllar› de¤ifltirmek ya da iyilefltirmek veya
alan taraf yeni davran›fl biçimlerini ya da de¤iflimlere yeni
biçimlerde tepki vermesini ö¤rensin diye, onu daha üret-
ken çal›flma kal›plar›yla tan›flt›rmakt›r.
De¤iflik yönlerde geribildirimlerde bulunabilirsiniz:
yukar›ya do¤ru (ba¤l› oldu¤unuz kiflilere), afla¤›ya do¤ru
(yönetti¤iniz kiflilere) ve yana do¤ru (çal›flma arkadafllar›-
n›za).
Ayn› flekilde, size de o yönlerden geribildirimler gele-
bilir. Bu çok yönlülü¤üyle geribildirim, örgütsel ö¤ren-
meye önemli bir katk›da bulunur.
Yeni bir üretim süreci test edildikten sonra, çal›flanlar›n›z-

dan biri size, süreci yavafllatan bir darbo¤az› aflarak süreyi
k›saltman›n buluflçu bir yolunu gösteriyor.
18 Geribildirim
Dikkat ederseniz bu, belli bir sorunu halletmenin yeni

bir yöntemini ö¤renmenize yard›mc› oldu¤u için, ifl süreci-
ni iyilefltirmeye yönelik bir geribildirimdir. Kiflisel bir eleflti-
ri olmay›p, üretken de¤iflime yönelik özel bir öneridir.
Geribildirim niçin önemlidir?
Geribildirimde bulunmay› ve almay› de¤erli yapan çok sa-

y›da neden vard›r. Baflkalar›na yap›c› geribildirim verdi¤i-
nizde, flunlar› yapmaktas›n›zd›r:
• Etkin bir çal›flma tarz›n› pekifltirmekte ya da özen-

dirmektesinizdir.
• Bir davran›fla yeni bir yön vermekte ya da daha
üretken bir hareket tarz›na iflaret etmektesinizdir.
• Daha iyi bir performans›n zeminini haz›rlamaktas›-
n›zd›r.
• Alan taraf›n ö¤renmesine ya da geliflmesine katk›da
bulunmaktas›n›zd›r.
E¤er baflkalar› size dürüst geribildirimler veriyorsa:
• ‹nsanlarla ne kadar iyi etkileflimde bulundu¤unuzu

göstererek onlarla olan iliflkilerinizi iyilefltirebilirsiniz.
• ‹fl yapt›rma tarz›n›z› de¤ifltirerek kendi çal›flma sü-
recinizi iyilefltirebilirsiniz.
• Ölçülebilir ifl üzeri baflar›larla elde etti¤iniz sonuç-

lar› iyilefltirebilirsiniz.
• Kendi davran›fl ve hareketlerinizin baflkalar› üzerin-
deki etkisine iliflkin özfark›ndal›¤›n›z› iyilefltirebilir-
siniz.
“Benim deneyimime göre, çal›flanlar›n geliflmesi geribildirime

ba¤l›d›r; geribildirim yetiflme, motivasyon ve sonuçta, moral için
kilometre tafllar› oluflturur. Yap›c› ve bire bir iletiflim ve
geribildirim olmay›nca, çal›flanlar›n ço¤u kendilerini yarars›z,
hayal k›r›kl›¤›na u¤ram›fl ve hoflnutsuz hissederler.”
—Peter Baskette, yönetici
Geribildirim yöneticilerin baflka insanlarla birlikte çal›-

flabilmek için gelifltirdikleri temel bir beceridir. Bu beceri,
sadece yerine getirilmesi gereken gündelik ifller s›ras›nda
devreye girmez; ayn› zamanda koçluk toplant›lar›, görev
aktarma ve resmi performans de¤erlendirmeleri s›ras›nda
da rol oynar.
“E¤er geribildirim yoksa, hiçbir fley iyi olamaz.”

—Steve Armstrong, baflkan yard›mc›s›, Kelly Services
20 Geribildirim
Geribildirim? Koçluk? Performans de¤erlendirmeleri?

Bunlar hangi bak›mdan birbirlerinden farkl›d›r?
PERFORMANS
GER‹B‹LD‹R‹M KOÇLUK DE⁄ERLEND‹RMES‹
Amaç Davran›fl› Becerileri Geçmifl çal›flmay›

pekifltirmek ya iyilefltirmek de¤erlendirmek
da de¤ifltirmek
Kat›l›mc›lar Herhangi iki (ya Genellikle Yöneticiden

da daha fazla) yöneticiden çal›flan›na
insan çal›flan›na;
ama çok yönlü
de olabilir
Mekân Özel ve sessiz Ö¤renilecek Genellikle

bir yer beceriye ba¤l› yöneticinin bürosu
Ortam Genellikle Bir miktar resmi, Çok resmi;

gelifligüzel, ama ama daha genellikle stresli
daha resmi de sonralar›
olabilir muhtemelen
gevflek
Zamanlama ‹htiyaca göre Ola¤an Her alt› ayda bir ya

do¤açlama ya da toplant›lar da y›ll›k
resmi toplant›lar
s›ras›nda
‹zleme Sürekli Sürekli Eylem plan›na göre
Geribildirim
Ne Zaman Verilir?
‹ nsanlar hemen o anda, do¤açlama bir biçimde, geri-

bildirimde bulunma e¤ilimindedir. Bu an›nda tepki,
olay herkesin akl›nda tazeyken yap›ld›¤› için çok yararl›
olabilir. Ne ki, herhangi bir duruma çok erken, gerekli ol-
gu ve enformasyona sahip olmadan ya da insanlar›n duy-
gular› henüz çok çalkant›l› veya k›r›lganken tepki verme
tehlikesi de vard›r.
Devreye ne zaman girilece¤ini bilin
Ne zaman geribildirimde bulunmak gerekti¤ini bilmek

baz› bak›mlardan sand›¤›n›zdan daha kolayd›r; uygun an-
lar ortaya ç›kt›¤›nda onlar› fark etme konusunda kendini-
zi e¤itmeniz yeterlidir. fiu afla¤›daki durumlar ortaya ç›k-
t›¤›nda geribildirimde bulunun:
• Takdir edilmesi gereken iyi ifller, baflar›l› projeler

yap›ld›¤›nda ve çare getirici davran›fllar sergilendi-
¤inde. Yeterli s›kl›kta olumlu geribildirimde bulun-
may› ihmal ederiz, oysa bunun çok yararl› sonuçla-
r› olabilir.
• Bir kiflinin becerilerini iyilefltirmekte baflar›l› olma
olas›l›¤› yüksekse. Ö¤renilebilen becerileri de¤ifltir-
mek, kiflinin al›flkanl›klar›n› ya da kiflili¤ini de¤ifltir-
mekten daha kolayd›r.
24 Geribildirim
• fiu ya da bu sorunu görmezden gelmek mümkün

olmad›¤›nda; söz konusu kiflinin davran›fl›n›n ekip
ya da kurulufl üzerinde olumsuz sonuçlar› oluyorsa.
Geribildirim vermeye karar verirken, içinde bulundu-

¤unuz duruma göre, esnek veya duyarl› davranabilirsiniz:
• Düzeltmek ya da pekifltirmek istedi¤iniz davran›fl›

gözledikten sonra, olabildi¤ince çabuk geribildi-
rimde bulunmaya karar verebilirsiniz.
• Herhangi bir meseleyi karfl› tarafla konuflmadan ön-
ce, gerekli bütün enformasyonu derlemek için
uzunca bir süre beklemeniz gerekebilir.
• E¤er gözledi¤iniz davran›fl özellikle rahats›z ediciy-
se, herkesin yat›flmas›n› beklemeniz gerekebilir.
Zaman›n do¤ru olup olmamas›, duruma ve söz konu-

su kifliye ba¤l›d›r. ‹lgili kiflinin mesaj›n›z› almaya haz›r
olup olmad›¤›n› anlamaya çal›fl›n; yoksa geribildiriminiz
bir kula¤›ndan girip ötekisinden ç›kabilir.
‹pucu: S›k s›k olumlu geribildirimde bulunun.

Size do¤rudan ba¤l› çal›flan kiflilerin
ç›kard›klar› yüksek kaliteli iflleri teyit
etmek, de¤erli insanlar› elde tutman›n en
etkin yoludur.

Geribildirim ne zaman ifle yarar,

ne zaman yaramaz?
Söz konusu kiflinin özsayg›s›n› en az tehdit eden alanlar-

da yap›lan geribildirimlerin ö¤renmeyi, yetiflmeyi ve de¤i-
flimi etkileme flans› yüksektir. Afla¤›daki grafik, yeni ifl be-
cerileri edinmenin genellikle bir insan›n gerçeklefltirebile-
ce¤i en kolay de¤iflim türü oldu¤unu; buna karfl›l›k, do-
¤ufltan gelen kiflilik özelliklerini de¤ifltirmesinin ise, de¤i-
flikliklerin en zoru oldu¤unu gösteriyor.
‹NSANLARIN DE⁄‹fiMES‹NE YARDIMCI OLMAK:

KOLAYDAN ZORA DO⁄RU
Zor
Do¤rudan
‹fl Zaman ve Bilgi Tutum Al›flkan- Kiflilik

becerileri çal›flma l›klar özellikleri
yönetimi
Bu genel e¤ilimleri dikkate alarak, geribildiriminizi, il-

gili kifliyi afla¤›daki konularda zenginlefltirmek ve iyilefltir-
mek amac›yla kullanmaya çal›fl›n:
26 Geribildirim
• ‹fl becerileri (örne¤in, yeni bir bilgisayar program›-

n› ö¤renmesinde)
• Zaman yönetimi becerileri (örne¤in, görev öncelik-
lerini tespit etmesinde)
• ‹fl süreçleri (örne¤in, mant›ksal bir rutin oluflturma-
s›nda)
• Belli bir konuda ya da kurulufl hakk›nda bilgi edin-
me (örne¤in, yeni vergi yasalar›n› ö¤renmesinde)
‹pucu: Herhangi bir geribildirim toplant›s›n› asla

cuma akflamlar› yapmay›n.
Öte yandan, yap›lacak de¤ifliklik söz konusu kifli için

çok zor ya da onun kontrolü d›fl›ndaysa, geribildirimde
bulunmaktan kaç›n›n.
Bir yönetici, içe kapan›k bir çal›flan›n›n de¤ifltirilebilecek

belli bir ifl davran›fl›n› ele almak yerine, ondan daha sosyal
bir kiflilik edinmesini istiyor.
‹nsanlar›n tutum ya da al›flkanl›klar›n› de¤ifltirmek her

ne kadar mümkünse de, böyle bir fleyi baflarmak s›radan
geribildirim sürecinden çok, belli bir adanm›fll›k gerekti-

rir. Bu tür bir de¤iflikli¤e yönelik geribildirim, genifl bir

zaman dilimi boyunca devam etmeye ve çabuk sonuç al-
maya de¤il, uzun vadeli ö¤renmeye odaklanmay› gerekti-
rir. Uzun vadeli ö¤renme ise genellikle bir geribildirim
meselesi de¤il, bir koçluk konusudur.
28 Geribildirim
Etkin Geribildirim
Nas›l Verilir?
Çal›flanlar›n›z›n önüne u¤runda çal›flacaklar› bir

hedef koyun—afl›lmas› gereken bir miras de¤il.
—Hal Plotkin
G eribildirim verirken genellikle performans› iyilefltir-

me üzerinde durun—geribildirimi önyarg›lar›n›z›
ortaya koyarak yapaca¤›n›z basit bir elefltiri olarak kullan-
may›n. Geribildirimin gelece¤e odakl› oldu¤undan emin
olun; gelecekte üzerinde tekrar tekrar durulabilecek mese-
leler seçin. Örne¤in, e¤er söz konusu davran›fl ya da hare-
ket bir kerelik bir olaysa, üzerinde hiç durmayabilirsiniz.
Fikirlere aç›k bir çal›flma ortam› yarat›n
Yönetici olarak, grubunuzdaki çal›flma ortam›n›, ruh hali-

ni ve hatta kültürünü belirleyen sizsinizdir. Geribildirimin
karfl›l›kl› yarara dayal› bir al›flverifl oldu¤unun yayg›n ve
genel olarak kabul edilmesini sa¤lamak için bu ayr›cal›¤›-
n›zdan yararlan›n.
Geribildirim konusundaki bu karfl›l›kl› yarar anlay›fl›n›
yerlefltirmek için flunlar› yap›n:
30 Geribildirim
• Geribildirimi, yürütülen çal›flmaya iliflkin net bek-

lentilere dayand›r›n.
• ‹yilefltirilmesi gereken alanlarda çal›fl›lmas› konu-
sunda, bireyler ya da gruplar›n karfl›l›kl› taahhütler-
de bulunmas›n› sa¤lay›n.
• Olumlu performans› takdir edin.
• Geribildirimi, zaman zaman ya da keyfe keder yap›-
lan bir yorum de¤il, hep devam eden bir süreç ha-
line getirin.
‹pucu: Geribildirimin kabul edilebilmesi için,

alan taraf›n veren tarafa güven duymas›
ve iyi niyetinden emin olmas› gerekir.
Resmi geribildirim toplant›s›ndan

önce ev ödevinizi yap›n
Ço¤u geribildirim o anda ortaya ç›kan bir duruma iliflkin

ayaküstü verilen tepkiler olabilir; oysa resmi geribildirim
toplant›lar› ayn› zamanda ö¤renip yetiflmeye yönelik dü-
zenli süreçler de yaratabilir. Bir resmi geribildirim toplan-
t›s›n› haz›rlarken:

• Meseleye nesnel bir bak›fl aç›s› getirebilmek için ih-

tiyaç duydu¤unuz bütün verileri, olgular› ve enfor-
masyonu toplay›n.
• Karfl› taraf›n bak›fl aç›s›n› hesaba kat›n. Kim oldu¤u-
nu ve ne konuda geliflmek istedi¤ini anlamaya çal›fl›n.
• Geribildirim toplant›s› konusundaki tepkisini kes-
tirin.
• Mümkünse, kendi iletiflim tarz›n›z› onunkine uydu-
run. (Örne¤in, d›fla aç›k, sosyal, önündeki ifllere ne-
fleli bir havayla bafllayan bir tip olup olmad›¤›n› an-
lay›n.)
• Cinsiyet, ›rk, yafl ya da di¤er farkl›l›klar›n, onun ve-
rece¤iniz geribildirime tepkisini etkileyip etkileme-
yece¤ini dikkate al›n.
“S›k ve aç›k geribildirimin damgas›n› vurdu¤u ve “olumlu” ve

“yap›c›” mesajlar›n dengeli oldu¤u örgütsel sistemlerin genellikle
kurulufla sad›k, de¤er verilen ve ö¤renmeye ve de¤iflmeye istekli
çal›flanlar› olur.”
—Jamie Harris, yönder
32 Geribildirim
S‹Z Olsan›z Ne Yapars›n›z?

Birbirimize Hoflça Kal Dedi¤imiz
Her Seferinde
K ATY’N‹N ÇIKARKEN KAPIYI neredeyse çarpar gibi

kapad›¤› Ron’un gözünden kaçmad›. Asl›nda, bi-
lerek öyle yapt›¤›n› teslim etmesi gerekiyordu. Gene onu
öfkelendirecek bir fley mi yapm›flt›? Becerilerini iyilefltir-
mesi konusunda ona yard›mc› olmaya çal›flt›¤› her seferin-
de Katy çok hassaslafl›yordu. Bu sefer de—nazik, nesnel
bir üslupla—masas›n› düzenleme biçiminin çal›flma veri-
mini düflürdü¤ünü söylemiflti. Bazen eflyalar›n› yanl›fl yer-
lere koyuyor ve onlar› tekrar bulmaya çal›fl›rken aray›p
durmakla zaman yitiriyordu. Bunu mesele yapacak ne var-
d›? San›rd›n›z ki, ona bu yüzden iflini kaybedece¤ini söy-
lemiflti; bu olacak fley de¤ildi. Katy iyi iliflki kurma beceri-
lerine sahip, gerçekten yarat›c› düflünceleri olan ve ald›¤›
ifli tamamlamadan asla b›rakmayan, üretken bir insand›.
Üstlendi¤i büyük iflleri zaten do¤ru yapan birisi oldu¤una
göre, bunlar üzerinde durarak zaman kaybetmeye hiç ge-
rek yoktu. ‹yilefltirilmesi gereken alanlara odaklanmak ge-
rekiyordu—Ron’un yaklafl›m› buydu. Bu yaklafl›m, Katy
söz konusu olunca niçin ifle yaram›yordu?

GER‹B‹LD‹R‹M ARAÇLARI
Bir Geribildirim Toplant›s›n› Planlamak
Önceden tespit edilmifl bir toplant›da geribildirimde bulunmadan önce, haz›rl›k yapmak için
bu araçtan yararlan›n.
Düzeltilmesi ya da pekifltirilmesi gereken meseleyi ya da davran›fl› adland›r›n.
Müflteri hizmetleri masas›n› arayan bir müflteriyi yan›tlayan masa görevlisi müflteriye kaba
davrand›.
Bu meselenin ya da davran›fl›n ekip, departman ya da proje üzerinde ne gibi sonuçlar› oluyor?
Di¤er masa görevlileri bu kaba sözleri duydular ve ekip arkadafllar›n›n bu davran›fl› onlar› rahats›z
etti. Bu gibi davran›fllar departman›m›z›n sayg›nl›¤›na zarar verebilir. Söz konusu müflteri, yöneti-
ci olarak bana flikâyette bulunarak, sundu¤umuz hizmetten memnun olmad›¤›n› söyledi.
Bu davran›fl› do¤ru tarif edebilmek için elinizde hangi ayr›nt›lar var? (kim, ne, ne zaman)
Müflterinin olay hakk›nda söylediklerini ve Gonzalo’ya iletti¤i flikâyetini anlatmam gerekiyor.

Meselenin ayr›nt›lar›n›n flunlar oldu¤u anlafl›l›yor: Gonzalo sert bir ses tonuyla, sunucunun ne
kadar süreyle servis d›fl› kalaca¤›n› bilmedi¤ini söylemifl. Müflterinin sunucunun ne zaman
çal›flabilir hale gelece¤ini tekrar sormas› üzerine, ona ba¤›rarak, yard›m edemeyece¤ini bildirmifl.
Geribildirimin özel amac› ne?
Bu geribildirim toplant›s›n›n amac› flunlar: 1) olgular›, bildi¤im kadar›yla, Gonzalo’nun önüne

sermek, 2) Gonzalo’dan olay› anlatmas›n› istemek, 3) böyle bir davran›fla hoflgörü gösterile-
meyece¤ini aç›kça bildirmek, ama, ayn› zamanda, 4) Gonzalo’ya ve di¤er müflteri hizmetleri
görevlilerine bu tür üzücü olaylarla bir daha karfl›laflmamalar› konusunda yard›mc› olmak için
yap›labilecek bir fley olup olmad›¤›n› görmek.
Böyle bir geribildirimde bulunman›n önündeki olas› engelleri tarif edin. Bunlar› aflmak için ne
yapabilirsiniz?
Gonzalo hem k›zabilir, hem de endifleye kap›labilir. Olay konusunda konuflmak istemeyebilir.
Olay hakk›nda görece önyarg›s›z bilgilendirme yapmak yerine, kendisini savunmaya kalk›flabilir.
Gonzalo geldi¤inde önyarg›l› görünmemeye çal›flaca¤›m. Bütün dikkatimi Gonzalo’ya verece¤im.
Ne gibi sonuçlar elde etmek istiyorsunuz? K›sa vadede? Uzun vadede?
Gonzalo’nun müflterilerle konuflurken duygular›na hâkim olmas› gerekti¤ini anlamas›n› istiyorum.

Ayn› zamanda, Gonzalo’nun içinde bulundu¤u ortam› hem kendisi hem de ekibi için daha az
bunalt›c› hale getirmenin bir yolu olup olmad›¤›n› anlamak istiyorum.
34 Geribildirim
Geribildirim Sürecinin De¤erlendirilmesi

Geribildirimde bulunduktan sonra sürecin, iliflkinin ve elde edilen sonuçlar›n hangi k›s›mlar›n›n ve
hangi alanlar›n›n de¤ifltirilebilece¤ini ya da iyilefltirilebilece¤ini belirleyebilmek için bu tablodan
yararlan›n.
Neler de¤ifltirilebilir veya

Konu Neler iyiydi? iyilefltirilebilirdi?
Süreç
Toplant›n›n • Müflterinin olay konusunda

planlanmas› anlatt›klar›n›n dikkatle dinlenmesi
• Kay›tlardan ve ses kay›tlar›ndan ve
di¤er ekip görevlilerinden
enformasyon toplanmas›
Toplant›n›n • Gonzalo’ya dostça merhaba denmesi

baflar›l› olacak • Çal›flmalar›ndan ötürü tebrik edilmesi
flekilde bafllamas› • Sorunun ayr›nt›l› olarak anlat›lmas›
Net ve mant›kl› • Toplant›n›n ilk k›sm›nda ne Toplant› iyi geçti, ama e¤er
bir sürecin söyleyece¤imi bilmek Gonzalo k›zsayd›, toplant›y› bu
ifllemesi • Toplant›n›n daha sonraki ak›fl› ne kadar iyi götüremeyebilirdim.
olursa olsun, aç›k olmaya çal›flmak Farkl› senaryolara göre daha iyi
haz›rl›k yapmam gerekiyor.
Gerçekçi bir Gelecekteki davran›fllar ve masa Resmi bir eylem plan› gelifltirmek
eylem plan›n›n görevlileri ekibine destek olabilme için ayr›ca oturup konuflmam›z
ç›kart›lm›fl olmas› planlar› konusunda hemfikir olduk. gerekiyor.
‹liflki
‹letiflim tarz› Aç›k, dostça, dürüstçe—Gonzalo ile

birlikte çal›flman›n do¤ru yolu bu.
Geribildirimin Gonzalo müflteriye kabal›k yapt›¤›n›

gördü¤ü tepki kabul etti. K›zmad›, özür dilemeyi
tercih etti.
Güven düzeyi Gonzalo olay konusundaki kendi

anlat›m›n› ve neden öyle davrand›¤›na
dair aç›klamalar›n› dikkate alaca¤›ma
güveniyordu.


‹liflki
Karfl›l›kl› sayg› ve Ona de¤er verdi¤im ve o da bana

ö¤renme düzeyi güvendi¤i için, gösterdi¤i davran›fl›n
nedenleri konusunda dürüst olabiliyor,
ve sorumlulu¤u da kabullenebiliyordu.
Sonuçlar
De¤iflikliklerin Bütün müflteri hizmetleri görevlileri, Ekibi, bu mükemmel

etkisi özellikle de Gonzalo, telefonla arayan davran›fllar›n› sürdürmeleri
müflterilere ola¤anüstü nazik davran›r konusunda özendiriyorum.
oldular. Arayanlar›n ald›klar› mesajlardan
ve yard›mdan memnun kald›klar›
anlafl›l›yor.
De¤iflikliklerin Tam zaman›nda Ekibin bu mükemmel davran›fl›

zamanlamas› kal›c› olacak m›?
Karfl›lanan beklen- fiu ana kadar, tümü! ‹zlemeye devam edece¤im ve

tiler ekibe ve tek tek her üyesine
olumlu geribildirimlerde
bulunaca¤›m.
Düzeltici bir geribildirim toplant›s›n›

kolaylaflt›ran befl ad›m
Düzeltme amaçl› geribildirim olumlu pekifltirmeye k›yas-

la daha zor olmakla birlikte, bireysel ve örgütsel üretken-
li¤i iyilefltirmekte yöneticilerin vazgeçilmez bir arac› oldu-
¤u da kesindir.
1. Bir çal›flan›n düzeltilmesi gereken belirli bir davran›fl›n› be-

lirleyin. Söz konusu kifli sundu¤u raporlarda savruk mu?
‹fle geç mi geliyor? Telefonda çok yüksek sesle mi konu-
36 Geribildirim
fluyor? Onunla bir araya geldi¤inizde, olabildi¤ince kesin

olun. Örne¤in, “Alex, ifle hep geç geliyorsun” demeyin.
Onun yerine, “Alex, geçen ay ifle sekiz kez geç geldin”
deyin.
2. Konuflmay› b›rak›p dinlemeye bafllay›n. Çok konuflmak-

tan kaç›n›n; karfl›n›zdaki insan›n bak›fl aç›s›na kulak verin.
Sorunlu davran›fl›n› çal›flana aç›klad›ktan sonra, onu ken-
disini de¤erlendirmeye özendirin ve verdi¤i tepkiyi dik-
katle izleyin—ve bir yandan söylediklerine kulak verirken,
bir yandan da kulland›¤› beden dilini okuyun.
• Söylediklerini can kula¤›yla dinleyin. Kendi söyleye-

ceklerinize de¤il, onun verdi¤i mesaja ve ima etti¤i
fleylere yo¤unlafl›n. Özellikle söylediklerine, kullan-
d›¤› beden dilinin d›fla vurdu¤u duygular›na ve ne
gibi imge ve metaforlar kulland›¤›na dikkat edin.
• Söylediklerini tekrarlay›n. Verdi¤i tepkiyi farkl› söz-
cüklerle tekrarlamakla, söylemek istedi¤i fleyleri an-
lad›¤›n›z› göstermifl olursunuz. E¤er anlamad›ysa-
n›z, anlad›¤›n›zdan her ikiniz de emin oluncaya ka-
dar soru sormay› sürdürün.
‹pucu: De¤ifltirmesi en kolay fleylere odaklan›n

—ifl performans›na, becerilere,
davran›fllara.

“Kendi ç›kard›¤›n›z sonuçlara de¤il eylemlere odaklan›n.”

—Jack H. Grossman ve J. Robert Parkinson
Düzeltici Geribildirimi Kolaylaflt›ran Ad›mlar

1. Bir çal›flan›n düzeltilmesi gereken belirli bir davran›-
fl›n› belirleyin.
2. Konuflmay› b›rak›p dinlemeye bafllay›n.
3. Meselenin ne oldu¤u konusunda fikir birli¤i sa¤lay›n.
4. Bir eylem plan› konusunda fikir birli¤i sa¤lay›n.
5. Sonuçlar› izleyin.
3. Meselenin ne oldu¤u konusunda fikir birli¤i sa¤lay›n. Ken-

di endiflelerinizi ortaya koyup onun yan›tlar›n› dinledikten
sonra, sorunun ne oldu¤unu tespit etmek çok kolaylaflabil-
se de, sonuç her zaman bu olmaz. Bazen görünürdeki
davran›fl daha derin bir sorunun ürünüdür. Örne¤in, e¤er
ifle geç geliyorsa, meselenin bu oldu¤unda her ikiniz de
hemfikir olabilirsiniz, ama bunun alt›nda yatan nedenlere
bakm›yorsunuzdur. Belki de ifle, evde birtak›m sorunlar
yaflad›¤› için geç geliyordur ya da yapt›¤› iflten memnun ol-
mad›¤› için büroya gelmekte ayak sürüyordur. Belki, saate
ald›rmayan bir insand›r, ama iflini de aksatmamaktad›r.
Bir eylem plan› haz›rlamaya kalk›flmadan önce, flöyle
bir geri durup resmin tamam›na bak›n. Yan›lmaktan kork-
may›n. Bu al-ver sürecinden siz de karfl›n›zdaki kifli kadar
bir fleyler ö¤reniyor olabilirsiniz.
38 Geribildirim
‹pucu: Geribildirim toplant›s› s›ras›nda,

karfl›n›zdaki kiflinin kendisini rahat
hissetmesini sa¤lay›n. Onu masan›z›n
karfl›s›na oturtmay›n ve çalan telefonlara
asla yan›t vermeyin!
4. Bir eylem plan› konusunda fikir birli¤i sa¤lay›n. Meselele-

rin neler oldu¤unu ö¤rendikten sonra, bir eylem plan›
üzerinde birlikte çal›flmaya bafllayabilirsiniz. Bu plan›n en
ivedi soruna yönelik olmas› gerekir. Bu durumda, çal›fla-
n›n›z ifle s›k s›k geç gelmekte ve onun bu davran›fl› zama-
n›nda gelen di¤er çal›flanlar›n moralini bozmaktad›r.
Farkl› çözüm biçimleri üzerinde düflünün. fiunlardan
birini yapabilirsiniz:
• Havuç uzatmak: Söz konusu çal›flan›n›za ifle zama-

n›nda gelmesini teflvik edecek daha ilginç ve doyu-
rucu bir görev bulun.
• Sopa göstermek: ‹fle tam saatinde gelmesini isteyin
ve gecikmesi halinde bafl›na neler gelece¤ini kesin
bir dille ifade edin (örne¤in, bürodaki ayr›cal›klar-
dan mahrum kalmak).
• Alternatif yaratmak: Grubun tamam› için geçerli
olacak öyle bir esnek plana izin verin ki, herkes bü-
roya belli bir zaman dilimi içinde istedi¤i saatte gel-
me seçene¤ine sahip olsun.

‹pucu: Sizi bir sorun oldu¤u sonucuna götüren

kan›t ve nedenleri aç›kça ortaya koyun.
‹pucu: Geribildirim toplant›s› s›ras›nda, kendi

beden dilinizi kontrol edin—esnemeyin,
parmaklar›n›z› ç›tlatmay›n veya
pencereden d›flar›y› seyretmeyin.
fiöyle YAPAB‹L‹RS‹N‹Z
Ron’un sorununa geri dönecek olursak
Yönderiniz flöyle bir çözüm öneriyor:
Katy’nin “sorunu” olarak alg›lad›¤› fleyle u¤raflmaya ka-

rar verirken Ron ifle kendisinden kaynaklanan nedenleri
incelemekle bafllayabilir. Katy madem üretkendir, insan-
larla iyi iliflkiler kurmaktad›r, yarat›c›d›r ve iflini eksiksiz
yapmaktad›r, o zaman mesele nedir? Asl›nda kendi düzen
ve kontrol arzusunu mu tatmin etmek istemektedir, yoksa
Katy’nin yarar›na olacak de¤ifliklikler ve iyilefltirmeler pe-
40 Geribildirim
flinde midir? Eflyalar›n› yanl›fl yerlere koymas›n›n ve “ara-

y›p durmakla zaman yitirmesinin” baflkalar› üzerinde ger-
çekten bir etkisi olmakta m›d›r, yoksa bu sadece Roy’u ra-
hats›z eden bir fley midir? Katy’nin masa düzeni al›flkanl›k-
lar›na daha genifl bir aç›dan bakabilse, bunlar› ya görmez-
den gelebilecek ya da daha baflar›l› sonuçlar› olabilecek
bir geribildirim yaklafl›m› gelifltirebilecektir.
Bir de, Ron’un, “zaman kaybetmeye hiç gerek yok” bi-
çimindeki kendi düflüncesini gözden geçirmesi gerekiyor.
Tam tersine! Katy’nin olumlu özelliklerine odaklanmakla
kazan›lacak çok fley olabilir. Önemli fleyleri do¤ru yap-
maktad›r ve Ron’un ufak tefek zay›fl›klar› elefltirirken
olumlu geribildirimde bulunmaktan kaç›nmas› Katy’i,
Ron’un tabiat› gere¤i her fleyde kusur bulup elefltirdi¤i ve
yapt›¤› iyi fleyleri göremedi¤i sonucuna götürüyor olabilir.
Katy’nin ters tepkiler vermesine flaflmamak gerekir. Ron’un
olumlu geribildirime daha fazla kaliteli zaman ay›r›rken
—anlafl›ld›¤› kadar›yla, Katy bunu fazlas›yla hak etmekte-
dir—talep etti¤i ufak tefek düzeltmeler üzerinde daha az
durmas›, Katy’nin geribildirimleri dinleyifl biçimini muhte-
melen de¤ifltirecek ve patronunu kendisini destekleyen bir
kifli olarak görmesini sa¤layacakt›r.
‹pucu: Anlaml› ödüllerin de¤iflimin güçlü

teflvikçileri olabilece¤ini unutmay›n.

5. Sonuçlar› izleyin. Söz konusu çal›flan›n›z›n, ekibinizin ve

kuruluflunuzun yarar›na, de¤iflim sürecini toplant›dan
sonra da sürdürün. Ne yap›p etti¤ini, üzerinde mutab›k
kal›nan eylem plan›na uygun davran›p davranmad›¤›n› iz-
lemeye devam edin. Sorun devam ediyorsa, daha gayri
resmi geribildirim f›rsatlar›ndan sonuç al›c› bir flekilde ya-
rarlanabilir ya da daha yapt›r›mc› önlemlere baflvurmak
zorunda kalabilirsiniz.
‹pucu: Olumlu de¤ifliklikler oldu¤unu

gördü¤ünüzde, iyileflmeyi takdir edin.
42 Geribildirim
Geribildirim Almaya
Aç›k Olmak
Pazarda baflar›l› olabilmek gittikçe daha çok ö¤renmeye

ba¤l› bir fley haline geliyor, oysa ço¤u insan ö¤renmek için ne
yapmas› gerekti¤ini bilemiyor.
—Chris Argyris
O lumlu geribildirim s›rt okflamak kadar hofl bir

duygu yarat›r, buna karfl›l›k düzeltici geribildiri-
me kulak kabartmak, kabullenmek ve ona uygun davran-
mak insan›n zoruna gidebilir. Geribildirim almaya aç›k ol-
mak geribildirimde bulunmak kadar önemli olsa da, öyle
bir nokta gelir ki, becerilerinizi, tutumunuzu ya da üret-
kenli¤inizi iyilefltirmenize yönelik öneriler karfl›s›nda sa-
vunmac› bir tavra girebilirsiniz.
Neden savunmac› oluruz?
Kendilerini ifllerine adam›fl profesyoneller ço¤u zaman

kendi kendilerine flöyle derler: “Bütün bunlar› bilebilecek
durumday›m! Ne de olsa, çok emek vermifl, çok becerili
ve kendini ifline adam›fl bir insan›m.”
Size yönelik düzeltme amaçl› her geribildirim bir hata
yapt›¤›n›z, bir flekilde baflar›s›z oldu¤unuz anlam›na gelir.
44 Geribildirim
Baflar›s›zl›k, kendi bafl›na, yüksek kaliteli çal›flmalar›ndan

gurur duyan profesyonellerin ço¤u için bir tehdittir. ‹ç
mant›klar› ço¤u zaman onlara, baflar›s›zl›ktan kaç›nman›n
en iyi yolunun her zaman mükemmel olmak oldu¤unu
söyler. Mükemmel olabilmek için, bildi¤iniz her ne ise
ona s›k› s›k›ya sar›lman›z ve iyi ifl ç›kartman›z gerekir. Bu
mant›¤›n devam› flöyle gelir: Yeni beceriler, fikirler, usul-
ler, davran›fllar ö¤renmeye kalk›flmay›n; o zaman asla ba-
flar›s›z olmazs›n›z.
Savunma güdümüz bir kez harekete geçti mi, en iyi
geribildirim bile bu savunma duvar›na çarp›p geri döner
ve geribildirimde bulunan›—hak tan›maz yöneticiyi ya da
aptal müflteriyi—vurur.
Zihninizi de¤iflime aç›n
Geribildirim alman›n s›rr›, zihninizi geribildirimi duyacak

flekilde açmak, hatalardan, hatta baflar›s›zl›klardan ders ç›-
kartabilece¤inizi kabullenmek ve en önemlisi, ö¤renmeyi
istemektir. Ö¤renmenin—özellikle sürekli de¤iflen bir
dünyada—kesintisiz bir süreç haline gelmesini güvence
alt›na alabilmemiz, neresinden bakarsak bakal›m, bize
ba¤l›d›r.
1. Kendinizi toplant›ya haz›rlay›n. Toplant›n›n hem fiziksel

mekân›n› hem de tart›flma konusunu planlay›n.

• Toplant›n›n, kendinizi rahat hissedece¤iniz bir za-

manda ve kifliye özel bir mekânda yap›lmas›n› isteyin.
• Meseleyi toplant› öncesinden gözden geçirin. Konu-
ya kendi bak›fl aç›n›z nedir? Ortaya koyaca¤›n›z veri-
leri derleyin. Nas›l bir tepki verece¤inizi düflünün.
• Geribildirimden ç›kartaca¤›n›z dersin ne olmas›n›
istedi¤inize karar verin.
‹pucu: Unutmay›n: Size verilen geribildirimi

di¤er enformasyon kaynaklar›yla kontrol
etme hakk›na her zaman sahipsiniz.
Bu, ald›¤›n›z mesaj› teyit ettirmeye
yarayabilir.
2. Verilen geribildirime aç›k olun. Bu, söylemesi kolay

yapmas› zor bir fley olabilir. Ama savunma kalkan›n›z› in-
dirip geribildirime kulak vermedikçe, o toplant› zaman
kayb›ndan baflka bir fley olmayacakt›r.
• Geribildirimin sizi rahats›z edece¤inden kuflkunuz

varsa, kendinizi yat›flt›racak stratejiler haz›rlay›n
(örne¤in, derin nefes almak, toplant›ya k›sa bir ara
vermek vb.)
• Söylenenleri dikkatle dinleyin ve karfl›n›zdaki insa-
n›n bak›fl aç›s›n› anlamaya çal›fl›n. Geribildirimin
46 Geribildirim

Atefl Bas›yor
M AGGIE YAZ TAT‹L‹N‹ deniz kenar›nda erkek kar-

defli Tim’le geçirdi¤i için çok keyifliydi. Onunla
yeni ifli hakk›nda konufltular; her fley yolundayd›—bir tek
fley hariç. Maggie insanlara iflinden söz etti¤inde, ondan
bir fley saklad›klar› duygusuna kap›ld›¤›ndan yak›nd›. Ko-
nuflma yürümüyordu. Tim, manidar bir ifadeyle, belki de
Maggie’nin duymak istemeyece¤i bir fleyler söylemek iste-
dikleri tahmininde bulundu. Devamla, onun her zaman
çok al›ngan oldu¤unu, kendisini elefltiren biri ç›kt›¤›nda
bundan her zaman çok rahats›zl›k duydu¤unu söyledi. ‹n-
cinip öfkelenen Maggie sertleflti. Nas›l olur da böyle bir
fley söyleyebilirdi! Tim gülerek, bak yine ayn› fleyi yap›yor-
sun, dedi. ‹liflkilerini ciddi flekilde tehlikeye sokmadan ona
dünyada böyle bir fley söyleyebilecek tek kifli muhtemelen
Tim’di. Art›k denizden mi, yoksa güneflten mi bilinmez, bu
sözler Maggie’yi her zamankinden daha derin düflünmeye
sevk etti. Tim’in söylediklerinde hakl›l›k pay› olabilirdi. ‹n-
sanlar› kendisine önemli fleyleri söylemekten al›koyan fley
elefltiriyi kabullenememesi olabilir miydi? Daha az savun-
mac› olamaz m›yd›?

herhangi bir yönü sizin için yeterince aç›k de¤ilse,

soru sorun.
• Davran›fl›n›z› hakl› gösterme dürtüsüne karfl› ko-
yun. Yan›t verme flans›n› buluncaya kadar bekleyin
ve görüflünüzü aç›kça ortaya koyun.
Resmi Toplant›larda Geribildirim Alman›n

Alt› Ad›m›
1. Kendinizi toplant›ya haz›rlay›n.
2. Verilen geribildirime aç›k olun.
3. Yan›t verirken dikkatli ve mant›kl› olun.
4. Geribildirimden ç›kartaca¤›n›z dersin ne olmas›n›
istedi¤inize karar verin.
5. De¤iflime yönelik bir eylem plan› haz›rlanmas›nda
geribildirimde bulunan kifliyle birlikte çal›fl›n.
6. Eylem plan›n›n hayata geçirilmesinde geribildirimde
bulunan kifliden destek isteyin.
3. Yan›t verirken dikkatli ve mant›kl› olun. Geribildirimde

bulunma ve alma sürecinin iki (veya daha fazla) insan ara-
s›nda bir diyalog oldu¤unu unutmay›n. E¤er toplant› ve-
rimliyse, bundan her iki taraf da bir fleyler ö¤renecektir.
Verece¤iniz yan›t geribildirimde bulunan kiflinin sahip ol-
mad›¤› bir enformasyonu edinmesini sa¤layacak ve hem
meseleye iliflkin ortak anlay›fla, hem de de¤iflim olas›l›¤›-
n›n yükselmesine katk›da bulunacakt›r.
48 Geribildirim
4. Geribildirimden ç›kartaca¤›n›z dersin ne olmas›n› istedi¤i-

nize karar verin. Hem siz hem de geribildirimde bulunan
kifli mesele konusunda ortak bir anlay›fla ulaflmaya çal›fl›r-
ken, bu geribildirimden ne ders ç›kartabilece¤inize karar
verin. Ald›¤›n›z geribildirimin temel amac›, neresinden
bakarsan›z bak›n, sizin mesleki (ve kiflisel) gelifliminize
yard›mc› olmakt›r. E¤er de¤ifliyor ve gelifliyorsan›z, bu
de¤iflim kuruluflun da yarar›na olacakt›r.
• Geribildirimin geçerlili¤i ve sizden talep etti¤i de¤i-

fliklik üzerinde düflünün.
• Geribildirimde bulunan kiflinin niyeti üzerinde dü-
flünün. Bu toplant›yla ne elde etmek istiyor?
• Bu kifli durum hakk›nda bilgi sahibi mi?
• Geribildirimde bulunan kifliyle aran›zda nas›l bir
iliflki var? Sizin yöneticiniz mi, çal›flma arkadafl›n›z
m›, müflteriniz mi? Bu iliflkinin geribildirime vere-
ce¤iniz tepki üzerinde ne gibi bir etkisi var?
• Hangi olgular› kabul ediyorsunuz? Halledilebilecek
anlaflmazl›k alanlar› var m›?
• Karfl›n›zdaki kifli durumunuzu iyilefltirmeye yard›m-
c› olacak flekilde, sizinle birlikte çaba göstermeyi is-
tiyor mu?
• Kendinizi iyilefltirebilmek için gelecekte neler yapa-
bilirsiniz?

Geribildirime Haz›rl›k Kontrol Listesi

Bu kontrol listesini geribildirim almaya haz›r oldu¤unuzu teyit etmek için kullan›n.
Soru Evet Hay›r
1. Toplant› ortam›n›n belirlenmesine yard›mc› oldunuz mu?
2. Toplant›ya haz›rl›kl› gelebilmeniz bak›m›ndan, meselenin ne oldu¤una iliflkin

ön bilginiz oldu mu?
3. Geribildirimi dinlemeye ve söylenecek fleylere aç›k olmaya haz›r m›s›n›z?
4. Bir hata yapm›fl olabilece¤inizi ya da baz› bak›mlardan baflar›s›z oldu¤unuzu

kabullenebilir misiniz?
5. Sinirlenecek olursan›z, kendinizi nas›l sakinlefltirece¤inizi veya durumla

nas›l bafla ç›kabilece¤inizi biliyor musunuz?
6. Geribildirimden ne ders ç›kartmay› umdu¤unuzu söyleyebilir misiniz?
7. Geribildirimin sonucunda, davran›fl›n›z› nas›l de¤ifltirebilece¤iniz hakk›nda

bir fikriniz var m›?
5. De¤iflime yönelik bir eylem plan› haz›rlanmas›nda geribil-

dirimde bulunan kifliyle birlikte çal›fl›n. Eylem plan›n›n ha-
z›rlanmas›na kat›lmayacak olursan›z, size ait bir fley oldu-
¤u duygusuna sahip olamazs›n›z. Sadece yapabilece¤inizi
bildi¤iniz fleyler konusunda taahhütte bulunun.
6. Eylem plan›n›n hayata geçirilmesinde geribildirimde bulu-

nan kifliden destek isteyin. Önünüze bir eylem plan› kona-
ca¤›n› ve sonra unutulup gidece¤ini beklemeyin. Geribil-
dirimde bulunan kifliden o eylem plan›n›n hayata geçiril-
mesi konusunda size yard›mc› olmas›n› isteyin. Örne¤in,
küçük hedefler için bir zaman plan› önerin. Ve geribildi-
riminden ötürü karfl›n›zdaki insana teflekkür etmeyi ihmal
etmeyin—geribildirim sizin için bir tür arma¤and›r.
50 Geribildirim
Bulunulacak Taahhüdü Planlama Tasla¤›
Ald›¤›n›z geribildirimde mutab›k kald›ktan sonra, bulunaca¤›n›z taahhüdü planlamak için

bu arac› kullan›n. Resmi eylem plan›n›z› gelifltirirken, bu taahhüt tasla¤›n› geribildirimi
veren kifliyle paylafl›n.
Bulunaca¤›n›z taahhüdü tarif edin.
Yard›m isteyen müflteriye kaba davranmayaca¤›m.
Taahhüdün geçerli olaca¤› süre nedir?
Müflteri hizmetleri masas›ndaki görevim devam etti¤i sürece.
Bunu nas›l baflaracaks›n›z?
Sorunlarla karfl›laflt›¤›m›zda ve müflteri hizmetleri ekibi ve müflteriler de dahil, herkes yorgun ve

s›k›nt›l› oldu¤unda yavafl konuflaca¤›m, söylenenleri dikkatle dinleyece¤im, derin nefes alaca¤›m
ve her zaman nazik olaca¤›m.
Hedefinize varmakta bu taahhüdün size ne gibi bir yarar› olacak?
Mükemmel bir müflteri hizmetleri görevlisi olmak istiyorum; müflterilerin bilgisayar ba¤lant›s›yla
ilgili sorunlar›n› çözmelerine yard›mc› olmak istiyorum; ve kurulufl içinde terfi ettirilmesi
düflünülen insanlar aras›nda yer almak istiyorum. Bu hedeflere varmak için, bilgisayar ba¤lant›s›yla
ilgili sorunlar›n› çözmelerinde müflterilere hep yard›mc› olmaya çal›flaca¤›m.
Bu taahhüdü yerine getirmekte ne gibi engellerle karfl›laflman›z söz konusu olabilir?
Ruh halim. S›k›nt› ve öfkemi kontrol etmeyi ö¤reniyorum.
Ne gibi destek ve kaynaklara ihtiyac›n›z var?
Ekibimin ve yöneticimizin bize temin etmeye söz verdi¤i ek destek ekibinin yard›m›na ihtiyac›m
var.
Bu taahhüdü eksiksiz yerine getirebilece¤inizden ne kadar eminsiniz? Derecelendirin (1-10, 10

kesinlikle emin oldu¤unuzu ifade eder).
Bu sorunun üstesinden gelebilece¤imi düflünüyorum. Geçmiflte sinirlerime sadece bir kez hâkim
olamad›m, ama art›k, alaca¤›m yard›mla birlikte, arayan bütün müflterilere her seferinde nazik
davranmay› baflarabilmem gerekir. Puan: 8

Maggie’nin sorununa geri dönecek olursak
Birço¤umuz gibi Maggie de, kendi öz imgemizi esas

olarak kendi niyetlerimiz üzerine infla etti¤imiz bir dünya-
da yafl›yor olman›n s›k›nt›s›n› yafl›yor olabilir. Elinden ge-
lenin en iyisini yapmaya gayret etmekte; çok çal›flmakta;
en iyi niyetle hareket etmektedir. O yüzden, kendisini iyi
bir insan olarak görmekte ve elefltiriye katlanmakta zorlan-
maktad›r. Oysa, kendimizi her ne kadar iyi niyetimize gö-
re yarg›lasak da, kendi niyetimiz ile davran›fllar›m›z›n bafl-
kalar› üzerinde yaratt›¤› etki aras›ndaki fark› göremeyebili-
riz ve bu körlük ço¤u zaman, elefltirel geribildirimler kar-
fl›s›nda savunmaya geçmemize neden olabilir. “Ben bu ka-
dar iyi niyetli oldu¤um halde, nas›l oluyor da beni elefltire-
biliyor?”
Baflkalar›n›n bizi bizden daha farkl› alg›lad›¤›n› fark et-
ti¤imizde geribildirim, ö¤renmenin ve öz fark›ndal›¤›n
güçlü bir arac› haline gelir. Geribildirimi, niyetimiz ile ha-
reketlerimizin baflkalar› üzerindeki fiili sonuçlar› aras›nda-
ki çak›flmazl›klar› ö¤renmenin bir yolu olarak düflünebilir-
sek, onu bir sald›r› de¤il bir arma¤an olarak görmemiz
mümkün olabilir. Maggie daha merakl› ve diyalogu teflvik
52 Geribildirim
edici olabilirse, daha az savunmac› olmas› mümkündür.

Örne¤in, “insanlarla ifli hakk›nda konuflurken” onlar›n ne
dedi¤ine daha çok kulak vermeyi düflünebilir; böylece ça-
l›flma arkadafllar›na ne kadar fley anlatt›¤›n›n ve onlara
bundan ne alg›lad›klar› konusunda neler sordu¤unun fark›-
na varabilir. ‹nsanlara ne düflündüklerini sormaya ve onla-
r›n söylediklerinden—bu söylenenler ona elefltiri gibi gel-
se bile—bir fleyler ö¤renmeye çal›fl›rsa, çal›flma arkadaflla-
r›yla muhtemelen daha aç›k bir diyaloga girmesi mümkün
olacakt›r.

Geribildirim Sorunlar›
Nas›l Halledilir?
G eribildirimde bulunmak ya da almak her zaman

kolay de¤ildir. Hem verenin hem de alan›n bu-
na—geribildirimin temel yararlar›na ve verilen geribildiri-
min yanl›fl varsay›mlar üzerine infla edilmifl olma olas›l›¤›-
na—aç›k olmas› gerekir. Her iki taraf da geribildirimin
gerçekten de¤erli oldu¤una inand›¤›nda, verilen mesaja
odaklan›r, onu geçifltirmezler. Ama o noktaya gelmeden
önce, taraflar›n her ikisinin de olumsuz tutum veya ça¤r›-
fl›mlar› halletmeleri gerekebilir.
Afla¤›daki nedenlerle, geribildirimde bulunmakta zor-
lanabilirsiniz:
• Geribildirimin olumsuz ya da yarars›z oldu¤una

inan›yorsan›z.
• Karfl›n›zdaki insan›n sizden hofllanmayaca¤›ndan
endifle ediyorsan›z.
• Karfl›n›zdaki insan›n geribildirimi kald›ramayaca¤›-
na inan›yorsan›z.
• Daha önce, al›c› taraf›n kendisini de¤ifltirmedi¤i ya
da geribildirimi düflmanca karfl›lad›¤› durumlar ya-
flad›ysan›z.
• Geribildirimin riskine de¤medi¤ini düflünüyorsan›z.
Afla¤›daki nedenlerle, düzeltici geribildirim almaktan

kaç›nmak isteyebilirsiniz:
56 Geribildirim
• Kendinizi, bekledi¤iniz elefltiriyi rasyonellefltirme

ve savunmaya geçme zorunda hissediyorsan›z.
• ‹yileflmenize yönelik önerilerin özsayg›n›z› yok etti-
¤ine inan›yorsan›z.
• Daha önce, geribildirimin yarars›z ya da haks›z ol-
du¤u durumlar yaflad›ysan›z.
Afla¤›daki nedenlerle, teyit edici bir geribildirimi bile

rahats›z edici bulabilirsiniz.
• Baflkalar›ndan farkl› bir yere konmak istemiyorsu-

nuzdur.
• Baflkalar›n›n sizi k›skanaca¤›n› düflünüyorsunuzdur.
Geribildirim en az iki kifli aras›ndaki etkileflime dayal›

bir fley oldu¤u için, üretken ve dürüst iletiflimin koptu¤u
anlar›n olmas› do¤ald›r. Yukar›da s›ralanan çekinceler
normaldir, ama bunlar kolayl›kla bertaraf edilebilir; çün-
kü geribildirim sadece iliflkileri gerginlefltirme riskini göze
almaya de¤mekle kalmaz, ayn› zamanda kuruluflun sa¤l›-
¤› bak›m›ndan da vazgeçilmezdir.
‹pucu: Övgünüzü herkesin önünde; elefltirinizi

bafl baflayken yap›n.

Ne ki, baz› öyle özel durumlar vard›r ki, normlar› aflan

sorunlara yol açabilir. Kiflisel iliflkiler meselelerin aç›kl›kla
veya do¤rudan ele al›nmas›n›n önünü kesebilir. Örne¤in:
• Yukar›ya do¤ru düzeltici geribildirimde bulunmak

ters karfl›lanabilir, hatta sizin aç›n›zdan mesleki risk-
ler bile tafl›yabilir.
• Kötü iletiflimci insanlarla u¤raflmak zorunda kalmak
geribildirim sürecini baltalayabilir.
• Afl›r› duygu yüklü durumlarda, geribildirimde bu-
lunmaya çal›flmak iliflkileri gerçekten zedeleyebilir.
• Uygunsuz geribildirimde bulunmak yarardan çok
zarar getirebilir.

fiu Andan ‹tibaren
Saat 9:54. Betsy’nin “selam” diyerek Laura’n›n bürosu-

nun önünden geçti¤i s›rada bilgisayar ekran›ndaki saatin
bildirdi¤i zaman buydu. Bunun üzerinden neredeyse bir
saat geçti. Ve Betsy önemli bir ekip toplant›s›n› kaç›rd›. Ar-
t›k yeter diyerek Laura, tümüyle kontrolden ç›kmadan du-
ruma müdahale etmeye karar verdi. Betsy’e bir e-posta ile-
tisi göndererek saat 11:00’de bürosuna gelmesini istedi.
58 Geribildirim
Sonra derin bir nefes ald›. Arkadafl haline gelmelerinden

itibaren, Betsy’nin çal›flmas› tavsamaya bafllam›flt›. Betsy
art›k ifle s›k s›k geç geliyor ve erken ayr›l›yordu. Üstelik ge-
çen hafta, vermesi gereken haftal›k raporu da vermemiflti.
Laura Betsy taraf›ndan kullan›ld›¤›n› düflünüyor ve bu du-
rumdan rahats›zl›k duyuyordu. Betsy’nin gevflekli¤ini her-
kes fark etmifl olmal›yd›. Saat 10:05’ti. Bu rahats›z edici
durumu nas›l halledece¤ine karar vermek için Laura’n›n
bir saatten az bir zaman› kalm›flt›.
Yukar›ya do¤ru düzeltici geribildirimde

bulunmadan önce iyi düflünün
Düzeltici geribildirim alman›n ço¤u insan›n zaten yete-

rince zoruna gitti¤ini, hele böyle bir geribildirimi afla¤›da-
ki insanlardan alman›n tümüyle kabul edilemez bir fley
olabilece¤ini unutmay›n.
Hem siz hem de ekibinizdeki di¤er insanlar, yöneticinizin

ekip çal›flmas›n› de¤erlendirip elefltirirken tutars›zl›k yapt›-
¤›n› gözlemliyorsunuz. Sonuçta, baz› ekip üyeleri ufak te-
fek meseleleri düzeltmekten çekinir hale gelmifl ve önem-
li proje görevlerinde uzak durmaya bafllam›fl durumdalar.
Sorunu ekip üyeleriyle görüflüp, meseleyi yöneticinin gün-
demine getirmeniz gerekti¤ine karar veriyorsunuz. Yönet-
sel bir hata yapt›¤›n› yöneticinize nas›l söylersiniz?

Yukar›ya Do¤ru Düzeltici Geribildirimde

Bulunmay› Kolaylaflt›ran Ad›mlar
1. Meselenin önlem almaya de¤er olup olmad›¤›na

karar verin.
2. Özenli bir haz›rl›k yap›n.
3. Geribildirim toplant›s› için randevu al›n.
4. Söz konusu davran›fl ve bunun ekip üzerindeki
sonuçlar› üzerinde durun.
5. Yöneticinizin tepkisini büyük bir dikkatle izleyin.
6. Öneri yap›n veya istekte bulunun.
7. Mutabakat ya da de¤iflim taahhüdü olup
olmad›¤›n› kontrol edin.
1. Meselenin önlem almaya de¤er olup olmad›¤›na karar ve-

rin. Örne¤in, yöneticinin davran›fl›n›n yaratt›¤› sonuçlar
ekibin kendi içinde düzeltebilece¤i fleylerse, yöneticiye
baflvurmaya gerek olmad›¤›na karar verebilirsiniz. Bu bafl-
lang›ç karar›n› verebilmek için [63.] sayfadaki Yukar›ya
Do¤ru Geribildirim arac›ndan yararlanabilirsiniz.
2. Özenli bir haz›rl›k yap›n. Böyle bir durumda çok özenli

bir haz›rl›k yapman›z gerekir. Sorunu nas›l formüle edece-
¤inizi planlay›n. Genelgelerden, notlardan, ifl tan›mlar›n-
dan, olaylardan, buluflmalardan, davran›fllardan, yan›tlar-
dan, elde edilen sonuçlardan vb. yararlanarak veri toplay›n.
60 Geribildirim
3. Geribildirim toplant›s› için randevu al›n. Yöneticinize

sürpriz yapmay›n! Onunla önemli bir meseleyi bafl bafla
görüflmek istedi¤inizi önceden haber verin. Bir araya ge-
lece¤iniz zaman› ve yeri bildirmesini isteyin.
4. Söz konusu davran›fl ve bunun ekip üzerindeki sonuçlar›

üzerinde durun. Yöneticinizin kiflili¤ine ve duruma ba¤l›
olarak, konuflmaya dostça ve nefleli bir havada bafllayabi-
lirsiniz. Ne ki, geribildirimde bulunurken bunu do¤ru-
dan, basitçe ve do¤ru bir biçimde yap›n. Onun kiflili¤i de-
¤il, davran›fl› üzerinde durun. Suçlay›c› bir ses tonu kul-
lanmaktan kaç›n›n.
Söze flöyle bafllayabilirsiniz: “X projesinin görevlerinin ön-

celiklerini nas›l belirleyece¤imizi görüflmek istiyordum.”
Yöneticinin tutars›z davran›fllar›n›n ekibin üretkenli¤i

üzerindeki sonuçlar›n› mutlaka belirtin.
fiöyle diyebilirsiniz: “Matt ile Heather biçimdeki ayr›nt›la-

ra öylesine odaklan›yorlar ki, ihtiyac›m›z olan içeri¤i üre-
temiyorlar.”
5. Yöneticinizin tepkisini büyük bir dikkatle izleyin. Beden

diline dikkat edin. Geriliyor mu? Arkas›na yaslanarak siz-
den uzaklafl›yor mu? Kollar›n› kavuflturuyor mu? Bunlar

so¤ukluk iflaretleridir. E¤er size do¤ru e¤iliyor, dikkatle

dinliyor, bafl›yla onayl›yorsa, meseleyi anlamaya çal›fl›yor
demektir—daha olumlu bir iflaret!
Ald›¤›n›z sözel tepki elbette, patronunuzun meseleyi
anlay›p anlamad›¤›n›n ve geribildirime ve de¤iflime aç›k
olup olmad›¤›n›n en önemli göstergesidir. Düzenli aralar-
la, “Bu size de anlaml› geliyor mu” diyerek tepkisini tefl-
vik edip yönlendirebilirsiniz.
6. Öneride veya istekte bulunun. E¤er durum kötüye gitmi-

yorsa, sorunu ortaya koymaktan olas› çözüme geçin. Yö-
neticinizin bu meydan okumay› gö¤üslemeye haz›r olup
olmad›¤›n› art›k biliyorsunuzdur. E¤er haz›rsa, durumu
düzeltmeye yönelik çeflitli seçenekler üzerinde konuflma-
ya yanaflabilir.
7. Mutabakat ya da de¤iflim taahhüdü olup olmad›¤›n› kontrol

edin. Süreç iyi gidiyor gibi görünse bile, taahhüt konu-
sunda her ikinizin de netli¤e ulaflt›¤›n›zdan emin olun.
Toplant› sona ermeden önce, flöyle bir fley sorun: “fiu hal-
de, hepimizin en büyük önceli¤e odaklanmam›z gerekti-
¤i konusunda hemfikiriz, öyle de¤il mi?” Yöneticinizin
buna basitçe “evet” demesini temin etmeye çal›fl›n.
Son olarak, sonuçlar da dahil, toplant›y› tutana¤a ge-
çirin.
62 Geribildirim
Yukar›ya Do¤ru Geribildirim: De¤er mi?

Yukar›ya do¤ru geribildirimde bulunman›n getirisinin riskine de¤er olup olmad›¤›n›
anlamak için bu araçtan yararlan›n.
Sorun nedir?
Yönetici ekip üyelerimize tutars›z geribildirimlerde bulunuyor.
Karfl›n›zdaki kiflinin yapt›¤› hareketlerin makul nedenleri neler olabilir?
Yönetici yapt›¤›m›z ifllerde bizim göremedi¤imiz farkl›l›klar görüyor olabilir.
Bu sizi hangi bak›mlardan etkiliyor?
Çok çal›fl›p mükemmel ifl ç›kard›klar›nda yöneticiden olumlu geribildirim almad›klar›nda, ekip

üyelerinin hevesi k›r›l›yor. Bu durum uzun vadede yap›lan iflin kalitesini düflürebilir ve baz›
kalifiye elemanlar grubumuzdan, hatta kurulufltan ayr›labilir.
Bu sorun kendili¤inden çözülür mü, yoksa müdahale etmeniz mi gerekir?
Bu sorunun kendili¤inden çözülebilece¤ine inanm›yorum. ‹çimizden biri onunla konuflmad›kça,

yöneticimizin böyle bir sorun oldu¤undan haberi dahi olmayacakt›r.
Söz konusu kifli sizin geribildiriminize ne kadar aç›k?
Geribildirime ve yeni fikirlere aç›k oldu¤unu söylese de, bizim dediklerimize her zaman kulak
asm›yor.
Geribildirimde bulunman›n olas› olumsuz sonuçlar› nelerdir?
Onun yönetim tarz›n› elefltirdi¤im için bana k›zabilir. Beni bir flekilde cezaland›rabilir.
Sorun çözülürse, bu sizin ve di¤er kiflilerin yapt›¤› ifli hangi bak›mlardan kolaylaflt›racakt›r?
Geribildirime kulak verecek olursa, yöneticimiz bundan böyle bize verdi¤i geribildirimlerde âdil
ve dürüst olaca¤› için, davran›fl›n› de¤ifltirebilir. Ya da davran›fllar›n›n bize niçin tutars›z
göründü¤ünü, oysa yapt›klar›n›n niçin hakl› nedenlere dayand›¤›n› aç›klayabilir. Onun
davran›fl›n›n makul oldu¤unu görebilirsek, hem yöneticimiz hem de yapt›¤›m›z çal›flma konusun-
da kendimizi daha rahat hissederiz.
Sorun çözülmezse, bunun ne gibi sonuçlar› olacakt›r?
Baz› ekip üyeleri baflka bir ifl aray›fl›na gireceklerdir.
Getirisi riskine de¤er mi?
Evet, yöneticimizin davran›fl›n› de¤ifltirme olas›l›¤›n›n risk almaya de¤di¤ine inan›yorum. O

zaman ekip birlikte ifl ç›karma konusunda daha etkin olacakt›r.

Geribildirimin art›k ne zaman

ifle yaramaz oldu¤una karar verin
Baz› durumlarda, size ba¤l› çal›flan bir kiflinin de¤iflmedi¤i-

ni görürsünüz. Birkaç geribildirim toplant›s› yapars›n›z, ey-
lem planlar› üzerinde mutabakat sa¤lars›n›z, net baflar› gös-
tergeleri tespit edersiniz, ama söz konusu kifli sorunlu dav-
ran›fllar›n› sürdürmektedir. Bu ilerleme kaydetmeme hali-
nin birçok nedeni olabilir—kifli hiçbir fleye ald›rmamakta-
d›r, de¤iflmesi gerekti¤ini anlamamaktad›r, yönetim tarz›-
n›za karfl›d›r vb. Ne ki, bir süre sonra ne sizin, ne ekibini-
zin, ne de kuruluflunuzun söz konusu çal›flan›n bu davran›-
fl›na (ya da davran›fls›zl›¤›na) daha fazla katlanman›z gerek-
medi¤i bir noktaya gelirsiniz. Peki, ne yapmal›? O zaman,
söz konusu kiflinin ayr›lmas›n›n yolunu haz›rlamal›s›n›z.
• Sorunun büyümesine herhangi bir katk›n›z olup ol-

mad›¤›n› bir kez daha düflünün.
• ‹nsan kaynaklar› departman›yla temasa geçerek on-
lar›n da tavsiyelerini ve yard›m›n› isteyin—hem söz
konusu çal›flan hem de kendiniz için.
• Bir geribildirim toplant›s› daha yapmay› deneyin,
ama bu kez orada tan›k olarak bir baflka kifli daha
bulundurun—belki insan kaynaklar› departman›n-
dan bir temsilci.
• Söz konusu çal›flan›n neyi nas›l söyledi¤ini, nelere
evet dedi¤ini, nas›l olumlu ve olumsuz davrand›¤›-
n› özenle belgelendirmeye bafllay›n.
64 Geribildirim
• Yapt›¤›n›z her fleyin ilgili herkesin yarar›na oldu-

¤undan emin olun.
‹pucu: Ne dedi¤i anlafl›lmaz ya da kötü iletiflimci

insanlarla u¤rafl›rken, kendi s›k›nt›lar›n›z›
d›fla vurmay›n.
Kötü iletiflimci insanlarla çal›fl›rken sab›rl› olun
Sessiz, ürkek ya da kötü iletiflimci insanlarla u¤rafl›rken sü-

reci yavafllat›n. Kendiniz de a¤›r a¤›r konuflun. Uzun mo-
lalar verin.
En önemlisi, “Müflteriye, hangi gerekçeyle kendisine
yard›mc› olamayaca¤›m›z› söyledin” ya da “Sunum için
nas›l bir haz›rl›k yapt›n” gibi, aç›k uçlu sorular—uzunca
yan›t gerektiren sorular—sorun. Bu tür sorular sadece
“evet” ya da “hay›r”dan farkl› yan›tlar gerektirmekle kal-
maz, ayn› zamanda söz konusu kiflinin bak›fl aç›s› hakk›n-
da daha fazla fley bilmek istedi¤inizi, soruna sadece kendi
bak›fl aç›n›z› dayatmaya kalk›flmad›¤›n›z› da gösterir.
Oynak durumlarda özenli davran›n
‹lgili kifliler sinirli ya da öfkeliyseler, herhangi bir geribil-

dirim toplant›s› düzenlemeden önce yat›flmalar›n› bekle-
meye çal›fl›n.

D›fla vuran heyecanlar yat›flm›fl gibi göründü¤ünde bi-

le, henüz diri duygular her an tekrar harekete geçebilir.
Onun için, haz›rl›kl› olun:
• Heyecanl› patlamalara nas›l tepki verece¤inizi plan-

lay›p provas›n› yap›n.
• Toplant› s›ras›nda dikkatinizin da¤›lmamas› ne di-
yece¤inizi unutmaman›z için, geribildiriminizi ana
bafll›klar halinde not edin.
• Siz de sakin olun. A¤›r a¤›r ve aç›k konuflun.
• Yarg›lay›c› izlenimi uyand›rabilecek yorumlar yap-
maktan kaç›n›n.
• Temel ayr›nt›lar, neyin ne zaman oldu¤u vb. gibi
konularda küçük mutabakatlar oluflturmaya çal›fl›n.
• Geribildiriminiz basit olsun—her toplant›da sadece
bir iki noktay› gündeme getirmekle yetinin.
Uygunsuz geribildirimde bulunmaktan kaç›n›n
‹nsanlar›n tats›zl›k yaratacak gibi görünen durumlara gös-

terdi¤i yayg›n tepki, böyle durumlardan uzak durmakt›r.
Yüz yüze yap›lacak bir geribildirim toplant›s› istendi¤in-
de, yöneticinin, ya geribildirim sürecinden rahats›zl›k
duydu¤u için ya da geribildirime zaman ay›rmak isteme-
di¤i için, farkl› ya da etkinli¤i düflük bir yaklafl›m içine gir-
mesi halinde, genellikle böyle bir durum ortaya ç›kar.
66 Geribildirim
Bir bilgisayar flirketinin müflteri hizmetleri masas› görevli-

lerinden biri, sunulan hizmetteki aksamalar nedeniyle öf-
keli müflterilerden gelen telefonlar›n çoklu¤u alt›nda ezil-
mektedir. Bu sorunu çözme gücüne sahip olmamas›na ra¤-
men Gonzalo, arayan müflterilere olabildi¤ince güven ve-
rici ve yard›ma haz›r yan›tlar vermektedir. Ama sonunda,
onar›m ekibinin bir sorunu halledememesinin verdi¤i s›-
k›nt›yla, dayanamay›p öfkeli müflterilerden birini telefonda
azarlar.
Bunun üzerine müflteri, yöneticilerden biriyle konufl-
mak ister ve müflteri hizmetleri masas› görevlisinin bu ka-
bal›¤›ndan resmen flikâyetçi olur. Yönetici de müflteri hiz-
metleri masas› ekibinin tamam›na bir e-posta iletisi gönde-
rerek flöyle der: “Müflteri hizmetleri masas› görevlilerinin
müflterilerimize kaba davrand›¤› durumlar oldu¤unu ö¤-
renmifl bulunuyorum. Profesyonelli¤e yak›flmayan bu dav-
ran›fl, hem ekibinizi, hem müflterilerimizi, hem de kurulu-
flumuzu etkilemekte oldu¤u için, hoflgörüyle karfl›lanma-
yacakt›r. Söz konusu davran›fl birço¤unuz için geçerli ol-
masa bile, birkaç çürük elman›n itibar›m›z› ve flirketimizin
gelece¤ini mahvetmesine izin veremeyiz. Hepinizin müfl-
terilerimizle ilgilenirken profesyonelce ve sayg›l› davran-
man›z gerekir.”
Yöneticinin bu durumda ekibine verdi¤i mesaj flu olu-

yordu: Müflterilere profesyonelli¤e yak›flmayan yan›tlar
verilmesi hoflgörüyle karfl›lanmayacakt›r. Ama bununla
sorunu çözmüfl olmuyordu. Tersine, yapt›¤› fluydu:

• Bütün ekibi flaibe alt›nda b›rak›yordu, çünkü suçlu-

nun kim oldu¤u belli de¤ildi.
• Zaten bitkin düflmüfl olan ekibin s›k›nt›s›n› daha da
art›r›yordu.
• E-posta mecras›n›n arkas›na gizlenerek kendisini
koruma alt›na al›yordu.
• “Profesyonelce, sayg›l›” davran›fl modelinin ne ol-
du¤u konusunda hiçbir fley söylemiyordu.
• Ekibine arka ç›km›yordu.
• Gerçek sorunun ne oldu¤unu araflt›rm›yordu.
• Sorunu çözmüfl olmuyordu.
Oysa afla¤›daki gibi bir yaklafl›m daha etkin olabilirdi:
Edward: Gonzalo, davetimi kabul edip geldi¤in için te-

flekkür ederim.
Gonzalo: Rica ederim. Bir sorun mu vard›?
Edward: Hem evet, hem hay›r. Sen mükemmel bir müfl-
teri hizmetleri masas› görevlisisin—en bilgilisi
ve en düflüncelisi.
Gonzalo: Teflekkür ederim, ama sorun ne?
Edward: Evet, ben de bunu anlamaya çal›fl›yorum. Sana
olgular› s›ralayay›m. Dün bir müflteriden tele-
fon ald›m. Yard›m masas›na telefon etti¤inde
ald›¤› yan›ttan rahats›zd›. Dedi¤ine göre, tele-
68 Geribildirim
fona ç›kan genç adam kendisine kabal›k etmifl

ve hiç yard›mc› olmam›fl. Kendisinden, konufl-
may› tam› tam›na aktarmas›n› istedim. Bana an-
latt›¤›na göre, müflteri hizmetleri görevlisi su-
nucu hizmetinin çöktü¤ünü ve tekrar ne zaman
devreye sokulabilece¤ine dair kesin bir saat ve-
remeyece¤ini söylemifl. Müflteri daha fazla en-
formasyon talep edince de, ona ba¤›rarak, size
bundan fazla enformasyon veremem, demifl.
Gonzalo: H›mm, korkar›m bu bendim.
Edward: Evet, biz de iz sürerek sana ulaflt›k. Bu davran›-
fl› sana yak›flt›ramad›¤›m için, meseleyi bir de
senin a¤z›ndan duymak istedim.
Gonzalo: Ona kabal›k ettim. Bunu inkâr etmiyorum.
Dün gece hepimiz yorgunluktan bitkin düfl-
müfltük ve sorunu çözmek için elimizden hiç-
bir fley gelmiyordu. Can s›k›c› bir durumdu ve
o öyle c›yaklamaya bafllay›nca ben de, korka-
r›m, so¤ukkanl›l›¤›m› kaybettim.
Edward: C›yaklamak m›?
Gonzalo: Nas›l desem bilemiyorum, ama ba¤›r›yordu.
Bana c›yaklama gibi geldi.
Edward: Müflterilerimize nazik davranmak zorunda ol-
du¤umuzu elbette biliyorsun—karfl›m›zdaki in-
san zor bir kifli olsa bile.
Gonzalo: Evet, biliyorum. Özür dilerim. fiu anda, bu ko-
nuda ne yapabilirim?

Edward: Evet, flu anda ne yapabiliriz? Durumu kurtar-

mak için ne yapabiliriz? O anda yorgun oldu-
¤unu söylüyorsun. Müflteri hizmetleri masas›n-
da daha fazla insana m› ihtiyac›m›z var?
Gonzalo: Genellikle yok, ama böyle sunucunun çökme-
si gibi sorunlar yafland›¤›nda, evet, daha fazla
yard›ma gerçekten ihtiyaç duyuyoruz.
Edward: Bu bir planlama meselesine benziyor. Acil du-
rumlarda devreye girecek bir yedek ekibimiz
olabilir. Sen ne diyorsun?
Gonzalo: Bu harika olur! Teflekkür ederim!
Bu durumda, yönetici flunlar› yapm›fl oluyor:
• Olgulara ulaflmak.
• Sorunun sorumlusunun kim oldu¤unu bulmak
(ekibin tamam›n› suçlamak yerine).
• O kifliyle yüz yüze görüflmek.
• Meselenin temelinde yatan sorunu keflfetmek.
• Gerçekçi bir çözüm önerisinde bulunmak.
• Çal›flan›n›n flükran›n›, güvenini ve sadakatini
kazanmak.
Etkin geribildirim toplant›s› modeli iflte budur.
70 Geribildirim
Laura’n›n açmaz›na geri dönecek olursak
Laura, Betsy hakk›nda baz› nesnel veriler toplam›fl du-

rumda—ifle geç gelmesi, bir toplant›y› kaç›rmas›, önemli
bir raporu teslim etmemesi. Ama ayn› zamanda bu davra-
n›fl›n alt›nda yatan nedenler konusunda, Betsy’le arkadafl
olmalar›na atfetti¤i baz› aceleci sonuçlar da ç›karm›fl bulu-
nuyor. Betsy’nin aralar›ndaki dostluktan yararland›¤›na ka-
rar vermifl. Laura duygusal bir önyarg›yla baz› önlemler al-
maya bafll›yor. K›sacas›, çok yukar›dan bir müdahaleyle
geribildirimde bulunmaya haz›rlan›yor olabilir, ama bu,
bir geribildirim görüflmesine tehlikeli bir yükseklikten dal-
mak olur.
Laura’n›n Betsy’nin davran›fllar› konusunda yapt›¤› var-
say›mlar›n ve vard›¤› sonuçlar›n fark›na varmas› ve
Betsy’le bir araya gelmeden önce bunlar› bir yana b›rak-
mas› gerekir. Betsy’e, onda gördü¤ü belli davran›fllardan
—ifle geç gelmek, erken ayr›lmak, toplant›y› kaç›rmak
vb—söz etmeyi düflünmeli ve bu davran›fllar›n›n ekip üze-
rindeki sonuçlar›n› anlatmal›d›r. Bunu yapt›ktan sonra,
Betsy’e olup bitenler ve bunlar›n nedenleri konusunda ne
düflündü¤ünü sormal› ve onun dediklerini dinlemeye haz›r

olmal›d›r. Laura’n›n bütün bildi¤i fleylere ra¤men, Betsy

belki yapt›klar›n›n fark›nda de¤ildir ya da çal›flmas›n› etki-
leyen birtak›m ciddi kiflisel sorunlar› vard›r. Laura geribil-
dirim toplant›s›na, Betsy’nin aralar›ndaki dostluktan yarar-
land›¤› ya da kendisini kulland›¤› kesin inanc›yla yaklafla-
cak olursa (ki, bunlar nesnel verilerden çok onun varsay›m
ve yarg›lar›ndan kaynaklanan fleylerdir), geribildirimin her
ikisi için de yararl› sonuçlar verme olas›l›¤› düflüktür. Lau-
ra’n›n önyarg›l› geribildirimi muhtemelen bir sald›r› gibi
görülecek, sorunu çözemeyecek, üstelik arkadafll›klar›na
da zarar verecektir!
72 Geribildirim
‹puçlar› ve
Araçlar
Geribildirim
Araçlar›
Bir Geribildirim Toplant›s›n› Planlamak
Önceden tespit edilmifl bir toplant›da geribildirimde bulunmadan önce, haz›rl›k yapmak için
bu araçtan yararlan›n.
Düzeltilmesi ya da pekifltirilmesi gereken meseleyi ya da davran›fl› adland›r›n.
Bu meselenin ya da davran›fl›n ekip, departman ya da proje üzerinde ne gibi sonuçlar› oluyor?
Bu davran›fl› do¤ru tarif edebilmek için elinizde hangi ayr›nt›lar var? (kim, ne, ne zaman)
Geribildirimin özel amac› ne?
Böyle bir geribildirimde bulunman›n önündeki olas› engelleri tarif edin. Bunlar› aflmak için ne
yapabilirsiniz?
Ne gibi sonuçlar elde etmek istiyorsunuz? K›sa vadede? Uzun vadede?
76 Geribildirim
Geribildirim Sürecinin De¤erlendirilmesi

Geribildirimde bulunduktan sonra sürecin, iliflkinin ve elde edilen sonuçlar›n hangi k›s›mlar›n›n ve
hangi alanlar›n›n de¤ifltirilebilece¤ini ya da iyilefltirilebilece¤ini belirleyebilmek için bu tablodan
yararlan›n.

Süreç
Toplant›n›n
planlanmas›
Toplant›n›n
baflar›l› olacak
flekilde bafllamas›
Net ve mant›kl›
bir sürecin
ifllemesi
Gerçekçi bir
eylem plan›n›n
ç›kart›lm›fl olmas›
‹liflki
‹letiflim tarz›
Geribildirimin
gördü¤ü tepki
Güven düzeyi
Karfl›l›kl› sayg› ve
ö¤renme düzeyi
Sonuçlar
De¤iflikliklerin
etkisi
De¤iflikliklerin
zamanlamas›
Karfl›lanan
beklentiler
Geribildirime Haz›rl›k Kontrol Listesi

Bu kontrol listesini geribildirim almaya haz›r oldu¤unuzu teyit etmek için kullan›n.
Soru Evet Hay›r
1. Toplant› ortam›n›n belirlenmesine yard›mc› oldunuz mu?
2. Toplant›ya haz›rl›kl› gelebilmeniz bak›m›ndan, meselenin ne oldu¤una iliflkin

ön bilginiz oldu mu?
3. Geribildirimi dinlemeye ve söylenecek fleylere aç›k olmaya haz›r m›s›n›z?
4. Bir hata yapm›fl olabilece¤inizi ya da baz› bak›mlardan baflar›s›z oldu¤unuzu

kabullenebilir misiniz?
5. Sinirlenecek olursan›z, kendinizi nas›l sakinlefltirece¤inizi veya durumla

nas›l bafla ç›kabilece¤inizi biliyor musunuz?
6. Geribildirimden ne ders ç›kartmay› umdu¤unuzu söyleyebilir misiniz?
7. Geribildirimin sonucunda, davran›fl›n›z› nas›l de¤ifltirebilece¤iniz hakk›nda

bir fikriniz var m›?
78 Geribildirim
Bulunulacak Taahhüdü Planlama Tasla¤›
Ald›¤›n›z geribildirimde mutab›k kald›ktan sonra, bulunaca¤›n›z taahhüdü planlamak için

bu arac› kullan›n. Resmi eylem plan›n›z› gelifltirirken, bu taahhüt tasla¤›n› geribildirimi
veren kifliyle paylafl›n.
Bulunaca¤›n›z taahhüdü tarif edin.
Taahhüdün geçerli olaca¤› süre nedir?
Bunu nas›l baflaracaks›n›z?
Hedefinize varmakta bu taahhüdün size ne gibi bir yarar› olacak?
Bu taahhüdü yerine getirmekte ne gibi engellerle karfl›laflman›z söz konusu olabilir?
Ne gibi destek ve kaynaklara ihtiyac›n›z var?
Bu taahhüdü eksiksiz yerine getirebilece¤inizden ne kadar eminsiniz? Derecelendirin (1-10, 10

kesinlikle emin oldu¤unuzu ifade eder).
Yukar›ya Do¤ru Geribildirim: De¤er mi?

Yukar›ya do¤ru geribildirimde bulunman›n getirisinin riskine de¤er olup olmad›¤›n›
anlamak için bu araçtan yararlan›n.
Sorun nedir?
Karfl›n›zdaki kiflinin yapt›¤› hareketlerin makul nedenleri neler olabilir?
Bu sizi hangi bak›mlardan etkiliyor?
Bu sorun kendili¤inden çözülür mü, yoksa müdahale etmeniz mi gerekir?
Söz konusu kifli sizin geribildiriminize ne kadar aç›k?
Geribildirimde bulunman›n olas› olumsuz sonuçlar› nelerdir?
Sorun çözülürse, bu sizin ve di¤er kiflilerin yapt›¤› ifli hangi bak›mlardan kolaylaflt›racakt›r?
Sorun çözülmezse, bunun ne gibi sonuçlar› olacakt›r?
Getirisi riskine de¤er mi?
80 Geribildirim
Kendinizi S›nay›n
Kendinizi S›nay›n bafll›kl› bu bölüm, geribildirim verme

ve alma konusundaki temel bilgilerinizi tespit etmeye ya-
rayan 10 tane çok seçenekli soru içeriyor.
Bu sorular›n do¤ru yan›tlar› testin sonunda yer al›yor.
1. Geribildirim, çal›flma performans› ve çal›flmayla ilintili

davran›fllar konusundaki gözlemlerin paylafl›lmas› ola-
rak tan›mlanm›flt›r. Afla¤›dakilerden hangisi verimli ge-
ribildirim vermede izlenecek yoldur?
a. Afla¤›ya do¤ru ya da yanal (çal›flma arkadafllar›yla).
b. Size ba¤l› çal›flan birisiyle, afla¤›ya do¤ru.
c. Yukar›ya do¤ru, afla¤›ya do¤ru ya da yanal.
2. Bir geribildirim toplant›s›ndan önce ev ödevinizi yap-

man›z, o toplant›n›n baflar›s› bak›m›ndan önem tafl›r.
Toplant› plan›n›z› yaparken akl›n›zda tutman›z gere-
ken kilit noktalardan biri de, al›c› taraf›n ele alaca¤›n›z
meseleye bak›fl aç›s›d›r. Veren taraf ile alan taraf aras›n-
daki önemli bak›fl aç›s› farkl›l›klar›n›n potansiyel kay-
naklar› nelerdir?
a. Size, al›c› taraf›n kendi bafl›n› belaya sokmak üzere
oldu¤unu söyleyen sezgileriniz.
b. Irk, cinsiyet, iletiflim tarz›, yafl.

c. Al›c› tarafla olan kiflisel iliflkileriniz.
3. Geribildirimde bulunman›n do¤ru olmad›¤› zamanlar

oldu¤unu hepimiz biliriz. Afla¤›daki cümlelerden han-
gisi yanl›flt›r?
a. Siz ya da al›c› taraf süreci kald›ramayacak kadar yo-
¤un duygular içindeyseniz, geribildirimde BU-
LUNMAYIN.
b. Yan›t olarak karfl› taraf›n da size geribildirimde bu-
lunmas›na haz›r de¤ilseniz, geribildirimde BU-
LUNMAYIN.
c. Herhangi bir kiflinin hareket ya da davran›fllar› sizi
kifli olarak etkilediyse ve iyi çal›flma iliflkilerini zede-
lediyse, geribildirimde BULUNMAYIN.
4. Geribildirimde bulunmak veya almak her zaman kolay

de¤ildir. Hem veren hem de alan taraf›n özel bir olas›l›-
¤a aç›k olmas› gerekir. Hem veren hem de alan taraf afla-
¤›dakilerden hangisini kabullenmeye haz›r olmal›d›r?
a. Verilen geribildirim yanl›fl varsay›mlar üzerine infla
edilmifl olabilir.
b. Geribildirim toplant›s› kiflisel iliflkilerinize zarar ve-
rebilir.
c. Hatal› önlemlere yol açabilir.
82 Geribildirim
5. Geribildirim genellikle veren ya da alan taraf›n de¤iflim

geçirmesini gerektirir. Uzmanlar baz› de¤iflimlerin di-
¤erlerine k›yasla daha zor oldu¤unu görmüfltür. Afla¤›-
dakilerden hangisi de¤ifltirilmesi en zor olan›d›r?
a. ‹fl becerileri.
b. Kiflisel özellikler.
c. Tutum.
6. Geribildirim verdi¤iniz kiflinin özellikle ürkek ve sessiz

oldu¤unu düflünün. Bu durumla bafla ç›kman›n en iyi
yolu afla¤›dakilerden hangisidir?
a. Yan›t gerektiren aç›k uçlu sorular sorun.
b. A¤›r ad›mlarla ilerleyerek, küçük mutabakatlara
ulaflmaya çal›fl›n.
c. Bütün ayr›nt›lar› söküp al›ncaya kadar üzerine gidin.
7. Geribildirimde bulunma ihtiyac› hissediyorsan›z, bunu

mümkün olan en k›sa zamanda m› yapmal›s›n›z, yoksa
olay ile geribildirim toplant›s› aras›nda belli bir süre
geçtikten sonra m›?
a. Durumun eksiksiz bir analizi için olay›n üzerinden
biraz zaman geçmesini bekleyin.
b. Genellikle, olaydan ya da özendirmek veya düzelt-
mek istedi¤iniz davran›fltan hemen sonra, olabildi-
¤ince erken bir zamanda geribildirimde bulunun.
8. Hem geribildirim hem de performans de¤erlendirme-

leri çal›flanlar›n ç›kard›klar› ifle ve davran›fllar›na odak-
lan›r. Bir geribildirim toplant›s› performans de¤erlen-
dirmesinden hangi bak›mlardan farkl›d›r?
a. Birisi yüz yüze yap›lan bir toplant›yken, di¤eri yaz›-
l› bir de¤erlendirmedir.
b. Birisi geçmifle bakarken, di¤eri gelece¤e bakar.
c. Birisi iki insan aras›ndad›r; di¤eri tüm ekibi kapsar.
9. Yukar›ya do¤ru geribildirimde bulunmay› düflünüyor-

san›z, atman›z gereken ilk ad›m hangisidir?
a. Getirisinin riskine de¤ip de¤meyece¤ine karar ver-
mek.
b. ‹htiyaç duyaca¤›n›z bütün verileri ve enformasyonu
toplamak.
c. Önceden randevu almak.
10. Afla¤›dakilerden hangisi uygunsuz geribildirimde bu-

lunman›n sonuçlar› aras›nda YER ALMAZ?
a. Sorunu çözememek.
b. Size ba¤l› çal›flan kiflinin endiflelerinin daha da art-
mas›na neden olmak.
c. Statükoyu sürdürmek.
84 Geribildirim
Test sorular›n›n do¤ru yan›tlar›
1, c. De¤iflik yönlerde geribildirimde bulunmak mümkündür.
2, b. Cinsiyet, ›rk, yafl ve iletiflim tarz›n›n belli bir meseleye ba-

k›fl aç›s›n› farkl› biçimlerde etkileyebilece¤i konusunda uyan›k
olun.
3, c. Karfl› taraf›n hareket ve davran›fllar›n›n sizi kifli olarak etki-

ledi¤i durumlarda geribildirimde bulunmak önemlidir.
4, a. Geribildirimin üzerine infla edildi¤i kan›tlar›n do¤ru olma-

ma ihtimali her zaman vard›r. Geribildirim toplant›s› yapman›n
yararlar›ndan biri de yanl›fl kan›t veya varsay›mlar›n keflfedilip
düzeltilebilecek olmas›d›r.
5, b. ‹fl becerileri en kolay, kiflisel özellikler ise en zor de¤iflen

fleylerdir. Kendinizde ya da baflka bir kiflide de¤iflim bekliyorsa-
n›z, bu beklentilerin arzulanan de¤iflimin do¤as›na uygunlu-
¤undan emin olun.
6, a. Aç›k uçlu sorular karfl› taraf›n sessiz ve mesafeli durmas›n›

zorlaflt›r›r.
7, b. Günlük çal›flma saatleri içinde s›k s›k verilen geribildirim-

ler, y›ll›k performans de¤erlendirmelerinin sonunda verilen sey-
rek geribildirimlerden daha etkindir.
8, b. Performans de¤erlendirmesinde, yönetici ilgili kiflinin geç-

mifl çal›flmas›n› de¤erlendirir. Geribildirim toplant›s›nda ise, ge-
lece¤e ve ilgili kiflinin nas›l geliflebilece¤ine vurgu yap›l›r.
9, a. Sorunun yeterince a¤›r oldu¤undan ve de¤iflim olas›l›¤›n›n

patronunuzu gücendirme riskine de¤ece¤inden emin olun.
10, c. Uygunsuz geribildirim, genellikle durumu ne iyilefltirir ne

de oldu¤u gibi kalmas›n› sa¤lar—tersine, daha da kötülefltirir.
86 Geribildirim
Notlar
Notlar

Harvard Business - Geribildirim

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Harvard Business - Geribildirim

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

01_Geri_Bildirim_3baski 12/19/13 3:39 PM Page 1

Cep Yönderi Dizisi

Optimist Yay›m Da¤›t›m San. ve Tic. Ltd. ﬁti.

Optimist yay›n no. : 101

Bas›m : Ocak 2011, ‹stanbul

Geribildirim niçin önemlidir? 19

Geribildirim Ne Zaman Verilir? 23

Devreye ne zaman girilece¤ini bilin 24

Geribildirim ne zaman iﬂe yarar, ne zaman yaramaz? 26

Etkin Geribildirim Nas›l Verilir? 29

Fikirlere aç›k bir çal›ﬂma ortam› yarat›n 30

Resmi geribildirim toplant›s›ndan önce

Düzeltici bir geribildirim toplant›s›n›

Geribildirim Almaya Aç›k Olmak 43

Neden savunmac› oluruz? 44

Zihninizi de¤iﬂime aç›n 45

Geribildirim Sorunlar› Nas›l Halledilir? 55

Yukar›ya do¤ru düzeltici geribildirimde

Geribildirimin art›k ne zaman iﬂe yaramaz

Kötü iletiﬂimci insanlarla çal›ﬂ›rken sab›rl› olun 65

Oynak durumlarda özenli davran›n 65

Uygunsuz geribildirimde bulunmaktan kaç›n›n 66

Geribildirim, her ﬂeyden önce ve en baﬂta, ö¤renmekle,

manda kuruluﬂumuz da, üretken olmayan davran›ﬂ kal›p-

bildirim araçlar›n›n neler oldu¤unu ve bunlar›n nas›l kul-

Jamie O. Harris, Yönder

Jamie O. Harris, Interaction Associates, Inc.’in hem ka-

Hakikati konuﬂmak için iki kiﬂiye

G eribildirim iﬂyeri için sa¤l›kl› bir canland›r›c› ol-

Geribildirim i 1: birlikte iﬂ yapan insanlar aras›nda, genel-

Geribildirim bir cezaland›rma biçimi de¤ildir. Geribildi-

• Geribildirimin olumsuz olmas› ﬂart de¤ildir.

‹pucu: Yönetici olarak sürekli geliﬂmek

Mesleki bir ortamda geribildirimde bulunmak ve almak

Yeni bir üretim süreci test edildikten sonra, çal›ﬂanlar›n›z-

Dikkat ederseniz bu, belli bir sorunu halletmenin yeni

Geribildirim niçin önemlidir?

Geribildirimde bulunmay› ve almay› de¤erli yapan çok sa-

• Etkin bir çal›ﬂma tarz›n› pekiﬂtirmekte ya da özen-

E¤er baﬂkalar› size dürüst geribildirimler veriyorsa:

• ‹nsanlarla ne kadar iyi etkileﬂimde bulundu¤unuzu

• Ölçülebilir iﬂ üzeri baﬂar›larla elde etti¤iniz sonuç-

“Benim deneyimime göre, çal›ﬂanlar›n geliﬂmesi geribildirime

Geribildirim yöneticilerin baﬂka insanlarla birlikte çal›-

“E¤er geribildirim yoksa, hiçbir ﬂey iyi olamaz.”

Geribildirim? Koçluk? Performans de¤erlendirmeleri?

Amaç Davran›fl› Becerileri Geçmifl çal›flmay›

Kat›l›mc›lar Herhangi iki (ya Genellikle Yöneticiden

Mekân Özel ve sessiz Ö¤renilecek Genellikle

Ortam Genellikle Bir miktar resmi, Çok resmi;

Zamanlama ‹htiyaca göre Ola¤an Her alt› ayda bir ya

‹zleme Sürekli Sürekli Eylem plan›na göre

‹ nsanlar hemen o anda, do¤açlama bir biçimde, geri-

Devreye ne zaman girilece¤ini bilin

Ne zaman geribildirimde bulunmak gerekti¤ini bilmek

• Takdir edilmesi gereken iyi iﬂler, baﬂar›l› projeler

• ﬁu ya da bu sorunu görmezden gelmek mümkün

Geribildirim vermeye karar verirken, içinde bulundu-

• Düzeltmek ya da pekiﬂtirmek istedi¤iniz davran›ﬂ›

Zaman›n do¤ru olup olmamas›, duruma ve söz konu-

‹pucu: S›k s›k olumlu geribildirimde bulunun.

Geribildirim Ne Zaman Verilir? 25

Geribildirim ne zaman iﬂe yarar,

Söz konusu kiﬂinin özsayg›s›n› en az tehdit eden alanlar-