Karta pracy z tekstem źródłowym

Za panowania Piastów i Jagiellonów

Podsumowanie rozdziału II

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenia.

Jedna z największych bitew stoczonych w średniowiecznej Europie miała znaczenie

wykraczające poza doraźne, polityczne skutki. Stanowiła zamknięcie pierwszego etapu
wielkich przemian zachodzących w środkowych i wschodnich krajach kontynentu. Rozpoczął
się on w Krewie, [...], kiedy to wielki książę Litwy został powołany na tron polski. Był to
jeszcze czas, w którym Polska stanowiła peryferię międzynarodowej polityki, zaś Litwa –
ostatni, ale bardzo rozległy bastion pogaństwa.
[...] Nowy układ sił powodował zasadniczą zmianę stosunków w Europie. Król Polski stał się
jednym z najbardziej cenionych władców świata chrześcijańskiego [...]. Ówczesne znaczenie
Polski – kraju, który stał się znany powszechnie po pokonaniu pod Grunwaldem „rycerskiej
międzynarodówki łacinników” – wymownie ukazują dwie przynajmniej informacje. Pierwsza
jest wyliczeniem możliwości mobilizacyjnych świata chrześcijańskiego dokonanym przez
posła Republiki Wenecji, Marca Sanuta. Stwierdził on, że król Polski może wystawić
pięćdziesięciotysięczną armię rycerzy do walki z Turkami, większą niż król Francji, większą
niż król Anglii. Druga informacja mieści się na fresku z pierwszej połowy XV stulecia,
zachowanym w strasburskim kościele [...] i ukazującym pochód narodów Europy do krzyża,
„jedynej nadziei” łacinników. Wśród trzynastu konnych rycerzy trzymających proporce
z nazwami swych krajów znajduje się też „Polonia”. Co zaś ciekawe, jest to jedyny rycerz,
który ogląda się za siebie, niejako przywołując do wspólnego pochodu dwie postacie
zbliżające się do krzyża pieszo: Kościół Wschodni [...] i Litwę. Kraj jeszcze idący piechotą,
ale już przynależny do świata chrześcijańskiego.
[...] Pamięć o wielkiej bitwie stała się trwałym składnikiem pamięci zbiorowej Polaków [...].
Dzień 15 lipca stał się dniem pierwszego święta państwowego w naszym kraju. Nobilitował
nie tylko Królestwo Polskie, lecz także dynastię Jagiellonów, której członkowie [...]
grunwaldzkie zwycięstwo traktowali jako element ich wielkiej chwały. [...] Profesor
Uniwersytetu Krakowskiego, Jan z Wiślicy, na stulecie zwycięstwa napisał poemat, w którym
walkę z Krzyżakami przedstawiał, na wzór epopei Homera, jako starcie dwóch wielkich potęg,
z których wygrała lepsza. Był to przykład, jak dalece zwycięstwo grunwaldzkie rozładowywało
polskie kompleksy, poczucie niższości, pamięć o upokorzeniach doznanych od Krzyżaków. Już
wówczas też, co wyraźnie bywało podkreślane w następnych wiekach, bitwa
z Krzyżakami była ukazywana jako starcie Dobra ze Złem (tak jak widział to Juliusz
Słowacki). Jej przebieg, jej rozgłos krzepiły serca, szczególnie w latach upadku
Rzeczypospolitej i utraty niepodległości.
Źródło: H. Samsonowicz, Bitwa pod Grunwaldem – znaczenie dla Polski, dla Kościoła, dla Europy,
http://grunwald600.com/pliki/Grunwald600__%280w90t%29.pdf, s. 89, 91, 93, 96 [dostęp: 4.07.2013].
1. Zaznacz właściwe zakończenie zdania.

Autor tekstu stosuje określenie „rycerska międzynarodówka łacinników” wobec grupy osób,
które
□ tworzyły zbuntowane oddziały wojska i walczyły z bogatymi dostojnikami kościelnymi.
X przybywały z krajów zachodnioeuropejskich i zasilały szeregi armii krzyżackiej.
□ należały do osobistej straży cesarza niemieckiego.
□ były duchownymi i prowadziły pokojową misję chrystianizacyjną na obszarach wschodniej
Europy.

2. Opisz, na czym polegała zmiana sytuacji międzynarodowej Polski po bitwie pod

Grunwaldem.
Zmiana sytuacji międzynarodowej Polski po bitwie pod Grunwaldem polegała na tym że nasz
król zaczął być postrzegany jako jeden z najbardziej cenionych władców chrześcijańskich, a
nasze wojska jako jedne z najlepszych i najliczniejszych.

3. Wytłumacz znaczenie zwycięstwa z 1410 r. dla historii państwa i narodu polskiego.

Nawiąż do opisanych w tekście motywów związanych z bitwą.
Zwycięstwo pod Grunwaldem jest dla polaków bardzo ważne. Dzień 15 lipca stał się świętem
narodowym. Grunwaldzkie zwycięstwo jest traktowane jako element wielkiej chwały, co
podnosi patriotyzm. Zwycięstwo przyczyniło się także poniekąd do upadku Zakonu
Krzyżackiego, więc od czasów wygranej bitwy nie musieliśmy cię obawiać agresji z ich
strony. Było też ważnym motywem pod zaborami, ponieważ było to jakoby zwycięstwo nad
Prusami które były naszym jednym z zaborców, co motywowało do walki z nimi. Po
zwycięstwie w tej bitwie Polska zaczęła być postrzegana jako potęgą która była według Jana
z Wiślicy większą potęgą a według Juliusza Słowackiego reprezentowała dobro które zawsze
nad złem zwycięża.

4. Wpisz literę „P” obok zdań prawdziwych, a literę „F” – przy wypowiedzeniach
fałszywych.

Zdanie Prawda/Fałsz
Przed bitwą pod Grunwaldem Polska i Litwa nie odgrywały ważnej roli P
w polityce międzynarodowej.
Wenecki poseł przewidywał, że wojska Władysława Jagiełły będą silnym P
wsparciem antytureckiej koalicji krajów chrześcijańskich.
Pierwszym ustanowionym świętem państwowym w Polsce była rocznica F
zawarcia unii w Krewie.
Na XV-wiecznym fresku w strasburskim kościele postać symbolizująca F nie jestem
Polskę została przedstawiona na równej pozycji z innymi konnymi pewna
rycerzami trzymającymi proporce z nazwami swoich krajów.
Do XIX w. mieszkańcy Polski nie obchodzili rocznicy bitwy pod F
Grunwaldem.
Według poematu Jana z Wiślicy król Polski w 1410 r. odniósł F
zwycięstwo dzięki nadprzyrodzonej interwencji Boga.
W czasach zaborów wspominanie bitwy grunwaldzkiej umacniało wśród P
Polaków poczucie dumy z własnej historii i podtrzymywało nadzieję na
odzyskanie niepodległości.
5. Wyjaśnij, jak historia bitwy grunwaldzkiej wpływała na kształtowanie mentalności
Polaków.
Bitwa pod Grunwaldem wpływa na patriotyzm polaków. To wielkie zwycięstwo wzbudza w
nas poczucie świadomości i przynależności narodowej oraz dumę. Także zwycięstwo nad
Zakonem Krzyżackim więc i jakoby Prusami było naszą motywacją do walki z germanizacją i
nadzieją na zwycięstwo w walce o niepodległość.

6. Przyjrzyj się fotografii. Następnie oceń, czy inscenizacje walk historycznych wpływają na
wzrost poczucia dumy narodowej wśród Polaków. Uzasadnij swoje stanowisko.

Inscenizacje walk historycznych wpływają na

wzrost poczucia dumy narodowej wśród
Polaków. Oglądanie inscenizacji to jakby
przeżywanie od nowa danego wydarzenia w
historii. Ludziom których nie interesują się
historią pomaga to w ciekawy sposób
dowiedzieć się czegoś więcej o danym
wydarzeniu. Także wzrost dumy narodowej
polaków może wiązać się z tym że do naszego
kraju przybywają ludzie z różnych stron by
brać udział w tej inscenizacji więc oni też się
dowiadują o tym zwycięstwie polaków.
Rekonstrukcja bitwy na polach grunwaldzkich
w 2004 r.