GENÇLİĞE HİTABE

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,

ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en
kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti
müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın
vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok
namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün
tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil
işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,
memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,
müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde
harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,
damarlarındaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk
Çolig: Bingöl Diyayiş: Görmek
Çoras: Kırk Doman: Çocuk
Çot: Eğri Dor: Sıra
Doş: Omuz
Dur: Uzak
D Duyes: On iki
Dadi: Anne
Dar: Ağaç
Daru: İlaç E
Dehkera: Konu Edar: Mart
Dêk: Bilmece Embaz: Arkadaş
Dekerdış: Doldurmak Emserr: Bu yıl
Depıştış: Tutmak Engemin: Bal
Deqiqa: Dakika Engur: Üzüm
Derenca: Merdiven Erzingan: Erzincan
Derg: Uzun Eskıc: Kuru üzüm
Dersim: Tunceli Estanık: Masal
Derzin: İğne Eştış: Atmak
Dês: Duvar Eyne: Ayna
Des: On Eyro: Bugün
Dest: El Eywan: Salon
Destawxane: Tuvalet
Destpêkerdış: Başlamak
Destveng: Eli boş F
Deşt: Ova Fek: Ağız
Deştış: Dikmek Ferheng: Sözlük
Dew: Köy Fêki: Meyve
Deyir: Türkü Fıraq: Bulaşık
Deyirbaz: Türkücü Fırıngi: Domates
Dı: İki Fitık: Düdük
Dıkandar: Bakkal
Dından: Diş
Dırık: Böğürtlen G
Dışeme: Pazartesi Ga: Öküz
Dıştar: Grip Gam: Adım
Dız: Kale Gergûş: Bebek
Diqet: Dikkat Germ: Sıcak

Se u hirıs u çar 134

Gerr: Uyuz Heb: Tane
Gew: Ağıl Hedrekerdış: Hazırlamak
Geyrayiş: Gezmek Hefte: Hafta
Gıl: Dal Heliyayiş: Erimek
Gırd: Büyük Hemam: Banyo
Gırotış: Almak Henar: Nar
Gışt: Parmak Herf: Harf
Gızun: Acı Hermuş: Köstebek
Gilyaz: Kiraz Herr: Toprak
Gol: Göl Heskerdış: Sevmek
Gongıla: Salıncak Heş: Ayı
Gor: Gri Heşt: Sekiz
Goş: Kulak Heştay: Seksen
Goşt: Et Heştyes: On sekiz
Goştarikerdış: Dinlemek Heyna: Tekrar
Govend: Halay Hezar: Bin
Gozyer: Ceviz ağacı Heziran: Haziran
Gud: Top Hêga: Tarla
Gudvor: Kartopu Hındêk: Bu kadar
Gula roc: Ay çiçeği Hira: Geniş
Gulan: Mayıs Hirıs: Otuz
Gulaş: Güreş Hiri: Üç
Gure: İş Hiriyes: On üç
Hol: İyi
Homa: Allah
Hon: Uyku
Ğ Hor: Bulut
Ğela: Kıtlık Horyes: Çığ
Ğele: Buğday Hot: Yedi
Ğelet: Yanlış Hotay: Yetmiş
Ğerib: Yabancı Hotyes: On yedi
Ğezal: Ceylan

İ
H İsot: Biber
Hacet: Alet
Hak: Yumurta

135 Se u hirıs u panc

 Komputer: Bilgisayar
J Kulub: Kulüp
Jar: Zehir Kutık: Köpek
Kuy: Bal kabağı

K
Kal: Çiğ L
Kam: Kim La: İp
Kamci: Hangisi Laser: Sel
Kanuno peyin: Ocak Lazut: Mısır
Kanuno verin: Aralık Lêl: Bulanık
Kartol: Patates Leng: Topal
Kay: Oyun Lengleng: Seksek
Kayker: Oyuncu Leş: Beden
Kaykerdış: Oynamak Lew: Dudak
Kel: Teke Lez: Çabuk
Kelem: Lahana Lıng: Ayak
Kelime: Sözcük
Kêm: Eksik
Kerdış: Yapmak M
Kerg: Tavuk Manga: İnek
Kesa: Kaplumbağa Mar: Yılan
Kesk: Yeşil Mast: Yoğurt
Keşkelon: Eylül Mekteb: Okul
Kewe: Mavi Mektebo miyanin: Ortaokul
Keye: Aile Mektebo verin: İlkokul
Keyfweş: Mutlu, memnun Melım: Öğretmen
Keyna: Kız Merdımvor: Kardan adam
Keyver: Ev hanımı Mesela: Masal
Kılm: Kısa Mesleg: Meslek
Kınc: Elbise Mêşna: Koyun
Kıri: Pazar Mewsim: Mevsim
Kıtab: Kitap Meyman: Misafir
Kıtabxane: Kütüphane Mıjag: Kirpik
Kıxe: Öksürük Mıl: Boyun
Kinger: Kenger Mısafır: Misafir

Se u hirıs u şeş 136

Mışag: İşçi
Mışmış: Kayısı P
Mirçık: Kuş Pancşeme: Perşembe
Muhim: Önemli Pancyes: On beş
Mura: Armut Paşt: Sırt
Musayiş: Öğrenmek Pawıtış: Korumak
Payiz: Sonbahar
Pel: Yaprak
N Peme: Pamuk
Name: İsim Penir: Peynir
Nan: Ekmek Perpar: Semiz otu
Nanpoc: Fırıncı Pers: Soru
Nengu: Tırnak Persayiş: Sormak
Nerm: Yumuşak Pes: Sürü
New: Dokuz Pêserkerdış: Toplamak
Neway: Doksan Peyni: Son, arka
Nêweş: Hasta Pırd: Köprü
Nêweşi: Hastalık Pırnık: Burun
Nêweşxane: Hastane Pısing: Kedi
Newyes: On dokuz Pil: Büyük
Nızd: Yakın Pir: Yaşlı
Nim: Yarım Pirık: Dede, nine
Nimroc: Öğle Piya: Beraber
Nisan: Nisan Piyanz: Soğan
Nuştış: Yazmak Pize: Karın
Por: Saç
Potış: Pişirmek
O Puk: Tipi
Omar: Sayı Punc: Çorap
Omartış: Saymak Pune: Nane
Pak: Temiz Purt: Yün
Paki: Temizlik Purteqal: Portakal
Pakker: Silgi
Panc: Beş
Pancas: Elli Q
Qal: Söz
Qalkerdış: Konuşmak

137 Se u hirıs u hot

Qam: Boy Run: Yağ
Qat: Kat Runkele: Tereyağı
Qefılnayiş: Kapatmak
Qehwe: Kahverengi
Qela: Karga S
Qelem: Kalem Sa: Elma
Qelemdan: Kalemlik Saet: Saat
Qelemtaş: Kalemtıraş Salınc: Kara erik
Qer: Kara Sayê bınê erdi: Yer elması
Qesnayiş: Kesmek Sayer: Elma ağacı
Qıb: Mutfak Se: Yüz
Qıc: Küçük Ser: Üst
Qıckek: Küçücük Serd: Soğuk
Qırık: Boğaz Serr: Yıl
Qısım: Bölüm Sêrsıbay: Sabah
Qil: Tepe Sêrşit: Kaymak
Qol: Kol Sêşeme: Salı
Qulıng: Turna Seydar: Avcı
Sêz: Alıç
Sıbat: Şubat
R Sılq: Şeker pancarı
Rakotış: Uyumak Sıpi: Beyaz
Ramıtış: Ekmek Sine: Göğüs
Raşt: Doğru Sir: Sarımsak
Reng: Renk Siya: Siyah
Reqem: Rakam Sol: Ayakkabı
Resayiş: Yetişmek, ulaşmak Solderz: Ayakkabıcı
Resiyayiş: Kaymak Sung: Mantar
Rez: Bağ Sur: Kırmızı
Rı: Yüz Surgul: Kuşburnu
Rıbês: Işkın Surıc: Kızamık
Rınd: Güzel
Rıpel: Sayfa
Rışnayiş: Dökmek Ş
Rışyayiş: Dökülmek Şan: Akşam
Roc: Gün Şane: Çoban

Se u hirıs u heşt 138

Şane: Tarak Teyare: Uçak
Şanekerdış: Taramak Tırş: Ekşi
Şapık: Pantolon Tırşık: Kuzukulağı otu
Şar: Halk Tışrino peyin: Kasım
Şarıstan: Şehir Tışrino verin: Ekim
Şayi: Mutluluk Tic: Güneş
Şecere: Soy ağacı Tontır: Çökelek
Şeme: Cumartesi Torg: Dolu
Şeş: Altı Torzin: Balta
Şêşt: Altmış Toxtor: Doktor
Şew: Gece Tut: Çocuk
Şıli: Yağmur Tuy: Dut
Şımıtış: İçmek
Şınasnayiş: Tanımak
Şınawıtış: Duymak V
Şırawıtış: Göndermek Vam: Badem
Şıt: Süt Varan: Yağmur
Şıtış: Yıkamak Varayiş: Yağış
Şirın: Tatlı Vaş: Ot
Şiyayiş: Gitmek Vaşturi: Orak
Şiyes: On altı Vateyê verinan: Atasözü
Vatış: Söylemek
Vay: Su kanalı
T Veng: Boş
Talebe: Öğrenci Veng: Ses
Tam: Tat Ver: Ön
Tay: Az Vıl: Çiçek
Tebax: Ağustos Vındertış: Durmak
Teber: Dışarı Vıraştış: Yapmak
Temuz: Temmuz Vızêr: Dün
Teng: Dar Vicnayiş: Seçmek
Tepiya: Geri Vinayiş: Görmek
Teqwim: Takvim Vir: Hafıza
Terew: Turp Virkotış: Özlemek, Hatırlamak
Ters: Korku Vist: Yirmi
Tew: Yüksek ateş Viyertış: Geçmek
Texte: Tahta Vor: Kar

139 Se u hirıs u new

 Xeym: Çadır
W Xırab: Kötü
Wade: Oda Xıyar: Salatalık
Wadeyê qıcan: Çocuk odası Xiç: Küçük taş
Wadeyê ronıştışi: Oturma odası Xoşaw: Hoşaf
Ware: Yayla Xox: Şeftali
Wasla: Organ Xurt: Şişman
Way: Kız kardeş
Wek: Tiftik
Wel: Kül Y
Wendekar: Öğrenci Yelug: Çiriş otu
Wendış: Okumak Yene: Cuma
Wenık: Serin Yo: Bir
Wer: Yemek Yobinan şınasnayiş: Tanışmak
Werdış: Yemek yemek Yondes: On bir
Wesar: İlkbahar
Wesayit: Araba
Weş: İyi, güzel Z
Weşi: Sağlık Zaf: Çok
Wext: Vakit Zanayiş: Bilmek
Weyekerdış: Beslemek Zebeş: Karpuz
Wezifedar: Görevli Zel: Kaval
Wırıştış: Kalkmak Zengıl: Zil
Wışk: Kuru Zerd: Sarı
Wişne: Vişne Zergun: Yeşil
Wuyayiş: Gülmek Zerık: Sarılık
Zerqet: Eşek arısı
Zerre: İçeri
X Zerzewat: Sebze
Xaçapers: Bulmaca Zexire: Zahire
Xarpêt: Elazığ Zeytun: Zeytin
Xebat: İş Zığal: Kömür
Xebıtyayiş: Çalışmak Zımıstan: Kış
Xela: Hediye, ödül Zıwan: Dil
Xemıliyayiş: Süslenmek Zobina: Başka
Xerite: Harita

Se u çoras 140
 İSTİKLÂL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl.
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar?
Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın;
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın;
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın
Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı:
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda!
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.
Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli-
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım,
Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım;
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl;
Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet;
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif Ersoy
 GENÇLİĞE HİTABE

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhu-

riyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.

Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel,

senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden
mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır.
Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen,
vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şe-
raitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir
mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mü-
messili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri
zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtıl-
mış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün
bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin
dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatleri-
ni, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u
zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir.

Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi

vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç oldu-
ğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur.

Mustafa Kemal Atatürk

Mustafa Kemal Atatürk
Cenıqiyayiş: İrkilmek Delal: Değerli, kıymetli
Cêr: Aşağı Denıştış: Konmak
Cıl: Elbise Depıştış: Yakalamak
Cınıştış: Binmek Derg: Uzun
Cıt: Çift Derheq: Hakkında
Cıtkerdış: Çift sürmek Dersim: Tunceli
Cıtyer: Çiftçi Derzin: İğne
Cini: Kadın Dest: El
Cor: Yukarı Destpêkerdış: Başlamak
Cuyayiş: Yaşamak Deşt: Ova
Cuyin: Harman yeri Dew: Köy
Dewar: Büyükbaş hayvan
Dewıc: Köylü
Ç Deyaxkerdış: Dayanmak
Çalpınayiş: Şapırdatmak Deyir: Türkü
Çarşeme: Çarşamba Dêstır: Anında
Çend: Kaç, birkaç Dıma: Sonra
Çendêk: Ne kadar Dından: Diş
Çep: Sol Dıng: Durak
Çerênayiş: Otlatmak Dınya: Dünya
Çetın: Zor Dırık: Böğürtlen
Çıkes: Kimse Dışeme: Pazartesi
Çım: Göz Dıştar: Nezle
Çıqas: Ne kadar Dik: Horoz
Çıra: Neden Diyar: Yukarı
Çinayiş: Biçmek Diyayiş: Görmek
Çolig: Bingöl Dor: Defa, kez
Dorêna: Bir daha
Dormale: Etraf, çevre
D Du: Ayran
Dadi: Anne Dur: Uzak
Dar: Ağaç
Darıstan: Orman
Daru: İlaç E
Dayiş: Vermek Ecızkerdış: Rahatsız etmek
Degırotış: Kurmak, salamura Eczaxane: Eczane
Dekerdış: Doldurmak Edar: Mart

Se u vist u şeş • 126

Edres: Adres Ganibiyayiş: Canlanmak
Eğleb: Çoğunlukla, genellikle Ge ge: Bazen
Em: Hala Gej: Deli
Embaz: Arkadaş Germ: Sıcak
Embazti: Arkadaşlık Gestver: Açlıktan
Emırderg: Uzun ömürlü Geyrayiş: Gezmek
Emserr: Bu yıl Gıl: Dal
Engur: Üzüm Gırd: Büyük
Erd: Toprak, yer Gıredayiş: Bağlamak
Erziyayiş: Atılmak Gırotış: Almak
Eskıc: Kuru üzüm Gilyaz: Kiraz
Eşbabi: Kuru kayısı Gongula: Salıncak
Eştış: Atmak Goş: Kulak
Goşt: Et
Eyro: Bugün
Goştarikerdış: Dinlemek
Ezeb: Bekar
Goşti: Kavurma
Govend: Halay
Goz: Ceviz
Ê
Gud: Top
Êsayiş: Görünmek
Gudvor: Kartopu
Gul: Gül
Gulan: Mayıs
F
Guni: Kan
Famkerdış: Anlamak Gure: İş
Fatısnayiş: Boğmak Guzın: Acı
Fek: Ağız
Fekweşi: Tatlı dillilik
Fêki: Meyve Ğ
Fıkıriyayiş: Düşünmek Ğarkerdış: Saldırmak
Fır: Yudum Ğele: Buğday
Fırdayiş: Uçmak Ğelet: Yanlış
Fırıngi: Domates Ğıdar: Sert
Fitık: Düdük Ğıjkerdış: Kaymak

G H
Ga: Öküz Hedrekerdış: Hazırlamak
Gani: Canlı Heliyayiş: Erimek

127 • Se u vist u hot

 Hema: Henüz
Hemberi: Yarış I
Heme: Hepsi Inka: Şimdi
Hemeliyayiş: Sindirilmek
Hemelnayiş: Sindirmek
Henar: Nar İ
Her: Eşek İsot: Biber
Herediyayiş: Küsmek
Herınd: Yer
Herquşte: Tahterevalli K
Herr: Toprak Kal: Yaşlı
Heş: Ayı Kamci: Hangisi
Hesiyayiş: Fark etmek Kanuno peyin: Ocak
Heskerdış: Sevmek Kanuno verin: Aralık
Het: Yön, taraf Karca: İşyeri
Hew: Defa, kez Kardi: Bıçak
Hewa: Hava Kartol: Patates
Heyf: Yazık, intikam Kaşkerdış: Çekmek
Heyna: Bir daha, yine, tekrar Kay: Oyun
Heziran: Haziran Kaykerdış: Oynamak
Hêdi hêdi: Yavaş yavaş Keku: Guguk kuşu
Hêga: Tarla Kelek: Kayık
Hêrs: Öfke Kelem: Lahana
Hêrsbiyayiş: Öfkelenmek Kerr: Sağır
Hındêk: Bu kadar Keşkelon: Eylül
Hıni: Artık Keye: Ev
Hol: İyi Keyfweş: Sevinçli
Holyer: Kavak ağacı Keyna: Kız
Hon: Uyku Kêm: Eksik
Hor: Bulut Kêmi: Eksiklik
Horın: Bulutlu Kılaw: Külah
Hoz: Havuz Kılm: Kısa
Huyayiş: Gülmek Kınc: Elbise
Kıri: Pazar
Kışt: Kenar, yan
Kıtabxane: Kütüphane
Kise: Kese, para kesesi

Se u vist u heşt • 128

Ko: Dağ Mekteb: Okul
Koçık: Kaşık Melım: Öğretmen
Koli: Odun Melumat: Bilgi
Komır: Kömür Mendış: Kalmak
Kuçe: Sokak Merdım: Adam, akraba
Kuy: Kabak Merdımati: Akrabalık
Merdımvor: Kardan adam
Merdış: Ölmek
L Merek: Samanlık
La: Çay Merg: Çayırlık
Lac: Erkek Merg: Ölüm
Lal: Dilsiz Mew: Asma
Lapık: Eldiven Mewsim: Mevsim
Lazut: Mısır Meyman: Misafir
Lec: Kavga Mezg: Beyin
Leckerdış: Kavga etmek Mêşna: Koyun
Lem: Bitki dalı, çalılık Mıj: Sis
Lembaya kesk: Yeşil ışık Mıjın: Sisli
Lembaya sur: Kırmızı ışık Mıl: Boyun
Lembaya zerd: Sarı ışık Mıqatbiyayiş: Korumak
Leş: Beden Mırd: Tok
Lew: Dudak Mırdbiyayiş: Doymak
Leyir: Yavru Mırdi: Tokluk
Lez: Çabuk Mıx: Çivi
Lezabez: Acele Mijdan: Müjde
Lıng: Ayak Mirçık: Kuş
Lıştış: Yalamak Miyan: İçinde, ortasında, arasında
Loqlaya gırd: Kalın bağırsak Miyanık: Gizlice
Loqlaya qıc: İnce bağırsak Mocnayiş: Göstermek
Lu: Tilki Muhim: Önemli
Munaqeşe: Tartışma
Mura: Armut
M Musayiş: Öğrenmek
Mase: Balık Muşeqet: Yaramaz
Maşla: Karık
Matbiyayiş: Şaşırmak
Mehla: Mahalle

129 • Se u vist u new

 Pere: Para
N Pers: Soru
Nac: Yenge, amcanın eşi Persayiş: Sormak
Name: İsim Perskerdış: Sormak
Nan: Ekmek Perunayiş: Yüklenmek, sırtlamak
Nasalnayiş: Süzmek Pes: Küçükbaş hayvan sürüsü
Nata weta: İleri geri Peşmıriyayiş: Gülümsemek
Nequr: Gaga Peya: Yaya
Nerm: Yumuşak, ılıman Peyaviyer: Yaya geçidi
Nêweş: Hasta Peyni: Son, arka
Nêweşi: Hastalık Pêlek: Çuval, torba
Nêweşxane: Hastane Pêrcin: Çit
Nımıtık: Gizlice, gizliden Pêşayiş: Pişmek
Nışka ra: Aniden Pıfkerdış: Üflemek
Nışka: Ani Pılısiyayiş: Büzülmek
Nızd: Yakın Pınddayiş: Tomurcuk açmak
Nızdi: Yakınlık Pıragırotış: Giymek
Nisan: Nisan Pıran: Lokma
Nobetdar: Nöbetçi Pırç: Tüy
Nuşte: Yazı Pırd: Köprü
Nuştış: Yazmak Pırnık: Burun
Pısing: Kedi
Pışi: Akciğer
O Pıştış: Sarmak
Oniyayiş: Bakmak Pil: Büyük
Pirık: Dede
Pişiyayiş: Sarılmak
P Piya: Birlikte
Pak: Temiz Piyanz: Soğan
Pakerdış: Koparmak Pize: Karın
Paki: Temizlik Poste: Deri
Pancşeme: Perşembe Potış: Pişirmek
Paştdayiş: Desteklemek Puç: Çürük
Pawıtış: Korumak, beklemek Puk: Tipi
Payiz: Sonbahar Punc: Çorap
Pel: Yaprak, kanat

Se u hirıs • 130
 Rayirê hewayi: Havayolu
Q Raywan: Yolcu
Qalkerdış: Konuşmak Raywanti: Yolculuk
Qam: Boy Remayiş: Kaçmak
Qaput: Kaban Reng: Renk
Qaqıbnayiş: Ötmek Rengin: Renkli
Qayışê pawıtışi: Emniyet kemeri Resayiş: Yetişmek, ulaşmak, olgunlaşmak
Qediyayiş: Bitmek Resnayiş: Yetiştirmek
Qehıriyayiş: Üzülmek Rey: Gök gürültüsü
Qeldıyayiş: Uzanmak, yere serilmek Reyna: Yine, tekrar
Qers: Üşüme nöbeti Rınd: Güzel
Qeseb: Karaciğer Rındi: Güzellik
Qeşa: Don Rışiyayiş: Dökülmek
Qeşıriyayiş: Budanma Rışnayiş: Dökmek
Qet: Asla Roc: Gün
Qey: İçin Ronayiş: Kurmak
Qıc: Çocuk
Qırm: Ağaç gövdesi
Qıseykerdış: Konuşmak S
Qısım: Bölüm Sa: Elma
Qorç: Yaban armudu Salınc: Kara erik
Qul: Delik Sare: Baş
Quşxane: Tencere Sayi: Temiz, açık
Qut: Yem Seba: İçin
Selamdayiş: Selam vermek
Semed: İçin
R Ser: Üst
Rakerdış: Sermek Serd: Soğuk
Ramıtış: Sürmek Serdgırotış: Soğuk algınlığı
Ramocnayiş: Göstermek Sergovend: Halay başı
Raşayiş: Dağıtmak, savurmak Sernuşte: Başlık
Raşt: Doğru Serr: Yıl
Raşte: Meydan, düzlük alan Serviyer: Üst geçit
Raştkerdış: Düzeltmek Sêrsıbay: Sabah
Ravıstış: Sermek Sêşeme: Salı
Rayir: Yol Sêwır: Yetim
Rayirê asıni: Demiryolu Sêz: Alıç

131 • Se u hirıs u yo
Sıbat: Şubat
Sılq: Şeker pancarı T
Sımer: Saman Tadayiş: Çevirmek, döndürmek
Sir: Sarımsak Takotış: Yanmak
Siya: Siyah Talebe: Öğrenci
Sol: Tuz Tali: Üzüntü, keder
Sontale: Elma kurusu Tam: Tat
Sule: Çöplük Tamgırotış: Tat almak
Sur: Kırmızı Tanayiş: Öğütmek
Tas: Tabak
Taşt: Öğle yemeği
Ş Tay: Az
Şabiyayiş: Sevinmek Tebax: Ağustos
Şami: Akşam yemeği Teber: Dışarı
Şan: Akşam Tebiet: Doğa
Şane: Çoban Temuz: Temmuz
Şarıstan: Şehir Tengzerr: Daralmak, içi burkulmak
Şayi: Sevinç, mutluluk Tenık: İnce
Şayre: Şehriye Tepiya: Geri
Şeme: Cumartesi Teqdirkerdış: Takdir etmek
Şer: Kavga Teqet: Güç
Şerkerdış: Kavga etmek Teqwim: Takvim
Şew: Gece Terakerdış: Koparmak
Şık: Şüphe Terew: Turp
Şıkkerdış: Şüphelenmek Ters: Korku
Şıli: Yağmur Tersayiş: Korkmak
Şımıtış: İçmek Tesel: Deneme
Şınasibiyayiş: Tanışmak Teselkerdış: Denemek
Şınasnayiş dayiş: Tanıtmak Teyare: Uçak
Şınasnayiş: Tanımak Teyr: Kuş
Şınawıtış: Duymak Têhet: Yan yana, birlikte
Şırawıtış: Göndermek Têkı: Bazısı
Şıt : Süt Têşiyayiş: Sallanmak
Şıtış: Yıkamak Tışrino peyin: Kasım
Şıxulnayiş: Kullanmak Tışrino verin: Ekim
Şirın: Tatlı Tic: Güneş
Şiyayiş: Gitmek Tiya: Bura

Se u hirıs u dı • 132
Tole: Kabuk Vıraştış: Yapmak
Tor: En Vıraziyayiş: Yapılmak
Torg: Dolu Vicnayiş: Seçmek
Toxtor: Doktor Vinayiş: Görmek
Tulbiyayiş: Sıçramak Vir: Hafıza
Tuy: Dut Virardış: Hatırlatmak
Virkotış: Hatırlamak
Viyertış: Geçmek
U Vor: Kar
Uca: Orası

W
V Wahir: Sahip
Va: Rüzgar War: Aşağı
Valyer: Söğüt ağacı Warameyiş: İnmek
Varan: Yağmur Ware: Yayla
Varayiş: Yağmak Warkeyna: Yeğen, kız kardeşin kızı
Vaş: Ot Warza: Yeğen, kız kardeşin oğlu
Vatış: Söylemek Wasla: Organ
Veciyayiş: Çıkmak Waştış: İstemek
Velg: Böbrek Way: Kız kardeş
Veng: Boş Wedarnayiş: Kaldırmak
Veng: Ses Wedartış: Kaldırmak
Vengdayiş: Seslenmek Wel: Kül
Ver: Ön Welat: Vatan
Verarşiyayiş: Kucaklamak Wendekar: Öğrenci
Verco: Önce Wendış: Okumak
Verin: İlk Wenık: Serin
Vetış: Çıkarmak Wer: Yemek
Vêrsi: Gölge Weradayiş: Kaldırmak
Vêşan: Aç Werde: Ufak, parça
Vêşani: Açlık Werdekerdış: Ufalamak
Vêşayiş: Yanmak Werdış: Yemek
Vıl akerdış: Çiçek açmak Weriameyiş: Anlaşmak, barışmak
Vıl: Çiçek Werpotış: Yemek yapmak, pişirmek
Vılabiyayiş: Dağılmak Wesar: İlkbahar
Vındarnayiş: Durdurmak Weş: Güzel, hoş, iyi

133 • Se u hirıs u hiri

 Weşi: Sağlık
Wever: Karşı Y
Wext: Vakit Yene: Cuma
Wezife: Görev Yobinan: Birbiri
Wırıştış: Kalkmak
Wışk: Kuru
Wışkkerdış: Kurutmak Z
Wiçwiçyayiş: Ötmek Zaf: Çok
Wucud: Beden Zanayiş: Bilmek
Wuyayiş: Gülmek Zane: Diz
Zarec: Keklik
Zebeş: Karpuz
X Zêdiyayiş: Artmak
Xal: Dayı Zerd: Sarı
Xalcini: Yenge, dayının eşi Zergun: Yeşil
Xapinayiş: Kandırmak Zergunbiyayiş: Yeşillenmek
Xarpêt: Elazığ Zerıkbiyayiş: Sararmak
Xaxkerdış: Dalga geçmek Zerr: Gönül, kalp
Xebat: İş Zerzewat: Sebze
Xebıtiyayiş: Çalışmak Zewecyayi: Evli
Xelısiyayiş: Kurtulmak Zexire: Erzak
Xemıliyayiş: Süslenmek Zımıstan: Kış
Xerıpiyayiş: Bozulmak Zıwan: Dil
Xeta: Hata Zıxm: Sağlam
Xırab: Kötü Zildayiş: Filizlenmek
Xırabi: Kötülük Zitbiyayiş: Fırlamak, atlamak
Xıyar: Salatalık Ziyaretkerdış: Ziyaret etmek
Xori: Derin Zobina: Başka, diğer
Xox: Şeftali Zur: Yalan
Xuradayiş: Giymek Zurkerdış: Yalan söylemek
Xuserkotış: Bitkin düşmek

Se u hirıs u çar • 134

 ÇIMEYİ

• MEB. (2016) Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Yaşayan Diller ve Lehçeler Dersi (Kürtçe;
Kurmancca ve Zazaca 5-8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: MEB Yayınları.

RESIM U FOTOĞRAFİ

• Resım u fotoğrafi ki kıtab dı ca geni, hetê Şemal Medya ra peyda biyi.

• Fotoğraf-1: 19635560, Fotoğraf-2: 13440065, Fotoğraf-3: 7639273 benateyê tarixanê
01.06.2019 - 07.01.2019 dı hetê Şemal Medya ra CanStockPhoto ra ameyi êrinayiş.
• Fotoğraf-4 arşiva Şemal Medya ra ameyo gırotış.

135 • Se u hirıs u panc

 GENÇLİĞE HİTABE

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,

ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en
kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti
müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın
vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok
namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün
tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil
işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,
memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,
müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde
harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,
damarlarındaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk
 GENÇLİĞE HİTABE

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,

ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en
kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek
isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti
müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın
vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok
namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek
düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili
olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün
tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil
işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,
memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet
içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,
müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde
harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,
damarlarındaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk
 FERHENG

Aşm: Ay
A Ava: Mamur, bayındır
Abiyayiş: Açılmak Aw: Su
Açarnayiş: Çevirmek, döndürmek Awır: Bakış
Adır: Ateş Awzin: Sulak
Afinayiş: Sermek, asmak Axıri: Sonunda
Ageyrayiş: Dönmek Axor: Ahır
Akerdış: Açmak
Alawıtış: Yoğurmak
Alıng: Yuva B
Alışk: Yanak Babi: Baba
Ameyiş: Gelmek Bad: Sonra
Amnan: Yaz Balicana siya: Patlıcan
Anciyayiş: Çekilmek Balu: Meşe palamudu
Antış: Çekmek Ban: Ev
Ap: Amca Bar: Yük, sorumluluk
Arayi: Kahvaltı Barkerdış: Göç etmek
Ard: Un Bawerkerdış: İnanmak, güvenmek
Ardım: Yardım Bedıliyayiş: Değişmek
Ardımkar: Yardımsever Behro Sıpi: Akdeniz
Ardımkerdış: Yardım etmek Behro Siya: Karadeniz
Ardış: Getirmek Behs: Konu
Areq: Ter Benate: Ara
Arêdayiş: Toplamak Ber: Kapı
Arısiyayiş: Dinlenmek Berdış: Götürmek
Ari: Değirmen Bermayiş: Ağlamak
Arifinayiş: Hazırlanmak Berz: Yüksek
Ariwan: Değirmenci Beste: Bağlı
Arqıliyayiş: Kendine gelmek, fark etmek Bêdiqet: Dikkatsiz
Arweş: Tavşan Bêhon: Uykusuz
Asiman: Gökyüzü Bêkes: Kimsesiz
Asnaw: Yüzme Bêkesi: Kimsesizlik
Asnawkerdış: Yüzmek Bêveng: Sessiz
Astor: At Bêwayir: Sahipsiz

119 • Se u newyes
Bêwayiri: Sahipsizlik
Bêzerr: İsteksiz Ç
Bın: Alt Çare: Çözüm
Bınêk: Biraz Çarevinayiş: Çözüm bulmak
Bınviyer: Alt geçit Çekçol: Kap kacak
Bıra: Erkek kardeş Çem: Irmak
Bırarkeyna: Erkek kardeşin kızı Çemle: Kulp
Bırarza: Erkek kardeşin oğlu Çend: Birkaç
Bırindar: Yaralı Çeq: Çalı çırpı
Bıriyayiş: Kesilmek Çerayiş: Otlamak
Bısılman: Müslüman Çetın: Zor
Bız: Keçi Çı heyf: Ne Yazık
Bızya: Dişi oğlak Çı qeyde: Nasıl
Boç: Kuyruk Çı wext: Ne zaman
Buy: Koku Çım: Göz
Buykotış: Koku düşmek Çımşıknayiş: Göz kırpmak
Çımzeng: Renkli göz
Çıngılo: Yedi taş, yedi kule oyunu
C Çıqas: Ne kadar
Ca: Yer Çıra: Niçin
Cagırotış: Yer almak Çırê: Asla, hiçbir zaman
Camerd: Erkek Çıta: Ne
Cana: Tay Çi: Ne, şey
Caverdış: Bırakmak, terk etmek Çinayiş: Biçmek
Cehd: Gayret Çiyêk: Bir şey
Cew: Arpa Çonqal: Baston
Cewab: Cevap Çot: Eğri
Cêr: Aşağı
Cêrin: Aşağıdaki
Cıl: Elbise, yatak, yere serilen sergi D
Cıtyer: Çiftçi Dadi: Anne
Cıwan: Genç Dalde: Kuytu
Cıwani: Gençlik Dar: Ağaç
Cihat: Çalışkan Dayiş: Vermek
Cini: Kadın Dec: Acı, ağrı
Cor: Yukarı Decayiş: Ağrımak, acımak
Cuaver: Önce Dedkeyna: Amcakızı
Cuyayiş: Yaşamak Dehkera: Konu
Dekerdış: Doldurmak

120 • Se u vist
Delal: Güzel, değerli
Delverg: Dişi kurt E
Dem: An, zaman Ecebmendış: Şaşırmak
Dengız: Deniz Edakerdış: Yerine getirmek
Dengızşınas: Denizbilimci Edar: Mart
Depıştış: Tutmak Eftayiş: Cesaret edebilmek
Derber: Yer, etraf Em: Hala
Derg: Uzun Embaz: Arkadaş
Derheq: Hakkında Embazti: Arkadaşlık
Dest: El Emkeyna: Halakızı
Destegir: Yardımcı Emza: Halaoğlu
Destpêkerdış: Başlamak Engemin: Bal
Destteng: Yoksul Ercan: Ucuz
Desttengi: Yoksulluk Erd: Yer
Deşt: Ova Erebki: Arapça
Dew: Köy Eşkayiş: Edebilmek, yapabilmek
Dewamkerdış: Devam etmek Extiyar: Yaşlı
Dewar: Büyükbaş hayvan Eyro: Bugün
Dewır: Dönem Êrdiş: Sakal
Deyir: Türkü
Deza: Amcaoğlu
Dêstır: Anında, hemen F
Dêza: Çömlek Famkerdış: Anlamak, kavramak
Dıjı: Kirpi Farıski: Farsça
Dım: Sap Fatısiyayiş: Boğulmak
Dıma: Sonra Fek: Ağız
Dından: Diş Fekveradayiş: Vazgeçmek
Dıng: Durak Felqe: Parça
Dızd: Hırsız Feqir: Fakir
Feteliyayış: Dönmek, kovulmak
Dızdi: Hırsızlık
Fexır: Kibir
Dik: Horoz
Fıkır: Düşünce
Diyari: Ziyaret
Fıkıriyayiş: Düşünmek
Dor: Kez, sefer, sıra
Fıraq: Bulaşık
Dormale: Etraf
Fırçe: Fırça
Doruver: Etraf, çevre
Dox: Baş dönmesi
Dur: Uzak
G
Durkotış: Uzaklaşmak
Ga: Öküz
Duş: Karşı, yan
Gem: Orman

121 • Se u vist u yo
Gerguş: Bebek Hedrebiyayiş: Hazırlanmak
Germ: Sıcak Hel: An, öğün
Germi: Sıcaklık Helaw: Helva
Gestver: Açlıktan Hema: Henüz
Geyrayiş: Dolaşmak Heme: Hepsi
Gıran: Ağır Hemmena: Eşanlamlı
Gırd: Büyük Her: Eşek
Gırdi: Büyüklük Herınd: Yer
Gıredayiş: Bağlamak Hermuş: Köstebek
Gırênayiş: Kaynatmak Herr: Toprak
Gırotış: Almak Hesır: Gözyaşı
Gırze: Ot bağı Hesiyayiş: Farkına varmak
Gızgerık: Kıvılcım Heskerdış: Sevmek
Gol: Göl Heş: Ayı
Golık: Dana Het: Taraf, yön
Gongıla: Salıncak Hewa: Hava
Goş: Kulak Heyna: Tekrar, yeniden
Goşt: Et Hezar: Bin
Goştar: Dinleyici Hêdi hêdi: Yavaş yavaş
Goştarikerdış: Dinlemek Hêga: Tarla
Goz: Ceviz
Hêrsbiyayiş: Sinirlenmek
Gud: Top
Hıng: Bal arısı
Gul: Gül
Hıni: Artık
Gulan: Mayıs
Hi: Islak
Gure: İş
Hibiyayiş: Islanmak
Guzın: Acı
Hiri: Üç
Hiş: Bilinç
Hol: İyi
Ğ
Homa: Allah
Ğele: Buğday
Hon: Uyku
Ğem: Gam
Hor: Bulut
Ğerb: Batı
Hurmetkar: Saygılı
Ğeribi: Gurbet
Ğıjkerdış: Kaymak
Ğıyal: Hayal
I
Indıs: Böyle
H Ino rıd ra: Bu yüzden, bu sebeple
Hal: Durum, vaziyet
Hala hala: Kargaşa, gürültü

122 • Se u vist u dı
 Kise: Kese, cep
İ Koçık: Kaşık
İdyom: Deyim Koli: Odun
İnan: Bunlar Ku: Dağ
İnsanti: İnsanlık Kuçe: Sokak
İxlalkerdış: ihlal etmek Kund: Ayı yavrusu
Kundez: Kepçe
Kurdki: Kürtçe
K Kurm: Huy
Kam: Kim Kurn: Ağaç kovuğu
Kamci: Hangi Kutık: Köpek
Kar u gure: İş güç
Karca: İşyeri
Kartol: Patates L
Kaşkerdış: Çekmek Labelê: Ama
Kay: Oyun Lac: Oğul
Kaykerdış: Oynamak Lapık: Eldiven
Kel: Teke Latinki: Latince
Kelek: Sal Legleg: Leylek
Keremkerdış: Buyur etmek Lehza: An
Kerg: Tavuk Lembaya sur: Kırmızı ışık
Kerpıçkın: Tırtıklı Leqnayiş: Kıpırdatmak
Kesa: Kaplumbağa Lew: Dudak
Keye: Aile, ev Lewpanayiş: Öpmek
Keyfweş: Sevinçli Leye: Kazan
Keyna: Kız Lez: Çabuk
Kêm: Eksik Lezabez: Alelacele, çar çabuk
Kıfş: Belli Lêş: Kir
Kıfşkerdış: Belirlemek Lêşın: Kirli
Kıl: Alev Lêyir: Civciv
Kılgırotış: Alev almak Lıng: Ayak
Kılm: Kısa Loqla: Bağırsak
Kınc: Elbise Lu: Tilki
Kırıştış: Taşımak
Kışık: Satranç
Kışt: Kenar, yan M
Kıştdayiş: Ayırmak Mala: İmam
Kıştış: Öldürmek Malati: İmamlık
Kıtabxane: Kütüphane Manga: İnek

123 • Se u vist u hiri

Mar: Yılan Munaqaşekerdış: Tartışmak
Marazdar: Üzgün, hasta, Perişan Muriyer: Armut ağacı
Mase: Balık Musayiş: Öğrenmek
Mayin: Dişi at Muşeqet: Yaramaz
Mehla: Mahalle Muy: Kıl
Melım: Öğretmen
Melumat: Bilgi
Mena: Anlam N
Mendış: Kalmak Nali: İnleme
Meqsed: Amaç Namdar: Meşhur
Merdım: Kişi, adam Name: İsim
Merdış: Ölmek Nan: Ekmek
Mereqkerdış: Merak etmek Nata weta: Sağa sola
Merg: Otlak, mera Natarnayış: Gözetlemek
Merg: Ölüm Neha: Nohut
Merglu: Ölü numarası Neheqi: Haksızlık
Merre: Fare Nerm: Ilık, yumuşak
Meşhur: Ünlü Neşır: Yayın
Mewlid: Mevlit Neşırbiyayiş: Yayınlamak
Mewzu: Konu Newe: Yeni
Mêşna: Koyun Nêweş: Hasta
Mıfti: Müftü Nêweşi: Hastalık
Mıftiti: Müftülük Nêweşxane: Hastane
Mıj: Sis Nêyar: Küskün, dargın
Mıntıqa: Bölge Nıka: Şimdi
Mıqatkotış: Bakmak, korumak Nımac: Namaz
Mırd: Tok Nımıte: Gizli
Mırdbiyayiş: Doymak Nımıtık: Gizlice
Mırdi: Tokluk Nımıtış: Saklamak, gizlemek
Mışmış: Kayısı Nışka ra: Aniden
Mijdan: Müjde Nışka: Ani
Mir: Hamur Nızd: Yakın
Mirçık: Kuş Nızdi: Yakınlık
Miyan: Orta, ara Nimroc: Öğle
Miyerık: Adam Nuşte: Yazı
Mocnayiş: Göstermek Nuştış: Yazmak
Mude: Müddet, süre
Muhim: Önemli
Munaqaşe: Tartışma

124 • Se u vist u çar

 Pot: Bez
O Potış: Pişirmek
Oniyayiş: Bakmak Potin: Bezli
Puk: Tipi
Puyayiş: Çürümek
P
Pak: Temiz
Paki: Temizlik Q
Pakkerdış: Temizlemek Qal: Söz, laf
Paşt ser: Sırtüstü Qalkerdış: Konuşmak
Patil: Ot demeti Qanz: Kaz
Pawıtış: Gözlemek, beklemek Qarta qredi: Kredi kartı
Payiz: Sonbahar Qas: Kadar
Paytext: Başkent Qayil: İstekli, hevesli
Pel: Yaprak Qebulkerdış: Kabul etmek
Penc: Pençe Qedinayiş: Bitirmek
Pere: Para Qefıliyayiş: Yorulmak
Qehır: Üzüntü, keder
Perrayiş: Uçmak, fırlamak
Qehıriyayiş: Üzülmek
Pers: Soru
Qêri u wari: Bağırma çağırma
Persayiş: Sormak
Qerqıliyayiş: Yakınmak, söylenmek
Perudayiş: Vurmak
Qers: Ürperme, titreme
Peşmıriyayiş: Tebessüm etmek
Qesır: Saray
Pêserameyiş: Bir araya gelmek
Qet: Asla
Pêsereştış: Üst üste yığmak
Qey: İçin
Pêşayiş: Pişmek
Qeyde: Kural
Pêşiyayiş: Sarmak
Qeza: İlçe, kaza
Pêya: Yaya
Qêrayiş: Bağırmak
Pêyaviyer: Yaya geçidi
Qıc: Çocuk
Pırnık: Burun
Qıcti: Küçüklük
Pısing: Kedi
Qıfle: Grup, kafile
Pıt: Çocuk
Qılênayiş: Kızartmak
Pikerdış: Anlaşmak, uyuşmak
Qıseykerdış: Konuşmak
Pil: Büyük
Qıymet: Değer
Pirık: Dede/nene
Qorayiş: Böğürmek
Pişanayiş: Karıştırmak
Qul: İn, delik
Pit: Sıkı, hızlı
Quşxane: Tencere
Piya: Beraber, birlikte
Piyor piya: Hep beraber
Pize: Karın

125 • Se u vist u panc

 Selık: Sepet
R Semed: Sebep
Radayiş: Hareket etmek Seni: Nasıl
Rakerdış: Sermek Ser: Üst
Ramıtış: Sürmek Serd: Soğuk
Ramıtoğ: Sürücü Serevde: Başa kalkma, minnet
Raşiyayiş: Dağıtmak, savurmak Serfırazi: Başarı
Raşt: Doğru Sernuşte: Başlık
Raşteyê teyare: Hava alanı Serr: Yıl
Raviyernayiş: Geçinmek Serviyer: Üst geçit
Rayber: Rehber Seserr: Yüzyıl
Rayberi: Rehberlik Seyah: Gezgin
Rayir: Yol Seyahet: Yolculuk
Rayvan: Yolcu Sêrsıbay: Sabah
Resayiş: Varmak, ulaşmak Sıba: Yarın, sabah
Reyna: Tekrar, yine Sıhet: Sağlık
Rez: Bağ Sıxleti: Kalabalık, Yoğunluk
Rı: Yüz Sol: Ayakkabı
Rık: İnat Sot: Ses
Rıkdar: İnatçı Suk: Çarşı, Pazar
Rıkdari: İnatçılık Sung: Mantar
Rınd: Güzel Sur: Kırmızı
Rındi: Güzellik Suret: Hız
Rıpel: Sayfa Surıc: Kızamık
Rışiyayiş: Dökülmek Surkerdış: Kızartmak
Roc: Gün
Rocawan: Batı
Rocvete: Doğu Ş
Ronayiş: Bırakmak, koymak Şabiyayiş: Sevinmek
Ronıştış: Oturmak Şagırd: Öğrenci
Rumki: Rumca Şagırdi: Öğrencilik
Run: Yağ Şalag: Yük
Şalkerdış: Süzmek, süzgeçten geçirmek
Şam: Akşam yemeği
S Şan: Akşam
Safikerdış: Çözmek Şar: Halk
Sare: Baş Şarıstan: Şehir
Sarewedarıtış: Karşı koymak, başkaldırmak Şeme: Cumartesi
Seba: İçin, sebep Şeqıtiyayiş: Kaymak

126 • Se u vist u şeş

Şeqinayiş: Atmak Tepiya: Geri
Şerme: Utanç Teqawıt: Emekli
Şerq: Doğu Teqayiş: Patlamak, çatlamak
Şew: Gece Tertibkerdış: Düzenlemek
Şewşewık: Yarasa Tesel: Deneme
Şıfqet: Şefkat, merhamet Teşekurkerdış: Teşekkür etmek
Şıkiyayiş: Kırılmak Texmin: Tahmin
Şıli: Yağış Teyare: Uçak
Şıma: Siz Teyna: Yalnız, sadece
Şımıtış: İçmek Teyr: Kuş
Şınasnayiş: Tanımak Têki: Bazı
Şınawıtış: İşitmek Tımotım: Sürekli, her zaman
Şırawıtış: Göndermek Tırki: Türkçe
Şıt: Süt Tırş: Eksi
Şıtış: Yıkamak Tic: Güneş
Şıxulnayiş: Kullanmak Tidayiş: Karıştırmak
Şilgerm: Ilık Tişayiş: Sallamak
Şiret: Öğüt, nasihat Tiya: Bura
Şirone: Tatlı Tor: En
Şiyayiş: Gitmek Torn: Torun
Toxtor: Doktor
Tut: Çocuk
T
Taba: Bir şey
Tal: Kekre U
Talebe: Öğrenci Uca ra: Oradan
Tam: Tat Uca: Ora
Tanayiş: Öğütmek
Tari: Karanlık
Tas: Kase V
Taşt: Öğle Yemeği Va: Rüzgar
Tavıl: Hemen, anında Valyer: Söğüt ağacı
Tay: Az Vara: Kuzu
Teber: Dışarı Varan: Yağmur
Tedrisat: Öğretim Varayiş: Yağmak
Temaşakerdış: İzlemek Vaş: Ot
Temsilkar: Temsilci Vaşyer: Ot yığını
Ten: Kişi Vate: Söz
Tengasi: Darlık Vatış: Söylemek

127 • Se u vist u hot

Vay: Pahalı Way: Kız kardeş
Vazdayiş: Koşmak Wayir: Sahip
Veng: Ses, boş Wedartış: Kaldırmak
Vengdayiş: Seslenmek, çağırmak Wefatkerdış: Vefat etmek
Ver: Ön Wekerdış: Yakmak
Veradayiş: Bırakmak Wel: Kül
Verard: Kucak Welat: Memleket
Verco: İlk, önce Wendekar: Öğrenci
Verexuşayiş: Yüzünü dönmek Wendış: Okumak
Verg: Kurt Wenık: Serin
Verin: İlk Wenıştış: Binmek
Verni: Ön Wer: Yiyecek
Verroc: Güney Wesar: İlkbahar
Versi: Gölge Wesayit: Araba
Vetış: Çıkarmak Weş: Güzel, hoş
Vêşan: Aç Weşi: İyilik, sağlık
Vêşnayiş: Yakmak Wet: Öte
Vıl: Çiçek Wext: Zaman
Vılabiyayiş: Yayılmak, dağılmak Weyekerdış: Beslemek
Vıncew: Karış Wezife: Görev
Vındertış: Durmak Wezir: Bakan
Vıraştış: Yapmak Wezirti: Bakanlık
Vıştıra: Tosun Weziyet: Durum
Vicinayiş: Seçmek Wırd: İkisi
Vinayiş: Görmek Wırıştış: Kalkmak
Vinbiyayiş: Kaybolmak Wışkaxugırotış: İnat etmek
Vir: Bellek Wıye: Kürek
Virkotış: Özlemek, hatırlamak Wilwilyayiş: Ötmek
Viyertış: Geçmek
Vor: Kar
X
Xal: Dayı/teyze
W Xalkeyna: Dayıkızı/teyzekızı
Wade: Oda Xalza: Dayıoğlu/teyze oğlu
Warameyiş: İnmek Xapıtış: Kandırmak
Ware: Yayla Xaşelnayiş: Haşlamak
Warkeyna: Kız kardeşin kızı Xax: Alay
Warza: Kız kardeşin oğlu Xaxkerdış: Alay etmek
Waştış: İstemek Xebat: İş

128 • Se u vist u heşt

Xeber: Haber Zanayiş: Bilmek
Xebıtiyayiş: Çalışmak Zarec: Keklik
Xela: Hediye Zelıqiyayiş: Yapışmak
Xelısnayiş: Kurtarmak Zengene: Kazma
Xemıliyayiş: Süslenmek Zengıl: Zil
Xerıpiyayiş: Bozulmak Zerbet: Gömme
Xesar: Hasar Zerd: Sarı
Xeslet: Haslet Zergun: Yeşil
Xeta: Yanlış Zerguni: Yeşillik
Xırab: Kötü Zerr: Gönül
Xışn: İri, büyük Zerre: İçeri
Xızna: Hazine Zerzewat: Sebze
Xone: Erkek kedi Zêpi: Aynı, benzer
Xoşaw: Hoşap Zıme: Kuzey
Xumurıznayiş: Yüzünü ekşitmek Zımıstan: Kış
Xur xur: Gurultu Zımzım: Gürültü, uğultu
Xus mus: Çer çöp Zınar: Kaya, kayalık
Y Zıwan: Dil
Yersbiyayiş: Kızmak, Öfkelenmek Zıxm: Güçlü, kuvvetli
Yobinan: Birbiri Ziyed: Fazla
Zoda: Azık
Zorbaşi: Zorbalık
Z Zur: Yalan
Zaf: Çok Zuwa: Kuru
Zanayi: Bilgin Zuwabiyayiş: Kurumak

129 • Se u vist u new