Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là sự đột phá

trong tư duy và thực tiễn lãnh đạo sự nghiệp đổi mới của Đảng
Cộng sản Việt Nam. Đây là vấn đề lý luận và thực tiễn mới mẻ và
hết sức phức tạp, gắn bó giữa việc nhận thức quy luật khách quan
với phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của Đảng, Nhà nước và
nhân dân Việt Nam; là kết quả một quá trình tìm tòi, thể nghiệm
lâu dài, từ chưa đầy đủ đến ngày càng đầy đủ, từ chưa sâu sắc
đến ngày càng sâu sắc hơn.
Mô hình kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ở Trung Quốc mới tồn tại hơn 30
năm, tuy vậy, sự ra đời của mô hình này chứng minh sức sống mãnh liệt của nó.
Quá trình phát triển đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa
của Trung Quốc gắn liền với việc từng bước từ bỏ nền kinh tế  kế hoạch, tập
trung. Quá trình này tiến triển qua 4 giai đoạn: Giai đoạn 1978 - 1984: “Lấy
kinh tế kế hoạch làm chính, lấy điều tiết thị trường làm bổ trợ”, đây là bước
chuyển mang tính đột phá. Giai đoạn 1984 - 1993: “Nền kinh tế xã hội chủ
nghĩa là nền kinh tế hàng hoá có kế hoạch trên cơ sở chế độ công hữu”. Giai
đoạn 1993 - 2003: Xây dựng “thể chế kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa”, thực
chất là làm cho thị trường có vai trò cơ sở đối với phân phối tài nguyên, dưới sự
kiểm soát vĩ mô của nhà nước; hình thành thể chế xí nghiệp hiện đại phù hợp
với yêu cầu của kinh tế thị trường, tách chính quyền khỏi xí nghiệp. Giai đoạn
từ 2003 đến nay đã từng bước khẳng định “Nền kinh tế thị trường xã hội chủ
nghĩa”. Từ tiến trình phát triển nhận thức và thực tiễn kinh tế thị trường xã hội
chủ nghĩa ở Trung Quốc, nổi lên một số nét đặc trưng sau: Các vấn đề của nền
kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa được xem xét và giải quyết trên cơ sở nhận
thức về chế độ kinh tế cơ bản, chế độ sở hữu và các hình thức sở hữu. Các bước
tiến trong đường lối phải được thể chế hoá thành chính sách và pháp luật kịp
thời, bảo đảm cho thực tiễn vận động theo định hướng và trong khuôn khổ luật
pháp, kịp thời sửa đổi Hiến pháp cho phù hợp với thể chế kinh tế thị trường xã
hội chủ nghĩa và nhằm mục tiêu tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho sự phát triển
của kinh tế thị trường.