Joanna Bujak 2022/2023

KURSY SOWA

Matematyka - poziom rozszerzony – MATURA 2023-2024

Funkcje i jej własności

Teoria

1
 Joanna Bujak 2022/2023

DZIEDZINA FUNKCJI

Przykłady. Określimy dziedzinę następujących funkcji:

a) = UWAGA: mianownik nie może być równy 0!

Założenie: −5≠0 ⇒ ≠5 ą = − 5

b) = √2 − UWAGA: Wyrażenie pod pierwiastkiem kwadratowym

musi być nieujemne!
Założenie: 2 − ≥0

2− ≥0 ą = 〈0, 2〉

c) =
√ UWAGA: Wyrażenie pod pierwiastkiem kwadratowym
w mianowniku musi być dodatnie!
Założenie: 6 − 2 > 0

−2 > −6
<3 ą = −∞, 3
3

MONOTONICZNOŚĆ
Funkcję & = nazywamy rosnącą w zbiorze X,
jeżeli dla dowolnych dwóch argumentów , ∈  )
spełniony jest warunek:

jeżeli < ,  to  < .

Funkcję & = nazywamy malejącą w zbiorze X,

jeżeli dla dowolnych dwóch argumentów , ∈  )
spełniony jest warunek:

jeżeli < ,  to  > .

2
 Joanna Bujak 2022/2023

Funkcję & = nazywamy stałą w zbiorze X, jeżeli

dla dowolnych dwóch argumentów , ∈  )
spełniony jest warunek:

jeżeli ,  to  .

Funkcję & nazywamy niemalejącą w zbiorze X,

jeżeli dla dowolnych dwóch argumentów , ∈  )
spełniony jest warunek:

jeżeli # ,  to  .

Funkcję & nazywamy nierosnącą w zbiorze X,

jeżeli dla dowolnych dwóch argumentów , ∈  )
spełniony jest warunek:

jeżeli # ,  to  + .

RÓWNOŚĆ FUNKCJI

RÓŻNOWARTOŚCIOWOŚĆ FUNKCJI

3
 Joanna Bujak 2022/2023

FUNKCJE PARZYSTE I FUNKCJE NIEPARZYSTE

4
 Joanna Bujak 2022/2023

FUNKCJA LINIOWA

5
 Joanna Bujak 2022/2023

FUNKCJA KWADRATOWA

6
 Joanna Bujak 2022/2023

7
 Joanna Bujak 2022/2023

FUNKCJA WYKŁADNICZA

FUNKCJA LOGARYTMICZNA

8
 Joanna Bujak 2022/2023

FUNKCJA HOMOGRAFICZNA

9
 Joanna Bujak 2022/2023

Zadania

Zadanie 1
Wyznacz dziedzinę i miejsca zerowe funkcji f:

x 2 (x + 3)(x 2 − 1) x 4 − 6x 2 + 9
a) f(x) = b) f ( x ) =
2 x 2 + 5x − 3 1− x +1

10
 Joanna Bujak 2022/2023

Zadanie 2
Wykaż na podstawie definicji, że jeśli b∈R, to funkcja f (x ) = x 2 − 4 x + 1 − b jest rosnąca
w przedziale (2, +∞).
Zadanie 3

Napisz wzór funkcji liniowej, której wykres przechodzi przez punkt A(2,–8) i jest nachylony do osi
odciętych pod kątem 135°.

Zadanie 4
Dana jest funkcja liniowa f(x) = |x – 3|. Znajdź liczby m dla których punkt A przecięcia prostych
4
x − 2y = 2m − 2 i x + 2y = 5m + 2 należy do wykresu funkcji f.
3

Zadanie 5 (0-4) CKE - Maj 2016

Wyznacz wszystkie wartości parametru a , dla których wykres funkcji f i g, określonych wzorami
f ( x ) = x − 2 oraz g(x ) = 5 − ax , przecinają się w punkcie o obu współrzędnych dodatnich.

Zadanie 6 (0-1) CKE - Maj 2016

Na rysunku przedstawiono fragment wykresu funkcji

homograficznej y = f (x ) , której dziedziną jest zbiór
D = (− ∞ ,3) ∪ (3 ,+∞ ) .

Równanie f (x ) = p z niewiadomą x ma dokładnie

jedno rozwiązanie
A. w dwóch przypadkach: p = 0 lub p = 3 ,

B. w dwóch przypadkach: p = 0 lub p = 2 ,

C. tylko wtedy, gdy p = 3 ,

D. tylko wtedy, gdy p = 2 .

Zadanie 7
Funkcja określona na przedziale − 4 , 4 dana jest wzorem:

 x + 3, gdy − 4 ≤ x < −1

f ( x ) =  2, gdy − 1 ≤ x < 1
 − x + 3, gdy 1 ≤ x ≤ 4


Naszkicuj wykresu funkcji g( x ) = f ( x ) − 1 . Określ zbiór wartości funkcji g.

Zadanie 8

6x − x 2
Wyznacz dziedzinę funkcji określonej wzorem f (x ) = .
1 − log x +1 (5x − 10)

11
 Joanna Bujak 2022/2023

Zadanie 9
Prosta o równaniu x = −4 jest osią symetrii wykresu funkcji kwadratowej f ( x ) = ax 2 + bx − 7 .
Prosta o równaniu y − 9 = 0 ma z tym wykresem dokładnie jeden punkt wspólny. Wyznacz wzór
funkcji kwadratowej. Dla jakich argumentów wartości funkcji f są niedodatnie?

Zadanie 10
0 1
Wiedząc, że –4 i 1 są miejscami zerowymi jest funkcji , + . + /, oblicz .
0

Zadanie 11
2x 3 − x
Wykaż, że funkcja f (x ) = jest funkcją nieparzystą.
5x 2 + 6

Zadanie 12
Wykaż na podstawie definicji, że funkcja f (x ) = 2 x 3 , x ∈ R jest różnowartościowa.

Zadanie 13
Dana jest funkcja liniowa f(x) = (m + 1)x + m2 – 1.
a) Wyznacz wartość parametru m (m ∈ R), dla którego funkcja f ma nieskończenie wiele miejsc
zerowych.
b) Wyznacz wartość parametru m, dla którego miejsce zerowe funkcji f należy do przedziału
2m – 2, 2m + 4.

Zadanie 14 (0-3) Informator CKE – EM2023

Funkcja f jest określona wzorem dla każdego ∈ −1; ∞ . Wykaż, że funkcja f jest
2
funkcją rosnąca.

Zadanie 15
Wykaż, korzystając z odpowiednich definicji, że funkcja f(x) = x2 + 5 jest malejąca w przedziale
( -∞, 0.

Zadanie 16
x −3
Wykaż na podstawie definicji, że funkcja f (x ) = , x ∈ R − {− 2} jest różnowartościowa.
x +2

Zadanie 17
Wyznacz te wartości parametru m, dla których punkt przecięcia się prostych o równaniach:
2x + y – 7m + 7 = 0 i x + 3y + 5m2 – 6m + 1 = 0 należy do 3 ćwiartki układu współrzędnych.

Zadanie 18
Niech f(a) oznacza sumę kwadratów pierwiastków równania x 2 − (a − 2)x − a + 5 = 0 . Zapisz wzór
funkcji f i wyznacz jej najmniejszą wartość.

12
 Joanna Bujak 2022/2023

Zadanie 19 (0-2) CKE – Marzec 2022

Zadanie 20

x −3
Naszkicuj wykres funkcji f (x ) = ⋅ x + 3 , a następnie określ liczbę rozwiązań równania
3− x
f(|x|) = p w zależności od wartości parametru p (p ∈ R).

Zadanie 21 (0-4) Zbiór zadań CKE – Październik 2022

5 6 75
Narysuj wykres funkcji  . Wyznacz wszystkie wartości parametru m , dla których
równanie f(x) = m nie ma rozwiązania.

13
 Joanna Bujak 2022/2023

Zadanie 22
Wyznacz zbiór wartości funkcji f (x ) = 22 x − 2 x +3 + 18 .

Zadanie 23
Zbadaj liczbę rozwiązań 2 x − 1 = m w zależności od parametru m.

Zadanie 24
Zbadaj liczbę rozwiązań 2 x − 4 − 1 + 1 = m w zależności od parametru m.

Zadanie 25
5x 2 + 2 x + 5
Wykaż, że funkcja określona wzorem f(x) = , gdzie x ∈ R, przyjmuje najmniejszą
x2 + 1
wartość 4, zaś największą 6.

Zadanie 26
(x − 2)2
Wykaż, że funkcja określona wzorem f(x) = , gdzie x ∈ R, przyjmuje najmniejszą wartość
x2 + 4
równą 0, zaś największą równą 2.

Zadanie 27 (0-3) CKE - Maj 2013

Na rysunku przedstawiony jest fragment wykresu funkcji
logarytmicznej f określonej wzorem 89: ; .
a) Podaj wartość p.
b) Narysuj wykres funkcji & | |
c) Podaj wszystkie wartości parametru m, dla których
równanie | | = ma dwa rozwiązania o
przeciwnych znakach.

Zadanie 28
Oblicz wartość funkcji |1 2 | dla argumentu
C
89: >89: 8 + 89: 6 4 ⋅ 89: 1 8 + 89: 1 8 + 49DEFG H I.

Zadanie 29
O funkcji liniowej f wiadomo, że przecina oś Y w punkcie A(0,4), zaś współczynnik kierunkowy jest
C 6
L  
równy logarytm o podstawie a = J2 K2√2 z liczby b = 4√8 ⋅ 2
G
,
⋅M N ⋅M N
L G
. Wyznacz
miejsce zerowe jest funkcji.

14
 Joanna Bujak 2022/2023

Zadanie 30 (0-4) CKE - Maj 2009

Na rysunku przedstawiony jest wykres funkcji ,
dla ∈ . Narysuj wykres funkcji : | 2| i
podaj wszystkie wartości parametru = ∈ , dla którego
równanie : = ma dokładnie jedno rozwiązanie.

Zadanie 31

Naszkicuj wykres funkcji y = |x2 – 2|x| – 3|, a następnie, korzystając z tego wykresu, określ liczbę
rozwiązań równania |x2 – 2|x| – 3| = |m| – 1 w zależności od wartości parametru m (m ∈ R).
Naszkicuj wykres funkcji y = g(m) wyrażającej liczbę rozwiązań tego równania w zależności od
wartości parametru m.

Zadanie 32
Dla jakich wartości parametru k równanie x2 – (k + 1)x + 1,2k = 0 ma dwa rozwiązania, z których
jedno jest sinusem, a drugie cosinusem tego samego kąta ostrego?

Zadanie 33
Wyznacz wszystkie wartości parametru m, dla których każde z dwóch rozwiązań równania
x2 – (2m – 3)x + m = 0 jest mniejsze od m.

Zadanie 34
Do wykresu funkcji , należy punkt A(2,4). Naszkicuj wykres funkcji : | 2|.
Podaj liczbę rozwiązań równania = | 2| w zależności od parametru m.

Zadanie 35

Udowodnij, że + # 2.
OPQR S OPQT S

Zadanie 36
Napisz wzór i narysuj wykres funkcji & : = , która każdej liczbie rzeczywistej m
przyporządkowuje najmniejszą wartość funkcji kwadratowej + = 4 +2
w przedziale ⟨ 1,1⟩.
Zadanie 37
W prostokątnym układzie współrzędnych zaznacz zbiór wszystkich punktów płaszczyzny, których
współrzędne spełniają warunek: 89: & # 1 + 89: 2.

Zadanie 38
W 2
Wyznacz wzór funkcji homograficznej f określonej wzorem , wiedząc, że do jej
wykresu należy punkt A(1,–2). Jakie przekształcenie należy wykonać, aby wykres funkcji f otrzymać
X
z wykresu funkcji & ? Oblicz wartość liczby m.

15
 Joanna Bujak 2022/2023

Zadanie 39
Dany jest wykres funkcji f(x) = ax + q, gdzie x ∈ R, a > 0, a ≠ 1.
a) Oblicz a i q.
b) Wyznacz zbiór argumentów, dla których f(x) ≤ 28.
c) Oblicz wartość funkcji g, gdzie g(x) = f(–3x) dla argumentu .
7
Wynik przedstaw w postaci:
a + b √/ , gdzie a, b ϵ W, c ϵ C.
G

Zadanie 40
Wykaż, że nie istnieje liczba x spełniająca równanie log x + 2log(x + 1) = log x2.

Zadanie 41 (0-5) CKE - Maj 2008

Dane jest równanie Y + 3Y ; z niewiadomą x. Wyznacz liczbę rozwiązań tego równania

z zależności od parametru p.

Zadanie 42
Wyznacz wszystkie wartości parametru m, dla których dziedziną funkcji określonej wzorem
OPQ 6 2X
jest zbiór liczb rzeczywistych.
√X6 6 2Z 2

16
 Joanna Bujak 2022/2023

ODPOWIEDZI:

1. a) x = 1 , D = (− ∞ ,−3) ∪  , ∞  b) x = − 3 , D = (− 2 , 0 ) , 2. dowód, 3. f ( x ) = − x − 6 ,
1
2 

 1  3  3
4. m = 2 ∨ m = 0 ,5 , 5. a ∈  − 1; 2  , 6. B, 7. ZW = 0 ,2 , 8. D =  2; 2  ∪  2 ; 6 ,
 2  4  4
9. ∈ −∞, −7⟩ ∪ ⟨−1, ∞ , 10. 6, 11. dowód, 12. dowód, 13. a) m = –1, b) m ∈ (− 1; 1 , 14. dowód,

15. dowód, 16. dowód, 17. = ∈ M−4, − N , 18. f (a ) = a2 − 2a − 6 , fmin = f (4 ) = 2 ,

19. dowód, 20. 2 rozwiązania dla p ∈ (0 ,3) ∪ (6 , ∞) , 1 rozwiązanie dla p = 3 , nie ma rozwiązań dla

p ∈ (− ∞ , 0 ∪ (3 ,6 , 21. = ∈ ⟨−6, 0 , 22. ]^ = ⟨2, ∞ , 23. 4 rozwiązania dla m∈ (0,2) , 3

rozwiązania dla mi=i2, 2 rozwiązania dla m ∈ {0} ∪ (2 , ∞ ) , nie ma rozwiązań dla m < 0,

24. 2 rozwiązania dla m∈ (1,2) , 1 rozwiązanie dla m ∈ {1} ∪ 2 , ∞ ) , nie ma rozwiązań dla m < 1,
1
25. dowód, 26. dowód, 27. a) p = – 4, c) = ∈ 2, ∞ , 28. 1 = , 29. − ,
Z Z

30. , = √3, = ∈ 0 ∪ ⟨2, ∞ , 31. brak rozwiązań dla = ∈ −1,1 ,

2 rozwiązania dla = ∈ −∞, −5 ∪ −1,1 ∪ 5, ∞ , 4 rozwiązania dla = ∈ −4, −1 ∪ 1, 4 ∪

−5,5 , 5 rozwiązań dla = ∈ −4,4 , 6 rozwiązań dla = ∈ −5, −4 ∪ 4, 5 , 32. k = ,

Z √S Z2√S
33. = ∈ M0, N∪M , 4N, 34. = 2 , 2 rozwiązania dla = ∈ 0,2 , 1 rozwiązanie dla

= ∈ 0 ∪ ⟨2,∞ , brak rozwiązań dla m < 0, 35. dowód,

−1 = −= + 5   dla  = ∈ −∞, 2 ∪ 2, ∞
36. : = = _
1 == −3   dla  = ∈ ⟨−2,2⟩
G
38. = = 8, 39. a) = 3 + 1, b) ∈ −∞, 3⟩, c) :M N = G + 1 = 1 + √9,
7 √

40. dowód, 41. 2 rozwiązania dla ; ∈ 0, ∞ − 3 , 1 rozwiązanie dla ; ∈ 0,3 , brak rozwiązań
dla ; ∈ −∞, 0 , 42. = ∈ 2, ∞ .
37.

17