Αιγυπτιακή τέχνη.
Χρονολόγιο & Περίοδοι της Αιγυπτιακής Ιστορίας
Αρχαϊκή/Πρωτοδυναστική
Παλαιό Βασίλειο
Πρώτη Ενδιάμεση περίοδος
Μέσο Βασίλειο
Δεύτερη Ενδιάμεση περίοδος
Νέο Βασίλειο
Τρίτη Ενδιάμεση περίοδος
Ύστερη περίοδος
Περσική περίοδος
28η – 30η Δυναστεία
Δεύτερη Περσική περίοδος
Ελληνο-Ρωμαϊκή περίοδος
Μακεδονική Δυναστεία
Πτολεμαϊκή περίοδος
Ρωμαϊκή περίοδος
περ. 3150-2700 π.Χ.
περ. 2700-2200 π.Χ.
περ. 2200-2040 π.Χ.
περ. 2040-1670 π.Χ.
περ. 1670-1550 π.Χ.
περ. 1550-1060 π.Χ.
περ. 1060-700 π.Χ.
περ. 700-525 π.Χ.
525-404 π.Χ.
404-343 π.Χ.
343-332 π.Χ.
332 π.Χ. – 395 μ.Χ.
332 π.Χ.-304 π.Χ.
304-30 π.Χ.
30 π.Χ. – 395 μ.Χ.
Στήλη του Παλέρμο ή Λίθος του
Παλέρμο
Η Στήλη του Παλέρμο ή Λίθος του
Παλέρμο είναι ένα από επτά
θραύσματα που έχουν διασωθεί
από μια στήλη του Παλαιού
Βασιλείου της αρχαίας Αιγύπτου.

Η στήλη περιείχε τον κατάλογο

των βασιλέων της Αιγύπτου από
την Πρώτη Δυναστεία (περ.
3150–2890 π.Χ.) μέχρι την αρχή
της Πέμπτης Δυναστείας (περ.
2392–2283 π.Χ.) και είχε
σημειωμένα σημαντικά γεγονότα
σε κάθε χρονιά της βασιλείας
αυτών των βασιλέων.

Η Στήλη του Παλέρμο αγοράστηκε από ένα

Σικελό δικηγόρο, τον Φερντινάρντο
Γκουϊντάνο το 1859 και βρίσκεται στο
Παλέρμο από το 1866.
 Βασιλιάς Σημειώσεις
Ώρος Βασιλιάς της Αιγύπτου
Σεκά (Seka) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Τζααού (Jaau) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Τιού (Tiu) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Τες (Tesh) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Νεχέμπ (Neheb) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Ουαντυνάρ (Uadynar) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Μεχέτ (Mejet) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Α. ... Δεν έχει διασωθεί ολόκληρο το όνομα. Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Ώρος Ιρύ (Hor iry) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Ναρμάντα (Narmada)
Ώρος Κα {Hor Ka) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Σκορπιός Α΄ Βασιλιάς της Άνω Αιγύπτου
Σκορπιός Β΄ Βασιλιάς της Άνω Αιγύπτου
Ώρος Σερέκ (Horus au serekh) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου

Νου Χορ ή Νου Ώρος (Nu-Hor)

Χατζ Χορ ή Χαρζ Ώρος (Hatj-Hor)

Πε Χορ ή Πε Ώρος (Pe-Hor)

Χεντζού Χορ ή Ώρος (Hedjou-Hor) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου

Ρα Ώρος (Ra-Hor)
Ώρος Κροκόδειλος (Horus Crocodile)
Ώρος Λέων (Horus Lion)
Θωθ (Thoth)
Ναρ (Nar)
Ώρος Ταύρος (Horous Bull) Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Αιγυπτιακός πολιτισμός 3.000 π.Χ.

Η Μεγάλη Σφίγγα και οι πυραμίδες της Γκίζας είναι από τα πιο αναγνωρίσιμα
σύμβολα του πολιτισμού της αρχαίας Αιγύπτου.
The Great Sphinx of Giza in front of the Great Pyramid of Giza, the most iconic Ancient
Egyptian and historical buildings
Πυραμίδες (2580 π.Χ, Γκίζα, Αίγυπτος)
Πυραμίδες (2580 π.Χ, Γκίζα, Αίγυπτος)
Πυραμίδες (2580 π.Χ, Γκίζα, Αίγυπτος)
Ramp on pyramid
Burial Art – Sarcophaguses, Masks, & Mummies
Statues and Sculptures
Jewelry
Inside of the Tomb
Inside of the Tomb
Egypt West Bank Tombs
Προσωπογραφία του
Χεζιρέ, από μια ξύλινη
πόρτα του τάφου του, περ.
2778-2783. 115 cm ύψος.
O κήπος του Νεμπαμούν, 1400 π.Χ.
Τοιχογραφία από τάφο των Θηβών
Temple of Ramses II, Abu Simbel. 19th Dynasty. 1279-1213 BCE. Βρίσκεται στη νότια Αίγυπτο, 290 χιλιόμετρα
νότιο-δυτικά του Ασσουάν, στην δυτική όχθη της λίμνης Νάσερ, όπου μεταφέρθηκαν όταν αποφάσισε η
κυβέρνηση της Αιγύπτου να δημιουργήσει τη λίμνη αυτή.
Title: Interior Temple of Ramses II, Abu Simbel. 19th Dynasty.
Date: ca. 1279-1213 BCE.

Interior Temple of Ramses II

A panoramic view of the interior of the Luxor temple, just inside the entrance.
Sitting Ramesses II colossus inside Luxor
Temple
Abu Haggag Mosque inside the temple
Temple of Amun at Karnak, Thebes (exterior wall, north side of hypostyle).
ca. 1280 BCE.
Wooden statue of the scribe Kaaper; c. 2450 BC;
wood, copper and rock crystal; height: 1.1 m;
from Saqqara; Egyptian Museum (Cairo)
Statuette of Isis and Horus; 332–30
BC; faience; height: 17 cm, width:
5.1 cm, depth: 7.7 cm;
Metropolitan Museum of Art
 Το Ντουάτ (το βασίλειο των νεκρών στην αρχαία Αιγυπτιακή μυθολογία

Στα ιερογλυφικά η αναπαράσταση του ήταν ένα αστέρι σε ένα κύκλο.

Ο θεός Όσιρις πιστευόταν ότι ήταν ο κύριος του κάτω κόσμου, καθώς προσωποποιούσε την
αναγέννηση και τη μεταθανάτια ζωή, όντας η πρώτη μούμια όπως περιγράφεται στο Μύθο
του Όσιρι.

Το Ντουάτ ήταν η περιοχή από όπου ταξίδευε ο θεός ήλιος Ρα από την δύση στην ανατολή
κάθε νύχτα, και ήταν εκεί όπου μαχόταν τον Άποφι, ο οποίος ήταν η προσωποποίηση του
αρχέγονου χάους το οποίο έπρεπε να νικήσει ο ήλιος προκειμένου να ανατείλει κάθε πρωί
και να ξαναφέρει την τάξη στη γη.

Ήταν επίσης το μέρος όπου πήγαιναν οι ψυχές των νεκρών μετά το θάνατο για την κρίση, αν
και δεν περιοριζόταν η μεταθανάτια ζωή μόνο σ’ αυτό.
Οι τάφοι ήταν τα «ενωτικά» σημεία μεταξύ του απτού κόσμου και του Ντουάτ, και η πνεύμα
της ψυχής (ακχ), μπορούσε να χρησιμοποιεί τον τάφο για να ταξιδεύει από και προς το
Ντουάτ.

Κάθε βράδυ μέσω του Ντουάτ ο θεός ήλιος Ρα ταξίδευε, σηματοδοτώντας την αναγέννηση
ως τον κύριο σκοπό του νεκρού.
Η Νουν, η ενσάρκωση των αρχέγονων
νερών, σηκώνει τη βάρκα του θεού
ήλιου Ρα στον ουρανό τη στιγμή της
δημιουργίας.
Αιγυπτιακή Βίβλος των Νεκρών
• Ως Βιβλίο των Νεκρών αναφέρονται αρχαία αιγυπτιακά κείμενα, γραμμένα αρχικά
πάνω στις σαρκοφάγους και αργότερα σε παπύρους που θάβονταν μαζί με το νεκρό,
στο εσωτερικό των σαρκοφάγων.

• Τα Βιβλία των Νεκρών περιέχουν συλλογές από επωδούς, αριθμούς και μαγικές
επικλήσεις για χρήση από τους νεκρούς στη μεταθανάτια ζωή. Είχαν το ρόλο να
καθοδηγήσουν τους νεκρούς στις διάφορες δοκιμασίες που θα συναντούσαν πριν
φθάσουν στον Κάτω Κόσμο (Ντουάτ). Υπάρχουν περίπου 200 μαγικές επικλήσεις.
• Συνήθως περιείχαν εικόνες που έδειχναν τις δοκιμασίες στις οποίες θα υποβαλλόταν ο
νεκρός, αλλά και το χάρτη του Ντουάτ. Τα εμπόδια αυτά περιλάμβαναν διάφορα
τέρατα και λίμνες φωτιάς.

• Η μούμια ήταν οπλισμένη με τη Βίβλο, ώστε να τα καταπολεμήσει. Η πιο σημαντική

δοκιμασία ήταν το ζύγισμα της ψυχής του νεκρού, που έκανε ο θεός Άνουβις: η καρδιά
του νεκρού ζυγιζόταν σε σχέση το Φτερό της Αλήθειας της θεάς Μά'ατ.
• Αν η καρδιά ήταν πιο ελαφριά από το φτερό, επιτρεπόταν να προχωρήσει, αν όχι
καταβροχθιζόταν από το τέρας Αμμούτ, ένα συνδυασμός κροκόδειλου, λιονταριού και
ιπποπόταμου.
• Ο θεός Θωθ κατέγραφε το αποτέλεσμα.
Μέρος του Βιβλίου των Νεκρών γραμμένο σε πάπυρο, που δείχνει το ζύγισμα της καρδιάς στο
Ντουάτ, όπου μπορούμε να δούμε τέρμα δεξιά τον Άννουβι. Στη ζυγαριά υπάρχει το φτερό, και
η Αμμούτ περιμένει την καρδιά. Η παρουσία του Όσιρι στην πύλη του παραδείσου Ααρού
χρονολογεί τον πάπυρο στην ύστερη περίοδο της παράδοσης του μύθου.
Εικονογράφηση από τον Πάπυρο του Ουνεφέρ, περίπου 1375 π.Χ. Ο θεός Άνουβις με κεφάλι τσακαλιού επιβλέπει το
ζύγισμα της καρδίας του νεκρού, ενώ ο αγγελιαφόρος θεός Θωθ, με κεφάλι ίβιδας καταγράφει το αποτέλεσμα, περ.
1285 π.Χ.
• Anch and Sunwheel from a
book of the dead, originally
created by the egyptian
writer Ani.
Τμήμα από το Βιβλίο των Νεκρών για τον γραφέα Νεμπκέντ, περίπου 1300 π.Χ.
 Η Κλεοπάτρα Ζ΄ Φιλοπάτωρ (69 π.Χ. – 30
π.Χ.)

• Το 332 π.Χ. οι Αιγύπτιοι

υποδέχτηκαν σαν
ελευθερωτή τους το νικητή
των Περσών Μακεδόνα
Αλέξανδρο.

Stele; 51 BC; limestone; 52.4 × 28 × 4 cm; Louvre.

The Ptolemaic queen Cleopatra VII dressed as a
pharaoh and presenting offerings to the goddess Isis,
with a Greek inscription on a Hellenistic
Egyptian limestone stele dedicated by a Greek man
named Onnophris.
Ανάγλυφο που αναπαριστά την
Κλεοπάτρα Ζ΄ και το γιο της
Καισαρίωνα, Ναός
της Αθώρ στα Δένδερα.
Αφροδίτη του Εσκουιλίνου, ένα ρωμαϊκό ή
ελληνιστικό-αιγυπτιακό άγαλμα της Αφροδίτης, που
μπορεί να είναι απεικόνιση της Κλεοπάτρας Ζ΄.
Μουσεία του Καπιτωλίου, Ρώμη
Η στήλη της Ροζέτας
Η στήλη της Ροζέτας είναι μια
πλάκα από γρανίτη (μαύρο
βασάλτη) της εποχής των
Πτολεμαίων και φέρει εγχάρακτη
επιγραφή σε δύο γλώσσες.
(Ελληνικά, & Αιγυπτιακά) με τρία
συστήματα γραφής.
Ιερογλυφικά-
δημοτική αιγυπτιακή και ελληνική.
Ο Γάλλος γλωσσολόγος Ζαν-
Φρανσουά Σαμπολιόν (1790-1832
κατάφερε, με βάση τα ονόματα των
βασιλέων Πτολεμαίου, Αρσινόης
και Κλεοπάτρας που αναφέρονται
στην στήλη της Ροζέτας, να βρει το
κλειδί για να αποκρυπτογραφήσει
τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, (Βρετανικό
Μουσείο του Λονδίνου).
 Αίγυπτος
• Τέχνη για την αιωνιότητα, πόθος για την αθανασία. Ο άνθρωπος που
πεθαίνει μπαίνει στην αληθινή ζωή.
• Η αιγυπτιακή τέχνη είναι θρησκευτική και ταφική.
• Η ζωγραφική αναπαριστά την εικόνα του θεού ή του εκλιπόντος.
• Οι Αιγύπτιοι πίστευαν πως για να ζήσει η ψυχή στον άλλο κόσμο, το
σώμα έπρεπε να μείνει άφθαρτο.
• Γλύπτης στη αιγυπτιακή γλώσσα σήμαινε εκείνος που σε κρατάει στη
ζωή.
• Σκοπός της τέχνης δεν ήταν η ομορφιά αλλά η πληρότητα και η
διατήρηση της ζωής (Faure 1993, Gombrich, 2002).
• Οι τάφοι ήταν αντίγραφα του καθημερινού περιβάλλοντος, ώστε τα
πνεύματα (κα) να μπορούν να απολαύσουν τη ζωή μετά τον θάνατο.
Για να είναι βέβαιοι ότι το κα θα είχε ένα σπίτι και ένα σώμα,
τοποθετούσαν μέσα στους τάφους ένα άγαλμα του εκλιπόντος στην
περίπτωση που καταστρεφόταν το μουμιοποιημένο λείψανο.
• Οι λέξεις στις ζωγραφικές συνθέσεις ή στα ανάγλυφα, είναι μαγικές
έννοιες και ξόρκια για βοηθήσουν το νεκρό στο ταξίδι του στον άλλο
κόσμο.
• Τα γλυπτά (ομοιώματα) τα τοποθετούσαν στον τάφο για να ασκήσουν τη
μαγεία τους και να βοηθήσουν την ψυχή μαζί με τη μούμια να μείνει
ζωντανή, μέσα στην εικόνα και δια μέσου της εικόνας.
• Τα έργα δεν είναι φτιαγμένα για να προσφέρουν απόλαυση αλλά, σκοπός
τους ήταν να διατηρούν τη ζωή.
• Οι ζωγραφικές συνθέσεις μοιάζουν περισσότερο με χάρτες παρά με έργα
τέχνης.
• Σχεδίαζαν τα θέματα της σύνθεσης σαν να τα έβλεπαν ταυτόχρονα από
ψηλά και από το πλάι (τα παιδιά χρησιμοποιούν συνήθως την ίδια
μέθοδο).