Univerzitet u Beogradu – Građevinski fakultet

www.grf.bg.ac.rs
Katedra za tehničku mehaniku i teoriju konstrukcija
www.inp.grf.bg.ac.rs

Studijski program: GRAĐEVINARSTVO

Modul: KONSTRUKCIJE
Godina/Semestar: IV/VII semestar

Naziv predmeta (šifra): METOD KONAČNIH ELEMENATA (B2K4KE)

Nastavnik: V. prof. dr Marija Nefovska-Danilović
Naslov predavanja: Prva nedelja
Datum : 07.10.2020.

Beograd, 2020.
Sva autorska prava autora prezentacije i/ili video snimaka su zaštićena. Snimak ili prezentacija se mogu koristiti samo za nastavu na
daljinu studenta Građevinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu u školskoj 2020/2021 i ne mogu se koristiti za druge svrhe bez pismene
saglasnosti autora materijala.
Uvod
Šta je MKE?
Numerička metoda za rešavanje diferencijalnih jednačina
kojim se opisuju fizički fenomeni u različitim oblastima
inženjerstva (mašinstvo, građevinarstvo, elektrotehnika, ...)
Sistem diferencijalnih jednačina sa odgovarajućim
graničnim uslovima čine GRANIČNI PROBLEM

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 2

Osnove MKE
Fizička diskretizacija
Kontinuum sa beskonačno mnogo stepeni slobode se transformiše u
sistem sa konačnim brojem stepeni slobode
Kontinuum se pomoću zamišljenih linija ili površi deli na konačan broj
elemenata konačnih dimenzija - KONAČNI ELEMENTI (KE)
Konačni elementi međusobno povezani u čvorovima – MREŽA
KONAČNIH ELEMENATA

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 3

Osnove MKE
Osnovne nepoznate veličine definisane u čvorovima KE
Metoda deformacije (pomeranja, njihovi izvodi)
Metoda sila (sile)
Mešovita (hibridna) metoda
Osnovu aproksimacije čine INTERPOLACIONE FUNKCIJE pomoću kojih se
uspostavlja veza između proizvoljne veličine (npr. pomeranja) u proizvoljnoj
tački konačnog elementa i osnovnih nepoznatih veličina u ČVOROVIMA

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 4

Osnove MKE
Razlika između MKE i drugih numeričkih metoda (metoda
konačnih razlika-MKR)?
U MKR vrši se aproksimacija izvoda nepoznate funkcije, koji se
pojavljuju u diferencijalnoj jednačini.
U MKE vrši se aproksimacija nepoznate funkcije, tj. polja
pomeranja svakog konačnog elementa pomoću interpolacionih
funkcija
Prednosti MKE u odnosu na ostale numeričke metode:
Nema ograničenja u geometriji, opterećenju, graničnim
uslovima, materijalu
Kombinovanje različitih tipova KE
Tačnost rešenja se može povećati povećanjem broja KE...

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 5

Primeri primene MKE

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 6

Definisanje problema, modeliranje,
diskretizacija
Fizički model
Definisanje problema:
Ključni fizički fenomeni (realna konstrukcija)
Da li problem zavisi od vremena?
Da li postoji nelinearnost?
Koje rezultate želimo da dobijemo?
Tačnost?

Modeliranje:
Definisanje MATEMATIČKOG MODELA na osnovu
sagledanog fizičkog modela
Fizički model postaje matematički kada je njegovo
ponašanje opisano odgovarajućim jednačinama
MKE ili neki drugi numerički postupak moguće je
primeniti samo ako je prethodno definisan
matematički model

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 7

Formiranje matematičkog modela
Fizički model (realna konstrukcija)

Idealizacija Pitanja
Geometrija Koji su najvažniji fizički fenomeni?
Materijal Da li problem zavisi od vremena?
Opterećenje Da li je problem linearan ili nelinearan?
Granični uslovi Koje rezultate želimo da dobijemo?
Kinematika Tačnost rezultata?

Da li možemo da rešimo
Matematički model matematički model
Diferencijalne jednačine + granični uslovi analitički?

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 8

Primer formiranja matematičkog modela
E=210 GPa
Geometrija
ν=0.3
h=10 cm
d= 0.2 cm
l=60 cm
a=35 cm
b=20 cm
Granični uslovi
2c=6cm
p=0.5 kN/cm²
Materijal
Homogen, elastičan, izotropan

Opterećenje
2c x d mala površina → koncentrisana sila

Kinematika
Cilj analize
Naponi u preseku α-α
Maksimalni ugib na delu dužine l

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 9

1D (linijski) matematički model
Pretpostavka: Euller-Bernoulli-eva greda

Diferencijalna jednačina?

Granični uslovi?

Da li matematički model možemo rešiti analitički?

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 10

 1D (linijski) matematički model
1. Tα =?

2. Mα=?

3. vA = ?

Domaći: Izvesti diferencijalnu jednačinu aksijalno napregnutog štapa

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 11

1D (linijski) matematički model
Pitanja:
Pouzdanost? Efikasnost?
Koncentracije napona? Uticaji u ostalim delovima?
Odgovor:
Složeniji matematički model – 2D

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 12

2D matematički model – osnovne jednačine

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 13

2D matematički model – granični uslovi

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 14

Numerički model-MKE
Da li možemo da rešimo ovaj Fizički model
matematički model analitički? (realna konstrukcija)

TEŠKO!
Matematički model
(Diferencijalne jednačine
NUMERIČKI POSTUPAK +
MKE Granični uslovi)

Numerički model
(MKE)

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 15

Numerički model - MKE

Geometrijski model Numerički model – MKE

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 16

Algoritamski koncept MKE
1. Korak – Diskretizacija
Matematički (geometrijski model) se pomoću
zamišljenih linija (površi) deli na podddomene –
KONAČNE ELEMENTE koji su međusobno povezani u
ČVOROVIMA
čvor
Preprocesing

K. e.

Greške diskretizacije?

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 17

Algoritamski koncept MKE
2. Korak – Opis ponašanja svakog konačnog elementa
Definisanje polja pomeranja – Interpolacione funkcije
Osnovna relacija u MKE:

3. Korak – Opis ponašanja sistema

“Assembling”:

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 18

Algoritamski koncept MKE
4. Korak – Rešavanje sistema jednačina (određivanje
nepoznatih u čvorovima)

5. Korak - Određivanje uticaja u elementima (pomeranja,

naponi, deformacije, ...) – postprocessing

6. Korak – Analiza, verifikacija, kritički osvrt

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 19

Da se vratimo na primer ...
Pomeranja

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 20

Da se vratimo na primer ...
Naponi

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 21

Da se vratimo na primer ...
Naponi

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 22

Da se vratimo na primer ...
Naponi

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 23

Analiza rezultata
1D MATEMATIČKI MODEL 2D MATEMATIČKI MODEL
Maksimalni ugib Maksimalni ugib
0.1429 0.1706

Normalni napon Normalni napon

11.34 / 11.10 /

Smičući napon Smičući napon

0.45 / 0.44 /
Zaključak: Efikasnost 1D modela ogleda se u njegovoj jednostavnosti, tj. do
pouzdanih rezultata se dolazi na jednostavan način, bez primene
numeričkog postupka i računara.

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 24

3D matematički model
Najsloženiji je 3D matematički model
Nema idealizacije geometrije
Zanima nas složeno naponsko stanje u oblasti
zavrtnjeva,...

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 25

Da rezimiramo....
Izbor matematičkog modela između ostalog zavisi i od
toga šta želimo da dobijemo kao rezultat analize.
Najefikasniji je matematički model koji daje pouzdane
rezultate uz najmanji utrošak resursa, vremena i napora.
Rešenje numeričkog modela je tačno onoliko koliko je
tačan matematički model.

GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 26

Umesto zaključka...
Fizički model

Matematički model

Numerički model

Progušćenje mreže,
promena tipa k.e., ...
Zadovoljni Ne
dobijenim rezultatima? Promena
matematičkog modela
Da
Promena fizičkog modela
Kraj!
GRAĐEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU, 2020. 27