Diane Nicole A.

Mendoza
BSIT 301 P Summary of El Filibusterismo

May bangka sa Ilog Pasig na gumagalaw nang husto. Ang tren ay nagdadala ng
maraming tao sa Laguna. Ilang tao sa bangka ay sina Simoun, Basilio, Isagani, at ilang pari.
Dumalaw si Basilio sa puntod ng kanyang ina pagdating niya sa San Diego. Sa mag-aalahas na si
Simoun, nakita ng bata ang isang napakagandang hiyas. Nang tanggalin niya ang kanyang
salamin, nakilala niyang si Juan Crisostomo Ibarra iyon. Sinubukan ni Simoun na patayin si
Basilio upang hindi mabunyag ang lihim ni Basilio. Naisip ni Basilio na ganoon din ang
kahihinatnan nito anuman ang kanyang gawin, kaya pinayuhan niya ang kanyang kaibigan na
makilahok sa planong paghihiganti laban sa pamahalaang Espanyol. Si Basilio ay ayaw maglaro,
ngunit ang ibang mga bata ay gustong maglaro kaya kailangan niya. Hiniling ng ilang
estudyanteng Pilipino sa Kapitan Heneral na magtayo ng isang akademya ng wikang Espanyol.
Hindi pinapayagan ang mga pari na mamuno sa simbahan dahil hindi ito inaprubahan ng mga
tao. Matapos mabawi ni Simoun ang kontrol kay Basilio, kinausap niya ito tungkol sa pagsali sa
himagsikan. Balak ni Simoun na gumawa ng malaking grupo ng mga tao para makapasok sila sa
kumbento at agawin si Maria Clara. Sa kasamaang palad, namatay din ang batang babae noong
gabing iyon. Samantala, nagpulong ang mga mag-aaral sa Panciteria na pag-aari ng Chinese
Quiroga, dahil sa sama ng loob nila dahil hindi naging maganda ang proyekto ng Spanish
language academy. Nabalitaan ng mga pari ang negatibong opinyon ng mga estudyante sa kanila
nang magsalita sila sa Panciteria. Kinaumagahan, makikita ng mga tao ang mga papel sa mga
pintuan ng Unibersidad na naglalaman ng mga rebelyon. Inakusahan ang mga estudyante na
bahagi ng asosasyon at sila ay dinakip kasama si Basilio. Ang kasintahan ni Basilio na si Huli ay
labis na nagdurusa. Hinimok ni Hermana Bali si Huli na lumapit kay Padre Camorra para
humingi ng tulong sa pagpapalaya kay Basilio. Pinalaya ng mga kamag-anak ni Basilio ang
ibang mga mag-aaral, ngunit pinanatili nila itong bihag. Inaresto ni Padre Camorra si Huli,
dahilan para tumalon ang dalaga sa bintana at agad na namatay. Sa isang banda, plano ni Simoun
na maghiganti sa kanyang mga kaaway. Sa kabilang banda, handa rin siyang patawarin sila kung
natutunan nila ang kanilang leksyon. Sama-samang nagsimula ng negosyo si Don Timoteo
Pelaez, ang ama ni Juanito. Siya ang gumawa ng trabaho at tinulungan siya ni Juanito. Ikakasal
sina Juanito at Paulita. Sinabi ni Juanito na pakakasalan niya siya, at gayon nga ang ginawa niya.
Inanyayahan ng bata ang mga taong nagtatrabaho sa matataas na posisyon sa gobyerno sa piging.
Lumipas ang dalawang buwan, at sa wakas ay nakalaya si Basilio dahil sa tulong ni Simoun.
Pagkatapos ay nagpasya siyang ganap na sumama sa planong paghihimagsik ni Simoun. Si
Simoun ay nagplano ng paghihimagsik bago ang kapistahan upang samantalahin niya ito. Ang
lalaking ikakasal ay tumanggap ng isang eleganteng lampara bilang regalo. Bagaman hindi nila
alam, ang lampara ay talagang may nitroglycerin sa loob. Kapag ang mitsa ay nakataas, ito ay
lilikha ng maraming ingay. Kapag nagsasaya ang lahat, naglalakad si Basilio sa labas. Hindi siya
mapakali dahil alam niyang malapit nang mangyari ang pagsabog, at sabik siyang makita kung
ano ang mangyayari. Napansin niyang umalis na rin ng bahay si Simoun dahil sa nalalapit na
pagsabog ng lampara. Nakita rin niya si Isagani at sinabihan itong umalis sa bahay na iyon. Unti-
unting namatay ang ilaw mula sa lampara. Inutusan ng Kapitan Heneral si Padre Irene na
sindihan ang mitsa, ngunit mabilis itong hinawakan ni Isagani at itinapon sa ilog. Hindi natuloy
ang plano ni Simoun, kaya tumakas siya at pumunta sa bahay ni Padre Florentino. Ayaw ni
Simoun na mahuli sa buhay sibil, kaya uminom siya ng lason. Nalaman ni Padre Florentino na
nagsisinungaling sa kanya ang kanyang anak at sa lahat ng oras na ito ay may planong
paghihiganti. Buhay si Simoun kasabay ng pagkakaitan nito. Pumunta si Padre Florentino sa bato
kung saan laging nakaupo si Isagani malapit sa dagat at itinatapon ang lahat ng kayamanan ni
Simoun.