Maciej KOCUREK

Jan PILARSKI

:3à<:ĝ:,$7à$
O ZMODYFIKOWANYM WIDMIE
1$,17(16<:12ĝû)2726<17(=<

STRESZCZENIE W ostatnich latach dynamicznie rozwija VLĊ ]DVWRVR-

wanie lamp LED, zbudowanych z GLRG HPLWXMąF\FK ZąVNLH ]DNUHV\ ZLGPR-
ZH -HGQą z SRGVWDZRZ\FK ]DOHW WHM WHFKQRORJLL MHVW PRĪOLZRĞü NRPSRQR-
wania VNáDGX VSHNWUDOQHJR ] GLRG R UyĪQHM EDUZLH :LDGRPR ĪH SRV]F]H-
JyOQH JDWXQNL URĞOLQ w toku ewolucji SU]\VWRVRZDá\ VLĊ do warunków sied-
liskowych UyĪQLąF\FKVLĊVNáDGem spektralnym ĞZLDWáD. Niewiele jest jednak
informacji na temat lamp, NWyUHPRĪQDVNRPSRQRZDü ]GRVWĊSQ\FKZKDQGOX
diod LED i dopasowanych do NRQNUHWQ\FKJDWXQNyZURĞOLQ Do eksperymen-
tów wybrano kluzjĊ (Clusia multiflora SHODUJRQLĊ 3HODUJRQLXP ]RQDOH
oraz koleusa (Coleus blumei). %DGDQLD UR]SRF]ĊWR RG RFHQ\ ZáDĞFLZRĞFL
RSW\F]Q\FKV]HUHJXJDWXQNyZURĞOLQ1DWHMSRGVWDZLHRNUHĞORQRZ\PDJDQLD
ĞZLHWOQH L dopasowano VNáDG VSHNWUDOQ\ lampy. Do oceny gotowych widm
Z\NRU]\VWDQR DQDOL]DWRU JD]RZ\ W\SX ,UJD RUD] IOXRU\PHWU XPRĪOLZLDMąF\
]PLDQĊ VNáDGX EDUZRZHJR ĞZLDWáDDNW\QLF]QHJR 'OD NDĪGHJR JDWXQNXURĞ-
liny X]\VNDQRVSHF\ILF]QHZLGPRVSHNWUDOQHFKDUDNWHU\]XMąFHVLĊQDMZ\ĪV]ą
Z\GDMQRĞFLąIRWRV\QWH]\

6áRZD NOXF]RZH 3$5 1,5 ZáDĞFLZRĞFL RSW\F]QH UHIleksja, transmisja,

absorpcja, fotosynteza

:67ĉ3
'LRG\HOHNWUROXPLQHVFHQF\MQH/('PDMąZLHOH]DOHWZVWRVXQNXGRWUDG\F\M-
Q\FK IRUP RĞZLHWOHQLD ,FK QLHZLHONLH UR]PLDU\ GáXJD Ī\ZRWQRĞü EUDN HPLVML SUR-
mieniowania GáXJRIDORZHJR D WDNĪH PRĪOLZRĞü Z\ERUX RNUHĞORQ\FK GáXJRĞFL IDO
L NRPSR]\FML GRZROQHJR VSHNWUXP VSUDZLD ĪH EXG]ą ZLHONLH QDG]LHMH QD Z]URVW
HIHNW\ZQRĞFLXSUDZZ\PDJDMąF\FKQDĞZLHWODQLDOXEGRĞZLHWODQLD[1].

dULQĪ0DFLHMKOCUREK, pURIGUKDELQĪ-Dn PILARSKI

e-mail: [maciej.kocurek; jan.pilarski]@ujk.edu.pl
Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Instytut Biologii
ul. ĝZLĊWRNU]\VND-406 Kielce

PRACE INSTYTUTU ELEKTROTECHNIKI, zeszyt 268, 2015

108 M. Kocurek, J. Pilarski

Dotychczasowe systemy RĞZLHWOHQLRZH upraw ogrodniczych oparte na ĪDUyZ-

kach metalohalogenkowych (MH) oraz sodowych Z\VRNRFLĞQLHQLRZ\FK (HPS) charak-
teryzXMą VLĊ szerokim widmem spektralnym, REHMPXMąF\P SURPLHQLRZDQLH XOWUDILROH-
towe UV, fotosyntetycznie czynne – PAR, DWDNĪHEOLVNąSRGF]HUZLHĔ – NIR. Szerokie
spektrum zapewnia zarówno efekt fotosyntetyczny, jak równieĪ SR]ZDOD URĞOLQRP RG-
ELHUDüV\JQDá\ ĞZLHWOQH, DZLĊFZSá\ZDüich QDIRWRPRIRJHQH]Ċ Jednak brak regulacji
SRV]F]HJyOQ\FK ]DNUHVyZ ZLGPRZ\FK XQLHPRĪOLZLD GRSDVRZDQLH RĞZLHWOHQLD trady-
cyjnego GR Z\PDJDĔ NRQNUHWQ\FK JDWXQNyZ URĞOLQ [2]. %XGXMąF ODPS\ VNáDGDMąFH VLĊ
z diod LED, PRĪQD Z\ELHUDü Ząskie zakresy widmowe wydajne fotosyntetycznie lub
fotomorfogenetyczniHLMHGQRF]HĞQLHXQLNDü]DNUHVyZ potencjalnie niekorzystnych [3].
1DMF]ĊĞFLHMZLGPDODPSZ\NRU]\VWXMąF\FK diody LED SUyEXMą QDĞODGRZDüZLG-
ma absorpcji chlorofili i HPLWXMą ĞZLDWáRF]HUZRQHwraz z niebieskim, ZUyĪQ\FKSUR-
porcjach, QDMF]ĊĞFLHM od 10:1 do 3:1 [1]. Rzadziej Vą stosowane diody koloru zielonego,
XZDĪDQHJR SU]H] ZLHOH lat ]D PDáR HIHNW\ZQH IRWRV\QWHW\F]QLH [4, 5]. Dodatek diod
HPLWXMąF\FK GDOHNą F]HUZLHĔ ok. 725 oraz UV ma znaczenie jedynie fotomorfogene-
tyczne [6, 3].
Widma absorpcji chlorofilu HNVWUDKRZDQH]]LHORQ\FKOLĞFLZyND]XMą QDMZ\ĪV]ą
DEVRUSFMĊ w zakresie fioletowo-QLHELHVNLP RUD] F]HUZRQ\P L PLQLPDOQą Z ]LHORQR-
-ĪyáW\P-HGQDNĪHabsorpcja wielu gatunków OLĞFLzmierzona za SRPRFą kuli Ulbrichta
SRND]DáD ĪH ]LHORQHOLĞFLH URĞOLQ OąGRZ\FK SRFKáDQLDMą ]QDF]Qą F]ĊĞü ĞZLDWáD ]LHORQH-
go [7, 8, 9]. W przeliczeniu na DEVRUSFMĊ, najbardziej efektywne fotosyntetycznie jest
ĞZLDWáR F]HUZRQH, QLHZLHOH XVWĊSXMH PX ĞZLDWáR ]LHORQH, QDWRPLDVW QDMQLĪV]ą Z\GDM-
QRĞFLą FKDUDNWHU\]XMHVLĊĞZLDWáRQLHELHVNLH[10]. :LHONRĞüDEVRUSFML UHIOHNVMLL WUDQV-
PLVML Z SRV]F]HJyOQ\FK ]DNUHVDFK VSHNWUDOQ\FK ]DOHĪ\ w znacznym stopniu od wa-
UXQNyZ ĞZLHWOQ\FK, do których przystosowany jest dany gatunek [8, 11]. Opisano
UyZQLHĪ szereg UyĪQLF ZH ZáDĞFLZRĞFLDFK RSW\F]Q\FK OLĞFL SRFKRG]ąF\FK ] UyĪQ\FK
Z\VRNRĞFLQSm. [12], ZUHDNFMLQDVWUHVĞURGRZLVNRZ\[13], DWDNĪH]PLDQy w trakcie
sezonu wegetacyjnego [14].
&HOHPSUDF\E\áDRGSRZLHGĨQDS\WDQLH: czy ]QDMąFZáDĞFLZRĞFLRSW\F]QHOLĞFLD,
a szczególnie DEVRUSFMĊ promieniowania w poszczególnych zakresach spektralnych,
PRĪQDVNRQVWUXRZDüwidmo spektralne o najwyĪszej dla danego gatunku LQWHQV\ZQRĞFL
fotosyntezy?

0$7(5,$à,0(72'<
0DWHULDá GR EDGDĔ VWDQRZLá\ GRMU]DáH OLĞFLH trzech JDWXQNyZ URĞOLQ kluzji
(Clusia minor), pelargonii (Pelargonium zonale) oraz koleusa (Coleus blumei) odmiany
Kong Green (rys. 1).
:áDĞFLZRĞFL RSW\F]QH PLHU]RQR Z ODERUDWRULXP Z ]DNUHVLH IRWRV\QWHW\F]QLH
czynnym (PAR, 400-700 nm) i w bliskiej podczerwieni (NIR, 700-1100 nm) przy
XĪ\FLXVSHNWURUDGLRPHWUX/,-1800, ]]HZQĊWU]Qą]LQWHJURZDQąVIHUą6LI-COR Inc.,
Lincoln, NE, USA). ReflHNVMĊ5LWUDQVPLVMĊ7PLHU]RQREH]SRĞUHGQLRDDEVRUSFMĊ
obliczano ze wzoru A = 100 - (R + T). Pomiary wykonywano w czterech powtórze-
QLDFKDSUH]HQWRZDQHZ\QLNLVąĞUHGQLPLDU\WPHW\F]Q\PL, z obliczonym odchyleniem
standardowym.
:Sá\ZĞZLDWáD o zmodyfikowanym widmie QDLQWHQV\ZQRĞüIRWRV\QWH]\ 109

a) Rys. /LĞFLHURĞOLQZ\EUDQ\FKGRHNVSHU\-
mentów: a) kluzji, b) pelargonii, c) koleusa

=DZDUWRĞü FKORURILOX E\áD R]QD-

F]DQD]DSRPRFąFKORURILORPLHU]D63$'
502 (Konica-Minolta, Japonia).
b) Pomiary fotosyntezy netto (Pn),
przewodnictwa szparkowego (GS), wy-
NRQDQR]DSRPRFąJD]RZHJRDQDOL]DWRUD
podczerwieni LI-6400 (LI-COR Inc.,
/LQFROQ1(86$SUDFXMąFHJRZXNáD-
dzie otwartym. Do pomiarów wykorzys-
W\ZDQR NRPRUĊ VWDQGDUWRZą R Z\PLD-
rach 2 × 3 FP-DNRĨUyGáRĞZLDWáD]DVWR-
VRZDQR ODPSĊ RĞZLHWODMąFą 6/ -A,
Z\SRVDĪRQąZGLRG\/('HPLWXMąFHĞZLD-
WáR RGáXJRĞFLDFK 447, 530 oraz 627 nm.
c) Oznaczenia prowadzono w godzinach
8.00- Z RNUHVLH QDMZ\ĪV]HM VSUDZ-
QRĞFLIRWRV\QWHW\F]QHMOLĞFL
$NW\ZQRĞü IRWRV\QWHW\F]Qą OLĞFL
RFHQLDQRUyZQLHĪ]DSRPRFąPRGXORZD-
nej fluorescencji chlorofilu a SU]\XĪ\FLX
fluorymetru MULTI-COLOR-PAM (Walz,
Effeltrich, Germany). Badania przepro-
wadzano, XĪ\ZDMąF ]LHORQHJR ĞZLDWáD
DNW\QLF]QHJRRGáXJRĞFLIDOL540 nm.

3. WYNIKI I DYSKUSJA
WzgOĊGQH ZáDĞFLZRĞFL RSW\F]QH GOD WUzech badanych gatunków przedstawia
rysunek 2. 5RĞOLQ\ Z\EUDQH GR GRĞZLDGF]HĔ, znacznie UyĪQLá\ siĊ ZáDĞFLZRĞFLDPL
optycznymi, zarówno refleksMą, DEVRUSFMą, MDNLWUDQVPLVMą. W zakresie fotosyntetycznie
czynnym 400-700 nm nDMZ\ĪV]ą UHIOHNVMą FKDUDNWHU\]RZDá\ VLĊ OLĞFLH pelargonii; naj-
QLĪV]ą– OLĞFLHkluzji. :V]\VWNLHJDWXQNLRGELMDá\QDMPQLHMSURPLHQLRZDQLDZ]DNUHVLH
400-500 oraz 600-700 nm. 1DMZ\ĪV]ą UHIOHNVMĊ rejestrowano w ]DNUHVLHĞZLDWáD]LHOR-
noĪyáWHJR.
5yĪQLFHUHIOHNVMLZSRV]F]HJyOQ\FK]DNUHVDFKSURPLHQLRZDQLDGODWU]HFKEDGD-
nych JDWXQNyZ E\á\ ]QDF]QH 1DMZLĊNV]\P ]UyĪQLFRZDQLHP SU]HELHJX FKDUDNWHU\]R-
ZDá\ VLĊ OLĞFLH NROHXVD = NROHL QDMZLĊNV]H RGELFLH Z ]DNUHVLH ]LHORQR-ĪyáW\P ]DQR-
WRZDQRGODOLĞFLSHODUJRQLL. 1DWRPLDVWQDMEDUG]LHMQLH]DOHĪQąRGGáXJRĞFLIDOLUHIOHNVMą
charaktery]RZDá\ VLĊ OLĞFLH NOX]ML 3URPLHQLRZDQLH, NWyUH QLH ]RVWDáR RGELWH OXE ]DDE-
sorbowane, ulega transmisji. W przypadku kluzji, w zakresie 400-500 nm niemal nie
zanotowano transmisji, podobnie w zakresie 650-680 QP1DWRPLDVWSR]RVWDáHJDWXQNL
110 M. Kocurek, J. Pilarski

WUDQVPLWRZDá\ SU]H] OLĞFLH ]QDF]Qą F]HĞü SUomieniowania w zakresie 400-500 nm

RNRáRLRNRáR 10% w zakresie 650-680 QP1DMZLĊNV]HUyĪQLFHGRW\F]\á\]DNUHVX
500-650 QPLWUDQVPLVMDSU]H]OLĞFLHNROHXVDE\áDRRNRáRZLĊNV]DQLĪZSU]\SDGNX
pelargonii. W zakresie 1,5]DUyZQROLĞFLHNROHXVD, jak i pelargonii, FKDUDNWHU\]RZDá\
VLĊ]EOLĪRQąUHIOHNVMąQDSR]LRPLHQDWRPLDVWNOX]MLRNRáR2GZURWQLHZSU]\-
SDGNX WUDQVPLVML OLĞFLH SHODUJRQLL L NROHXVD WUDQVPLWRZDá\ RNRáR  D NOX]ML RNRáR
45% promieniowania. Absorpcja Z ]DNUHVLH 1,5 GOD ZV]\VWNLFK JDWXQNyZ E\áD ]EOL-
ĪRQDLZ\QRVLáDRNRáR
6]F]HJyOQLH LQWHUHVXMąFH GOD IRWRV\QWHW\F]QHM DNW\ZQRĞFL MHVW SURPLHQLRZDQLH
SRFKáDQLDQHSU]H]OLĞFLHGODWHJRDEVRUSFMDSURPLHQLRZDQLDZ]DNUHVLHIRWRV\QWHW\F]QLH
czynnym ]RVWDáD XPLHV]F]RQD QD RVREQ\P Z\NUHVLH U\V.  1DMZ\ĪV]\P SRFKáDQLD-
QLHP FKDUDNWHU\]RZDáD VLĊ NOX]MD RNRáR  w zakresie 400-500 nm i 650-680 nm.
1DMQLĪV]DDEVRUpcja u tegRJDWXQNXWRRNRáRSU]\ nm. Pelargonia i koleus cha-
UDNWHU\]RZDá\ VLĊ]QDF]QLHQLĪV]ąDEVRUSFMąZHZV]\VWNLFK]DNUHVDFKZSRUyZQDQLX]NOX-
]Mą -HGQRF]HĞQLH OLĞFLH NROHXVD Z SRUyZQDQLX ] SHODUJRQLą VLOQLHM DEVRUERZDá\ pro-
mieniowanie w zakresie 400-500 i 650-QPL]QDF]QLHVáDELHMZ]DNUHVLH-650 nm.
5yĪQLFHZDEVRUSFMLSURPLHQLRZDQLDSU]H]OLĞFLH]DOHĪąZ]QDF]Q\PVWRSQLXRG
JUXERĞFL L ]DZDUWRĞFL Z QLP FKORURILOX [15]. W przypadku badanych gatunków, naj-
ZLĊNV]ą JUXERĞFLą FKDUDNWHU\]RZDá\ VLH OLĞFLH NOX]ML, potem pelargonii, D QDMFLHĔV]H
E\á\OLĞFLHNRleusa (tab. 1:WHMVDPHMNROHMQRĞFLPDODáD]DZDUWRĞüFKORURILOX w blasz-
FH OLĞFLRZHM :áDĞFLZRĞFL RSW\F]QH EDGDQ\FK OLĞFL RG]ZLHUFLHGODMą WĊ ]DOHĪQRĞü. Za-
SHZQHVąG]ąFSR]DZDUWRĞFLFKORURILOX NOX]MDMHVW URĞOLQą QDMOHSLHM SU]\VWRVRZDQą GR
QLĪV]\FKLQWHQV\ZQRĞFLSURPLHQLRZDQLDZSRUyZQDQLX]SHODUJRQLąLNROHXVHP[16].
=DVWRVRZDQLH ODPS\ Z\SRVDĪRQHM Z GLRG\ HPLWXMąFH ĞZLDWáR R GáXJRĞFL 
530 i 627 QP SR]ZROLáR QD DQDOL]Ċ DEVRUSFML SU]\ W\FK GáXJRĞFLDFK IDOL Wab. 1). Obli-
czona absorpcja dla poszczHJyOQ\FK GáXJRĞFL IDO (447, 530 i 627 nm) SRVáXĪ\áD GR
stworzeniDSURSRUFMLĞZLDWáDZ\MĞFLRZHJR

TABELA 1
$EVRUSFMDSURPLHQLRZDQLD]DZDUWRĞüFKORURILOXJUXERĞüOLĞFLLZSá\ZVNáDGXSURPLHQLRZDQLD
QDLQWHQV\ZQRĞüIRWRV\QWH]\OLĞFLNROHXVDSHODUJRQLLLkluzji
'áXJRĞü
Kluzja Pelargonia Koleus
fali (nm)
447 95,2 85,5 90,5
Absorpcja (%) 530 84,4 61,3 51,4
627 92,6 73,6 72,1
8G]LDá]DNUHVyZSURPLHQLRZDQLD 447 35 39 42
w absorbcji przy 447, 530 530 31 28 24
i 627 nm (%) 627 34 33 34
Proporcje absorpcji w 447 nm : 530 nm : 627 nm 1 : 0,9 : 1 1 : 0,7 : 0,9 1 : 0,6 : 0,8
=DZDUWRĞüFKORURILOXLQGH[VSDG 57,6 41,8 19,2
*UXERĞüOLĞFLPP 0,93 0,24 0,16
3URSRUFMHSURPLHQLRZDQLDRGáXJRĞFLIDOL
447 nm : 530 nm : 627 QP]DSHZQLDMąFH 1 : 6,3 : 2 1 : 4,7 : 2 1:2:2
PDNV\PDOQąLQWHQV\ZQRĞFLIRWRV\QWH]\PN)
:Sá\ZĞZLDWáD o zmodyfikowanym widmie QDLQWHQV\ZQRĞüIRWRV\QWH]\ 111

Rys. 2. :]JOĊGQHZáDĞFLZRĞFLRSW\F]QHOLĞFLkoleusa, pelargonii i kluzji, n = 4, SD < 5%

Rys. 3. AbsorpFMD SURPLHQLRZDQLD Z ]DNUHVLH IRWRV\QWHW\F]QLH F]\QQ\P SU]H] OLĞFLH ko-

leusa, pelargonii i kluzji, n = 4, SD < 5%
112 M. Kocurek, J. Pilarski

:OLĞFLDFK kluzji stosuQHNDEVRUEFMLĞZLDWáD : 530 : 627 QPE\áQDMEDUG]LHM

Z\UyZQDQ\ L Z\QRVLá  : 0,9 : 1, natomiast QDMZLĊNV]\P ]UyĪQLFRZDQLHP FKDUDNWHU\-
]RZDá VLĊ NROHXV 1 : 0,6 : 0,8. 3RQLHZDĪ abVRUSFMD Z ĞZLHWOH ]LHORQ\P  nm) zmie-
QLDáD VLĊ QDMVLOQLHM ]DVWRVRZDQR UyĪQH poziomy tego promieniowania $E\ X]\VNDü
HIHNWEDUG]LHM]EOLĪRQ\GRSURSRUFMLVSRW\NDQ\FKZODPSDFKRĞZLHWODMąF\FK, charaktery-
]XMąF\FK VLĊ SU]HZDJą ĞZLDWáD F]HUZRQHJR QDG QLHELHVNLP [17], ]DVWRVRZDQR VWDáą SUR-
SRUFMĊĞZLDWáDQLHELHVNLHJRLF]HUZRQHJR : 2  niebieskie: 447 nm  150 μmol m-2 s-1,
czerwone 627 nm  300 μmol m-2 s-1. IQWHQV\ZQRĞüĞZLDWáD]LHORQHJRzmieniano w zak-
resie 300-950 μmol m-2 s-1. W takich warunkach mierzono LQWHQV\ZQRĞü IRWRV\QWH]\
i przewodnictwo szparkowe, a uzyskane ZDUWRĞFL zestawiono na rysunku 4.

Rys. :Sá\ZLQWHQV\ZQRĞFLSURPLHQLRZDQLD]LHORQHJRRGáXJRĞFLIDOLQPQD
LQWHQV\ZQRĞüfotosyntezy (PN) i przewodnictwo szparkowe (GsSU]\VWDáHMLQWHQ-
 150 μmol m-2 s-1
V\ZQRĞFLSURPLHQLRZDQLDQLHELHVNLHJRRGáXJRĞFLIDOLQP
LSURPLHQLRZDQLDF]HUZRQHJRRGáXJRĞFLIDOLQP 300 μmol m-2 s-1
:Sá\ZĞZLDWáD o zmodyfikowanym widmie QDLQWHQV\ZQRĞüIRWRV\QWH]\ 113

:\QLNL W\FK SRPLDUyZ SRND]XMą ]QDF]QH UyĪQLFH LQWHQV\ZQRĞFL IRWRV\QWH]\

SRPLĊG]\ OLĞüPL SRV]F]HJyOQ\FK URĞOLQ 5HDNFMD QD Z]UDVWDMąFą LQWHQV\ZQRĞü SUR-
PLHQLRZDQLD]LHORQHJRXMDZQLáDVLĊZSU]\SDGNXkluzji i pelargonii. U tych gatunków
]H Z]URVWHP LQWHQV\ZQRĞFL ĞZLDWáD ]LHORQHJR LQWHQV\ZQRĞü IRWRV\QWH]\ Z]UDVWDáD
Nawet zastosowanie 950 μmol m-2 s-1 SRZRGRZDáRMHV]F]HZ]URVWIRWRV\QWH]\Xkluzji
LSHODUJRQLL1DWRPLDVWIRWRV\QWH]DQHWWROLĞFLNROHXVDQLH]PLHQLDáDVLĊLVWRWQLHZUD]]H
Z]URVWHP LQWHQV\ZQRĞFL ĞZLDWáD ]LHORQHJR L XWU]\P\ZDáD VLĊ QD SRGREQ\P poziomie.
:]URVW LQWHQV\ZQRĞFL IRWRV\QWH]\ E\á Z\UDĨQLH VNRUHORZDQ\ z poziomem absorpcji
promieniowania zielonego badanych gatunków. Najbardziej wydajne fotosyntetycznie
SURSRUFMHĞZLDWáD : 530 : 627 QPZ\QLRVá\GODNROHXVD1 : 2 : 2, pelargonii 1 : 4,7 : 2
i kluzji 1 : 6,3 : 2.
=PLDQ\ Z SU]HZRGQLFWZLH V]SDUNRZ\P Z GXĪHM PLHU]H SRNU\ZDá\ VLH ] SR-
miarami fotosyntezy netto (rys. 4). Wraz ze wzrostem LQWHQV\ZQRĞFL ĞZLDWáD]LHORQHJR
u pelargonii i kluzji obserwowano wzrost przewodnictwa szparkowego. Natomiast u ko-
leusa nie zanotowano zmian w przewodnictwie szparkowym przy URVQąF\FK poziomach
RĞZLHWOHQLD WLHOH GRQLHVLHĔ >18, 19] SRND]XMH ĪH ĞZLDWáR ]LHORQH VWDQRZL LPSXOV ]D-
P\NDMąF\DSDUDW\V]SDUNRZH5yZQLHĪ.LPLZVS. [20] notowali QLĪV]H przewodnictwo
szparkowe u VDáDW\ URVQąFHM pod lampami z dodatkiem ĞZLDWáD ]LHORQHJR Z SRUyZQD-
niu z URĞOLQDPL XSUDZLDQ\PL MHG\QLH Z ĞZLHWOH czerwono-niebieskim. Nasze wyniki
ZVND]XMą ĪH przy odpowiednio Z\VRNLP XG]LDOH ĞZLDWáD niebieskiego i czerwonego,
promieniowanie ]LHORQHPRĪHVW\PXORZDüRWZLHUDQLHaparatów szparkowych.

Rys. 5. 6]\ENRĞü WUDQVSRUWX HOHNWURQyZ (ETR) Z ]DOHĪQRĞFL RG RĞZLHWOHQLD ĞZLDWáHP

mochromatycznym RGáXJRĞFLfali 540 nm, n = 4
114 M. Kocurek, J. Pilarski

Aby potwiHUG]LüZSá\ZĞZLDWáD zielonego na LQWHQV\ZQRĞü fotosyntezy u bada-

nych gatunków, dokonano pomiarów V]\ENRĞFL WUDQVSRUWX HOHNWURQyZ (75 ]D SR-
PRFąfluorymetru, Z\ELHUDMąFzielone ĞZLDWáR DNW\QLF]QHRGáXJRĞFL 640 nm. Uzyskano
wyniki ĞZLDGF]ąFH R LQQHM, QLĪ Z SU]\SDGNX DQDOL]DWRUD ,5*$, UHDNFML QD ĞZLDWáR
]LHORQH SRQLHZDĪ QDMZ\ĪV]ą SUĊGNRĞFLą WUDQVSRUWX HOHNWURQyZ FKDUDNWHU\]RZDá\ VLĊ
OLĞFLH koleusa, D QDMQLĪV]ą kluzji. :\GDMH VLĊ jednak, ĪH SRPLDU\ IOXRUHVFHQF\MQH Vą
EDUG]LHM ]DOHĪQH RG JUXERĞFL OLĞFL Z SRUyZQDQLX ] SRPLDUDPL Z\PLDQ\ JD]RZHM L Vą
prawdziwe dla RNUHĞORQHMFLHQNLHMZDUVWZ\NRPyUHN [10, 21].

4. PODSUMOWANIE
Na SRGVWDZLHZLGPUHIOHNVMLWUDQVPLVML L DEVRUEFML OLĞFL PRĪQDVWZRU]\üVNáDG
spektralny promieniowania, XPRĪOLZLDMąFy HIHNW\ZQHRĞZLHWODQLH, dopasowane do kon-
NUHWQHJRJDWXQNXURĞOLQ\3RQLHZDĪZEDGDQ\FKOLĞFLach QDMZLĊNV]HUyĪQLFHGRW\F]\á\
absorbcji ĞZLDWáD Z ]DNUHVLH ]LHORQ\P, testowano jedynie zmiany w tym zakresie.
0DQLSXOXMąFQDWĊĪHQLHPĞZLDWáD]LHORQHJR, XGDáRVLĊGRSDVRZDü najbardziej efektywny
XG]LDáWHJRNRORUXZZLGPLHVSHNWUDOQ\Plampy.

3RG]LĊNRZDQLD
%DGDQLD]RVWDá\Z\NRQDQHSU]\ZVSDUFLX01L6:, nr grantu NN304156440.

LITERATURA

1. Massa G.D.: Plant Productivity in Response to LED Lighting, HortScience, 43, s. 1951-
-1956, 2008.
2. *U]HVLDN : ĩXSQLN 0 :RMFLHFKRZVND 5 ,QWHOLJHQWQ\ V\VWHP GRĞZLHWODQLD URĞOLQ ED-
]XMąF\QDWHFKQRORJLL66//('Prace Instytutu Elektrotechniki, z. 255, s. 259-276, 2012.
3. Olle M., Viršille A.: The effects of light-emitting diode lighting on greenhouse plant,
Agricultural and Food Science, 22, s. 223-234, 2013.
4. Went F.W.: The experimental control of plant growth, Waltham, MA: Chronica Botanica,
1957.
5. Klein R.M., Edsall P.C., Gentile A.C.: Effects of near ultraviolet and green radiations on
plant growth, Plant Physiology, 40, s. 903-906, 1965.
6. Pilarski J., Tokarz K., Kocurek M.: $GDSWDFMD URĞOLQ GR VNáDGX VSHNWUDOQHJR L LQWHQV\Z-
QRĞFLSURPLHQLRZDQLD, Prace Instytutu Elektrotechniki, z. 256, s. 223-236, 2012.
7. McCree K.J.: The action spectrum, absorptance and quantum yield of photosynthesis in
crop plants, Agric. Meteorol., 9, s. 90-98, 1972.
8. Gates D.M.: Biophysical ecology. Springer, New York, USA, 1980.
9. Kocurek M., Pilarski J. '\VWU\EXFMD ĞZLDWáD Z QDG]LHPQ\FK F]ĊĞFLDFK URĞOLQ ]LHOQ\FK
i zdrewnLDá\FK, 3DPLĊWQLN3XáDZVNL, 144, s. 91-104, 2007.
:Sá\ZĞZLDWáD o zmodyfikowanym widmie QDLQWHQV\ZQRĞüIRWRV\QWH]\ 115

10. Terashima I., Fujita T., Inoue T., Wah S.C., Oguchi R.: Green Light Drives Leaf Photo-
synthesis more efficiently than red light in strong white light: revisiting the enigmatic
question of why leaves are green, Plant Cell Physiol., 50, s. 684-697, 2009.
11. Lei T.T., Tabuchi R., Kitao M., Koine T.: Functional relationship between chlorophyll
content and leaf reflectance and light-capturing efficiency of Japanese forest species,
Physiol. Plant., 96, s. 411-418, 1996.
12. Ricardson A.D., Berlyn G.P., Duigan S.P.: Reflectance of Alaskan black spruce and white
spruce foliage in relation to elevation and latitude, Tree Physiol., 23, s.537-544, 2002.
13. Grzesiak M.T., Filek W., Hura T., Kocurek M., Pilarski J.: Leaf optical properties during
and after drought stress in triticale and maize genotypes differing in drought tolerance,
Acta Physiologiae Plantarum, 32, s. 433-442, 2010.
14. Czarnowski M.: :áDĞFLZRĞFL RSW\F]QH OLĞFL GU]HZ L NU]HZyZ, :LDGRPRĞFL %RWDQLF]QH,
38, s. 47-55, 1994.
15. Carter G.A., Knapp A.K.: Leaf optical properties in higher plants: Linking spectral
characteristics to stress and chlorophyll concentration, Am. J. Bot., 88, s. 677-684, 2001.
16. Walters R.G.: Towards an understanding of photosynthetic acclimation, Journal of Experi-
mental Botany, 56, s. 435-447, 2005.
17. Klamkowski K., Treder W., Treder J., Puternicki A., Lisak E.: :Sá\ZGRĞZLHWODQLDODP-
SDPL VRGRZ\PL L OHG QD DNW\ZQRĞü IRWRV\QWHW\F]Qą RUD] Z]URVW URĞOLQ SRPLGRUD, Prace
Instytutu Elektrotechniki, z. 256, s. 75-86, 2012.
18. Frechilla S., Talbott L.D., Bogomolni R.A., Zeiger E.: Reversal of blue light-stimulated
stomatal opening by green light, Plant Cell Physiology, 41, s. 171-176, 2000.
19. Talbott L.D., Nikolova G., Ortiz A., Shmayevich I., Zeiger E.: Green light reversal of blue-
light-stimulated stomatal opening is found in a diversity of plant species, American Journal
of Botany, 89, s. 366-368, 2002.
20. Kim H.-H., Goins G.D., Wheeler R.M., Sager J.C.: Greenlight supplementation for enhanced
lettuce growth under red- and blue-light-emitting diodes, HortScience, 39, s. 1617-1622, 2004.
21. Schreiber U., Klughammer C., Kolbowski J.: MC-PAM. Various light qualities. High-end
chlorophyll fluorescence analysis with the MULTI-COLOR-PAM. I. Various light
qualities and their applications, PAM Application Notes, 1, s. 1-21, 2011.

5ĊNRSLVGRVWDUF]RQRGQLD 16.04.2014 r.

THE INFLUENCE OF LIGHT WITH MODIFIED

SPECTRUM ON PHOTOSYNTHETIC INTENSITY

Maciej KOCUREK, Jan PILARSKI

ABSTRACT In recent years, the use of LED lamps built with diodes
emitting narrow spectral range, rapidly grows. One of the main advantages
of this technology is the ability to compose lamps of new spectral
composition with LEDs of different colors. It is known that various species of
116 M. Kocurek, J. Pilarski

plants during evolution adapted themselves to the habitat of differing

spectral composition of the light. However, there is little information on the
light sources which can be composed with commercially available LEDs and
fitted to specific plant species. The experiments were carried out on Clusia
multiflora, Pelargonium zonale and Coleus blumei. The study began by
assessing the optical properties of a number of plant species. On this basis
the light requirements were specified and used to match the spectral
illumination. The spectra ware tested using an IRGA gas analyzer and
multicolor actinic light fluorometer. Specific spectrum characterized with
the highest yield of photosynthesis for each plant species were composed.

Keywords: PAR, NIR, optical properties, reflectance, absorption, transmit-

tance, photosynthesis