o

'fq 12..
~ O fl 1ı
~ rr,2.

LJ LJ
o n
(FtJ~ ,
µ.e. ı ~ .s P i r .-f' .f.v .le
1> ı r '.D , b ı ~. fr-n .fJ .

.l, :: ~ 1 ✓ ft:L =_!

u:>Jflo d-o1

ıJ) H)
( / MÇıkJ - ,. t-r J: o< . t. ( k_Rr

{',\o J .:. ı Uep::ı1 1 :

3 r - - - - -- - -- -- -----ı
(Y\ f\ 7,, 2M 11 . <:oJ }f" kf 1 . L, h .J:,.-,
z,, \_f,_,, r~/Yl
(_ DiJ d, b,rıe .F re.)
o
_; P=--a 28
 IT ~ fvle.b n ; e~
r'2~
l p) ı.J

n~.r" :::-n1 r1-t-n2 (,;ı_

n.ı -r2 : n t .r k. - il , r 1
r~==r1-+-r'2.
- () 1 (,ı -t () 7 ( ,;ı
( fr )
n t ( (H (- z)
ı? p o
) 1-=>p :: ı 12 J 2. ı:: 1.

Altlı : 2 1- 2 2 - ? 2 '- 2 .3
2 - ~ ~ k .e A -

~ t.Jl.
I I
f
r,2.. ::. cbz :; (0 2 :..
2- 2
'
()'\ 2.:: ()1..'.3
l
l k _ (J + •2
r 1 (DJ
ıı k il :: n, ( r3 +r2 ') =- rJ:3 . r3 -, n; 2
'Der. 'ı<...leM ler d ı.i ~ \.e,,, , r se ,,·
n1L_n1 13 ( c)
· ,
-
12..
-- -
r1 (2
nıc_ n 2)

( T -'T <):'
J
-
~
nf-"l)
n ( -nıc.

([) Gi<İL_ H,lı

@ f le;,~.\- dy<'; !eı m ( l ı

1

I cf)
(9
C; ri.J Ji i lı) !

Pıa~ J ,; f,·
1
®,. UIL.---'-6--'~ €J ~ p\a~ r J, i ,e;
@ S<=> ı,,J ( c..ıbı) d, ~,,t.,·
(!) f ıs:;,,e) Ji 1 ı;ıe;- rn , l i ı9 l&>klo ı ı

® Cık.~ (Y' İ l,

@ pı~~ k~-l\..f5v c.ık., n

@ 0 Fı p~,}- b \A-lı... JLf

C1 1
\
® S~b,+
@ ? la"-l..ı- i
L.ı--t

I( ~ ...
\.,f

r--, cr'~\.. Io r,

@ eı ık.u (,ı ; l .
<fı['
Cııı Q -f-.Pı ) .q ı
S.o, S:+ b.-1.J Vjv ~°Jbcf'
1 ® ~M·,r e

\
 ~ o ➔ l cu, :
\.Q5.o r ııvı

~ V,; ,ı ı ~; .or ,ıvı ,

f..; J-k , : lj r. 1Jv.ıı ~ ~ rq J.orhe.
v1er, "~
Ji '! - cıkıılo() (Nl ~t, \... .-:>

"'r-1' r' c • (r" k.µ, r le,,) 5 ec ,/ ı; ı

Çok.~- e,ı 1
( 10, , ·1~ 1e:),-,e_ j l .J,,,~) CMo ,-w

ı,_ 5~ (\( 0 ) ek 1
(\ t O(OJ\ı r,-.o4;kk_ I J ~ }-eu lck )-eCıile/4 l p be t/r

\.en ı ('

r4.. Q.iı.. le.1 ..J, r'i 1, r

.o/ı- 1"'-r->:, 1 J:,t d , jınck_ ı,

~ d, .r ;J-11-<'J ı h.opılcu , (_

<k_ 1)'1 S .J ,\,~

ı'Y\oJı.l l ~e //< 2J , ıeeı;r1/ ~;r,
~, ,,1,-,-o ~ d·,ı JClei'J,'l<l!_ b. s.q r)
e/\ cf k..ı-ı j ~<:::kur} J..,Lc Üvw;y~-
~ c:Jı,ı,I ~ , ,
yvc.
,¼ 13v,tf-4k c.ıka-ı
~ -er <?..s=-o.J e/,f\.D,-.,.o~ J..,).e'ıfv 1?.)y1Lc;vpJ,r, },r
ı <.. tL ve.. b'--<

bı o /c,ı..,j.___,(\ ~ r-; yJ~ rr-ı r/'

hoJ-7 '_Q,., ,r
k..lAVV-e+- rvepl~ırı~ f.:..,,J/,ı::,n,l,r
+v""" ~-!o k.f.Q rp e-t k : ed a-,

~~ bu d, ~ vQ_ to I Ll.Avıre,+lerr

r - Sı (q 4 lı 4
~ J (Cıı ı? E'(>'ln; ;e-J lı
Ut Q Lr,
 fil Me-b,, ,·~~

~, /1-ı~K f)

l.!!.ıl w..ı 1.2.... w ILL-l

rmı
rrn f771
VT'I

n11

~ -:--::,,..
(=) fi 2 : A A t T A ı '12.
-
--
A
,--- ,
ı:) 1 :- 0 2 o 2 =- f 't r1<.
.6fJ.rJ ~ t r I A tN"-.oı ·,

...-----.. M f}
n1t12 :: '{1 -r2. ;: f2 .rr
n_ ; r,-fı:ı

Cf1 . ( 1 =it .(ıt T (ı. ( 2

w, . .ı :- Lf1
w ,'- t -- tfl(
w 1. ~ . ( •t-, rı) =- wt rıcl-f- v-ı2. r2 1-
IA.ı 1 ( r 1 - r2 --1 r2 ) -= wk 't +w 2 . ( r;._

w : fTY')
3o
 22 t T) ,
o,. ı----

0 bL,

2 tıa~ ıc. eA
 /

ı Pf ~ ~ , n2. - ~
n1. nı, nt
,
nk. rıc ~ nk. { rJ -rı. ) ="'.J .r 'J - n rı.. rrı.
nı: h(~-ı)-= r2-(n'.l ~~ -rı1/ (lT)
?

J -ı-,,.f = !!_1 , (1?_ - n ~,rıJ

nı n:ı
()c., k. IJ

(TII)

~ ' 'tJ Ve. rı ~le.r L

O r :. a -
luJ ~
21: JS; 7.ı -:'15" (} !D~ :_ a3b8
ıT.;J ffl
;, i7
(Y\ , ~ N\fY'J

iJ ı-aS

('P) ,i,, J::: l o ~ vJ

()9:: 9LıD d / d

·,.H ~~ lerı
q) () 3 ::: o d ;J c/ v, ... /T"I ...... ~ ~ lf •'l: ı, c::lı;,
c:..ık U ~/dDrı o l,nırsa <./k.ı~
1

~v ( ı f") , ~ .., ı..ı l) 1.,/ ı . H11 - 1 (23)

aJ ('1 '"'
-J
(rı 2 j -

HQ ı .e. luı,J ob sı
--
i, /5"" - 'JO f") M
- 2-
2 ı - '2. 2- k

( 3- ~ : L, · f ı.!>S ::21.D rnM '112..;j"I

2 2

n1 ( 1 --tn 1 (3 ~J ()t,_ {J:>+2 '°) :: 7L.~. ~

()l ( (1+ (3) -::-
o
n3 - ':)L,o ,.. (3
-
fJ

; I ..Jap : - j2.,s-
n~

nll ( r14(.:3) -::n1, r1-1.nJ.r2

/

2.ıo dı el
n~ ( 3o --t2ı o) =-:ı~o .
~

l~ p -:: _0 :: '.]4.o _ 1,1'-1

ne, 64'1,y-

] H ilcı.e

r- /l -- -- -- ~
tc :: -- -- -- -- ~ -- - -
 0 ) 2 ,. . . '22-k o/
(
- ~2
rııc. ( •Hr 2 ) ~ ()-, {1+()-z. (z

hJ ~ ,- 22 1-23
rt :..r3- r2.. I

w. ~a.ko 11 i1fY'C!

l ...- ı '.J
2 \.,,,, ""'
2.ı l
"21
-k
1
u u u bJ 2- .3- 22 - ~,
n n rı
r ıc:. rJ-rz.'

rll.k.r" ı:: ıLı 0

r, : )o/r2 .~90 mM

1tod.eıve::. o, '36)

i L /c:bl) G tb; f.;cı,; . ) 5 'k.w :- (Pbı) cık~

2 k. /.J.... C ıhı _p::, cij :o IO k: Wc (f ~,-) c ı l f)

b ~}lo ,cbk r (F+) 16 1:-)

c,
 ~ Pı)k 1 :.Jf_ = )5,5~~ t w
096 1

1ıı.. : Z: rz_ :.J (7 ı),.~ J ~ 2 5, '3061 : 2-G JJL.ôJ k..,J

(f 1)r;,,,j o,3, r

1ı.,p - 1,ı 121. =o.5f f 2: Oı J J 12 -:. '(' 3 J, l 'l_

<3550
1?ı:s ır
b) (f tJ k.,I , :: (µ b) btı ~ __
-
_&. - -
568'1,52 tJ

f~ı, 140

5Sjo ıJ
(F~) l.l L (ı'--H) k,,I 2 - )O
/1,a

(~, 2. 140

fo1.
o ,- J.5

u u Pg ;2...o bıV/ n3-: "=}LO .J..; d

n n
2 1 ~ ıf; 22 ı;.30 ( ;< l := Xrz:::: 1.ı:J-:: D)

~
Q) <'\ ı -:. o d Id d vJ',\ iV" W\ .b ö'v,1
c:11\ o 1..-.k v 1-e~ nG ıb ı. ~ 1
bJ C, rU 5,..,~ rf" ~nv f> ~J , o/,,clı ~ d ,r ): tı,_.;-,., .bn ,

6 1:',,1"r\:.

( 1-;. t" 4 "t1 - 6,·1 5'_ ~ '.J o fY\"1

~ - J_

rı. . /Y\ ı ı 2. ,' fV1 1C fVI 'l. ~ {V1'J ;-M_)

r

()ı,. (( •➔(J) ,::0-ın" C!!

rı 'i.. C~o--t ıs o ) ::: =t Lı o. ı s-o

Gı,L~ 616,6' 2/dc->k.

~.J

23
 o r:

..... 2..,l., LJ
21-
\

u u
n n
1
.,hrıv 1
G,r,? u
tJ
u
-J rı rı
~ l,

() ~ \e r. :

-1-ı:.ı ıvı d. , } .f .eeıı 0 c:k.ııir ~f?

< l~ L <:>l ıı,rJq/
1
w-e... ~ l. .b n
q) 2.5 5'c;.biH~,',
" -t<r. f"2 p le---? t . vve./ ı.eı, ~ J- ;' b J,,, 11'
bJ 2t ve '.t.J dul,~,.~~()
bw.J..ol e J,ıı0
d-.ı) ,,f; J( l 7 CrtYJO'-ı ı}e... j_,f-f,J'
(_) 23

() ( 2ı 9ı00 4o
f1 2; .
--
2:ı._
,..
16

J 2 3 ı n~ :. 2 ,J l> d ;d
1\ C J f -t ı8.r). :. 3 =J 6
3c
 -
bJ I ~ 22.
,-r 'ı ı.,

®trr,ı. 'fr:ıLt

trı..) Jı®

~
~y, I
)oo•;·
0 Lfrıı

,...,,- ~ I
5aa~ ) 1 / 2J

~ 2 13 o!J6, ~J - ıı21, I<> t-1

'rfa f ,;~ 1

cb, 5- ı(;,
f'J "",...,
r::İ!.J._::
9 3 1 ,J -:: 7J 0 8 6 /rJ
Ll1ı1-:. js.so <j55D 1
Srl:J
n1

/82 fı/6. .Jo.ıı 2o -;

6 6 f, O J rJ
Frıı := 'FJ21- ~ l\ o (o :: :

n ~ - O,J6:; /-=J-5iı o8,ıY/VrnN

?ı'l::; J J OS6,7
~
x f/ 2 x
"-\12..- ~ ~b.3 : µ b , /6

C) re1 ; f / J k- f k-• lM lo
r- -- -" l'v -- -
b ıvı f"- ,... )

7/J 6 1 1, 2 -r

(1 ); So u, 6 6 . .J J 6 1
_]/
~ . \t-v·tD·~r-'\ ~ 'y H~
~.d>.'.) ~
p Her :: 10 9 .0 C1.ıu,1-1~4)

Sa lf, 6b . I,tz.T f · 1
so f ,L,

32,,
 28.1 t.:!OJ ~

A dı Soyad ı: N ııııı :ırası:

'.\ıl:ın isıı Cclı1I Bayar 'Üniversites i Mnki ııc Mii lıcndisliğl Böliinıil

Pl aııl't Sistemleri ve Diş li Çark Mclrn ııizmalıırı Tııs:ırıııı ı Dersi Vize S ınavı ~orıı lan

.,,/" Zt16 (güneş)

A
u
n
u
nB ----
u
Kol

u
n
C
Z2=41 (Planet)

Şcl<il l
1. (30 P) Şekil 1'de gösterilen mckaııi7mad a Verilenler: P gi riş=8,75 kW, ııt,ııı= l 120 d/d. nıodü l=3 mm, b=5 0rn nı
TJwtnı, - 0,965 İstenenler:
a) Kol sabit tutu ld uğu durumda giriş Zı den çıkış Z2 den olmak 0zere ç ıkış devri, çıkış ıııomentiııi, kayıp gücü
ve toplam çevrim oranını hesaplay ınız.
b) Bu durumda dişli ma lzeme leri 42CrMo4 ls l alı Çeliği cPe11,=1 070, Ocın=335 N/mm ) olmak iLcerc Zı diş lisini
2

d iş dibi ve yiizcy basıncına göre kontrol ediniz.

K
22
- 23

Pervane
_...
21
ifa lfLJ lfLJ Çıkış

wı wı
WI

22
z4

Şekil 2
2. (40 P) RüL.gar ile döndiirülcn pervane şekil 2'deki mekanizmaya bağlan m ı ştır. Planet dişl i mekan i znıa!> ın <l.ı
modül rn=4 ın ın . Zı =3 0 (gü neş) Zı=2 5 (2 planet), Z_ı=? (Güneş ), Z.1=60, Zs=? , llpervanc=40 d/d. rıç,k,ş=?0 0 <l/d
T)kaden>e=0,965 , İstenenler:
a) Z3 sabit tutu ld uğuna göre planet mek anizmas ındaki çevrim oranını bulunuz.
b) Z5 diş li s in i n diş say ı s ını hesaplayın ı z ve tiim diş li l er i n devirlerin i hesaplay ı n ı z.
c) Pervane saat yönünde dönüyorsa, diş lilerin dön üş yönlerini ve ç ı k ış dön üş yönünü belirtiniz.
d) Z4 di ş lisi nin malzemesi l 7CrNiMo6 sertleştiril miş semcntasyon çeliği o lduğuna göre modülünü d i ş di biıw
göre belirleyiniz.
3. (30P) Planet dişli l er in sabit dişlilerde n fa rkl arı nı , a vaııtaj ve d ezavantaj l a rı n ı belirtiniz. K u l la n ı m a laııla rıı,,
örnekler veriniz.

yapı lamaz. Kitap ve notlar serbesttir. Soru kağıtları öğrenc iı.1-:!

NOT: Hesapla bulunacak parametreler için kabul
kal acaktır.

Süre 90 Dakika Dr. Öğr. Üyesi Can çiv;

3J
 \J 1~ Cev-ı;>p ,~,,

~ ' nırı1n2 r2
n 2- - n1 r ' _ 12.o 2 4 _ ~ 31 , o 4 J;el
r2

,. 9Jfo . ıo?
,- --1 c,
(1 C,
LN M'"1 J _ 35s0 8, /4
L,J~,04
::.118, 051 /J,..,,

(Pc.) : . P,;J . 0,ı.. ~'1.k::. 8 1?) 0,965 ~ fı ,1 J0,5''J =- 8, 14 k ..v

h. " 'PJ-P,-= -ı ,1 J -8. JL.::. o~ 1 k...ı

7ı7~.!2. .: ~ _:7..,J {,
ı1ç 4J11o4

h) P,; d., 6~

f +-: 2_µ h
Çe f ~ r~
--b L--. t= ~
4
f-t- · tp tv 1

,rtı
cb,
?
µ ? 1--_ ~55° /? . 07f" ~:_
] /ı?8/J-
J, / / / IJ ::.. 6 J'ı'7J <! J J J-
//22 5ıo J ,-
tl,ANı')fT'-ı J f._
'F f:. 3{? ?J, ~ [ rJJ
 ')fa8,+
1I (
)D J /6

'f µ NI jf
1"l-) /} İ e.

,2J 2- 'J ..-, n']:- D

~ --: o, ı1 ( h ı}- j_ -: J,t6 hJ Cı' Fi)

o,rı.,
l~(.66

3r-
V ()~ ~ ı~tl«> Jıd

t-ı5-;. 1°~ J I J

D..;" v 5 ,~
1 \/.~,, 6' s'C>q ı-
f\ '
f\2- g~ ) J..00 ~ ti\ .\eFJ ,
-
-
(\) ---- I -
1116', b~ s6?~ı
()~

~$-.:: > 5o t (\
o -leıJ
"5
,_... {
{\L_ L..o ~ ç,, }-
j J

I
/-

'

-
3{
r,-::,,f~w-,J<
µ~Lf-95.JO. 1?~ __'._..Pk
()'-ı

Pı--:.PLf ~ 'P~ı 0.)6 S~ },f 0,3 6f2 -; lı35hw

'.)
t,A ~ ~ ~ 955 o ı? I, )5

I~&,/,&

J 2,Soj.n, J.:::,
f /, {
60 -ı Ilı .
Planet Dişli Sistemleri

Planet ''gezegen' · demektir. ismindede görüldüğü gibi planet di şliler tıpkı

gezegenler gibi hem kendi eksenleri, hemde güneşin etrafıııda bir yörüngede dönerler.

Ekseni etrafında döndükleri dişli içte, dış dişli ise " güneş" diye dışta ve iç dişli

ise "çember" diye adlandıralım . Birde planeti veya planetleri taşıyan kol vardır. Bu
hakikaten bir kol gibi veya bir ayna şeklindedir. Bu kola veya aynaya " kovan" diyelim.
Bu sistemde kullanılan dişl iler ya silindirik veya konik dişlilerdir. Aşağıda silindirik
planet dişlilerin en fazla kullanılan düzeni Şekil 14. 1.' de gösteri imiştir. Bu sistem basit
bir planet sistemidir ve GÜNEŞ - PLANET, ÇEMBER ve KOV AN diye dört
elemandan oluşmuştur. [3]

Şekil Planet Dişli [ l ]

14.1 Genel Bilgiler

İmalat larının gittikçe daha kolay yapılabi lmesinden dolayı , planet dişli

kademeleri gün geçtikçe makine sanayiinde daha çok kullanı lı r olmuşlardır. Genelde
büyük güçlerin veya tahrik mili ile çıkış mili arasında aşırı büyük çevirme oranı isteyen
yerlerde kullanılır. Belirtilmesi gereken en önemli fonksiyonları, bir redüktör içinde
devir sayılanıun üst üste konulup ayarlanması, hareket ve momentin bir kaç yöne
dağıtılabilinmesidir. [3]
p

+ n +

Şeki l 1-L 1.1 Planet dişli sistemi [3]

j8
14.1.J Planet dişli sistemlerinin iistünliiklcri ve sa kıncaları

Planet dişli lerin üstünlükleri ;

Aşağıda verilmiş olan üstünlüklerin hepsinin bir anda gerekmesi ve yapılması

imkansızdır. Fakat gerekli olan yerlerde kullanılır ve yararları görülür.

Genelde birden fazla planet olduğundan ve iletilen kuvvet ıçın aynı anda
çalıştıkl arından normal kademedeki dişlilere göre küçük modüllüdürler.
- Ağırlıkları ve boyutları nonnal mekanizmalara göre küçüktür. Genelde bu oran

normal mekanizmaların yarısı veya üçte biri kadardır.

- Normalde tahrik mili ile çıkış mili ayne eksen üzerindedir. İstenilirse eksenler
kaydırılabilir.

Planet sistemlerinin randı manları, normal dişli mekanizmalardan daha yüksektir.

Fakatçok büyük çevrim oranlarınd a randıman düşer.
Redüktör içinde devir sayıları ayarlanabilir.
Redüktör içinde güç, moment veya hareket birkaç yöne dağıtılabilir.

Planet dişlilerin sakıncaları ;

Büyük hızlarda planetler büyük santrafüj kuvvetleri doğunırlar ve yatakJandı m1a

ve yağlama problemleri olur.
Planet kutusu küçük olduğundan çabuk ısınır.

J!j
 M .elorı,, ~ ~,

ıo

I
f /j

ı2-

\3 /

lr t
\ \b
g..:..c:., [t.--vJ ; e -5 ~ v e f' pı k ı , hı ı:
f" ' ı... ~ ı. ~ ,r ro< ~,,
'D \fe:~ll5 ıjl-1 O .\:>f"'° b,l J e k., e(\ t:,, l ,rvı o·~ J,ı
k ~Pqı,~,
c_ .ı, J ) J._,,J' ~ ..,1" '" " ek [dıJJ f, k, b-1
L.-ıL a, oc .l O C ~
i ~- cJ ;J:e,.q,s '1' ı

b,,. ik J.·,Jb"'S ,,,t-1

ı ı- ın ~ Jı;,(
ks 1/" " \. 6 b~.<> b v 5 ' 1 ",< ; j v'"" )
l.. ıv-e V c.v ~ -h .d

(40
 fl

I \

EC

(Tohr,k Jı s -l,; ,
A _ ,lA cı h rv1 t ; (tonik) V, ş.f ;

3 - f)_ra J,,? -f,J i

C - D , foraıs ıcr/ lt:; k.ı~ll~l.f

D- r lCH't d..ı J ( r ve rn,· li

E _ f 10'-Q. ~ c! LJ .,f, ve rr ıl i
,...
f- H - } eiay ı ~e
, le ~ ("(l, /f e.r
~1- L - -, ebı- ı ~
b .rl vJ ı.., o '""°/, cJ, r
+o, kv,ye vı -le +

A. h (1.A 1ı , e" ı d) '

ı c.e
b ,k .J~ Jc. .-1 ,'(
ıv1o .., C.

Moh,..ı-L ,..
d, se , -- 2.,_,,, (:ı
ruı :J ~rı
)

fıyo c::! ;1 -fr : 29 (~ e>rk.)

2 r :: 2r1 - g. ı b ~ ~oı .: ,:,_L__ /

/ l '2.
2 L o r k_ :.. .i: Oı :; 2 c, .:. /b. 3O
..lı_ .J,, Jı.,, r f\
 bvr o do, l.:..o,.-, ~,-O I
,r,,ı p, /""' I , J 1r . (3 ..,.ıı ı.ın
-ttr rN- 1
~J-ı r loıı °' la~ ,IP~lc.+,r

2 (! f 2. ::..
22 Cl::oıı ık.)

G:,J ~ 2

d bı -=- cht-+ 2m c.os ~::ır

cL1~ c::bi -2,4m C.OJ So.L

()

I 12 Sı('l ~A
dh -:.- c::b2. ~ 21Y.1f o 2. C.05

d.+z.: . d:,2 -2ı4m CP5 ~ :2-

1-t r12 CoS~A

~ l.(uvve t'\erj Mı.. 11e, / '=> u. G Ier V5.

f ·H 2 -=- - r+.ı f
- ""7
l!.:?l
n
\J

f) tt=ı 1
r:-- fr ,:... - f q 2
JfC-l~ı.-- ~ ◄,.._ - fr2
11 fr1
ı ) fq~
~ "-ıı~,1
-,
'frı 11

f+ı2.::: ~
drı-ı.t.
fq-::. fq 2.-=- f +-~2 . i<>llOb (.p 5 ~o 4