012011078

ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ΢
΢ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ

ΣΜΖΜΑ: ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ΢
ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑ΢ΗΑ
ΓΗΑ΢ΣΑ΢ΗΟΛΟΓΖ΢Ζ ΓΔΧΘΔΡΜΗΚΟΤ ΔΝΑΛΛΑΚΣΖ ΜΔ

ΥΡΖ΢Ζ ΤΠΟΛΟΓΗ΢ΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ΢
ΓΖΜΖΣΡΗΑΓΖ΢ ΗΧΑΝΝΖ΢
ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ: ΠΟΣΟΛΗΑ΢ ΚΧΝ/ΝΟ΢
ΚΑΒΑΛΑ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ΢ 2011
ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ΢
΢ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ
ΣΜΖΜΑ: ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ΢
ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑ΢ΗΑ
ΓΗΑ΢ΣΑ΢ΗΟΛΟΓΖ΢Ζ ΓΔΧΘΔΡΜΗΚΟΤ ΔΝΑΛΛΑΚΣΖ ΜΔ

ΥΡΖ΢Ζ ΤΠΟΛΟΓΗ΢ΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ΢
ΓΖΜΖΣΡΗΑΓΖ΢ ΗΧΑΝΝΖ΢
ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ: ΠΟΣΟΛΗΑ΢ ΚΧΝ/ΝΟ΢
ΚΑΒΑΛΑ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ΢ 2011
ΔΙΑ΢ΣΑ΢ΙΟΛΟΓΗ΢Η ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΟΤ ΕΝΑΛΛΑΚΣΗ ΜΕ ΧΡΗ΢Η ΤΠΟΛΟΓΙ΢ΣΙΚΟΤ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ΢
ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ
 ΠΡΟΛΟΓΟ΢ …………………………………………………………….. ζει.5
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΑΝΔΩ΢ΙΜΔ΢ ΠΗΓΔ΢ ΔΝΔΡΓΔΙΑ΢
1.1 ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ ΢ΣΙ΢ ΑΝΑΝΔΩ΢ΙΜΔ΢ ΠΗΓΔ΢ ΔΝΔΡΓΔΙΑ΢ …....… ζει.6

1.1.1 Γεληθά …………………………………………………………..…...…….. ζει.6
1.1.2 Ση ραξαθηεξίδνπκε Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο (Α.Π.Δ) ..………..……ζει.7
1.1.3 Δίδε Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο(Α.Π.Δ) …………………...……….. ζει.8
1.1.4 Πιενλεθηήκαηα θαη Μεηνλεθηήκαηα ησλ ΑΠΔ ………………………… ζει.12
1.1.5 Δλεξγεηαθφ Ηζνδχγην …..……………………………………………….… ζει.13
1.1.6 Κφζηνο ελέξγεηαο ……………………………………………………..….. ζει.15
1.1.7 Ζ θαηαλάισζε ελέξγεηαο ηεο Διιάδαο …................................................. ζει.15
1.1.8 Απνζέκαηα νξπθηψλ θαπζίκσλ ………………………………………….. ζει.16
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2: ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ
2.1 ΓΔΩΘΔΡΜΙΚΗ ΔΝΔΡΓΔΙΑ.......................................................................ζει.18

2.1.1 Ηζηνξία ηεο Γεσζεξκηθήο Δλέξγεηαο………………………………...….... ζει.18
2.1.2 Ση είλαη Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα …………………………………..……… ζει.18
2.2 ΓΔΩΛΟΓΙΚΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ ………………………………….…….…… ζει.20
2.2.1 Ζ δνκή ηεο γεο ………………………………………………………..…. ζει.20
2.2.2 Ληζνζθαηξηθέο πιάθεο …………………………………………………… ζει.22
2.2.3 Παξαγσγή ζεξκφηεηαο ζην εζσηεξηθφ ηεο γεο ………………………….. ζει.24
2.2.4 Μεηάδνζε θαη ξνε ηεο ζεξκφηεηαο ζηε γε …...…………………………. ζει.26
2.3 ΓΔΩΘΔΡΜΙΚΑ ΠΔΓΙΑ ……………………………………………….… ζει.28
2.3.1 ΢ρεκαηηζκφο γεσζεξκηθνχ πεδίνπ ……………………………………… ζει.28
2.3.2 Σαμηλφκεζε Γεσζεξκηθψλ Πεδίσλ …………………………………..….. ζει.29
2.3.3 Γηάθξηζε Γεσζεξκηθψλ Πεδίσλ ………………………………………… ζει.32
2.3.4 Ζ Αλαλεσζηκφηεηα ηεο Γεσζεξκηθήο Δλέξγεηαο ………………………... ζει.34
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΒΑΘΗ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ
3.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗ΢Η ΑΒΑΘΟΤ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ΢ .…………….………….... ζει.37

3.1.1 Ση είλαη ε Αβαζήο Γεσζεξκία ………………………….…………………ζει.37
3.1.2 Αμηνπνίεζε Αβαζνχο Γεσζεξκίαο ………………………………………. ζει.39
ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 3

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΔΩΘΔΡΜΙΚΗ ΑΝΣΛΙΑ ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ΢ (Γ.Α.Θ)

ΚΑΙ ΓΔΩΘΔΡΜΙΚΟΙ ΔΝΑΛΛΑΚΣΔ΢ ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ΢ (Γ.Δ.Θ)
4.1 Δηζαγσγή ζηηο Γ.Α.Θ θαη ζηνπο Γ.Δ.Θ ……………..……..……………. ζει.42

4.1.1 Γεληθά …………………………………………………………………..... ζει.42
4.1.2 Πιενλεθηήκαηα θαη Μεηνλεθηήκαηα κηαο ΓΑΘ …………………........…. ζει.43
4.1.3 Λεηηνπξγία θαη Σχπνη Γεσζεξκηθψλ Αληιηψλ Θεξκφηεηαο (ΓΑΘ) ...….... ζει.44
4.1.4 Αξρή ιεηηνπξγίαο Γεσζεξκηθψλ Αληιηψλ Θεξκφηεηαο ……….…….…... ζει.46
4.1.5 Απφ ηη απνηειείηαη κηα Γεσζεξκηθή Αληιία Θεξκφηεηαο …………….…. ζει.47
4.1.6 Καηεγνξίεο Γεσζεξκηθψλ ΢πζηεκάησλ ……………………..……...…… ζει.53
4.1.7 Δμαξηήκαηα Γεσζεξκηθψλ ΢πζηεκάησλ ……………………………….... ζει.54
4.1.8 Πεγέο Δλέξγεηαο …………………………………………………...….…. ζει.57
4.1.8.1 Χο πεγή ελέξγεηαο ην έδαθνο ……………………..…………….......…. ζει.57
4.1.8.2 Χο πεγή ελέξγεηαο ν αέξαο ……………………..……………..………. ζει.57
4.1.8.3 Χο πεγή ελέξγεηαο ην έδαθνο ………………………………………..… ζει.57
4.1.9 Πξνυπνζέζεηο εγθαηάζηαζεο …………………………....……...…..….... ζει.58
4.1.10 Δλεξγεηαθφ θφζηνο …………………………………..…………..…...… ζει.59
4.1.11 Οη δαπάλεο ζπληήξεζεο …………………………………..……………. ζει.59
4.1.12 Πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη Γ.Α.Θ ……...………………..…...... ζει.59
4.2 Δμνπιηζκόο Γεσζεξκηθώλ Δγθαηαζηάζεσλ …………………………..… ζει.60
4.2.1 Γεληθά ………………………………………………………………...….. ζει.60
4.2.2 Αξρή ιεηηνπξγία Δλδνδαπέδηαο Θέξκαλζεο …………………………..… ζει.62
ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5: ΜΔΛΔΣΗ ΔΦΑΡΜΟΓΗ΢ ΣΗ΢ ΑΒΑΘΟΤ΢

ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ΢ ΜΔ ΤΠΟΛΟΓΙ΢ΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
RETSCREEN INTERNATIONAL
5.1 Δηζαγσγή …………………………………………………………..……… ζει.64

5.1.1 Τπνινγηζηηθφ πξφγξακκα RETSCREEN INTERNATIONAL ……….… ζει.64
5.1.2 Πεξίπησζε ζέξκαλζε-ςχμε ζε θαηνηθία 250m2 ………………………... ζει.65
5.2 Γεδνκέλα γηα ην ππνινγηζηηθό πξόγξακκα RETScreen ……………..… ζει.68
5.2.1 Φνξηίν γηα ζέξκαλζε-ςχμε ηεο εγθαηάζηαζεο …..……………..……….. ζει.68
5.2.2 Δλεξγεηαθφ κνληέιν ζπκπαξαγσγήο ζέξκαλζεο θαη ςχμεο …...……..…. ζει.70
5.2.3 Δμνπιηζκφο πινπνίεζεο ζπκπαξαγσγήο ζέξκαλζεο θαη ςχμεο ……….... ζει.72
5.2.4 Αλάιπζε θφζηνπο γηα ζπκπαξαγσγή ζέξκαλζεο θαη ςχμεο …………...... ζει.73
5.2.5 Οηθνλνκηθή Αλάιπζε …………………………………………………..... ζει.74
5.3 ΢πκπεξάζκαηα ……………………………….…………………………… ζει.77
 ΔΠΗΛΟΓΟ΢ ……………………………………………………………. ζει.80
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΔ΢

ΠΡΟΛΟΓΟ΢
Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη κηα ζηξνθή πξνο ηηο Αλαλεψζηκεο Πεγέο

Δλέξγεηαο (ΑΠΔ), πξάγκα πνπ νθείιεηαη φρη κφλν ζην πεπεξαζκέλν ησλ ζπκβαηηθψλ
(κε αλαλεψζηκσλ) πεγψλ ελέξγεηαο αιιά θαη ζηελ αλάγθε κείσζεο ησλ δπζκελψλ
επηπηψζεσλ απφ ηε ρξήζε ηνπο ζην πεξηβάιινλ.
Ζ Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο είλαη κνξθέο εθκεηαιιεχζηκεο ελέξγεηαο
πνπ πξνέξρεηαη απφ δηάθνξεο θπζηθέο δηαδηθαζίεο, φπσο ν άλεκνο, ε γεσζεξκία, ε
θπθινθνξία ηνπ λεξνχ θαη άιιεο. Ο φξνο "ήπηεο" αλαθέξεηαη ζε δπν βαζηθά
ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Καηαξρήλ, γηα ηελ εθκεηάιιεπζή ηνπο δελ απαηηείηαη θάπνηα
ελεξγεηηθή παξέκβαζε, φπσο εμφξπμε, άληιεζε, θαχζε, φπσο κε ηηο κέρξη ηψξα
ρξεζηκνπνηνχκελεο πεγέο ελέξγεηαο, αιιά απιψο ε εθκεηάιιεπζε ηεο ήδε
ππάξρνπζαο ξνήο ελέξγεηαο ζηε θχζε. Γεχηεξν, πξφθεηηαη γηα "θαζαξέο" κνξθέο
ελέξγεηαο, πνιχ θηιηθέο ζην πεξηβάιινλ, πνπ δελ απνδεζκεχνπλ πδξνγνλάλζξαθεο,
δηνμείδην ηνπ άλζξαθα ή ηνμηθά θαη ξαδηελεξγά απφβιεηα φπσο νη ππφινηπεο πεγέο
ελέξγεηαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε κεγάιε θιίκαθα. Χο "αλαλεψζηκεο πεγέο"
ζεσξνχληαη γεληθά νη ελαιιαθηηθέο ησλ παξαδνζηαθψλ πεγψλ ελέξγεηαο (π.ρ. ηνπ
πεηξειαίνπ ή ηνπ άλζξαθα), φπσο ε ειηαθή θαη ε αηνιηθή. Ο ραξαθηεξηζκφο
"αλαλεψζηκεο" είλαη θάπσο θαηαρξεζηηθφο, κηα θαη νξηζκέλεο απφ απηέο ηηο πεγέο,
φπσο ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα δελ αλαλεψλνληαη ζε θιίκαθα ρηιηεηηψλ. Σειεπηαία απφ
ηελ Δπξσπατθή Έλσζε αιιά θαη πνιιά θξάηε πηνζεηνχληαη λέεο πνιηηηθέο γηα ηε
ρξήζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, πνπ πξνάγνπλ ηέηνηεο εζσηεξηθέο πνιηηηθέο
θαη γηα ηα θξάηε κέιε.
Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα άξρηζε λα αμηνπνηείηαη εδψ θαη ρηιηάδεο ρξφληα
θπξίσο ινπηξνζεξαπεπηηθνχο ζθνπνχο. Ζ αμηνπνίεζε ηεο ζηελ επνρή καο μεθίλεζε
νπζηαζηηθά ζηηο αξρέο ηνπ πεξαζκέλνπ αηψλα ζηελ Ηηαιία κε ηελ παξαγσγή
ειεθηξηθήο ηζρχνο ζην Larderello. Ζ ζπζηεκαηηθή ζέξκαλζε ρψξσλ άξρηζε λα
πινπνηείηαη κεξηθέο δεθαεηίεο αξγφηεξα ζηελ Ηζιαλδία.
΢ηφρνο απηήο ηεο πηπρηαθήο είλαη λα δείμεη ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο
κπνξνχκε λα εθκεηαιιεπηνχκε ηελ γεσζεξκηθή ελέξγεηα ζην επίπεδν ηεο Αβαζνχο
Γεσζεξκίαο γηα ζέξκαλζε - ςχμε.
ΔΤΥΑΡΙ΢ΣΙΔ΢
΢ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θαζεγεηή κνπ θ. Πνηφιηα

Κσλζηαληίλν γηα ηελ εκπηζηνζχλε πνπ κνπ έδεημε θαη ηελ αλάζεζε απηήο ηφζν
ελδηαθέξνπζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο. Καζψο θαη ηελ άςνγε ζπλεξγαζία πνπ είρακε
θαζ’ φιε ηελ δηάξθεηα ηεο πινπνίεζεο ηεο.
΢ηε ζπλέρεηα ζέισ λα επραξηζηήζσ ηνπο γνλείο κνπ πνπ κε ζηεξίμαλε κε ηνλ
θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν ζε φιε ηελ δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1
ΑΝΑΝΔΩ΢ΙΜΔ΢ ΠΗΓΔ΢ ΔΝΔΡΓΔΙΑ΢
1.1 Δηζαγσγή ζηηο Αλαλεώζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο

1.1.1 Γεληθά
Οη ήπηεο κνξθέο ελέξγεηαο νπζηαζηηθά βαζίδνληαη ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία,

κε εμαίξεζε ηε γεσζεξκηθή ελέξγεηα, ε νπνία είλαη ξνή ελέξγεηαο απφ ην εζσηεξηθφ
ηνπ θινηνχ ηεο γεο, θαη ηελ ελέξγεηα απ' ηηο παιίξξνηεο πνπ εθκεηαιιεχεηαη ηε
βαξχηεηα. Οη βαζηδφκελεο ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία ήπηεο πεγέο ελέξγεηαο είλαη
αλαλεψζηκεο, κηαο θαη δελ πξφθεηηαη λα εμαληιεζνχλ φζν ππάξρεη ν ήιηνο, δειαδή
γηα κεξηθά αθφκα δηζεθαηνκκχξηα ρξφληα.
Οπζηαζηηθά είλαη ειηαθή ελέξγεηα "ζπζθεπαζκέλε" θαηά ηνλ έλα ή ηνλ άιιν
ηξφπν. Ζ βηνκάδα είλαη ειηαθή ελέξγεηα δεζκεπκέλε ζηνπο ηζηνχο ησλ θπηψλ κέζσ
ηεο θσηνζχλζεζεο, ε αηνιηθή εθκεηαιιεχεηαη ηνπο αλέκνπο πνπ πξνθαινχληαη απ' ηε
ζέξκαλζε ηνπ αέξα ελψ απηέο πνπ βαζίδνληαη ζην λεξφ εθκεηαιιεχνληαη ηνλ θχθιν
εμάηκηζεο-ζπκπχθλσζεο ηνπ λεξνχ θαη ηελ θπθινθνξία ηνπ. Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα
δελ είλαη αλαλεψζηκε, θαζψο ηα γεσζεξκηθά πεδία θάπνηα ζηηγκή εμαληινχληαη.
Υξεζηκνπνηνχληαη είηε άκεζα (θπξίσο γηα ζέξκαλζε) είηε κεηαηξεπφκελεο ζε
άιιεο κνξθέο ελέξγεηαο (θπξίσο ειεθηξηζκφ ή κεραληθή ελέξγεηα). Τπνινγίδεηαη φηη
ην ηερληθά εθκεηαιιεχζηκν ελεξγεηαθφ δπλακηθφ απ' ηηο ήπηεο κνξθέο ελέξγεηαο είλαη
πνιιαπιάζην ηεο παγθφζκηαο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο.
Ζ πςειή φκσο κέρξη πξφζθαηα ηηκή ησλ λέσλ ελεξγεηαθψλ εθαξκνγψλ, ηα
ηερληθά πξνβιήκαηα εθαξκνγήο θαζψο θαη πνιηηηθέο θαη νηθνλνκηθέο ζθνπηκφηεηεο
πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηε δηαηήξεζε ηνπ παξφληνο ζηάηνπο ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα
εκπφδηζαλ ηελ εθκεηάιιεπζε έζησ θαη κέξνπο απηνχ ηνπ δπλακηθνχ. Δηδηθά ζηελ
Διιάδα, πνπ έρεη κνξθνινγία θαη θιίκα θαηάιιειν γηα λέεο ελεξγεηαθέο εθαξκνγέο,
ε εθκεηάιιεπζε απηνχ ηνπ ελεξγεηαθνχ δπλακηθνχ ζα βνεζνχζε ζεκαληηθά ζηελ
ελεξγεηαθή απηνλνκία ηεο ρψξαο. Σν ελδηαθέξνλ γηα ηηο ήπηεο κνξθέο ελέξγεηαο
αλαθηλήζεθε ηε δεθαεηία ηνπ 1970, σο απνηέιεζκα θπξίσο ησλ απαλσηψλ
πεηξειατθψλ θξίζεσλ ηεο επνρήο, αιιά θαη ηεο αιινίσζεο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο
πνηφηεηαο δσήο απφ ηε ρξήζε θιαζηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο. Ηδηαίηεξα αθξηβέο ζηελ
αξρή, μεθίλεζαλ ζαλ πεηξακαηηθέο εθαξκνγέο. ΢ήκεξα φκσο ιακβάλνληαη ππφςε
ζηνπο επίζεκνπο ζρεδηαζκνχο ησλ αλεπηπγκέλσλ θξαηψλ γηα ηελ ελέξγεηα θαη, αλ θαη

απνηεινχλ πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ηεο ελεξγεηαθήο παξαγσγήο, εηνηκάδνληαη βήκαηα

γηα παξαπέξα αμηνπνίεζή ηνπο. Σν θφζηνο δε ησλ εθαξκνγψλ ήπησλ κνξθψλ
ελέξγεηαο πέθηεη ζπλέρεηα ηα ηειεπηαία είθνζη ρξφληα θαη εηδηθά ε αηνιηθή θαη
πδξνειεθηξηθή ελέξγεηα, αιιά θαη ε βηνκάδα, κπνξνχλ πιένλ λα αληαγσλίδνληαη ζηα
ίζα παξαδνζηαθέο πεγέο ελέξγεηαο φπσο ν άλζξαθαο θαη ε ππξεληθή ελέξγεηα.
Δλδεηθηηθά, ζηηο Ζ.Π.Α. έλα 6% ηεο ελέξγεηαο πξνέξρεηαη απφ αλαλεψζηκεο πεγέο,
ελψ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε ην 2010 ην 25% ηεο ελέξγεηαο ζα πξνέξρεηαη απφ
αλαλεψζηκεο πεγέο (θπξίσο πδξνειεθηξηθά θαη βηνκάδα).
1.1.2 Ση ραξαθηεξίδνπκε Αλαλεώζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο (Α.Π.Δ)
Οη ήπηεο κνξθέο ελέξγεηαο ή "αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο" (ΑΠΔ), είλαη

εθκεηαιιεχζηκεο κνξθήο ελέξγεηεο πνπ πξνέξρνληαη απφ δηάθνξεο θπζηθέο
δηαδηθαζίεο, φπσο ν άλεκνο, ε γεσζεξκία, ε θπθινθνξία ηνπ λεξνχ θαη άιιεο. Ο φξνο
"ήπηεο" αλαθέξεηαη ζε δπν βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Καηαξρήλ, γηα ηελ
εθκεηάιιεπζή ηνπο δελ απαηηείηαη θάπνηα ελεξγεηηθή παξέκβαζε, φπσο εμφξπμε,
άληιεζε, θαχζε, φπσο κε ηηο κέρξη ηψξα ρξεζηκνπνηνχκελεο πεγέο ελέξγεηαο, αιιά
απιψο ε εθκεηάιιεπζε ηεο ήδε ππάξρνπζαο ξνήο ελέξγεηαο ζηε θχζε. Γεχηεξνλ,
πξφθεηηαη γηα "θαζαξέο" κνξθέο ελέξγεηαο, πνιχ θηιηθέο ζην πεξηβάιινλ, πνπ δελ
απνδεζκεχνπλ πδξνγνλάλζξαθεο, δηνμείδην ηνπ άλζξαθα ή ηνμηθά θαη ξαδηελεξγά
απφβιεηα φπσο νη ππφινηπεο πεγέο ελέξγεηαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε κεγάιε
θιίκαθα.
Χο "αλαλεψζηκεο πεγέο" ζεσξνχληαη γεληθά νη ελαιιαθηηθέο ησλ
παξαδνζηαθψλ πεγψλ ελέξγεηαο ( πεηξειαίνπ, άλζξαθα), φπσο ε ειηαθή θαη ε
αηνιηθή. Ο φξνο "αλαλεψζηκεο" είλαη θάπσο θαηαρξεζηηθφο, κηα θαη νξηζκέλεο απφ
απηέο ηηο πεγέο, φπσο ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα δελ αλαλεψλνληαη ζε θιίκαθα ρηιηεηηψλ.
Σειεπηαία απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε αιιά θαη πνιιά θξάηε πηνζεηνχληαη λέεο
πνιηηηθέο γηα ηε ρξήζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, πνπ πξνάγνπλ ηέηνηεο
εζσηεξηθέο πνιηηηθέο θαη γηα ηα θξάηε κέιε.

1.1.3 Δίδε Αλαλεώζηκσλ Πεγώλ Δλέξγεηαο(Α.Π.Δ)
 Αηνιηθή ελέξγεηα. Υξεζηκνπνηήζεθε παιηφηεξα γηα ηελ άληιεζε λεξνχ απφ

πεγάδηα θαζψο θαη γηα κεραληθέο εθαξκνγέο (π.ρ. ηελ άιεζε ζηνπο
αλεκφκπινπο). Έρεη αξρίζεη λα ρξεζηκνπνηείηαη πιαηηά γηα ειεθηξνπαξαγσγή.
Δηθόλα 1.1: Αηνιηθφ Πάξθν
 Ζιηαθή Δλέξγεηα. Υξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξν γηα ζεξκηθέο εθαξκνγέο

(ειηαθνί ζεξκνζίθσλεο θαη θνχξλνη) ελψ ε ρξήζε ηεο γηα ηελ παξαγσγή
ειεθηξηζκνχ έρεη αξρίζεη λα θεξδίδεη έδαθνο, κε ηελ βνήζεηα ηεο πνιηηηθήο
πξνψζεζεο ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο απφ ην ειιεληθφ θξάηνο θαη
ηελ Δπξσπατθή Έλσζε.
Δηθόλα 1.2: Φσηνβνιηαηθφ Πάξθν

 Τδξνειεθηξηθή Δλέξγεηα. Δίλαη ηα γλσζηά πδξνειεθηξηθά έξγα, πνπ ζην

πεδίν ησλ ήπησλ κνξθψλ ελέξγεηαο εμεηδηθεχνληαη πεξηζζφηεξν ζηα κηθξά
πδξνειεθηξηθά. Δίλαη ε πην δηαδεδνκέλε κνξθή αλαλεψζηκεο ελέξγεηαο.
Δηθόλα 1.3: Τδξνειεθηξηθφο ΢ηαζκφο
 Βηνκάδα. Υξεζηκνπνηεί ηνπο πδαηάλζξαθεο ησλ θπηψλ (θπξίσο απνβιήησλ

ηεο βηνκεραλίαο μχινπ, ηξνθίκσλ θαη δσνηξνθψλ θαη ηεο βηνκεραλίαο
δάραξεο) κε ζθνπφ ηελ απνδέζκεπζε ηεο ελέξγεηαο πνπ δεζκεχηεθε απ' ην
θπηφ κε ηε θσηνζχλζεζε. Αθφκα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ αζηηθά
απφβιεηα θαη απνξξίκκαηα. Μπνξεί λα δψζεη βηναηζαλφιε θαη βηναέξην, πνπ
είλαη θαχζηκα πην θηιηθά πξνο ην πεξηβάιινλ απφ ηα παξαδνζηαθά. Δίλαη κηα
πεγή ελέξγεηαο κε πνιιέο δπλαηφηεηεο θαη εθαξκνγέο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί
πιαηηά ζην κέιινλ.
Δηθόλα 1.4: Υξήζε βηνκάδαο γηα παξαγσγή ειεθηξηζκνχ

 Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα. Πξνέξρεηαη απφ ηε ζεξκφηεηα πνπ παξάγεηαη απ' ηε

ξαδηελεξγφ απνζχλζεζε ησλ πεηξσκάησλ ηεο γεο. Δίλαη εθκεηαιιεχζηκε εθεί
φπνπ ε ζεξκφηεηα απηή αλεβαίλεη κε θπζηθφ ηξφπν ζηελ επηθάλεηα, π.ρ. ζηνπο
ζεξκνπίδαθεο ή ζηηο πεγέο δεζηνχ λεξνχ. Μπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί είηε
απεπζείαο γηα ζεξκηθέο εθαξκνγέο είηε γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνχ. Ζ
Ηζιαλδία θαιχπηεη ην 80-90% ησλ ελεξγεηαθψλ ηεο αλαγθψλ κε γεσζεξκηθή
ελέξγεηα.
Δηθόλα 1.5: Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα
 Δλέξγεηα απφ παιίξξνηεο. Δθκεηαιιεχεηαη ηε βαξχηεηα ηνπ Ήιηνπ θαη ηεο

΢ειήλεο, πνπ πξνθαιεί αλχςσζε ηεο ζηάζκεο ηνπ λεξνχ. Σν λεξφ
απνζεθεχεηαη θαζψο αλεβαίλεη θαη γηα λα μαλαθαηέβεη αλαγθάδεηαη λα
πεξάζεη κέζα απφ κηα ηνπξκπίλα, παξάγνληαο ειεθηξηζκφ. Έρεη εθαξκνζηεί
ζηελ Αγγιία, ηε Γαιιία, ηε Ρσζία θαη αιινχ.

Δηθόλα 1.6: Παξαγσγή ελέξγεηαο απφ παιίξξνηεο
 Δλέξγεηα απφ θχκαηα. Δθκεηαιιεχεηαη ηελ θηλεηηθή ελέξγεηα ησλ θπκάησλ

ηεο ζάιαζζαο.
Δηθόλα 1.7: Δλέξγεηα απφ θχκαηα
 Δλέξγεηα απφ ηνπο σθεαλνχο. Δθκεηαιιεχεηαη ηε δηαθνξά ζεξκνθξαζίαο

αλάκεζα ζηα ζηξψκαηα ηνπ σθεαλνχ, θάλνληαο ρξήζε ζεξκηθψλ θχθισλ.
Βξίζθεηαη ζην ζηάδην ηεο έξεπλαο.

Δηθόλα 1.8: Δλέξγεηα απφ ηνπο σθεαλνχο.
1.1.4 Πιενλεθηήκαηα θαη Μεηνλεθηήκαηα ησλ ΑΠΔ
Πιενλεθηήκαηα ησλ ΑΠΔ
o Δίλαη πνιχ θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ, έρνληαο νπζηαζηηθά κεδεληθά

θαηάινηπα θαη απφβιεηα.
o Γελ πξφθεηηαη λα εμαληιεζνχλ πνηέ, ζε αληίζεζε κε ηα νξπθηά θαχζηκα.
o Μπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηελ ελεξγεηαθή απηάξθεηα κηθξψλ θαη
αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ, θαζψο θαη λα απνηειέζνπλ ηελ ελαιιαθηηθή
πξφηαζε ζε ζρέζε κε ηελ νηθνλνκία ηνπ πεηξειαίνπ.
o Δίλαη επέιηθηεο εθαξκνγέο πνπ κπνξνχλ λα παξάγνπλ ελέξγεηα αλάινγε κε ηηο
αλάγθεο ηνπ επί ηφπνπ πιεζπζκνχ, θαηαξγψληαο ηελ αλάγθε γηα ηεξάζηηεο
κνλάδεο παξαγσγήο ελέξγεηαο (θαηαξρήλ γηα ηελ χπαηζξν) αιιά θαη γηα
κεηαθνξά ηεο ελέξγεηαο ζε κεγάιεο απνζηάζεηο.
o Ο εμνπιηζκφο είλαη απιφο ζηελ θαηαζθεπή θαη ηε ζπληήξεζε θαη έρεη κεγάιν
ρξφλν δσήο.
o Δπηδνηνχληαη απφ ηηο πεξηζζφηεξεο θπβεξλήζεηο.

Μεηνλεθηήκαηα ησλ ΑΠΔ
o Έρνπλ αξθεηά κηθξφ ζπληειεζηή απφδνζεο, ηεο ηάμεο ηνπ 30% ή θαη
ρακειφηεξν. ΢πλεπψο απαηηείηαη αξθεηά κεγάιν αξρηθφ θφζηνο εθαξκνγήο ζε
κεγάιε επηθάλεηα γεο. Γη' απηφ ην ιφγν κέρξη ηψξα ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ
ζπκπιεξσκαηηθέο πεγέο ελέξγεηαο.
o Γηα ηνλ παξαπάλσ ιφγν πξνο ην παξφλ δελ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα
ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ.
o Ζ παξνρή θαη απφδνζε ηεο αηνιηθήο, πδξνειεθηξηθήο θαη ειηαθήο ελέξγεηαο

εμαξηάηαη απφ ηελ επνρή ηνπ έηνπο αιιά θαη απφ ην γεσγξαθηθφ πιάηνο θαη
ην θιίκα ηεο πεξηνρήο ζηελ νπνία εγθαζίζηαληαη.
o Γηα ηηο αηνιηθέο κεραλέο ππάξρεη ε άπνςε φηη δελ είλαη θνκςέο απφ αηζζεηηθή
άπνςε θη φηη πξνθαινχλ ζφξπβν θαη ζαλάηνπο πνπιηψλ. Με ηελ εμέιημε φκσο
ηεο ηερλνινγίαο ηνπο θαη ηελ πξνζεθηηθφηεξε επηινγή ρψξσλ εγθαηάζηαζεο
(π.ρ. ζε πιαηθφξκεο ζηελ αλνηρηή ζάιαζζα) απηά ηα πξνβιήκαηα έρνπλ
ζρεδφλ ιπζεί.
o Γηα ηα πδξνειεθηξηθά έξγα ιέγεηαη φηη πξνθαινχλ έθιπζε κεζαλίνπ απφ ηελ
απνζχλζεζε ησλ θπηψλ πνπ βξίζθνληαη θάησ απ' ην λεξφ θη έηζη ζπληεινχλ
ζην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ.
1.1.5 Δλεξγεηαθό Ιζνδύγην
Ζ ελεξγεηαθή επάξθεηα θαη αζθάιεηα απαζρνιεί ηδηαίηεξα ηηο πεξηζζφηεξεο

ρψξεο, θαζψο γηα ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο ελέξγεηαο
ρξεζηκνπνηνχληαη νξπθηά θαχζηκα , ηα νπνία θαη ζπλήζσο εηζάγνληαη κε ηηο γλσζηέο
δηαθπκάλζεηο ησλ ηηκψλ. Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη φηη ζήκεξα ε Δ.Δ. εηζάγεη ην
50% ηεο ελέξγεηαο πνπ ρξεηάδεηαη, πνζνζηφ πνπ αλακέλεηαη λα αλέιζεη ζην 70% ην
2030 θαη αληίζηνηρε αχμεζε ηεο ρξήζεο νξπθηψλ θαπζίκσλ.
Ο θηιφδνμνο εζληθφο ζηφρνο ηεο αχμεζεο ηεο ζπκκεηνρήο ησλ Αλαλεψζηκσλ
Πεγψλ Δλέξγεηαο (ΑΠΔ) ζην 20% ηεο ειεθηξνπαξαγσγήο ην 2010, απνκαθξχλεηαη
ζηαζεξά ηα ηειεπηαία ρξφληα θαζψο ζεζκηθέο αγθπιψζεηο θαη αλεπαξθή θίλεηξα
θαηέζηεζαλ επί καθξφλ απνηξεπηηθέο ηέηνηνπ είδνπο επελδχζεηο. Ζ απφζηαζε απφ
ηνλ ζηφρν απηφ θαηαδεηθλχεηαη απφ ηε ρακειή δηείζδπζε ησλ ΑΠΔ ζην ελεξγεηαθφ

“κείγκα” ηεο ρψξαο, θαζψο έσο ην 2006 δηακνξθσλφηαλ ζε επίπεδα θάησ ηνπ 6%.
Ζ ειεθηξνπαξαγσγή απφ ΑΠΔ ζηελ Διιάδα (κε εμαίξεζε ηα κεγάια
πδξνειεθηξηθά) πξνζεγγίδεη πεξίπνπ ην 4% ηεο αθαζάξηζηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο
ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Αθνξά θπξίσο αηνιηθά θαη κηθξά πδξνειεθηξηθά, ζε κηθξφ
βαζκφ ηε βηνκάδα, ελψ ηειεπηαία αξρίδεη λα γίλεηαη αηζζεηή θαη ε ζπλεηζθνξά ησλ
θσηνβνιηατθψλ.
Ζ θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα
΢ηε ρψξα καο ππάξρεη πςειφ δπλακηθφ γηα παξαγσγή ελέξγεηαο απφ
αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο (ΑΠΔ). Ζ αλάπηπμε ηέηνησλ εθαξκνγψλ είλαη πνιχ
πεξηνξηζκέλε ζηε ρψξα καο. Ζ ζπλνιηθή δπλακηθφηεηα έρεη μεπεξάζεη ηα 880 MW
(ζηνηρεία Οθησβξίνπ 2007) θαη ε πξφβιεςε γηα πεξαηηέξσ επελδχζεηο θαη αλάπηπμε
είλαη γηα 2,5 δηζ. επξψ θαη 1.400 MW αληίζηνηρα έσο ην 2010.
Πξφθεηηαη γηα ηνλ ζηφρν ζην πιαίζην ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο ζπλζήθεο ηνπ
Κηφην (20% έσο ην 2010 θαη 29% έσο ην 2020). Χζηφζν ν ζηφρνο απηφο θαίλεηαη
αλέθηθηνο θαη ε ρακειφηεξε ησλ πξνζδνθηψλ δηείζδπζε ησλ ΑΠΔ νθείιεηαη ζε
πνιινχο παξάγνληεο. ΢ηνπο πην ζεκαληηθνχο πεξηιακβάλνληαη: νη πνιχπινθεο θαη
ρξνλνβφξεο δηαδηθαζίεο, ηα πξνβιήκαηα δηθηχνπ θαη ζχλδεζεο, ε έιιεηςε
νινθιεξσκέλνπ ρσξνηαμηθνχ ζρεδίνπ κε νξηνζέηεζε ησλ πεξηνρψλ γηα αλάπηπμε
παξαγσγήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ θαη ε ειιηπήο ζεζκηθή ππνζηήξημε.
Πίνακας 1.1: Υπουργείο Ανάπτυξησ Ενεργειακό Ιςοζφγιο Έτουσ 2007

1.1.6 Κόζηνο ελέξγεηαο
Σν θφζηνο ελέξγεηαο κεηαβάιιεηαη ζπλέρεηα θαη απηφ πξνέξρεηαη απφ

δηάθνξνπο παξάγνληεο, φπσο είλαη ηα πνιηηηθά γεγνλφηα θαη νη θπζηθέο θαηαζηξνθέο
πνπ νδεγνχλ άκεζα ζε ζεκαληηθέο απμήζεηο ησλ ηηκψλ ζηελ αγνξά ελέξγεηαο. Οη
ηηκέο ηνπ αξγνχ πεηξειαίνπ θαη θπζηθνχ αεξίνπ απμήζεθε εθξεθηηθά, κε απνηέιεζκα
ηε δξαζηηθή αχμεζε ηεο ζέξκαλζεο απνηέιεζκα. Σν θφζηνο ιεηηνπξγίαο ελφο
ζπζηήκαηνο κε αληιία ζεξκφηεηαο κπνξεί λα ππνινγηζηεί θαιπηέξα. Δπεηδή ε αληιία
ζεξκφηεηαο ρξεζηκνπνηεί ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη εθκεηαιιεχεηαη
κέρξη θαη ην 85% ηεο πεξηβαιινληηθήο ζεξκφηεηαο, αλάινγα θαη κε ην είδνο ηεο
πεγήο ελέξγεηαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Καη απηή ε πνζφηεηα ελέξγεηαο είλαη
ειεχζεξε. Οη δαπάλεο ζέξκαλζεο ζεκαληηθή αλαθνχθηζε θαη παξέρεη κηα αζθαιή
εθηίκεζε. Ζ ζπληζηψζα ηνπ ξεχκαηνο γηα ηελ νδήγεζε ηεο αληιίαο ζεξκφηεηαο είλαη
κφλν 20 - 35% ηνπ πνζνχ ηεο ελέξγεηαο πνπ απαηηείηαη γηα ηε ζέξκαλζε ηνπ θηηξίνπ.
1.1.7 Η θαηαλάισζε ελέξγεηαο ηεο Διιάδαο
Παξφιν πνπ θαη ε Διιάδα βξίζθεηαη ζηελ κεζφγεην θαη έρεη ζρεδφλ ην ίδην
θιίκα θαη κε ηηο ππφινηπεο ρψξεο ηεο κεζνγείνπ, ηα λνηθνθπξηά ζηελ Διιάδα έρνπλ
ηελ κεγαιχηεξε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο ρψξεο. Γηα
παξάδεηγκα έρνπκε 30% παξαπάλσ θαηαλάισζε απφ ηελ Ηζπαλία θαη 50% απφ ηελ
Πνξηνγαιία. ΢ε ζχγθξηζε κε ηηο αλεπηπγκέλεο ζθαλδηλαβηθέο ρψξεο έρνπκε δηπιάζηα
ή αθφκα θαη ηξηπιάζηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο.
΢ηηο κέξεο καο φιε ε επηζηεκνληθή θνηλφηεηα θξνχεη ηνλ θψδσλα ηνπ
θηλδχλνπ γηα ηελ ππεξζέξκαλζε ηνπ πιαλήηε σο απνηέιεζκα ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ
ζεξκνθεπίνπ, πνιίηεο ζε φιν ηνλ θφζκν γίλνληαη ζεαηέο ή θαη ζχκαηα αζπλήζηζησλ ή
επηθίλδπλσλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ, ελψ δσηθά θαη θπηηθά είδε απεηινχληαη κε
εμαθάληζε. Χο θχξηνο επηβαξπληηθφο παξάγνληαο απηήο ηεο πεξηβαιινληηθήο
αληζνξξνπίαο ελνρνπνηείηαη ε ελέξγεηα, νη κεραληζκνί θαη ηα ζπζηήκαηα κεηαηξνπήο,
κεηαθνξάο θαη ρξήζεο ηεο.
΢χκθσλα κε εηδηθή έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηελ Δπξσπατθή
Έλσζε απνδείρηεθε φηη:

 Σεο ζπλνιηθήο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο ην 40% απηήο δαπαλάηαη ζηα

θηίξηα, ελψ κφιηο ην 8% θαηαλαιψλεηαη απφ ηεο ειεθηξηθέο θαη ειεθηξνληθέο
ζπζθεπέο πνπ κέλνπλ ζε θαηάζηαζε αλακνλήο (stand-by).
 Ζ βηνκεραλία θαηαλαιψλεη κφιηο ην 29% θαη ν εκπνξηθφο ηνκέαο ην 26%.
΢εκαληηθφ είλαη θάζε θαηαλαισηήο λα αιιάμεη ηελ ζπκπεξηθνξά απέλαληη ζηελ
ρξήζε θπξίσο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Όζν πεξηζζφηεξε ειεθηξηθή ελέξγεηα
θαηαλαιψλνπκε ηφζν ζπρλφηεξα ζα έρνπκε ηα θαηλφκελα ηνλ blackouts. Με
απνηέιεζκα λα μνδεχνπκε πεξηζζφηεξν θφζηνο γηα ηελ ζπληήξεζε θαη ηελ
ιεηηνπξγία ησλ δηθηχσλ δηαλνκήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο.
Ο ξφινο ησλ γνλέσλ είλαη θαζνξηζηηθφο ζηε δεκηνπξγία πεξηβαιινληηθήο
ζπλείδεζεο ζηα παηδηά. Ζ ζπκπεξηθνξά θαη νη ζπλήζεηεο γελληνχληαη ζην
νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ θαη νη γνλείο απνηεινχλ ην παξάδεηγκα γηα φια αιιά θαη
γηα ηε ζπκπεξηθνξά κε ζεβαζκφ ζην πεξηβάιινλ θαη ηελ εθκάζεζε ηεο ζεκαζίαο ηεο
εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο.
Σα απνηειέζκαηα εξεπλψλ πνπ εθπνλνχληαη ζε πνιιέο επξσπατθέο ρψξεο ηα
ηειεπηαία ρξφληα εληζρχνπλ νινέλα θαη πεξηζζφηεξν ηελ άπνςε πσο κηα νπζηαζηηθή
κείσζε ηεο θαηαλάισζεο κπνξεί λα επηηεπρζεί κέζα απφ ηελ αιιαγή ηεο αλζξψπηλεο
ζπκπεξηθνξάο θαη ηνπ ηξφπνπ δσήο γεληθφηεξα.
Ζ επαηζζεηνπνίεζε ινηπφλ ησλ πνιηηψλ θαη ε αιιαγή ηεο ζπκπεξηθνξάο, κε
ζηφρν ηελ επίηεπμε ελεξγεηαθψλ θαη νηθνλνκηθψλ νθειψλ, είλαη πνιχ ζεκαληηθνί
παξάγνληεο γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο δσήο, ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη
ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο.
1.1.8 Απνζέκαηα νξπθηώλ θαπζίκσλ
Σα απνζέκαηα νξπθηψλ θαπζίκσλ είλαη πεξηνξηζκέλα ζηνλ πιαλήηε καο. Γηα

ηνλ ιφγν απηφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ ε απνδνηηθή ρξήζε απηψλ ησλ ελεξγεηψλ έηζη
ψζηε νη κειινληηθέο γεληέο λα επσθειεζνχλ αθφκα πεξηζζφηεξα απφ απηά. ΢ήκεξα,
πεξίπνπ ην 90% ηεο ελεξγεηαθήο δήηεζεο παγθνζκίσο θαιχπηεηαη απφ νξπθηά
θαχζηκα πξσηνγελνχο ελέξγεηαο. Χο εθ ηνχηνπ, ζχκθσλα κε ηηο ζεκεξηλέο γλψζεηο,
πνπ έρνπκε, γηα παξάδεηγκα ηα απνζέκαηα πεηξειαίνπ θηάλνπλ κνλάρα γηα ιίγν
πεξηζζφηεξν απφ 40 ρξφληα, βάζεη ησλ ζπλζεθψλ πνπ επηθξαηνχλ κέρξη ηψξα ζηνλ
πιαλήηε.

Γηα ηελ αγνξά θαπζίκσλ ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε κειινληηθή αλάπηπμε ηεο
ηερλνινγηθήο πξνφδνπ ζηελ αλάπηπμε λέσλ πεγψλ ελέξγεηαο θαη λέσλ ηερλνινγηψλ.
Με ηνλ ηξφπν απηφ πεηπραίλεηαη κεηαβνιή ησλ ηηκψλ θαπζίκσλ ζηνλ θαηαλαισηή
γηα ην πεηξέιαην ζέξκαλζεο, ην θπζηθφ αέξην θαη ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα ζχκθσλα
κε ηελ Οκνζπνλδηαθή ΢ηαηηζηηθή Τπεξεζία απφ ην 2000. Με απνηέιεζκα ην θφζηνο
ζέξκαλζεο γηα ηνλ θαηαλαισηή λα απμεζεί αθφκε πεξηζζφηεξν. Χο εθ ηνχηνπ, ε
δηαθνξά ζην θφζηνο ηεο ελέξγεηαο ζα απνθιίλεη φιν θαη πεξηζζφηεξν πξνο φθεινο
ησλ θαηαλαισηψλ πνπ θάλνπλ ρξήζε ησλ αληιηψλ ζεξκφηεηαο.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2
ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ
2.1 Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα

2.1.1 Ιζηνξία ηεο Γεσζεξκηθήο Δλέξγεηαο
Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα αμηνπνηείηαη εδψ θαη ρηιηάδεο ρξφληα θπξίσο γηα

ινπηξνζεξαπεπηηθνχο ζθνπνχο. Γηα παξάδεηγκα ζηελ αξραία Ρψκε
ρξεζηκνπνηνχληαλ γηα ηακαηηθά ινπηξά, επεηδή ηα λεξά είλαη πινχζηα ζε κέηαιια ηα
ζεσξνχζαλ ζεξαπεπηηθά. Ζ αμηνπνίεζε ηεο γεσζεξκίαο ζηελ επνρή καο μεθίλεζε απφ
ηεο αξρέο ηνπ πεξαζκέλνπ αηψλα ζηελ Ηηαιία φπνπ θαη έγηλε ρξήζε ηεο ελέξγεηαο
απηήο γηα παξαγσγή ειεθηξηζκνχ. Έπεηηα κεξηθέο δεθαεηίεο αξγφηεξα ε γεσζεξκηθή
ελέξγεηα ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ζέξκαλζε ζπηηηψλ αιιά θαη ζηε βηνκεραληθή
επεμεξγαζία. ΢ηελ επνρή καο ε ηερλνινγία γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο γεσζεξκηθήο
ελέξγεηαο βξίζθεηαη ζε αξθεηά πξνρσξεκέλν ζηάδην ηφζν γηα ηελ παξαγσγή
ειεθηξηζκνχ φζν θαη γηα ηελ ζέξκαλζε ησλ θαηνηθηψλ. Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα
θαιχπηεη ην 0,5 % ησλ αλαγθψλ ηεο αλζξσπφηεηαο ζε ελέξγεηα.
2.1.2 Ση είλαη Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα
Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα είλαη κηα θπζηθή θαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ αλαλεψζηκε

πεγή ελέξγεηαο, ε νπνία πξνέξρεηαη απφ ην εζσηεξηθφ ηεο γεο θαη εκπεξηέρεηαη ζε
επηθαλεηαθνχο ή ππφγεηνπο αηκνχο, κε ή ρσξίο αέξηα ζε ζεξκά λεξά ή ζε κίγκαηα ησλ
παξαπάλσ, θαζψο θαη ζε ζεξκά ή μεξά πεηξψκαηα. Δίλαη απνηέιεζκα απφ ηνλ
ζρεκαηηζκφ ηνπ πιαλήηε πξηλ απφ 5 δηζεθαηνκκχξηα ρξφληα θαη ηνπ ειηαθνχ πεδίνπ
βαξχηεηαο. Γεσζεξκηθή ελέξγεηα πεξηέρεηαη ζε μεξά – ζεξκά πεηξψκαηα πνπ
βξίζθνληαη ζε κεγάια βάζε, ζε γεσπεπηεζκέλνπο ζρεκαηηζκνχο θαη ζε ιησκέλα
πεηξψκαηα ( κάγκαηα). Λφγσ ησλ ηερληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ γίλεηαη
δχζθνιε ε αμηνπνίεζε απηήο ηεο ελέξγεηαο, γηα ηνλ ιφγν απηφ αλαπηχζζεηαη ξαγδαία
ε αβαζή γεσζεξκία. Ζ αβαζή γεσζεξκία εθκεηαιιεχεηαη ηελ ζεξκνθξαζία πνπ έρνπλ
ηα πεηξψκαηα ή ηα ξεπζηά ζε κηθξφ βάζνο αθφκα θαη αλ έρνπλ ρακειή ζεξκνθξαζία.
Κχξηνο ζθνπφο ηεο Γεσζεξκίαο είλαη ν εληνπηζκφο ησλ γεσζεξκηθψλ
πεξηνρψλ, είλαη πεξηνρέο πνπ έρνπλ ζεηηθέο ζεξκηθέο αλσκαιίεο θαη είλαη επλντθέο γηα

εθκεηάιιεπζε ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο. Τπάξρνπλ νξηζκέλεο γεσζεξκηθέο

πεξηνρέο πνπ παξνπζηάδνπλ αζπλήζηζηα πςειέο ηηκέο ζεξκηθήο ξνήο. Σέηνηεο είλαη
πεξηνρέο ελεξγνχ καγκαηηζκνχ, δειαδή ππάξρνπλ ιησκέλα πεηξψκαηα ζε ζρεηηθά
κηθξά βάζε.
Απμάλεηαη ζπλερψο ηα ηειεπηαία ρξφληα ε ρξήζε ηεο Γεσζεξκίαο, αθνχ ε
γεσζεξκηθή ελέξγεηα είλαη νπζηαζηηθά αλεμάληιεηε θαη νηθνλνκηθή κνξθή ελέξγεηαο
κε πνιιέο ρξήζηκεο εθαξκνγέο θαη ζρεδφλ κεδεληθή ή ήπηεο επηπηψζεηο πξνο ην
πεξηβάιινλ. Ζ εγθαηεζηεκέλε ηζρχο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνχ
εθκεηαιιεχνληαο ηα γεσζεξκηθά πεδία πςειήο ελζαιπίαο (<150 0C) ελδεηθηηθά
αλαθέξεηαη φηη απφ 3887 MW ην 1980 απμήζεθε ζηα 7974 MW ην 2000. Βαζηθφ
κεηνλέθηεκα απηήο ηεο εθαξκνγήο απνηειεί ην γεγνλφο φηη ηα γεσζεξκηθά ξεπζηά δελ
κπνξνχλ λα κεηαθεξζνχλ πνιχ καθξηά απφ ηνλ ηφπν παξαγσγήο ηνπο. Απνηειεί
βαζηθφ πεξηνξηζηηθφ παξάγνληα ζηελ αλαπηπγκέλεο ρψξεο λα επελδχζνπλ ζε απηφλ
ην ηνκέα, επεηδή πξέπεη ηα γεσζεξκηθά ξεπζηά λα αμηνπνηεζνχλ επί ηφπνπ ζηηο
πεξηνρέο θαηο ηηο ρψξεο πνπ ηα δηαζέηνπλ
Δηθόλα 2.1: Γεσζεξκηθέο πεξηνρέο

2.2 Γεσινγηθό ππόβαζξν

2.2.1 Η δνκή ηεο γεο
Ο πιαλήηεο Γε απνηειείηαη απφ ηξείο ζηηβάδεο, νη νπνίεο αλαθέξνληαη απφ

πάλσ πξνο ηα θάησ φπσο θαίλνληαη θαη ζηελ εηθφλα 2.2:
 Φινηφο
 Μαλδχαο
 Ππξήλαο
Δηθόλα 2.2: Ο θινηφο, ν καλδχαο θαη ν ππξήλαο ηεο γεο.
Ο θινηφο έρεη δηαθνξεηηθά πάρε ζηα δηάθνξα ζεκεία ηεο γεο. ΢ηηο
επεηξψηηθεο πεξηνρέο κπνξεί λα θηάζεη απφ 20 κέρξη 60 km πάρνο θαη κέζε
ππθλφηεηα 2,7g/cm3. ΢ε πεξηνρέο θάησ απφ ηελ ζάιαζζα ην πάρνο ηνπ είλαη θαηά
πνιχ κηθξφηεξν, ζε νξηζκέλα ζεκεία θηάλεη ηα 6-7 km, ελψ ε κέζε ππθλφηεηα είλαη
3,3g/cm3. ΢ηηο επεηξψηηθεο πεξηνρέο ν θινηφο έρεη δηαθνξεηηθή ζχζηαζε, είλαη
εκπινπηηζκέλε θπξίσο γξαληηηθή, ζε νξηζκέλα ζεκεία απφ ειαθξά ( Si, Al, Na, K)
θαη κε αξθεηά ξαδηελεξγά ζηνηρεία ( U, Th), ελψ ζε σθεάληεο πεξηνρέο είλαη
εκπινπηηζκέλεο κε Mg, Fe θαη πεξηέρνπλ ιηγφηεξν ππξίηην.
Ο καλδχαο, έρεη πάρνο πεξίπνπ 2900 km θαη κέζε ππθλφηεηα 5,7 g/cm3,
ζεσξείηαη φηη απνηειείηαη θπξίσο απφ ππξηηηθά νξπθηά ηνπ Mg θαη ηνπ Fe θαη ε
ζεξκνθξαζίεο ηνπ θπκαίλνληαη απφ 1000 – 3000 0C. Υσξίδεηαη ζε 3 ηκήκαηα ν
καλδχαο, ην αλψηεξν ηκήκα ηνπ καλδχα είλαη ζηεξεφ, ην ελδηάκεζν ηκήκα

νλνκάδεηαη αζζελόζθαηξα θαη είλαη παρχξεπζην φπσο θαη ην θαηψηεξν ηκήκα ηνπ.
Βαζχηεξα, ππάξρεη ε κεζόζθαηξα ε νπνία είλαη επίζεο ζε ξεπζηή κνξθή, πνίν θάησ
βξίζθεηαη ν ππξήλαο.
Ο ππξήλαο απνηειείηαη απφ έλα ζηεξεφ ζηξψκα κεγάιεο ππθλφηεηαο 12-13
g/cm θαη ζεξκνθξαζία πνπ θηάλεη ηνπο 4000 0C.
3
Δηθόλα 2.3: Σν εζσηεξηθφ ηεο γεο θαη ηα δηάθνξα ζηξψκαηα.
Σν ηκήκα ηεο γεο πνπ καο ελδηαθέξεη πεξηζζφηεξν είλαη ην αλψηεξν ηκήκα
ηεο γλσζηφ σο ιηζόζθαηξα, έρεη πάρνο απφ 70-125 km θαη πεξηιακβάλεη ηνλ θινηφ
(επεηξσηηθφ θαη σθεάλην) θαη ην αλψηεξν ηκήκα ηνπ καλδχα. Κάησ απφ ην ζηξψκα
ηεο ιηζφζθαηξαο βξίζθεηαη ε ασθενόσυαιρα, ε νπνία παξνπζηάδεη ηηο κεηαθνξηθέο
θηλήζεηο (convection). Ζ θίλεζε απηή γίλεηαη κεηαμχ ηνπ ηεο βάζεο ηνπ θινηνχ θαη
ηεο ζηεξεάο βάζεο απηνχ ηνπ ζηξψκαηνο, έηζη έρνπκε θίλεζε ησλ λιθοσυαιρικών
πλακών , φπνπ θαη ζα αλαιχζνπκε παξαθάησ.

Δηθόλα 2.4: Σν γεσδπλακηθφ θαζεζηψο ηεο γεο θαη νη ζπλδεδεκέλεο κε απηφ θηλήζεηο θαη δνκέο ηεο
ιηζφζθαηξαο.
2.2.2 Ληζνζθαηξηθέο πιάθεο
΢ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1960 νη γεσιφγνη δηαηχπσζαλ ηελ ζεσξία ησλ
ηεθηνληθψλ πιαθψλ, φπνπ θαη απνηέιεζε ζηαζκφ γηα ηηο γεσεπηζηήκεο. ΢χκθσλα κε
ηελ ζεσξία ε ιηζφζθαηξα ηεο γεο ρσξίδεηαη ζε έμη κεγάια ηεκάρε ή αιιηψο πιάθεο, νη
ιεγφκελεο ηεθηνληθέο πιάθεο ,πνπ είλαη: ε Δπξαζηαηηθή, ε Ακεξηθάληθε, ε
Αθξηθαληθή, ε Αληαξθηηθή, ε Ηλδηθή θαη ε Δηξεληθή (΢ρήκα 2.1). Βέβαηα ππάξρνπλ
θαη δεπηεξεχνπζεο πιάθεο ( Αηγαίνπ, Αδξηαηηθή). Οη θίλεζε ησλ πιαθψλ γίλεηαη , κε
ηαρχηεηα 1 – 15 cm/έηνο. Οη ήπεηξνη θαη ππζκέλεο ησλ σθεαλψλ απνηεινχλ ηκήκαηα
ησλ ιηζνζθαηξηθψλ πιαθψλ, πξαγκαηνπνηνχλ κεηαμχ ηνπο θηλήζεηο πάλσ ζηελ
ππνθείκελε αζζελφζθαηξα. Οη θηλήζεηο πνπ θάλνπλ είλαη, είηε λα απνκαθξχλεηαη ε
κία απφ ηελ άιιε, είηε λα νιηζζαίλνπλ ε κία δίπια ή θάησ απφ ηελ άιιε θαη ηέινο λα
θηλείηαη ε κίαο πξνο ηελ άιιε. Οη θίλεζε ησλ ιηζνζθαηξηθψλ είλαη ππεχζπλε γηα ηνλ
ζρεκαηηζκφ ησλ νξνζεηξψλ ή θαη ησλ σθεάλησλ ηάθξσλ, επίζεο θαη γηα ηελ
πξφθιεζε ησλ ηεθηνληθψλ ζεηζκψλ.

Δηθόλα 2.5: Μνξθέο κεηαηφπηζεο ησλ ιηζνζθαηξηθψλ πιαθψλ.
Μέζν Πάρνο Μέζε Μάδα Πνζνζηφ

Όγθνο
(km) ππθλφηεηα (1024 kg) κάδαο %
18
(10
(g/cm3)
3
m)
Αηκφζθαηξα 0,000005 0,000009
Τδξφζθαηξα 3,8 0,00137 1,03 0,00141 0,024
Φινηφο 17 0,008 2,8 0,024 0,4
Μαλδχαο 2883 0,899 4,5 4,016 67,2
Ππξήλαο 3471 0,175 12,0 1,936 32,4
Οιφθιεξε ε 6371 1,083 5,51 5,976 100
γε
Πίλαθαο 2.1: Οη φγθνη θαη νη κάδεο ησλ ζηηβάδσλ ηεο γεο.
Κάζε ηεθηνληθή πιάθα έρεη θαη ηα φξηα ηεο, πξνζδηνξίδνληαη απφ ηηο πεξηνρέο
ηεο επηθάλεηαο ηεο γεο, φπνπ εθδειψλεηαη πςειή ζεηζκηθφηεηα θαη ηαμηλνκνχληαη ζε
ηξείο θαηεγνξίεο: φξηα απνθιίλνπζσλ πιαθψλ (divergent boundaries), φξηα
ζπγθιίλνπζσλ πιαθψλ (convergent boundaries) θαη φξηα νιηζζαίλνπζσλ πιαθψλ
(transform boundaries).
1. Όξηα απνθιίλνπζσλ πιαθψλ. Όηαλ νη ιηζνζθαηξηθέο πιάθεο απνκαθξχλνληαη
κεηαμχ ηνπο θαη ην ιησκέλν πέηξσκα πνπ αλαδχεηαη απφ ην βάζνο ζρεκαηίδεη
λέν σθεάλην θινηφ, ν νπνίνο ελζσκαηψλεηαη ζηηο πιάθεο. Σα φξηα απηά
ζπκπίπηνπλ κε ηηο θνξπθνγξακκέο ησλ ππνζαιάζζησλ νξνζεηξψλ, πνπ
θαινχληαη μεσοωκεάνιες ράτες. Τπάξρνπλ ζπάλεηο πεξηπηψζεηο φπνπ νη

κεζνσθεάληεο ξάρεο βξίζθνληαη πάλσ απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο ( π.ρ.
Ηζιαλδία, Αδφξεο).
2. Όξηα ζπγθιίλνπζσλ πιαθψλ. Παξαηεξνχληαη ζε πεξηνρέο φπνπ δχν πιάθεο
ζπγθιίλνπλ θαη έξρνληαη ζε επαθή, έηζη ψζηε ε κία πιάθα λα νιηζζαίλεη θαη
πεγαίλεη θάησ απφ ηελ άιιε κε ελδερφκελε απνξξφθεζε ηεο απφ ηνλ καλδχα.
Καη αληηζηνηρνχλ ζε σθεάληνπο ηάθξνπο θαη ζπζηήκαηα ησλ λεζηψηηθσλ
ηφμσλ θαη πηπρσζηγελψλ νξνζεηξψλ.
3. Όξηα νιηζζαίλνπζσλ πιαθψλ. Δίλαη θαηά κήθνο ησλ κεγάισλ επεηξψηηθσλ ή
σθεάλησλ ξεγκάησλ κε νξηδφληηα κεηαθίλεζε, νη ιηζνζθαηξηθέο πιάθεο
νιηζζαίλνπλ θαη κεηαηνπίδνληαη ε κία ζε ζρέζε κε ηελ άιιε ρσξίο λα
ζπγθξνχνληαη ή λα απνρσξίδνληαη. Σα φξηα απηά, φπνπ έρνπκε κφλν νξηδφληηα
κεηαθίλεζε, ιέγνληαη ζώνες θραύσης ή ρήγματα μεταστηματισμού.
2.2.3 Παξαγσγή ζεξκόηεηαο ζην εζσηεξηθό ηεο γεο
Ο ηξφπνο κε ηνλ έρνπκε ζεξκφηεηα ζην εζσηεξηθφ ηεο γεο δελ είλαη αθφκα
γλσζηφο κε αθξίβεηα, σζηφζν ππάξρνπλ ζεσξίεο πνπ αλαθέξνληαη ζε κεραληζκνχο
πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ παξαγσγή ζεξκφηεηαο. Γχν είλαη νη θπξηφηεξνη κεραληζκνί:
1) Λφγσ δηάζπαζεο ξαδηελεξγψλ νξπθηψλ ηεο γεο, πνπ πεξηέρνπλ ξαδηελεξγά

238
ηζφηνπα κε κεγάιν ρξφλν εκηδσήο, ηέηνηα είλαη: U – 235U, 232Th θαη 40K. Ο
ρξφλνο εκηδσήο ησλ ηζνηφπσλ θαζψο θαη ε ζπγθέληξσζε ηνπο ζηα
πεηξψκαηα ηνπ καλδχα θαη ην δπλακηθφ παξαγσγήο ζεξκφηεηαο, δίλνληαη ζην
παξαθάησ Πίλαθα 2.2. Απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο κεραληζκνχο παξαγσγήο
ζεξκηθήο ελέξγεηαο είλαη ν κεραληζκφο δηάζπαζεο ησλ ξαδηελεξγψλ ηζνηφπσλ
(Muffler, 1993).
2) Ζ ζεξκφηεηα ηεο γεο πξνέξρεηαη απφ ηηο δηεξγαζίεο πνπ νδήγεζαλ ζηελ
δεκηνπξγία ηεο, δειαδή έρεη αζηξηθή πξνέιεπζε. Σν εζσηεξηθφ ηεο γεο ήηαλ
πάληα ζεξκφ θαη κάιηζηα ζηελ αξρηθή ηνπ θαηάζηαζε ήηαλ πνιχ ζεξκφηεξν
απφ φηη είλαη ηψξα. Μέρξη πξφζθαηα ζεσξνχληαλ ε κνλαδηθή ζρεδφλ πεγή
ζεξκφηεηαο ηεο γεο.

Ραδηντζφηνπν Υξφλνο εκηδσήο 109 έηε ΢πγθέληξσζε kg/kg Γπλακηθφ

*10-9 παξαγφκελεο
ζεξκφηεηαο
W/kg*10-5
238
U 4,47 15,5 9,37
235
U 0,704 0,185 56,9
232
Th 14,0 103 2,69
40
K 1,25 32,9 2,79
Πίλαθαο 2.2: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ ξαδηντζνηφπσλ πνπ ζπλεηζθέξνπλ ζηελ παξαγσγή ζεξκφηεηαο ηεο
γεο (Turcotte and Schubert, 1982).
Απφ ηελ άιιε πιεπξά φκσο εθηφο απφ ηνπο κεραληζκνχο παξαγσγήο
ζεξκφηεηαο έρνπκε θαη απψιεηεο ζεξκφηεηαο (ξνή ζεξκφηεηαο) απφ ηελ επηθάλεηα
ηεο γεο πξνο ηελ αηκφζθαηξα, έλα θαηλφκελν γεληθεπκέλν, ζπλερέο θαη ζηαζεξφ ζε
θάζε ζεκείν. Αλαπηχζζνληαη κε αξγνχο ξπζκνχο νη απψιεηεο ζεξκφηεηαο θαη
ππνινγίδνληαη αλά κνλάδα επηθάλεηαο ηεο γεο, ιφγσ ηεο πνιχ ρακειήο ζεξκηθήο
αγσγηκφηεηαο ησλ πεηξσκάησλ ηνπ ζηεξενχ θινηνχ. Ζ ζπλνιηθή ξνή ζεξκφηεηαο ηεο
γεο δελ γίλεηαη κφλν κέζσ ηεο αγσγήο ζεξκφηεηαο, αιιά θαη απφ ηα εθαίζηεηα
απειεπζεξψλεηαη ζεξκφηεηα. Ζ ελέξγεηα παξακφξθσζεο ιφγσ ησλ ζεηζκψλ, ε
ζεξκφηεηα πνπ θαηαλαιψλεηαη γηα ηελ κεηακφξθσζε ησλ πεηξσκάησλ θαη ε
δπλακηθή ελέξγεηα ιφγσ ηεο βαξχηεηαο.
Μεραληζκφο απψιεηαο ζεξκφηεηαο Δλέξγεηα (W)

Δπηθαλεηαθή ξνή ζεξκφηεηαο 3 – 4 *1013
Θεξκφηεηα απφ εθαίζηεηα ~8 *1011
Δλέξγεηα παξακφξθσζεο – ζεηζκνί 3 – 10 *1011
Θεξκφηεηα απφ κεηακφξθσζε 8 *1011
Γπλακηθή ελέξγεηα 7 *109
Πίλαθαο 2.3: Μεραληζκνί απσιεηψλ ζεξκφηεηαο απφ ηε γε (Verhoogen, 1980).

2.2.4 Μεηάδνζε θαη ξνε ηεο ζεξκόηεηαο ζηε γε
Όπσο γλσξίδνπκε φινη απφ ηελ θχζε, ην ζεξκφηεξν ζηνηρεηφ κεηαδίδεη ηελ
ζεξκφηεηα ηνπ ζην ςπρξφηεξν ζηνηρείν. Με ηνλ ηξφπν απηφ έρνπκε κηα ζπλερφκελε
ξνή ζεξκφηεηαο απφ ηα ζεξκά εζσηεξηθά ζεκεία ηεο γεο πξνο ηα εμσηεξηθά ςπρξά
επηθαλεηαθά ζεκεία ηεο. Απφ ηνλ ππξήλα ηεο γεο πνπ ππνινγίδεηαη φηη έρεη
ζεξκνθξαζία άλσ ησλ 4000 0C κέρξη ηελ επηθάλεηα ηεο γεο κε εηήζηα ζεξκνθξαζία
κεξηθέο δεθάδεο 0C θαη ηελ αηκφζθαηξα φπνπ ε ζεξκνθξαζία ηεο νπνίαο ζηελ
ηξνπφζθαηξα1 κεηψλεηαη αλάινγα κε ην χςνο πεξίπνπ 60C/km.
Ζ ξνή ηεο ζεξκφηεηαο ζηε γε εμαξηάηαη θαη απφ ηελ αγσγηκφηεηα ησλ
πεηξσκάησλ θαη απφ ηελ γεσζεξκηθή βαζκίδα. Μνλάδεο κέηξεζεο ηεο ξνήο ηεο
ζεξκφηεηαο είλαη νη κνλάδεο ζεξκηθήο ξνήο (Heat Flow Units, HFU= 1κcal/cm2*s) ή
αιιηψο κε ηηο κνλάδεο mW/m2 (1HFU=41,84 mW/m2).
Δηθόλα 2.6: Γεσζεξκηθή βαζκίδα
Ζ ξνε ηεο ζεξκφηεηαο ζην εζσηεξηθφ ηεο γεο δελ εμαξηάηαη κφλν απφ ηελ
δνκή ηεο ιηζφζθαηξαο φπσο αλαθέξακε. ΢εκαληηθφ ξφιν ζηε ζεξκηθή ξνή παίδεη ε
ειηθία ησλ ηεθηνληθψλ πιαθψλ, φπνπ θαη δηαθέξεη απφ πεξηνρή ζε πεξηνρή. Γηα
παξάδεηγκα ζηηο Μεζνδσηθέο – Σξηηνγελείο πεξηνρέο είλαη θαηά κέζν φξν 74 mW/m2,

ζηηο Πξνθάκβξηεο Αζπίδεο είλαη 41 mW/m2. Βέβαηα εθηφο απφ ηελ ιηζνινγία ησλ
πεηξσκάησλ, ε πεξηεθηηθφηεηα ησλ ξαδηελεξγψλ ζηνηρείσλ ζπκβάιινπλ ζηελ
δηαθνξνπνίεζε ηεο ζεξκηθήο ξνήο. Σν θάζε ξαδηελεξγφ ζηνηρείν έρεη δηαθνξεηηθή
ζεξκηθή παξαγσγή, γηα παξάδεηγκα ηα καγκαηηθά φμηλα πεηξψκαηα είλαη απηά κε ηελ
κεγαιχηεξε ζεξκηθή παξαγσγή, νη αζβεζηφιηζνη έρνπλ κέηξηα ζεξκηθή παξαγσγή θαη
νη βαζάιηεο έρνπλ ηελ κηθξφηεξε ζεξκηθή παξαγσγή.
Πεξηνρή Αξηζκόο κεηξήζεσλ Σππηθή απόθιηζε

Μέζε ζεξκηθή ξνή
(mW/m2)
2
(mW/m )
Αθξηθή 612 61 30
Αζία 3144 63 33
Απζηξαιία 58 68 26
Δπξψπε 3993 62 24
Β. Ακεξηθή 4290 77 41
Ν. Ακεξηθή 178 65 30
Πξψελ ΢νβηεηηθή Έλσζε 3532 52 20
Διιάδα 40 58 26
Ηηαιία 108 88 123
Ν. Εειαλδία 124 86 59
Πίλαθαο 2.4: Μέζεο ηηκέο θαη ηππηθήο απνθιίζεηο κεηξήζεσλ ζεξκηθήο ξνήο ζε δηάθνξεο επείξνπο θαη
ρψξεο.
Σα ζηνηρεία απηά πξνέξρνληαη απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ ζεξκηθήο ξνήο ηνπ US National Geophysical
Data Center (http://www.geo.lsa.edu.umich/IHFC.heatflow.html). Σα δεδνκέλα ζπγθεληξψζεθαλ θαη
αλαιχζεθαλ απφ ηνπο Pollack et al.(1993) γηα ηελ International Heat Flow Commission. Οη κέζεο ηηκέο
θαη νη ηππηθέο απνθιίζεηο ησλ δηαθφξσλ πεξηνρψλ ππνινγίζηεθαλ απφ ηνπο ζπγγξαθείο.

2.3 ΓΔΩΘΔΡΜΙΚΑ ΠΔΓΙΑ

2.3.1 ΢ρεκαηηζκόο γεσζεξκηθνύ πεδίνπ
Δίλαη γλσζηφ ζε φινπο καο πσο ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα ππάξρεη ζε νιφθιεξε ηελ
επηθάλεηα ηεο γεο θαη απειεπζεξψλεηαη κε αξγνχο ξπζκνχο. Τπάξρνπλ φκσο
νξηζκέλεο πεξηνρέο πνπ νξίδνληαη σο γεσζεξκηθά πεδία ζηηο νπνίεο :
 Απειεπζεξψλεηαη κε ηαρχηεξνπο ξπζκνχο ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα
 Παξαηεξνχληαη πςειφηεξεο γεσζεξκηθέο βαζκίδεο
 Καη είλαη απνιήςηκε κε αθφκα κεγαιχηεξνπο απφ ηνπο θπζηθνχο ξπζκνχο
ξνήο ηεο.
Γηα λα δεκηνπξγεζεί έλα γεσζεξκηθφ πεδίν ζα πξέπεη:
1) Να έρνπκε ζπλερή ηξνθνδνζία ησλ ξεπζηψλ. Σα γεσζεξκηθά ζπζηήκαηα ζα
πξέπεη λα είλαη δηαξθψο αλνηθηά έηζη ψζηε λα κπνξεί λα αλαπιεξψλεηαη ην
ζεξκφ ξεπζηφ ην νπνίν ζπλερψο εθθεχγεη. Σέηνηα ξεπζηά κπνξεί λα είλαη:
 Μεηεσξηθά λεξά, δειαδή λεξά ηεο βξνρήο ή λεξά απφ ηελ ηήμε ηνπ
ρηνληνχ. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ είλαη απφ
κεηεσξηθά λεξά.
 Μαγκαηηθά λεξά, πξνέξρνληαη απφ ειεπζεξσκέλνπο αηκνχο θαηά ηελ
πήμε θαη θξπζηάιισζε ηεο καγκαηηθήο χιεο.
 Καη απφ λεξά πνπ ζρεκαηίζηεθαλ κε ζρεκαηηζκνχο πεηξσκάησλ, φπσο
είλαη ην ζαιαζζηλφ λεξφ παγηδεπκέλν ζε ζρεκαηηζκνχο ζαιάζζησλ
πεηξσκάησλ.
Πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη λα γλσξίδεη ηελ πξνέιεπζε ησλ γεσζεξκηθψλ

ξεπζηψλ. Καζψο ηα καγκαηηθά λεξά αλαλεψλνληαη δηαξθψο ζε ζρέζε κε ην
ζαιαζζηλφ λεξφ ην νπνίν δελ αλαλεψλεηαη θαζφινπ. Γηα ηνλ ιφγν απηφ ππάξρνπλ
δηάθνξεο κέζνδνη κειέηεο αλαγλψξηζεο ησλ ξεπζηψλ απηψλ. Μία ηέηνηα κέζνδνο
είλαη ε ηζνηνπηθή κειέηε ηνπ ξεπζηνχ θαη ζπγθεθξηκέλα ν ππνινγηζκφο ηνπ πειίθνπ
ησλ ηζνηφπσλ H/D, ζηα ζεξκά λεξά γηα ην ιφγν απηφ ζηα κεηεσξηθά λεξά ηεο
πεξηνρήο. ΢ην ζαιαζζηλφ λεξφ ν ιφγνο H/D είλαη 6.400, ελψ γηα ην λεξφ ηεο βξνρήο
είλαη H/D= 6.800.

2) Ύπαξμε δηφδσλ (ξήγκαηα). Σα γεσζεξκηθά ξεπζηά αθνινπζνχλ θαζνδηθή

πνξεία πξνο ην εζσηεξηθφ ηεο γεο ζε κεγάια βάζε γηα λα ζεξκαλζνχλ. Έπεηηα
αθνχ ζεξκαλζνχλ ιφγσ ηνπ φηη γίλνληαη ειαθξχηεξα αλεβαίλνπλ πξνο ηελ
επηθάλεηα ηεο γεο.
3) Ύπαξμε πεξαηνχ θαη πνξψδνπο πεηξψκαηνο. Χο πνξψδεο νξίδνπκε ηνλ θελφ
ρψξν ( πφξνπο) πνπ ππάξρεη ζην πέηξσκα. Σν εζσηεξηθφ κέγεζνο πνπ ζα
έρνπλ νη πφξνη θαη αλ έρνπλ κεηαμχ ηνπο επηθνηλσλία εμαξηάηαη απφ ηνλ ηχπν
ηνπ πεηξψκαηνο θαη επηδξά ζηε ξνή ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ φπσο θαη ηα
ηπρφλ ζσκαηίδηα πνπ ζα ζπκπαξαζχξεη. Σν πφζν πνξψδεο είλαη έλα πέηξσκα
σθειεί ζεκαληηθά ζηνλ ρξφλν πνπ ζα θξαηήζεη ηα ζεξκαλζέληα ξεπζηά κέρξη
λα δηαθχγνπλ ηειηθά απφ ην ζχζηεκα. Σν πέηξσκα απηφ νλνκάδεηαη
γεσζεξκηθόο ηακηεπηήξαο είλαη ν θχξηνο ζηφρνο κηαο γεσζεξκηθήο
εθκεηάιιεπζεο. Σν πνξψδεο πέηξσκα εμαζθαιίδεη ηελ ζεκαληηθή
πεξηεθηηθφηεηα ηνπ ζε ζεξκά ξεπζηά, ελψ ε πεξαηφηεηα ηελ ζεκαληηθή
απνιεςηκφηεηα ησλ γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ κε φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξεο
γεσηξήζεηο θαη ιηγφηεξα αληιεηηθά έμνδα.
4) Ζ δηαπεξαηφηεηα. Μαο εθθξάδεη ηελ δπλαηφηεηα πνπ έρεη έλα γεσζεξκηθφ
ξεπζηφ λα δηαπεξλά απφ ην πέηξσκα.
2.3.2 Σαμηλόκεζε Γεσζεξκηθώλ Πεδίσλ
Σα γεσζεξκηθά ζπζηήκαηα ηαμηλνκνχληαη κε δηάθνξα θξηηήξηα, φπσο:

αλάινγα κε ην είδνο ην γεσζεξκηθψλ πφξσλ, αλάινγα ηνλ ηχπν θαη ηελ ζεξκνθξαζία
ηνπ ξεπζηνχ, ηνλ ηχπν ηνπ πεηξψκαηνο, ην είδνο ηεο εζηίαο ζεξκφηεηαο θαη αλ
θπθινθνξνχλ ηα ξεπζηά ζηνλ ηακηεπηήξα. Οη γεσζεξκηθνί πφξνη ρσξίδνληαη ζε πέληε
θαηεγνξίεο.
1) Τδξνζεξκηθά ζπζηήκαηα ή πόξνη (hydrothermal systems or resources).
Ολνκάδνπκε ηα ππφγεηα ζεξκά λεξά ηα νπνία βξίζθνληαη ζε έλαλ ή θαη
πεξηζζφηεξνπο ηακηεπηήξεο θαη ζεξκαίλνληαη απφ κηα εζηία ζεξκφηεηαο.
Πνιινί ζπρλά εκθαλίδνληαη θαη ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο κε ηελ κνξθή ζεξκψλ
εθδειψζεσλ.
2) Αβαζήο γεσζεξκία ( earth energy). Δίλαη κηα πνιιά ππνζρφκελε κέζνδνο
γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο. Λακβάλνληαη πνζφηεηεο ελέξγεηαο ζε κηθξά βάζε γηα

ηελ αλαθπθινθνξία ηνπ λεξνχ ζε θιεηζηέο πδξνθφξεο ή μεξέο γεσηξήζεηο,

αθφκα θαη ζε επηθάλεηαο κηθξνχ βάζνπο.
3) Γεσπεπηεζκέλα ζπζηήκαηα ( geopressured systems). Δίλαη ηα ξεπζηά πνπ
βξίζθνληαη εγθισβηζκέλα ζε κεγάιν βάζνο, πεξηνξηζκέλα απφ κε πεξαηά
πεηξψκαηα κε πίεζε πνπ ππεξβαίλεη ηελ πδξνζηαηηθή.
4) Θεξκώλ – μεξώλ πεηξσκάησλ (hot dry rock systems). Δίλαη ηα ζεξκά
πεηξψκαηα ηα νπνία βξίζθνληαη ζε βάζε απφ 3 έσο 10 km, ρσξίο φκσο λα
ππάξρεη θπζηθή θπθινθνξία ησλ ξεπζηψλ. Σελ ελέξγεηα κπνξνχκε λα ηελ
εθκεηαιιεπηνχκε απφ ηελ επηθάλεηα ρξεζηκνπνηψληαο ην λεξφ κέζσ ηνλ
γεσηξήζεσλ θαη αλαθηάηαη ζεξκφηεξν κε ηε κνξθή ζεξκνχ λεξνχ ή αηκνχ
κέζσ άιισλ γεσηξήζεσλ.
5) Μαγκαηηθά ζπζηήκαηα (magma systems). Δίλαη ηα ζπζηήκαηα πνπ
βξίζθνληαη ζε ζρεηηθά κηθξφ βάζνο, αλαθέξνληαη ζηελ απφιεςε ηεο
ζεξκφηεηαο κε θαηάιιειεο γεσηξήζεηο ζε καγκαηηθέο δηεηζδχζεηο.
Δηθόλα 2.7: Γεσινγηθή δνκή ζηελ πεξηνρή ελφο γεσζεξκηθνχ πεδίνπ

Σύπνο ΢πζηεκάησλ Υαξαθηεξηζηηθά Θεξκνθξαζία νC

1.ΤΓΡΟΘΔΡΜΙΚΑ Πεξαηνί ζρεκαηηζκνί κε -240
1.α.΢Τ΢ΣΗΜΑΣΑ θπζηθή θπθινθνξία ξεπζηψλ
΢ΤΝΑΓΩΓΗ΢ Κιεηζηά θπθιψκαηα
Α)΢πζηήκαηα πνπ πεξηέρνπλ ζπλαγσγήο, αηκνί
αηκφ παγηδεπκέλνη απφ ζηελά
Β)΢πζηήκαηα πνπ πεξηέρνπλ θαιχκκαηα, Σ>200νC κέρξη
ζεξκφ λεξφ 1,5 km
1.β. ΢πζηήκαηα αγσγήο
Κιεηζηά ή αλνηθηά >150
θπθιψκαηα κέρξη ηα 3 km
΢ρεδφλ νξηδφληηνη πδξνθφξνη 90-150
κε ηνπηθή απνζηξάγγηζε
ςπρξνχ λεξνχ ή θπθινθνξία
ζεξκνχ λεξνχ ππφ πίεζε
Όπσο πξνεγνπκέλσο κε <90
ρακειφηεξε ζεξκνθξαζία
λεξνχ κε κηθξή ή θαζφινπ
πίεζε
Με-πεξαηνί ζρεκαηηζκνί κε 60-150
κεγάιν πνξψδεο θαη
πεξαηφηεηα ζε βάζνο 1-3 km
κε εγθισβηζκέλα λεξά
2.ΑΒΑΘΗ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ Απφ 1m βάζνο κέρξη 100m <40

κε ή ρσξίο λεξφ
2. ΘΔΡΜΑ – ΞΗΡΑ Με πεξαηνί ζρεκαηηζκνί
ΠΔΣΡΩΜΑΣΑ πεηξσκάησλ ρσξίο θπζηθή
α)Τςειήο ζεξκνθξαζίαο θπθινθνξία ξεπζηψλ.
β)Μέζεο-ρακειήο Σερλεηή θπθινθνξία λεξψλ
ζεξκνθξαζίαο κε ζχζηεκα δχν
ηνπιάρηζηνλ γεσηξήζεσλ >250
Σ> 250νC κέρξη 3 km <150
Σ<150νC κέρξη 3 km
3.ΓΔΩΠΔΠΙΔ΢ΜΔΝΑ Έγθιεηζηα πδξνθφξα 150-200
ζηξψκαηα ππφ κεγάιε πίεζε,
παξνπζία πδξνγνλαλζξάθσλ
(ζπζηήκαηα αγσγήο)
4.ΜΑΓΜΑΣΙΚΑ Ζ ζεξκνθξαζία >500νCζε >500
κεξηθά ρηιηφκεηξα βάζνο
ιφγσ καγκαηηθψλ
δηεηζδχζεσλ
Πίλαθαο 2.5: Σαμηλφκεζε γεσζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ

2.3.3 Γηάθξηζε Γεσζεξκηθώλ Πεδίσλ
Σα γεσζεξκηθά πεδία δηαθξίλνληαη αλάινγα κε ηελ ζεξκνθξαζία ηνπο ζε:

i. Τςειήο ελζαιπίαο. ΢ηα πεδία απηά ε ζεξκνθξαζία μεπέξλα ηνπο 1500C.
Υξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο γηα ειεθηξνπαξαγσγή ιφγσ ηεο πςειήο ελζαιπίαο
ηνπο. Βξίζθνληαη ζηα φξηα ησλ ιηζνζθαηξηθψλ πιαθψλ θαη ζε ζεηζκηθέο
επίθεληξεο πεξηνρέο.
ii. Μέζεο ελζαιπίαο. Με ζεξκνθξαζία πνπ θπκαίλεηαη απφ 1500C κε 1000C.
iii. Υακειήο ελζαιπίαο. Δδψ ε ζεξκνθξαζία είλαη ρακειφηεξε ησλ 1000C θαη
ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο γηα αβαζή γεσζεξκία ιφγσ ρακειήο ελζαιπίαο.
iv. Οκαιήο ελζαιπίαο. Ζ ζεξκνθξαζίεο είλαη πνιχ ρακειέο 150C-300C, φπνπ ην
γεσζεξκηθφ απφζεκα ζεξκαίλεηαη κε αγσγηκφηεηα θαη βξίζθεηαη ζε πεξηνρή
γεσζεξκηθήο βαζκίδαο θαη ζεξκηθήο ξνήο.
Δπίζεο ηα γεσζεξκηθά πεδία δηαθξίλνληαη θαη αλάινγα κε ηελ θπξηαξρνχζα θάζε

ζηνλ ηακηεπηήξα ζε:
1. Γεσζεξκηθά πεδία λεξνχ. Σν λεξφ ηεο βξνρήο δηαπεξλά ην έδαθνο απφ
επηθαλεηαθέο εθηάζεηο θαη πεξλά πξνο ηα θάησ. Θεξκαίλεηαη ην λεξφ ζε βάζε
2-6 km απφ ζεξκά πεηξψκαηα ηα νπνία ζεξκαίλνληαη απφ ηεγκέλα
πεηξψκαηα. Αθνχ ζεξκαλζεί δηαζηέιιεηαη θαη αλεβαίλεη πξνο ηα πάλσ ζε κία
ζηήιε 1-50km2. Δάλ ηα ππεξθείκελα πεηξψκαηα έρνπλ πςειή δηαπεξαηφηεηα
ηφηε θηάλνπλ ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο θαη μερεηιίδνπλ σο ζεξκέο πεγέο.
Αληίζεηα αλ ε δηαπεξαηφηεηα είλαη ρακειή ηφηε εκπνδίδεηαη ε αλνδηθή πνξεία
απφ αδηαπέξαζηα πεηξψκαηα θαη απνζεθεχνληαη ζε πεξαηά πεηξψκαηα θάησ
απφ απηά. Τπάξρεη ε πεξίπησζε ην εθπνλνχκελν λεξφ λα θηάζεη αηκφο ζηελ
επηθάλεηα ηεο γεο. ΢ηα γεσζεξκηθά πεδία λεξνχ ε πίεζε ειέγρεηαη απφ κηα
πγξή θάζε θαη κπνξεί αλ δηαπηζησζεί κε ηελ εμέιημε ηεο πίεζεο κε ην βάζνο,
αιιά θαη απφ νξηζκέλα δηαιπκέλα ζπζηαηηθά πνπ ππάξρνπλ ζηα ξεπζηά
(SiO2, Na, K, Ca, Mg, Cl, SO4, HCO3, CO3).
2. Γεσζεξκηθά πεδία αηκνχ. ΢ηα πεδία απηά ππάξρεη ζπλερήο θάζε αηκνχ ε
νπνία ειέγρεη ηελ πίεζε ζην ζχζηεκα θαη είλαη πεξίπνπ ζηαζεξή ζε ζρέζε κε
ην βάζνο. ΢πλήζσο παξάγεηαη μεξφο ή ππέξζεξκνο αηκφο. ΢ηνλ ηακηεπηήξα
ππάξρεη ζπλερψο λεξφ ζε κεγάια βάζε κε απνηέιεζκα λα έρνπκε κηα ζπλερή

εμάηκηζε ηνπ λεξνχ θαη παξαγσγή αηκνχ. Καζψο εμαηκηζηεί ην λεξφ θαη γίλεη
αηκφο αξρίδεη λα θηλείηαη πξνο ηα αλψηεξα επίπεδα φπνπ ςχρεηαη θαη έλα
κέξνο ηνπ ζπκππθλψλεηαη. Καηά ην ζπκπχθλσκα ηνπ λεξνχ έλα κέξνο ηνπ
επηζηξέθεη πξνο ηα θάησ ζην λεξφ, ελψ ην άιιν ηκήκα ζπγθξαηείηαη ζηνπο
πφξνπο ζε πγξή κνξθή ιφγν πξνζξφθεζεο.
3. Θεξκά μεξά πεηξψκαηα. Γηα λα κεηαηξαπεί έλα ηέηνην ζχζηεκα ζε πεδίν ζα
πξέπεη α) λα δεκηνπξγεζεί δηαπεξαηφηεηα θαη β) λα ηξνθνδνηεζεί ην ζχζηεκα
κε ξεπζηά. Γηα ηνλ ιφγν απηφ εθαξκφδεηαη κία πδξαπιηθή δηέγεξζε ή έθξεμε
ρεκηθή ή ππξεληθή αληίδξαζε. Καη ζηελ ζπλέρεηα ηελ αλαθπθινθνξία ησλ
ξεπζηψλ απφ ηελ επηθάλεηα κέζα ζην ζχζηεκα. ΢ηελ πξψηε πεξίπησζε
θάλνπκε κηα γεψηξεζε απφ φπνπ εηζάγνπκε κε κεγάιε πίεζε ην ξεπζηφ, έρεη
σο απνηέιεζκα ηελ ξσγκάησζε ησλ πεηξσκάησλ γχξσ απφ ην ξεπζηφ. Έ[εηηα
ζηε δεχηεξε πεξίπησζε έρνπκε πάιη ξσγκάησζε ζηα πεηξψκαηα κφλν πνπ
εδψ πξνθαιείηαη απφ κία ρεκηθή ή ππξεληθή έθξεμε ζηνλ ππζκέλα ηεο
γεψηξεζεο. Μεηά ηνλ ζρεκαηηζκφ ησλ ξσγκαηψζεσλ αθνινπζεί θαη δεχηεξε
γεψηξεζε ε νπνία βξίζθεηαη ζε θνληηλή απφζηαζε θαη ρξεζηκεχεη γηα λα
βξίζθνπλ δίνδν ηα ξεπζηά θαη λα αλεβαίλνπλ ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Σα
ξεπζηά δίλνπλ ηηο ζεξκίδεο ηνπο ζηελ επηθάλεηα θαη επαλεηζάγνληαη ζηνλ
ηακηεπηήξα έηζη ψζηε λα ζπλερίδεηαη ν θχθινο απφιεςεο ηεο ζεξκφηεηαο.
Παξαπάλσ αλαθέξακε ηνπο φξνπο μεξφο θαη ππέξζεξκνο αηκφο. Οη φξνη απηνί
πξέπεη λα επεμεγεζνχλ.
 Τγξόο αηκόο. Ολνκάδεηαη ν αηκφο πνπ πεξηέρεη λεξφ. Όηαλ έλα λεξφ
ζεξκαλζεί ππφ θαλνληθέο ζπλζήθεο ζηνπο 100oC ηφηε κέξνο ηνπο λεξνχ θαη
εμαηκίδεηαη θαη ζπλππάξρεη ζε ηζνξξνπία κε ηελ πγξή θάζε.
 Ξεξόο αηκόο. Ολνκάδνπκε ηνλ αηκφ νπνίνο δελ πεξηέρεη λεξφ. ΢ην
παξάδεηγκα πνπ δψζακε παξαπάλσ μεξφ αηκφ έρνπκε φηαλ εμαηκηζηεί φιν ην
λεξφ ππφ θαλνληθέο ζπλζήθεο πάληα.
 Τπέξζεξκνο αηκόο. Δίλαη φηαλ ν αηκφο ζεξκαλζεί ζε ζεξκνθξαζία
κεγαιχηεξε απφ ηελ ζεξκνθξαζία δέζεσο. Ο ππέξζεξκνο αηκφο
ζπκπεξηθέξεηαη σο ηδαληθφ αέξην.

 Πνηόηεηα ηνπ αηκνύ. Πνηφηεηα ηνπ αηκνχ είλαη ην βάξνο ηνπ αηκνχ ζε έλα
κίγκα λεξνχ-αηκνχ ζε πνζνζηφ θαηά ηηο εθαηφ. Κπκαίλεηαη απφ 0% φηαλ είλαη
αθφκα λεξφ κέρξη θαη 100% φηαλ πιένλ γίλεη αηκφο.
2.3.4 Η Αλαλεσζηκόηεηα ηεο Γεσζεξκηθήο Δλέξγεηαο
Ο ππξήλαο είλαη ην ζεξκφηεξν ηκήκα ηεο γεο, φπνπ ηα γεσζεξκηθά ξεπζηά

θαηεβαίλνπλ ζεξκαίλνληαη θαη έπεηηα αλεβαίλνπλ ζηε επηθάλεηα ηεο γεο. Σν
ραξαθηεξηζηηθφ απηφ θαζηζηά ηελ γεσζεξκηθή ελέξγεηα αλαλεψζηκε. Κάζε
γεσζεξκηθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα αμηνπνηείηαη κε ηέηνην ξπζκφ ψζηε λα
εμαζθαιίδεηαη ε δηαηήξεζε ησλ ξεπζηψλ θαη ηεο ζεξκφηεηαο ζηνλ ηακηεπηήξα. Ζ
αλαλεσζηκφηεηα ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο δηαθξίλεηαη ζε δχν ηκήκαηα, ην έλα
ηκήκα είλαη ε αλαπιήξσζε ησλ ξεπζηώλ θαη ην άιιν ε αλαπιήξσζε ηεο
ιακβαλόκελεο ζεξκόηεηαο, φπσο ζα αλαιχζνπκε παξαθάησ.
1. Αλαπιήξσζε ησλ ξεπζηψλ. Αλαθέξεηαη θπξίσο ζηα αλνηθηά πδξαπιηθά

ζπζηήκαηα φπνπ ε απνκάθξπλζε ησλ ξεπζηψλ απφ ηνλ ηακηεπηήξα πξνθαιεί
θάπνηα αλαπιήξσζε ηνπο. Πξνθαινχληαη φκσο δχν πξνβιήκαηα:
 ΢πλήζσο ε αλαπιήξσζε είλαη κηθξφηεξε απφ ηνλ ξπζκφ απφιεςεο κε
απνηέιεζκα λα κεηψλεηαη ε πίεζε θαη ε δπλαηφηεηα απαγσγήο απφ ην
ζχζηεκα.
 Ζ αλαπιήξσζε κπνξεί θαη λα πξνέξρεηαη απφ παξάπιεπξνπο ή αθφκα
επηθαλεηαθνχο πδξνθφξνπο νξίδνληεο θαη φρη απφ ηα βαζεηά
γεσζεξκηθά ξεπζηά πνπ δεκηνχξγεζαλ ην ζχζηεκα. ΢ε απηήλ ηελ
πεξίπησζε έρνπκε ςχμε ηνπ ζπζηήκαηνο κε δπζκελείο επηπηψζεηο. Πην
ζπγθεθξηκέλα εάλ πξφθεηηαη γηα έλα πεδίν αηκνχ, ε εηζξνή ησλ
ςπρξψλ ππφγεησλ λεξψλ ζηε δψλε αηκνχ πξνθαιεί ςχμε κε
απνηέιεζκα λα έρνπκε πηψζε ηεο πίεζεο θνξεζκνχ. Ζ πηψζε απηήο
ηεο πίεζε πξνθαιεί αθφκα κεγαιχηεξε εηζξνή ησλ ππφγεησλ λεξψλ
έηζη ψζηε λα κεγαιψλεη πεξηζζφηεξν ε πηψζε ηεο πίεζεο
πξνθαιψληαο κεγαιχηεξα δπζκελή πξνβιήκαηα.

Έλαο άιινο ηξφπνο αλαπιήξσζεο ησλ ξεπζηψλ είλαη ε κέζνδνο ηεο

επαλεηζαγσγήο, δειαδή έρνπκε επηζηξνθή ησλ ξεπζηψλ ζηνλ ηακηεπηήξα κεηά ηελ
απφιεςε ησλ ζεξκίδσλ ηνπο. Σα πιενλεθηήκαηα ηεο κεζφδνπ απηήο είλαη:
i. Όηη δηαηεξείηαη ε πνζφηεηα ησλ ξεπζηψλ ζην ηακηεπηήξα θαη ε πίεζε
ηνπ ζπζηήκαηνο
ii. Λφγσ ηνπ φηη θαηαιακβάλεηαη κέξνο ηεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο ησλ
ξεπζηψλ φηαλ επαλεηζάγνληαη ζηνλ ηακηεπηήξα είλαη ήδε ζεξκά θαη
κάιηζηα ζεξκφηεξα απφ άιια ησλ γεηηνληθψλ πδξνθφξσλ πνπ ζα
θαηέθζαλαλ ζε άιιε πεξίπησζε
iii. Δθηφο ηνπ φηη δηαηεξείηαη ε πίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο απνθεχγεηαη ε
δηείζδπζε ςπρξψλ ξεπζηψλ. Δίλαη θαιφ ε επαλεηζαγσγή λα
πξαγκαηνπνηείηαη ζε πεξηθεξεηαθέο ζέζεο ηνπ ηακηεπηήξα γηα ηελ
πξνζηαζία ηνπ.
iv. Με ηελ επαλεηζαγσγή αληηκεησπίδεηαη ην πξφβιεκα ηεο δηάζεζεο ησλ
γεσζεξκηθψλ απνβιήησλ
v. Δπεηδή ηα ξεπζηά πνπ επαλεηζάγνληαη μαλά ζηνλ ηακηεπηήξα είλαη ίδηα
κε ηα ξεπζηά πνπ έρεη ν ηακηεπηήξαο δελ ηίζεηαη πξφβιεκα ρεκηθήο
ζπκβαηφηεηαο κε πηζαλή πξφθιεζε επηθαζίζεσλ ή άιισλ
πξνβιεκάησλ.
Υξήζε ηεο επαλεηζαγσγήο κπνξεί λα γίλεη εθφζνλ έρεη ζρεδηαζηεί ζσζηά έλα
πξφγξακκα επαλεηζαγσγήο ησλ γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ. Δίλαη πιένλ κία κέζνδνο πνπ
έρεη θαζηεξσζεί ιφγσ ησλ πεξηβαιινληηθψλ πιενλεθηεκάησλ ηεο πνπ δηαζέηεη.
2. Αλαπιήξσζε ηεο ιακβαλφκελεο ζεξκφηεηαο. ΢πκβαίλεη είηε κε ηελ θπζηθή

θπθινθνξία ησλ ζεξκψλ ξεπζηψλ ( αλαηξνθνδφηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο), είηε
κε ηελ αγσγηκφηεηα. Ζ κέζνδνο απηή απφ άπνςε δηαρείξηζεο ηεο γεσζεξκηθήο
ελέξγεηα ραξαθηεξίδεηαη σο εκη-αλαλεώζηκε. Σν πεξηνξηζκέλν ελεξγεηαθφ
δπλακηθφ ελφο γεσζεξκηθνχ απνζέκαηνο επηβάιιεη θαηάιιειε δηαρείξηζε γηα
λα κελ έρνπκε είζνδν ςπρξφηεξσλ ππφγεησλ λεξψλ ζηνλ ηακηεπηήξα.
Δθηηκάηαη ην ζπλνιηθφ ελεξγεηαθφ απφζεκα πνπ κπνξνχκε λα
εθκεηαιιεπηνχκε απφ ηνλ ηακηεπηήξα θαη ππνινγίδεηαη ε κέγηζηε
εγθαηεζηεκέλε ηζρχο γηα παξάδεηγκα 25 έηε. Ζ φπνηα κέζνδνο

αλαλεσζηκφηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο ζα επεθηείλεη ην ρξφλν εθκεηάιιεπζεο. Ζ

παξαγσγή ηνπνζεηείηαη θνληά ζε ζέζεηο ηξνθνδνζίαο φπνπ παξαηεξείηαη ε
πςειφηεξε ζεξκνθξαζία. Απφ ηελ άιιε ε επαλεηζαγσγή ηνπνζεηείηαη ζε
νξηαθέο ζέζεο ηνπ θνηηάζκαηνο γηα λα εκπνδίδεη ηελ είζνδν ζε ςπρξφηεξα
ξεπζηά.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3
ΑΒΑΘΗ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ
3.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗ΢Η ΑΒΑΘΟΤ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ΢

3.1.1 Ση είλαη ε Αβαζήο Γεσζεξκία
Όπσο είλαη γλσζηφ ζε φινπο καο ηα πεγάδηα βγάδνπλ δεζηφ λεξφ ην ρεηκψλα,
ελψ ην θαινθαίξη ην ίδην λεξφ είλαη δξνζεξφ. Βέβαηα, ην λεξφ δελ αιιάδεη
ζεξκνθξαζία, φκσο ζην βάζνο πνπ ξέεη, ε ζεξκνθξαζία ηεο γεο είλαη πεξίπνπ
ζηαζεξή αλεμάξηεηα αλ είλαη θαινθαίξη ή ρεηκψλαο. Θα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ζε
βάζνο απφ 6 κ. έσο 100 κ. ε ζεξκνθξαζία παξακέλεη ζηαζεξή θαη είλαη πεξίπνπ ίζε
κε ηελ κέζε εηήζηα ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα γηα ηνλ ζπγθεθξηκέλν ηφπν. ΢ηελ ρψξα
καο απηφ ζεκαίλεη φηη ζε ηέηνην βάζνο ε ζεξκνθξαζία βξίζθεηαη αλάκεζα ζηνπο 18-
20°C.
Ζ δηαηήξεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο απηήο νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη θαηά ηελ
δηάξθεηα ηνπ θαινθαηξηνχ ν ήιηνο δεζηαίλεη ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο, ην νπνίν
απνξξνθά ζην βάζνο ηελ ζεξκφηεηα πνπ ηνπ παξέρεηαη, ελψ ζηε δηάξθεηα ηνπ
ρεηκψλα ε ίδηα επηθάλεηα ςχρεηαη θαη αθαηξεί ζεξκφηεηα απφ εθείλε πνπ είρε
ζπζζσξεπηεί ζην ππέδαθνο. Απηφ φκσο γίλεηαη πνιχ αξγά θαη κε κεγάιε δηαθνξά
θάζεο, έηζη ψζηε ελψ ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο ε ζεξκνθξαζία παξνπζηάδεη
ζεκαληηθή δηαθχκαλζε, φζν πξνρσξνχκε ζε βάζνο ε δηαθχκαλζε απηή ζηε δηάξθεηα
ελφο έηνπο γίλεηαη κηθξφηεξε θαη νπζηαζηηθά θάησ απφ ηα 5 κ. ζρεδφλ εμαθαλίδεηαη.
Έηζη απνθαζίζηαηαη κηα θαηάζηαζε ηζνξξνπίαο ζην επίπεδν ησλ 18-20°C. ΢ε
βφξεηεο ρψξεο, φπσο ε ΢νπεδία ή ν Καλαδάο απηή ε ηζνξξνπία απνθαζίζηαηαη ζε
ρακειφηεξεο ηηκέο ζεξκνθξαζίαο.
Λφγσ ηεο πνιχ κεγάιεο ζεξκνρσξεηηθφηεηαο ηνπ ππεδάθνπο ε
απνζεθεπκέλε ειηαθή ελέξγεηα, φπσο εμεγήζεθε παξαπάλσ, είλαη δπλαηφ λα
ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ ζέξκαλζε θαηνηθηψλ θαη γεληθά ρψξσλ, φπνπ δνχκε θαη
εξγαδφκαζηε. Ζ δπλαηφηεηα απηή έρεη εμαηξεηηθφ ελδηαθέξνλ, γηαηί εμνηθνλνκείηαη
έηζη ζεκαληηθή πνζφηεηα θαπζίκνπ γηα ηελ ζέξκαλζε θαηνηθεκέλσλ ρψξσλ πξνο
φθεινο ηεο νηθνλνκίαο, αιιά θαη ηνπ πεξηβάιινληνο, αθνχ φπσο μέξνπκε ε ρξήζε
ηνπ νπνηνπδήπνηε θαπζίκνπ νδεγεί αλαπφθεπθηα θαη ζε αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε.
Πνιιέο ρψξεο αλάκεζά ηνπο νη ΢θαλδηλαβηθέο, ν Καλαδάο θαη νη Ζλσκέλεο

Πνιηηείεο αμηνπνηνχλ ηε δπλαηφηεηα απηή γηα ζέξκαλζε ηνλ ρεηκψλα.

Βέβαηα, ζηε δηάξθεηα ηνπ θαινθαηξηνχ ζα πξέπεη λα θξνληίζεη θαλείο γηα ηελ
επαλαθφξηηζε ηνπ ηακηεπηήξα απηνχ ζεξκφηεηαο, δειαδή ηνπ ππεδάθνπο, ψζηε θαηά
ηελ επφκελε ζεξκαληηθή πεξίνδν λα μεθηλήζεη ε ζέξκαλζε απφ ην ίδην
ζεξκνθξαζηαθφ επίπεδν. Ζ επαλαθφξηηζε απηή γίλεηαη ζρεηηθά εχθνια. ΢ηελ
εχθξαην δψλε ε αμηνπνίεζε ηεο αβαζνχο γεσζεξκίαο έρεη αθφκε κεγαιχηεξε
ζεκαζία, δηφηη παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ζέξκαλζεο ηνλ ρεηκψλα θαη ςχμεο ην
θαινθαίξη. Δθαξκνγέο, ινηπφλ, ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα παξνπζηάδνπλ ην
πιενλέθηεκα αμηνπνίεζήο ηεο ζε φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, θαη επεηδή πεξίπνπ φζε
ελέξγεηα θαηαλαιψλεηαη ζηελ πεξίνδν ηεο ζέξκαλζεο απνδίδεηαη θαηά ηελ πεξίνδν
ηεο ςχμεο, δελ ππάξρεη αλάγθε απνθαηάζηαζεο ηζνξξνπίαο ηνπ αβαζνχο
γεσζεξκηθνχ πεδίνπ. Γηα έλαλ παξαπάλσ ιφγν ινηπφλ, πξνζθέξεηαη ε αμηνπνίεζε ηεο
αβαζνχο γεσζεξκίαο ζηελ ρψξα καο ζε ζρέζε κε ηηο βφξεηεο ρψξεο πνπ έρνπλ ζήκεξα
ήδε ζρεηηθή πξσηνπνξία.
Σα πιενλεθηήκαηα πνπ καο πξνζθέξεη ε αβαζήο γεσζεξκία σο πεγή

ελέξγεηαο:
 Δίλαη θαζαξή θαη θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ

 Δίλαη δηαζέζηκε ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν
 Μπνξεί λα πξνζθέξεη ζέξκαλζε, ςχμε θαη δεζηφ λεξφ ρξήζεο
 Οηθνλνκία ζε ζρέζε κε ηηο ζπκβαηηθέο ηερλνινγίεο ηεο ηάμεο ηνπ 70% - 75%
 Πιήξεο απεμάξηεζε απφ ην πεηξέιαην
 ΢ε ζπλδπαζκφ κε κηα κηθξή εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ είλαη δπλαηφ λα
παξάγεηαη φρη κφλν ςχμε θαη ζέξκαλζε αιιά ππάξρεη θαη νηθνλνκηθφ θέξδνο
ιφγσ ηνπ πνιχ πςεινχ βαζκνχ απφδνζεο ησλ αληιηψλ ζεξκφηεηαο
 ΢πκβάιινπλ ζηελ αεηθφξν αλάπηπμε
 Αλαβαζκίδνπλ ην θηήξην ζε ελεξγεηαθή θιάζε Α+
 Δθκεδελίδεηαη ε ζπληήξεζε ιφγσ ηνπ κηθξνχ αξηζκνχ κεραληθψλ κεξψλ ηεο
αληιίαο ζεξκφηεηαο
 Μηιάκε γηα κηα αμηφπηζηε ηερλνινγία
 Γελ ππάξρνπλ εμσηεξηθέο εκθαλείο εγθαηαζηάζεηο
 Ο ρψξνο εγθαηάζηαζεο ηνπ κεραλνζηαζίνπ είλαη πνιχ κηθξφο κε απνηέιεζκα
λα απμάλεηαη ν εκπνξεχζηκνο ρψξνο ελφο αθηλήηνπ.

3.1.2 Αμηνπνίεζε Αβαζνύο Γεσζεξκίαο
Σν έδαθνο είλαη κηα αλεμάληιεηε πεγή ελέξγεηαο πνπ καο πξνζθέξεη ην

πεξηβάιινλ. ΢ε ζρέζε κε ηε ιεηηνπξγία ησλ αληιηψλ ζεξκφηεηαο, κηιάκε γηα θνληά
ζηελ επηθάλεηα ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο, δειαδή γηα ηελ αβαζή γεσζεξκία. Δπεηδή
ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηηο αληιίεο ζεξκφηεηαο κφλν ηα ζηξψκαηα ηεο γεο γηα 100m
βάζνπο. ΢ε απηά ηα βάζε, ηελ απνζήθεπζε ηεο ελέξγεηαο "εδάθνπο" ηξνθνδνηείηαη
θπξίσο απφ ηελ ειηαθή ελέξγεηα απφ ηελ άκεζε αθηηλνβνιία, αιιά πάλσ απφ φια
απφ ηε βξνρή.
Δπνκέλσο ε ειηαθή ελέξγεηα είλαη απηή ε νπνία ρξεζηκνπνηεί ε αληιία
ζεξκφηεηαο. Με ην κεγάιν πιενλέθηεκα απηήο πνπ είλαη ε ρξήζε ηεο γηα φιν ην
ρξφλν, κέξα θαη λχρηα γηα θάζε ρξφλν.
Γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο κε αβαζή γεσζεξκία
ππάξρνπλ δχν θαηεγνξίεο: αλνηρηνχ θαη θιεηζηνχ θπθιψκαηνο. ΢ηελ θαηεγνξία
αλνηρηνχ θπθιψκαηνο ππάξρεη έλαο ηχπνο εθκεηάιιεπζεο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο,
φπνπ θαη ρξεζηκνπνηεί ηα ππφγεηα λεξά πνπ ππάξρνπλ σο πγξφ γηα ηελ αληαιιαγή ηεο
ζεξκφηεηαο. Πξαγκαηνπνηνχληαη δχν γεσηξήζεηο ( πεγάδηα ), απφ ηελ πξψηε
γεψηξεζε εηζέξρεηαη ην λεξφ σο πγξφ γηα λα κεηαθέξεη ηελ ζεξκφηεηα ζηελ αληιία
θαη ελ ζπλέρεηα επηζηξέθεη απφ ηελ αληιία ζηελ γε κέζσ ηεο δεχηεξεο γεψηξεζεο.
Απηφο ν ηχπνο ρξεζηκνπνηείηαη φπνπ ππάξρεη επαξθεί πνζφηεηα ζρεηηθά θαζαξνχ
λεξνχ θαη πξέπεη λα ηεξνχληαη φινη νη θαλνληζκνί θαη θψδηθεο πνπ αθνξνχλ ηελ
εθξνή λεξνχ απφ ην έδαθνο.
Δηθόλα 3.1: Αβαζήο γεσζεξκία αλνηθηνχ θπθιψκαηνο

΢ηελ δεχηεξε θαηεγνξία ηνπ θιεηζηνχ θπθιψκαηνο έρνπκε ηξείο ηχπνπο γηα
εθκεηάιιεπζε γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο. Οξηδφληηνπ θπθιψκαηνο, θάζεηνπ θπθιψκαηνο
θαη ν ηχπνο δεμακελήο/ιίκλεο. Ο ηχπνο ηνπ νξηδφληηνπ θπθιψκαηνο
΢ηελ πεξίπησζε ηνπ νξηδφληηνπ θπθιψκαηνο ηνπνζεηείηαη ζε βάζνο 1,2m

πεξίπνπ ην θχθισκα ησλ ζσιήλσλ ζε ζρήκα ζαιηγθαξηνχ θαη ν γεσζεξκηθφο
ζπιιέθηεο ησλ επηκέξνπο θπθισκάησλ.
Δηθόλα 3.2: Αβαζήο Γεσζεξκία νξηδφληηνπ θπθιψκαηνο
Ο άιινο ηξφπνο είλαη ηνπ θάζεηνπ θπθιψκαηνο κε ρξήζε ηεο αβαζνχο

γεσζεξκίαο φπσο θαη αλαθέξακε παξαπάλσ. Γίλεηαη κηα γεψηξεζε ζε βάζνο 100m
δηακέηξνπ Φ32 φπνπ θαη ηνπνζεηνχληαη νη ζσιήλεο πνπ ζην θάησ άθξν ηνπο έρνπλ ην
αηζζεηήξην ηεο ζεξκφηεηαο.
Δηθόλα 3.3: Αβαζήο Γεσζεξκία θάζεηνπ θπθιψκαηνο

Σέινο, έρνπκε ηελ πεξίπησζε αβαζνχο γεσζεξκίαο ηχπνπ δεμακελήο/ιίκλεο,

φπνπ αλ ε πεξηνρή έρεη επαξθή φγθν λεξνχ, ηφηε απηή είλαη κηα πνιχ θαιή επηινγή κε
ρακειφ θφζηνο. Έλαο ζσιήλαο δηακέηξνπ Φ32 ηνπνζεηείηαη κέζα ζην έδαθνο, απφ ην
θηίξην έσο ην λεξφ θαη ηπιίγεηαη ζε ζπείξεο ζε βάζνο ηνπιάρηζηνλ 3m θάησ απφ ην
έδαθνο έηζη ψζηε λα απνθεχγεηαη ην πάγσκα. Οη ζπείξεο ζα πξέπεη λα ηνπνζεηεζνχλ
κφλνλ ζε πεξηνρή λεξνχ. Ζ ιίκλε ζα πξέπεη λα πιεξνί ηα θξηηήξηα γηα ηνλ ειάρηζην
επηηξεπηφ φγθν, βάζνο θαη πνηφηεηα ηνπ λεξνχ.
Δηθόλα 3.4: Αβαζήο Γεσζεξκία ηχπνπ δεμακελήο/ιίκλεο
΢ηνπο ζσιήλεο κέζα ξέεη έλα εηδηθφ πγξφ, ην νπνίν είλαη έλα κίγκα απφ
απηνληζκέλν λεξφ θαη πνιχο θαιήο πνηφηεηαο αληηςπθηηθφ πγξφ, ην νπνίν πξνζθέξεη
θαιχηεξε κεηαθνξά ηεο ζεξκφηεηαο θαη ηαπηφρξνλα πξνζθέξεη θαη αληηπαγσηηθή
πξνζηαζία. Ζ νλνκαζία ηνπ πγξνχ είλαη R410Α ή R407c.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4
ΓΔΩΘΔΡΜΙΚΗ ΑΝΣΛΙΑ ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ΢ (Γ.Α.Θ) ΚΑΙ
ΓΔΩΘΔΡΜΙΚΟΙ ΔΝΑΛΛΑΚΣΔ΢ ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ΢ (Γ.Δ.Θ)
4.1 Δηζαγσγή ζηηο Γ.Α.Θ θαη ζηνπο Γ.Δ.Θ

4.1.1 Γεληθά
Ζ αληιία ζεξκφηεηαο είλαη κηα ζπζθεπή ε νπνία εθκεηαιιεχεηαη ηελ

ζεξκφηεηα απφ έλα κέζνλ (αέξαο ή γε) θαη ηελ κεηαθέξεη ζην κέζνλ ην νπνίν
ζέινπκε λα ζεξκάλνπκε ή δξνζίζνπκε. Ζ αξρή ιεηηνπξγίαο κηαο αληιίαο ζεξκφηεηαο
είλαη παξφκνηα κε ηελ ιεηηνπξγία ελφο ςπγείνπ. Γηα ηνλ ιφγν απηφ ζα πεξηγξάςνπκε
πσο ιεηηνπξγεί έλα ςπγείν γηα λα γίλεη πνίν εχθνια θαηαλνεηή ε ιεηηνπξγία ηεο
αληιίαο. Ζ ζεξκφηεηα απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ ςπγείνπ είλαη "άληιεζε" πξνο ηα έμσ
φπσο δηαηππψζεθαλ κε ηερληθέο. Σν εζσηεξηθφ ηκήκα ηνπ ςπγείνπ ζηεξείηαη ηεο
ζεξκφηεηαο, ε νπνία δίλεηαη ζην πίζσ κέξνο ηνπ ςπγείνπ, κε ηελ πςειφηεξε
ζεξκνθξαζία, ηνλ αέξα ηνπ πεξηβάιινληνο.
Έλα ςπγείν πεξηέρεη φια ηα βαζηθά εμαξηήκαηα πνπ απαηηνχληαη γηα ηε
ιεηηνπξγία ηεο αληιίαο ζεξκφηεηαο. Σν ςπγείν δηαθφπηεη ηελ εζσηεξηθή ζεξκφηεηα
πνπ ππάξρεη ζηνλ ρψξν, ε αληιία ζεξκφηεηαο ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ή
ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ εδάθνπο αλ πξφθεηηαη γηα αληιία ζεξκφηεηαο εδάθνπο. Ζ
ζεξκφηεηα πνπ εμάγεηαη απφ ην πεξηβάιινλ, θέξλεη ηελ αληιία ζεξκφηεηαο ζε
πςειφηεξε ζεξκνθξαζία θαη ηελ απειεπζεξψλεη ζην ζπίηη θαη πάιη, φπσο γίλεηαη γηα
παξάδεηγκα ζην θχθισκα ζέξκαλζεο. Μπνξνχκε θπζηθά κε ηελ ζεξκφηεηα ηνπ
πεξηβάιινληνο ε νπνία αλαλεψλεηαη δηαξθψο λα ζεξκάλνπκε, λα δξνζίζνπκε ην ζπίηη
καο, αθφκα θαη λα δεζηάλνπκε ην λεξφ ρξήζεο. Άιισζηε κε ηελ ρξήζε ηεο αληιίαο
εμνηθνλνκνχκε ελέξγεηα. Μηα αληιία ζεξκφηεηαο κπνξεί λα απνδψζεη δηπιφ φθεινο
γηα κία εγθαηάζηαζε γηαηί πξνζθέξεη ζέξκαλζε γηα ηνλ ρεηκψλα θαη δξνζηζκφ γηα ην
θαινθαίξη. Παξαθάησ ζα δνχκε αλαιπηηθά ηεο αληιίεο ζεξκφηεηαο αλάινγα κε ην
είδνο ηεο πεγήο ελέξγεηαο πνπ αμηνπνηνχλ.

Δηθόλα 4.1: Γεσζεξκηθή Αληιία Θεξκφηεηαο Δδάθνπο ηεο HAUTEC
4.1.2 Πιενλεθηήκαηα θαη Μεηνλεθηήκαηα κηαο ΓΑΘ
H γεσζεξκηθή ελέξγεηα είλαη δηαζέζηκε 24 ψξεο ηε κέξα, 3655 κέξεο ην

ρξφλν. Οη Γεσζεξκηθέο Αληιίεο Θεξκφηεηαο αμηνπνηνχλ ηηο ηδηφηεηεο
ζεξκνελαιιαγήο ηνπ λεξνχ θαη ηελ ήπηα ζεξκνθξαζία ηνπ εδάθνπο, ε νπνία
παξακέλεη ζρεδφλ ζηαζεξή φιν ην ρξφλν αλεμάξηεηα απφ ηηο εμσηεξηθέο θαηξηθέο
ζπλζήθεο- θαη παξέρνπλ απνδνηηθή ζέξκαλζε, θιηκαηηζκφ θαη δεζηφ λεξφ ρξήζεο ζηα
θηίξηα. Ζ ρξήζε ΓΑΘ γηα ζέξκαλζε θαη θιηκαηηζκφ έρεη ζεκαληηθά νηθνλνκηθά
πιενλεθηήκαηα απφ ηελ εμνηθνλφκεζε ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ, 30% κηθξφηεξν
θφζηνο ιεηηνπξγίαο απφ ην θαιχηεξν αεξφςπθην ζχζηεκα, θφζηνο ζπληήξεζεο κφιηο
ην 1/3 απφ απηφ ελφο ζπκβαηηθνχ ζπζηήκαηνο ζέξκαλζεο – θιηκαηηζκνχ θαη
ζεκαληηθά κεγαιχηεξε δηάξθεηα δσήο (25-30 έηε).
Σα θχξηα πιενλεθηήκαηα ησλ ΓΑΘ είλαη:

+ Αμηφπηζηε ηερλνινγία θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ ρσξίο εθπνκπέο αέξησλ
ξχπσλ
+ Άληιεζε δσξεάλ ελέξγεηαο απφ ην ππέδαθνο γηα ζέξκαλζε θαη ςχμε θηηξίσλ,
αλεμάξηεηα απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο.
+ Δμνηθνλφκεζε 75% ηεο ελέξγεηαο πνπ απαηηείηαη γηα ζέξκαλζε θαη 40% γηα
δξνζηζκφ-ςχμε ελφο θηηξίνπ.

+ Μείσζε ησλ δαπαλψλ ηεο θαηνηθίαο γηα ζέξκαλζε θαη θιηκαηηζκφ απφ 25-
75% .
+ Υακειφ θφζηνο ζπληήξεζεο εγθαηάζηαζεο θαη εμνπιηζκνχ. Σα ΓΑΘ δελ
παξνπζηάδνπλ βιάβεο κεηά απφ παξαηεηακέλε ρξήζε φπσο νξηζκέλα
ζπκβαηηθά ζπζηήκαηα.
+ Απνπζία ζνξχβνπ θαηά ηελ ιεηηνπξγία ηεο εγθαηάζηαζεο
+ Παξέρνπλ πςειήο πνηφηεηαο άλεζε ζηνπο εζσηεξηθνχο ρψξνπο
+ Απαηηείηαη κηθξφηεξνο ρψξνο γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ εμνπιηζκνχ ζε ζρέζε
κε ην ζπκβαηηθφ ιεβεηνζηάζην.
+ Γελ απαηηείηαη ιέβεηαο, δεμακελή πεηξειαίνπ, ή θαπλνδφρνο, ελψ δελ
απαηηείηαη αεξφςπθηνο ςχθηεο γηα ηνλ θιηκαηηζκφ ηνπ θηηξίνπ
+ Μεγαιχηεξε αζθάιεηα ζε ζρέζε κε κία εγθαηάζηαζε πεηξειαίνπ ή θπζηθνχ
αεξίνπ.
Σα θχξηα κεηνλεθηήκαηα ησλ ΓΑΘ είλαη:

– Σν αξρηθφ θφζηνο ελφο γεσζεξκηθνχ ζπζηήκαηνο είλαη πςειφηεξν απφ απηφ
ησλ ζπκβαηηθψλ ζπζηεκάησλ, ε αγνξά ηνπ φκσο κπνξεί λα εληζρπζεί απφ
θξαηηθή ρνξεγία.
– ΢ε θιεηζηά θπθιψκαηα ππάξρεη δπζθνιία επηζθεπήο κηαο δηαξξνήο.
– Γηα ηα αλνηθηνχ θπθιψκαηνο ζπζηήκαηα απαηηείηαη κεγάιε παξνρή θαζαξνχ
λεξνχ
– Καηά ηελ αλφξπμε ησλ γεσηξήζεσλ δεκηνπξγείηαη ιάζπε, ε νπνία ζα πξέπεη
λα μεξαλζεί θαη λα απνκαθξπλζεί απφ ην ρψξν αλέγεξζεο ηεο θαηνηθίαο
4.1.3 Λεηηνπξγία θαη Σύπνη Γεσζεξκηθώλ Αληιηώλ Θεξκόηεηαο (ΓΑΘ)
Έλα ζχζηεκα Γεσζεξκηθήο Αληιίαο Θεξκφηεηαο ΓΑΘ απνηειείηαη απφ ηξία

θχξηα κέξε:
 Σν ΢ύζηεκα ελαιιαγήο ζεξκόηεηαο εληόο εδάθνπο
(γεσελαιιάθηε ζεξκφηεηαο, θιεηζηφ ή αλνηρηφ θχθισκα), ην νπνίν απνξξνθά ή
απνβάιιεη ζεξκφηεηα ζην έδαθνο.

 Σελ αληιία ζεξκόηεηαο (heat pump) πνπ ιεηηνπξγεί φπσο νη αληιίεο λεξνχ
κφλν πνπ αλπςψλεη, αληί γηα λεξφ, ζεξκηθή ελέξγεηα. Γειαδή αληιεί ελέξγεηα
απφ έλα ρψξν (π.ρ. ζεξκνθξαζίαο 5ºC) θαη ηε κεηαθέξεη ζε άιιν κε
πςειφηεξε ζεξκνθξαζία (π.ρ. 25ºC).
 Σν ΢ύζηεκα ζέξκαλζεο/ςύμεο εληόο ηνπ θηηξίνπ, πνπ πξνζδίδεη ή
απνξξνθά ζεξκφηεηα απφ ην ζπίηη (αεξαγσγνί ή ελδνδαπέδηα ή fan coils). Οη
γεσζεξκηθέο αληιίεο ζεξκφηεηαο ιεηηνπξγνχλ θαη κε θαινξηθέξ.
Δηθόλα 4.2: Σν εζσηεξηθφ κηαο Γεσζεξκηθήο Αληιίαο Θεξκφηεηαο
Έλα γεσζεξκηθφ ζχζηεκα, αμηνπνηεί ηηο ζηαζεξέο ζεξκνθξαζίεο θάησ απφ ηελ
επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο γηα λα δεζκεχζεη ηελ "ειεχζεξε" ελέξγεηα. Σν ρεηκψλα, ην
ξεπζηφ πνπ θπθινθνξεί κέζα ζην θχθισκα ηνπ γεσελαιιάθηε απνξξνθά ηελ
απνζεθεπκέλε ζεξκφηεηα ηνπ εδάθνπο θαη ηε θέξλεη ζηε κνλάδα εζσηεξηθά ηνπ
θηηξίνπ, ε νπνία αληιεί ηε ζεξκφηεηα απηή ζε κηα πςειφηεξε ζεξκνθξαζία θαη ηελ
δηαλέκεη ζην θηίξην. Σν θαινθαίξη, ην ζχζηεκα αληηζηξέθεηαη, απάγεη ηε ζεξκφηεηα
απφ ην θηίξην, ηε κεηαθέξεη ζην θχθισκα ηνπ γεσελαιιάθηε θαη ηελ απνζέηεη ζηελ
πην δξνζεξή γε.
Με άιια ιφγηα, ην ζχζηεκα ΓΑΘ πξαγκαηνπνηεί ελαιιαγή ζεξκφηεηαο κεηαμχ
ηνπ εδάθνπο θαη ησλ εζσηεξηθψλ ρψξσλ. ΢ε αληίζεζε κε ηα ζπκβαηηθά ζπζηήκαηα,
ηα ΓΑΘ δελ θαίλε νξπθηά θαχζηκα γηα ηελ παξαγσγή ζεξκφηεηαο. Έλα ζσζηά
ζρεδηαζκέλν θαη θαηαζθεπαζκέλν ζχζηεκα ΓΑΘ ιεηηνπξγεί κε 30% πςειφηεξε
ελεξγεηαθή απφδνζε απφ απηή ηνπ θαιχηεξνπ ζπζηήκαηνο αληιίαο ζεξκφηεηαο αέξα-
αέξα.

4.1.4 Αξρή ιεηηνπξγίαο Γεσζεξκηθώλ Αληιηώλ Θεξκόηεηαο
Όπσο έρνπκε αλαθέξεη θαη παξαπάλσ ηα βαζηθά εμαξηήκαηα ηεο αληιίαο

ζεξκφηεηαο είλαη:
o Ο πιαθνεηδείο ελαιιάθηεο απφ αλνμείδσην ράιπβα
o Ο ζπκπηεζηήο
o Ο πίλαθαο ειέγρνπ
o Σν εθηνλσηηθφ κέζν θαη ηηο απαξαίηεηεο δηαηάμεηο αζθαιείαο
΢ηελ πξνζαγσγή ηεο αληιίαο ζεξκφηεηαο ζπλδένπκε ην ζσιήλα κε ην λεξφ πνπ

έξρεηαη απφ ηελ γεψηξεζε καο, πνπ κπνξεί λα είλαη είηε αλνηρηνχ, είηε θιεηζηνχ ηχπν.
Έπεηηα ην λεξφ απηφ κε κία ζεξκνθξαζία πεξίπνπ ζηνπο 17 0C πεξλάεη κέζα απφ ηνλ
πιαθνεηδή ελαιιάθηε αθήλνληαο κέξνο ηεο ζεξκφηεηαο ηνπ, κε απνηέιεζκα ην πγξφ
R407C λα εμαηκίδεηαη. Σν λεξφ απηφ κεηά ηνπο 170C έρεη ζεξκνθξαζία πεξίπνπ 130C.
Δθφζνλ ην πγξφ πέξαζε ζηελ αέξηα κνξθή ζπκπηέδεηαη απφ ηνλ ζπκπηεζηή ζε πνιχ
κεγάιε πίεζε πνπ θηάλεη ζεξκνθξαζία ησλ 100 0C.
΢ηε ζπλέρεηα ην αέξην απηφ κε ηελ κεγάιε απηή πίεζε πεξλάεη απφ ηνλ δεχηεξν
πιαθνεηδή ελαιιάθηε ζηνλ νπνίν έρνπκε ζπλδεδεκέλν ην ζχζηεκα ζέξκαλζεο. Σν
λεξφ πνπ ππάξρεη ζην θχθισκα ζέξκαλζεο λα ζεξκαίλεηαη θαη έηζη ην αέξην
πγξνπνηείηαη θαη πεξλάεη μαλά ζηελ πγξή θάζε. Αιιά επεηδή εμαθνινπζεί αλ έρεη
πςειή πίεζε εηζέξρεηαη ζην εθηνλσηηθφ κέζν, φπνπ ε πίεζε πέθηεη ζηα θαλνληθά
επίπεδα. Ζ δηαδηθαζία απηή γίλεηαη ζπλέρεηα.
Ζ δηαδηθαζία απηή φιε απαηηεί γηα ηελ ιεηηνπξγία ηεο 4/4 ελέξγεηαο, απφ ηα νπνία
ην 1/4 ην παίξλνπκε απφ ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα θαη ηα άιια 3/4 είλαη δσξεάλ ιφγν
ηεο εηδηθήο θαηαζθεπήο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ ελαιιαθηψλ.

Δηθόλα 4.3: Ζ αξρή ιεηηνπξγίαο κηαο Γεσζεξκηθήο Αληιίαο Θεξκφηεηαο
Γηα ηελ ζσζηή ιεηηνπξγία ηεο αληιίαο ζεξκφηεηαο πξέπεη λα γλσξίδνπκε ηελ
ζεξκηθή ηθαλφηεηα ηεο ζπζθεπήο ε νπνία εθθξάδεηαη απφ ηνλ ζπληειεζηή απφδνζεο
ή επηηεπμεκφηεηαο ην ιεγφκελν ζπληειεζηή COP (coefficient of performance). Καη
νξίδεηαη απφ ην αθφινπζν ηχπν:
΢ηηο Γεσζεξκηθέο Αληιίεο Θεξκφηεηαο ν ζπληειεζηήο COP θπκαίλεηαη απφ

1,5 κέρξη θαη κεγαιχηεξν ηνπ 6, πξνθαλψο, φζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηηκή ηνπ, ηφζν
πεξηζζφηεξν νηθνλνκηθή γίλεηαη ε ρξήζε ηεο αληιίαο. Ζ πην ζπλεζηζκέλε πεγή
ελέξγεηαο γηα ηηο αληιίεο ζεξκφηεηαο είλαη ν αηκνζθαηξηθφο αέξαο (ζπζηήκαηα αέξα-
αέξα, ηα θνηλά θιηκαηηζηηθά), κε ζνβαξφ κεηνλέθηεκα φκσο φηη δελ κπνξνχλ λα
ιεηηνπξγήζνπλ απνδνηηθά ζε ζεξκνθξαζίεο κηθξφηεξεο ησλ 5°C.
4.1.5 Από ηη απνηειείηαη κηα Γεσζεξκηθή Αληιία Θεξκόηεηαο
Σα κέξε ηα νπνία κπνξνχλ λα ζπκβάινπλ ζε κηα Γεσζεξκηθή Αληιία

Θεξκφηεηαο αλαθέξνληαη αλαιπηηθά παξαθάησ.
Πιαθνεηδείο Δλαιιάθηεο
Όπνπ απαηηείηαη ελαιιαγή ζεξκφηεηαο κεηαμχ δχν δηαθνξεηηθψλ ξεπζηψλ:
* παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ ρξήζεο

* ζέξκαλζε θνιπκβεηηθψλ δεμακελψλ (πηζίλεο)

* ειηαθά ζπζηήκαηα
* ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ
* αλάθηεζε ελέξγεηαο.
Οη πην ζπλεζηζκέλνη ρξεζηκνπνηνχκελνη ελαιιάθηεο είλαη νη πιαθνεηδείο

ελαιιάθηεο αλνμείδσηνπ ράιπβα πνπ είλαη θαη πην νηθνλνκηθή.
Σα πιηθά θαηαζθεπήο ηνπο είλαη ράιπβαο βακκέλνο κε δηπιήο επίζηξσζεο
ρξψκα εμσηεξηθά. Δζσηεξηθά είλαη αλνμείδσηνο ράιπβαο AISI 316 θαη ειαζηηθά
παξεκβχζκαηα EPDM (γηα ζπλεζηζκέλεο πεξηπηψζεηο), NBR ( γηα ηξφθηκα θαη ιάδη)
θαη FKM (γηα αηκφ πςειήο ζεξκνθξαζίαο) . Καη ζε πεξηπηψζεηο φπνπ έρσ απμεκέλα
ρισξηφληα ή κηα παξαζαιάζζηα γεψηξεζε ρξεζηκνπνηψ πιαθνεηδείο ελαιιάθηεο
ηηηαλίνπ πνπ είλαη πην αλζεθηηθή αιιά θαη πην αθξηβνί.
Με ζχζηεκα ληηδψλ ζπγθξαηνχληαη δχν κεηαιιηθέο παρηέο πιάθεο θαη
κπνξνχλ εχθνια λα απνζπλαξκνινγεζνχλ γηα ηνλ θαζαξηζκφ ή αληηθαηάζηαζε ησλ
πιαθψλ.
Δηθόλα 4.4: Αλαιπηηθά ε δνκή πιαθνεηδνχο ελαιιάθηε

Δηθόλα 4.5: Πιαθνεηδείο ελαιιάθηεο
΢πκπηεζηέο ηχπνπ SCROLL
Οη ζπκπηεζηέο ηχπνπ SCROLL ζεσξνχληαη σο νη αλζεθηηθφηεξνη θιεηζηνί

ζπκπηεζηέο. Ο ζπεηξνεηδήο κεραληζκφο ηνπο αληηθαζηζηά ηα παξαδνζηαθά έκβνια. ΢ε
αληίζεζε κε ηνπο θνηλνχο ζπκπηεζηέο κε παιηλδξνκηθή θίλεζε θαη πνιιά θηλνχκελα
κέξε, ε ζπκπηεζηέο ηχπνπ SCROLL έρνπλ κηα ζπεηξνεηδή θίλεζε, γχξσ απφ έλα
κνλνπάηη πνπ νλνκάδεηαη ζηαζεξφ θχιηζεο. Σν ζηαζεξφ θχιηζεο είλαη ηνπνζεηεκέλν
ζην ακάμσκα ηνπ ζπκπηεζηή. Έηζη φηαλ μεθηλά ν θηλεηήξαο ν νπιηζκφο θηλείηαη, κε
απνηέιεζκα ν θαχινο θχθινο λα θηλείηαη ζε κία θπθιηθή θίλεζε. Μεηαμχ ησλ δχν
ζπεηξψλ ε κία είλαη ε ζηαηηθή ζπείξα. Καζψο πεξηζηξέθεηαη ε ζπείξα δεκηνπξγεί έλα
θελφ ην νπνίν πηέδεη ηα ηνηρψκαηα ηεο ζηαηηθήο ζπείξαο.
Δηθόλα 4.6: Σo εζσηεξηθφ ελφο ζπκπηεζηή

Δηθόλα 4.7: Ζ παιηλδξνκηθή θίλεζε κεηαμχ ησλ ζπεηξψλ ζπκπηεζηή ηχπνπ SCROLL
Δηθόλα 4.8: ΢πκπηεζηήο ηχπνπ SCROLL
Τγξφ R407C
Σν εηδηθφ πγξφ R407C είλαη έλα δενηξνπηθφ ςπθηηθφ ξεπζηφ (κείγκα)

απνηεινχκελν απφ: 23% R32, 25% R125, θαη 52% R134a. Δίλαη έλα πγξφ κε πςειή
δηνιίζζεζε. Δίλαη θαηάιιειν γηα εθαξκνγέο φπνπ έρνπκε κεζαίεο ζεξκνθξαζίεο,
φπσο ε εγθαηαζηάζεηο θιηκαηηζκνχ.
Θεξκνδνρείν (Boiler) θαη Γνρείν Αδξαλείαο (Puffer)
Σα Θεξκνδνρεία (Boiler) είλαη θαηαζθεπαζκέλα κε εηδηθή εζσηεξηθή κφλσζε,

ψζηε λα πεξηνξίδνληαη νη απψιεηεο ζεξκφηεηαο. Δμσηεξηθά θέξνπλ επέλδπζε PU-
πνιπνπξεζάλεο. Δζσηεξηθά ζην θάησ κέξνο ηνπο έρνπλ έλαλ ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο
ππθλήο πεξηέιημεο γηα απνδνηηθή ρξήζε ηεο ειηαθήο ζεξκφηεηαο. Σα ζεξκνδνρεία

ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο σο απνζεθεπηηθά κέζα γηα δεζηφ λεξφ ρξήζεο. Δπίζεο

κπνξνχλ λα ζπλδένληαη ζε απηά ειηαθνί ζπιιέθηεο θαζψο θαη εμσηεξηθή ελαιιάθηεο
ζεξκφηεηαο κε αληιία ζεξκφηεηαο. Καη ππάξρνπλ ζε ρσξεηηθφηεηεο απφ 300L έσο
1000L.
Σν Γνρείν Αδξαλείαο (Puffer) είλαη θαη απηφ ηεο ίδηαο θαηαζθεπήο κε ην
ζεξκνδνρείν. Φέξεη θαη απηφ εζσηεξηθή επέλδπζε γηα κείσζε ησλ απσιεηψλ
ζεξκφηεηαο θαη εμσηεξηθή επέλδπζε απφ PU-πνιπνπξεζάλε. Οη ρσξεηηθφηεηεο ηνπ
θπκαίλνληαη απφ 80L κέρξη θαη 1000L. ΢πλήζσο ρξεζηκνπνηείηαη ζε πεξηπηψζεηο
εθεδξείαο , φπνπ ε αληιία ζεξκφηεηαο παξάγεη παξαπάλσ ζεξκφ λεξφ απφ φζν
ρξεηάδεηαη εθείλε ηελ ζηηγκή ην θχθισκα ζέξκαλζεο θαη έηζη ην απνζεθεχεη ζην
δνρείν αδξαλείαο έσο φηνπ ην ρξεηαζηεί.
Δηθόλα 4.9: Σν εζσηεξηθφ ελφο ζεξκνδνρείνπ κε ειεθηξηθή αληίζηαζε θαη αέξην

Δηθόλα 4.10: Γνρείν Αδξαλείαο πξαγκαηηθήο πεξίπησζεο ρσξεηηθφηεηαο 300 ιίηξσλ
Φεθηαθφ Σειερεηξηζηήξην
Κάζε κνλάδα έρεη ζηελ θαηνρή ηεο κία ςεθηαθή νζφλε LCD απφ φπνπ θαη
κπνξνχλ λα γίλνληαη νη απαξαίηεηεο γηα ηελ ιεηηνπξγία ξχζκηζεο, θαζψο θαη ν
πξνγξακκαηηζκφο εχθνια θαη γξήγνξα. Οξηζκέλεο κνλάδεο έρνπλ θαη modem γηα λα
έρνπκε θαη δηαδηθηπαθή επηθνηλσλία κε ην κεράλεκα καο. Μαο παξέρεη ηελ έλδεημε
βιάβεο, ηνλ πξνγξακκαηηζκψλ ιεηηνπξγίαο ζέξκαλζεο θαη ςχμεο, ηηο ψξεο
ιεηηνπξγίαο, έλδεημε εηζαγσγήο θαη επηζηξνθήο ηνπ λεξνχ ηεο κνλάδαο θαζψο θαη ηνπ
γεσελαιιάθηε.
Δηθόλα 4.11: Φεθηαθή νζφλε έλδεημεο ιεηηνπξγίαο θαη πξνγξακκαηηζκνχ πξαγκαηηθήο πεξίπησζεο

4.1.6 Καηεγνξίεο Γεσζεξκηθώλ ΢πζηεκάησλ
Σα γεσζεξκηθά ζπζηήκαηα πνπ εθκεηαιιεχνληαη ηελ αβαζή γεσζεξκηθή ελέξγεηα

δηαθξίλνληαη ζε δχν θαηεγνξίεο: α) κλειστού θαη β) ανοικτού κσκλώματος.
Οη Γεωθερμικοί Εναλλάκτες Κλειστού Κσκλώματος απνηεινχληαη απφ ππφγεην
δίθηπν κε πιαζηηθνχο ζσιήλεο πςειήο αληνρήο θαη αλζεθηηθφηεηαο, πνπ ιεηηνπξγεί
σο ελαιιάθηεο ζεξκφηεηαο. Οη ζσιήλεο ζπλδένληαη κε ηελ αληιία ζεξκφηεηαο φπνπ
θαη νινθιεξψλεηαη θχθισκα ζην νπνίν θπθινθνξεί δηάιπκα λεξνχ κε θηιηθφ πξνο ην
πεξηβάιινλ αληηςπθηηθφ. Έλα θιεηζηφ θχθισκα ζπλερψο αλαθπθινθνξεί, ππφ πίεζε,
ην δηάιπκα πνπ κεηαθέξεη ηελ ζεξκφηεηα.
Σν θχθισκα ηεο γεο θαη ηνπ ζπηηηνχ, είλαη θιεηζηφ θαη θαηά ζπλέπεηα δελ
παξνπζηάδνληαη επηθαζίζεηο αιάησλ, κε απνηέιεζκα νη απαηηήζεηο γηα ζπληήξεζε
ηνπ ζπζηήκαηνο λα είλαη κηθξέο.
Σν θχθισκα κπνξεί λα είλαη νξηδφληην ή θαηαθφξπθν αλάινγα κε ηνλ ηξφπν
ηνπνζέηεζεο ησλ ζσιήλσλ. Γηα ηελ νκαιή ηξνθνδνζία ηεο αληιίαο ζεξκφηεηαο είλαη
απαξαίηεηνο θπθινθνξεηήο.
Τπάξρνπλ ηξεηο ηχπνη θιεηζηνχ θπθιψκαηνο γεσελαιιαθηψλ αλάινγα κε ηε
δηάηαμε ηνπ δηθηχνπ ζσιελψζεσλ ζην έδαθνο: νξηδφληην, θάζεην ή ζπεηξνεηδέο
ζχζηεκα. Παξφιν πνπ νη θαηαθφξπθνη γεσελαιιάθηεο έρνπλ πςειφηεξν θφζηνο
ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ιφγσ ηνπ φηη απαηηείηαη κηθξφηεξνο
ρψξνο.
Οη Γεωθερμικοί Εναλλάκτες Ανοικτού Κσκλώματος ρξεζηκνπνηνχλ επηθαλεηαθά ή
ππφγεηα χδαηα (απφ ιίκλε, πεγάδη, πνηάκη, γεψηξεζε ή ηε ζάιαζζα), σο πεγή
ζεξκφηεηαο - ςχμεο θαη ρψξνπο απφζεζεο/επηζηξνθήο ηνπ λεξνχ. Αληινχλ λεξφ απφ
ππφγεην ηακηεπηήξα κε ρξήζε γεψηξεζεο θαη ελδηάκεζνπ ελαιιάθηε λεξνχ/λεξνχ
πνπ παξεκβάιιεηαη κεηαμχ ηεο ΓΑΘ θαη ηνπ αλνηθηνχ θπθιψκαηνο, πξνζδίδνπλ ή
απνξξνθνχλ ελέξγεηα ζην ζχζηεκα πξηλ ην λεξφ επηζηξέςεη ζηνλ ηακηεπηήξα.
Σν ζχζηεκα απηφ ελδείθλπηαη ζε πεξηνρέο κε ξερφ βάζνο πδξνθφξνπ νξίδνληα.
Καη ζε απηή ηελ πεξίπησζε αμηνπνηείηαη ε ηδηφηεηα ηεο ζηαζεξήο ζεξκνθξαζίαο πνπ
έρνπλ ηα λεξά ηνπ ππφγεηνπ ηακηεπηήξα θαζ' φιν ηνλ ρξφλν αλεμάξηεηα απφ ηηο
αηκνζθαηξηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ. Δλδεηθηηθά έλα ζπίηη 280 m2 απαηηεί
πεξίπνπ 30- 50 ιίηξα αλά ιεπηφ παξνρήο λεξνχ.

Οη ζσιήλεο ηνπ ελαιιάθηε ηνπνζεηνχληαη είηε νξηδφληηα ζην έδαθνο ζε κηθξφ

βάζνο (πεξίπνπ 1m κε 1,2m), φηαλ ππάξρεη κεγάιε δηαζέζηκε επηθάλεηα νηθνπέδνπ,
είηε θαηαθφξπθα ζε κεγάιν βάζνο (πεξίπνπ 80 κε 100m) φπνπ δελ απαηηείηαη κεγάιε
δηαζέζηκε επηθάλεηα νηθνπέδνπ.
Δηθόλα 4.12: Οη ηξφπνη ζχλδεζεο ησλ Γεσζεξκηθψλ Αληιηψλ Θεξκφηεηαο κε ηελ γε
4.1.7 Δμαξηήκαηα Γεσζεξκηθώλ ΢πζηεκάησλ
Γηα ηελ πινπνίεζε ησλ Γεσζεξκηθψλ ΢πζηεκάησλ απαηηνχληαη νξηζκέλα

εμαξηήκαηα ηα νπνία θαη αλαιχνπκε παξαθάησ.
Καηαθφξπθνο Γεσελαιιάθηεο
Απνηειείηαη απφ ηέζζεξηο ζσιήλεο PE-Xa, ζε ζρήκα δηπινχ U κνλνθφκκαην

ρσξίο ελψζεηο. Έρεη δηάκεηξν Φ32x22,9, είλαη εηδηθά θπξησκέλν ζην θάησ κέξνο
κέζα ζε έλα πιαίζην εηδηθήο θαηαζθεπήο απφ ξεηίλε πνιπεζηέξα θαη ελίζρπζε
παινλήκαηνο, ην νπνίν πξνζθέξεη κεγαιχηεξε αζθάιεηα ζηνλ ζσιήλα. ΢ην
κπξνζηηλφ κέξνο έρεη κία εηδηθή βάζε ζηελ νπνία ζπλδέεηαη ην βαξίδην ην νπνίν
ρξεζηκεχεη ζηελ επθνιφηεξε θαηάβαζε ηνπ ζσιήλα. Ζ δηάκεηξνο είπακε φηη είλαη
Φ32x22,9, ην κήθνο μεθηλά απφ 50m θαη θηάλεη ηα 150m, κε ρσξεηηθφηεηα 107 ιίηξα
έσο 323 ιίηξα αληίζηνηρα. Αλάκεζα ζηνπο ζσιήλεο αλά ηαθηά δηαζηήκαηα
ηνπνζεηνχληαη νη απνζηάηεο, είλαη εμαξηήκαηα ηα νπνία θξαηάλε ζε ζηαζεξή
απφζηαζε ηνπο ζσιήλεο κεηαμχ ηνπο ψζηε λα κελ έξρνληαη ζε επαθή εηζαγσγή θαη
επηζηξνθή.

Δηθόλα 4.13: ΢χζηεκα θαηαθφξπθνπ γεσελαιιάθηε
Δηθόλα: 4.14: Γηάθνξνη ηχπνη θαηαθφξπθσλ γεσελαιιαθηψλ

Βαξίδην
Δίλαη θαηαζθεπαζκέλα απφ ράιπβα θαη ηνπνζεηνχληαη ζην εκπξφζζην κέξνο

ηνπ θαηαθφξπθν γεσελαιιάθηε γηα λα ηνπνζεηνχληαη πην εχθνια ζηελ γεψηξεζε.
Έρεη κήθνο 340mm θαη 670mm θαη ην βάξνο ηνπ αληίζηνηρα είλαη 12,5kg θαη 25kg.
Οξηδφληηνο Γεσελαιιάθηεο
Δίλαη ζσιήλαο θαηαζθεπαζκέλνο απφ ηξίηεο γεληάο πνιπαηζπιέλην ή απφ

αθηηλνδηθηπσκέλν πνιπαηζπιέλην. Σνπνζεηείηαη ζε βάζνο πεξίπνπ 1 κέηξν θαη ε
απφζηαζε κεηαμχ ησλ ζσιήλσλ είλαη 0,7 κέηξα. Σν κήθνο ηνπ είλαη 100 κέηξα θαη ε
δηαζηάζεηο ηνπ Φ25x2,3, Φ32x2,9 θαη Φ40x3,7 κε αληίζηνηρεο ρσξεηηθφηεηεο
33ιίηξα,54ιίηξα θαη 83 ιίηξα.

Δηθόλα 4.15: Οξηδφληηνο γεσελαιιάθηεο
΢πιιέθηεο Γεσζεξκίαο
΢ηνλ ζπιιέθηε γεσζεξκίαο ζπλδένληαη νη πξνζαγσγή θαη ε επηζηξνθή ηνπ

θπθιψκαηνο γεσελαιιάθηε είηε είλαη θαηαθφξπθν, είηε νξηδφληην. Ο ζπιιέθηεο είλαη
εληζρπκέλνο κε ίλεο γπαιηνχ γηα κεγαιχηεξε αληνρή ζηε δηάβξσζε θαη έρεη δηαηνκή
Φ2΄΄ θαη κπνξεί λα θαιχπηεη απφ 4 έσο θαη 12 θπθιψκαηα. Με ηα εηδηθά ξαθφξ
ζπλδέεηαη ν ζσιήλαο κε ηνλ ζπιιέθηε.
Δηθόλα 4.16: ΢πιιέθηεο θαηαθφξπθνπ γεσελαιιάθηε 10 θπθισκάησλ

4.1.8 Πεγέο ελέξγεηαο

4.1.8.1 Ωο πεγή ελέξγεηαο ην λεξό
Σν λεξφ έρεη κηα πνιχ θαιή ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηα θαη γηα ηνλ ιφγν απηφ
κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηνχκε ηα ππφγεηα χδαηα σο πεγή ελέξγεηαο. Σα ππφγεηα λεξά
έρνπλ κηα ζρεδφλ ζηαζεξή ζεξκνθξαζία φιν ηνλ ρξφλν, επνκέλσο ην ζχζηεκα απηφ
είλαη πνιχ νηθνλνκηθφ θαη απνδνηηθφ . Γηα α εθκεηαιιεπηνχκε ηελ ελεξγεηαθή
απφδνζε ηνπ λεξνχ απαηηνχληαη πξαγκαηνπνηεζνχλ δχν γεψηξεζεο. Ζ κία γεψηξεζε
είλαη γηα ηελ εηζξνή ησλ λεξψλ ζηελ αληιία θαη ε άιιε γηα ηελ εθξνή ηνπ λεξνχ απφ
ηελ αληιία. Σν βάζνο απφ ην νπνίν ζα αληιείηαη ην λεξφ θαζψο θαη ε πνζφηεηα ηνπ
λεξνχ θαζνξίδεηαη, χζηεξα απφ κειέηε ηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα ζηελ πεξηνρή εθείλε.
Ζ αληιίεο απηνχ ηνπ ηχπνπ νλνκάδνληαη Γεσζεξκηθέο Αληιίεο λεξνχ/λεξνχ.
Γηφηη εθκεηαιιεχνληαη ηελ ζεξκνθξαζία πνπ έρεη ην λεξφ άληιεζεο θαη κέζσ αγσγήο
ζεξκαίλεηαη ην πγξφ πνπ ππάξρεη ζην θχθισκα ηεο αληιίαο.
4.1.8.2 Ωο πεγή ελέξγεηαο ν αέξαο
Ο αέξαο είλαη επίζεο κηα κνξθή πινχζηα ζε ελέξγεηα, επνκέλσο είλαη κηα
ηδαληθή πεγή ελέξγεηα γηα ηελ αληιία ζεξκφηεηαο. Απηνχ ηνπ ηχπνπ νη αληιίεο
νλνκάδνληαη Γεσζεξκηθέο Αληιίεο αέξνο/λεξνχ. Δπεηδή παίξλνπλ ηελ ζεξκνθξαζία
πνπ έρεη ν αέξαο θαη κέζσ αγσγήο ζεξκαίλεηαη ην εηδηθφ πγξφ πνπ ππάξρεη ζην
θχθισκα ηεο αληιίαο. Παξαθάησ ζα αλαιχζνπκε πεξαηηέξσ ηελ έλλνηα απηή.
4.1.8.3 Ωο πεγή ελέξγεηαο ην ππέδαθνο
Σν έδαθνο είλαη κία αλεμάληιεηε κνξθή ελέξγεηαο πνπ καο πξνζθέξεη ην

πεξηβάιινλ, γηα ηνλ ιφγν απηφ ηελ ρξεζηκνπνηνχκε σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ αληιία
ζεξκφηεηαο. Οη νπνίεο νλνκάδνληαη Γεσζεξκηθέο Αληιίαο Θεξκφηεηαο
εδάθνπο/λεξνχ. Σν εηδηθφ πγξφ R410Α δηαλέκεηαη ζε έλα θιεηζηφ ζχζηεκα
ζσιελψζεσλ κε πίεζε 12bar. Οη ζσιελψζεηο είλαη αλζεθηηθέο θαη εηζάγνληαη ζηελ
γεψηξεζε φπνπ έρεη γίλεη ην κφληκα αλζεθηηθφ πνπ εηζάγεηαη ζην γνλίδην ηξχπεο ή
ζην έδαθνο. Καηά ηε δηαδξνκή κέζσ ηνπ ζπζηήκαηνο ζσιελψζεσλ παξαιακβάλεη
ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ εδάθνπο θαη έπεηηα νδεγείηαη ζηελ αληιία φπνπ θαη ςχρεηαη

απνβάιινληαο ηελ ζεξκφηεηα. Σν κήθνο ηνπ ζπζηήκαηνο ζσιελψζεσλ θαζνξίδεηαη

απφ ηελ απαηηνχκελε ελέξγεηα ζέξκαλζεο θαη ησλ γεσινγηθψλ ζπλζεθψλ.
Αλάινγα κε ηελ απαίηεζε πνπ έρνπκε γηα παξαγσγή ελέξγεηαο ζέξκαλζεο
πξαγκαηνπνηνχληαη κία ή θαη πεξηζζφηεξεο ηξχπεο δηακέηξνπ 200mm θαη βάζνπο
100m.
Δηθόλα 4.17: ΢ρεκαηηθφ δηάγξακκα κηαο γεσζεξκηθήο αληιίαο λεξνχ/λεξνχ γηα ρξήζε ζέξκαλζεο
4.1.9 Πξνϋπνζέζεηο εγθαηάζηαζεο
Γηα λα εγθαηαζηαζεί έλα ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ κε Γεσζεξκηθή Αληιίαο

Θεξκφηεηαο ζα πξέπεη λα ηεξνχληαη θάπνηεο πξνυπνζέζεηο νη νπνίεο εμαξηψληαη απφ
ηνλ ηχπν ηνπ ζπζηήκαηνο.
Όζνλ αθνξά ηνπο ελαιιάθηεο θιεηζηνχ θπθιψκαηνο, απαηηείηαη ειεχζεξε
έθηαζε αλάινγα κε ην κέγεζνο ηνπ ελαιιάθηε ην νπνίν θαζνξίδεηαη κε βάζε ηηο
απαηηήζεηο ζέξκαλζεο - ςχμεο ηνπ ππνζηαηηθνχ. Γηα ελαιιάθηεο αλνηθηνχ ηχπνπ
ρξεηάδεηαη θάπνηα πεγή ζεξκφηεηαο (π.ρ. πεγάδη, ιίκλε, γεψηξεζε) θαη έλαο ρψξνο
απφξξηςεο/επηζηξνθήο ηνπ λεξνχ κεηά ηελ νινθιήξσζε ηνπ θχθινπ. Οη ζέζεηο ησλ
θάζεησλ γεσηξήζεσλ ζπζηήλεηαη λα απέρνπλ ηνπιάρηζηνλ 6 m κεηαμχ ηνπο θαη 3 m
απφ ην φξην ηνπ ηεκαρίνπ.
Γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηεο αληιίαο ζεξκφηεηαο δελ ππάξρνπλ θάπνηεο
αλαγθαίεο πξνυπνζέζεηο, αθνχ ην κέγεζνο ηεο αληιίαο θαη ησλ εμαξηεκάησλ ηεο είλαη
αξθεηά κηθξφηεξν απφ απηφ ησλ ζπκβαηηθψλ ζπζηεκάησλ. Γηα ην ζχζηεκα

κεηαθνξάο ζεξκηθήο ελέξγεηαο απφ θαη πξνο ην θηίξην, ππάξρνπλ θαηαζθεπαζηηθνί

πεξηνξηζκνί, νη νπνίνη φκσο δελ δηαθέξνπλ απφ νπνηνλδήπνηε άιιν ζπκβαηηθφ
ζχζηεκα. Όηαλ επηιεγεί ελδνδαπέδην ζχζηεκα ζέξκαλζεο - δξνζηζκνχ , ε
εγθαηάζηαζε πξνηείλεηαη λα πινπνηείηαη θαηά ηελ θαηαζθεπή ηνπ θηηξίνπ, θαζψο ην
ζχζηεκα ελζσκαηψλεηαη ζην δάπεδν. Όιεο νη ιχζεηο ζα πξέπεη λα γίλνληαη πάληνηε
ζε ζηελή ζπλεξγαζία κε ηνλ κειεηεηή ηνπ έξγνπ γηα απνθπγή πξνβιεκάησλ, εηδηθά
ζηνλ ελδνδαπέδην δξνζηζκφ.
4.1.10 Δλεξγεηαθό θόζηνο
Οη αληιίεο ζεξκφηεηαο ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά θχξην ιφγν παξαγσγή

ζεξκφηεηαο. Απαηηείηαη έλα κηθξφ πνζνζηφ ξεχκαηνο λα θαηαλαισζεί γηα ηελ
απφδνζε ηεο αληιίαο. Σν ξεχκα απηφ είλαη πεξίπνπ ην 1/5 ηεο ηζρχνο ηεο αληιίαο.
Γειαδή αλ κηα αληιία ζεξκφηεηαο είλαη 5 KW απαηηείηαη λα θαηαλαισζεί 1 KW
ειεθηξηθήο ελέξγεηαο γηα παξαγσγή 5 KW ζεξκφηεηαο. Έηζη νδεγνχκαζηε ζε
νηθνλνκία (50% - 60%) ζε ζρέζε κε ηα ζπκβαηηθά θαχζηκα γηαηί κπνξνχκε λα
έρνπκε ζέξκαλζε – δξνζηζκφ αιιά θαη ζέξκαλζε δεζηνχ λεξνχ ρξήζεο.
4.1.11 Οη δαπάλεο ζπληήξεζεο
Μηα αληιία ζεξκφηεηαο είλαη δηαθνξεηηθή απφ νπνηνδήπνηε άιιν ζπκβαηηθφ

ζχζηεκα ζέξκαλζεο, ζρεδφλ ρσξίο ζπληήξεζε. Μφλν ηα ζηνηρεία ηεο δηαλνκήο
ζεξκφηεηαο θαη ε πεγή ζεξκφηεηαο πξέπεη λα ειέγρεηαη ζε κεγαιχηεξα δηαζηήκαηα.
΢ε ζχγθξηζε κε ην ζπκβαηηθφ ζχζηεκα ζέξκαλζεο πεηξειαίνπ ην νπνί έρεη
έμνδα γηα ηελ ζπληήξεζε ηνπ θαπζηήξα, ησλ θαζαξηζκφ ηεο θακηλάδαο θαη άιιεο
ζρεηηθέο ζπληεξήζεηο φπνπ απαηηνχληαη γηα ηελ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ.
4.1.12 ΢ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ζπκβάιινπλ νη Γ.Α.Θ
Ζ Γ.Α.Θ είλαη κηα ζπζθεπή νη νπνία δελ απαηηεί ρξήζε νξπθηψλ θαπζίκσλ γηα
ηελ ιεηηνπξγία ηεο, παξά κφλν έλα κηθξφ πνζνζηφ ξεχκαηνο. Δπνκέλσο είλαη κηα
θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ ζπζθεπή θαη ζπκβάιεη ζηελ πξνζηαζία ηνπ γηαηί έρεη
απμεκέλν εηήζην ζπληειεζηή εμνηθνλφκεζεο εθπνκπψλ CO2. Όζν κεγαιχηεξνο είλαη

ν εηήζηνο ζπληειεζηήο ηφζν ρακειφηεξεο ζα είλαη θαη ε εθπνκπέο CO2.

Τπάξρνπλ ππφλνηεο γηα ηεο εθπνκπέο C02, φηη έρνπλ έλα ζεκαληηθφ κεξίδην
ζην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη ησλ ζπλαθψλ ζηηο παγθφζκηεο αιιαγέο ζην
θιίκα καο. Μηα απνηειεζκαηηθή κείσζε ησλ εθπνκπψλ C02 είλαη ινηπφλ έλα απφ ηα
πην ζεκαληηθά ηεο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο, λα εμαζθαιίζεη ηνπο κειινληηθνχο
ζηφρνπο
Αλ θαη ζην ζχλνιφ ηνπο κεηψζνπκε ηηο απαηηήζεηο ζέξκαλζεο ηνπ θηηξίνπ
κπνξεί λα παξακείλεη ε ζεξκάζηξα, καδί κε ην δεζηφ λεξφ, κε κεγάιε δηαθνξά ν
κεγαιχηεξνο παξάγνληαο ηεο θαηαλάισζεο ησλ λνηθνθπξηψλ. Καηξφο ηφηε λα κεησζεί
απηή ε θαηαλάισζε πξσηνγελνχο ελέξγεηαο πεξαηηέξσ. Μηα αληιία ζεξκφηεηαο κε
έλα εηήζην πνζφ θαηαλάισζεο (EWP) 0,25 ζψδεη, ζε ζχγθξηζε κε έλα αέξην ιέβεηεο
ζπκπχθλσζεο κε εηήζην πνζνζηφ ρξεζηκνπνίεζεο 100%, πεξίπνπ 33%, ζε ζχγθξηζε
κε έλα ιέβεηα πεηξειαίνπ κε εηήζην πνζνζηφ ρξεζηκνπνίεζεο 90% πεξίπνπ ην 40%
ηεο πξσηνγελνχο ελέξγεηαο . ΢ε ζρέζε ε ζεξκηθή ηζρχο πνπ παξάγεηαη απφ ηελ
αληιία, κε ηελ ζπληζηψζα ηνπ ξεχκαηνο πνπ θαηαλαιψλεηαη, είλαη πνιχ κηθξή. Χο εθ
ηνχηνπ, ε αληιία ζεξκφηεηαο είλαη νηθνινγηθά ζεκαληηθή γηα ην κέιινλ.
4.2 Δμνπιηζκόο Γεσζεξκηθώλ Δγθαηαζηάζεσλ

4.2.1 Γεληθά
Αλάινγα κε ηελ δνκή θαη ηηο απαηηήζεηο γηα ζέξκαλζε θαη δξνζηζκφ κίαο
εγθαηάζηαζεο απαηηείηαη θαη ν θαηάιιεινο εμνπιηζκφο ψζηε λα θαιχςεη απηέο ηεο
αλάγθεο. Τπάξρνπλ αξθεηέο εηαηξίεο ζήκεξα νη νπνίεο αζρνινχληαη απνθιεηζηηθά κε
ηελ κειέηε ηνπ ρψξνπ εγθαηάζηαζεο θαη ηνλ αλάινγν εμνπιηζκφ πνπ ζα ρξεηαζηεί.
Όπσο έρνπκε αλαθέξεη θαη παξαπάλσ ζε κία γεσζεξκηθή εγθαηάζηαζε δχν
είλαη ηα βαζηθά κέξε πνπ πξέπεη λα κειεηήζνπκε, ν γεσελαιιάθηεο ή αιιηψο
γεσζεξκηθψο ελαιιάθηεο ζεξκφηεηαο θαη ε γεσζεξκηθή αληιία ζεξκφηεηαο.
΢χκθσλα κε φζα έρνπκε πεη ζε θαηαθφξπθνπο γεσελαιιάθηεο ηνπνζεηνχκε ηέζζεξηο
ζσιήλεο δηακέηξνπ Φ40 πνιπαηζπιελίνπ PE100 ε νπνίνη ζην θάησ κέξνο
ηεξκαηίδνπλ κε ζρήκα U. Σν λεξφ ή ην δηάιπκα λεξνχ θιεηζηνχ θπθιψκαηνο κπνξεί
θαη ξέεη θαηά κήθνο ηνπ γεσελαιιάθηε θαη κπνξεί λα ελαιιάζζεη ηελ ζεξκφηεηα ηνπ
κε απηή ηεο γεο.

Δηθόλα 4.18: ΢σιήλεο πνιπαηζπιελίνπ ζε δηαθνξεηηθέο δηακέηξνπο
Βέβαηα ζηελ πεξίπησζε ηνπ νξηδφληηνπ γεσελαιιάθηε ην πιηθφ θαηαζθεπήο

ηνπ ζσιήλα είλαη ην ίδην, ην κφλν πνπ αιιάδεη είλαη ε δηάκεηξνο ηνπ ζσιήλα πνπ
γίλεηαη Φ25. Σν κήθνο ηνπ ζσιήλα πνπ απαηηείηαη είλαη θαηά πνιχ κεγαιχηεξν απφ
απηφ ηνπ θαηαθφξπθνπ ελαιιάθηε, γηα λα κπνξεί λα ελαιιάζζεη ηελ ζεξκφηεηα πνπ
ξέεη ην πγξφ κε απηήλ ηεο γεο.
Δηθόλα 4.19: Καηαθφξπθνη βξφρνη γεσελαιιάθηε
Δηθόλα 4.20: Οξηδφληηνη βξφρνη γεσελαιιάθηε

4.2.2 Αξρή ιεηηνπξγία Δλδνδαπέδηαο Θέξκαλζεο
Ζ ελδνδαπέδηα ζέξκαλζε έρεη θιείζεη ήδε πέληε δεθαεηίεο ζηελ Δπξψπε, ζηε
ρψξα φκσο εθαξκφδεηαη εδψ θαη πεξίπνπ 20 ρξφληα. Ήδε απφ ηελ αξραηφηεηα είρακε
παξφκνηεο εθαξκνγέο, κφλν πνπ ηφηε σο θαχζηκε χιε ήηαλ ην μχιν. Χο κέζν
κεηάδνζεο ηεο ζεξκφηεηαο ήηαλ ν αέξαο ν φπνηνο ζεξκαηλφηαλ θαη δηαρένληαλ ζε
ππφγεηα θαλάιηα θάησ απφ ην δάπεδν. Ζ ελδνδαπέδηα είλαη έλαο δηαθνξεηηθφο ηξφπνο
ζέξκαλζεο, πξνζθέξεη κηα μερσξηζηή επεμία ζηνλ ρψξν. Παξέρεη πνιιά
πιενλεθηήκαηα φπσο:
 Κεξδίδνπκε έσο θαη 12m2 ρψξνπ επεηδή δελ ππάξρνπλ ζεξκαληηθά ζψκαηα
 Έρνπκε κέρξη θαη 45% νηθνλνκία ζηα θαχζηκα ζε ζχγθξηζε κε άιιε κέζνδν
 Οκνηφκνξθε θαηαλνκή ηεο ζεξκφηεηαο
 Δηδηθέο εθαξκνγέο (πεδνδξφκηα, γήπεδα, αεξνδξφκηα, θιπ)
 Θεξκηθή άλεζε θαη πγηεηλφ πεξηβάιινλ
Σν λεξφ δεζηαίλεηαη ζηνλ ιέβεηα ζε ζεξκνθξαζία 35C0 κε 45C0 θαη φρη

κεγαιχηεξε. Σν δάπεδν θηάλεη ζε ζεξκνθξαζία 26 κε 29 πνπ είλαη ρακειφηεξνη απφ
ηελ αλζξψπηλε ζεξκνθξαζία εμαζθαιίδνληαο έηζη ηελ αίζζεζε ηεο άλεζεο θαη ηεο
επεμίαο.
Δηθόλα 4.21: Καηαλνκή ζεξκνθξαζίαο

Όπσο παξαηεξνχκε ζηελ παξαθάησ εηθφλα ε ελδνδαπέδηα ζέξκαλζε είλαη ην

κφλν ζχζηεκα πνπ πιεζηάδεη ηελ ηδαληθή θαηαλνκή ηεο ζεξκνθξαζίαο. Δίλαη ην κφλν
ζχζηεκα ζέξκαλζεο πνπ θαιχπηεη ηελ παιηφηεξε επηζπκία ΄΄έρε ηα πφδηα ζνπ δεζηά
θαη ηελ θεθαιί ζνπ θξχα΄΄.
Δηθόλα 4.22: Απεηθφληζε ηεο ζεξκφηεηαο ζε ζρέζε κε ην χςνο
Δηθόλα 4.23: Αλαιπηηθή παξάζηαζε πινπνίεζεο επηδαπέδηαο ζέξκαλζεο

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5
ΜΔΛΔΣΗ ΔΦΑΡΜΟΓΗ΢ ΣΗ΢ ΑΒΑΘΟΤ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ΢ ΜΔ
ΤΠΟΛΟΓΙ΢ΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ RETScreen INTERNATIONAL
5.1 Δηζαγσγή
5.1.1 Τπνινγηζηηθό πξόγξακκα RETScreen INTERNATIONAL
Σν ππνινγηζηηθφ πξφγξακκα RETScreen παξέρεηαη δσξεάλ ζε φιν ηνλ θφζκν

απφ ηελ θπβέξλεζε ηνπ Καλαδά. Δίλαη έλα Λνγηζκηθφ Αλάιπζεο Έξγσλ Καζαξήο
Δλέξγεηαο RETScreen. Δίλαη έλα παγθνζκίσο πξσηνπνξηαθφ ινγηζκηθφ ππνζηήξημεο
ηεο θαζαξήο ελέξγεηαο. Λέγνληαο θαζαξή ελέξγεηα ζαθψο ελλννχκε ηεο
Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο. Σν ινγηζκηθφ απηφ κεηψλεη ζεκαληηθά ηα θφζηε
(ηφζν ηα νηθνλνκηθά φζν θαη ηα ρξνληθά) πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ
αμηνιφγεζε πηζαλψλ ελεξγεηαθψλ έξγσλ. Καηά ηελ δηάξθεηα πινπνίεζεο ελφο έξγνπ
ηα δηάθνξα θφζηε αλάπηπμεο, ζθνπηκφηεηαο, ζρεδηαζκνχ κπνξνχλ απνηειέζνπλ
ζεκαληηθά εκπφδηα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ Δλεξγεηαθά Απνδνηηθψλ Σερλνινγηψλ θαη
Σερλνινγηψλ ΑΠΔ. Έηζη ην ινγηζκηθφ απηφ κπνξεί λα κεηψζεη ηα εκπφδηα απηά
βνεζψληαο λα κεησζεί ην θφζηνο πινπνίεζεο θαη ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηνλ
ηνκέα ηεο θαζαξήο ελέξγεηαο..
Σν RETScreen επηηξέπεη ζηνπο θνξείο ιήςεο απνθάζεσλ θαη ηνπο
επαγγεικαηίεο λα πξνζδηνξίδνπλ εάλ ή φρη έλα πξνηεηλφκελν έξγν αλαλεψζηκσλ
πεγψλ ελέξγεηαο, ελεξγεηαθήο απφδνζεο, ή ζπκπαξαγσγήο ελέξγεηαο είλαη
νηθνλνκηθά ζθφπηκν. Αλ έλα έξγν είλαη βηψζηκν ή αλ δελ είλαη ην RETScreen ζα
βνεζήζεη ην θνξέα ιήςεο απνθάζεσλ λα ην θαηαιάβεη έγθαηξα θαη λα κπνξέζεη λα
βειηηψζεη. RETScreen:
Σν RETScreen είλαη ην πην νινθιεξσκέλν ινγηζκηθφ πξντφλ ηνπ είδνπο ηνπ,
δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα ζε κεραληθνχο, αξρηηέθηνλεο θαη ζηνπο ππεχζπλνπο
νηθνλνκηθνχ ζρεδηαζκνχ λα κνληεινπνηνχλ θαη λα αλαιχνπλ νπνηνδήπνηε έξγν
θαζαξήο ελέξγεηαο. Οη θνξείο ιήςεο απνθάζεσλ κπνξνχλ λα δηεμάγνπλ κία πξφηππε
αλάιπζε πέληε βεκάησλ, ε νπνία πεξηιακβάλεη ελεξγεηαθή αλάιπζε, αλάιπζε
θφζηνπο, αλάιπζε εθπνκπψλ, νηθνλνκηθή αλάιπζε, θαη αλάιπζε θηλδχλνπ.

Πεξηιακβάλεη θάζε κνξθή ελέξγεηαο ηφζν ηεο παξαδνζηαθέο φζν θαη ηε κε

παξαδνζηαθέο πεγέο ελέξγεηαο, θαζψο θαη ηεο ζπκβαηηθέο πεγέο ελέξγεηαο αιιά θαη
ηεο ηερλνινγίεο ηνπο.
Ζ δηαδηθαζία αλάπηπμεο ηνπ RETScreen απνηειεί δσληαλφ παξάδεηγκα
επηηπρνχο δηεζλνχο ζπλεξγαζίαο. Σν RETScreen αλαπηχρζεθε θαη ζπληεξείηαη απφ
ηελ Καλαδηθή Κπβέξλεζε κέζσ ηνπ εξεπλεηηθνχ θέληξνπ Canmet ENERGY ηνπ
Natural Resources Canada ζηελ πφιε Varennes ηνπ Κεκπέθ θαη ππνζηεξίδεηαη απφ
έλα δηεζλέο δίθηπν εκπεηξνγλσκφλσλ απφ ην ρψξν ηεο βηνκεραλίαο, θπβεξλεηηθψλ
θνξέσλ θαη αθαδεκατθψλ. ΢ηνπο θχξηνπο ζπλεξγάηεο πεξηιακβάλνληαη ε Δζληθή
Τπεξεζία Αεξνλαπηηθήο θαη Γηαζηήκαηνο (NASA), ε ΢χκπξαμε γηα ηελ Αλαλεψζηκε
Δλέξγεηα θαη ηελ Δλεξγεηαθή Απφδνζε (REEEP), ην Πξφγξακκα Πεξηβάιινληνο
Ζλσκέλσλ Δζλψλ (UNEP) θαη ην Παγθφζκην Σακείν Πεξηβάιινληνο (GEF).
5.1.2 Πεξίπησζε ζέξκαλζε-ςύμε ζε θαηνηθία 250m2
Ζ εξγαζία ζθνπφ έρεη λα καο θάλεη πνίν νηθείνπο ζηε ρξήζε ηεο γεσζεξκηθήο
ελέξγεηαο φρη κφλν ζε εγθαηαζηάζεηο κεγάινπ εχξνπο αιιά θαη ζε κηθξέο
εγθαηαζηάζεηο, φπσο πνιπθαηνηθίεο ή κνλνθαηνηθίεο. Θα ρξεζηκνπνηήζνπκε κηα
πξαγκαηηθή πεξίπησζε κηαο θαηνηθίαο 250m2 , κε ζχζηεκα ελδνδαπέδηαο ζέξκαλζεο
θαη ρξήζε Γεσζεξκηθήο Αληιίαο Θεξκφηεηαο αλνηθηνχ βξφρνπ γηα ζέξκαλζε,
δξνζηζκφ αιιά θαη ρξήζε δεζηνχ λεξνχ.
Με ηελ βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηηθνχ πξνγξάκκαηνο RETScreen ζα θάλνπκε
ηελ νηθνλνκηθή κειέηε θαη ηελ ηερληθή κειέηε πνπ απαηηείηαη ψζηε λα ιεηηνπξγήζεη
πιήξσο ε εγθαηάζηαζε καο.
Ζ θαηνηθία βξίζθεηαη ζηελ ΢νπξσηή Θεζζαινλίθεο θαη επεηδή ην έδαθνο έρεη
απμεκέλεο πνζφηεηεο λεξνχ ρξεζηκνπνηήζακε γεσελαιιάθηε αλνηθηνχ θπθιψκαηνο
γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ ππφγεησλ πδάησλ.
Πξαγκαηνπνηήζεθαλ δχν γεσηξήζεηο βάζνπο 100m ε θάζε κία. Ζ πξψηε
γεψηξεζε έρεη δηάκεηξν Φ10΄΄ θαη είλαη γηα ηελ εηζαγσγή ηνπ λεξνχ ζηελ αληιία
ζεξκφηεηαο. Σνπνζεηείηαη ζηελ γεψηξεζε έλαο ζσιήλαο Φ5΄΄. Ο ζσιήλαο έρεη
ηξχπεο ζην πιάη γηα λα κπνξεί λα κπαίλεη ην λεξφ κέζα ηνπ. ΢ηνλ ζσιήλα απηφλ πνπ
είλαη Φ5΄΄ ηνπνζεηνχκε ην ζσιήλα ηνπ θαηαθφξπθνπ γεσελαιιάθηε δηαηνκήο
Φ40mm, φπνπ έρνπκε ζπλδέζεη ζην έλα άθξν ηνπ κία αλνμείδσηε ππνβξχρηα αληιία

γηα ηελ άληιεζε ησλ πδάησλ ζε βάζνο 76m.Ζ ππνβξχρηα αληιία είλαη ηξηθαζηθή θαη
έρεη ηελ ηθαλφηεηα λα αληιεί 4,5 m3/h λεξφ. Σν άιιν άθξν ηνπ ζσιήλα ηνπ
θαηαθφξπθνπ γεσελαιιάθηε ζπλδέεηαη κε ηελ Γεσζεξκηθή Αληιία Θεξκφηεηαο. ΢ηα
30m απφ ηελ πξψηε γεψηξεζε έρνπκε θάλεη θαη κία δεχηεξε ζηελ νπνία επηζηξέθεη
ην λεξφ απφ ηελ Γεσζεξκηθή Αληιία Θεξκφηεηαο. Ζ δηάκεηξνο ηεο γεψηξεζεο είλαη
Φ10΄΄ φπνπ θαη εδψ έρεη ηνπνζεηεζεί κέζα έλαο ζσιήλαο Φ5΄΄ κε ηξχπεο ζην πιάη.
Μέζα ζηνλ ζσιήλα ησλ Φ5΄΄ έρνπκε ηνπνζεηήζεη ηνλ ζσιήλα Φ50 θαηαθφξπθνπ
γεσελαιιάθηε πνπ επηζηξέθεη ηα λεξά απφ ηελ αληιία ζηελ γε. Καη ζηηο δχν
γεσηξήζεηο γχξσ απφ ηνλ κεγάιν ζσιήλα ησλ Φ5΄΄ ηνπνζεηείηαη ραιίθη ην νπνίν
ιεηηνπξγεί σο θίιηξν γηα λα κελ πεξάζνπλ ηπρφλ ρψκαηα θαη νδεγεζνχλ ζηελ αληιία
ζεξκφηεηαο. ΢ηνλ ζσιήλα εηζαγσγήο αιιά θαη ζηνλ ζσιήλα επηζηξνθήο έρνπλ
ζπλδεζεί απφ έλα πδξφκεηξν ζην θαζέλα, ηα νπνία θαηαγξάθνπλ ηελ πνζφηεηα ηνπ
λεξνχ εηζαγσγήο θαη επηζηξνθήο αληίζηνηρα. Σν λεξφ ηεο εηζαγσγήο έρεη
ζεξκνθξαζία 17,5 C0 θαη ηεο επηζηξνθήο έρεη 13 C0. Πνπ ζεκαίλεη φηη απηή ε
δηαθνξά ησλ 4,5 C0 είλαη αξθεηή γηα λα κπνξέζεη λα θάλεη ηελ ιεηηνπξγία ηεο ε
αληιία.
Σν θηίξην έρεη επηθάλεηα 250m2 πνπ θαιχπηεηαη απφ ελδνδαπέδην ζχζηεκα
ζέξκαλζεο. ΢ην ιεβεηνζηάζην έρνπκε ηελ Γεσζεξκηθή Αληιία Θεξκφηεηαο πνπ είλαη
ζηα 16 KW ηξηθαζηθή, κε ζπληειεζηή απφδνζεο COP 4,8 πνπ είλαη πνιχ θαιφ.
Τπάξρεη επίζεο έλα ζεξκνδνρείν (Boiler) ρσξεηηθφηεηαο 300 ιίηξσλ πνπ ρξεζηκεχεη
γηα ηελ απνζήθεπζε ηνπ δεζηνχ λεξνχ ρξήζεο. Έπεηηα έρνπκε θαη ην δνρείν
αδξαλείαο (Puffer) ρσξεηηθφηεηαο 400 ιίηξσλ ην νπνίν απνζεθεχεη ην δεζηφ λεξφ
πνπ παξάγεη ε αληιία γηα ηελ ζέξκαλζε ηνπ ζπηηηνχ. Ζ αληηζηάζκηζε γίλεηαη κε έλαλ
αηζζεηήξα πνπ βξίζθεηαη εμσηεξηθά θαη έλαλ ζην εζσηεξηθφ ηνπ θηηξίνπ θαη αλάινγα
ξπζκίδεη ηελ ζεξκφηεηα θαη ηελ πνζφηεηα πνπ πξέπεη λα παξάγεη ε αληιία ψζηε λα
θαιχςεη ηεο αλάγθεο γηα ζέξκαλζε φζν ην δπλαηφλ πην νηθνλνκηθά.

Δηθόλα 5.1: Σν ζχζηεκα Αβαζνχο Γεσζεξκίαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ πεξίπησζε καο
Δηθόλα 5.2: Σν εζσηεξηθφ ηεο Γ.Α.Θ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ εγθαηάζηαζε
Σάθξνο νλνκάδεηαη ε απιάθσζε πνπ γίλεηαη ψζηε λα πεξάζνπλ νη

ζσιελψζεηο ηνπ γεσελαιιάθηε θαηαθφξπθνπ είηε νξηδφληηνπ θαη νδεγνχληαη κε απηφ
ηνλ ηξφπν κέρξη ην ρψξν φπνπ βξίζθεηαη ε αληιία ζεξκφηεηαο. Όπσο θαίλεηαη ζηελ
εηθφλα 5.3.

Δηθόλα 5.3: Άλνηγκα ηάθξνπ θαη ηνπνζέηεζε ηνπ γεσελαιιάθηε ηεο πεξίπησζεο καο
5.2 Γεδνκέλα γηα ην ππνινγηζηηθό πξόγξακκα RETScreen

5.2.1 Φνξηίν γηα ζέξκαλζε-ςύμε ηεο εγθαηάζηαζεο
Λφγσ ηνπ φηη έρνπκε κία αληιία ζεξκφηεηαο έρνπκε ηελ δπλαηφηεηα λα
πξαγκαηνπνηήζνπκε ζέξκαλζε γηα ην ρεηκψλα θαη ςχμε γηα ην θαινθαίξη. Γηα ηνλ
ιφγν απηφ ππνινγίδνπκε ηηο απαηηήζεηο πνπ έρνπκε ζην θηίξην γηα ζέξκαλζε θαη
δξνζηζκφ. Γηα κία επηθάλεηα 250m2 απαηηνχληαη 100 W/m2 γηα λα θαιχςνπλ ηηο
αλάγθεο ζε ζέξκαλζε, ελψ δε γηα ηελ ίδηα επηθάλεηα ρξεηάδνληαη κφλν 45 W/m2 γηα
ςχμε . Όπσο βιέπνπκε ζηελ Δηθφλα 5.4.

Δηθόλα 5.4: ΢ρεδηαζκφο θνξηίνπ θαη δηθηχνπ – έξγν ζπκπαξαγσγήο ζεξκφηεηαο θαη ςχμεο
΢ην παξαθάησ δηάγξακκα 5.1 παξαηεξείηαη φηη ςχμε απαηηείηαη κφλν απφ ηνλ
κήλα Μάξηην κέρξη θαη κηθξφ δηάζηεκα ηνπ Ννέκβξηνπ ιίγν, ηδηαίηεξα απμεκέλε
είλαη ε ηζρχο ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο θπξίσο ηνλ Ηνχιην πνπ θηάλεη ηα 8 KW. Απφ
ηελ άιιε ην δηάγξακκα ζέξκαλζεο ελψ θαλνληθά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο δελ ζα
έπξεπε λα εθαξκφδεη ζέξκαλζε, παξαηεξψ φηη απφ ην Μάην κέρξη θαη ΢επηέκβξην
ππάξρεη κηα ειάρηζηε απαίηεζε ηζρχνο ηεο ηάμεο ηνπ 1 KW, απηφ ζπκβαίλεη επεηδή
απαηηείηαη δεζηφ λεξφ ρξήζεο. Δλψ ην ρεηκψλα αλάγθεο θαη ζέξκαλζεο αιιά θαη
δεζηνχ λεξνχ απαηηείηαη ηζρχο έσο θαη 15 KW εηδηθά ηνλ Ηαλνπάξην.

Γηάγξακκα 5.1: Δηήζην δηάγξακκα θνξηίνπ αηρκήο
5.2.2 Δλεξγεηαθό κνληέιν ζπκπαξαγσγήο ζέξκαλζεο θαη ςύμεο
Με ηα δεδνκέλα ηνπ κνληέινπ ε Γεσζεξκηθή Αληιία Θεξκφηεηαο (Δηθφλα

5.5) είλαη ηξηθαζηθή ζηα 16 KW ηζρχνο γηα ηελ πεξίπησζε ζέξκαλζεο θαη 13 ΚW
ηζρχνο γηα ηελ πεξίπησζε ηνπ δξνζηζκνχ ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Με ζπληειεζηή
απφδνζεο COP 4,8.
Δηθόλα 5.5: Οη ζσιελψζεηο πνπ έξρνληαη απφ ηεο γεσηξήζεηο (αξηζηεξά είλαη ε εηζαγσγή θαη δεμηά ε
επηζηξνθή)

΢ην αθφινπζν θχιιν ηνπ ππνινγηζηηθνχ πξνγξάκκαηνο ππνινγίδεηαη ε

απνδηδφκελε ελέξγεηα ζε ζέξκαλζε θαη ζε ςχμε.
Δηθόλα 5.6: Δλεξγεηαθφ κνληέιν ζπκπαξαγσγήο ζέξκαλζεο - ςχμεο
΢ηε ζπλέρεηα πξνθχπηεη ην δηάγξακκα θνξηηνχ βάζεο θαη αηρκήο γηα ηελ
ζέξκαλζε θαη ηελ ςχμε (δηάγξακκα 5.2). Δπεηδή όιν ην θνξηίν ην θαιύπηεη
πιήξσο ε αληιία δελ απαηηείηαη θαη θάπνην άιιν ζύζηεκα γηα θάιπςε ηνπ
θνξηίνπ αηρκήο.

Γηάγξακκα 5.2: Γηάγξακκα ζρεδηαζκνχ ζπζηήκαηνο
5.2.3 Δμνπιηζκόο πινπνίεζεο ζπκπαξαγσγήο ζέξκαλζεο θαη ςύμεο
Ζ ππνβξχρηα αληιία είλαη θαηαζθεπαζκέλε λα αληιεί 4,5 m3/h λεξφ. Σν

ππνινγηζηηθφ πξφγξακκα RETScreen (εηθφλα 5.7) κεηαηξέπεη ηα m3/h ζε L/s γηα ην
ιφγν απηφ έρνπκε άληιεζε πδάησλ 1,25 L/s. Ζ άληιεζε ηνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζηα
76m βάζνο παξφιν πνπ ε γεψηξεζε έγηλε κέρξη ηα 100m βάζνο. Σν έδαθνο έρεη
απμεκέλε πγξαζία ιφγν ηνπ φηη ε πεξηνρή έρεη απμεκέλα απνζέκαηα λεξνχ.

Δηθόλα 5.7: ΢πλζήθεο ηνπνζεζίαο γεσελαιιάθηε γηα ςχμε
5.2.4 Αλάιπζε θόζηνπο γηα ζπκπαξαγσγή ζέξκαλζεο θαη ςύμεο
Ζ αλάιπζε θφζηνπο ηεο εγθαηάζηαζεο πεξηιακβάλεη ηελ κειέηε, ηα

κεηαθνξηθά, ηε ζπληήξεζε θαη ηα κεραλνινγηθά. Σν κεραλνινγηθφ θφζηνο
πεξηιακβάλεη ην θφζηνο ησλ γεσηξήζεσλ, ην θφζηνο ηεο αληιίαο, ην θφζηνο ηνπ
Boiler θαη ηνπ Puffer ζαθψο θαη ηα δηάθνξα εμαξηήκαηα θαη ζσιελψζεηο πνπ
απαηηνχληαη. Σν ζπλνιηθφ θνζηνιφγην ηεο εγθαηάζηαζεο καδί κε φια ηα απαξαίηεηα
αλέξρεηαη ζηεο 19.500 επξψ. ΢ηελ εηθφλα 5.8 θαίλεηαη ε αλάιπζε θφζηνπο πνπ έγηλε
κε ην ππνινγηζηηθφ πξφγξακκα RETScreen.

Δηθόλα 5.8: Αλαιπηηθά ην θνζηνιφγην ηεο φιεο εγθαηάζηαζεο
5.2.5 Οηθνλνκηθή Αλάιπζε
Σν ππνινγηζηηθφ πξφγξακκα RETScreen ππνινγίδεη ιακβάλνληαο ππφςηλ ην

θνζηνιφγην ηεο εγθαηάζηαζεο, ηελ ηηκή ηνπ πιεζσξηζκνχ θαη ην ηελ δηάξθεηα δσήο
πνπ ζα έρεη ην έξγν. Απφ εθεί πξνθχπηεη εάλ ην έξγν πνπ ζέινπκε είλαη νηθνλνκηθά
ζπκθέξνλ ή φρη. Μαο δίλεη ηελ νηθνλνκηθή αλάιπζε θαη ηελ δηάξθεηα απφζβεζεο ηνπ
έξγνπ θαζψο θαη ην ζχλνιν ησλ ρξεκαηνξξνψλ. ΢ηελ αθφινπζε εηθφλα 5.9 βιέπνπκε
ηηο νηθνλνκηθέο παξακέηξνπο.

Δηθόλα 5.9: Οηθνλνκηθνί παξάκεηξνη
΢ηελ παξαθάησ εηθφλα 5.10 θαίλεηαη ε εηήζηα ρξεκαηνξξνή αζξνηζηηθά πνπ

κνπ δίλεη ην ππνινγηζηηθφ πξφγξακκα RETScreen. Απ’ φπνπ πξνθχπηεη απφζβεζε
ηνπ έξγνπ ζηα 5 ρξφληα πεξίπνπ θαη κεηά ηα 5 ρξφληα πξνθχπηεη θέξδνο. Κάζε ρξφλν
ηα έζνδα κνπ κεηά ηνλ 50 ρξφλν ζα είλαη 3.250 επξψ ηα νπνία πξνζηίζεληαη
αζξνηζηηθά.

Δηθόλα 5.10: Δηήζηα αζξνηδφκελε ρξεκαηνξξνή
΢ην αθφινπζν δηάγξακκα 5.3 βιέπνπκε ηηο ρξεκαηνξξνέο αζξνηζηηθά γηα φιν
ην δηάζηεκα ιεηηνπξγίαο ηνπ έξγνπ δει. 30 ρξφληα.

Γηάγξακκα 5.3: Αζξνηζηηθφ δηάγξακκα ρξεκαηνξξνψλ
5.3 ΢πκπεξάζκαηα
Ζ θαηνηθία γηα ηελ νπνία έρνπκε θάλεη ηελ κειέηε ιεηηνπξγνχζε πξψηα κε
έλαλ ιέβεηα πεηξειαίνπ ν νπνίνο είρε θαηαλάισζε 5,5 lt/h. Ζ αληιία πνπ είλαη 16
ΚW θαηαλαιψλεη 4 KWh, γηαηί φπσο έρνπκε πεη απαηηεί λα θαηαλαιψζεη ην 1/4 ζε
ειεθηξηθή ελέξγεηα απφ ηελ ζπλνιηθή ηζρχ πνπ έρεη ε Γεσζεξκηθή Αληιία
Θεξκφηεηαο. Απηφ ζεκαίλεη φηη γηα λα ζεξκάλνπκε ηνλ ίδην ρψξν κε ηνλ ιέβεηα
ζέινπκε 5,5 lt/h * 6h/εκέξα = 33 lt/6h. Υξεηαδφκαζηε 33 lt/εκέξα * 0,77 cent/lt =
25,4 επξψ ηελ εκέξα γηα ζέξκαλζε. ΢ηελ πεξίπησζε ηεο αληιίαο έρνπκε θαηαλάισζε
4 KW/h * 10 h/ εκέξα = 40 KW/10h. Δπνκέλσο έρνπκε 40 KWh * 0,12 cent/KWh =
4,8 επξψ ηελ εκέξα ξεχκα γηα ζέξκαλζε. ΢πλεπψο ζπκθέξεη πεξηζζφηεξν ε
ιεηηνπξγία ηεο Γεσζεξκηθήο Αληιίαο Θεξκφηεηαο. Σν πεηξέιαην φπσο φιε
γλσξίδνπκε δε έρεη ζηαζεξή ηηκή θαη ηα ηειεπηαία ρξφληα απμάλεηαη.
Μία θαηνηθία ζε γεληθέο γξακκέο ρξεηάδεηαη 200 κέξεο ην ρξφλν ζέξκαλζε.
Οπφηε θάλνληαο ηνλ εμήο απιφ ππνινγηζκφ κπνξνχκε λα βξνχκε ζηα πφζα ρξφληα ζα
θάλνπκε απφζβεζε.

Πεξίπησζε κε αληιία
Κφζηνο εγθαηάζηαζεο
 Γεσζεξκηθή Αληιία Θεξκφηεηαο 9500 επξψ
 Γεψηξεζε 2x100m 8000 επξψ
 Boiler, Puffer, Γεσελαιιάθηεο 2000 επξψ
΢ύλνιν 19500 επξώ
Σν ρξφλν έρσ 4,8 επξψ/εκέξα * 200 κέξεο = 960 επξψ/έηνο
Πεξίπησζε κε ιέβεηα πεηξειαίνπ
Κφζηνο εγθαηάζηαζεο
 Λέβεηα – θαπζηήξα πεηξειαίνπ 1800 επξψ
 Boiler, ζσιελψζεηο 1500 επξψ
 Γεμακελή, θακηλάδα 500 επξψ
 Ζιηαθφο ζεξκνζίθσλαο 1000 επξψ
΢ύλνιν 4800 επξώ
Σν ρξφλν έρσ 25,4 επξψ lt/εκέξα * 200 κέξεο = 5080 επξψ/έηνο
Ζ δηαθνξά κεηαμχ ησλ δχν πεξηπηψζεσλ είλαη 5080 επξψ/έηνο - 960 επξψ/έηνο =
4120 επξψ.
Ζ δηαθνξά ζηελ ηηκή ησλ εγθαηαζηάζεσλ είλαη 19500 επξψ - 4800 επξψ = 14700
επξψ
΢πλεπψο απφζβεζε ζα γίλεη πξαθηηθά ζε 14700/4120 = 3,5 ρξφληα.
Μελ μερλάκε φηη κε ηελ αληιία ζεξκφηεηαο κπνξψ λα έρσ θαη δξνζηζκφ θαη
απηφ επηηπγράλεηαη επεηδή ξέεη λεξφ ζεξκνθξαζίαο ρακειφηεξεο ησλ 15 C0 κε
απνηέιεζκα λα δξνζίδεη ην ρψξν. Με ηνλ ηξφπν απηφ θαηαξγνχκε ηα θιηκαηηζηηθά
θαη έηζη εμνηθνλνκνχκε θαη ρξήκαηα ηα νπνία ζα ζπαηαινχζακε αλ είρακε ιέβεηα
πεηξειαίνπ γηαηί ζα απαηηνχηαλ λα έρνπκε θιηκαηηζκφ γηα ην θαινθαίξη. Με ην
ππνινγηζηηθφ πξφγξακκα RETScreen ππνινγίζηεθε φηη ζα γίλεη απφζβεζε ζε θάηη
ιηγφηεξν απφ 5 ρξφληα. Απηφ ζπλέβε επεηδή ην πξφγξακκα ππνινγίδεη αζξνηζηηθά ηα
ζπλνιηθά έζνδα θάζε ρξφλνπ θαη ιακβάλεη ηηο δηθέο ηνπ παξακέηξνπο ππνινγηζκνχ.

Βέβαηα αλ πξνζζέζνπκε θαη ην ελδερφκελν φηη ε αληιία ζα ιεηηνπξγεί θαη νξηζκέλεο

ψξεο θαη ην θαινθαίξη γηα λα δξνζίζεη αιιά θαη γηα λα ζεξκάλεη ην δεζηφ λεξφ
ρξήζεο απηφκαηα κεγαιψλεη θαηά ιίγν θαη ν ρξφλνο απφζβεζεο. ΢πκπεξαζκαηηθά
εθηηκνχκε φηη ην ππνινγηζηηθφ πξφγξακκα RETScreen δελ έρεη ζεκαληηθέο δηαθνξέο
ζην απνηέιεζκα πνπ ππνιφγηζε γηα ηελ πεξίπησζε καο, ζε ζρέζε κε ηα πξαγκαηηθά
δεδνκέλα πνπ ηζρχνπλ ζηελ αγνξά ζήκεξα.

ΔΠΙΛΟΓΟ΢
Ζ παξνχζα εξγαζία καο έδσζε ηελ επθαηξία λα αζρνιεζνχκε ζε γεληθφ

επίπεδν κε ηεο Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο. Ηδηαίηεξα αζρνιεζήθακε κε ηελ
Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα θαη ζπγθεθξηκέλα ζην ηνκέα ηεο Αβαζνχο Γεσζεξκίαο θαη πσο
κπνξνχκε λα ηελ αμηνπνηνχκε ζηελ θαζεκεξηλφηεηα. Απνδείμακε κε ηελ εξγαζία
απηή πσο πξέπεη λα επηιέγνπκε ηα ζσζηά θξηηήξηα γηα ηελ πινπνίεζε ελφο έξγνπ
αιιά θαη ηνλ ηαπηφρξνλν ζπλδπαζκφ ηεο ηερλνινγίαο κε ηελ νηθνλνκία.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΔ΢
1) «Ήπηεο Μνξθέο Δλέξγεηαο» Γ. Παπατσάλλνπ

2) «Γεσζεξκία» Μηράιεο Γ. Φπηίθαο – Νηθφιανο Β. Αλδξίηζνο
3) «ΠΖΓΔ΢ ΔΝΔΡΓΔΗΑ΢, ΢πκβαηηθέο θαη Αλαλεψζηκεο» Η.Η. ΓΔΛΔΓΔΝΖ΢
θαη Π.Η. ΑΞΑΟΠΟΤΛΟ΢
4) http://el.wikipedia.org/wiki/
5) http://www.bdb-nrw.de/data/arbeitshilfen
6) http://www.express.gr/news/ellada
7) http://www.siemens-home.gr
8) http://draseblog.wordpress.com
9) http://www.poseidonenergy.gr
10) http://econstruct.weebly.com
11) www.cea.org.cy
12) http://www.smartsystems.gr
13) http://www.genikithermanseon.gr
14) http://www.tepse.gr
15) http://www.diana-skordas.gr
16) www.retscreen.net

012011078

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

012011078

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ΢

΢ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ

ΓΗΑ΢ΣΑ΢ΗΟΛΟΓΖ΢Ζ ΓΔΧΘΔΡΜΗΚΟΤ ΔΝΑΛΛΑΚΣΖ ΜΔ

ΓΗΑ΢ΣΑ΢ΗΟΛΟΓΖ΢Ζ ΓΔΧΘΔΡΜΗΚΟΤ ΔΝΑΛΛΑΚΣΖ ΜΔ

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΑΝΔΩ΢ΙΜΔ΢ ΠΗΓΔ΢ ΔΝΔΡΓΔΙΑ΢

1.1 ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ ΢ΣΙ΢ ΑΝΑΝΔΩ΢ΙΜΔ΢ ΠΗΓΔ΢ ΔΝΔΡΓΔΙΑ΢ …....… ζει.6

2.1 ΓΔΩΘΔΡΜΙΚΗ ΔΝΔΡΓΔΙΑ.......................................................................ζει.18

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΒΑΘΗ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ

3.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗ΢Η ΑΒΑΘΟΤ΢ ΓΔΩΘΔΡΜΙΑ΢ .…………….………….... ζει.37

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 3

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΔΩΘΔΡΜΙΚΗ ΑΝΣΛΙΑ ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ΢ (Γ.Α.Θ)

4.1 Δηζαγσγή ζηηο Γ.Α.Θ θαη ζηνπο Γ.Δ.Θ ……………..……..……………. ζει.42

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5: ΜΔΛΔΣΗ ΔΦΑΡΜΟΓΗ΢ ΣΗ΢ ΑΒΑΘΟΤ΢

5.1 Δηζαγσγή …………………………………………………………..……… ζει.64

 ΔΠΗΛΟΓΟ΢ ……………………………………………………………. ζει.80

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 4

Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη κηα ζηξνθή πξνο ηηο Αλαλεψζηκεο Πεγέο

΢ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θαζεγεηή κνπ θ. Πνηφιηα

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 5

1.1 Δηζαγσγή ζηηο Αλαλεώζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο

Οη ήπηεο κνξθέο ελέξγεηαο νπζηαζηηθά βαζίδνληαη ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία,

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 6

απνηεινχλ πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ηεο ελεξγεηαθήο παξαγσγήο, εηνηκάδνληαη βήκαηα

1.1.2 Ση ραξαθηεξίδνπκε Αλαλεώζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο (Α.Π.Δ)

Οη ήπηεο κνξθέο ελέξγεηαο ή "αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο" (ΑΠΔ), είλαη

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 7

1.1.3 Δίδε Αλαλεώζηκσλ Πεγώλ Δλέξγεηαο(Α.Π.Δ)

 Αηνιηθή ελέξγεηα. Υξεζηκνπνηήζεθε παιηφηεξα γηα ηελ άληιεζε λεξνχ απφ

Δηθόλα 1.1: Αηνιηθφ Πάξθν

 Ζιηαθή Δλέξγεηα. Υξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξν γηα ζεξκηθέο εθαξκνγέο

Δηθόλα 1.2: Φσηνβνιηαηθφ Πάξθν

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 8

 Τδξνειεθηξηθή Δλέξγεηα. Δίλαη ηα γλσζηά πδξνειεθηξηθά έξγα, πνπ ζην

Δηθόλα 1.3: Τδξνειεθηξηθφο ΢ηαζκφο

 Βηνκάδα. Υξεζηκνπνηεί ηνπο πδαηάλζξαθεο ησλ θπηψλ (θπξίσο απνβιήησλ

Δηθόλα 1.4: Υξήζε βηνκάδαο γηα παξαγσγή ειεθηξηζκνχ

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 9

 Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα. Πξνέξρεηαη απφ ηε ζεξκφηεηα πνπ παξάγεηαη απ' ηε

Δηθόλα 1.5: Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα

 Δλέξγεηα απφ παιίξξνηεο. Δθκεηαιιεχεηαη ηε βαξχηεηα ηνπ Ήιηνπ θαη ηεο

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 10

Δηθόλα 1.6: Παξαγσγή ελέξγεηαο απφ παιίξξνηεο

 Δλέξγεηα απφ θχκαηα. Δθκεηαιιεχεηαη ηελ θηλεηηθή ελέξγεηα ησλ θπκάησλ

Δηθόλα 1.7: Δλέξγεηα απφ θχκαηα

 Δλέξγεηα απφ ηνπο σθεαλνχο. Δθκεηαιιεχεηαη ηε δηαθνξά ζεξκνθξαζίαο

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 11

Δηθόλα 1.8: Δλέξγεηα απφ ηνπο σθεαλνχο.

1.1.4 Πιενλεθηήκαηα θαη Μεηνλεθηήκαηα ησλ ΑΠΔ

Πιενλεθηήκαηα ησλ ΑΠΔ

o Δίλαη πνιχ θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ, έρνληαο νπζηαζηηθά κεδεληθά

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 12

Μεηνλεθηήκαηα ησλ ΑΠΔ

o Ζ παξνρή θαη απφδνζε ηεο αηνιηθήο, πδξνειεθηξηθήο θαη ειηαθήο ελέξγεηαο

1.1.5 Δλεξγεηαθό Ιζνδύγην

Ζ ελεξγεηαθή επάξθεηα θαη αζθάιεηα απαζρνιεί ηδηαίηεξα ηηο πεξηζζφηεξεο

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 13

Ζ θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα

Πίνακας 1.1: Υπουργείο Ανάπτυξησ Ενεργειακό Ιςοζφγιο Έτουσ 2007

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 14

1.1.6 Κόζηνο ελέξγεηαο

Σν θφζηνο ελέξγεηαο κεηαβάιιεηαη ζπλέρεηα θαη απηφ πξνέξρεηαη απφ

1.1.7 Η θαηαλάισζε ελέξγεηαο ηεο Διιάδαο

ΔΗΜΗΣΡΙΑΔΗ΢ ΙΩΑΝΝΗ΢ ΢ελίδα 15

 Σεο ζπλνιηθήο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο ην 40% απηήο δαπαλάηαη ζηα