AP Reviewer
2nd Quarter
Produksiyon – Paglikha ng mga produkto at serbisyo
para matuganan ang mga pangangailangan ng mga tao
Dalawang uri ng Produkto
1. Consumer goods – Direktang ipinagbibili sa
mga mamimili upang matugunan ang kanilang
pangangailangan.
2. Producers’ goods – Ginagamit upang
makalikha pa ng ibang produkto.
Mga salik ng Produksiyon
1. Lupa – Sa paggamit ng lupa, ang mga planta,
pabrika, at ibang mga impraestruktura ay
napakikinabangan at naitatayo.
2. Kapital – Material na bagay na ginagawa ng tao
upang magamit sa produksiyon tulad ng mga
makinarya, kagamitan, planta, at pabrika.
3. Paggawa – Paggamit ng lakas ng tao upang
linangin ang mga likas na yaman sa paglikha ng
mga produkto.
4. Entrepenyur – “Kapitang ng Industriya”
sapagkat siya ang lumilinang ng ibang salik ng
produksiyon.
Mga salik ng Produksiyon at kanilang
pakinabang
 Upa - Kabayaran sa paggamit ng lupa at ibang
likas na yaman na tinatanggap ng mga landlord.
 Sahod - Halga ng salapi na tinatanggap ng mga
manggagawa bilang kabayaran sa kanilang
serbisyo.
 Interes - Kabayaran na tinatanggap ng mga
kapitalista sa pagpapautang ng kaniyang salapi
na ginagamit sa produksiyon.
 Tubo - Tinatanggap ng entreprenyur matapos
bawasan ang lahat ng kaniyang gastos sa
pagpapatakbo ng Negosyo.
Production Function - Nagpapakita ng relasyon ng
input at output sa produksiyon.
 Masusukat ang kakayahan ng mga prodyuser na
makalikha ng dekalidad na produkto kahit
limitado.
Input - Mga materyales para mapaganda o makalikha ng
produkto.
Output - Ang mga nalikhang produkto.
Ang dalawang uri ng Input
(Ang paggamit ng mga ito ay naaayon sa haba ng proseso sa paglikha ng mga
produkto.)
1. FIixed Input - Tumutukoy sa mga salik ng
produksiyon na hindi nagbabago o hindi kayang
baguhin sa ikli ng panahon na ginagamit sa
pagpoprodyus tulad ng sukat ng lupa, gusali, at
planta na ginagamit sa operasyon ng negosyo.
2. Variable Input - Mga bagay na magbabago o
madaling dagdagan tulad ng bilang ng
manggagawa, makinarya, at iba pang kagamitan
at mga hilaw na materyales.
Short-run market period - Tumatagal sa loob ng ilang
buwan o taon mula sa simula ng operasyon ng negosyo.
Long-run market period - Pagkakaroon ng mahabang
panahon sa paglikha ng produkto.
Mga paraan sa Produksiyon
1. Mechanization - Ang mga imbensiyon ng mga
makinarya noong Rebolusyong Industriyal ang
nagpasimula ng pagbabago sa paraan ng
produksiyon na tinawag na mechanization. Ito
ang paggamit ng makina sa halip na tao sa
paglikha ng mga produkto.
2. Production line - Sa sistemang ito, ang isang
conveyor belt ay ginagamit sa paglikas ng
produkto.
3. Division of Labor - Ang bawat manggagawa ay
may nakatakdang gawain. Ang division of labor
at production line ay magkakaugnay sa isa’t isa.
4. Automation - Paggamit ng mga makinarya at
teknolohiya na walang mangagawa na
kumokontrol. Ang mga manggagawa ay
magiging tagamasid at tagasuri ng mga trabaho
ng awtomatikong makinarya.
5. Robotics - Matataas na uri at de-kalidad na
robots na kontrolado ng computer ang makina
ang ginagamit sa paglikha ng mga produkto at
serbisyo.
Samahang pangnegosyo - Isang institusyong pang-
ekoonomiya na may kinalaman sa paglikha ng mga
produkto upang kumita.
Sosyohan (Partnership) - Samahan ng dalawa o higit
pang tao na nagkasundo na magbibigay ng salapi at ari-
arian para sa pagtatayo ng isang negosyo at industriya.
Kooperatiba - Ang samahang pangnegosyo na nais
palawakin ng pamahalaan. Ito ay isang samahan na ang
mga kasapi ay nagmamay-ari ng stocks.
Iba’t ibang uri ng Kooperatiba
1. Producers - Ito ay binubuo ng mga prodyuser
ng mga produkto at serbisyo na nagkasundo
naipagbili ang kanilang nilikhang produkto at
serbisyo.
2. Consumers - Ito ang nagmamay-ari ng mga
miyembro na layuning magtayo ng kooperatiba
na magbebenta ng produkto at serbisyo.
3. Credit - Ito ang humihikayat sa mga miyembro
na magtipid at mag-impok at iyon ang magiging
pondo ng kooperatiba na maaaring ipautang sa
mga miyembro.
4. Serbisyo - Ito ay may kinalaman sa pagbibigay
ng serbisyo tulad ng kuryente, medical at dental,
transportation, at pabahay sa mga miyembro at
hindi miyembro ng kooperatiba
5. Multipurpose - Ito ay binubuo ng dalawa o
higit pang uri ng kooperatiba.
Korporasyon - Samahan na binubuo ng maraming tao
na nagkasundo na magbigay ng capital para sa negosyo
ay tinatawag ng korporasyon.
Stockholder - Tawag sa nagmamay-ari ng capital na
tinatawag na share of stocks.
Microeconomics – Pagsusuri sa maliliit nay unit ng
ekonomiya.
Demand – Tumutukoy sa dami ng produkto at serbisyo
na kaya at handing bilhin ng mga mamimila sa
alternatibong presyo.
Demand Function – Nagpapakita ng relasyon ng
demand at presyo na sinasabing magkasalungat o di
tuwiran.
Demand Schedule - Sa dami ng produkto na handa at
kayang bilhin ng mamimili sa alternatibong presyo sa
isang takdang panahon ay ipinakikita ng demand
schedule.
Batas ng demand - Nagsasaad na habang ang presyo
ng produkto ay tumataas, kumokonti ang bibilhing
produkto ng mamimili.
Mga salik na nakakaapekto sa demand
1. Kita - Salapi na tinatanggap ng tao kapalit ng
ginawang produkto at serbisyo ay tinatawag na
kita. Ito ang basehan ng pagtatakda ng badyet sa
pamilya.
 Kapag maliit ang kita, mas mataas ang
demand ng pagkain sa kanilang pamilya
 Normal Goods - Tawag sa mga
produkto na tumataas ang demand
kasabay ng pagtaas ng kita ng tao.
2. Okasyon - Sa kultura ng ating bansa, likas sa
ating mga Pilipino ang ipagdiwang ang iba’t
ibang okasyon.
3. Panlasa/ Kagustuhan - Ang pagkahilig ng mga
Pilipino sa mga imported ng produkto ang isa sa
dahilan kung bakit mataas ang demand sa mga
ito.
4. Populasyon - Ang populasyon ay potential
market ng isang bansa.
5. Ekspektasyon - Sa panahon ngayon na
maraming kalamidad ang nangyayari sa iba’t
ibang panig ng daigdig at sa ating bansa, may
kaguluhan at digmaan sa pamamagitan ng mga
bansa.
6. Presyo ng Magkaugnay na Produkto -
Mayroong tinatawag na substitute goods at
complementary goods.
 Substitute goods - Mga produkto na
pamalit sa ginagamit na produkto. Ang
pagtaas ng presyo ng produkto na dating
ginagamit ang nagtutulak sa mamimili
na humanap ng kapalit na produkto.
 Complementary goods - Mga produkto
na kinokonsumo nang sabay.
Di - Elastik - Ang mamimili ay walang kakayahan na
bawasan nang mas marami ang demand kumpara sa
porsiyento ng pagtaas ng presyo.
Elastik - Ang value na mahigit sa isa ay naglalarawan sa
elastik na elastisidad.
Unitary - Ang pagtugon ng mamimili sa porsiyento ng
pagbabago ng presyo ay tinatawag na unitary.
Supply - Tumutukoy sa dami ng produkto at serbisyo na
handa at nais ipagbili sa iba’t ibang lebel ng presyo sa
isang takdang panahon.
Supply Function - Ginagamitan ng dalawang variable,
Qs bilang dependent variable at P bilang independent
variable.
Supply Schedule - Isang talahanayan na nagpapakita ng
dami ng produkto na handa at kayang ipagbili ng
prodyuser sa iba’t ibang presyo sa isang takdang
panahon.
Supply Curve - Tumutukoy sa grapikong paglalarawan
ng tuwirang relasyon ng presyo at dami ng handang
ipagbiling produkto ng mga prodyuser at tindera.
Market Supply - Kapag pinagsama-sama ang mga
supply ng bawat prodyuser sa pamilihan ay makukuha
ang market supply.
Mga Salik na Nakakaapekto sa Supply
 Teknolohiya - Ito ay tumutukoy sa paggamit ng
makabagong kaalaman at kagamitan sa paglikha
ng mga produkto.
 Dami ng nagtitinda - Ang dami ng tindera ng
isang produkto ay dahilan ng pagdami ng supply
ng nasabing produkto.
 Subsidy - Tulong na ipinagkakaloob ng
pamahalaan sa maliit na negosyante at mga
magsasaka upang paramihin ang kanilang
produksiyon at pataasin ang supply ng mga
produkto.
 Kagastusan - May iba’t ibang gastusin ang
nakapaloob sa paglikha ng mga produkto.
 Panahon/Klima - Ang supply ng produkto ay
naaayon sa kalagayan ng panahon sa isang lugar,
lalo na sa mga produktong agricultural.
 Presyo ng Ibang Produkto - Kapag ang presyo
ng produkto ay tumaas, ang mga supplier ay
nagaganyak na magbili ng nasabing produkto.
 Ekspektasyon - Kapag may pangyayari sa
kapaligiran, tulad ng kaguluhang pampolitika,
digmaan ng mga bansa, at mga kalamidad.
 Hoarding - Ito ang pagtatago ng mga produkto
upang hintayin ang pagtaas ng presyo.
Price taker - Tinatanggap lamang ang presyong umiiral
sa pamilihan.
Monopolyo - Isang estruktura ng pamilihan na iisa ang
nagbebenta ng produkto; ibig sabihin nito ay may isang
prodyuser ang kumokontrol ng malaking porsiyento ng
supply ng produkto sa pamilihan.
 Nagmamay-ari ng malalaking planta at
capital na mahalaga sa pagkakaloob nila
ng mga produkto at serbisyo.
Price Maker - Sila ang may kapangyarihan na magtakda
ng presyo.
Patent - Lisensya na ipinagkakaloob ng pamahalaan sa
isang indibidwal o negosyo na magkaroon ng karapatan
na gumawa, gumamit, at magbili ng isang produkto.
Copyright - Pagtatalaga ng karapatang-ari sa isang
kompanya na maglathala at magpalabas ng isang
makasining na gawain at lathalain sa isang takdang
panahon.
Monopsonyo - Mayroon lamang iisang mamimili ng
produkto.
 Kabaliktaran ng monopoly
Oligopolyo - Estruktura ng pamilihan na kakaunti ang
prodyuser. Halos magkakapareho ang produkto at
serbisyo na ipinagbibili.
Promotional gimmick - Paggamit ng pag-aanunsiyo
para makaakit ng mamimili.
Advertisement - Inaakit ang mga tao na bumili ng
naturang produkto. Ipinakiit ng pag-aanunsiyo kung
paano naiiba ang isang produkto sa ibang produkto sa
pamilihan.
Price control - Ipinapatupad kapag nahaharap sa
matinding krisis at kalamidad ang maraming lalawigan
sa bansa, o pagkalagay ng isang bansa sa state of
calamity.
Price Ceiling - Pinakamataas na presyong itinakda ng
pamahalaan sa pagbili ng mga produkto.
Price Floor - Pinakamababang presyo na maaaring
bilhin ang isang produkto.