Kantuak

KANTATZEA
GUSTATZEN
ZAIGULAKO
http://sites.google.com/site/arranobe/kantuak/
2012-03-01n eguneratuta
Kantatzea gustatzen zaigulako
AURKIBIDEA
AXURI BELTZA .................................. 9 ENE HASERREA ............................... 29
AZKEN AGURRAREN NEGARRA. 50 ENTZUN ZAZU .................................. 63
A AZKEN DANTZA .............................. 43 EPERRA .............................................. 40
AZKEN OYUA ................................... 37 ERREALA-REN HIMNOA ................. 7
ADIOS, ENE MAITEA ........................ 5
ERREGEAK DATOZ ......................... 55
AGUR ENE LÜRRA .......................... 71
ERREGEK GIZON EDERRIK ......... 61
AGUR ETA OHORE.......................... 52 B ERRIBERA ......................................... 27
AGUR ETXEKO-ANDEREA ............ 36
ERROMERIXA..................................... 5
AGUR EUSKAL HERRIA ................ 14 BAGARE ............................................. 23
ERROTA ZAHAR MAITEA ............. 47
AGUR EUSKAL HERRIARI ............ 52 BAI EUSKARARI .............................. 50
ESAN DOZU EDER HORI ................ 68
AGUR JAUNAK ................................. 34 BAIONATIK BILBORA .................... 69
ESKERDUN XALBADORRI............. 38
AGUR JESUSEN AMA ...................... 59 BALDORBA........................................ 28
ESKU EZKERRA ............................... 63
AGUR XIBERUA ............................... 28 BALIAREN BERTSOAK .................. 26
ESKUTXOEK JO DUTE ................... 30
AGUR, AMA ....................................... 70 BARATZE BAT .................................... 7
ETXETXO TXIKI HONETAN.......... 56
AGURE ZAHARRA ........................... 35 BARATZEKO PIKUAK ...................... 7
EUROPA.............................................. 71
AHAIDE DELEZIUS HUNTAN ....... 72 BARKOXEKO ELIZA....................... 73
EUSKADIN, CASTILLAN BEZALA 30
AI ARDOA .......................................... 11 BASATXORITXU ................................ 5
EUSKAL EUSKALDUNAREN
AI MARITXU JOSKILEA ................ 23 BASERRITARRAK ........................... 68
BALADA ........................................ 71
AI ZER PLAZERA............................. 43 BASOILARRAK................................. 46
EUSKAL HERRIAN EUSKARAZ .... 24
AI, MARI MIGEL ................................ 9 BAT, BAT, BAT.................................... 9
EUSKAL HERRITIK APARTE ........ 50
AI, SIMON .......................................... 10 BATASUNA ........................................ 52
EUSKAL PIZKUNDEA...................... 63
AIENEZA ............................................ 70 BAUTISTA BAZTERRETXE ........... 29
EUSKAL ROCK & ROLLIN............. 48
AIREZ AIRE....................................... 22 BAZKO ETA SALBATORE ............. 60
EUSKAL UNIBERTSITATEA .......... 24
AITA SALDU NAUZU ....................... 47 BAZTANGO LURRA ........................ 70
EUSKALDUN BERRIAREN BALADA
AITA SAN ANTONIO ......................... 6 BEGIAK PARREZ-PARREZ............ 47
........................................................ 24
AITA-SEMEAK.................................. 25 BEGOÑAKO ANDRA MARI ............ 58
EUSKO ABENDAREN ERESERKIA40
AITORMENA ..................................... 35 BEHIN BATEAN LOIOLAN ............ 39
EUSKO GUDARIAK .......................... 53
AITORREN HIZKUNTZA ZAHARRA BEHIN BETIKO................................. 71
EZ DEAT ERRANEN ......................... 51
........................................................ 50 BELAZKO UNTZIA .......................... 42
EZ DIZUT IRIKIKO .......................... 12
ALA KINKIRI, ALA KUNKURU ....... 7 BELENEN JAIO DA .......................... 56
EZ GOAZ LANERA ........................... 12
ALAKEN ALAKEN ........................... 56 BENTARA NOA ................................. 15
EZ KANTA BELTZA ......................... 40
ALDAPEKO........................................ 13 BEOTIBAR ......................................... 48
EZ NAU IZUTZEN ............................. 16
ALDE ILUNA ..................................... 67 BERRIRO IGO NAUZU ENE
EZ ZUELA NAHI ................................. 5
ALOSTORREA .................................. 22 MENDIRA ..................................... 29
EZ, EZ DUT NAHI ............................. 41
ALTABIZKARKO KANTUA ........... 65 BERTERRETXEREN KANTORIA . 16
EZIN UKA ........................................... 62
ALTZA FELIPE! .................................. 8 BERTSO BERRIAK........................... 39
EZKONGAIETAN .............................. 14
AMA .................................................... 43 BETI EZKAMAK KENTZEN............. 7
AMA BEGIRA ZAZU ........................ 13 BETI PENETAN................................. 29
AMA EZKONDU................................ 69 BI AMA ALHABA.............................. 44 F
AMAK EZKONDU NINDUEN ......... 28 BIARRITZEN ETXE BATEAN ........ 62
AMAYUR GAZTELU BALTZA....... 36 BIBA RIOJA ......................................... 9 FORJARIEN KANTA ........................ 26
AMERIKETARA JOAN NINTZAN . 36 BINBILI BONBOLO .......................... 56 FRANTSES EUSKALDUN BATENAK
AMETS, AMETS EGIN ....................... 6 BIRJINA MAITE ............................... 56 ........................................................ 20
AMODIOAREN BERRI .................... 60 BIYOTZ ERITUBA............................ 19 FURRA FURRA .................................. 25
AMODIOZKO POEMA .................... 65 BIZKAIA MAITE .............................. 27
ANA ETA JOAKIN ............................ 56 BIZKAIKO ABERATSAK ................ 23
ANA JUANTXE .................................. 35 BOGA BOGA........................................ 6 G
ANDALUZAREN PARETA .............. 35 BORTIAN AHÜZKI........................... 34
GABEKO IZAR .................................. 55
ANDRE MADALEN........................... 13 BRODATZEN ARI NINTZEN .......... 27
GABERAKO ATERBEA ................... 71
ANTERON TXAMARROTIA ............. 9 BULTZI-LEIHOTIK.......................... 40
GABON GABEAN .............................. 55
ANTONI ETA ANTON ...................... 12
GABON GABON GABON ................. 57
ARBOLA ............................................. 70
ARDO GORRI NAPARRA................ 11 D GABON GABONZETA ...................... 55
GABONAK .................................... 54, 56
ARDOA EDANDA .............................. 11
DENBORA GALDUEN BILA ........... 16 GALTZAUNDI.................................... 58
ARDOARI KANTAK ......................... 67
DILIN, DALAN................................... 41 GAUAREN ZORAGARRIA .............. 56
ARGI-AZKORRIAN JINIK .............. 60
DIN, DAN, DON ................................. 56 GAUEKO ELE IXILEN BALADA ... 66
ARGIZAGIAK ARGITZEN DIZÜ ... 71
DONOSTIAKO BALEAREN GAZTE GERA GAZTE ..................... 34
ARI NAIZELA, ARI NAIZELA ........ 47
BERTSOAK .................................. 67 GAZTE-GAZTETATIKAN ............... 40
ARRANBILOTE................................. 12
DONOSTIAKO HIRU DAMATXO .... 9 GAZTELUGATXE ............................. 24
ARRATSA MOSKUN ........................ 66
DONOSTIAKO MARTXA .................. 8 GAZTETASUNA ETA
ARRATSALDE HONETAN .............. 31
DONOSTIAKO ZIUDADEA ............. 33 ZAHARTASUNA .......................... 16
ARRATSALDE LIZUNA................... 48
DRINGILIN DRON............................ 56 GEORGE JACKSON ......................... 69
ARROSA XURIAREN AZPIAN ....... 31
GERNIKAKO ARBOLA.................... 21
ARTILLERO ...................................... 12
GEURE BAZTERRAK ...................... 16
ARTOLAK DEUKO........................... 59 E GEURIA DA .......................................... 7
ASKATASUNAREN SEMEEI .......... 65
GITARRA ZARTXO BAT ................. 14
ASKATASUNAREN SEMEEI EDARI GOXOA ................................. 70
GIZAKUNDE ...................................... 58
AIEZKOAKO MENDIETAN ...... 64 EDURRA TEILATUAN ....................... 8
GOAZEN MENDIRIK MENDI ........... 7
ASTELENIAN EZKONDU ETA ...... 68 EGIA .................................................... 63
GOGO ETA GORPUTZAREN
ASTOARENA ..................................... 25 EGIA DA ............................................. 23
ZILBOR-HESTEAK ..................... 18
ATARRATZEKO GAZTELUKO EGIA GARESTI DALA ..................... 61
GOIKO MENDIAN ............................ 37
KANTUA ....................................... 26 EGUEN ZURI ..................................... 58
GOIZEKO EURI ARTEAN ............... 41
ATHLETIC-EN HIMNOA .................. 7 EGUN DA SANTIMAMIÑA ............. 39
GOIZEKO IZARRA ............................. 6
ATOZTE KRISTAUAK ..................... 55 EGUNSENTIA .................................... 40
GOIZIAN ARGIA HASTIAN ............ 41
ATZO ETORRI JATAZ .................... 55 EKAITZA............................................ 62
GOIZIAN GOIZ JEIKIRIK .............. 72
ATZO TUN-TUN ................................ 59 EKI EDER........................................... 41
GOIZIAN GOIZIK JEIKI ................. 36
ATZO, ATZO...................................... 12 ELURRA MARA-MARA................... 56
GOIZUETAN ...................................... 18
AURRESKU .......................................... 6 ENBATA ............................................. 68
GORA TA GORA BETI ..................... 24
Orria 2 / 74
GU GIRA EUSKADIKO.................... 52 JOSEPA MENDIZABAL ................... 53 MIXELENGO ZUBIA ........................ 37
GUDARI EUSKALDUNAREN JOXE MIGELEN BATELA ................ 7 MUÑAGORRIREN BERTSOAK...... 74
KANTUA ....................................... 50 JUANA BIXENTA OLABE ............... 49 MÜNDIAN MALERUSIK.................. 73
GUK EUSKARAZ .............................. 50 MUSDE TIRAZ................................... 74
GURE AITAK AMARI ........................ 6 MUTIL KOXKOR BAT ..................... 47
GURE BIDE GALDUAK ................... 63 K
GURE KUADRILLAN....................... 12
GURETZAT ........................................ 26
KALERA NOA IHESI ....................... 23 N
KALERA, KALERA .......................... 51
KALIAN GORA ................................... 9 NAFARROA ........................................ 13
H KANPAIAK JAIETAN ...................... 55 NAFARROA, ARRAGOA.................. 27
KANTA DEZAGUN DENOK............ 57 NAGUSIA TA MAIZTERRA ............ 42
HABANERA ....................................... 20 KANTORE BERRI............................. 36 NERE AMA HIL ZAIT ...................... 18
HAIKA MUTIL .................................. 16 KANTUZ ............................................. 17 NERE AMAK BALEKI...................... 14
HAIZE HEGOA.................................. 18 KAPITAIN PILOTU .......................... 48 NERE ANDREA.................................. 14
HAIZEA DATOR ............................... 47 KAPITALISMOAK............................ 53 NERE ETORRERA ............................ 31
HALTZAK EZ DU BIHOTZIK ........ 16 KATTALIN ........................................... 8 NERE HERRIKO NESKATXA MAITE
HARA NUN DIRAN ........................... 31 KONTRAPAS ..................................... 24 ........................................................ 47
HARRI ETA HERRI .......................... 70 KONTXESIRI ..................................... 61 NERE MAITEA .................................. 33
HATOR HATOR ................................ 54 KOPLA BERRIAK............................. 30 NERE MAITIARENTZAT ................ 46
HAUR EDER BATEN BILA ............. 56 KOPLA BIKIAK ................................ 61 NERE SENTIMENDUA ..................... 20
HAURRAK IKAS ZAZUE ................ 49 KOPLAK ............................................. 30 NESKA MUTIL .................................. 13
HAY CIERTAS SEÑORITAS ........... 68 KULEBRIN KULEBRON ................. 11 NESKA ZAHARRAK (UDABERRIA)8
HERIO LATZA .................................. 42 KYRIE ELEISON .............................. 15 NESKATXA ONTZIRATUA ............. 27
HERRIA ETA HIZKUNTZA ............ 18 NESKAZAHARRAK ............................ 8
HERRIKO FESTAK .......................... 12 NEVADARAT JOAN NINTZEN....... 36
HIRU ERREGE .................................. 55 L NI HILTZEN NAIZENEAN .............. 62
HIRU ERREGE EKIALDEKO ......... 56 NI NAIZ ............................................... 20
LAGUN ETOR GUREKIN ................ 74
HIRU IZAR ......................................... 68 NIRE AITAREN ETXEA ................... 36
LAIDA PILOTARIA .......................... 46
HITZ HITAZ ...................................... 71 NIRE EUSKALTASUNA ................... 29
LANGILE ERAHIL BATI................. 37
HORRA HOR GOIKO....................... 33 NON GERATZEN DEN DENBORA . 67
LANIAN EZIN EGIN......................... 15
NORA ZOAZ ESKUAL SEMEA ...... 50
LARDERO ............................................ 6
NORTEKO TRENBIDEARI ............. 66
I LARRA ERDIAN ............................... 33
LAU HAIZETARA ............................. 29
IA GURIAK EGIN DU....................... 15 LAU TEILATU ................................... 31 O
IDUZKI DENEAN .............................. 60 LAZTANA........................................... 67
IHESA ZILEGI BALITZ ................... 16 LEHEN FLORIA ................................ 43 OI AMA ESKUAL HERRI ................ 28
IKASTOLETAKO ERESERKIA...... 50 LEHENDABIZIKO BERTSO OI GU HEMEN ................................... 45
IKUSI MENDIZALEAK.................... 12 LAGUNAK .................................... 39 OI GURE LURRA .............................. 64
IKUSI NUANIAN ............................... 34 LEIXIBATXUA .................................. 22 OI NERE ZORAGARRIA.................. 21
IKUSTEN DUZU GOIZEAN............. 42 LEPOAN HARTU .............................. 52 OI PELLO PELLO ............................. 18
ILARGIA............................................. 15 LILI BAT ............................................ 18 OI ZUBEROA ..................................... 69
ILARGIRA NOA ................................ 66 LIMOSNATXO BAT ......................... 47 OI, LUR ............................................... 40
ILUNABARRA ..................................... 6 LIZARDI ............................................. 16 OIES ERRONDAN DABIL ................ 15
ILUN-IKARAK................................... 30 LORE SORTHU ORDUKO .............. 66 OILARRAK KANTA KANTARI ...... 54
ILUNPETAKO GIZON ..................... 62 LORETXOA ....................................... 35 OLENTZERO ..................................... 53
INTERNAZIONALA ......................... 53 LORIAK UDAN IHINTZA OLENTZERO BEGI GORRI ............ 54
INTSUMISOARENA ......................... 48 BEZELA ........................................ 32 OLENTZERO BURU HANDIA ........ 54
INTXAUSPEKO ALABA .................. 60 OLENTZERO, SALDA BERO .......... 54
IPARRAGIRRE ABILA DELA ........ 69 ORAINGO NESKATXEN JAZKERA38
IRRINTZI BAT .................................. 51 M ORBAIZETA ARMA OLAREN
IRUTEN ARI NUZU .......................... 15 KANTUA ....................................... 64
MADALEN BUZTURINGO .............. 10
ITAUNA .............................................. 40 ORENTZARO ..................................... 54
MADDALEN....................................... 10
ITSASOA LAINO DAGO .................. 46 ORHOITUZ......................................... 69
MAHATSAREN ORPOTIK .............. 68
ITSASOAN URAK HANDI DIRE .... 13 ORIA IBAIA........................................ 64
MAITASUN HITZAK ........................ 36
ITSASONTZI BATEN ....................... 46 OROIMENEKO PORTUA ................ 31
MAITASUNAREN SUTEGIA........... 28
ITSASOTIK ILARGIRA ................... 68 OROITZEN ZAITUDANEAN ........... 17
MAITASUNEZ HIL ........................... 35
ITURINGO AROTZA ........................ 49 ORREAGA .......................................... 66
MAITATUA SOBERA ....................... 13
ITXAROPENA ................................... 67 ORREAGAKO GATAZKA ............... 66
MAITATZEN ZAITUDALAKO ....... 30
ITZALTZUKO BARDOARI ............. 74 OTARTXO HUTSA ............................ 64
MAITE .................................................. 6
ITZIARREN SEMEA......................... 51
MAITE, MAITE ................................. 10
IUP! LA-RA .......................................... 8
IXILIK DAGO ...................................... 9
MAITIA NUN ZIRA .......................... 32 P
MAITIAK GALDEGIN ZAUTAN .... 43
IZARREN HAUTSA .......................... 19
MAÑARITIK GORA ......................... 22 PASAIAKO HERRITIK .................... 17
IZAZU NITZAZ KUPIRA ................. 32
MANUELATXO ................................. 69 PEDRO ................................................ 67
IZOTZ ONDOKO EGUZKI .............. 45
MARI DOMINGI ............................... 54 PELEGRINOAK GATOZ.................. 61
MARIA SOLT ETA KASTERO ....... 27 PELLO JOXEPE .................................. 5
J MARITXU NORA ZOAZ .................... 9 PERU GUREA .................................... 31
MARITXU TABERNEREA .............. 10 PILOTARIEN BILTZARRA ............. 71
JABETASUNA.................................... 63 MARKESAREN ALABA ................... 32 POETA KAXKARRA ......................... 29
JAUN BARUAK ................................. 44 MARTXA BATEN LEHEN NOTAK 16 PRIMA EIJERRA ............................... 14
JEIKI JEIKI ....................................... 34 MATALAZ .......................................... 52 PRIMADERAKO LILIAK................. 34
JERONIMO ........................................ 12 MAYI ................................................... 41 PROPORTZIYO BAT ........................ 38
JINKOAK EZARIRIK ....................... 71 MENDI ALDETIK ............................. 55
JO TA KE ............................................ 71 MENDIAN GORA .............................. 30
JOLES TA JOLES.............................. 71 MENDIGOXALIARENA .................. 37 S
JOSEPA ANTONI .............................. 22 MENDIZALEAK AURRERA ............. 7
SALAMANKARA ............................... 14
JOSEPA LEHENGUSINA ................. 68 MESIAS SARRITAN ......................... 55
SALBATORE GORA DA................... 60
Orria 3 / 74
SAN ANTONIOREN ABEREAK...... 34 TXAKURRAREN PARTIA ............... 31 X
SAN INAZIOREN MARTXA ............ 59 TXAMARRA TXATXO BAT ............ 57
SAN NIKOLAS ................................... 59 TXANTON PIPERRI ........................... 6 XALBADORREN HERIOTZEAN .... 21
SAN SIMON........................................ 15 TXANTXIBIRI ..................................... 5 XARMENGARRIA ZIRA .................. 40
SANTA AGEDA (Bergara) ................ 57 TXIKITIN PARIAN ............................. 9 XIMUN, XIMUN ................................. 70
SANTA AGEDA (Bizkaia) ................. 57 TXIKITXU POLITO HORI .............. 22 XINAURRIA ....................................... 17
SANTA AGEDA (Gipuzkoa) ............. 57 TXORI ERRESIÑULA ...................... 43 XORIERI MINTZO ZEN................... 46
SARATARRA NAIZELA .................... 6 TXORI TTIKIA .................................. 48 XORITTUA NORAT HUA ................ 60
SARRI, SARRI ..................................... 8 TXORIA TXORI ................................ 17 XOXO BELTZA.................................. 17
SASI INTELEKTUALARI ................ 62 TXURIKO ........................................... 31
SAUTRELA ........................................ 41
SEHASKA KANTA (AMAREN Z
BULARRA) ................................... 52 U
SOLORA NINDOALA ....................... 11 ZAPATA PUNTA LUZEA ................. 57
UDABARRIAN ................................... 43 ZATOZ GUREKIN ............................. 59
SORTERRIKO KOPLAK ................. 17
UDABERRIA DA ETA ...................... 68 ZAZPI LAGUNTXO GERA .............. 11
UME EDER BAT ................................ 46 ZAZPIAK OIHAL BATETIK ........... 10
T UMEEK ERE JAKIN DUTE ............. 62 ZELAIAN ............................................ 70
UMETXOAREN AMETSAK ............ 68 ZENBAT GERA .................................. 33
TELEBISTA........................................ 21 URA IXURIRIK ................................. 41 ZEZENAK ............................................. 5
TEOLOGIA ETA IDEOLOGIA ....... 43 URAK DAKARRENA ........................ 48 ZIBILAK ESAN NAUTE ................... 14
TIRAUKI............................................. 33 URRUNDIK HELDU NAIZ .............. 48 ZOAZTE BELENERA ....................... 57
TIRIKI-TRAUKI................................ 15 URTEZAHAR ..................................... 54 ZORION BETI BESTERENA ........... 45
TOPA DAGIGUN ............................... 25 URTXINTXAK ................................... 46 ZORIONAK ........................................ 33
TRABUKO .......................................... 18 URX' APHAL BAT ............................ 44 ZORTEAREN KOLPEAK ................. 65
TRAKATAN, TRAKATAN ............... 55 URZO LUMA GRIS GAIXOA .......... 46 ZUBEROA (I) ...................................... 64
TRAPU ZAHARRAK ........................ 14 URZO ZURI POLIT BAT ................. 35 ZUBEROA (II) .................................... 64
TRIKITI KOPLAK .............................. 5 USAPALA ........................................... 44 ZUGANA, MANUELA ....................... 21
TRISTE BIZI NAIZ ETA .................. 19 USO ZURIA ........................................ 23 ZURE ASKATASUNAGATIK .......... 63
TRISTE JARTZEN NAUZU ............. 63 USURBILGO ELIZA ......................... 45 ZURE BEGIEK (I) .............................. 33
TTUKURRU TTUKU TTUKU ........... 6 ZURE BEGIEK (II) ............................ 33
TTUN TTUN ROCK .......................... 71 ZURE BULARRETAN ....................... 30
TXABI ETXEBARRIETA ................. 53 V ZURE TRISTURA .............................. 61
TXAKOLIN ........................................ 11 ZUTAZ OROITZEN NAIZ ................ 46
VIOLETAREN MARTXA ................. 24
Orria 4 / 74
TXANTXIBIRI Ederregia zera zu, belarri biak zentzun bat,
soluan biharrerako, usain bakarra surzulo biak,
Txantxibiri, txantxibiri gabiltzanian hartizu kaballerua bat zeru-lurrak jabetzat.
Elorrioko kalian, kalian pasiorako. Batu beiz orain beti betiko
hamalau atso tronpeta jotzen nire bihotza eta hirea,
zazpi astoren gainian. Errosatxuak bost orri, seme maitea, maite izan daigun
klabeliñiak hamabi, hire eta nire egilea.
Astoak ziren txiki-txikiak, lagun ona topatzeko
atsoak, berriz, kristonak! beti-beti honera etorri. PELLO JOXEPE
Nola demontre konpontzen ziran
zazpi astoren gainian (Bis). Neure nobixuan ama Pello Joxepe tabernan dala
asto baten jabe dana, haurra jaio da Larraulen (Bis)
Saltzen, saltzen, haretxek ekarrikosku etxera joan da esan omen du:
txakur txiki baten karameluak, etxian falta dan dana. -Ez da neria izanen,
Está muy bien! beraren amak topa dezala
esaten du konfiteroak (Bis). TRIKITI KOPLAK haur horrek aita zein duen.
Cuando vamos a Otxandiano Turuku tuku tuku Hau pena eta pesadunbria!
karnabal egunian, ez niri ukutu, Senarrak haurra ukatu (Bis)
me cagüen la mar, ama ganbaran dago ta Pello Joxepe bihotz neria
comeremos chocolate sentiduko gaitu, haur horrek aita zu zaitu
sonbreruaren gainian. ai, oi, ai, sentiduko gaitu. haur horrentzako beste jaberik
Turuku tuku tuku ezin nezake topatu.
ZEZENAK ez niri ukutu.
Zure semia besuan daukat
Dira, dira, Joaten nintzanian senarra aldamenian (Bis)
zezenak dira Madaritik gora, orain denborik eztaukat eta
buztana motza, trokotza sartu jatan zuazkit ordu onian
adar zorrotza ipurditik gora neronek abisatuko zaizut
harrapatzen bazaitu, ai, oi, ai… garaia datorrenian.
harrapatzen bazaitu,
jo ta bertan hilko zaitu Zetako joan zinan Fortunosoa nintzela baina
jo ta bertan hilko zaitu. ipurdi zabalik, ni naiz fortuna gabia, (Bis)
eneuelako jakin abade batek eraman dizkit
Dira, dira, trokotzik dauenik, umea eta andria:
zezenak dira ai, oi, ai… haurra berea bazuen ere
bel-beltzak dira andrea nuen neria.
harrapatzen bazaitu, Oraingo mutiltxuen
harrapatzen bazaitu, dote arrigua Patzientzia hartu bihar da
jo ta bertan praka zaharrak eta munduan Pello Josepe, (Bis)
hilko zaitu. txapel ugerdoa, andria ere zuria izanda
ai, oi, ai… haurra bestena diote
ERROMERIXA gizonen faltan igarotzen da
Sarritan egoten da basoan zenbait larrarte.
Hau da pandero barrixa, karkabetan ura
Bilbotikan ekarrixa, asto buztan bakorik ADIOS, ENE MAITEA
bost errial pagatu ta etxok inok gura,
erdia urregorrixa. ai, oi, ai… Adios, ene maitea,
adios sekulako.
Lora bat ikusi neban BASATXORITXU Nik ez dut beste penarik,
erreka baten erdixan, maitea, zuretzako.
haxe hartzera joan eta Basatxoritxu moko luzeak Zeren uzten zaitudan
uretara jausi nitzan. ez igan zerura bila: libre besteentzako.
aingerutxurik behar ezkero
Neskatillatxo zer dezu, horra hor nire mutila. Zertako erraiten duzu
kolore zuria dezu Bere musua elurra da eta adios sekulako?
koloria gorritzeko sua bihotza eta ezpainak Uste duzu ez dudala
metal ura eran behar dezu. bertan urturik biziko dira amodio zuretzako?
nire bularra eta zainak. Zuk nahi baldin banauzu
Neure maite polit hori ez nukezu besteendako.
kolore txarra daukezu, Ai, nork leukezan urrezko orratza,
kolore hori mudatzeko urre mihise eta haria EZ ZUELA NAHI
nerekin lo eiñ behar dezu. urrez hasi eta amaitzeko
seintxu honentzat jantzia! Ez zuela nahi, ez zuela nahi
Begira nago begira Larrosatxuak bost orri dauzka, atean atzean ez zuela nahi.
goiko kamiño berrira, krabelinak hamabi; Ganbaran bai, ganbaran bai...
noiz etorriko ete dan gure umeak gura duenak Mal gobierno etxean,
neure maitia herrira. eskatu bere amari. zakurran potroak eltzean.
Txikitxua zera baina Neure leihoko zirrikituak Gaur gauean argirik gabe...
bazera gehiago haziko, ilunabarraren begiak, gau ilunean argiakin,
hazitzen ez bazera be ene umea lo datzan arte Kontuz ibili zakilakin.
ez deutsudala utziko. lo egin bei eguzkiak. Ez zuela nahi...
Argi goiztarra betor gurera,
Zure amak esanda entzun det betoz izartxu gautarrak, Errekaldeko Madalenak
ez zaudela neuretako, ez beiz lotsatu hor ikusiaz haretxek omen dik zabalena...
eskerrak mila mesede buruak ilun eta zaharrak. Ta Errekaldeko Xixilik
ezta neu be zeuretako. hark eiten omen dik isilik.
Begi bik ikuskizun bat dauke,
Orria 5 / 74
(beheko kaleko Tomasak Noizbait iluntzen bada Gure amak aitari
harek egiten du demasa) nigan zure irudi eztia, fraka berriak ekarri.
kontu egizu, Maite,
GOIZEKO IZARRA galdua dedala bizia. AURRESKU
Goizeko izarra guztiz argia, Maite eguzki eder... Aurresku izan degu beti
mantxarik gabe ikusten da. (bis) euskotarren dantza,
Baina maitia, zure ondoan, Maite! Maite! Maite! gure asaben izatearen
zure ondoan garbiagoa da. erakusgarri.
Agur maitia, nere eguzkia. TTUKURRU TTUKU TTUKU
Agur, agur, betiko agur Dantza garbi, zail,
betiko agur. (bis) Ttukurru ttuku ttuku osasun erakusgarri.
ez neri ikutu, Bai aupa hi, ta aupa ni,
ILUNABARRA aita ganbaran da ta danearen ikusgarri.
(Ramón Artola) sentituko gaitu.
Aita ganbaran eta Jantzi txuri, gerriz gorri
Iruzkiya asten da ama sukaldean, hosto orlegiaren azpian,
jechitzen, jechitzen, neska-mutil gazteak gure besoak zabaldurik
dizdizera ederra eskilerapean. gurutze txuria egiñaz.
zaiola guchitzen,
diamantezko printzak SARATARRA NAIZELA Agur hiri nere aintziñako lagun hori,
zaizkanean galtzen (Nehor/c. Dufau) agur zuri,
urrezko bola baten agur hari,
ichuran da jartzen, Saratarra naizela agur ikusle guztioi.
eta geldi geldida orok badakite, orok badakite.
itsaspera sartzen. Senperen badudala LARDERO
xoriño bat maite.
Jiratzen dan denboran Hura bezen pullitik, hura bezen pullitik Lardero Agurainen,
ilsaspe aundira bertze bat balaite... jai zoragarria,
paletako kolore Baina zer probetxu da, neska eta mutilen
guztiak an dira; nik hura dut maite. ohiko inauteria.
ain pintura politak
goien jartzen dira, Guziek badakite Zoriondu nahi ditugu
ustetzen da zeruba naizela Piarres, naizela Piarres, herriko guztiak:
auspez dala jira; xoriño bat galdurik egun on, ba, denori,
ezin azper liteke nagola nigarrez; ahaztu miseriak.
berari begira. bera ibili baitzaut bera ibili baitzaut
ondotik beharrez; Lardero, Lardero,
Sarri beltzez janzirik ederki ase bainau neska-mutil ero,
zabalde guziya kafe ta likurrez! Lardero, Lardero,
chori chikiyen kantik bada ihauteria.
ez da altzen iya, TXANTON PIPERRI Lardero, Lardero,
izarrez apaintzen da neska-mutil ero,
zerupe garbiya Euskal Herriko semeak gera Lardero, Lardero,
eta bazter denari zor dioguna bizia. guztioi eskerrak.
emanaz argiya, Beraren alde emango degu
azaltzen da goi-farol zainetako zainetako odol guzia. (bis) AITA SAN ANTONIO
eder illargiya. Bere lege ta hizkuntza ederrari
diogu maitasun haundia. Aita San Antonio
------------------------------ Hil arte oihu egingo degu: Urkiolakoa, (Bis)
Bizi bedi Euskal Herria! askoren bihotzeko
Eguzkia hasten da santu debotua, ai, ai, ai!
hasten da jetxitzen jetxitzen, GURE AITAK AMARI Askoren bihotzeko
dizdizari ederrak zaizkala gutxitzen, santu debotua.
gutxitzen. Gure aitak amari
Diamantezko printzak gona gorria ekarri Askok egiten dio
zaizkanian galtzen, berriz ere maiteko dio San Antoniori, (Bis)
urrezko bola baten gure amak aitari. egun batean joan ta
itxuran da sartzen Gure aitak amari bestean etorri, ai, ai, ai,
eta geldi geldiro gona gorria ekarri. Egun batean joan ta
itxaspean sartzen (bis) bestean etorri.
Eta geldi, eta geldi, Gona gorri gorria
eta geldi, geldi eta zazpi jostunek josia AMETS, AMETS EGIN
itxaspean sartzen, sartzen (bis) berriz ere maiteko dio
Itxaspean sartzen sartzen. gure amak aitari. Amets, amets egin itsas gizona,
Gure aitak amari amets, zure ametsa gerta leikela.
MAITE gona gorria ekarri.
(Pablo Sorozabal) Berriz etorriko zera Ondarru'ko kaiera,
Gure amak aitari han daukazu maitea, itxaroten dezuna,
Gauak zabaltzen ditun izarren bidean fraka berriak ekarri berriz etorriko zera, zure txaluparekin,
zure irudi maitea dator ametsetan. berriz ere maiteko dio han daukazu maitea ta bihotza.
Egunak galtzen ditu izar eta ametsak. gure aitak amari.
Hala hondatzen nau ni Gure amak aitari Han daukazu maitea ta bihotza.
zu nerekin ezak. fraka berriak ekarri.
BOGA BOGA
Maite eguzki eder Fraka berri berriak
eguerdi beteko argia. zazpi jostunek josiak Boga, boga
Neke minez artean berriz ere maiteko dio mariñela
nere zorion iturria. gure aitak amari. mariñela
Orria 6 / 74
joan behar degu Laster datoz bai alai gurekin, ERREALA-REN HIMNOA
urrutira lasterka bide-txindorretatik.
urrutira Txuri-urdin, txuri-urdin maitea,
bai Indietara, Erromerira etorri gera, alai alai abestu txuri-urdin, txuri-urdin aurrera.
bai Indietara. dezagun ta dantza egin dezagun mutilak. Beti, beti maite,
Ez det, Zure bidea da, maitia, gure alaitasuna, maite, maitea,
ez det, erromeriara etorri gera tralara, tralara. Donostia, Donostiarra.
ez det,
nik ikusiko ALA KINKIRI, ALA KUNKURU Aurrera mutilak,
zure kai ederra aurrera Gipuzkoa,
kai ederra Erran dut, erranen eta errango, aurrera txuri-urdinak.
Agur, ez naiz isilik egongo,
agur, plaza hontako dama gazteak Gazte, gazte, gazte, gazte, gaztedi,
agur, ez dira moja sartuko. gaztedi, aupa, aupa mutilak.
Ondarroako Gazte, gazte, gazte, gazte, gaztedi,
itsas Ala kinkiri, ala kunkuru, gaztedi txuri-urdina.
itsaso bazterra, ala kinkiri kunkuru kanta,
itsas ala kinkiri kunkuru kanta JOXE MIGELEN BATELA
itsaso bazterra. gu bezalakoak dira,
Mariñela, hola! Joxe Migel,
mariñela, Migel Joxe,
boga! Erran dut, erranen eta errango, Joxe Migel,
mariñela. ez naiz isilik egongo, Migel Joxeren battela,
plaza hontako gizon gazteak
GEURIA DA ez dira fraile sartuko. Joxe Migelen battela,
Txitxarroa ta berdela,
Geuria da, da geuria, Ala kinkiri, ala kunkuru, Joxe Migelen battela,
geuria da, da geuria, ala kinkiri kunkuru kanta, Txitxarroa ta berdela.
geuria da, da geuria, ala kinkiri kunkuru kanta
geuria da, da, da, da, gu bezalakoak dira, BARATZE BAT
Euskal Herria hola!
Hau da egün eijerra
Geuria da ta geuria da, Erran dut, erranen eta errango, mila txoriek kanta
geuria da ta geuria da, ez naiz isilik egongo, tziauri ene erregina
geuria da ta geuria da, plaza hontako gazte guztiak besoak zuri ditizüt para.
geuria da ta ezkontzan dira sartuko.
Euskal Herria Baratze bat nahi dizüt egin
Ala kinkiri, ala kunkuru, Amets sekretuenekilan
Geuria da, da geuria, ala kinkiri kunkuru kanta, Liliak egün jauntzi eijerrenetan
geuria da, da geuria, … ala kinkiri kunkuru kanta Mila kolorez dantzan bihotzetan.
gu bezalakoak dira,
BETI EZKAMAK KENTZEN hola! Gaü beltz ta sakonetik
Jeikitzen naiz hoztürik
Beti ezkamak kentzen, ATHLETIC-EN HIMNOA Bihotza hain tristerik
kentzen, kentzen, Usu hitaz berantetsitürik.
kentzen, kentzen, kentzen. Athletic, Athletic, eup!
Beti ezkamak kentzen, Athletic, gorri ta zuria Baratze bat…
kentzen, kentzen, danontzat zara zu geuria.
kentzen, kentzen. Herritik sortu zinalako Karrosa bat hor dugu
maite zaitu herriak. Kanpoan gure aiduru
Zer gara gu?, Ez gal aboro denbora
nor gara gu? Gaztedi gorri-zuria Hiskor beitago amodioa
Euskotarrak gara gu (Bis) zelai orlegian
Euskalherriaren Baratze bat…
GOAZEN MENDIRIK MENDI erakusgarria.
Zabaldu daigun guztiok Maitarzun berriari
Goazen mendirik mendi, irrintzi alaia: ilargiak dü argi
euskotar gazteak Athletic, Athletic, emanen deikü aski
goazen aldatzaz gora zu zara nagusia! guk elgar maita dezagun beti.
mendigoizaleak.
Haize osasuntsuaz Altza Gaztiak. BARATZEKO PIKUAK
bizitza indartzera Athletic, Athletic,
aberri guztiari gogoaren indarra. Baratzeko pikuak
agur egitera (Bis) Aritz zarraren enborrak hiru txorten ditu (Bis)
loratu dau orbel barria. neska mutil-zaleak
MENDIZALEAK AURRERA hankak arin ditu
Aupa mutilak ai, oi, ei, hankak arin ditu
Mendizaleak, aurrera, aurrera gure gaztiak Baratzeko pikuak
goazen mendi gailurrera, Bilbo ta Bizkai guztia hiru txorten ditu.
euskaldunak esnatzera, goratu bedi munduan.
tralaralai, tralaralai. Aupa mutilak Hankak arinak eta
gora beti Euskalherria burua arinago (Bis)
Aupa goazen mendi txindorri Athletic gorri-zuria dantzan hobeki daki
beti gora, aldetatik, ederra da gure herria geuria. arto jorran baino.
maite degu bihotzetik ez da lurra hoberik, ai, oi, ei, arto jorran baino
larala, larala, ez da lurra hoberik. Bilbo ta Bizkaiko gaztiak gora! Hankak arinak eta
Euskaldun zintzoak aurrera! burua arinago.
Goazen mendirik mendi
baserririk baserrira, eroanaz alaitasuna.
Orria 7 / 74
DONOSTIAKO MARTXA ongarritzat Kattalin.
Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri,
Bagera! IUP! LA-RA Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri askatu,
Gu (e)re bai Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, viva
Gu beti pozez, beti alai! Jende lasterkatzaile krudela tú
bera die igorri… Iup! la-ra.
Sebastian bat bada zeruan Ainguriak otoituz berehala Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, bi badoaz,
Donosti bat bakarra munduan hola hola izorra zadila. Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, hanka kalera
Hura da santua ta hau da herria Eta ite misa est. Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, bafleetatik…
Horra zer dan gure donostia! kriston martxa dabil!
In nomine Patri et Filii.
Irutxuloko gaztelupeko Gora jauntzi ta duzu erori. ALTZA FELIPE!
Joxemaritar zahar eta gazte Zerurat hainitz baizuen igorri
Joxemaritar zahar eta gazte laguntza zor ginuen Carrerori (Bis) Altza Felipe! Trun la lai,
Kalerik kale danborra joaz trun la lai, trun la lai
Umore ona zabaltzen hor dijoaz Jende lasterkatzaile krudela… Altza Felipe! Trun la lai,
Joxemari! trun la, trun la lai (Bis)
Madrilek eta munduak ere
Gaurtandik gerora penak zokora bi gauzaren ikastia on dute EDURRA TEILATUAN
Festara! Dantzara! eskualdun ta ttipien zanpatze
Donostiarrai oihu egitera gatoz ezin da iraun eternitate (Bis) Edurra teilatuan
Pozaldik! abarra basoan,
Inauteriak datoz! Jende lasterkatzaile krudela… taloak erretzeko
irina auzoan Rau!
Bagera! Goresten haigu, goresten eta
Gu (e)re bai populiaren makila haiz ta Rau, rau, rau,
Gu beti pozez, beti alai! hire indarra handia baita rakataplau!
herria hitaz bozkariatzen da (Bis) Hau dok umorea,
utzi alde batera,
NESKAZAHARRAK Jende lasterkatzaile krudela… euskaldun jendea. (Bis)
Neskazaharrak joaten dira Urkiolara SARRI, SARRI Kortan daukagu txahala

santuari eskatzera senar on bana. hezurra eta azala
Ez dakit zer pasatzen den Aita San Antoniok
Mutilzaharrak joaten dira Urkiolara azken aldi hontan loditu dagiala. Rau!
santuari eskatzera emazte bana. jendea hasi dela dantzatzen sarritan
zerbait ikustekoa du Rau, rau, rau…
NESKA ZAHARRAK (UDABERRIA) bi falta direlakoz
«Recuento generalean». Astean bariku bi
Udaberria datorrenian Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, zapatuan beti
mutil gazteak alaitu, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri askatu, domekan okelea
hainbat neskatxa dabiltzansan Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, viva auzoan ikusi. Rau!
mutil zaharren atzean. tú
Rau, rau, rau…
Uda erdian elkartu eta Irratikoak han ziren
beti loturik ibili, emititzen zuzenean Edurra teilatuan,
azkatasuna aspaldi galduta paella jango zutela zakua lepoan,
bere mendean egonik. eta Piti eta Sarri bere muturretan ibili beharko dogu
saltzan zeudela konturatu gabeak. aurtengo neguan. Rau!
Negu gorriaren hotzakin
bazterrik bila ezinka, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Rau, rau, rau…
txikito lakain bat ezin edanik Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri askatu,
etxe barruan sartuta. Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri. Gaztea nintzanean,
denbora batean,
KATTALIN Zaila dugu sortzea ez nintzen sosegatzen
doinu gogozagorik ezkondu artean. Rau!
Etxe txiki txukun baten Sarri dio herriak
zure aitatamakin txanpainaz ospaturik Rau, rau, rau…
zinen bizi, zintzo bizi Iruñeko entzierroa
ene maite Kattalin. desentzierroa hemen Ezkondu eta gero
zapi gorriak hilabete gabe
Ene maite, ene maite zerua du estaltzen. porrusaldea neukan
ene maite Kattalin oliorik gabe. Rau!
sekulako ta betiko Ez dakit zer pasatzen den
galdu zaitut Kattalin. azken aldi hontan Rau, rau, rau…
jendea hasi dela dantzatzen sarritan
Baina eder zinen zinez zerbait ikustekoa du Porrusaldatxo likin,
zinen izar bat bezin bi falta direlakoz olio gabea,
ile gorri baita zorri «Recuento generalean». ez nintzen ni gaztetan
zuk bazenun Kattalin. holako zalea. Rau!
Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri,
Ibaiaren zinen joaten Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri askatu, Rau, rau, rau…
zure ahate beltzekin Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, viva
goiz batean, bat batean tú Eguna luzatuaz
ito zinen Kattalin. dator eguberri
Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, bi badoaz, zoroek ere aise
Hilerrian bada lore Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, hanka kalera diote igerri.
euzki lili, krabelin Sarri, Sarri, Sarri, Sarri, bafleetatik…
zu zaituzte badut uste kriston martxa dabil! Rau, rau, rau…
Orria 8 / 74
egunez oso triste ibili, arrantzaliarekin joateko urrutira.
Eguberriz ez bada baina dantzatu gauean
bistan ilargirik, Eta kriskitin, kraskitin, Pasatzen nintzanean zure leihopetik
artzain gizarajoak arrosa krabelin, negarrak irteten dit begi bietatik (Bis)
ez du axuririk. baina dantzatu gauean.
Zergaitik (5 aldiz) negar egin?
Rau, rau, rau… Donostiako neskatxatxoak Zeruan izarrak dagoz itsaso aldetik (Bis)
kalera nahi dutenean: (Bis)
Aurtengo hau daukagu Ama piperrik ez dago eta BAT, BAT, BAT
negu elurtsua, banoa salto batean.
seinale datorrela Eta kriskitin, kraskitin, Bat, bat, bat, bart parrandan ibili,
urte dohatsua. arrosa krabelin, bart parrandan ibili.
banoa salto batean.
Rau, rau, rau… Bi, bi, bi, ez naiz ondo ibili,
Donostiako Gaztelupeko ez naiz ondo ibili.
Elurra mara-mara sagardoaren goxua (Bis)
ez nauk hire beldur, Hantxen edaten ari nintzala Hiru, hiru, hiru, kolkoa bete diru,
etxean bada nahiko hautsi zitzaidan basua. kolkoa bete diru.
arto eta egur. Eta kriskitin, kraskitin,
arrosa krabelin, Lau, lau, lau, xardina bakalau.
Rau, rau, rau… basua kristalezkua.
ANTERON TXAMARROTIA
AXURI BELTZA Arrosatxoak bost hosto ditu,
krabelintxoak hamabi, (Bis) Anteron txamarrotia,
Axuri beltza ona duk baina Mari Josepa nahi duen horrek Sinkerren bibotia
xuria berriz hobea eska bihotza amari. Haretxek ei dauko,
dantzan ikasi nahi duen horrek Eta kriskitin, kraskitin, ei dauko,
nere oinetara begira. arrosa krabelin, preso tximinoia.
eska bihotza amari.
Festan dabiltza salto ta brinko KALIAN GORA
pozez ertenik plazara Donostiako hiru damatxo
guk ere parte hartu nahi degu hirurak gona gorriak (Bis) Hau dek, hau dek,
eta bagoaz dantzara. Sartutzen dira tabernara ta hau dek umoria,
irtetzen dira hordiak kontsolatzeko, kontsolatzeko,
Aupa mutilak, aupa neskatxak eta kriskitin, kraskitin euskaldun jendia
baztertu barruko lotsa arrosa krabelin,
alaitasunez poztu ditzagun irtetzen dira hordiak. Kalian gora, kalian behera,
gorputza eta bihotza. kalian gora zezena.
Donostiako hiru damatxo ai, ai, ai, ai
MARITXU NORA ZOAZ ein omen dute apustu (Bis) kalian gora, kalian behera,
Zeinek ardo gehiago edanda, kalian gora zezena.
Maritxu nora zoaz eder galant hori? zein gutxiago mozkortu.
Iturrira Bartolo nahi badezu etorri Eta kriskitin, kraskitin, Kalian gora, kalian behera,
Iturrian zer dago? arrosa krabelin, kalian gora, kalian behera,
Ardotxo txuria zein gutxiago mozkortu. kalian gora, kalian behera,
Biak edango degu nahi degun guztia. kalian gora zezena.
Donostiarrak ekarri dute
Maritxu, zuregana biltzen naizenian, Getaritik akerra, (Bis) AI, MARI MIGEL
poza nabaritzen det nere barrenian kanpandorrean ipini dute
Bartolo, nik ere det atsegin hartutzen Aita Santutzat dutela Ai, Mari Migel,
ur bila nuanian banauzu laguntzen Eta kriskitin, kraskitin, non dona alkondarie?
arrosa krabelin, Ai, Mari Migel,
Maritxu, lagunduko dizut gaur mendira, Aita Santutzat dutela. non dona katue?
ur fresko eder bila hango iturrira. Zapi ta zapi esanagatik
Iturri eder hortan dagon ur garbiak, BIBA RIOJA eztona kentzen katue?
Bartolo, alaituko dizkizu begiak. Sekula bere eztot ikusi
Biba Rioja, biba Nafarra, honela neure burue! (Bis)
Maritxu, nere aurrez ez jarri serio arkume onaren iztarra,
zuri dizudalako zenbait amorio. hemen guztiok anaiak gara Ai, Mari Migel!
par irri gozozkoa egiten badezu hustu dezagun pitxarra.
bihotza atseginez betetzen didazu. TXIKITIN PARIAN
Glu, glu, glu, … (Timotea Guridirengandik jasota)
Maritxu, baldin asmo badezu ezkontzia,
lendabiziko nintzaz oroitu zaitia. Gure sabela bete behar da Soldadu sartu nintzan
Zure mende jartzen naiz denbora guziko, ahal bada gauza onarekin zortzi bat urteko,
Bartolorekin gaizki ez zera biziko. dagon lekutik, eragin bapo! Errege zerbituta,
aupa mutilak! gogoz ekin. txikitin parian paina,
DONOSTIAKO HIRU DAMATXO ai libre izateko.
Umorea da gauzik onena
Donostiako hiru damatxo nahigabeak ditu ahaztutzen Erregek ez dau behar
Errenderian dendari (Bis) uju ta aja hasi gaitean gizon ezkondurik
Josten ere badakite, baina Euskal doinuak kantatzen baizikan mutil libre,
ardoa edaten hobeki. txikitin parian paina,
Eta kriskitin, kraskitin, IXILIK DAGO ai libre izateko.
arrosa krabelin,
ardoa edaten hobeki. lxil ixilik dago, kaia barrenian Mutilik behar eta
untzi xuri polit bat uraren gainean (Bis) mutilik egon ez
Donostiako hiru damatxo errege silan dago,
Errenteriko kalean, (Bis) Goizeko ordu bietan esnatutzen gira txikitin parian paina,
Orria 9 / 74
ai jarrita negarrez. kuartilli t'erdi ardauaz larararararararara (Bis)
eginten dau azunbrea.
Neskak badaude baina Ai Simon, Simon, Simon,
ez dute balio Damatxu bentanakoa errotapean, errotapean,
erregeri begitik, egon zakidaz kontuan, ai Simon, Simon, Simon,
txikitin parian paina, amore batek huts emonagatik errotapean hor konpon (Bis)
ai negarra dario. beste asko da munduan.
MADALEN BUZTURINGO
Bergaran nindoiala Antxina gaztea nintzen
brigadearekin orain egin naz agura, Madalen Buzturingo
enamoratu nintzan, andreak eta umeak bere gauean gauean
txikitin parian paina, ez naude ikusi gura. errondean dabiltza
ai damatxo batekin. zure portalean.
Mendi altuan edurra, Ai! Madalen, Madalen!
Etxe zuriko dama bota sutara egurra, Ai! Madalen!
ikusten badozu alaba galanten ama Zure bila nenbilen
gorantziak daiola, mutil zantarren bildurra. orain baino lehen.
txikitin parian paina,
ai esango diozu. MAITE, MAITE Hasi goiko kaletik
beheko kaleraino
Zeinek hori eman dizun Maite, maite ezta ederragorik
galdetzen badizu ez ni utzi hemen kaiean. Madalentxo baino.
Felix de Aranburu, Maite, maite Ai! Madalen, Madalen!
txikitin parian paina, zu nere bihotzean. Ai! Madalen!
ai esango diozu. Zure bila nenbilen
Maitetxo itsasora juan da orain baino lehen.
Felix de Aranburu itsasontzi batean.
hain gizon trebea Maitetxo itsasoan dago Zein ote da berorri
Bergaran bilatu dau, urrutirako bidean. horren famosoa,
txikitin parian paina, Madalen deritzona
ai beretzat andrea. Maite, maite… neskatza airosoa!
Ai! Madalen, Madalen!
ZAZPIAK OIHAL BATETIK Maitetxo noiz etorriko da, Madalen nirea!
nere bihotza zain dago. Zure ondoren dabil
Mundu guztiak aditutzen du Maitetxo noiz etorriko da, bueltaka jendea.
euskaldunaren negarra biok alkar bizitzeko.
alde batera nahiago nuke Kalean gora behera
ez banintz hemengotarra. Maite, maite… isil eta serio,
ilearen puntean
Enpeinatzea ez bada libre, MADDALEN zintea dario.
alferrik dugu indarra. Ai! Madalen, Madalen!
hau da txoria gari tartean Zutaz oroitzen naiz Madalen gaixoa!
goseak egon beharra. ene Maddalen Seigarren batailoian
etxetik urrun nabil daukazu majoa.
Antzerki huntan lau pertsonaia maite zaitudan arren.
ta jokalari bakarra Elizara joan eta
arbolak berak erakusten du Festa bakar hartan belauniko jarri,
hostoa eta adarra. azaldu zinen lehenbiziko errezoa
dena esango dizut bere majoari
Enpeinatzea… maite zaitudan arren. txikitxoa da baina
bai konpondutxoa,
Sutan pizturik darrai oraindik Salto eta algara kazadoreetako
sugai berriz lengo gerra egin duzu aurten kabo aurrengoa.
oharkabean ez zen mintzatu ia puskatu zaitut
txirrita poeta zarra maite zaitudan arren. Txikitxo naizelako
ez nazazu utzi,
Enpeinatzea… Baina bukatu da kapitan izanen naiz
seguru naiz zeren bihar edo etzi.
Zazpi ahizparen gai den oihala etxetik urrun nabil Ai! Madalen, Madalen!
ebakirikan erditik maite zaitudan arren. Madalen maitea!
alde batera hiru soineko Zu nahi zintuzket ba
utzirikan lau besterik. AI, SIMON nire emaztea!
Guraiziakin bereizi arren Ai, Simon, Simon, Simon, Goiko komentutikan

bakoitza bere aldetik errotapean, errotapean, eta kaleraino
ezagutzen da jantzi girela ai Simon, Simon, Simon, ezkontzeko asmotan
zazpiak oihal batetik. errotapean lo zegon (Bis) makina bat dago.
Trailara, larara, Ai! Madalen, Madalen!
Oihal bera da gure jantzia lararararararararara, Ai! Madalen!
sortu gintuzten unetik, trailara, larara, Zure bila nenbilen
ez du munduak kemenik sortu larararararararara (Bis) orain baino lehen.
kentzeko gure soinetik.
An kuran, kuran, kuran, Ikuste bakoitzean
Guraiziakin… arrokapean, arrokapean Madalen kalean
an kuran, kuran, kuran, zer poza sentitzen dut
MARITXU TABERNEREA arrokapean, Ambrosi (Bis) nire bihotzean!
Trailara, larara, Ai! Madalen, Madalen!
Maritxu tabernerea lararararararararara, Madalen lorea!
neskatxu konponidea trailara, larara, Nahiko nuke bazina
Orria 10 / 74
betiko nirea! elikatura ona da U, u, u, ardoak gaitu galdu,
edan al baldin bada gehiegi edan degu
KULEBRIN KULEBRON a, a, a, ardo gorri naparra. lurra irago digu:
u, u, u, ardoak gaitu galdu.
Zorioneko etxe honetan A, a, a, ardo gorri naparra
Bada hamaika istori eztarriko lakarra U, u, u, ardo madarikatu!
ama ohean etzan zenean kentzen hau den azkarra gau txorien teilatu
aita gainera erori a, a, a, ardo gorri naparra. alfer denen ostatu
ondorenak zer ekarri zuen u, u, u, ardo madarikatu!
ez esan gero inori A, a, a, kontuz busti zintzurra
aita gainean mugikor eta jo nahi ezpadek lurra AI ARDOA
marik ez zan ageri. ta hautsi lepa hezurra
Aitonak lanik ematen duen a, a, a, kontuz busti zintzurra. Ai! ardoa ai! ardoa
edo ez, amari galde gizonaren inganoa
utzi ezkero amona ere A, a, a, hau den ardo bikaina biga bostetan
salduko luke debalde edan zagun nahi aina galerazi deitak
alde batetik erdi itsua nahiz argitu bekaina gaüko loa
despistatua bestalde a, a, a, hau den ardo bikaina. bai eta biharamünean
pixa egiten iaioa degu lanailako gogoa
taparikan altxa gabe. A, a, a, mahatsaren ur sorgina
gizonak edan grina ARDOA EDANDA
Gure etxean ezin bestean ta andreak mitina
telebistak jo du kiebra a, a, a, mahatsaren ur sorgina. Ardoa edanda mozkortzen naiz
aitona degu kulebroi eta pipa erreta zoratzen naiz
amona berriz kulebra. E, e, e, ni ardoaren alde, kortejatzean lotsatzen naiz
edan ardura gabe, nola demontre biziko naiz?
ZAZPI LAGUNTXO GERA baldin bada debalde Tra le ra…
e, e, e, ni ardoaren alde.
Zazpi laguntxo gera Pipa hartuta zoratzen naiz,
kuadrilla batian, E, e, e, ni ardoaren alde ardo edanda mozkortzen naiz,
ondo ezautzen gaituzte goiz eta arratsalde morkortu eta erortzen naiz…
Orioko herrian, beti nahiz haren galde Nola demontre biziko naiz?
neska gaztiak diote e, e, e, ni ardoaren alde Tra le ra…
ez gaitula bihar,
guk holako neskarik, txin-txin, E, e, e, edari etxe kalte Hamar botila xankraturik,
ez degula bihar. nasaikerien ate azken basoa klikaturik,
tabernetan alkate azken xirrista irentsirik,
Txin-txin, txin-txin, E, e, e, edari etxe kalte. moltsa deraukat turrindurik,
diruaren hotsa Tra le ra…
harrek ematen digu, maitia, I, i, i, ardoak gaitu bizi,
bihotzian poza (Bis) nohizik behin ongi busti, Urrundu zaizkit adiskideak
edan gabe ez utzi eta hurbildu ostalerak,
Neska horrek esateio i, i, i, ardoak gaitu bizi. etxean aldiz emazteak
bere lagunari prest-presta ditu erasiak.
etzaiola gustatzen I, i, i, hi haut nere edari Tra le ra…
mariñel pobrerik. hik jartzen nau kantari
Horrei etorriko zaio ta sarritan dantzari Bazter guztiak inguruka,
markesaren seme, i, i, i, hi haut nere edari. bideak ere ihaurrauska
askotan holakua, txin-txin, munduak zer du? Hau da kinka!
gelditzen da gabe. I, i, i, mahatsaren zuku azti Goazen etxera andarkoka.
grina txarren ilati Tra le ra…
Txin-txin, txin-txin, osasunaren pipi
diruaren hotsa i, i, i, mahatsaren zuku azti. Mutiko gazte eta leiala,
harrek ematen digu, maitia, kontseilu onak har zaitzala
bihotzian poza (Bis) O, o, o, hau biontzako dago, otoi bizian ez zaitezela
edan dezagun oro sekula mozkor ni bezala.
TXAKOLIN zuk orain ta nik gero: Tra le ra…
o, o, o, hau biontzako dago.
Txakolin, txakolin, SOLORA NINDOALA
txakolinak on egin. O, o, o, honek jartzen nau bero
guztiok edaigun eta sarritan ero Solora nindoala,
alkarrekin. edanaz egunero solotik nentorrela,
Bihotza pozez betetzen da o, o, o, honek jartzen nau bero. laztana ikusi neban
txurrut bat eginik bidean lo zetzala.
ez dago munduan O, o, o, edari demonio
edari hoberik. infernuko jario Eskutxoaz ikutu neutsan
pardel danen bizio hila ala bizia ete zan,
Txakolin, txakolin, o, o, o, edari demonio. altzora zapart eustan
txakolinak on egin. neuk gura ez nebala.
Maritxu, arintxo da U, u, u, ur gorrizko olatu
Martintxo. horrek hau hi hondatu Hamabi krabelina
Ase naiz naparrez, ta andreaz aserretu. larrosarikan baga
zuri, gorri ta beltzez. u, u, u, ur gorrizko olatu. geure ortuan bere
Jarri naute minez, krabelinea bada.
gabe ere onik ez. U, u, u, hau den gure errregu
ardoa behar dugu Eskutxoaz ikutu neutsan
ARDO GORRI NAPARRA nahiz uda ta nahiz negu hila ala bizia ete zan
u, u, u, hau den gure errregu. laztan bat emon eustan
A, a, a, ardo gorri naparra neuk gura ez nebala.
Orria 11 / 74
neskatxarekin ibiltzen zera zu (Bis)
IKUSI MENDIZALEAK Orpo zikin, gona luze
atzeko-aldeko erregidore. Aita datorrenian, ama datorrenian
Ikusi mendizaleak Jotzen zioten tarrapatatan, etxetik kanpora bidaliko zaitu (Bis)
baso eta zelaiak, zergatik neskatxa zatarra zan.
mendi tontor gainera GURE KUADRILLAN
igon behar dogu. Orpo zikin, gona luze
Ez nekeak, ezta bide txarrak kaleko loiaren erregidore. Gure kuadrillan,
gora, gora Euskalerria. Deitzen zioten zarran zan zan zan, gure kuadrillan,
Gu euskaldunak gara zergatik neskatxa zatarra zan. gure kuadrillan mozkorra franko
Euskalerrikoak. eta, gainera, soltero.
ANTONI ETA ANTON
Hemen mendi tontorrean (N. Etxaniz) Eta, gainera,
euskal lurren artean eta, gainera,
begiak zabaldurik Antoni! Antoni! eta, gainera, ezkontzerikan
bihotza erreta. Zure atean nago ni. ez duena espero,
Hain ederra, hain polita da ta, Ai, Anton! Ai, Anton! ez orain ta ez gero.
gora, gora Euskalerria. Ate ondoan, hor konpon.
Gu euskaldunak gara Hau dek zorioneko,
Euskalerrikoak. Hormatxoriak negu gorrian ezkondu beharra,
ez du atsegin elurra: ezkondu baino lehenago
ARRANBILOTE zerua goibel, kabia hotza biziko naiz mutil [neska] zaharra.
eta janari gabe lurra.
Arranbilote, arranbilote, Ai, maite, nire bihotzak duen HERRIKO FESTAK
Mikelandoneko semea dute (Bis) zure hotzaren beldurra!
Atea jo ta leihora; Biontzat kabi bat berotzeko Herriko festak ziran biharamonian,
Rokeren semea jaio da (Bis) bilduko nuke egurra. berak nahi zuten txoko, txoko batian,
harri txabal-txabal baten gainian,
Arranbilote, arranbilote, Antoni! Antoni!… ari ziran, ari ziran trukian.
Errokeren astoa mikelete (Bis)
Atea jo ta leihora; Enarak ez du behin egindako Lau atso: hiru neskazahar,
Rokeren semea jaio da (Bis) kabirik inoiz aldatzen: bat alarguna,
urtero beti kabi aretan jarririk itzalian,
Burdintzali zar arranbilote, umeak ditu bazkatzen. harri txabal-txabal baten gainian,
gure zakurraren buztana tente (Bis) Baina zu, Anton, enara txarra ari ziran, ari ziran trukian.
Atea jo ta leihora; zaitut niretzat bilatzen
Rokeren semea jaio da (Bis) jai bakoitzean nexka berria Hasi ziradenian kartak partitzen,
ikusten zaitut maitatzen. eta gainera tantuak kontatzen.
Hiru gorontza ta gonarikez, Trun jota, ta Iñaxik txota,
ezkondu nahi baina majorik ez (Bis) Antoni! Antoni!… Mariak txaldun, Errufinak hirua.
Atea jo ta leihora; Mari Martin, txoratu al zain burua?
Rokeren semea jaio da (Bis) Enarak ere bere kabia lauarekin hiruaren keinua.
galduta badu ikusten,
ATZO, ATZO biderik gabe, haruntz eta honuntz Neska egon hadi ixil-ixilik
kabitik du aldegiten. hik ez den ikusi nere keinurik!
Atzo, atzo, atzo, Egarri dagoen nire bihotza, Tanta bat edanez gero,
atzo hil ziren hamar atso. zuk eman ezik edaten, begiak dir-dir, ezin egon ixilik
Baldin ardoa merkatzen ez bada berriro ere ibiliko da edan ezan, edan ezan gogotik,
hilko dirade beste asko. gogorik gabe nonbaiten. katilua, katilua beterik.
Atzo, atzo,
atzo hil ziren hamar atso. Antoni! Antoni!… EZ GOAZ LANERA
Egun, egun, egun Zure bihotza egarri dela Astelehena,

egunez ja hil dira ehun esan didazu bertsotan jai ondoko alperra,
baldin ardoa merkatzen ez bada neronek ere ikasia dut lanik ez egiteko,
gauez hilgo dira berrehun, arrazoi duzula hortan. ez goaz lanera,
egun, egun Zu beti zabiltz edari bila, ez goaz lanera, (lau)
egunez ja hil dira ehun. ikusi zaitut askotan,
baina neurriz gain egarri hori Asteartea,
Bihar, bihar, bihar, itotzen duzu ardotan. euria goitik behera,
bihar hilgo dira beste hamar, bustiko ez bagara,
baldin ardoa merkaten ez bada Antoni! Antoni! ez goaz lanera,
hilgo dira berrogeita hamar, kalabaza zale ez naiz ni. ez goaz lanera, (lau)
bihar, bihar, Ai, Anton! Ai, Anton!
bihar hilgo dira beste hamar. Haize freskoari, gabon! Asteazkena,
osabaren ezkontza,
Etzi, etzi, etzi, EZ DIZUT IRIKIKO / JERONIMO berak nahi baldin badu,
etzi hilgo dira hemeretzi ez goaz lanera,
baldin ardoa merkaten ez bada Ez dizut irikiko ez goaz lanera, (lau)
hilgo dira ehun ta hemeretzi, gau ilunian aterik
etzi, etzi, barrengoak ez daki Osteguna,
etzi hilgo dira hemeretzi. kanpokoaren berririk. amonaren eguna,
Zatoz eguna argitzen danian, hori ospatutzeko,
ARTILLERO egongo gera alkarrekin. ez goaz lanera,
ez goaz lanera, (lau)
Artillero dale fuego Ai, ene! Ai, ene! Hogeita laugarrena
ezkontzen zaigula pastelero. San Bartolome (Bis) Ostirala,
Eta zeinekin? eta norekin? haginetako mina,
Orpo zikinaren alabakin. Jeronimo, entzun zazu aspirina hartuta,
Orria 12 / 74
bagoaz ohera, zolaren zolan,
ez goaz lanera, (lau) lili bat bada beilari. Neska mutil, neska mutilari, aleluya (Bis).
Xiru-liruli, xiru-liruri,
Larunbata, nork bilduko ote du Txakurra galdu zaio Etxabe kuartori,
egun erdiko lana, lili xarmant hori? seinaliak badauzka nahi badezu ekarri,
egun erditxogatik, txakurra da zuria, buztana du beltza,
ez goaz lanera, Mende huntan jasan dudan hanka tartean dauka arrautza parea (Bis).
ez goaz lanera, (lau) bihotzeko pena,
penaren pena, Hamalau hamalauko ziraden bi kuadril,
Igandea, nola behar dut ekarri? estropa jotzeko gizon eta mutil,
lantegiak itxita, Xiru-liruli, xiru-liruri, ondo portatu zaigu patroia Beaxai,
lana egin nahi baina, zuk maitea hartzazu ene pena hori! Kontxako txapelakin Zarauztikan dabil.
ezin joan lanera,
ez goaz lanera, (lau) AMA BEGIRA ZAZU NAFARROA
ANDRE MADALEN Ama begira zazu Arbasoen arkaitza

leihotik plazara: Nafarroa, Nafarroa, Nafarroa
Egun batean ni ari nintzen ni bezalakorikan arbasoen arkaitza
andrea ezin ikusirik plazan bai ote dan? (Bis) lur emankor hezkaitza
esan zidaten edana dago Plazan bai ote dan? (Bis) bedatseko ekaitza
ez egin hari kasurik. Lai lara lai tra la… ekhiaren emaitza
Nafarroa, Nafarroa
Andre Madalen, andre Madalen Begiak erne ditut, arbasoen arkaitza.
laurden erdi bat olio bi zangoak arin:
andreak zorrak egin eta gero hoinbertze dohainekin Zazpietan lehena
jaunak pagatuko dio. ez nauke mutxurdin (Bis) Nafarroa, Nafarroa, Nafarroa,
Ez nauke mutxurdin (Bis) zazpietan lehena
Total egina zegoen baina Lai lara lai tra la… gaztelien auhena
hezurrak zeuzkan osorik Santxoren hasperena
galdetu zidan ea etzegoen Mutikoen artean gazten itxaropena
tabernan ardo gozorik itzul-inguruka, Nafarroa, Nafarroa
gizongaitzat baduzket zazpietan lehena.
Andre Madalen… dotzenan hamaika (Bis)
Dotzenan hamaika (Bis) MAITATUA SOBERA
Aita-semeak aritzen ginen Lai lara lai tra la… (J. Moulier - Otxobi)
uda-partean labrantzan
andrea berriz, ganbaratikan, Heldu den primaderan *Maitatua sobera nintzelarik haurra,
tabernarako arrantzan arropa xuritan, ez nekien nik zer zen amaren beharra.
ederra izanen naiz Bortu batean orain naiz bakar bakarra,
Andre Madalen… mahain sainduetan (Bis) amaz oroit orduko heldu zaut nigarra.
Mahain sainduetan (Bis)
Nire andreak badaki josten Lai lara lai tra la… Hegaltxoak azkartzen sentituz geroztik,
eta lisatzen taula gainean badihoaz txoriak kabitxo goxotik;
ardo zuria saldan emanik Haurra, ahal badaide, halaxa joan ninduzun amaren altxotik,
maite du denen gainetik hala izan bedi: ahaztuta naukate herrian geroztik!
lehen gure aldi zen
Andre Madalen… orain zuen aldi (Bis) Baina ama gaixoak ez nau ez ahantzi,
Orain zuen aldi (Bis) maiz dit Euskal Herritik bidaltzen
Bere gizona utzirik etxean Lai lara lai tra la… goraintzi;
hantxe da bera patar batean: - hautsi nion bihotza nuenean utzi,
indarrik gabe, mozkorrarekin niretzat baizik ez da halere han bizi.
lurrera joaten da behin.
ITSASOAN URAK HANDI DIRE Nik ere bero daukat bihotzean garra;
Andre Madalen… Jainkoak piztu zidan euskaldun txingarra,
________________________ Zazpi laguneko famili batetan ama baitut oraindik minetan indarra,
arotza zen gure aita ama, gau ilunean argidun izarra!
Andre Madalen andre Madalen, gure herriko alkate ez izan arren,
laurden erdi bat olio, lan egiten zuena. Nire bortu gainetan banaiz gogaitutzen,
aitak saria ekarritzian gaizkira baldin bazait bihotza larratzen,
amak ordainduko dio. Itsasoan urak handi dire, zure begi garbiez, ama, naiz oroitzen
murgildu nahi dutenentzat eta lanari gero gogo onez lotzen!
Amak ordaintzen ez balinbaio, gure herriko lanak handi dire,
aitak ordainduko dio astun dire, gogor dire, Oi! maiz ametsetan izan dut gogoan
aitak ordaintzen ez balinbaio, zatiturik gaudenontzat. goxoki nengoela sehaska beroan,
hor konpon eta adio. aingeruei begira, ganbara txokoan,
Markatzen ari diren bide nabarra eta zu hantxe irriz, ama, nir’ondoan!
ALDAPEKO ez da izango guretzat,
lehengo sokari ezarririk datorren Frankotan huts horiez oroitzen ere naiz…
Aldapeko sagarraren oztopo bat besterik. Ama! gazte denbora berriz haste balitz?
adarraren puntan Negar egin arazi dizut anitz aldiz,
puntaren puntan Itsasoan… negarrak niri zaizkit jausten orain bortitz!
txoria zegoen kantari.
Hainbeste mendetako gure morrontzak Aspaldi da naizela sor-etxetik joana,
Xiru-liruli, xiru-liruri, baditu mila tankera hamargarren urtean hurbil iragana.
nork dantzatuko ote du eta, zuhur aukeratzen ez badugu, Noiz ote naiz hemendik joanen zuregana,
soinutxo hori? bertan galduko gera. ama, sariztatzera zor dizudan lana?
Zubiburu zelaieko NESKA MUTIL Ontziak noiz nau berriz horrat eramango?
oihanaren zolan, Etxerako bidexka noiz dut nik igoko?
Orria 13 / 74
Eta zugandik, ama, musu bat jasoko? Agur nere bihotzeko
Oi! ba, laster didazu agian emango! Egunez trapu biltzen amatxo maitea!
gabean dantzan lehertzen Laster etorriko naiz
*Aho batek eztiki diolarik: ama! beti umore onean kontsola zaitea (Bis)
hitz goxo bakar horrek mundu bat darama. degu pasatzen, Jaungoikoak, ba, nahi du
Ama baino hoberik zer diteke asma? eta goizean goiz ni urez joatea;
horren maitatzen beraz gaiten oro tema. kalean irten da ama zertarako da
lo goxoan daudenak negar egitea? (Bis)
NERE AMAK BALEKI / ZIBILAK esnatzen dira.
ESAN NAUTE Lur maitea hemen uztea
(Iparragirre) Trapu trapu zaharrak! da negargarria.
Hemen gelditzen dira
Zibilak esan naute Atera atera, trapuak saltzera ama ta herria (Bis)
biziro egoki, nik erosten ditut Urez noa ikustera,
Tolosan behar dela modu onean bai, mundu berria;
gauza erabaki (Bis) arditian prakak kuartuan albarkak oraintxe, bai, naizela,
Giltzapean sartu naute ta burni zaharrak txanponean errukigarria (Bis)
poliki-poliki,
negar egingo luke Erosten ditut trapuak PRIMA EIJERRA
nere amak baleki (Bis) praka zahar urratuak
gona gorri zaharrak eta Prima eijerra
Jesus tribunalean atorratxuak. zutan fidaturik,
zutenean sartu Jo zak zurrumuzki hanitx bagira
etzion Pilatosek atabak soinu oro tronpaturik!
kulparik bilatu (Bis) dantzan egiteko Enia zirenez erradazu bai alez
Neri ere aurkitu beti erana. bestela
ez didate barkatu banua
zergatik ez dituzte Eltze elbarriturik desertiala, nigarrez urtzera.
eskuak garbitu? (Bis) pertza zulorik duenik
arran parrillik edo Desertiala,
Kartzelatik atera trebera zaharrik. juan nahi bazira,
fiskalen etxera Inork saltzeko badauka arren zuaza,
abisatu zidaten librako txanponean oi, bena berhala!
joateko berehala (Bis) Ramon Batistak Etzitiala jin berritan nigana
Ez etortzeko gehiago erosten ditu. bestela
probintzia honetara, gogua
orduan hartu nuen EZKONGAIETAN / NERE ANDREA doluturen zaitzu, amoros gaixua.
Santander aldera (Bis) (J. M. Iparragirre)
Nitan etsenplu
GITARRA ZARTXO BAT Ezkongaietan zerbait banintzan nahi dianak hartu,
(J. M. Iparragirre) ezkondu eta ezer ez (Bis) ene malurrak
eder zalea banintzan ere parerik ez baitu.
Gitarra zahartxo bat det aspertu nintzan ederrez Xarmangarri bat nik bainian maitatu
nik nere laguna nere gustua egin nuen ta fidatu
horrela ibiltzen da orain bizi naiz dolorez tronpatu!…
artista euskalduna, (Bis) Sekula jagoiti ikhusi ezpanu!
egun batean pobre Nere andrea andre ederra
besteetan jauna ezkondu nintzan orduan, (Bis) Mintzo zirade
kantatzen pasatzen det mudatuko zen esperantzarik arrazu gabetarik
nik beti eguna. ere bat ere ez nuan, ezukala nik
surik batere baldin badago zur'amodiorik;
Nahiz dela Italia maiz dago haren onduan. zu beno lehenikbanian besterik:
orobat Frantzia maiterik
bietan bilatu det Zokoak zikin, tximak jario, fidelik
anitz malizia (Bis) haurra zintzilik besoan (Bis) hor eztereitzut egiten ogenik.
ikusten badet ere adabaki desegokiagorik
nik mundu guztia gona zahar haren zuloan SALAMANKARA
beti maitatatuko det hiru txikiko botila handia
nik Euskal Herria. dauka bere alboan. Gazte gaztetik aitak ta amak
fraile ninduten nonbratu
Jaunak ematen badit Nere andrea goiz jeikitzen da bai eta ere estudiora
neri osasuna festara behar danean (Bis) Salamankara bidaldu.
izango det oraindik buruko mina egiten zaio Salamankara nindoalarik
andregai bat ona (Bis) hasi baino lehen lanean. bidean nuen pentsatu
Hemen badet frantsesa Zurekin zer gertatuko zan estudiante tunante baino
interesaduna nik bildurrik ez nuan! hobe nuela ezkondu.
baina nik nahiago det
hutsik euskalduna. AGUR EUSKAL HERRIA Ostatu xume polit batean
(J. M. Iparragirre) gosez gelditu bainintzen
Agur Euskal Herria neska xarmant bat ari zitzaidan
baina ez betiko Gazte gaztetandikan mahainean zerbitzatzen.
bost edo sei urtetan herritik kanpora, Begia kartsu, ezpaina lore,
ez det ikusiko (Bis) estranjeria aldean enekin aise mintzatzen
Jaunari eskatzen diot pasa det denbora (Bis) aingeru hori ordu berean
grazia emateko Herrialde guztietan ene bihotz barnean zen.
nere lur maite hontan toki onak badira,
hezurra uzteko. baina bihotzak dio: Hitz erdi batez maite nuela
"Zoaz Euskal Herrira" (Bis) erran nion belarrira
TRAPU ZAHARRAK baina, gaixoa, herabetua
Orria 14 / 74
ihes joan zen kanpora. Oi andre maitagarrien
Ez ahal nauzu, izar ederra, Ezkonmina dutenak jauna baduzu Montepellierren
kondenatzen infernura! seinale dirade: nik zaitut berdin senduraten.
Ez da sekulan ene gogotik matel-hezurrak idor, (Bis) Kyrie, kyrie
hiztuko zure itxura. koloreak berde. nik zaitut berdin senduraten.
A la maison
Aita Jainkoak egin banindu IA GURIAK EGIN DU Kyrie eleison.
zeruetako giltzari (Joan Frantzisko Petrirena - Xenpelar)
orduntxe bai jakinen nuen Senarra noizbait itzuli zen
atea nori ireki. * Iya guriak egindu, Zer sendagailu dabil hemen?
Lehenengo aitari, gero amari, badegu zeñek agindu; Fraide ta andre hil zituen.
gero anai-arrebari, ez oraindik umildu, Kyrie, kyrie
ta azken orduan isil-isilik alkarrengana bildu; Fraide ta andre hil zituen.
nire maite politari. gerra nai duben guziya, A la maison
berari kendu biziya! Kyrie eleison.
SAN SIMON
* Okasiyua prestatzen, ILARGIA
San Simon eta San Juda lotan daudenak esnatzen;
joan zen uda, eta negua heldu da: (Bis) etzait neri gustatzen Esaiozu Euriari
ez baletor hobe, bizi gara pobre maliziyan jostatzen berriz ez jausteko
eremu latz honetan iñorekin ibilltzia; Esan bakardadeari
ez gara hain onak benetan ark merezi du illtzia! berriz ez etortzeko…
na, na, na, na…
Ez dugu zaldirik, ez gara zaldunak * Gerraren billa gau t'egun
ez dugu abererik, ez gara aberatsak etsaiak arturik lagun; Eusten nauen soka zara,
euskara guk dugu, gu gara euskaldunak arrazoi ote degun itotzen nauena
euskara guk dugu, gu gara euskaldunak.. edo zer datorkigun ametsak sortu zizkidana,
asitzerako pentsatu galtzen dituena…
TIRIKI-TRAUKI fusillak nola dantzatu! na, na, na, na…
Tiriki-trauki * Ez naiz ni gerraren zale, Zuretzat ilargia

hiru ta lau dira zazpi, baizik pakearen alde; lapurtuko nuke gauero
xurruxumurru zeñek nai duen galde, eta zu itsu zaude
bat batean dira urrun, berari tira dale, bere argia ikusteko
tiriki-trauki bala bat sartu buruan, Irribarrez, gero, minez
ezker eskubi aspertuko da orduan! eragin didazu negarra
bien artean dago zubi, nire sua itzali da, ez zara
hots bare-bare Umildadean alkarri gaueko izar bakarra.
hor leiho sare. errespetua ekarri; Ez zara, ez zara…
hiru ta lau dira bi… lege eder bat jarri
bizi gaitezen garbi; Esan sentitzen dudana
bat…, bat…, ori deseo nuke nik, ez dela egia
ixuri gabe odolik! Une baten sinisteko
IRUTEN ARI NUZU ez garen guztia…
* Gaitzak gerade umiltzen
Iruten ari nuzu, eta pakean unitzen; Zuretzat…
kilua gerrian, ez da errez ibilltzen
ardura dudalarik (Bis) anaiak alkar illtzen, LANIAN EZIN EGIN
nigarra begian. zer dan entenditu gabe;
ortan galduko gerade! Lotsagabekoa dun kopetan azala
Nigar egiten duzu, lanikan ezin egin lehenago bezala
oi suspirarekin? * Gu gera iru probintzi, desafio egin nion beiro dun bestela:
kontsolaturen zira, (Bis) lengo legerik ez utzi; saltatu da neska ta hautsi du kristala.
oi denborarekin… oieri firme eutsi,
naiz anka bana autsi; Ama nuen Joakina, aita Joxe Fermin,
Ezkontzen baldin bazira jaioko dira berriyak, Borda Berriko alaba ni naiz orain berriz,
mariñelarekin, gu gera euskal erriyak! hariak amarratzen hartu degu grina
xardina janen duzu (Bis) Frantziska maistra degu, emakume fina.
makailuarekin. * Alabes eta bizkaino,
gu gera gipuzkoano; BENTARA NOA
Ezkontzen baldin bazira aitak ill ziran baño
mandozaiñarekin, semeak oraindaño Bentara noa bentatik nator
arraina janen duzu (Bis) legea degu guardatu; bentan da nere gogoa.
olioarekin. letra zarrik ez ukatu! Bentako arrosa krabelinetan
hartu dut amodioa
Ofiziale seme, KYRIE ELEISON
kolore gorria, Ez dakit zer dan neure maitea
Baigorriko neskatxen (Bis) Fraide on batek jakin zuen ene aspaldiko bizia
keresatzailea. nola andre bat gaisorik zen gurina sutan oi dan bezala
eta senarra Montpellierren urtu zait gorputz guzia.
Nik ez dut karesarik, a la maison
bertzek ez dutenik; Kyrie eleison. OIES ERRONDAN DABIL
berak dabiltza ondotik, (Bis)
zer eginen dut nik? Senarra dizut Montpellierren Oies errondan dabil
ni sendatzeko bila uren berak daki nundik.
Ezkonmina dutala, eta sekulan ez itzultzen. Karmen gerri politen
zuk omen diozu… A la maison ate ondotxutik. Oies:
nik ez dut ezkonminik (Bis) Kyrie eleison. sarritxutan errondan
gezurra diozu. ibili zaitekez.
Orria 15 / 74
Ez nau beldurtzen egunsentian ote hintzen ikus zezan…
Itsaso aldetik arnas zuridun izotzak gero kanpaiak erortzen ikusi ditiagu
dauko bentanea, nun dirudien bizirik gabe elizetatik, ihesari eman ziotek
handixek erosten dau natura zabal hilotzak zakurrek…
Karmenek sokea. Oies: eguzki eder joan guztian orduan sortu haiz bidetik, balantzaka
dirua emon nahi ta argia baitu bihotzak eta hirekin aurrez aurre jarri garenean
inork hartu nahi ez. eta begien milla ernegai zerraldo
iraganaren oroitzak. erori haiz gure oinetara
HAIKA MUTIL eta gorpu hintzen
Ez nau larritzen azken orduan deskansatzearren udazkenean
Haika mutil, jeiki hadi arnasa galdu beharrak eseri haugunean…
argia den mira hadi, bide xumea hesituarren edurra hasi duk segituan
Bai nausia, argia da amildegiaren laarak, eta begiak hertsi ditiagu
gaur oilarra kanpoan da. ardo berriak honduko ditu eta goizaldean, muxika hezur batetan
mahastietan aihen zarrak sartu eta gero
Haika mutil, jeiki hadi gure oraina arrazoiturik pirotekniarik gabe lurperatu haugu
euria den mira hadi beste batzuren biharrak. baratzan.
Bai nausia, euria da,
gure orra bustia da. Ez nau iluntzen baratzatikan GEURE BAZTERRAK
azken loreak biltzeak
Haika mutil, jeiki hadi muga guztien arrazoi billa Maite ditut
surik baden mira hadi arnas gabe ibiltzeak maite
Bai nausia, sua bada arratsaldeko argi betera geure bazterrak
gur'gatua beroa da zentzu denak umiltzeak lanbroak
amets betezko loa baitakar izkutatzen dizkidanean
Haika mutil, jeiki hadi behin betirako hiltzeak.
hortxet zer den mira hadi zer izkutatzen duen
Bai nausia, haizea da, BERTERRETXEREN KANTORIA / ez didanean ikusten
gur`leihoa ireki da HALTZAK EZ DU BIHOTZIK uzten
Haika mutil, jeiki hadi Haltzak ez du bihotzik, orduan hasten bainaiz.

kanpoan zer den mira hadi ez gaztanberak hezürrik; izkutukoa…
Bai nausia, elurra da, enian uste erraiten ziela nere barruan bizten diren
lurra txuriz estali da aitunen semek gezurrik bazter miresgarriak
ikusten
Haika mutil, jeiki hadi Andozeko ibarra,
urean zer den mira hadi ala ibar lüzia, MARTXA BATEN LEHEN NOTAK
Bai nausia, ardia da hiruretan armarik gabe (J. A. Artze)
aspaldian itoa da. ebaki zaitan bihotza.
Eguzkiak urtzen du goian
Haika mutil, jeiki hadi Berterretxek oheti, gailurretako elurra
zeroi non den mira hadi neskatuari eztiki: uharka da jausten ibarrera
Bai nausia, egia da, "abil eta so egin ezan geldigaitza den oldarra.
mutiltxo hau unatu da. gizonik denez ageri"
Gure baitan datza eguzkia
IHESA ZILEGI BALITZ Nestakuak berhala, iluna eta izotza
ikusi zian bezala, urratu dezakeen argia
Ihes betea zilegi balitz hirur dozena bazabiltzala urtuko duen bihotza.
nunbait balego bakea leiho batetik bestera.
ni ez nintzake etxe ertzeko Bihotza bezain bero zabalik
loredien maitalea. Berterretxek leihoti, besoak eta eskuak
Jaon kuntiari goraitzi, gorririk ikus dezagun egia
Ni ez nintzake oinazearen ehün behi bazereitzola argiz beterik burua.
menpeko mixerablea bere zezena ondoti
oihu zekenen destinatzaile Bakoitzak urraturik berea
etsipenaren semea. Jaon kuntiak berhala, denon artean geurea
traidore baten bezala: etengabe gabiltza zabaltzen
Ni ez nintzake iñorentzako "Berterretx aigü borthala, gizatasunari bidea.
eskandaluzko kaltea ützüliren hiz berhala"
lur hotz batetan aldatutako Batek gose diraueino
landare sustrai gabea. Ama indazüt athorra, ez gara gu asetuko
Mentüraz sekülakua, bat inon loturik deino
Ihes ederra zilegi balitz bizi denak orhit düke ez gara libre izango.
urra ahal baledi katea Bazko gaüerdi ondoa.
ni ez nintzake ontzi gabeko Inon ez inor menpekorikan
itsasgizon ahalgea. LIZARDI nor bere buruaren jabe
(Jose Irazu - B. Atxaga) herri guztiok bat eginikan
EZ NAU IZUTZEN / DENBORA ez gabiltza gerorik gabe.
GALDUEN BILA Lizardi, Rimbaud etorri duk hitaz
galdezka GAZTETASUNA ETA
Ez nau izutzen negu hurbilak eta gu ere hire zain geundela ZAHARTASUNA
uda betezko beroan esan zioagu
dakidalako irauten duela ez hintzela aspaldi azaldu Ene izpirituan bazen zenbait pertsu
orainak ere geroan etxetik; oraino den guzia etzerait hustu.
nolabaitezko kate geldian eta belatzean etzan gaituk denok Zertaz dudan solasa emazue kasu
unez uneko lerroan erlojuak janez esplikatuko baitut ahal bezain justu
guztia present bihurtu arte eta mezularia bidali diagu Alosko dorrera zahar bezain prestu
nor izanaren erroan. eskailera luzetan odola zaut hoztu
beleak uxatzen bihotza ere laztu,
Orria 16 / 74
gorputza beraztu. Xoria zer egin den nahi luke jakin. Hodei ilunak gaua belzten du
Oraino gazte banintz banuke gostu! udazkena ez da bedatsa (Bis)
Xinaurria goizean badoa kanporat,
Zahar gazten arteko hau da parabola: Xoria ere berdin usatu-lekhura: Usapalak ostantzean
zuzen esplikatzia hein bat gogor da Kanta zak, kanta orai kantu pollit hura. huts bat badut bihotzean.
gaztea ez daiteke adin batez molda, Nundik kanta dezaket oraino barura, Zatoz maitea gure etxera
gorputza sendo eta azkar du odola; Sarraraz nezak othoi hire etxolara. dostatzera arratsean (Bis)
zahar'ez da hola
iragan denbora Haizen bezalakoa, hoakit bixtatik, Eder basoan haritza
etortzen gogora, Zer behar othe duk hik ene etxolatik? haran aldean garitza.
et'ezin kontsola… Emak aphur bat bederen hire askaritik. Fruitu antzera ontzen da hemen
nekez bihurtzen baita zahar arbola! Othoi begira nezak gosiak hiltzetik, gizasemeen bizitza (Bis)
Gehiago ez diat erranen gaizkirik.
Egunak badoazi egunen ondotik Sagar gorriak dilindan
ez dir'elgar urduri joaiten hargatik: Auherra hizalakotz ez nau urrikaltzen, damea dago ganbaran
Atzo iguzkiaren distira zerutik, Ikhusak, ikhus, orai zertaratu haizen; maite laztanez hartzeko eta
egun hobela jalgi itsaso aldetik: Jinkoak eman onez ez hiz baliatzen, elkartzeko ohantzean (Bis)
Euria ondotik Jakintzak negukoa udan dela biltzen,
hasi da gogotik Goratzekotz lehenik ikhasak aphaltzen. Isiltasuna abailtzen da
hedoien barnetik luma galdu bat bezala
hortakotz badakit Xinaurriak ziona erran xoriari begiak uso, mingaina arana
erituko naizela bustiz geroztik! Erran ahal daiteke mundu guziari: zure bihotza ene aingura (Bis)
Alferra dela usu gose´ta egarri.
XINAURRIA Lot gaiten beraz denak bihotzez lanari Hurrun gau hontzak uluka
Lurreko´ta zeruko egitekoari. zakur deslaiak zaunkata.
Primadera hastetik uda azkenerat Mende oso bat iraganen dut
xinaurria txuhurra landa bazterrerat PASAIAKO HERRITIK zure ondoan koblaka (Bis)
txori papogorri bat arbol batetarat (Joan Frantzisko Petrirena - Xenpelar)
egun oroz jiten zen kantuz aritzerat KANTUZ
xinaurrari trufa-irri egiterat Pasaiako herritik dator notizia (A. Lesbordes)
zezen bat izan dala jenioz bizia
Xinaurria lotzen da goizetik lanari kantatutzera nua bistan ikusia Kantuz sortuz naiz eta kantuz nahi bizi;
egun guztietako duen guduari alegratzeko triste dagoen guzia. kantuz igortzen ditut nik penak igesi.
karga ezin altxatuz nigarrez da ari Kantuz izan dudano zerbait irabazi.
txoriak itzalpetik trufa eta irri Santiago eguna Pasaian seinale Kantuz gustura ditut guziak iretsi.
xinaurriak derauko zerbait erran nahi ailegatu eztanak egin beza galde Kantuz ez duta beraz hiltzea merezi?
hasieran jendia zezenaren alde
Hauxe diat txoria. hiri erraiteko azkenean etziran arrimatu zale. Kantuz iragan ditut gau eta egunak;
nik ere bi beharri hire aditzeko kantuz ekarri ditut grinak eta lanak.
kanpoan baduk orain gauz anitz biltzeko Gure Pasaia beti sonatua dago Kantuz biltzen nituen aldeko lagunak;
eman zoko batean neguan jateko errapin gabe ezta urte bat igaro kantuz eman dauztate obra gabe famak.
lanari lotzen bahaiz ez zauk dolutuko. urrengoan jarriko dituztela nago Kantuz hartuko naia zeruko jaun onak!
barrera hestuago edo zezena handiago.
Xinaurria lepomehe itsusi txirtxila XOXO BELTZA
ez nauk heldu higanat ni deuseren bila Torillotik atera zuten lehendabizi
lanean ez duk ari ihizi abila behi zar bat gidari bandera ta guzi Xoxo beltz bat banuen
utzak, utzak hik ere lan hori, ergela harrapatzen zuena purrukatzen hasi kaiolan sartua.
urte oroz heldu duk berdin urtarrila azkenean kanpora plazatik igesi. Egun batez neguen
hil zen gixajua
_______________ Hiru komertziante plazatik kanpoan Lurpian sartu nuen
poxpolo ta barkillo labaina tratuan, zelaian xokuan.
Primadera hastetik uda azkenerat, pareta egon arren hamar oin altuan Eguna argitzen deni(a)n
Xinaurria bazoan landa bazterrerat, panparroi pasatu zen putzura saltuan. xolu hartan, xolu hartan
Xori papo gorria arbola gainerat xoxuen kantua.
Egun oroz juaiten zen kantuz aritzerat Hoiek horrela eta gehiago ere bai
Eta xinaurriari trufa egiterat. lurrian ziraldoka egin zuten lasai TXORIA TXORI
ezkonberriak eta zenbait dama galai (J. A. Artze)
Xinaurria goizian hasia lanari, zezenaren mendian etzuten jarri nahi.
Egun guzietako duen gogoari; Hegoak ebaki banizkio
Karga ezin altxatuz zen nigarrez ari, Plazatik itsasora salta da igeri neria izango zen
Xoriak itzalpetik kantu eta irri, adarrak besterikan etzuen ageri ez zuen aldegingo (Bis)
Xinaurriak derauko zerbeit erran nahi. bakerua begira bere zezenari
eserita jan ditu hiru libra ogi. Bainan honela
Xoria, hitz hau diat hiri erraiteko. ez zen gehiago txoria izango (Bis)
Nik ere bi beharri hiri aditzeko. SORTERRIKO KOPLAK
Kanpuan baduk hainitz ontasun biltzeko, (J. Sarrionaindia) Eta nik txoria nuen maite,
Emak xoko batean neguan jateko, Eta nik, eta nik, txoria nuen maite.
Lanean hasten bahiz, ez zauk dolutuko. Ohianeko pagoak blai Trala laralala lala lala
aideratuz hiru elai. tralara lala lala lala
Xinaurri lepho mehe itsusi kiskila, Ostadarraren harian dira trala laralala lala lala
Ez nitzauk hire ganat jiten deusen bilha; hirurak pausatu nahi (Bis) tralara lala lala.
Lanian ez duk ari ihizi abila,
Utzak, utzak, hik ere, lan hori, ergela; Larrosak dira gorriak OROITZEN ZAITUDANEAN
Berdin urthe guziez, jiten duk uztaila. edo bestela xuriak. (J. Sarrionaindia)
Hagitzez dira ederragoak
Negu beltza heldu da abendoarekin, neskatilaren irriak (Bis) Oroitzen zaitudanean, ama—
Horma eta elhurra haize hotzarekin, sukaldean egoten zara
Xinaurria orai da gauza frangorekin, Maldan behera urratsa mahaia bostentzat iminita,
Ongi jan et´edaten bere lagunekin, betiko bidean latsa. aulkian eseri eta
Orria 17 / 74
leihotik begira, hizkuntza ta herria berex ez doatzi, bihar, bihar, bihar…
kristala lausotzen duen lurrina kendu berek nahi daukute konpreniarazi argia dun eta
gabe, bata bertzea gabe ez daizkela bizi. jinen hiz bihar.
eta ni —badakit—
zeure begien hondoan nagoela. NERE AMA HIL ZAIT GOGO ETA GORPUTZAREN
ZILBOR-HESTEAK
LILI BAT Nere ama hil zait
(J. Sarrionaindia) lanak itota Gogo eta gorputzaren
lanaren amoreagatik zilbor hesteak:
Lili bat hil zait bi kate.
hartu zertarako dan bizitza
eta hostoz hosto jakitera iritsi gabe Bi kate,
erantzi biak ebaki beharrezkoak:
eta harek zu ere Izeba ere hil da bat gorputzaren bizitzeko,
amets era berdinean bestea gogoaren askatzeko.
eta harek zu ere hil da izeba. Adizu, ama
erantzi badakizu
eta hostoz hosto OI PELLO PELLO sortze berean
hartu zuri gorputzez lotzen ninduen
lili bat Oi Pello Pello zilbor-hestea
logale nauk eta sendagileak nola eten zuen.
HAIZE HEGOA jinen niza oherat? Lehenengo eten beharra izan zen:
Irun ezan eta bizitzaren
Haize hegoa, gau epela gero, gero, gero… bizitzeko lehen legea.
ilargiaren argi Irun ezan eta Haurtzaroan
mutxurdinak leihoetan gero, gero, bai. titia eman zenidan,
teilatuan katu bi mutil-zaroan
bide ertzian zenbait kanta Oi Pello Pello eskoletara bidali
gau erdiz arnoari irun diat eta bizitzarako armak hartzearren.
har gaineko sorgin zaharra jinen niza oherat? Dena eskertzen dizut
keinuka ilargiari. Astalka zan eta duen balore guztian,
gero, gero, gero… nik ahal dutan neurrian
HERRIA ETA HIZKUNTZA astalka zan eta bainan, gaztaroan
gero, gero, bai. amatxo maite!
Iragan egun batez, Ostatu batean, Ohar zaitezte
bi lagun ari ziren ez ta bai betean; Oi Pello Pello benetan maite nauzun ama
biak ziren euskaldun zintzoak ustean, astalkatu diat eta izan nahi baduzu
halere ezin adi elgarren artean; jinen niza oherat? eta nik zu maitatzea,
entzuten egona naiz umore tristean. Harilka zan eta ni naizena
gero, gero, gero… nik izatea nahi dutana izatera
Ez dut osorik hartu baten parabola, harilka zan eta utzi behar nauzula,
erderaz mintzo baitzen, berak jakin nola: gero, gero, bai. hau baita bide bakarra
gure herri maiteaz zuela axola, biok alkar sanoki maitatzeko,
hau, bere gain beharra, bertzen men Oi Pello Pello biok alkar osoki eta betikoz
dagola, harilkatu diat eta maitatzeko,
"Gora Euskal-Herria", frantsesez ziola. jinen niza oherat? zuk zure nortasunaz,
Xuri ezan eta nik nereaz,
Bertzea oldartu zen euskara garbian: gero, gero, gero… zuk zure nortasunaz,
"Gure hizkuntza ez da galduko agian! xuri ezan eta nik nereaz.
Hori dugu bereixik guk Euskal Herrian, gero, gero, bai. Ama!
Gainerakotan gaude bertzen negurrian; Eten dezagun
frantsez egina gira joan den aspaldian!" Oi Pello Pello lehen gorputzarena bezela
xuritu diat eta orain,
Bi gizon horietan, zugaitz onekoa jinen niza oherat? gogoaren zilbor-hestea.
batek ondoa zuen, bertzeak ostoa; Irazki ezan eta Ama!
gauza arraro hori ez dut gustoka, gero, gero, gero… Gogoaren zilbor-hestea.
mendian bizi arren, dut ikustekoa irazki ezan eta
gaztainaren aldaxkez janzirik pagoa. gero, gero, bai. GOIZUETAN / TRABUKO
Bat herria goratzen arrotz baten gisa, Oi Pello Pello Goizuetan bada gizon bat
arrotz nahiak berriz herriaren hitza; irazki diat eta deritzen zaio Trabuko;
gureak ja egin du, gaiten garbi mintza, jinen niza oherat? hitzak ederrak, bihotza paltso,
lainopean bezala galduak gabiltza Pika ezan eta sekula etzaio paltako;
ez daizke bi nagusi batean zerbitza! gero, gero, gero… egin dituen dilijentziak
pika ezan eta berari zaizkio damuko.
Elgarri direlakotz bi gizon jazarri, gero, gero, bai.
gauza bat bera dute bi pusketan zarri; Ongi ongi oroitu hadi
erakatsi nahi dut nik puskak elgarri, Oi Pello Pello zer egin huen Elaman;
gure hizkuntza eta gure Euskal Herri pikatu diat eta difuntu horrek izatu balu
Konparatzen baititut izaite bateri. jinen niza oherat? jarraikilerik Lesakan,
Jos ezan eta orain baino lehen egongo hintzan
Anai-arrebak entzun ene ahotsa: gero, gero, gero… ni orain nagoen atakan.
izaite bat ez daike hezur utsez osa; jos ezan eta
herria da gorputza, hizkuntza bihotza; gero, gero, bai. Neure andreak ekarri zuen
bertzetik bereixtean bitarik bakotxa, Aranaztikan dotea;
izaite horrendako segurra hilotza. Oi Pello Pello hobe zukean ikusi ez balu
josi diat eta Bedabioko atea,
Batzu herriaz orroit, euskaraz ahantzi jinen niza oherat? orain etzuen idukiko
bertzek euskara maite, herria gaitzetsi; Argia dun eta dadukan pesadunbrea.
Orria 18 / 74
hilko banintz hobe indarrik geienak;
Nere buruaz ez naiz oroitzen badaukat bihotzian ez luke xinistuko
zeren ez naizen bakarra; hainbat atsekabe progatu ez dubenak,
hazitzekoak hor uzten ditut Maite bat maitatzen det zenbat pisatzen duben
bi seme ta hiru alaba, bainan haren jabe egiyazko penak.
jaun zerukoak adi dezala sekula izateko
hoien amaren negarra. esperantzik gabe (Bis) Anima tristurakiñ
aiñ dakat negarti,
IZARREN HAUTSA Bihotz baten lekuan nun egiñ al dezaken
mila banituzke arriya bi parti;
Izarren hautsa egun batean zuretzako maitia adorantzak ematen
bilakatu zen bizigai, izango lirake —belauniko beti!—
hauts hartatikan uste gabean Baina milan lekuan biyotzian daukatan
noizpait giñaden gu ernai. bat besterik ez det imajiña bati.
Eta horrela bizitzen gera har zazu ba maitia
sortuz ta sortuz gure aukera bat hau mila bider (Bis) Zeiñ ote dan eziñik
atsedenik hartu gabe: kontura erori,
lana egiñaz goaz aurrera Nere maite polita kutiziya jaioko
kate horretan denok batera nola zera bizi? zaiote askori;
gogorki loturik gaude. zortzi egun hauetan nik ordian ez diyot
etzaitut ikusi esango iñori,
Gizonak ba du inguru latz bat Uste det zabiltzala berak badaki eta
menperatzeko premia, nigandik igesi bastante det ori.
burruka hortan bizi da eta ez didazu ematen
hori du bere egia. atsekabe gutxi (Bis) Nere maitatuba da
Ekin ta ekin bilatzen ditu, guztiz dama fiña,
saiatze hortan ezin gelditu, BIYOTZ ERITUBA biyotz onekua ta
jakintza eta argia; (Indalecio Bizkarrondo - Bilintx) ondo itzegiña;
bide ilunak nekez aurkitu bentaja guztiyakiñ
lege berriak noizpait erditu, Askok diyote kantetan beti zerubak egiña,
hortan jokatuz bizia. amore-kontu naizela, munduba pasatzeko
nik esaten det arriturikan lagun atsegiña.
Gizonen lana jakintza dugu: motibo gabe daudela.
ezagutuz aldatzea, Zer egin biat baldin zerubak Zertako desiatu
naturarekin bat izan eta doaitu banau orrela? ditu gauza on oiek
harremanentan sartzea. Ez dute ikusten usaia mendak nere biyotz koidatu
Eta indarrak ongi errotuz, bere jatorrez dubela? gixaraxua onek?
gure sustraiak lurrari lotuz, Nere biyotzak amoriyua Kulparen kastigutzat
bertatikan irautea: mendak usaia bezela. datozkit pena obek,
ezaren gudaz baietza sortuz, merezi dituala
ukazioa legetzat hartuz Triste bizi naiz eta badakit neronek.
beti aurrera joatea. illko banitz obe,
badauzkat biyotzian Aingeru zoragarri,
Ez dadukanak ongi ahi daki zenbait atsekabe; mirabe laztana,
euketzea zein den ona, dama bat maitatzen det pentsamentu nerian
bere premiak bete nahirik bañan… aren jabe beti zauzkatana;
beti bizi da gizona. sekulan izateko biyotzaren erditik
Gu ere zerbait ba gera eta esperantza gabe. maite zaitutana,
gauden tokitik hemendik bertan zu zera neretzako
saia gaitezen ikusten: Nere biyotz gaxua nai zinduzketana.
amets eroak bazterturikan, penatuba dago,
sasi zikiñak behingoz erreta eziñ egon liteke, Nere amoriyua
bide on bat aukeratzen. ai!, penatubago; aiñ fiña izanik,
pasatzen ditutala beti goguan zauzkat
Gu sortu ginen enbor beretik aspaldiyan nago aztu gabetanik;
sortuko dira besteak, egunak triste eta ez da mundu guztiyan
burruka hortan iraungo duten gabak tristiago. iñor kapaz danik,
zuhaitz-ardaska gazteak. dama, zu maitatzeko
Beren aukeren jabe eraikiz Amorez erituba ainbeste nola nik.
ta erortzean berriro jaikiz zenbait denbora ontan,
ibiltzen joanen direnak: gaurik ez det pasatzen Begiyaren aurrian
gertakizunen indar ta argiz soseguzko lotan; beti nai zinduzket,
gure ametsa arrazoi garbiz penaren kargarekiñ ikusten ez bazaitut
egiztatuko dutenak. urtuta, frankotan naibagia maiz det;
kanpora irteten zait gogoratu bageko
Eta ametsa bilakaturik biyotza malkotan! minuturik ez det,
egiaren antziduri amoriyoz maitatzen
herri zahar batek bide berritik Auxen da miña laister ez daki nik bestek.
ekingo dio urduri; ill biar naubena,
guztian lana guztien esku kupitutzen ez bada Etzaitut ikusitzen
jasoko dute sendo ta prestu, senda lezakena; desio ainbeste,
beren bizitzen edargai; aiñ arkitutzen zaizkit ditxa ori logratzen det
diru zakarrak bihotzik eztu, sartubak barrena iñoiz edo beste;
lotuko dute gogor ta hestu animan tristura ta eta ez detanian
haz ez dadin gizonen gain. biyotzian pena. logratzia uste,
ura triste ibiltzen naiz!
TRISTE BIZI NAIZ ETA Biyotza eziñ jaso det, Jesus, ura triste!
au karga barrenak!
Triste bizi naiz eta Iya gastatu zaizkit Eziñ bizi zu gabe,
Orria 19 / 74
au amoriyua! ezerezetik ihes munduaren erdian Alaxen ere desio dizut:
Logratzen ez bazaitut, ezin aurkitutako amets urrutia. izan zazu osasuna;
zer martiriyua! non ote dago garai bateko
Ez badezu desio Ni naiz gure aiskiretasuna?
nere eriyua, irrifar bakoitzean gaztetasun hondarrak Etsai gaxtuak au da burura
zuregan arkitzen da galtzen dituena. zuri bialdu dizuna,
erremeriyua. orañ andriak bi toxa eta
Ni naiz bat ere gabe gizona.
Erregututzen dizut, itsasoko haizeak gogor astintzen dituen
o Jesusen Ama, lainoen negarra. Txurrerua're lan senzillua
nitaz kupi derilla da asko irabazteko,
maite detan dama; Ez zaidazu galdetu… orrek biñipiñ ez du egiten
biurtzen badirazu mantendu eta jazteko;
biyotzera kalma, Ni naiz andriarekiñ alkar artuta
kantaz banatuko det txori hegalari bat lurtasun zabarrari ni modu ontan uzteko,
milagruen fama. etsipenez loturik daukadan katea. bi kristau gaxto naikuak dira
baztar guztiyak nasteko.
NERE SENTIMENDUA Ni naiz
beste asko bezela neguko eguzkitan Andria iges juan zanian
Nere sentimendua nahi det deklaratu: hotzak hiltzen dagoen gizon bakartia arren anaiak esana:
Ameriketan nago hau ezin ukatu; (Bis) «Nere arreba dek, Patxi, baña
hemen eginagatik ondo gobernatu, Ni naiz etziak trapu zuzena».
horkuaz egiten naiz asko akordatu. hostorik gabe gelditzen ari den Ni naiz orduan ajustadore
ardaska lehorra. Baiona'n ari nitzana,
Honuntz etorri nintzan utzirikan ama, zuk orañ dezun txurreru ori
anai-arrebak eta familia dana; (Bis) Ni naiz ez bezelako gizona.
egitiagatikan desio nuena, pasio zahar guztiak kixkali nahi dituen
geroztik triste nago, ai! nere barrena. bihotz iheskorra. Ni emaztiak utzi ninduan
estadu triste batian,
Hamazazpi urtetan banuen segira: Ez zaidazu galdetu… beste batekiñ aldegiñ ziran
neska gazte guztiak neroni begira; (Bis) anbat beretzat kaltian;
lurrik ikutu gabe, gorputzari jira, FRANTSES EUSKALDUN BATENAK txurruak janaz ederki dabill
orduko arintasunak asentatu dira. (Txirrita) diruak aitu artian,
zer esan biar ote dit neri
Gorputz ederra nuen, dantzari arina, Frantzes euskaldun bat etorri zait Josafatara juatian?
bainan ez da izaten betiko egina; (Bis) ipiñitzeko bertsuak,
orain eginagatik hemen ahalegina, deklaratuaz aren etxian Gauzik onenak eta diruak
ez gera libertitzen orduan adina. gertatu diran kasuak; arrapatuta juan zian,
danak ez dira errexak baño nuen trajerik onena ere
Horko bizimoduaz oso aspertuak, esango ditut batzuak, ostu ta eraman zian;
onerako ziraden gure desiuak; (Bis) argitasuna ematen badit gosiak zeon txurreru ori
orain etxera berriz emanik pausuak gure Juan amorosuak. jarri da taju-antzian,
hemen bizi gerade erdi-mudatuak. orañ Paris'en bizi omen da
Nere barrengo sentimentuak trapero baten etxian.
Despedida dijua sei bertso hoiekin, nai ditut adierazi,
anaia konformatu horrenbesterekin; (Bis) zer estadutan gelditu naizen Ez det milagro edukitzia
nere gustua hau da, nahi badezu jakin: iñork nai badu ikasi; malkoz beteta muxuak,
beste horrenbeste jarri, aio Joxe Juakin izarra baño ederragoko kabi ta guzi iges egiñ dit
(Bis) andria juan zait igasi, tamañ ortako uxuak;
oraiñ bi urte aldegiñ ziran, nik berriz iñon ikusten badet
NI NAIZ geoztik ez det ikusi. adituko du goxuak:
Non ote dira garai bateko
Ni naiz Ogei ta amar urte daukazkit, gure izketa goxuak?
erreka zikinen iturri garbiak oraindik franko gaztia,
aurkitu nahi dituen poeta tristea. eta andriak bi gutxiago, Txurreru ori zer gizona dan
au bizi-modu tristia! sinistu entzun deguna:
Ni naiz Ark neri egiñ dizkidan gauzak lana egiteko gogua falta
kaleetan zehar neguko eguzkitan esatekuak eztia, eta mingaña leguna;
lanera dijoan gizon bakartia txurrero batek engañatuta bedeinkatua izan dedilla
eraman dit emaztia. aldegiñ zuten eguna,
Ni naiz gizarajuak arrapatu du
lorerik gabe gelditzen ari den Biar bezela funzionatzen bere moduko laguna.
ardaska lehorra. ez dago errex fabrika,
lau urte pasa alkarrekiñ da HABANERA
Ni naiz ez degu izan aurrika; (Xabier Lete)
pasio zahar guztiak kixkali nahi dituen alegiñ egiñ-faltan ez daukat
bihotz iheskorra. kontzientziyan zorrika, Berriro itzuliko balitz
orañ Paris'en txurruak saltzen iragan denbora arrotza
Ez zaidazu galdetu gauza ilun guztien an omen dabill korrika?. berdin kontsumi nezake
arrazoi gordea, banilla gozo artean,
nora ote dijoan denbora aldakorrak Bi gona motz ta kamisa zar bat itsaso urrun batetan
daraman bidea besterik ez det ikusi, irudimena galdurik
daraman bidea. ziran diruak arrapatuta udaberriko euritan
aldegiñ ziran igesi; larrosak pizten ikusiz.
Ni naiz baita toxa bat ederra ere
burrukaren erdian ilunpean etsita bere tabako ta guzi, Osaba komertzianterik
amor ematen duen pizti bakartia. jayian aita gonbidatzeko ez nuen izan Habanan,
ez ninduen gaizki utzi! pianorik ez zegoen
Ni naiz bizi nintzen etxe hartan,
Orria 20 / 74
neskatxen puntilla fiñak Gernikako arbola Angela, maitia,
udako arratsaldetan, da bedeinkatua ederra zerala, diozu, diozu,
errosario santua Euskaldunen artean nere maite polita, zera zu, zera zu;
neguko gela hotzean. guztiz maitatua. ederra zerala diozu, diozu,
Eman ta zabal zazu nere maite polita,
Ezpainek gordetzen dute munduan frutua zera zu, zera zu.
ezpain bustien gustoa adoratzen zaitugu
desiozko hotzikaran arbola santua Arlote baina galaia,
etsipenaren tamalez, beti nabil zure bila,
gaua zelatan dakusat Mila urte inguru da nere biyotzaren harria…
kontzientzia bilutsik esaten dutela nere gaixoen sendakia.
badoaz orduz geldiak Jainkoan jarri zuela
gogorapenen hegalez. Gernikako arbola. Angela, maitia…
Zaude bada zutikan
Jaio giñen, bizi gera orain da denbora ZUGANA, MANUELA
ez dugu ezer eskatzen eroritzen bazera
itsasontzia astiro arras galdu gera Zugana, Manuela,
kaiatik ari da urruntzen. nuanian pentsatu,
Antillak zintzilik daude Ez zera eroriko uste det ninduela
argazkien paretetan arbola maitea deabruak tentatu;
karta bat idatziko dut baldin portatzen bada ikusi beziñegin
norbaitek erantzun dezan. Bizkaiko Juntia. naiz enamoratu;
Laurok hartuko degu ojala ez bazinan
Tabako, ron ta kanelaz zurekin partea sekulan agertu.
girotutako arratsetan pakian bizi dedin
algarak entzuten ziren euskaldun jendia. Amorioz beterik
Habanako putetxetan, esperantza gabe,
abanikodun mulatak Betiko bizi dedin zergatik egin zinan
gauari haize egiten Jaunari eskatzeko bihotz honen jabe?
musiken aide nagiek jarri gaitezen danok Zuk esan behar zenduen:
odola erretzen zuten. laister belauniko. hemendikan alde,
Eta bihotzetikan egiaz ez naiz ni
Jaio giñen, bizi gera eskatu ezkero bizardunen zale.
ez dugu ezer eskatzen arbola biziko da
itsasontzia astiro orain eta gero. Ahaztu nahi zaitut baina
kaiatik ari da urruntzen. ezin, ezin ahaztu,
Antillak zintzilik daude Arbola botatzia zure amorioak
argazkien paretetan dutena pentsatu burua dit galdu…
karta bat idatziko dut Euskal Herri guztian Orain behar zenduke
norbaitek erantzun dezan. denak badakigu. bihotz hori bigundu,
Ea bada jendia eta maitagarri horrek
XALBADORREN HERIOTZEAN denbora orain degu pixka bat lagundu.
(Xabier Lete) erori gabetanik
eduki behar degu. Barkatu behar dituzu
Adiskide bat bazen nere erokeriak,
benetan bihozbera Beti egongo zera zuri begira daude
poesiaren hegoek udaberrikoa nere bi begiak;
sentimenduzko bertsoek lore aintzinetako garbi, garbi esan ditut
antzaldatzen zutena. mantxa gabekoa. nere ustez egiak,
Erruki zaite, bada, soraturikan nauka
Plazetako kantari bihotz gurekoa zure arpegiak.
bakardadez josia denbora galdu gabe
hitzen lihoa iruten emanik frutua. Gabean ibili naiz
bere barnean irauten guzizko ametsetan:
oinazez ikasia…ikasia Arbolak erantzun du Donostian nengoela
kontuz bizitzeko Andre Marietan;
Non hago, zer larretan eta bihotzetikan eta ikusi nuela
Urepeleko artzaina Jaunari eskatzeko, herri hartako plazan
mendi hegaletan gora gerrarik nahi ez degu erdian zebilela
oroitzapenen gerora pakea betiko, Manuelatxo dantzan.
ihesetan joan hintzana (Bis) gure lege zuzenak
hemen maitatzeko. TELEBISTA
Hesia urraturik
libratu huen kanta Erregutu diogun Gaurko mendeak eskaini digu
lotura guztietatik Jaungoiko Jaunari gauza bat zinez polita
gorputzaren mugetatik pakea emateko polita eta goxoa eta
aske sentitu nahirik. orain eta beti. ozena bezain galanta
Baita indarra ere zuri begira pasatzen dugu
Azken hatsa huela zerorren lurrari zenbait eta zenbait bulta
bertsorik sakonena eta bendizioa gure etxean sartzen baituzu
inoiz esan ezin diren Euskal Herriari. arras maite dugun besta. (Bis)
estalitako hegien
oihurik bortitzena… bortitzena OI NERE ZORAGARRIA Agur beraz zuri
agur telebista
Non hago…. Oi!, nere zoragarria tanti ruri ruri, tanti ruri rura
animaren galgarria, agur telebista
GERNIKAKO ARBOLA orobat engañagarria; profeten profeta.
(J. M. Iparragirre) nundik zera etorria.
Dena kolore, lilura, kantu,
Orria 21 / 74
ministroak usu mintzo ALOSTORREA norena zara zu
bai eta ere jaun presidenta neurea izango zara
su ondoan kokoriko. Erranak. --Aldaztorean nengoanean irra zeuk gure badozu, ai, oi, ene,
Horiek denak oso umilki goruetan etorri ddatan erroi zarra zeuk gure badozu, ai, oi, ene,
heldu dira egunero. grauetan. "Erroi zarra, zer dakazu Txikitxu polit hori
Gauza hoberik ezin zen asma albiste?" "Ala markea galdu dala dinnoe" norena zara zu
euskaldunen frantsesteko. "Galdu naz bada; alaba zori bagea. Antxe
nebazan ogeta bat lengusu ta nebea, arek Txikitxu ta polita
Agur beraz zuri baino beharrago aita neurea; arek guztiak gaztetxo ta zoro
agur telebista bainno azkarriago yaubea. " Txikitxu ta polita
tanti ruri ruri, tanti ruri rura gaztetxo ta zoro
agur telebista Aubeak. -- Zer dinnona, urdanga lotsa denak amaitzen dira
gezurtari adreta. bagea? Azkanengo esan dona yaubea! ezkondu ezkero, ai, oi, ene,
Esan baebanan lenengotatik yaubea, ezkondu ezkero, ai, oi, ene,
Munduko berri hara-hunatak izango ebanan Aldaztorrean partea. Txikitxu ta polita
kirola eta besteak gaztetxo ta zoro
haundi-haundien faltsukeriaz Erranak. --Nik neurea dot goian dagoan
dirade bete-beteak. kaxea, tapez taperainno diruz betea. Eperrak kantatzen du
Jaun aberatsak baitira egun Imineagaz neban urre gorria, anegeagaz Arrate gainean
telebistaren jabeak neban urre zuria. Mila dukat neban isil- Eperrak kantatzen du
jabeak eta populuaren poltsea. A bere bazan alaba on baten Arrate gainean
lokararazle trebeak. dotea! Aldaztorreak ateak dituz letuez, neskarik ederrena
ango plater pitxeruak zidarrez. Yoan ala Zumarraga aldian, ai oi, ene,
Agur beraz zuri egon eingo(do)t, ama neurea? Zumarraga aldian, ai oi, ene,
agur telebista Eperrak kantatzen du
tanti ruri ruri, tanti ruri rura Aubeak. --Yoan, yoan, neure alaba Arrate gainean
agur telebista maitea.
gu guzien, gu guzien, gu guzien Madalen Busturiko
izorratzaile galanta. Erranak. --Aurtxo txikinak sabelean deust amari negarrez
Telebista, telebista. ostiko, yaun zerukoak aldau semea Madalen Busturiko
sortuko. amari negarrez
JOSEPA ANTONI amental barri barik
Aubeak. --Nahi dan seme nahi dan alaba, ezkonduko danez, ai oi ene,
Josep Antoni, kolore gorri Aldaztorrean partea izango dona. ezkonduko danez, ai oi ene,
kapitan baten alaba, Madalen Busturiko
aitak doterik emon ez arren LEIXIBATXUA amari negarrez.
bilatuko deu senarra.
- Leixibatxoa zuria dozu, Amamak emon deutso
Astelenean ezkondu eta, andratxu gaztia bosteko gorrie
martitzenean basora, - Ondo gobernatuta, Amamak emon deutso
eguastenean orbela batu, bai aita frailia. bosteko gorrie
eguenean etxera. - Eskutxu zuriak dozuz, erosteko Madalen,
barixekuan bendeja presteu andratxu gaztia. amental barrie, ai oi, ene,
zapatuan be plazara, - Guantepian ibilite, amental barrie, ai oi, ene,
domekan bere apaindu eta bai aita frailia. Amamak emon deutso
hamarretako mezara. - Familiarik edo bozu, bosteko gorrie
andratxu gaztia?
AIREZ AIRE - Seme bi ditudaz, Despedidia da ta
bai aita frailia. ibili kontuen
Orbelak airez airez - Senarrik edo bozu, Despedidia da ta
ifartxo dultzia andratxu gaztia? ibili kontuen
Landamintz ederretik - Amerike urrunetan, akabetera noa
doian errekia. bai aita frailia. hurrengo puntuen, ai oi, ene,
- Ezeutuko zenduke, hurrengo puntuen, ai oi, ene,
Antxe topatu neban andratxu gaztia? Despedidia da ta ibili kontuen
Birjina Andria - Lehengo arropakin bada,
ebala orraztuten bai aita frailia. MAÑARITIK GORA
buruko ulia. - Laztan bat emon behar deutsut,
andratxu gaztia. Durangon bazkalduta
Etzala ulia ze - Ibaia dau bitarte, Mañaritik gora
ezpazan urria, bai aita frailia. erromerira goaz
ulondo bakotxeko - Bi saltuan pasatukot, San Antoniora.
erinoz perlia. andratxu gaztia.
- Ez jat komenidetan, Aita San Antonio
Ifini biar jako bai aita frailia. Urkiolakoa
ule horri zintia - Suak erreko al zaitu, bihotz askorentzako
eun duket kosta dala andratxu gaztia. santu debotua.
Madrilen kania. - Berori ilenti dala
aita frailia. Askok egiten dautso
Nor izango ete da - Urek eroango al zaitu, San Antoniori
arexen eulia? andratxu gaztia. egun baten joan
Maria Madalena - Berori txalupa dala, bestean etorri.
aprostuladea bai aita frailia
Agur San Antonio
Nor izango ete da TXIKITXU POLITO HORI doinu honen bitarte
aren joskilia aurtengoa amaitu da eta
Errege don Felipen Txikitxu polit hori hurrengo urterarte.
alaba lindia." norena zara zu
Txikitxu polit hori
Orria 22 / 74
AI MARITXU JOSKILEA baina ez ninteke bizi inor engainatzeko
baserrian bezain gaizki. nolako trastiak.
Ederregia zara zu
soloan beharrerako Agur baserriko mendi, Somera, Artekale,
hoba da kabaileruagaz hil arteko urkamendi, gero Tenderia,
kalean paseorako. hiltzeko bada ere zugana han ikusi genuen
berriro itzul banendi, mila komeria.
Ai Maritxu joskilea mundua ez dabil ongi Tenderoaren grinak
etxe honetako alabea edo nauzu ero haundi. nork erremedia!
egun batean josten ditu Gizonaren gainean
prakak eta alkondarea. USO ZURIA han erori dira,
hanka kendu diote,
Begire nago begire Izar batek zerutik ai, zer aberia!
hor goiko bide barrire klaritatez beterik
ia noiz etorriko dan Gauaz ere argitzen du Kojuaren moduan
nere nobia herrire. beste ororen gainetik; joan da ihesi
dudatzen dut baduenentz hanka bakar batekin
Hauxe da akaberea mundu hontan parerik (Bis) baliteke bizi.
akaberaren tristea Mundu honetan ez da
agur aita eta ama Izar haren begia batere justizi
eta agur arrebea. hain da xarmangarria, zazpi kaleetan nahi
koloreak xuri-gorri, traje bat erosi
BAGARE perfekzionez betea, eta oinetakoa bertan
eria ere senda liro behar itzi.
Araban bagare haren begitarteak (Bis)
Gipuzkun bagera Euskal baserritarrak
Xiberun bagire Uso zuria errazu dadukan pobrezia,
Ta Bizkaian bagara nora joaten zaren zu. baino haundiagoa
Baita ere, Lapurdi ta Nafarran. Espainiako bortuak oro askoren grandeza.
elurrez beteak dituzu; Madrildik etorri den
Guziok gara eskualdun gaurko zure ostatu Korte Ingelesa,
guziok anaiak gara gure etxean baduzu (Bis) bertan sartuko balitz
Nahiz eta hitz ezberdinez euskaldun baldresa,
Bat bera dugu hizkera. Ez nau izutzen elurrak dirua gastatzeko
ez eta ere gau ilunak, manera erreza.
Bagare, bagera maiteagatik pasa nitzake
Bagire, bagara gauak eta egunak, Ez zaitez bertan sartu,
euskera askatzeko gauak eta egunak, euskaldun maitia,
oraintxe dugu aukera desertu eta oihanak (Bis) zabalik badaukazu
bertako atia,
Araban bagare… Usoa eder airean galduko duzu eta
ederrago mahainean. bigarren hankia
Herri bat dugu Zure parerik ez dut ikusi bai eta, bide batez,
osatzen Espainia guztian zure hankartea.
eta gure zabarkeriz ez eta ere Frantzian, Euskaldun batentzako
ez daigun utzi hondatzen. eguzkiaren azpian (Bis) zer errematia!
Bagare, bagera, BIZKAIKO ABERATSAK EGIA DA

bagire, bagara
Euskadi askatzeko Bizkaiko aberatsak Egia da, egia da,
oraintxe dugu aukera. dira diruzale, neuk ikusi dudalako.
txerri-erosle eta Egia da, egia da,
KALERA NOA IHESI txorizo-saltzaile. porque lo he visto yo.
Dendaz bete dituzte Egia da, egia da,
Ni bizi naiz baserrian Bilbon zazpi kale, neuk ikusi dudalako.
animalien erdian, inoiz ez dute eman Egia da, egia da,
bertsotan kontatuko dizuet pausorik debalde, parce que moi je lai vu.
mundu guztiak dakian burrukatzen baitute
nola nagoen mendian diruaren alde. Arratsateko oskorritik
bizidunen hilobian. goizeko oskorriraino
Arratiko gizona gauean ez da entzunen
Jaikitzen naiz egunero Bilbora doa maiz ez da entzunen gauean
oilarrak jo ta gero, Lemoako tranbian gauean ez da entzunen
lanetik eta lanera beti eta beti garaiz sorgin musika baino.
nola ninteke hain ero! bere artean dio
Kalera aldegin edo umore txit alaiz Egia da, egia da,
sartuko naiz gerrillero. traje berri batekin neuk ikusi dudalako.
gaur bestituko naiz Egia da, egia da,
Lanez banago asea lehengo arlotea porque lo he visto yo.
ordaina ez da luzea, jantziko da galaiz.
mendi goietan egonagatik Gezurra dirudi baina
hauxe da nire leizea Hura ikusi eta sano ta fresko gaude.
emaidazu guraizea dendari guztiak Musika da denboraren
urra dezadan haizea. zaharrak geldi eta denboraren musika da
korrikan gaztiak musika da denboraren
Kalera noa ihesi saldu nahi dizkiote sekretuaren jabe.
neure gurdi eta guzi, makailu bustiak
ez naiz menturaz han ere ongi gauerdiko izarrak Egia da, egia da,
ibiliko lehendabizi, eta eguzkiak neuk ikusi dudalako.
Orria 23 / 74
Egia da, egia da, Ideia hau nire buruan
parce que moi je lai vu. ez dakit noiz hasi zen GAZTELUGATXE
baina batzutan ez naiz hemen
Gazte odola duenak gehiegi dibertitzen, Seiehun urte inguru
festa eta algara, lau gauzak izen bat dute eta kosta aldean zen gertatu,
hamabost urtez oraindik gauza batek lau izen, itsasgizon zahar batek
oraindik hamabost urtez kokoteraino nago behintzat hala zidan kontatu,
hamabost urtez oraindik klaseak aditzen enbat itzelak Gaztelugatxen
hasi berriak gara. pegatak ipintzen untzi eder bat zuen hondatzen,
ta dirua biltzen… euskaldunontzat barruan
Egia da, egia da, nola sartu nintzen altxor haundiak ei zekartzan.
neuk ikusi dudalako. ez dut konprenitzen
Egia da, egia da, lau on bat bilatzeko Igaz udako goiz batez
parce que moi je lai vu. ez badu serbitzen. eguzkiaren lehen printzez
Egia da, egia da, jo nuen itsas barrena
neuk ikusi dudalako. VIOLETAREN MARTXA bihotza dardara eginez,
Egia da, egia da, murgildu nintzen ur gardenetan,
porque lo he visto yo. Gure Violeta maitea arakatu ongi hare-haitzetan,
dantzan egizu martxea han zegoen tinkaturik
EUSKAL UNIBERTSITATEA len eskuineko hankea goroldioak estalirik.
bai eta gero bestea.
Arnasa hartu beharra dugu Begira euskal jendea Indar guztioz bultzatzen
eta ireki atea apurtzen berdin katea altxor kutxa zabaldu nuen,
arrainak ura eta euskarak eta zapata parea. atzera egin ninduen
bere unibertsitatea. uhin haundia altxatu zen,
Sekulan ez nuen uste nik inor ez zapaltzeko gogoa,
Aspertu gara beti ibiltzen hain aldakorra zinenik zapalduak ez izatekoa,
suge narrastien gisa, Ameriketan sorturik hau da gure urguilua
hegada jaso eta nahi dugu gure artera sarturik. altxor guztien iturria.
arrano libreak izan. Munduan ez da besterik
hau baino ederragorik Eta hau hola ez bazan
Zimentu zaharrak baditu baina nola egon jakin barik sar nazatela kalabazan,
teilatua falta zaio, hil eta gero bizirik. ipui txit barregarriak
euskara ez zen mendi artean kontatu nizkizuen plazan.
galdurik hiltzeko jaio Hauxe da martxa alarguna
oso gutxitan entzuna EUSKAL HERRIAN EUSKARAZ
Hirietako lainoa beltza nahiz ta Txilen famaduna
mendian zuri elurra zuk ziur ez dakizuna Euskal Herrian euskaraz
etorkizunak eskatzen digu Violeta Parra laguna nahi dugu hitz eta jolas
harrapatzeko gailurra. kantari oso ezaguna lan eta bizi euskaraz eta
Gaurtik erdi euskalduna hortara goaz,
Pausorik pauso bagoaz Da soinu hau egin duna. bada garaia noizbait dezagun
gure unibertsitateraino guda hori gal edo irabaz.
eskuopekorik ez dugu behar GORA TA GORA BETI Zabal bideak eta aireak
berez zor zaiguna baino. gure hizkuntzak har dezan arnas,
Gora ta gora beti, bada garaia noizbait dezagun
EUSKALDUN BERRIAREN BALADA haik gora Lapurdi! guda hori gal edo irabaz.
(Jon Sarasua) Euskerak bizi gaitu
eta bizi bedi. Euskal Herrian euskara
Barakaldokoa naiz eta hitz egiterik ez bada
daukat paro obrero Gorantza doa agudo kapitala bota dezagun demokrazia
horregatik euskaltegira eta Lapurdi beti dago apala, zerri askara
noa ni egunero. aldrebesturik dago mundu zitala, geure arima hiltzen uzteko
Euskaraz bazekien nire konformatzen ez bagara bezain odolgalduak ez gara.
bisabueloak edo ze pekatu mortala! Hizkuntza gabe esaidazue
baina ni roillo hontaz nola irtengo naizen plazara,
orain arte zero, Gurea ez da bizi-modu normala geure arima hiltzen uzteko
goizero, goizero lurra lantzeko haitzurra eta pala, bezain odolgalduak ez gara.
AEKan bezero, lanaren truke kobratzen erreala.
batzuetan ero, Benetan da miserable Euskal Herri euskalduna
besteetan bero euskaldunon jornala. irabazteko eguna
baina ez dut milagro pazientzia erre aurretik
handirik espero. Munduan ezin bizi daiteke hala, behar duguna,
merkatuetan dena gora doala, ez al dakizu euskara dela
Goizean goiz hori behar dut etxera eta zopa guztiz argala, euskaldun egiten gaituena?
motibazio bila. kriseiluen oiloa Zer Euskal Herri litzake bere
Euskara ez da ingelesa ez da postre formala. hizkuntza ere galtzen duena.
baina ez dago hila, Ez al dakizu euskara dela
egun askotan pensatzen dut Obrero eta nekazari leiala, euskaldun egiten gaituena?
hau dela inutila, zuena ez da errenta liberala.
Nik ez daukat kulparik Diru zikinak putre motzak bezala KONTRAPAS
ez banaiz abila, botatzen dizu gainera
hau da hau makila, hortxe bere itzala. Eus, eus, euskara irten hadi kanpora.
aditz klase pila,
hitzak beste mila; Jabeek dute kontzientzi zabala, Euskaldunen herria
animo mutila kaskatu dute gure lurren azala, benedika dadila
esaten dute baina baina Lapurdi ez da hain zerbitzala; euskarari hartu dio
ez da hain fazila. burruka garbian dago behar duen guztia.
hori da printzipala.
Orria 24 / 74
Eus, eus, euskara irten hadi plazara. Errioxak Baigorriko
Hantxe da abiatu Bakio nahiz Getariko
Jende askok uste zuten debotenganantza topa dagigun eta bakean
ezertarako ez zela eta beste bat dela bizi gaitezen betiko.
orain aitortuko dute ematen du antza
engainatu zirela. baina haren otoitza Ez uka amonei hitzik
dirudi burlantza entzun agureei pozik
Eus, eus, euskara irten hadi mundura. pater nosterrik gabe zaharra ez da izandakoa
egin du arrantza. luzaroan dena baizik.
Hizkuntzetan izan hintzen
estimatze gutxitan Kristau prestu bat bailitzan… Errioxak Baigorriko
orain berriz hik behar duk Bakio nahiz Getariko
ohorea denetan. Korura igon eta topa dagigun eta bakean
han daude kantari bizi gaitezen betiko.
Eus, eus, euskara habil mundu guztira. apezpiku jaunaren
hogei zerbitzari Hierarkia da lehorra
Besteak etorri dira pena ematen diote harremana emankorra
beren goien gradora gure astoari errespetuan dago gordeta
orain hura iganen da ez baitaki latinez emakumeen altxorra.
beste denen gainera. gaixo pekatari.
Errioxak Baigorriko
Eus, eus, euskara irten hadi kanpora. Kristau prestu bat bailitzan… Bakio nahiz Getariko
topa dagigun eta bakean
Euskaldunak preziatzen Apaiza semoilari bizi gaitezen betiko.
euskara ez jakin arren dago pulpituan
denek ikasiko dute hainbeste garraxia AITA-SEMEAK
orain euskara zer den. arnasa itoan
gure astoarekin Aita-semeak tabernan daude,
Eus, eus, euskara irten hadi plazara. sartu da pleituan Ama-alabak jokoan.
eta honen arrantzak
Oraindaino egon bahaiz ixiltzen zituan. Berriz ikusi beharko dugu
inprimatu gaberik Behi gizena auzoan,
aurrera ibiliko haiz Kristau prestu bat bailitzan… Berriro ere ez da faltako
mundu guztietatik. Trapu zaharrik kakoan.
Elizan du sufritu
Eus, eus, euskara irten hadi mundura. momentu larririk Eta lapurrek ohostu dute
arrantzarik gabeko Guk gendukana etxean,
Ez batere hizkuntzarik lastimagarririk Eta gu gaude erdi biluzik
ez frantsez ez besterik kristau belauniko Beti inoren menpean.
orain ez da aurkituko lurrean jarririk
euskararen parerik. inork ez du ikusi Hondamendia gertatu zaigu
haren belarririk. Geure etxean horrela,
Euskara irten hadi dantzara. Guztiok bizi nahi dugu baina
Euskara irten hadi kanpora. Kristau prestu bat bailitzan… Nola biziko bestela?
Euskara irten hadi plazara.
Euskara irten hadi mundura. Buztana altua eta Geurea dugu erru guztia
Euskara habil mundu guztira. korotik erori Geurea dugu osoa,
bertan akabatzen da Ez inori ba errua bota
----------------------------- ez delako txori Euskal Herria hiltzean.
(B. Etxepare) zerura jotzen eta
aita San Pedrori Baina gaztea naiz eta daukat
Garaziko herria zer moduz gustatuko Etorkizuna eskuan,
benedika dadila asto nabar hori. Ez zaigu hilko Euskal Herria
euskarari eman dio Ni bizi naizen artean.
behar duen tornuia. Kristau prestu bat bailitzan…
FURRA FURRA
Euskara, euskara, Aita San Pedrok dio
ialgi hadi plazara. ai zer patzientzi Furra, furra, fandangoa,
zeruan astorik hortxe duzu fandangoa
Bertze jendek uste zuten ez zuen lizentzi geure gustukoa.
ezin eskriba zaiteien baina sarrera onik
orai dute porogatu nola galerazi Gaur goizean jeiki naiz
enganatu zirela. kabestroan dakarzki suerte onean,
hamar indulgentzi. tanke bat topatu dut
Euskara, euskara, neure kafesnean;
ialgi hadi kanpora. Kristau prestu bat bailitzan… ez dakit zer daukagun
bake ala gerra
Orai dano egon bahiz TOPA DAGIGUN bainan nik badaezpadan
inprimitu bagerik egin dut puzkerra.
hi engoitik ebiliren Errioxak Baigorriko
mundu guzietarik. Bakio nahiz Getariko Zerbait egitekotan
topa dagigun eta bakean zuzen eta artez
Euskara, euskara, bizi gaitezen betiko. zorri bat garbitu dut
habil mundu guzira. ur pistola batez,
Umeak arretaz horni orain galdurik nago
ASTOARENA gazteei hitza eskaini beldurrez beteta
gaztetxoago eta haurrago muniziorik gabe
Kristau prestu bat bailitzan izan gaitezen geroni. gelditu naiz eta.
asto bat dago elizan.
Orria 25 / 74
Neure arma bakarra arpoiakin hil zuten,
dut akordeoia, Gora bai gora beti, gora forjariak! han ziran hangoak.
hauspoari eraginez langile trebe zintzo da mailukaria.
dirudi leoia; Lurpera ta lurpera beti nagusia! Bost txalupa jiran da
eskua jaten badit ez digute egingo nahi duten guztia. erdian balia,
on egin dezaion Ez badigute ematen arrazoia guri, gizonak egin zuten
Cervantsei holakorik ez badigute ematen behar legez ongi, bai nahiko pelia;
gertatu zitzaion. su emango diogu gure fabrikari ikusi zutenian
eta nagusiaren etxe guztiari. hil edo itoa,
Eta orain banoa legorretikan ba zan
berriro ohera, Hiru babarrun jatiagatik biba ta txaloa.
bila ez badatozkit horrenbeste neke, pena;
lolo egitera; erdi ahuldua aurkitutzen da Hamabi metro luze,
bihar ikusiko da forjariaren barrena. gerria hamar lodi,
zer dagoen berri, Gure kontura egin oi dute buztan pala lau zabal
jakintsuenak ere nagusiak nahi dutena, albuetan pala bi,
ezin du igerri. langileen bizkarretik gizendu ezpainetan bizarrak
dute beren poltsa dana. beste hilera bi
GURETZAT orrazian bezala
Oso goizetik lanian hasi hain zeuzkan ederki.
Guretzat berdin dira su eta keian tartian,
astea eta jaia, dinbi ta danba! gelditu gabe Gauza ikusgarritzat
lana bihurtzen dugu guztiz illundu artian, egun batzuetan,
kantatzeko gaia. arropa denak puskatzen eta herriaren ondoan
Har ditzagun eskuan osasunaren kaltian. arranplan egon zan,
giltza eta laia, urrutitikan ere
gariz eta burdinaz Ez badigu guri jornalik haunditzen, jendea etorri zan,
lantzeko Bizkaia. berriro gu ez gera lanera biurtzen; mila pezetaraino
arrazoiakin degu gehiago eskatzen, dirua bildu zan.
Gitarrarekin aire berri bat iñorgandik ez gera gu ikaratutzen.
daramagu kantuz egun, Ez badigu ematen arrazoia guri, Gorputzez zan mila ta
abesti libre eta leiala, ez badigu ematen biar aiña ogi, berrehun arrua.
prestu eta noblezadun; sua emango diogu gure fabrikari Beste berrehun mingain
haren medioa zer garen, ongi eta nagusiaren etxe guziari. ta tripa barruak,
izan gaitezen ezagun, gutxi janez etzegon
herri langile nekazaria BALIAREN BERTSOAK batere galdua,
hala defendi dezagun. tiñako sei pezetan
Mila bederatziehun izan zan saldua.
Guretzat… da lehenengo urtean
maiatzaren hamalau Ehun ta hogei duroz
Gure gogoa ez bedi arren garren egunian balean bizarrak,
kantu honekin akaba, Orioko herriko agudo saldu ziren
gure ekintza izan dadila barraren aurrian, bere egaltzarrak,
gure hitzaren alaba. balia agertu zan garbitu eta gordeak
Egun batean esan dezagun beatzik aldian. dauzke hezurtzarrak
ez "hala biz" bai "hala da", kontu handiekin
nekea eta lana dirade Handia ba zan ere lodi ta medarrak.
zorionaren alaba. azkarra ibilian
Bueltaka han zebilen Gertatua jarri det
Guretzat… juan da etorrian egiaren alde,
ondarra harrotuaz hau horrela ez bada
Bide honetan baldin bagoaz, murgil igarian, jendiari galde;
jakin dezagun zergatik, zorriak zeuzkan eta bihotzez posturikan
zin egin behar dugu zintzoki, haiek bota nahian. atsegintsu gaude,
bakoitzak duenagatik; gora oriotarrak
sinestedunek dudarik gabe Ikusi zutenian esan bildur gabe.
bere Jaungoikoagatik hala zebilela
eta sineste gabeek berriz beriala jun ziran ATARRATZEKO GAZTELUKO
bere ohoreagatik. treñeruen bila; KANTUA
arpoi ta dinamita
Guretzat… eta soka pila, Ozaze Jaurgainian bi zitroin doratu
aguro ekartzeko Atarratzeko Jaunak bata du galdatu;
FORJARIEN KANTA etzan jende hila. uken du arrapostu eztirela huntu,
hunturik direnian batto ukenen du.
Gaur forjariak lana utzirik Bost treñero juan ziran
gatoz guztiok kalera, patroi banarekin, Portaliala juan zite, ahizpa maitia,
labeak oso itzaldurikan mutil bizkor bikainak ingoiti horra duzu Atarratzeko Jauna,
jaikera bat egitera, guztiz onarekin: otoi erran izozu ni eri nizala,
mailu, burdin ta gainerakoak Manuel Olaizola zazpi egun hoietan oihan nizala.
botarikan bazterrera; eta Loidirekin.
ez degu nahi guk berriro sartu Uranga, Atxaga ta Klara, zuaza orai salako leihora,
lehengo tokira lanera. Manterolarekin. ipar-ala egua denez jakitera,
iparra baldin bada goraintzi Salari,
Dinbili danba! goiz eta gaua, Baliak egindako ene korpitzaren txerka jin dadila sarri.
su eta keian tartian, salto ta marruak
sosegu eta deskantsu gabe ziran izugarri Ama, juanen gira oro elkarrekin,
gure buruen kaltian; ta ikaratzekuak; etxerat jinen zira xangri handireki,
horregatikan lanak utzita atzera egin gabe bihotza kargaturik, begiak bustirik,
gatoz guztiok batian. hango arriskuak, eta zure alaba tunban ehortzirik.
Orria 26 / 74
eta goiko mendi hotzen mendetako loa. buruan horlegi, bihotzean sua
Ama, saldu nauzu bige bat bezala, Nafarroa, zuhur eta eroa, liran, sendo, eder
bai eta desterratu, oi Españiala, lurrik maitatuena, nere gogoaren ertzatik pasatzen
aita bizi uken banu, ama zu bezala hormarik gabe utzitako etxea: zure usain goxoa lana,
enundunun ezkunduren Atarratzeko salala. erreka gardenen negarrez amodioa, itsasoa
ibai lodietara ixurtzen ari den nere baitan sartzen.
____________________________ odol bustikoarraren iturri bizia.
Atzo goizean entzun nuen
Atharratze jauregian bi zitroin doratü Nafarroa, arragoa zure berbaren oihartzuna
Ongriako Erregek batto dü galdatü eta oinarri zure kantaren fereka,
arrapostü üken dü eztirela ontü eta oinaze bihotzean kilika
ontü direnean batto ükhenen du. eta bidean zure bila ibiltzea… eta oihartzunaren haunditasunean
Pinudiek usaintzen dituzten murgilduz joan nintzen
Atharratzeko hiria, hiri ordoki harri txigorrezko bidetan gora jauzika, egaka.
hur handi bat badizü alde bateti o, Nafarroa, Nafarroa betikoa.
erregeren bidea erdi-erditik Bart arratsean
Maria Maidalena beste aldeti. MARIA SOLT ETA KASTERO arbasoen baratzaren ondoan
bertsotan eta dantzan
Aita saldü naizü idi bat bezala Maria Solt ta Kastero lotu zinen, alai,
ama bizi üken banü, aita zu bezala bi amoros zahar bero. (Bis) piper eta gatza
enündüzün ez jaunen Ongrian behera Hirur hogei hamarna urthetan sabel emankorra.
bena bai ezkuntüren Atharratze Salala. hartü die amorio!
Kastero jelostü gero Bizkaia maite,
Ahizpa juan zite portaliala Maria Solt ezari kanpo. atzo goizean ikusi zintudan
ingoiti horra düzü Ongriako erregia soineko xuriz jantzia
hari erranizozü ni eri nizala Maria Solta dua nigarrez buruan horlegi, bihotzean sua
zazpi urte hontan ohian nizala. izorra dela beldürrez. olerkari
Barnets-Bordako anderiak penatuaren gozo eta mina
Ahizpa, enükezü ez sinhetsia kontsolatü dü elez amodio eta kanta,
zazpi urte hontan ohian zirela emazte zaharrik oküpü zure berba lehun
zazpi urte hontan ohian zirela agitzen eztela ez. zure gatzaren bizia
bera nahi dükezü jin zü zien leküla. zure burdinaren goria
Maria Soltek arrapostü dira gaur
Ahizpa jaunts ezazü arruba xuria Santa Elisabet badüzü; (Bis) neretzat aterbe.
nik ere jauntsiaren dit ene berria Saintü zahar bateganik
ingoiti horra düzü Ongriako erregia oküpü agitü düzü BRODATZEN ARI NINTZEN /
botzik kita ezazü zure sor etxea. Kastero ere bada saintü, NESKATXA ONTZIRATUA
hala nizan beldür nüzü.
Aita zü izan zira ene saltzaile Brodatzen ari nintzen,
anaie gehiena dihariren harzale Kastero eztüzü saintü ene salan jarririk;
anaie arteko zamariz igaraile sobera bürhauti düzü. Aire bat entzun nuen
anaie ttipiena ene kontsolazale. Elizalat juan eta itsasoko aldetik;
taharnan egoiten düzü Itsasoko aldetik,
Aita, juanen gira oro alkareki Kastero denagatik saintü untzian kantaturik.
etxerat jinen zira xangri handireki Maria Solt antzü zira zü.
bihotza kargaturik begiak bustirik Brodatzea utzirik,
eta zure alhaba tunban ehortzirik. ERRIBERA jin nintzen amagana:
(Benito Lertxundi) Hean jaliko nintzen
Ahizpa zuaza orai Salako leihora gibeleko leihora
iparra ala hegoa denez jakitera Erribera, Erribera, gibeleko leihora,
iparra balin bada garaintzi Salari zure landen zabalera itsasoko aldera
ene gorpitzaren txerka jin dadila sarri. ortzi muga den hartan
mugatzen da. Bai habil, haurra habil,
Atharratzeko zenüak berak arrapikatzen erran kapitainari
hanko jente gaztea beltzez da beztitzen Zure lur emankorretan jin dadin afaitera,
andere Santa Klara hantik partitzen isurtzen diren asmoak hemen deskantsatzera
haren peko zamaria ürthez da zelatzen. gogotsu hartuko al ditu hemen deskantsatzera,
lur gozoak. salaren ikustera.
NAFARROA, ARRAGOA
Zure gaztelu zaharrek Jaun kapitaina, amak
Nafarroa, arragoa, gorderik duten antzina igortzen nau zugana
argiaren pausaleku hats tristetan mintzo da Jin zaiten afaitera
haizearen ibil-toki zabal, haren mina. eta (hantxe) deskantsatzera,
hesirik gabea. hantxe deskantsatzera,
Horma zahar arraituetan salaren ikustera.
Nafarroa, arragoa, txoriak dira kantatzen
sua eta ura, mendetako lo geldia Andre gazte xarmanta
kondaira urratu baten oihartzun oihukatua. salatzen. hoy ezin ditekeena
Amets bat baino gehiago, iphar haizea dugu
ez oparotasun osoa: Nafarra anai zaharra gau behar dut aintzina
nahiaren eta ezinaren burrukatoki ekaitzez kondairaren lehen sustarra ezin ilkia baitut
betea. bego higan arbasoen hauxe da ene pena.
amets hura.
Nafarroa, arragoa Andre gazte xarmanta
mahats eta gari BIZKAIA MAITE zu sar zaite untzira
maitasun eta gorroto gurekin afaitera
gezur eta egia gurea. Bizkaia maite, eta deskantsatzera
Nafarroa, arragoa atzo goizean ikusi zintudan hortxet deskantsatzera
lur beroen sabel emankorra soineko xuriz jantzia salaren ikusterat
Orria 27 / 74
Azken egun horientako ene azken egünen han iragaitera,
Andre gazte xarmanta Orhiko txoriaren khantüz behatzera,
igaiten da untzira, Oi ama Eskual… pharka ditzan nik egin nigarrak.
han emaiten diote Hots, xiberutarrak,
lo belharra papora BALDORBA aintzinian gora
eta untzi handian euskualdün bandera.
lo dago gaixo haurra. Ezkil gabeko elizen
eremu emankorra, Agur Xiberua…
Jaun kapitaina nora giza murzuriko
daramazu zuk haurra? zure ardientzat. AMAK EZKONDU NINDUEN
zaluxko itzulazu
hartu duzun lekura, Oi Baldorba! Amak ezkondu ninduen
hartu duzun lekura eguzki eta haize idor; hamabost urtekin, (Bis)
aita-amen gortera mahats-ardo ibai, senarrak bazituen
galbumarena. larogei berakin,
Ner mariñel ona eta ni, neskatila gaztea,
hedazak heda bela Lur gorri, harri landu, agure zaharrakin (Bis)
beti nahi nuena mailu eta xixelaren kantu.
jina zaitak aldera Gitarrazko alakiketan Ama, zertarako dut nik
ez duk hain usu jiten Armeniako kanun ahots urratuan. agure zahar hori? (Bis)
zoriona eskura hartu ta leihotikan
Oi Baldorba! jaurti behar dut nik,
Jaun kapitaina, esazu nor zen bidetik ai ene! ene leihotikan
nora ekarri nauzu huna? baztertu zintuen madarikatua! jaurti behar dut nik (Bis)
Zalu itzul nezazu
hartu nauzun lekura. Zure irriño erromanikoa "Neska, hago isilikan,
hartu nauzun lekura, erdi izoztu eta leloturik aberatsa dun hori, (Bis)
aita-amen gortera. utzi zuen madarikatuaren pazientziz pasa hitzan
izena nahi dut. urte bat edo bi,
Andre gazte xarmanta, hori hilez geroztikan
hori ezin egina, Oi Baldorba! biziko haiz ongi " (Bis)
hiru ehun lekutan ezazu nor zen bidetik
juanak gira aintzina… baztertu zintuen madarikatua! Deabruak daramala
Ene meneko zira, interesatua, (Bis)
orai duzu orena… Oi Baldorba! hau baino nahiago dut
zutaz oroit eta adin berekoa
Andre gazte xarmantak zuri nagozu. ai ene! hogei bat urteko
hor hartzen du ezpata gazte loratua (Bis)
bihotzetik sartzen ta Kantu bat laburra da eta
hila doa lurrera!… pentsa zuk, MAITASUNAREN SUTEGIA
Aldiz haren arima esaten ez dizudan hartaz.
hegaldaka zerura! Goizuetatik behera
Oi Baldorba! gindoazenerako
- Nere kapitain jauna: esazu nor zen bidetik maitasunaren sutegiko
hauxe duzu mahurra baztertu zintuen sutondoan
- Nere marinel ona madarikatua. bildurik neduzkan
nurat haurtiki haurra? begirada oharkabeen ezpalak,
- Norat haurtiki haurra? AGUR XIBERUA keinu kilikatzaileren batek
hortxet itsas zokora (P. Bordazarre-Etxahun-Iruri) su eman zezaien.
Hiru ehun lekutan Sor lekhia ützirik gazte nintzalarik, Lainoek beren langa
dago itsas lehihorra: Parisen sarthü nintzan korajez betherik. ideki ordurako,
Oi Ama Anderea, Plazerez gose eta bürian hartürik haize euritsua,
so egizu leihora… behar niala alegera bizirik kolpatzaile itsua,
Zure alaba gaixoa, Bostetan geroztik, nigar egiten dit, gure gorputz nagituak
uhinak darabila. Xiberua zuri. astintzen hasia zen,
ikutu bakoitzean,
OI AMA ESKUAL HERRI Agur Xiberua, loxintza bakoitzean,
bazter güzietako xokhorik eijerrena! gure haragi geldoa
Anaia etxen da ezküntü Agur sor lekhia, freskotasunez kilikatuz.
Bükatü niz oain joaitera zuri ditit ene ametsik goxuenak.
Ene opilaren egitera Bihotzan erditik Goizuetatik behera
Pariserat banüazü bostetan elki deitadazüt hasperena; Arano parean
zü ützi geroztik gindoazenerako,
Oi ama Eskual Herri goxua bizi niz trixterik, abandonatürik, dena prest zegoen,
Zutandik urrun triste banua ez beita herririk, baina…
Adios gaixo etxen dena Parisez besterik, zü bezalakorik.
Adios Xiberua. Baina…
Palazio ederretan gira alojatzen, keinu jostalari bat
Pariseko bizitzia eta segür goratik aide freska hartzen; falta zen,
Lan khostüzuriaz bagiazü Gain behera soginik beitzait üdüritzen lotsak gorritutako
Bena berantzen zütadazü Orhi gainen nizala agitzen… begirada txingartu bat,
Zure berriz ikustia Bena ez dira heben arruntkeria zitatzaile bat,
bazterrak berdatzen, ausartkeria korriente bat,
Oi ama Eskual… txoriak kanthatzen! sentimendu ezpalduek
su har zezaten.
Bena denbora da llaburxko Agur Xiberua…
Othoi ama entzün nezazü Halako batean,
Xokho bat haita izadazüt Ametsa, lagün nezak ni Atharratzerat, lotsa zarrakatu,
Orria 28 / 74
hitzak erantzi
eta bilutsik BERRIRO IGO NAUZU ENE Muga zaharrak mahastietan,
utzi nituen MENDIRA gaiteroen bertsoa,
zigarroaren ketik zoaz urruti aidean,
zintzilik, Maitegoak udazkenean lau haizetara, (tris)
herabe ez zitezen, zuhaitzen hosto gorriak, Vitoriatik Bilbaora.
eta suari horitasunez apainduriko
haize emanez makal zuzenen gerriak, Burnizko bihotz arraildua,
bertso zaharra hego haizetan lokartutako gabetuen bertsoa,
kantatu nuen: iratze okre geldiak. zoaz urruti aidean,
"Txingi! Txanga! Sutegiko lau haizetara, (tris)
mailuaren hotsa, Maitegoak, azken mugetan, Bilbaotik Euskal Herrira.
ola-zaharreko neskatxak iraganaren zantzuak,
ezkontzeko poza". lore xumeen petako eme POETA KAXKARRA
ur izkutuen kantuak,
BETI PENETAN euri epelen gozotasuna. Ni poeta kaxkar bat naiz
gaueko zeru altuak. eta kolore urdinez
Beti penetan, beti penetan eskribatzen dut gauez,
bizi naiz mundu hunetan. Maitegoak sua ta jaia desio irrixtakorrak
Egunaz zerbait alegratzen naiz, fruitu berrien haziak, itsuturik doaz ihes
gabaz beti penetan: uda beteko musiketarik gauaren leize-zulora,
Neureganako amorioa ernaldutako antsiak, mundua azpikoz gora,
joan zitzaizun batetan. Eros ausartak gorputz gaztetan dena jartzen dut aldrebes.
ixuritako graziak.
BAUTISTA BAZTERRETXE Zure lurralde oparoa
Maitegoak behin joan zirenak ikusmiratzen dut lehenik
Bautista Bazterretxe sekulan ez itzultzeko, gauaren zirrikutik zelatan
mutiko pijoa, begiek zabal dirauten arte eta haragiz koloreztatzen
niri gurdi ardatza (Bis) argitan blai itzaltzeko, zure gorputzaren figura
ostuta dihoa. sufritu duen gizonak ez du irudimenaren ixpiluan,
Beltzak eta txuriak lotsarik behar galtzeko. zure sabel borobilaren
ikusiko dituzu maldan behera amilduz.
niri gurdi ardatza (Bis) ENE HASERREA
ematen ez baidazu. Zure lurralde zabala
Eta ene haserrea indarrez goldetuz,
Gurdi ardatza ezik falta bazaizu denbora joanen erdoiak
itai ta area alferrik dira leunak akestutako zure desioak
besteren behar gabe (Bis) zure begiak zorrozten ditut
badaukat neria; eta ene muxua eta zorion-hazia botatzen
sega, poto, labana, falta bazaizu etorkizun lainotuaren tartean
gainera bostortza haizeak ezpainak oraino esperantza murriztuaren
ferian erosia (Bis) hostogabetzen dizkizu. hildoa luzatuz.
daukat nik zorrotza.
Eta ene hitza Nahiaren uholdeek
Nire idi pareak falta bazaizu bortizki astintzen naute
dauzka zintzarriak ezin duzu inolaz ere ilunaren tintontzian
lepotikan zintzilik (Bis) kantatu hustutzen ditudan arte.
koilarez jarriak; eta ene ametsa
gainera uztarriak falta bazaizu Ametsak gordintzen ditut
ta kopetakoak nondik sortuko duzu gau grinatsuaren labean
ontza urre honekin (Bis) esperantza. eta gero
erositakoak. ixiltasun hezetuaren arnasa
Eta ene oroitzapena ezinaren eskaparatean
Zerorrek nahiko gauza falta bazaizu gandutzen da doi-doi.
duzula diozu zertarako bakarrik
baina gurdi ardatza (Bis) paseatu Azkenik,
niri ostu didazu. eta ene gorputza ixiltasun bustiaren
Pagatu behar duzu falta bazaizu oihartzun mutua
larrutik ederki bilusik zoaz. bilusik gelditzen da
ez baduzu ardatza (Bis) gau ilunaren apalean
entregatzen aurki. LAU HAIZETARA eta nik
azpildurak josten dizkiot
Buru gogorrak badu Itsasondoko haize gezala. loak hartu arte.
berekin kaltea mariñelen bertsoa,
ez dudan gauza nola (Bis) zoaz urruti aidean; Ni poeta kaxkar bat naiz
nahi duzu ematea? lau haizetara, (tris) eta kolore urdinez
Zentzuak galdurikan Donostiatik Iruñera. eskribatzen dut gauez.
aurkitzen zerade,
bestela behintzat horla (Bis) Uzta garaiko gari usaia NIRE EUSKALTASUNA
ariko ez zinake. segarien bertsoa,
zoaz urruti aidean, Nire euskaltasuna baso bat da,
Gezur ta abar zabiltza, lau haizetara, (tris) eta ez du zuhaitz jenealogikorik.
Bautista, tranpian; Iruñetikan Baionara
Zu bezain gezurtirik (Bis) Nire euskaltasuna dorre bat da,
ez da probintzian; Ezpain erien portu galdua, eta ez du Alostorrerik.
Zure berri dakite maitarien bertsoa,
inguruko denak, zoaz urruti aidean, Nire euskaltasuna bide bat da,
ibiltzen dituzula (Bis) lau haizetara, (tris) eta ez du zaldizkorik.
gauza besterenak. Baionatik Vitoriara.
Orria 29 / 74
Nire euskaltasuna lore bat da, Maite ninduzulako
eta ez du aldarerik. Itsas-txoriak txio-txioka hemen nago bakarrik,
harat-honako haizetan, zerbait eman nahi zenidan
Nire euskaltasuna itsaso bat da, berde argien edertasuna ta utzi nauzu hutsik.
eta ez du almiranterik. more motelduz uretan,
txalupa geldi kulunkarien Zuhaitzik gabeko baso
Nire euskaltasuna liburu bat da, isladarekin hizketan. (Bis) plai hondargabea,
eta ez du sotanarik. zuen antzekoa dut
Parke ixileko banku txuria mundu hontan suertea.
Nire euskaltasuna mundu bat da, ezpain beroen lankide,
eta ez du Amerikarik. antsi zaharrak zantzu berritan Zeruan ez dago izarrik
bihotz gordinen senide, aldegin du haizeak,
Nire euskaltasuna bertso bat da, tristura hegan paseatzen da negarrez erori dira
eta ez du txapelik. arratsaren solaskide. (Bis) basoko landareak.
Nire euskaltasuna pekatu bat da, Gau-ezkilaren oihartzun hotsa Orain gaztea naiz eta
eta ez du mea-kulparik. irrixtatzen da kolokan, lehen berriz mutiko,
zirrrara mutu baten gisara ihesi doan kea naiz
KOPLA BERRIAK / ESKUTXOEK JO maitearen soinekoan, ezkutatuz betiko.
DUTE bakardadea sekretuekin
korapiltzen den zokoan. (Bis) Debalde etorri nintzen
Eskutxoek jo dute eta debalde noa,
kriskitin-kraskitin; (Bis) Itxas-aideak gesalez dakar dagoeneko prest daukat
Haizea kiribiltzen murmuriozko solasa, hilerriko zuloa.
dabil Mari Zikin; suspiriotan ezin jarioz
ala, morena!, pena lurrinduen hatsa, Kirieleison luzea,
dabil Mari Zikin… haize boladak txikordatzen du kantu lehor zatarra,
Eskutxoek jo dute maiteminduen jolasa. (Bis) eguzkia badoa ta
kriskitin-kraskitin. egin beza langarra.
MENDIAN GORA
Behatz txikiak estu, MAITATZEN ZAITUDALAKO
txakurrak: ai ene! (Bis) Mendian gora haritza
Ezinean da Pintto, ahuntzak haitzean dabiltza Maitatzen zaitudalako
ez kanpo, ez barne, itsasoaren arimak dakar kantatzen dizut zuri
ai!, oi!, ei!, ur gainean bitsa. zu zaitut negu beltzean
ez kanpo, ez barne… Kantatu nahi dut bizitza eguzki epel zuri
Behatz txikiak estu, usteltzen ez bazait hitza sargori denean berriz
txakurrak: ai ene! mundua dantzan jarriko nuke maitasunezko euri.
Jainkoa banintza (Bis)
Behatz nagiarentzat Guz elkarri zenbait kontu
tori eraztuna; (Bis) Euskal Herriko tristura eta zenbait irrino!
donua tinkatzeko soineko beltzen joskura iruditzen zait gerala
urrezko ttun-ttuna txori negartiz bete da eta ilargitan bi laino,
ala, morean!, umorez hustu da. egunez bihurtzen gera
urrezko ttun-ttuna… Emaidazue freskura zu ta ni bi txorino.
Behatz nagiarentzat ura eskutik eskura
tori eraztuna. izarren salda urdina edanda Elkarren begiratuta
bizi naiz gustora (Bis) hasten gera kantari
Behatz zuzena dugu orduan deitzen diogu
begiaren lagun; (Bis) Euskal Herriko poeta maitasun-haizeari
itsasgaina oin-hutsik kanposantuko tronpeta eta harek jartzen gaitu
igaro dezagun hil kanpaiari tiraka eta firi-firi dantzari.
ala, morena!, hutsari kolpeka.
igaro dezagun… Argitu ezak kopeta Dantza dezagun, ba, dantza
Behatz zuzena dugu penak euretzat gordeta maiteño bihotzeko!
begiaren lagun. goizero sortuz bizitza ere mundura ez ginen jaio
hortxe zegok eta (Bis) gu triste bizitzeko
Eskuak eskuekin baizik tristura guztiak
txalopin-txaloka; (Bis) Mundua ez da beti jai kantuz poz bihurtzeko.
zeruan hasi dira iñoiz tristea ere bai
izarrak saltoka, baina badira mila motibo ZURE BULARRETAN
ala, morena!, kantatzeko alai.
izarrak saltoka… Bestela datozen penai Zure bularretan
Eskuak eskuekin ez diet surik bota nahi lurperatu nun eguzkia
txalopin-txaloka. ni hiltzen naizen gauean behintzat zure begietan
egizue lo lasai (Bis) urratu nun goiza.
ILUN-IKARAK
KOPLAK Zure hortzetan
Ilun-ikarak azken argia hozkatu nun haserrea
uxatu dizu urrutira, Lur nintzeen eta lurtuz noa zure hitzetan
zeru-sapaian izar bakanak zugan bat egin arte, gorde nun poema.
itzal etzanei begira, zurekin behin betikoz
ilun-txintako sorgin-usaiak ezkontzen naizen arte. Zure soinean
espazioan dirdira. (Bis) galdu nituen eskuak
Hasieran bat ginen eta zure ezpainetan
Mendi-hegitan argi-oroitza denborarikan ez zen ahantzi nituen neureak.
eguzkiaren keinua, lainoak gure gainetik
baso beltzean hosto-firfira bezala bizi ginen. EUSKADIN, CASTILLAN BEZALA
gauezkoen erreinua.
Orria 30 / 74
Ene Segurako aitonak Goiz itsusi batean ez naiz ez ahaztuko
ogia behar zuenean bere lana beteaz jauzi zen Txuriko PERU GUREA
Castillara joaten zen baga handi artean, ehiza ez utziko
jornalaritzara, legatz handi batekin ito zen betiko. Peru gurea Londresen
morrointzara. zingulun-larrak ekarten,
ARRATSALDE HONETAN hura handikan etorri arte
Bere igitaia trebenetakoa omen zen gu biok dantza gitezen.
bai, hori bai… Itxaroten ari gara Ai hori egia!
Hamar haur zituen gosez etxean arratsalde honetan Zingulun zangulun Maria.
bai!, hori bai! zerbait aurkeztekotan
jende honen aurrean. Kaponak daude erretzen,
Castillako jornalariek oilaskoak mutiltzen,
ogia nahi dutenean Hemendik ateratzeko eztin hark asko orai pentsatzen
Goierrira joaten dira kanta berri baton bat honela geala dantzatzen.
jornalaritzara, zuek ez aspertzeko Ai hori egia!
fabriketara. arratsalde honetan Zingulun zangulun Maria.
honetan, honetan, honetan.
Kanpokoak pizkorrak omen dira peontzan Nagusia Bitorian
bai, hori bai… Laupabost akorde jota plazako ostatu berrian.
Hamaika haur badute gosez etxean kitar zahar honekin Osorik larrugorritan
bai!, hori bai! dantzatzeko doinua sartu zait saski erdian.
ez dugu besterik. Ai hori egia!
Castillako soroez eta Goierriko tximiniez Zingulun zangulun Maria.
ene aitona eta kastellanoak Bi laguneko koadrila
jabe bazeneza, izerdi patsetan Nere mutiltzo ttikia,
heuren haurren haseak nahiko izango dira hik esan huen egia:
ez lukete ihes gehiagorik ikusiko! arratsalde honetan medikuarekin dantzatzen zela
ez Castillan, ez Euskadin. honetan, honetan, honetan. neure emazte Maria.
Ai hori egia!
OROIMENEKO PORTUA Taupadetan dut bihotza Zingulun zangulun Maria.
dirua galtzetan
Ifar aldeko portu zaharra dantza egiteko gogoa LAU TEILATU
ekar dezagun kantara: daramat zainetan
kale bustien sentimendua, Hemen gaude
edalontzien ikara. Kitar bibolin doinuak ta poztutzen naiz
jarraituz badaukat ta ziur zure aita ere bai;
Marinelen hitz arrotzak baina dibertitzeko gaia ta zer ondo… zelan dijua
ginebra onaren dirdira, arratsalde honetan zure bufanda txuria.
gau biluzia sartzen zitzaigun honetan, honetan, honetan.
begi zabalen ninira. Lau teilatu gainian
NERE ETORRERA / HARA NUN ilargia erdian eta zu
Gau erdiaren eremuetan DIRAN goruntz begira,
laban ahoak aidera: (J. M. Iparragirre) zure keia eskuetan
izar isilen argi azpian putzara batekin… putz!
odol beroa lurrera. Hara nun diran mendi maiteak; Neregana etorriko da
Hara nun diran zelaiak! ta berriz izango gara
Txanpon berriez erosi eta Baserri eder zuri-zuriak, zoriontsu
amodioen jokora, iturri eta ibaiak. edozein herriko jaixetan.
ohe estutan etzuten ginen Hendaian nago zoraturikan,
itsas lamien altzora. zabal-zabalik begiak, Goxo goxo
hara, Espainia! lur hoberikan kanta egin nazu
Kanta lizunen alegrantzia, ez da Europa guztian. Benitoren Maria Solt.
akordeoien tristura: Negarrik ez,
ez gara egundo, ai, itzuliko Gero pozik bai Donostiara txuri zaude ta malkoak
oroimeneko portura. Okendoarren lurrera, zure kolorea kentzen dute.
zeru polit hau utzi beharra
TXAKURRAREN PARTIA / nere anaiak hau pena! Lau teilatu gainian…
TXURIKO Irutxulueta maitagarria
lore tokia zu zera, Felix, Felix bihar
Gu gazte giñadela txalupa guziak Veneziaren grazi guziak berriz egongo gara
zakurtxo bat ohi zuten ontzi barrenean gaur Donostian balira. txanpain apur batekin;
begi erne, abilla, ez zen zaunkaria diru gabe baina
ihes zihoan arraia harrapatzailea Oi, Euskal Herri, eder maitea! izarrak gurekin daude,
hara hemen zure semea, piano baten soinuaz.
Seme esango dizut nola gertatzen zen bere lurrari mun egitera,
puñittutako arraia, suelto batzuetan beste gabe etorria. Lau teilatu gainian…
legatza ospa, ihes, txakurra jauzten zen Zuregatikan emango nuke
ta bet-betan arraia hartzen zuen hortzetan. pozik, bai, nere bizia; ARROSA XURIAREN AZPIAN
beti zuretzat hil arteraino
Lana horren saria 'txakurraren partia' gorputz ta arima guztia. Arrosa xuriaren azpian
deitzen genuen guziok, ongi merezia anderea lokarturik
maitea-maitea zen txakur ehiztaria Agur bai, agur Donostiako elurra bezain zuri
txalupa betetzen zuen anima gabeak. nere anaia maitiak, ekhia bezain ederrik
Bilbaotikan izango dira hirur kapitainek zeraukaten
Unea etorri da zuri kontatzeko aita zaharraren berriak. gortez inguraturik.
zer nolako txakurra zen gure Txuriko Eta gainera hitz neurtuetan
uhin izugarriak ez zuen izutuko garbi esanez egiak, Kapitainek joan ziren
arraia utzi baino, lehenago itoko. Sudamerikan zer pasatzen dan beren zaldiak harturik
jakin dezaten herriak. hartu zuten anderea
Orria 31 / 74
mantoz huntsa trozaturik hizketan ere grazi ederra Hitz eman zinerautan
gero Pariserat eraman ezer ez duzu txarrikan; ez behin, bai berritan,
zuten aitak jakin gaberik. mundu guztia miratuta ere enia zinela!
zu bezelako damikan, enia zinela! (Bis)
Parisen hostaliersak agian izan liteke baina
bazuen salutatu ez dut sinisten denikan. Ohikua nuzu
bazuen salutatu enuzu kanbiatu
berriak ere galdatu Nere betiko pentsamendua bihotzian beinin hartu
bortxaz ala amodioz jina nere kontsolagarria, eta zu maitatu
zara anderea errazu. zu gabetanik ezin bizi naiz, eta zu maitatu
esaten dizut egia;
Ez ez ene bihotza zu bazinake arbola eta Aita jeloskor batek
arras bortxaz jina duzu ni baldin banintz txoria, dizu kausatu
hirur kapitainek galeriatik nik zu zinakeen arbola hartantxe zure ikustetik
harturik jina nuzu. egingo nuke kabia. gehiago mintzatzetik
hark nizu pribatu.
Kapitainek hori entzunik Amodiokan nere bihotza hark nizu pribatu. (Bis)
jiten dire andreagana zureganuntza darama,
anderea afal zite herri guztian zeren daukazun MARKESAREN ALABA
eztirik eta trankilik neskatx bikainaren fama;
hirur kapitain izanen tuzu beste fortunik mundu honetan Zeruak eta lurrak egin zituena
gaur zure zerbitzari. ez dut desiatzen, dama: memoria argitzera zatoz neregana;
haur batek berak izan gaitzala esperantza badaukat zerorrek emana
Andereak hori entzunik ni aita eta zu ama. kunplituko dudala desio dudana.
hila zuzun erori
kapitainek joan ziren Falta duenak logratutzeko Amodiozko penak oraingo honetan
beren zaldiak harturik hitz egitea txit on du, publika ahal banintza bertso berrietan;
nigar egiten zutelarik eta nik ere saiatu bihaut enteratu naiz ongi enkargu horietan
andereari dolu eginik. ote gitezken konpondu; San Jose arratsaldeko hiru t'erdietan.
gaur nagon bezain atrebitua
Handik hirur egunen buruan sekulan ez naiz egondu, Markes baten alaba interesatua
andereak aitari hargatik golpez galdetzen dizut marineruarekin enamoratua
ohiu: ai aita nerekin nahizun ezkondu. deskubritu gaberik bere sekretua
ni orai hemen niagozu amodioa zeukan barrenan sartua.
birjinitatearen naiz begiratu Ezkondutzeak izan behar du
hilaren egon nuzu. preziso gauza txarren bat! Egun seinalea zen gogoan hartzeko
Hala esaten ari zait beti esan ziola haren etxera joateko.
LORIAK UDAN IHINTZA BEZELA / nere kontsejatzaile bat; - Deseo dudan hitz hau manifestatzeko
IZAZU NITZAZ KUPIRA halaxen ere haren esanak zurekin, Antonio, nago izateko.
(Indalecio Bizkarrondo - Bilintx) oso utzirik alde bat,
ongi pozikan hartuko nuke - Zer esaten didazu? Juanita, hitz hori,
Loriak udan ihintza bezela zu bezelako andre bat. tentatzen ari zarela trazak badirudi.
maite det dama gazte bat, Ez zait gure gradurik tokatutzen niri
hari hainbeste nahi diodanik Zerorrek ere ongi dakizu ez burlarikan egin marineruari.
ez da munduan beste bat; aspaldi hontan nagola
inoiz edo behin pasatzen badet zuregatikan penak sufritzen, - Eduki dezakezu ongi sinistua
ikusi gabe aste bat, baina ordea hau nola! aspaldian nengoela zutaz gustatua.
bihotz guztira banatutzen zait Halaxen ere nigana ezin Ez zaitut nik utziko desanparatua
halako gauza triste bat. bigundu zaitut inola, hala egiten dizut gaur juramentua.
ni zuretzako argizaia naiz,
Neskatxa gazte, paregabea, zu neretzako marmola. Konformatu ziraden elkarren artean
apirileko larrosa, ezkonduko zirela hurrengo urtean.
izarra bezin dizdizaria, Nere bihotza urtzen dihoa Eskola ikasteko bien bitartean
txoria bezin airosa; es da ez da misterio: beraren herritikan guztiz apartean.
oraintxen baino gusto gehiago penaren kargak estutu eta
nik ezin nezakeen goza; zumua kendutzen dio; Hala disponiturik jarri ziren biak
zorionian ikusten zaitut, begiak dauzkat gau eta egun kartaz entenditzeko elkarren berriak.
nere bihotzak, hau poza! eginikan bi errio, Formalidadea(re)kin jartzeko egiak
beti negarra dariotela baina ez ziren lo egon amaren begiak.
Ez al didazu antzik ematen zu zerala medio.
nik zaitudala nahiago, - Alferrik izango dira haserre gurean
ai, marinelak gau ilunean Zu zeralako medio baldin ez naute mudatuko eternidadean.
izarra baino gehiago? joaten banaiz lur azpira, Esposatu nahi nuke kariño onean
Nere ondoan zauzkadalako gero damua eta malkuak Antonio Maria etortzen denean.
pozez zoraturik nago; alferrik izango dira;
zu ikusteak alegratu nau, behin joanez gero hoien birtutez Ezin egon zen ama hitz hori sufritzen,
triste nengoen lehenago. berriz ez niteke jira, berehala hasi zen kartak detenitzen,
hori gertatu baino lehenago intentzio haundiagoz ezkontza galdutzen;
Nik hainbat inork nahi dizunikan zazu nitaz kupida. Juanitak holakorik ez zuen pentsatzen.
arren ez zazula uste,
nere begiak beren aurrean MAITIA NUN ZIRA Amaren malezia! korreora joan da
beti desio zaituzte; Antonio hil zela egin zuen karta;
eguzkirikan ikusi gabe Maitia, nun zira? Juanitaren tristura berri hura jakinda
txoria egoten da triste, Nik ez zaitut ikusten, engainatua bestek gezur bat esanda.
ni ez nau ezerk alegratutzen ez berririk jakiten,
zu ikusteak hainbeste. nurat galdu zira? Amak esaten dio: Juanita nerea
galdu da, diotenez Antonio Maria.
Aurpegi fina, gorputza berriz Hainbat kanbiatu da nik bilatuko dizut beste bat hobea
ez dago esanikan, zure deseinua. maiorazko, interes askoren jabea.
Orria 32 / 74
Urruti zaude eta zalla da Zorionak belarritik tiratzean
- Ama ez niri esan horrelakorikan ni zugana iristia. Zorionak ta musu bat zuretzako.
ez dut nik besteengana amodiorikan. Horrenbeste nahi dizut batentzat
Ezin alegre leike nere barrenikan zer bizimodu tristia! (Bis) Berriro ere iritsi zara
komenientzia ona izanagatikan. Alaipide bat bakarradaukat zure urtebetetzera
ametsetan sinistia: aita-ama ta senideekin
- Utzi alde batera horrelako lanak zu ikusteko noiz nahi asko det zoriontsu zara
ez ditut nik ikusten zu bezala damak. nere begiyak ixtia (Bis) pozaz zoratzen gatoz gu ere
Nahi badituzu hartu onra eta famak gaur zure etxera
giatuko zaituzteaitak eta amak. ZURE BEGIEK (I) maitasun loreak zuretzako ekartzera (Bis)
Denbora kunpliturik galaia abian Zure begiek Zorionak zure …

zer pasatu ote zen hren memorian ene maitia
kartarik hartu gabe joan den aspaldian badute biek Gaur bexalaxe opa dizugu
inozente sartu zen jaio zen herrian. dirdir eztia. urtetik urtera
osasun onarekin beteaz
Hau da lehendabiziko hark esan zuena. Zeruko lore jarraitzeko aurrera.
- Zer da musikarekin onratzen dutena? miresgarriak Berriro ere pozak zoratzen
Markesaren alaba kalean barrena izarren pare etorriko gara
esposario zela hark behar zuena. zoragarriak. maitasun loreak zuretzako ekartzera (Bis)
Desmaiaturik egin zuen ordubete Gazte gaztia HORRA HOR GOIKO

gero nobia eske hitz bi egin arte zira oraino
inguratu zitzaion makina bat jende egun guztia Horra hor goiko Hariztitxu baten
bigarren ordurako hil zen derepente. nago zuri so. kukuak umiak egin dozak aurten.
Kukuak egin, amilotxa jan:
Gaua pasatu eta hurrengo goizean Zure begiek Haxe bere kukuaren zoritxarra zan!
entierroa zuen bigarren klasean. zoratzen naute La la la ra la…
Markesaren alaba guztien atzean; eta guztiek
Zer pena izango zen haren bihotzean? nahi luzkete. Amilotx hari kukuak dirautso
"eztauat itxi hik gaur azur bat oso".
Penarekin leherturik Antonio hil zen Gaua delarik Ume-jaleak erantzunetzat
akonpainatu zuen Juanitak elizan. mundurat jausten. dino: "hire ardurarik etxaukat".
Maitasuna bazion esan dudan gisan Jauna zerutik La la la ra la…
geroztikan ez zuen osasunik izan. da urrikaltzen.
ZENBAT GERA
Erremedia baledi sentimendu hori Zure begien
bitarteko bat jarri Jesus maiteari gozoño hori Zenbat gera?, lau, bat,
orazio eginaz Birjina Amari egon dadien hiru, bost, zazpi.
zeruan gerta dadin Antonio Mari. eder ta garbi. Zer egin degu, ezerrez,
zer egiten degu, alkar jo
Elkarren konpainian guk ere nahi dugu Ene nahia zer egingo degu, alkar hil.
Birjina egiozu Jaunari erregu ziñez handia
kristau guztiogatik baldin ahal bazenu zu izaitia Gure asmoak, esperantzak,
Iturrinok horrela desiatutzen du. nere andria. herria, askatasuna,
justizia, pakea,
LARRA ERDIAN ZURE BEGIEK (II) egia, maitasuna,
(Iñaki Eizmendi) mitoak, hitz hutsak.
Zure begiek mintzen naute,
Larra erdian duzu zure ahoak beldurtzen nau, Zenbat gera…
bizia landatu, niretzako nahi zinduzket.
goizeko haizeek dute Sentimendu mugaezin hau. Hori ez, hori ez, hori ez,
bereganatu Hori ez, hori ez, hori ez…
hutsean dabilenez Urontzi bat naiz,
indarrak ahuldu nora ezean dabilen urontzia. TIRAUKI
mendi zulo bat jo ta Mila arroken kontra jo dut
burua makurtu. (Bis) baina beti korronteak Tirauki triki trauki
zure kostaldetara narama. mailuaren hotsa,
Zalantzarik gabeko Urkiolako puntan
etsipen usteldua Zure begiek mintzen naute, fraile buru motza.
neguko basoen zure ahoak beldurtzen nau,
biluts bakartia niretzako nahi zinduzket. Dondingilin dangoa
arramaskaz jausi den Sentimendu mugaezin hau. hi ez haiz zoroa,
marru larria sardina buru baino
zirrizkatu ezin duen, Zu gabe ez naiz ezer, hobe duk oiloa.
itokor, eguzki bortia. (Bis) zu gabe zertarako bizi,
bizitza hontan ditudan helburu guztiak Urra txuntxulun berde
DONOSTIAKO ZIUDADEA ez dira ezer lortuz gero mesmeru mokordo,
(P. M. Otaño) zurekin konpartitzen ez ba ditut. hortxe goian atso bat
kaka egiten dago.
Donostiako ziudadea Zure begiek mintzen naute,
Irutxuloko uriya, zure ahoak beldurtzen nau, NERE MAITEA
etxian zuen perlik onena niretzako nahi zinduzket.
Jainkuari ixuriya (Bis) Sentimendu mugaezin hau Nere maitea ez egon sustoz
Zartzen diranen alaitzallia biziko gera munduan gustoz,
gazte guztiyen nobiya. ZORIONAK palazio bat eginen dugu
Zerua zer den ez dakit bañan zekalez edo lastoz.
zu zera nere gloriya (Bis) Zorionak zure urtebetetzean
Zorionak, ta urte askotarako Balkona ere basa-lizarrez,
Orria 33 / 74
teilatua belar igarrez, karobi zuloa.
ala goizean enkargatu da GAZTE GERA GAZTE
Baionako Pierres Ikusi nuanian
zure bekokia Gazte gera gazte,
JEIKI JEIKI iruditu zitzaidan, maitia, ta ez gaude konforme
sartagi ipurdia. mundu garbiago bat
Jeiki, jeiki etxekoak, bizi nahi genduke,
Argia da zabala, Ikusi nuanian gezurraren kontra
Argia da zabala! nik zure sudurra injustizirik ez,
Itsasotik mintzatzen da iruditu zitzaidan, maitia, gazte gera gazte
Zilarrezko tronpeta lukainka muturra. ez gaude konforme
Bai eta ere ikaratzen
Olandresen ibarra! (Bis) Ikusi nuanian Nere abesti hau ez da politika,
zure ile latza justizia nahi det, egiak agertu
Jeiki, jeiki etxekoak, iruditu zitzaidan, maitia, gizonak daduzkan eskubide hoiek
Argia da zabala, sorginen erratza. kunplitu ditezen bihotzez
Argia da zabala! abestu
Itsasotik hurbiltzen da Ikusi nuanian ez noa inorren kontra egia nahi dut
Untzi bat kargatua; nik zure kokotza
Gaitzen denak mentura iruditu zitzaidan, maitia, Gazte gera gazte…
Haren atakatzera! (Bis) gaztaina morkotsa.
Gazte geralako maitasun batean
Jeiki, jeiki etxekoak, Ikusi nuanian bizi nahi genduke, bainan baita ere,
argia da zabala, nik zure bekaina gehiegi dakigu munduan dagozen
argia da zabala. iruditu zitzaidan, maitia, gesur da gorroto ta injustizi asko
Itsasoan agiri da gauaren kamaina. gauza hoien kontra abeztu nahi degu
argi gozo biguna,
bere aurrean beldurtuta Ikusi nuanian Gazte gera gazte…
ihes doa iluna (Bis) nik zure bularra
iruditu zitzaidan, maitia, Bainan aho batez gure herriaren
SAN ANTONIOREN ABEREAK basoan txondorra. problemak esaten uzten ez digute
guk nahiago dugu betiko ixildu
Begire nago begire Ikusi nuanian gero egun batez beldurraren gaitik
begire nago begire. nik zure mokorra traidore ginala ezan ez dezatengazte
Goiko kamiño barrire iruditu zitzaidan, maitia,
ia noiz etorriko dan Azpiroz malkorra. Gazte gera gazte…
neure nobia herrire
neure nobia herrire. PRIMADERAKO LILIAK BORTIAN AHÜZKI
Begire nago begire.
Primaderako liliak Bortian Ahüzki, hur hunak osoki,
Mendi altuen edurre Goizik ziren loratuak, Neskatila ejerrak han dira ageri:
mendi altuen edurre Urthe hartan gertatu zen Hirur badirade, oi! bena charmantik,
bota sutera egurre Pazko erramu baino lehen. Bacha-Nabar orotan eztie parerik.
alaba galanten amak
mutil zantarren bildurre Gaituzte ezkontarazi Neskatil' ejerra, oi! begi ñabarra,
mutil zantarren bildurre. Maite ninduzun hain gutti Nuntik jin izan zira bortü gañ huntara?
Mendi altuen edurre. Ezkontarazi gaituzte Garaziko aldetik, desir nian bezala,
Ez zintudalarik maite. Ahuzkiko üthürrila, hur fresken hartzera?
Ederregia zara zu
ederregia zara zu Ginuelarik elgarri Goizetan eder dizu ekhiak leñhürú:
soloan beharrerako Eman biziko uztarri. Mundia argitzen dizü, enguru-enguru.
hoba da kaballerugaz Ezkilak zeuden ixilik Ni ere zur' ondoan hala nabilazü:
kalean paseorako Nik ez baitakit zergatik. Eia maite naizünez, othoi, erradazü.
kalean paseorako
soloan beharrerako. Gaituzte ezkontarazi… Maite zütüdala badizu aspaldi,
Ezpanereizün erran orano zihaurt:
Hauxe da despedidea Ez zuten egin boleran Bihotzian edüki phena handireki;
hauxe da despedidea menturaz ziren Erroman; Zihauri erraitera oi! ezin atrebi!
despedida honen tristea Ez ziren gure lekuko
agur aita eta ama Ez izanen bataioko. Gord'ezazü hori ahalaz lüzazki,
agur anai arrebea Maite ükhenen zütut nik har-gatik bethi,
agur anai arrebea Gaituzte ezkontarazi… Berriak egükiren, ezin heltin, hanti;
hauxe da despedidea. Gero izanen gira biak algarreki.
Nonbait balinbada zeru
IKUSI NUANIAN Gure haurra da aingeru Adio Ahüzki eta Nabolegi
Aingeru zeruan bainan Dolü 'giten deiziet Lakharsorhoreki;
Ikusi nuenian umerik ez ohantzean. Goraintzi erroizie Ziprian Phinorí,
nik zure begia Mil' esker derogüla haren karesari!
iruditu zitzaidan, maitia, Gaituzte ezkontarazi…
anpoloi gorria. AGUR JAUNAK
Bihotza hotzez kaskaran (Urtxalle)
Ikusi nuanian nago beroaren menturan.
zure belarria Etor bedi primabera Agur Jaunak
iruditu zitzaidan, maitia, kanpoak diten berriz lora. Jaunak agur,
azaren orria. agur t'erdi
Gaituzte ezkontarazi Danak Jainkoak
Ikusi nuanian elgarregin behar bizi; eiñak gire
nik zure ahoa Ezkontarazi gaituzten zuek eta
iruditu zitzaidan, maitia, Behar dugu elgar maite bai gu ere.
Orria 34 / 74
Agure zaharra falta da gure etxe ondotik, Hemezortzira ailegatuta, romantizismoz
Agur Jaunak, haize txar batek hartu ta eraman du beterik,
agur, hemendik. ezan posible eromen hura, bazter batera
agur t'erdi, Haur batzuk ikusten ditut eta inguraturik, utzirik,
hemen gera, aitona zaharraren kanta nahi diet erakutsi: aingeru harek ezidan sortzen sufrimendua
Agur Jaunak. besterik,
Baina guztiok batera saiatu hura sekulan ere ez nuen lortu, bi besoetan
ANA JUANTXE botatzera… hartzerik.
Egun batian ni banenguan, AITORMENA Oh, oh ez esaten zidan

kostela-kostel gainian, maitemintzeko gaztea naiz,
ni banenguan kostel-saltzian. Ez dira betiko garai onenak oh, oh, ez, oraindik ez
azken finean gizaki hutsak gara lotsa ematen dit ta ez dut nahi.
Hiru damatxo etorri ziran Barearen ostean dator ekaitza
bata bestien atzean Udaberri berririk ez guretzat Lotsaren lotsaz pasa ta gero, dozenerdi bat
hirugarrenak galdetu eustan Denborak aurrera etengabian eskutik,
gariak zegan zirian. eta orain ezin eutsi izan ginana pentsatu zuen hobe zela sartzea bide
rutinaren morroiak bihurtu gara hestutik,
Txalupatxo bat, txalupatxo bi laztana lehen baino lehen aska gaitezan. eta nik nola oraindik ere jarraitzen nuen
Santa Klararen parian… Ohartu gabe arrunt bilakatuta gertutik,
neure anaia hantxa datorke Ohartu gabe heldu gara mugara eskondutzia esan nion, ez bazion inportik.
batian edo bestian… Mundua jautsi zaigu gainera
maitia lehen baino lehen aska gaitezan Oh, oh, ez, erantzun zidan
- Neure anaia zer berria diraz Ez dakigu non dagoen hoberena aspertzen nauzu, zoaz apaiz,
Mutriku herri onian? Bila dezagun beste lekuetan oh, oh, ez inolaz ez
- Berriak onak diradez baina Ba, zin dagizut beste batekin ezkontzen naiz,
jaso da kalte sobria. ez dizudala inoiz gezurrik esan eta
zaude ziur ezin izango zaitudala ahaztu Festa batean ikusi nuen, handik zortzi bat
- O, neure anaia: ez edo-da hil inoiz urtera
bioren aita maitia? aitortzen dut ta hotz-hotzean ausartu nintzen, sagar
- Bioren aita ez da hil, baina izan zarela ene bizitzaren onena helduen hartzera,
jaso da kalte sobria. baina orain, irifar doble makur batekin, izkutatu zen
maitia lehen baino lehen aska gaitzetan. atzera,
- O traidoria!, ez edo-da hil ez zen ausartzen bere zezena adarrez
bioren ama maitia? URZO ZURI POLIT BAT adornatzera.
- Bioren ama ez da hil baina
jaso da kalte sobria. Urzo zuri polit bat Oh, oh, ez, da posible,
bazen herri huntan horrelakorik ez nuke nahi
Ana Juantxe ezkontzen zala aita-amak utzitik oh, oh ez, inolaz ez,
inoen atzo kalian. joan zen airetan ni etxeko andre jator bat naiz.
Ana Juantxe ezkontzen zala paregabia baitzen
aita ta amaren lotsian… bere lagunetan Mutil zahartuta bizi nintzela, laugarren
ihiztariak zuen pisu batean
Hogeita hamahiru dama lindatxu atzenian saretan. behin uste gabe topatu nuen gure etxeko
Mutrikun molla gainian; atean,
Ana Juantxe hantxe dalarik Urzo zuri polita bere onena gastatutako alarguna zen artian
harexen danen artian… kailoan eritu eta horrela erantzun zidan, oraingoz bion
eta ihiztaria kaltean.
Batak agur ta bestean adio tristezian sartu
Juantxe negar batean… gaitza berri zueno Oh, oh, ez, orain ja ez,
- Ana Juantxe: zer gertatu da nahi zuen saldu nahiz eta zutaz pentsatu maiz,
Mutriko herri onian? erostun tonturen bat oh, oh, ez inolaz ez,
harrapatu balu. oheratzeko zahartu naiz.
AGURE ZAHARRA
Bertsotan eman dugu LORETXOA
Agure zahar batek zion bere etxe aurrean gauaren erdian
goizean goiz lantokira irteten nintzanean: hamar mutikogazte Median larrartean
Ez al dek, gazte, ikusten gure etxola zein umore onean aurkitzen da loretxo bat
dan? eztugu ez emanen aurrean umetxo bat
desegiten ez badugu, bertan galduko gera. bakerik herrian loretxoari begira.
ursoa sorlekura
Baina guztiok batera ekarri artian. Loreak esan nahi dio
saiatu hura botatzera, -umetxo aska nazazu,
usteltzen hasita dago-ta, MAITASUNEZ HIL jaio naiz libre izateko
laister eroriko da. eta ez loturik egoteko.
Hik bultza gogor hortikan, Hamahiru urte nituenean, oraindik galtza
ta bultza nik hemendikan, motzetan, Umetxoak ikusirik
ikusiko dek nola-nola bere atzetik ibiltzen nintzen, herriko kale lorea ezin bizirik
laister eroriko dan. hotzetan, arantzak kendu nahi dizkio
printsesa hura behar bezala, kortejatzeko bizi berri bat eman,
Baina denbora badoa, nekea zaigu hasi, lotsetan,
eskuak zartatu zaizkit, eta indarrak utzi. bere etxera lagundu nahirik, eskoltik orduan izango bait du
Usteltzen badago ere, karga badu arratsetan indarra eta kemena
oraindik, orduan emango baitu
berriz arnasa hartzeko esaigun elkarrekin: Oh, oh, ez esaten zuen ugari bere fruitua.
oraindik ez gaztetxo naiz,
Baina guztiok batera saiatu hura oh, oh ez inolaz ez ANDALUZAREN PARETA
botatzera… etxera joan behar dut garaiz.
Haiziak bidali du
Orria 35 / 74
handikan honuntza, lili arraroz eginik erremedioz beterik;
geroztik hemen dabil eta erdia phozuatürik. Barber gazteak hemen ote du,
gure andaluza. oi "mirakuiliu handirik?"
Zazpi urthez etxeki düzüt, Erremediok egin du bainan
Hargin ona zela ta gizona hilik khanberan, deus ez omen du hoberik
zakurraren putza egünaz lür hotzian eta gaixoa utzi du tristerik.
bera eroriko dek gaiaz bi besuen artian.
ez egiok bultza. Zitru-urez ükhüzten nizün Kontseluiño bat banikezu,
astian egün batian, xarmant emaiteko zuri:
NEVADARAT JOAN NINTZEN astian egun batian eta Barbera gazte horrengatik
ostirale goizian. ez balinbazira eri,
Nevadarat joan nintzen Nahi ba duzu kontserbatu
dirurikan gabe, MAITASUN HITZAK zure argi eder hori,
handik itzultzekotan, maitia Gezurño zonbait errakozute
bost miliunen jabe; Berak maite ninduen, adoratzaile hoieri
nik bera ere bai. Eta ez fida nehori.
Ai, ai, ai, ai, ai! Oraindik oroitzen naiz
ametsaren lana, bere begietan. AGUR ETXEKO-ANDEREA
ait'amen erranetarik barna
ibiliko bagina… Nere zai egoten zan Agur etxeko-anderea,
zugaitz lore artean Gure diruen jabia,
Urteak joan ziren eta esaten zizkidan Berriz ere behar dugu arnoarekin ogia,
on ta tzar nahaste, maitasun hitz politak. Bai eta ere, arratsian, kartekilan argia.
gure fortuna haiekin
eta denak berriz haste; Maitasun hitzak umil da xamurrak, Kartak hiruta kartak Iau,
besterik ezekin hain gaztea zan; Kartak eman deraut hau
Ai, ai, ai, ai, ai!… etzuen munduan gaixtoa ikusten, Hamahiru izan eta ezin galdu hamalau,
oraindik ametsak bizi zituan. Sakelan tudan diruekin afalduren ez naiz
Moltsa arhin dut bainan gaur!
aberats gogoa, Hiru gauz bakarrik zekizkin esaten:
nere fortuna zare, maitia antziñako ipuin xarmagarriak, Utzak jokua burutik
nere sosegua; maitasun istori, poeten abesti. Partitu gabe mundutik!
Besterik ezekin, hain gaztea zan! Aditzia bainan, bainan jokuak adar
Ai, ai, ai, ai, ai!… makurtik
Urteak joan ta gero, Hik nekez irabaziak ostalerrak juanen tik
Begiak zorrotz eta nabaitzen detanean
memoria argi, bakardade haundi bat Lau arrosa, lau begi,
ez den, ez den tokian, maitia nere bihotzean. Bortz arrosa’ta bortz hegi
aztaparrak garbi; Gizon deboxaren haurrak maiz gose edo
Oraindik oroitzen naiz egarri.
Ai, ai, ai, ai, ai!… nola lore artean Atalatzeari jarri eta iguzkia janari
berak esaten zizkidan
AMERIKETARA JOAN NINTZAN maitasun hitz politak. NIRE AITAREN ETXEA
Ameriketara joan nintzan Maitasun hitzak umil da xamurrak, Nire aitaren etxea
zentimorik gabe besterik ezekin hain gaztea zan; defendituko dut.
handik etorri nintzan maitia etzuen munduan gaixtoa ikusten, Otsoen kontra,
bost miloien jabe. oraindik ametsak bizi zituan. sikatearen kontra,
Txin, txin, txin, txin, lukurreriaren kontra,
diruaren hotsa, Hiru gauz bakarrik zekizkin esaten: defenditu
harexek ematen dit maitia antziñako ipuin xarmagarriak, eginen dut
bihotzian poza (Bis) maitasun istori, poeten abesti. nire aitaren etxea.
Besterik ezekin, hain gaztea zan! Galduko ditut aziendak,
GOIZIAN GOIZIK JEIKI soloak,
KANTORE BERRI pinudiak;
Goizian goizik jeiki nündüzün, galduko ditut
espusa nintzan goizian; Kantore berri xarmant batzuen korrituak,
bai eta zetaz ere beztitü hastera noa kantatzen, errentak,
ekhia jelkhi zenian. Iñorant denik balinbada interesak,
Etxekandere zabal nündüzun guziek jakin dezaten: baina nire aitaren etxea defendituko dut.
egüerdi erdian, Guziek badakizue badela Armak kenduko dizkidate,
bai eta ere alargüntsa gazte izar berri bat Luzaiden, eta eskuarekin defendituko dut
ekia sarthü zenian. Eztitatsunez betia da eta nire aitaren etxea;
guziak ditu xarmatzen, besorik gabe,
Musde Irigarai, ene jauna, Gaixoa hasi da tristatzen. bularrik gabe,
altxa izadazüt büria, utziko naute,
ala dolütü othe zaizü Jaun jainkoaren probidentzia eta arimarekin defendituko dut
eneki espusatzia? ez dea bada haundia? nire aitaren etxea.
Ez, ez etzitadazu dolütü Irauzketako plaza hortan Ni hilen naiz,
zureki espusatzia, holako argi noblia, nire arima galduko da,
ez eta ere dolütüren Argi horrek merezi luke nire askaria galduko da,
bizi nizano lürrian. ederki adoratzea, baina nire aitaren etxeak
Ofrendatzak emakozue iraunen du
Nik banizün-maitetto bat Mirra edo Intsensua, zutik.
mündü ororen isilik, Ahal duenak urrea.
mündü ororen isilik AMAYUR GAZTELU BALTZA
eta Jinko jaunari ageririk. Barber gazte bat jiten omen da
Buket bat igorri ditadazü Espainiako aldetik, Amayur gaztelu beltz ori
lili arraroz eginik, Artizar horreen kontsolatzerat -berreun gudari oso sumin-
Orria 36 / 74
zaintzen zaituben zaldun onak zauri zarae mendi ezian! txindor baten txintak gozotan naukela?
Naparra-aldez egin dabe zin. El naiten leyora begiok intz gabe.
Mendiz bera lau txapel-okerrez
Izkillu gorriz zenbat gazte aurpegi balzdun miatzarija. Gorbei barna yatort kañoi-ots itzela:
bildur-bako menditar lerden. Begi baltz horrek sastakai dozak or egazkin-egak odei-lapur doaz.
Eta horreik, Yatsu jaun horreik, baña zatitu ezin esija. Guda-gotzon baltzak odolez dakustaz,
Jabier'eko zaldun gure. Noruntz aroe eski-lotuta euren oin aurrean beredin gudari.
burni margodun gorputz gogorroi? Gazte argi horreik, eutsi lur amari!
Ikurrin bat -kate ta lili- Sendua ba'intz, etsai-odolez Bera baizen onik eztauko ludiak.
torre goitijan zabal dago. bustiko eunken pikotx zorrotzoi!
Bera salduko daun semerik Nerbion-ertzok, -tranbi-dardara-, Baña, Jaun altsua, orain ken nahi nozu?
mendi honetan ezta jayo. azkatu nayez, zenbat alegin! Bildots baten antzez lotuta naukozu
Baña olaen zarata artian bearren naunean neure Aberriak?
Amayur'ko ate-zain horrek aren ayotsak aditu ezin! Aren deia dantzut arma-ots larrian.
zidar-turutaz oyu egik. Zizpa luziak sutan yagozak, Izkillu-tarteko dirdira bizian
Baztan ibarran zenbat etsai, -opor-zaratak txaide zabalan-. mendi goitietan Eriotz betorkit.
arrotz-gabe eztago mendirik! Aurpegi balzdun miatzarijoi, Bertan eder dira azkenengo atsak!
igeri adi euren odolan…! Arte adartsu babes-toki bekit,
Etsiturik Amayur dauko Txapel-okerrak edango yabek neure gezi meion eriotz-zauria
Miranda'ko konde Españarrak. ardao onena Gomez-etxian. txastau dagientzat etsaien erranak!
Horreik bai burnizko janzkijak, Ene Bizkai'ko miatze gorri,
ta urrezko ezpata-sagarrak! zauri zarae mendi ezian! Zuzentzaren maitez bil diran semeekin
ixuri daidala bizitz-iturria.
Berekin dator, bai berekin, MENDIGOXALIARENA Lurra estal bedi odol-larrosakin!
Lerin'go eto horren semia. Gozo eta eder gizonen kopetan
Txakur txarrak jango al dabe, Mendi eze, ikurrin eder, aberri-opazko eriotz mosuak!
herri-bako zaldun dongia. aske nahi zaitut axian. Zauritu horreik zut, orra mendietan
Amar gazteren lerdena aintzak zabal ditu esku argituak
Goiko aldetik hasten dira, makila luzez bidian ortxe jausi nedin!
hasten dira subaga-otsez. Eta azken orduan
Horma-kontretan zenbat zurgu, Mendi-bitxidor berdiok, laztandu naiela arnasa estuan
eta gezi zorrotzak airez! arin or duaz kantari: garaitz-abar billa doazen (t) zaldiak.
"Dana emon biyar yako Eta begi onein laño leyartuan
Baña torrean zabal dabil, maite den askatasunari". tinki igaro beitez gizuren argiak;
ikurrin bat -kate ta lili-. esku zurbil honeik aul luzatu bediz
Nok zapaldu ete dagikez Gaztedi honen didarra eutsi zagientzat, ikurrin donea.
berrehun gudari orok zoli? bai dala didar zolija! Azkatasun atsak betiko bil zagiz!
Aberri baten samiñez Antxe makur zaite, oi buru neurea,
Amayur'ko gaztelu baltza urduri dabil erija. geure lur amaren besarte gozoan!
-iausi yatzuz torre goitijak-. Eta anai maiteok, eutsi burrukari
Baña, arrotza, etzadi geldu, Askatasun-goxalderuntz iñoiz ilgo eztan euzkoen amari.
napar-seme dira guztijak. sugarra dira basuak. Itxaropen auxe sort bekit gogoan.
Sugarra basuak eta
Harresi gorri, zubi ausi, zidar argija itxasuak. Jauna, eriotz au arren emostazu;
-zein gitxi diran zaldun horreik. koldarrentzat itxi larrosen usaña.
Erijo, samurño zakije Or duan ozte-aldrea Azkatasun deuna bial egistazu,
aberri-min baitabiltz eureik. aberri-miñez kantari!: atzindu nahi dot ba arrotzen iraña,
"Dana emon biar yako gorputz honek bakez atseden dagian
Miranda'ko konde gaizto horrek maite den azkatasunari". erri azkatuen Egun-Aundi arte!
jo egixuz zidar-turutak. Gudan jaus nadilla zuzentzaren alde,
Ikurrin bat -kate ta lili- Gazte horreik goruntz duaz ez ormari atzez, goiz eder argian.
eztau laztanduko axeak. abesti ta ikurriñez. Eta bake deuna sortuko danean
Lañuan baña tiro hotsak: neure azur utsak besteenakin batu;
Berrehun gudari oso sumin bedartza dager odolez. eresi gurenaz lagundu bidean
gaztelu-pian dagoz illik. obi bakar-arte.
Ordutik ona -zenbat laño-, Ikaraz duaz usuak, Baña, arren, bukatu
Naparruan ezta aberririk. mendija dago ixillean. oroigailluaren maitasun itzala
Hamar gazteren lerdena Kistoren gurutzat; Beragan ditxarot.
LANGILE ERAHIL BATI bixitza barik lurrean! Josu'ren fedea besterik eztaukot.
Erri zintzo-onenak zaindu dagiala
Ene Bizkai'ko miatze gorri, Eta illuntzeko bakian il gintzanen atsa, il gintzanen ala.
zauri zarae mendi ezian! norbaitek darrai kantari:
Aurpegi balzdun miatzarijoi. "Dana emon biar yako MIXELENGO ZUBIA
ator pikotxa lepo ganian. maite dan azkatasunari"!
Lepo ganian pikotxa zorrotza, Mixelengo zubia, zubi famatua,
eguzki diz-diz ta mendiz bera. GOIKO MENDIAN arrantzariendako toki hautatua;
Ator bideskaz, -goxa sorbaldan-, haiza-hegoak han du azkarra xixtua,
kezkeko zeruba yaukon olera. Goiko mendian elurra dago niri laster egin daut xapelaz tratua.
Opor-otsa dok txaide zabalan, Errekaldian izotza
-ukabil sendo, soñanzki urdiñ-. Zu ganik aske nago ta Hameka orenetan, oraino barurik,
Jaubiak, barriz, nasai etzunda, Pozik daukat bihotza zubi hartan arraintzan ari nintzelarik,
laguntzat auke, i, urritizkin. Uda hastean iguzkitara arrain bat naukalarik amuan lothurik,
Aurpegi balzdun miatzarijoi, Urtzen denean elurra haizeak ereman dau txapela burutik,
ari bitartez deyak yabiltzak. Zuk ere sendiko duzu xapela burutik.
Bideskan zelan dirdir yagijek Urrikiaren uztara
txapel-okerren kapela baltzak! Haserre heldu hintzen, hozturik mendian;
Orreik yaukoen gaizkin-itxura AZKEN OYUA niri mendekatu haiz; hobenik ez eman…
zizpa luziak lepo ganian! zer huen hartzekorik ene xapelian,
Ene Bizkaiko miatze gorri, Goiz eder honetan erail behar nabe gisa hortan sartzeko hartu´ta urian?
Orria 37 / 74
edo bestela azken fiñian zuk ez baño arrek merezi ditu
Aphezari burutik xapela kentzia penetan illko zerade eskerrak eta graziyak».
barkhatu erran gabe, hoy duk ausartzia! gurasu zarren mobimentua
Hegoa erho zela nian aditzia… nola dan ikasi gabe». Ardua ere kastatzen dute,
noiz ikhasi-gogo duk zer den zuhurtzia? ez aguardinta bakarrik,
Esan bezela neskatxa orrek bazkalduta're kaferik gabe
Hastiagarri haiz, agunaz bai gauaz, eman ziran albistia, ez da artutzen patarrik;
oro erhokeria; ez dakit zer nahas… errespuesta aditu arte ez Donostiya'n jaiotakorik,
Ez duka urrikirik egin dukan lanaz, larri egon zan tristia: aiñ gutxi goiarritarrik,
gisa huntan emanik apheza buru-has? «Alde batera pena artzen det bere buruba ola ofrezitzen
zu modu ortan uztia, ez dabill neskatx jatorrik;
Nungo Satan gorriak igorria hintzen? baña zartu naiz, ezta posible baño gaxuak nere kontura
ez haut ikusi ere xapelaren hartzen! lan oriyetan astia; etzuen busti muturrik.
hartu dukan lekhurat ez baduk bihurtzen, borondatia istimatzen det,
jakinen duk enekin zertarako haizen. eskerrik asko, gaztia». Leio-zulotik beiratzen zuen
gu ari giñan lekua,
Haizea, izanen duk justiziaz gerla. Serio xamar letu omen du anima salbo antzarran gisa
Segur duk preso ere harturen hutela, bautismoko liburuan luzaturikan lepua;
Baionan galtzen badut, Pau-erat epela, ogei ta zortzi urte dauzkala berak pentsatu zuen bezela
ez badaukat bihurtzen ebatsi xapela. San Migelak inguruan. egiñ bazuen jokua,
«Zartu baño len asi zaizkizu ni izandu naiz alako batek
Aphezen xapelari aski aiher denik ille txuriyak buruan, merezi bezelakua:
baduk bai mundu huntan haizeaz nerekiñ ere etzera asi lenago iru baldin badira
bertzerik, oso leku seguruan, ai zer nolako laukua!
khentzen ahal balute hik bezain ixilik, gax'orrek egon biarko dezu
ez ginezakek ibil buruan xapelik. beste askoren moduan». Eziñ sinistu izandu nuen
neskatxa orren esanik,
ESKERDUN XALBADORRI «Bi oi ta bost milla errial dauzkat ta berak ere etzekiyen ni
amona zarrak utziyak, zurruterua nitzanik;
Urepeleko lurra, oi zer balioa, milla pezeta arraia saltzen alkarrengana bildu bagiña
pagorik ederrenak han egin erroa, neronek irabaziyak; etzan gurekin gauz onik;
negu beltzean ere, berde du hostoa, ankak listo ta eztarri ona, jende geiegik jakiñ ez dezan
dohain berezi hori, zoin den arradoa. mobimentuak biziyak; ez det esango izenik,
nik dedan ditxa ez dadukate oraindik ere soltera dago,
Ardura dan nindaike arbol horren pera, munduan diran guziyak, etzuen artu gizonik.
hihotz xukatuaren berriz freskatzera, mixeriyarik ez dadukagu
hazkurri azkarrean odol berritzera, Jaungoikuari graziyak». ORAINGO NESKATXEN JAZKERA
euskaldun asko bada ene arabera. (Txirrita)
Mutill zar eta neska zar asko
Zuri otoitzez nago, Xalbador maitea, gelditu giñaden, baña Ara, neskatx gaztiak,
zorionez har zazu gure elgartzea. gure partiak eta geiago zuentzat bertsuak,
Samina izan zaiku zutaz berextea, badago zeñek egiña, bistan daukazkitenai
orai oroitzapenez bihotza betea. sortzen ditugun labore-puskak petxu ta besuak;
aisa kastatzeko diña; etziran ola bizi
Zure bertsuak ziren herri mezulari, ogei pezeta anea artua, zuen gurasuak,
seme aginbidea minbera ezarri, lau duro t'erdi iriña, esperantza ederra
odolaren mintzoan eman duzu argi, berrogeitaño iritxiko zan daukate gaxuak
dohatsuen taldean gu nahiz ezarri. danak ezkondu bagiña. zartzera pasatzeko
egun erosuak!
Odolaren mintzoa fedezko dohaina, «Ama-alabak bakarrik bizi,
mendek kanta dezaten, bertsuez errana, mantenu ona mayian, Gona laburrak jantzi,
oihartzunak harturik gogoa hain barna, esposatzeko egon banitzan illiak moztuta,
Euskal Herria dadin betiko egina. ipiñi nazu gayian; nor azalduko zaien
oinbeste diru sobratuba ta dabiltza poztuta;
Eskerdun gaiten izan gure Xalbadorri senarra artu nayian; amaren arrazoiak
bihotz bat eman baitu Euskal Herriari, eziñ billatu baldin badezu baliyo eztu-ta.
elgartuz dugun atxik kartsu eta garbi, Donostiya'n ta kayian, berenak aundiyago
etorkizun edera gure gozagarri. Txomiñenian billera da ta kopeta beztuta,
zuaz urrengo jayian». gorputza adornatzen
PROPORTZIYO BAT animaz aztuta.
(Txirrita) Aiskide batek esan dit neri
Donostiya'ko partian: Katiak lepuan da
Mixiolari baten moduan «Iya lazuan sartu ziñuzten, esku-muturretan
juan dan lau illabetian etzabiltza apartian; jazten dituzte zenbait
nabil ejemplo onak ematen neskatx orri ez kasorik egin, fameli pobretan;
inozentien tartian; utzi zaiozu pakian, aberatsa berdintzen
txorakeriyan ibilli giñan goizero an da botillarekiñ zalla da obretan;
sasoi genduen artian, Amueneko atian, alabak apainduak
allegatu naiz irurogei ta litro erdi bat patar biaute estadu orretan,
amabigarren urtian, ama-alaben artian». ta amak famelira
zer lastima dan ezkondu gabe ogiya zorretan.
sartu biarra lurpian! «Diru ta oiak baziñuela
amona zarrak utziyak; Zapata koskor-dunak
Proporziyo bat izandu nuen ni engañatzen ibilli ziñan, anketan sartuta,
erdi zartu ta gero're, gezurrak dira guziyak; alpargata txuriyak
neskatxa batek: «Txirrita, biyok zuek bi aizpa omen ziñaten paperan artuta,
esposatuko gerade; ama gaxuak aziyak, billeran dantzatzeko
dituan gauzak eta diruak zurrut geiago egitiâtik aiek muatuta,
zutzat izango dirade, arraia saltzen aziyak, beren antzeko zenbat
Orria 38 / 74
enamoratuta, daukazu etsaya». inor gabe jiran,
or dabiltza saltoka koloriak gorritu
erdi txoratuta. Garai batez majuak arazi zizkidan;
bazituan sobran, kontatuko dizuet
Dantzatik geldituta orañ zeñek nai duen guztia segidan,
illunabarrian, emen dabill proban; zer esan nion eta
bakoitzak mutill bana afanosa bat dala nola erantzun zidan.
badute urrian; ezagun du obran;
fallorik ote daukan iñork jakiñ nai badu "Dama polita zera,
atzian t'aurrian, neskatx ori nor dan, polita guztiz, ai!
alkar neurtuko dute Ote-motxen jaiua baina halare zaude
luze-laburrian; Ximelaren bordan. oraindik ezkongai,
erretiratzen dira ezkon gaitezen biok!
garai ederrian. LEHENDABIZIKO BERTSO esan zaidazu bai!"
LAGUNAK (Txirrita) "Ni zurekin ezkondu?
Zenbaitek esango dit ni zurekin? jai jai!"
neronei akaso: Milla zortzirehun hirurogei ta
«Kantak jartzia gaizki hamalau urte urrian, BERTSO BERRIAK
egiñ dezu oso; lenengo plazan kantatu nuen
gona motx, ille, kate, nik Hernaniko lurrian. Bertso berriak jartzera noa
petxua eta beso, San Antonio deitzen diyogun euskara garbi batean
neskatxa gaztientzat ermita baten aurrian, hitz politen bila ez etorri
orrenbeste bertso...» lagunak alkar ixtimatuaz hortaz gelditu atean
Konpadriyan ez danak lengo ohitura zarrian. barruak lasaituko ditut
ez kandelik jaso! eztarriaren kaltean
Joxe Migelek atera zuan nire kantuak idurituko du
Mutill sasoiekuak oso hizketa leguna: zakurren zaunka katean.
badabiltza fuerte, "Hau da, gaztiak, prezisamente
neskatx oiekiñ artu guk egin bihar deguna: Uztaila hontan beteko ditut
nai dutenak parte; altxa dezagun San Antoniyo, nik nahi baino urte gehio
arrosa ta krabeliñ, gaur da beraren eguna!" ilea galtzearren nik ez dut
releju ta kate, Gaur Goiatz-txikin dago itxututa ematen gizon serio
gorputza dibertitzen orduko nere laguna. ene hitz garbienak ere ez du
naiz animak kalte, inon ezer ez balio
premiya zeñek daukan Orduko hango bertsolariyak nire buruari sekulan ez dio
ezagutzen dute. lau lagun ginan guziyak inork jarriko prezio.
Hernanin bertan bataiatuak,
Lenguan neskazar bi, barriyu hortan haziak; Gau ixil hontan ikusten zaitut
oriyen jazkera: Joxe Migel da Erramun hilak, iparraldeko izarra
gona motxak jantzita ni ta Juan Mari biziyak, hamabost urteko neska baten
pasiatutzera, San Antoniok merezi du ta ametsa bezain ederra
otsuak soildutako eman zaizkagun graziyak! urruti zaude mundu hontatik
ardiyen antzera, librea eta bakarra
besuak agiriyan, Hirurogei ta hamalau urte inoren menpe kantatzen duzu ta
kolkuan petxera; badaduzkat bizkarrian, zure boza da zilarra.
amarrak alde arte kargamenturik txarrena hau da:
ez datoz etxera. ezin utzi baztarrian. Eguzkiaren hautsak horitzen
Hanka batetik kojoka nabil, duenean egun berria
Ni askotan bezela reuma daukat iztarrian, pozten zara gaztain iluna
tabernan neguan, baiña baditut laguntzalliak, zabaltzen duzu orria
neskazar oiei esan ez nago modu txarrian ez zara makina beltz baten
niyoten lenguan: pioi zerbitzaria
«Jantzi (y) ori ona da Gazte-gazterik hasi nintzen da kalean arrastaka dabilen
denbora beruan, oraindaño bitartian, nire antzeko piztia.
baño ez Illbeltzian zenbait umore eder jarri det
eta Abenduan; Kantabriako partian, EGUN DA SANTIMAMIÑA
gaxuak, otzak illko pixka batian ez naiz haztuko
zaituzte neguan!». sartuagatik lurpian, Egun da Santimamiña
nere aipamenak izango dira benetan egun samiña.
Ustez ez niyen egiñ beste larogei urtian. Goiko zeruan gorde dezala
abertitu baizik, luzaro neure arima.
bat oso zapuztu zan BEHIN BATEAN LOIOLAN
egiñ gabe itzik; (Indalecio Bizkarrondo - Bilintx) Esaten dizut egia
bestiak errespuesta hau ez da usategia;
eman zian pozik: Behin batean Loiolan erromeria zan, erroi artean izan nitzaden
«Ez dauka jantzi onek hantxen ikusi nuen neskatxa bat plazan; benetan ausartegia.
iñorako lotsik, txoria baino ere arinago dantzan;
sasoi daukanak eztu huraxe bai polita, han politik bazan! Egun da Santimamiña…
sentitutzen otzik».
Esan nion desio Itsas aldean izarra,
«Beraz, erare ontan senti nuen gisan, hari begira lizarra;
olako sasoya; harekin hizketa bat euskara salbo ikusi arte
ogei ta bi urtetan nahi nuela izan; ez dut kenduko bizarra.
etzeunden lasaya, erantzun zidan ezik
adituko zenduen atsegin har nezan, Egun da Santimamiña…
mutillen usaya; adituko zidala
polita zera, baño zer nahi nion esan. Kantatu zuen oilarrak,
ajatzen asiya, argitzen dira belarrak;
gona motz oiñ azpiyan Arkitu ginanian Ageda gure martiriari
Orria 39 / 74
moztu zizkaten bularrak. EUSKO ABENDAREN ERESERKIA Xuri gorria zira, arrosa bezala;
profetak ere dira mintzo hola hola.
Egun da Santimamiña… Gora ta gora Euskadi Araberan bazinu gorputza horrela,
Aintza t' aintza iduriko zinuen … zeruko izarra.
Bularrak moztu zizkaten eta Bere Goiko Jaun Onari
Euskalerriak diotsa, Oi, maitea, zatozkit, plazer duzunean,
solomu luze dultzerik gabe Areitz bat Bizkaian da nehork, ikusi gabe, ilhun-nabarrean;
eman zaidazu bihotza. Zar, sendo, zintzo lagun bat badukezu joaiteko bidean,
bera ta bere lagia lekua hark ezarriren zaitu trankil bihotzean.
Egun da Santimamiña…
Gaiñian dogu Guretza Deuna Plazer eginen duzu, ixiltzen bazira,
Eman zaidazu bihotza eta Beti geure goiburu haur iñorantak hola tronpatzen baitira.
ken berriz nahigabeak. Ez da enetzat ina holako segida…
Esan noiz garen izanen gure Abestu gora Euskadi bertzalde zure baitan ez naiteke fida.
etorkizunen jabeak.
Aintza t' aintza Adios beraz orai, ene arraroa,
Egun da Santimamiña… bere Goiko Jaun Onari hori dela medio herritik banoa;
bihotza trixte eta kexuan gogoa,
EGUNSENTIA ITAUNA beti jarraikiren zait zur' amodioa.
Eguzkien argia Maitatzen bazaitut, itaundu dautsozu EZ KANTA BELTZA

leihopetik sartzian leyuan klisk dagin illargi-izpijari.
poz eta alaitasunez Larrosa zuriko txindor kantubari Kaleak sutan jarri ziraden
esnatuko gera. itza artu eziñik gaba igaro dozu. eta txakurrak katerik gabe
beren bizitzen nagusi.
Txorien abestiekin Axiari itaundu dautsozu legunki: Ordu larriak hurbil daude eta
alaitutako eguna berak baña jolas dagi zeure ulian. libertadeko gorritasuna
gizonen gorrotoakin Ete dakije ezer ixarren unian? zeinek ez dut nahi ikusi.
hondatuko da eguna. Mosu dagitzube gustijak kutunki.
Ihes doazen ur lodi hoiek
Ibiliko gera Itaundu dautsozu zeru garbijari, ludi osoa hartuko dute
alkarri kalte eginaz itxasoko uiñai ta ixadi orori. haserrearen eskubideak
ustez launik haundienak Maitasun horretzaz baña, maite ori, mintzo gogorrez altxa baitira.
aurrez ondo hitz eginaz. ez dautsozu itaundu zeure bijotzari.
Ez kanta beltza, alperrik da ta
Batzuen izerdiekin BULTZI-LEIHOTIK / OI, LUR indarren kontra jaso indarra
besteak diru eginaz zuen bizitza oso motza da.
egia esan dutenak Oi, lur, oi lur! Egin zazute librea.
giltzapera emanaz. Oi, ene lur nerea!…
oi, goiz eme, Gozeen Harlem, doinu zakarra
Gauza hoiek ikusteko parre gogoz ernea! izen gabeko miseri zaharra
nola esnatzen gera? bular legarrak zintzilik eta
Gauza hoiek egiteko Arto musker, irentsitako karrazi latza.
nola jaikitzen gera? mendi, baserri zaharrak;
ale gorriz Ez kanta beltza, berriz ez kanta
Txoriak alaitutako abaildutako sagarrak: indarren kontra jaso indarra
eguna hondatzeko Moises zerutik jatxiko ez da.
hobe genduke ez esnatu oro laiño Urreagatik saldu da.
ta bertan geldi lotan. mehe batek estalia,
urrez oro Bainan zu beltza, astean bazera
EPERRA eguzkiak yantzia… gu ere beltzak izango gera
behin ta betiko burruka hortan
Eperrak badituzü bere bi hegalak Nekazari, nausi berdinen legeen kontra.
Bai eta bürün gainin kokarda eijer bat gizandi bat iduri
Zük ere balinbazünü gaztetarsün eijer bat soroan zut: Ez kanta beltza, berriz ez kanta,
Neskatilen gogatzeko bilo holli pollit bat beyondeizula zuri!… itxi ahoak, jaso ezpatak
(Bis) gure bizitza gurea da ta
Zure bazter, inork ez beza lapurtu.
Amorosak behar lüke izan lotsa gabe gurazko aberria,
Gaiaz ebiltia ez üken herabe doa zoro GAZTE-GAZTETATIKAN
Egünaz ebiltia desohore leike ta (bertan ni) bultzia…
Txoriak ere oro haier soz dirade (Bis) Gazte-gaztetandikan
Oi, ene lur, herritik kanpora,
Ebili izan nüzü gaiaz eta beti baninduzu zeurea, estranjeri aldean
Eia! atzamanen nianez lili eijer hori zu landu, ta zure pasa det denbora.
Azkenian atzaman düt oi! bena tristeki sariz asea! Herrialde guztietan
Lümarik eijerrena beitzaio erori (Bis) toki onak badira,
Baiñan… ezin: baina bihotzak dio:
Mündian ez da nihur penarik gabe bizi beheko behar goriak zoaz Euskal Herrira!
Nik ere badit aski hoitan segurki narama… Agur
Nik desiratzen nizün ezkuntzia zurekin soro, sagar, mendiak! Agur ene bihotzeko
Bena ene aitak eztü entzün nahi hori (Bis) amatxo maitia.
XARMENGARRIA ZIRA Laster etorriko naiz,
Zure aitak zer lüke eni erraiteko kontsola zaitia.
Ala enitzaio aski haren ofizioko Xarmengarria zira, eder eta gazte, Jaungoikoak nahi badu
Ala zü soberaxe zitzaio enetako ene bihotzak ez du zu baizikan maite, ni urez joatea,
Printzerik ez ahal da orai zuenganako bertze zenbait bezala, ote dira libre? ama, zertarako da
(Bis) Zurekin ezkontzeaz dudarik ez nuke. negar egitea?
Orria 40 / 74
Lur maitea uztea paperetan ikusita
da negargarria, ikasi behar dute. Bainan ezkil zaharra
hemen gelditzen dira zertako brandaka?
ama ta herria. Eta lelori… Etsai gaiztoa dator,
Urez noa ikustera, lot, gizon, arrnaka.
bai, mundu berria; Gogo hura kunplitu du Dilin, dalan…
oraintxe bai naizela Garaziko gizonak,
errukigarria. eta haren adiskide Arrats hor lazgarria,
Bordelen dagoenak, ezkil etsitua,
GOIZEKO EURI ARTEAN lehen inprimatzaile Aitatxi gorputz da-ta
euskararen hura da gerla da galdua.
Goizeko euri artean aterkiñarik gabe euskaldunak eskerturik Dilin, dalan…
eskuak sakelean pena bat bihotzean aurkiturik behar gara.
etxetik urruti nago kalean bakarrik Bainan ezkila mintzo,
goizeko euri artean kitarra bakarrekin. EZ, EZ DUT NAHI xo, dezagun adi,
Haur ttipi bat sortu da,
Lan bat hartu behar dut Ez, ez dut nahi azkar bizi bedi
gaur zerbait bazkaltzeko ez, ez, ez, Dilin, dalan…
inork ez nau hartu nahi ez, holako zibilizaziorik.
arrotza naizelako. Kanta beza ezkilak
Kaletan abestu dut Kaiolaren adarrak ditugu alboan menderen mendetan!
nere herriko kanta, eskuindarrek eskua zabaldu justuan. Kanta beza bizia
jendeak zerbait utzi du Zigor indarren menpe, tiroak gogoan, Euskal Herrietan!
goizeko euri artean. horrela bizitzerik ez dago munduan. Dilin, dalan…
Ez horrela ibili, Ez, ez dut nahi… EKI EDER

neskatxak esaten dit (B. Sarasola)
hobeki hemen bizi Poliziak nun nahitik zerbait egitean
gu biok elkarrekin, pentsatu arazi nahi makilen artean. Eki eder sutian bero,
batzuetan galdetzen diot neure buruari Iduri gu gerala kaiola batean eskualdun bihotzak oro,
zertarako naizen hemen jarritako txoriak fusilen menpean. gudukari diten gero,
zergatik ari naizen bilaka gau egunero.
betiro kezkatzen. Ez, ez dut nahi…
Udazkenean mendiak
Baina aurrera joan behar dut MAYI / URA IXURIRIK urtxoen eho tokiak,
bidea hartu arte sare eta ehizlariak,
bakarrik izan behar dut Ura ixuririk sorginen bidean alde guzitan gordeak,
hori iritsi arte, dohaina bildu dut Bazko arratsean berdin ditugu etsaiak,
eta egun on batean gordagian jarriak,
pozik ikusiko dut Gauaz Mayi nauzu, egunaz oreina gure seme ta alaben,
eguzkia agertzen etxeko zakurrek xerkatzen nutena oi ebasleak!
goizeko euri artean. Jakes nun tuk horak eztiat senditzen
oihanpean kurri, oreina xerkatzen Su pindarraren indarra
SAUTRELA duelarik sortzen su garra.
Jakes dei zakurrak, salba zak arreba Preso ezarri gatua,
Euskara da kanpora eta ama nola sinets Mayi daitekela nola den amorratua,
goazen denok dantzara berdin dira euskaldunak
Jakes zakurrei hasi da xistuka gizonik hoberenak,
Euskara landa ezak oreina hil dute kolpez ausikika baina agertzen zimizta,
Garaziko herria, ziztatu eta.
zeren hartu baituk Jakesek kanitaz eman du pusketan
behar duen grazia, aseko ahal da Mayi gurekilan Bururatu da guretzat,
lehenago bai hintzen ilusionen denbora:
hizkuntzarik azkena, Afal afal Jakes ni nuk hor lehena jaun haundi bat Parisetik,
orain berriz izango haiz ene haragiaz beterik dupina jinen zela salbatzera!
guztietan lehena. Nunbaiteko zeruetan,
Ama sala zolan nigarra begian badin bada Jainkorik,
Eta lelori bai lelo puñala sartu du bere bihotzean. guk ez dugu sinestsiko
leloa zarai leloa nagusi denik!
euskara da kanpora eta DILIN, DALAN
goazen denok dantzara. Gizon enganatzailea,
Gure eliz’dorreko itxuraz baita zintzoa,
Euskaldunak edonondik ezkila zaharrak aberatsekin dabila.
preziatu ziraden, Badauzka hedaturik Ederra dauka mintzoa.
baina haien mintzairaz berrien bakarrak Harek du deliberatzen,
denak ziren burlatzen, Dilin, dalan, dalan, din, dan gure ongia zer den,
inongo luburuetan Din-dan boleran, din, dan (Bis) guk azala, harek mamia
izkribatzen ez baitzen, digularik jaten.
orain ikasiko dute Ene aitatxi zuten
nola gauza ona zen. noizbat bataiatu, GOIZIAN ARGIA HASTIAN
Ezkil zaharra baitzen (P. Bordazarre-Etxahun-Iruri)
Eta lelori… alegrantziatu.
Dilin, dalan… Goizian argia hastian,
Euskaldun den guztiak ene leiho-hegian
burua altxa beza Sortuz geroz gizonak txori bat pausatzen da eta
orenean ikusiko baitu zor du maitatzea, goratik hasten kantan.
bere hizkuntza. Bai kartsuki jo zuen Txori eijera,
Printze eta jaun guztiek haren ezkontzea. hain alegera,
hura eskatzen dute, Dilin, dalan… entzuten haidanian
Orria 41 / 74
ene bihotzeko tristura Prezisamente martxatu biau Kristau bat ona det hartu
laister duak aidian (Bis) baserrira edo kalera, nik emaztea hartzean.
norbaiti egin biarko zaio Ez du me-egunean
Ene txoririk maitena, bizi-lekuen galdera, sartuko, uste gabean,
zertan jin hiz nigana esplikatuaz nola izan dan txingar hezurrik eltzean.
iratzarrazi nialarik fameliyaren galera;
ametsik eijerrena. gure Jainkuak nai duen arte Etxean ditut nereak,
Jinik hain goizik, nonbait mantenduko al gera!» akuillu, haitzur, goldeak,
uste hiena uztarri eta hedeak.
baniala hanitz pena? BELAZKO UNTZIA Igazko ale ditut oraindik,
ez, ez, habil kontsolatzera txoko guztiak beteak.
malerusago dena (Bis) Zazpi urte baditu, Nola igaro urteak
uraren gainean ginela, ematen badu besteak,
NAGUSIA TA MAIZTERRA sei urteren janaria baizik ez gaitu hilen goseak.
(Txirrita) gurekilan ez ginuela,
zazpigarrenean jan ginituen Landako hiru behiak,
«Oraiñ artian ni izandu naiz, txakurra eta gatua. esnez haunditu errapeak,
aitona, zure nagusi, aratxe eta ergiak.
errenta txintxo pagatu dezu Ene mutilik ttipiena, Bi idi haundi kopeta-txuri,
zere kapoi eta guzi; ene mutilik maitena, bizkar-beltz, adar-haundiak,
zu baño gizon umillaguak habil harat, habil hunat, zikiro, bildots guriak,
ez ditut asko ikusi; mastanoaren puntarat, ahuntzak eta ardiak…
oraiñ etxea saltzera guaz, mastanoaren puntarat eta, Nereak dira guztiak!
nai bazenduke erosi. ageri denez leihorra.
Ez degu behar lurrean,
Larogei duro zuben errenta Nagusia, heldu nitzaizu, errez bizirik etxean,
etxiak oraiñ artian, bihotza arras tristerik, utzi laguna gabean…
zedorrek ala pagatu dezu ez dut ikusi leihorrik, Jende beharrek ez dute jotzen
berrogei ta amar urtian; ez eta ere belarik, gure etxeko atean,
lenguan bertan gelditutzia jan nazazie, jan nazazie, nun ez duten mahaiean,
ezta neretzat kaltian, jan beharra naiz lehenik. otoruntz ordua danean,
bost milla duro baliyo ditu lekua gure aldean.
ia konpondu gaitian». Ene mutilik ttipiena,
ene mutilik maitena, Pello nere semea,
«Zer familia izandu degun, habil harat, habil hunat, nahiz oraiño gaztea,
jauna, nai al du aditu? mastanoaren puntarat, da mutiko bat ernea.
Amabi aurren aita naiz ni ta mastanoaren puntarat eta, Goizean goizik bazken erdira,
semiak amar baditu; ageri denez leihorra. ba-darama artaldea.
lan egiteko iñor gutxi ta Baitu bere egitea,
mayian eziñ kabitu, Nagusia, heldu nitzaizu, segituz nere bidea,
baneukake non enpleatua bihotza alegerarik, ez du galduko etxea.
bost milla duro banitu». ikusi dizit londrese,
bai eta ere huraxe, Nere alaba Kattalin
Au aditu ta beste aldera zure arreba dendaria, bere hamaika urtekin,
bueltatu zan nagusiya, josten ari da leihoan. ongi doa amarekin.
esanaz: «Nik zer kulpa dadukat Begiak ditu, amak bezela,
zuk ume asko aziya? IKUSTEN DUZU GOIZEAN zeru-zola bezain urdin.
Ez dezu asko ixtimatzen nik (J. B. Elizanburu) Oraingo itxurarekin
egin dizuten graziya; uste det, denborarekin,
zuek artu nai ez badezute Ikusten duzu goizean andre on bat dion egin.
bada zeñek erosiya». argia hasten denean,
menditto baten gañean, Nere emazte Maria
«Eskerrik asko, nagusi jauna, etxe ttipitto aintzin txuri bat, ez da andre bat haundia,
pakian biagu bizi, lau haitz haundiren erdian, baña bai emazte garbia.
baña izketan bukatu arte txakur txuri bat atean, Muxu batentzat etxean ba-det
ez bedi juan igesi; iturriño bat aldean nik nahi detan guztia.
klaro dabillen gizonak eztu han bizi naiz ni pakean. Galdegiten det grazia,
arrazoi txarrik merezi; detan bezela hasia,
nai dubenari saldu bezaio, Nahiz ez den gaztelua, bukatzeko bizia.
guk ezkentzake erosi. maite dut nik sorlekua,
aiten aitek hautatua. HERIO LATZA
Aziendaz ta lan-erremintaz Etxetik kanpo zait iduritzen
bagenedukan indarra, nonbait naizela galdua. Herio latza hüilantzen ari hiz
aiekiñ ere ez degu orain Nola han bainaiz sortua, dolürik gabe orai nitarat
oso alderdi ederra: han utziko dut mundua, otoitzen haüt ixtant bat ützi nezak
zazpi baliyo luteken gauzak galtzen ez badut zentzua. ene azken adioren egitera.
bostian eman biarra;
au pentsatzian etortzen zaigu Ez da lurrean gizonik, Hori bera da denen ixtoria
begietara negarra. printzerik ez erregerik, herioak bardintzen handi ttipiak
ni baño hobeki denik. zeren ilüsione bat bera da
Amabi lagun mayian bueltan Ba-dut andrea, ba-dut semea, lürraren gaineko gure pasajea.
juntatzen gera jateko, ba-dut alaba ere nik.
geienaz ere aietatik bost Osasun ona batetik, Ene jauregi pare gabekoa
irabazira juateko; ondasun nahiko bestetik… hiri altxatürik banüan fiertate
pazientziya artuko banu Zer gehiago behar dut nik? hitan igaran denbora gozoa
anbat ez nuke kalteko, hain llabur nükeala en nüan uste.
Jaungoikuari eska zaiogun Goizean hasiz lanean,
osasuna emateko. arratsa heldu denean, Hori bera da…
nagusi naiz mahaiean.
Orria 42 / 74
AMA / AI ZER PLAZERA AZKEN DANTZA denda aberats batean.
(Manex Pagola)
Ai zer plazera Dama galant bat topatu neban
bost urthen bürian Azken dantza hau, maitia zurekin tabladu baten gainean,
sor-lekhilat ützültzia Nahi zintuzket ereman nerekin. kortesiagaz itandu neutsan
ene herria, etsitü nian, bainan gaurko xedea ezin daike betea oi horrek zegan zirean.
zure berriz ikhustia Badakit nik ere bihar dela joaitea!
aski sofritüz nik hanitxetan Bestearentzat diruetan da
desir nükian hiltzia Bego pena hau, etorriko naiz zuretzat bihotz trukean.
ezbazüntüdan hain maite ükhen, bai berriz Euskal Herrira. Eskerrik asko, dama galanta,
oi Ama Eskual-Herria. Bego urte hau, itzuliren naiz eztot armarik aldean.
betikotz zure ondora.
Hanitxen gisa Armak etxean itxi nituzan
phartitü nintzan Azken dantza hau, ez da sekulako Motriku herri onean,
etsaian güdükatzera Zin egina dut, zin egin betiko. Motriku herri onean eta
gogua bero, bihotza laxü, Hemen, gure lurrean, bizi behar dutala! Ana Juanaren etxean.
eta kasik alagera Hori ez bada, hilotz jar nadila!
ez bainakian, orano ordian, Txalupatxu bat, txalupatxu bi,
zer zen amaren beharra LEHEN FLORIA Santa Klararen parean,
hari phentsa eta biga bostetan, neure anaia hara hantxe dator
aiher zitzaizün nigarra. Eijerra zira maitia Ana Juanaren legean.
erraiten deizüt egia
Erresiñola nurk eraman ote deizü TXORI ERRESIÑULA
khantari eijer trai la la la lai larai lai lai
libertatian denian zure lehen floria? Txori erresiñula, üdan da khantari,
bena trixtüran higatzez dua zeren ordian beitü kanpuan janhari,
kaloia baten barnian Ez dizü egin izotzik negian ezt'ageri; balinban ezta eri!
gü ere ama hala guntüzün, ez eta ere karruñik udan jin baledi
tirano haien artian ene lehen floriari kontsola neinte ni.
zure ametsa kontsolagarri, trai la la la lai larai lai lai
tristüra handirenian. kalte egin dienik. Txori erresiñula ororen gehien,
bestek beno hobeki har'k beitü kantatzen;
Orhiko txoria Landan eder iratze harek dü inganatzen mündia bai
da den bezala behia ederrak aretxe, trunpatzen;
fidel Orhi bortiari zu bezelako pollitetarik Bera eztüt ikhusten
üskaldün guziak gütüzün, trai la la la lai larai lai lai bai botza entzüten
ama zure zerbütxari desir nüke bi seme.
alageraki lehen bezala, Botz haren entzün nahiz herratürik nago,
egin izagüzü erri Horren maite banaizü ni hari hüllant eta hura hürrünago,
ikhusten gütüzü othoitzetan obrak erakats itzatzü jarraiki nintakio bizia gal artino:
zure arbola saintiari. elizalat eraman eta Aspaldi handian
trai la la la lai larai lai lai desir hori nian.
Sorthü berriak, han espusa nezazü.
bere khuñatik, Txoria zuñen eijer khantüz oihanian!
lehen elhia du "ama" Apezak dire Españian nihaurek entzün dizüt igaran gaian.
bere ilüsione ederrian, beretterrak Erruman, Eia! Guazen, maitia, bi biak ikhustera:
ez dezazüla abandona hurak hanti jin artino Entzüten badüzü,
zure amodiuaz egar itzozü trai la la la lai larai lai lai xarmatüren zütü.
bizitze huntako phenak gitian txosta kanberan.
begira dezan azken hatsetan, Amak utzi ninduzüzun bedats azkenian;
azken hitza zure "Ama". Aita dizüt hil berri, geroztik nabilazü hegalez airian.
amak eztizü urth'erdi Gaiak jaurthüki nindizün sasiño batetara,
MAITIAK GALDEGIN ZAUTAN zurekilan libertitzeko Han züzün xedera,
trai la la la lai larai lai lai Oi! ene malürra!
Maitiak galdegin zautan, pollit nintzanez dolua dizut barnegi.
(berriz) Txoria, zaude ixilik, ez egin khantürik,
Pollit, pollit nintzela bainan Larrua beltz, Oihaneko otsua, ez otoi niri hola zuk egin pleinurik;
larrua beltz! dolu dereiat, gaxua estüzü profeitürik ni hola phenatürik,
antxuekin lo'gin eta Ez eta plazerik
Maitiak galdegin zautan, premu nintzanez trai la la la lai larai lai lai ni thunban sarthürik.
(berriz) zeren barurik beihuxa.
Premu, premu nintzela bainan Etxerik ez, Bortiak xuri dira elhür dienian,
etxerik ez! Enunez ni otsua, sasiak ere ülhün, hosto dienian.
gutiago gaxua, Ala ni malerusa, zeren han sarthü nintzan?
Maitiak galdegin zautan, poltsa banuenez antxuekin lo'ginik ere Jun banintz aitzina,
(berriz) trai la la la lai larai lai lai ezkapatzen nintzan.
Poltsa, poltsa banuela bainan Dirurik ez, kuntet gabez beinua.
dirurik ez! Xoria, zaude ixilik, ez egin nigarrik,
Borthü goretan lanhape, zer profeitü dükezü hola aflijitürik?
Maitiak galdegin zautan lanean nakienez hur bazterretan ahate Nik eramanen zitüt xedera laxatürik,
Lanean, lanean nakiela bainan Gogorik ez, zü bezalako faltsüetrik Orhiko bortütik,
gogorik ez! trai la la la lai larai lai lai ororen gañetik.
ez dizut nahi deus ere.
Gaixoa hil behar dugu gu biek gosez TEOLOGIA ETA IDEOLOGIA
(berriz) UDABARRIAN
Gosez, gosez ez naski bainan, Elgar Zeru altuan zegoen jaunak
maitez, Udabarrian zarra erara egina zuen mundua
elgar maitez! Londresko ziudadean, sei egunetan izerdi patsez
maitearentzat oiak erosten moldatu eta ondua
Orria 43 / 74
zazpigarrenez deskantsatzia Xedera baliz halako Ordin danik badiñat bai nik bethi lotsa
atera zuen kontua merkatietan saltzeko, (Bis) Hunki zeitan kota
izadiaren igeltserua Ziberuako aitunen semek
etzen batere tontua. eros litzazkie oro, URX' APHAL BAT
halako txori eijertto
Perfekziozko obra haretan zunbaiten hatzamaiteko (Bis) Urx'aphal bat badügü
laister sortu zen nahaspila herrian trixterik,
Adan maltzurra abiatzen da Igaran apirilaren bürian, nigarrez ari düzü
sagar errearen bila armadaren erdian, (Bis) kaloian barnetik,
lehendabiziko askatu zuen züntüdan bihotzian, bere lagün maitiaz
gerrikoaren ebilla armak oro eskian; beit'izan ützirik:
Eva ikaraz zegoen baina present espiritian, Kontsola ezazie,
pekaturako abila. manka besuen artian (Bis) ziek adiskidik.
Sagarra koskaz Jauna maite banaizü, Oi!, ene izaitia

irentsi orduko erraiten düzün bezala (Bis) dolorez betherik!
hor entzuten da kondena kita ezazü, kita ezazü mundian ez ahal da
hartu nahi hukek baratza hontako Erregeren zerbütxüa ni bezañ trixterik,
fruta goxo ta honena eta maita herria, ni bezala maitiak
hoa kanpora lotsagabea üken dezadan plazera (Bis) traditu dianik,
eta pagazak ogena habil amodiua,
esku lanaren beharra zegok Bena trixtüran higatzez hurrunt ene ganik.
ematen diat ordena. dua kaloia baten barnian(Bis)
Gü ere ama hala guntüzün, Traditu zütüdala
Adan badoa tirano haien artian deitazüt erraiten;
triste ta mutu Zure ametsa kontsolagarri, bata bezañ bestea
paradisua galduta tristüra handirenian (Bis) gu biak bat ginen,
Bilbo aldera ailegatzen da ene bihotza düzü
gaueko trena hartuta Orhiko txoria den bezala zuri bethi egonen:
haurrak negarrez ikusten ditu fidel Orhi bortiari (Bis) Kitatü behar zütüt
andrea haserretuta Üskaldün guziak lotsaz etxekuen.
Altos Hornos-en pioi sartzen da gütüzün, ama zure zerbütxari
kontratua firmatua. Alageraki lehen bezala, Oi!, ene traidoria
egin izagüzü erri (Bis) zer düzü erraiten?
Gertatutako deskalabrua Elhe faltsü erraitez
mingozten diozka gozuak Ikhusten gütüzü othoitzetan etsireia asetzen?
eta gainera pagatu behar zure arbola saintiari. (Bis) Ene flakü izanez
piso txar baten plazuak Sorthü berriak, bere khuñatik, zira prebalitzen,
komodidade handirik ez du lehen elhia du "ama" hortatik ageri'zü
proletario auzoak Bere ilüsione ederrian, nunko seme ziren.
eta bizkiak erditzen ditu ez dezazüla abandona (Bis)
bere emazte gaixuak. Maitia nahi zütüt
Zure amodiuaz egar itzozü segreki mintzatü,
Hori bakarra behar genian bizitze huntako phenak arrazuak dereitzüt
dio amorru bizitan Begira dezan azken hatsetan, nahi esplikatü;
bainan aguro agertzen zaio azken hitza zure "Ama" bihotz oroz züntüdan
adiskide bat bisitan osoki maithatu:
hiru bat orduz mintzatzen dira BI AMA ALHABA Kitatu behar zütüt,
leihoak erdi itxitan hiltzera nuazü.
karneta ere eskeintzen dio Barkoxen badira
biharamuneko zitan. Bi ama alhaba; Thunba bat nahi düzüt
Algarri segretien khuntatzen ardüra. lürpian ezarri,
Handik aurrera Adan jarzen da Hek uste gabe heltü, haier beha zena, ene khorpitz trixtia
su ta gar kausaren alde Etxahun xaharra, gorde mündiari,
foileto batzuk eman diozkate Jinkuaren haurra. ene ixterbegiak
hutsaren truke, debalde egin dezan erri:
Marx eta Lenin irakur ditzan Alhaba amari Haiekin zirade,
gehiegi nekatu gabe Zen erraiten ari: zu ere hain sarri.
hiru astean egiten zaigu «Mündi'ari zitazüt bethi trüfaz eni,
fede berri baten jabe. Erraiten beteitade: toû pay qu'ey toû USAPALA
payrî»
Eta horrela bihurtzen dira Zer othe da hori? (Bis) Usapal bat badugu
teologiak programa herrian tristerik
nolabaitean arindu nahirik Auxilik alhaba! Negarrez ari zaigu
gizonak daraman zama Hori dün mardalla! kaiola barrutik,
ez baldin badu guztiz galdu nahi Hitzaz oküpü ondun hil ziña senharra; bere lagun maiteak
nahiko eskas duen fama Hamar hilabeteren bürin, hi jin haurra baitu utzi bakarrik
Mosku aldera itzul liteke Harek egin obra, zuen kontsolapenez
Erromako elizama. Hirur hortzekila! badauka beharrik.
JAUN BARUAK Hamar hilabete nin, Oi neure izatea

Sorthü nündüzünin! nahigabez beterik!
Jaun baruak aspaldin Enila hura aita jarten niz beldürrin, Munduan ez da inor
xederak hedatü zütin, (Bis) Aiei hau doloria eta ezin jakin ni bezain tristerik
txori eijer bat hatzaman dizü Züganik aita nur nin! ni bezala maiteak
Paubeko seroren komentin, traizioz saldürik!
orai harekin biziren düzü Hire egüzaita, hoa! Amodioa,
aspaldian gogun beitzin (Bis) Zer gizun xarmanta! urrun enegandik.
Hareki bürüz bürü jan diñagü zopa;
Orria 44 / 74
Zure esanez dizut berbizkunde-berria Oi gu hemen…
traizioa egin; maiteak yario:
Elkarrekin genuen itzik ezin ta irria Pobreak kalean bilutsik
gu biok atsegin. ain ezti dagio! barnea esperantzik gabe
Neure bihotza dago doinua, basoko tristura
zugana maitemin Sagasti solla lotan, ilunabarrez.
etxekoen beldurrez abar makur nâspil;
hautsi dut zurekin. zelaiek, orbelpean, Oi gu hemen…
ametsetan Orril;
Oi! Zer traidorea txori gaxoei aztu Nundikan ezinaren mina
horrela mintzatzen! gau latzaren urbil; zergatik errekan iluna
Hitz faltsuak esanaz aizeñoa lillurak egurra, kolpeka landua
ez zara asetzen? otxanduta dabil. bide hustuak.
Ene makaltasunaz
zara baliatzen: Aranak mailka daude Oi gu hemen…
Hor erakusten duzu gorantza yarriak;
nongo seme zaren. guzien ondarrean USURBILGO ELIZA
laño urdin, begiak;
Maitea nahi zintuzket izotz-arnasa, agian, Usurbilgo elizaren hormak,
ahopez mintzatu, baititu iguzkiak ze horma sendoak!
arrazoiak emanaz zernai tauparazteko beren zulotan txoriek dituzte
zuri esplikatu; men zoragarriak. kobiak egiten
nik bihotz guztiz hand ira sortzen, han
zaitut osoki maitatu; Ezkerralde Orexa, beren kantua toteltzen.
zu utzi beharrez daukat eskui, Altzomuño;
heriotza gertu. nonai euskel oiartzun Gure herriko elizaren dorrea,
ortzimugaraño... dena edergailuz apaindua;
Hilobi bat nahi nuke Dabesadan, ibarrak zer dorre galanta!
lurpean ezarri, lañotan daudeño!
ene gorputz tristea Dabesagun, lagunok: Edergailu bakoitza,
gorde munduari, geroak ereño! harri bakoitza,
nire etsaiak oro zenbat izerdi, odol eta nigar
daitezen liberti! Aran ta muño gañez kosta ote zitzaizkien Ameriketako
Akort izango zara Aralar aundia, Inditarrei…
haiekin zerorri. euskotarren zaindari
Mikelen mendia: E, Etxebeste jauna…?
IZOTZ ONDOKO EGUZKI koskak elur-dirdaiek
(Xabier Lizardi) bil ta, dirudia Eta dorre luze hori
amets eder mamitu Usurbil-go
*Izotz-ondoko eguzki, ortzian geldia. Eliza Nagusiaren
neguaren parre: dorrea da (Bis)
olerkariak noizpait Yondone goiangeru
iri goratzarre. garalle goitarra, ZORION BETI BESTERENA
Emeki duk itxaroz gure arazo latza
piztu garai-larre: duk bizi bearra; Maite zaitut, zorion
udaberri-lamiak artarako, nagusi inun etzeralako,
larreon batzarre. dukan Yaun bakarra ezer etzeralako,
ire bidez dotoigu, maite zaitut, zorion.
*Bêtik nator, ibarrak damaigun indarra.
izoztuta utziaz. Amaitzen zeralako
Mendia yaiez dago *Izotzak estali zun edozein gaurditan
urrezko yantziaz. gure Euskalerria; kale baten ertzean
Aren parrea dadat mintzo ozenak zabaldu maite zaitut, zorion.
irrika biziaz, berbizkun-berria.
gozatua baitu gaur Itzal-zokondoetan Keinu zeken batekin
ezti bereziaz. lore, izotz-bitxia; azkar zoazelako
baña gañetaz ari hertsi ezin liteken
*Udalênak irria yauntzen eguzkia. parentesis haundira,
oi du zoro ozena; zauritutako ezpainak
udâk, aragikoia; Izotz-ondo. Neguak sarri dituzulako
udazkenak, bena; parre eme. Gizadi zoritxar zeralako
negu-gau ozkarbien larria gallurreruntz, maite zaitut, zorion.
izotz-ondorena muñoak malladi.
berriz, bakarra duzu: Gazte sail kementsua Ezpain zauritu eta
denetan emeena! goraño badadi, begi lanbrotsuak,
izozpetik eguzkik akasozko keinu bat,
Bai baitator urrundik yare dik Euzkadi! ezer ez gehiago.
Gabonetarako
seme zârra: bidean OI GU HEMEN Horrelaxe bakarrik
elurpe du oro; zorionik gabe
etxeko sutondoan Oi gu hemen maite zaitut zorion
bixkortu ezkero, Bidean galduak (Tris) beti ukatua.
ikus aren ezpañen Heriotz minez.
parre antxa gozo! Hitz soil bat zeralako
Gizonen itzala luzea poetek asmatua
*Bai baitatza eria negarrez, haizea gauean zorionik asmatzen
ogean: erio arbolak, erroak airean etzekitelako,
atzapar itsusia heriotza da. denona zeralako
luzatzen ario: ezer etzeralako
Orria 45 / 74
maite zaitut zorion deskantsuan bihar artio. konfiantza horretan nago.
beti besterena. Nik zu zaitut maiteago Amoriodun bihotz hoberik
gau beltzean loa baino. Euskal Herrian ez dago.
URZO LUMA GRIS GAIXOA
Orain haurra hor lo dago; XORIERI MINTZO ZEN
Ürzo luma gris gaxua, orai bidajin bahua; lo egizu aingeruño. (Mixel Labegerie)
baratzen bazaik musde Sarri, jaun apetitü Nik zu zaitut maiteago
hun hura, zure aitak nihaur baino. Xorieri mintzo zen
begiz ikusten balin bahai, Phetiriñalat Mintzo zen errekari
bahua. ZUTAZ OROITZEN NAIZ Oihaneko zuhaitzeri
Ta zeruko izarreri
Artoz asia hun düzü libertatia bagünü; Zutaz oroitzen naiz Mintzo zen haizeari
Orhiko bago erkürtto hurak guri hobetxe ene Maddalen. Xoro batentzat zaukaten
zirkützü, Etxetik urrun zaude Xorieri mintzo zen
anglesa Frantzian sartzen bada, Españalat maite zaitudan arren. Xoro batentzat zaukaten.
baguatzü. Festa bakar hartan
azaldu zinen. Ez zakien irakurtzen gizonen liburutan
Ürzua, ago ixilik, Frantzian eztük Dena esango dizut Bainan ongi bazakien zeruko seinaletan
anglesik; maite zaitudan arren. Zeruko seinaletan ta jenden bihotzetan.
Baiunara jiten badira Agaramuntek hilen Baina bukatu da
tik; seguru naiz zeren Xorieri mintzo…
Phetiriñalat eztük jinen zaragolla lüze etxetik urrun nabil
hetarik. maite zaitudan arren. Haurrek zuten harrikatzen zahar gaztek
trufatzen
Fida niz zure erraner, fidago ene hegaler; ITSASONTZI BATEN Etxekoek berek ongi laneko baliatzen
goraintzi erran behar derezü jiten badira Laneko baliatzen eta gosez pagatzen.
angleser, Itsasontzi baten
nik ere her gisan erranen diet español Euskal Herritik kanpora Xorieri mintzo…
papo gorrier. naramate eta ez dakit nora (Bis)
Hil da xorua bakarrik bakarrik da ehortzi
BASOILARRAK Agur nere ama Ez zen han kristau bat ere salbu lau
laztan goxoari hilketari
Basoilarrak kantatzen düzü, Agur nere maite politari Salbu lau hilketari ta apeza kantari.
Iratiko basoan; ez egin negar
nihurk elezakezu pentsa etorriko naiz Xorieri mintzo…
nik zer dudan gogoan: egunen baten
gaiak oro igaraiten-tut pozez kantari Hil hobian ezartzean haizea zen gelditu
maitearen onduan. Xoriak ziren ixildu zerua zen goibeldu
Itsas ontzi… Zerua zen goibeldu ta jendea oroitu.
ITSASOA LAINO DAGO
Agur senideak Xorieri mintzo…
Itsasoa laino dago agur lagunari
Baionako barraraino, agur Euskal Herri osoari. URTXINTXAK
nik zu zaitut maitiago Ez egin negar
arraitxoak ura baino. etorriko naiz Urtxintxak oihanian
egunen baten Jauzika,
Itxas-Aita, ur alorra pozez kantari. Aldaxkatik aldaxkara…
Ama Lurraren senarra, "Zuk erradazu, ama
bizi-iturri ilezkorra Gora Euskal Herri Zendako
gure poz eta negarra. Gora Euskal Herri Ez diren erortzen lurrerat?.. "
Gora Euskal Herriari.
Hondarribi, itxas herri Nik ere nahi nuke izan
lamiaren amets kabi, UME EDER BAT / NERE Urtxintxa bezala!
mariñelen bizi-toki MAITIARENTZAT Hain gora, hain trebe,
maitietan maitagarri. (J. M. Iparragirre) Izaiteko libre!…
------------------ Ume eder bat ikusi nuen Urtxintxak oihanian

Donostiako kalean, Zintzilik,
Itsasoa laino dago hitz erditxo bat hari esan gabe, Buruz behera buztanetik!…
Baionako barraraino. nola pasatu parean? "Zuk erradazu, ama,
Nik zu zaitut maiteago Gorputza zuan liraiña eta Zendako
txoriak bere umeak baino. oiñak zebiltzen aidean; Ez duten buruko minik?.. "
politagorik ez det ikusi
Aita gutaz oroit dago nere begien aurrean. Nik ere nahi…
lainopean gaueraino.
Nik zu zaitut maiteago Aingeru zuri, pare gabea Urtxintxak oihanian
arraintxoek ura baino. Euskal Herriko alaba, Karruxkaz,
usterik gabe zugana beti Neguko bildu heltzaurrekin…
Afaria suan dago, nere bihotzak narama. "zuk erradazu, ama,
bero beroa sarridino. Ikusi nahian beti hor nabil, Zendako
Nik zu zaitut maiteago nere maitaia, hau lana…! Ez dezaketan egin berdin?.. "
egur onak sua baino. zoraturikan hemen naukazu
beti pentsatzen zugana Nik ere nahi…
Izar zuriz mila dago
iparretik hegoraino. Galai gazteak galdetzen dute: LAIDA PILOTARIA
Nik zu zaitut maiteago aingeru hori nun dago?
ilargiak gaua baino. Nere maitea nola deitzen dan Zilar finaren pare da pilotaria
ez du inortxok jakingo; Korpitza sano eta zohardi begia
Lo egizu, egizu lo, ez berak ere, ez luke nahiko; Txerkatzen dü lehialki plazan jokatzia
Orria 46 / 74
Bere Euskal Herria gora laidatzea. Ta bera nor zan jakin nayian
Inguratu nintzanian… Etxea hustuz badoa ere
Zelüko jinko jauna, gutzaz orhit zite Limosnatxo bat eskatu zidan noizbait bazuen biztunik,
Pilotarien biltzarraren zü jar zite jabe Jainkuaren izenian. ez dut onartzen ordez datorren
Gazte horriek ondotik har dezaien parte maizter aldrebes hiztunik…
Zer lizateke Euskal Herria pilotarik gabe? Zerbait emanaz galdetu niyon Nahi ez badugu denon artean
Al zan modu onenian, eraman karga astunik
Eder pilotaria agertzen delarik Jayotzatikan al zeukan ala gurdi okerra zuzen lezakeen
Aingüru baten gisa xuriz beztitürik Gaitzak hartuba mendian; dotrinarikan ez dut nik.
Gogua arin eta kurajez beterik Erantzun zidan: ez semia, ez,
Harek eztü ordian nihuren beldürrik Nik sasoya nubenian, Agur oihanak, agur itsaso,
Ez nuben uste iritxitzerik atariko lizardia
Zelüko jinko jauna… Onetara azkenian… imajinetan izkutatzen zait
Gaur limosna bat eskatutzen det hurbileko izadia
Perkainen denboratik bai eta oraida Jainkuaren izenian. Odolarekin pozointzen dugu
Plazetan zunbat lüta eginik izan da herri baten izerdia
Zunbat txapeldun jelki hemen hanitx bada Eta segitu zuben esanaz: irrintzi gorriz auzika dator
Nihuntik ez laiteke pilota galtzera. Lengo gerrate denian, irabazleen zaldia.
Ni aurren xamar ibiltzen nintzen
Zelüko jinko jauna… Beti edo geyenian. NERE HERRIKO NESKATXA
Nekatu gabe aisa igoaz, MAITE
ARI NAIZELA, ARI NAIZELA Aldapik luzenian,
Etzan burura asko etortzen Nere herriko neskatxa maite
Pello Errota: Gu ala genbiltzanian… Ahozko lorez zaitut gaur laztantzen
Gero limosna eskatutzerik Itsaso garden, lur gozoko landare,
Ari naizela, ari naizela, Jainkuaren izenian. Kresalaren usain, zeru kolore
hor ikusten det Txirrita. Nere bihotzaren taupaden hotsez
Eta zein ez da harrituko gaur Odola bero eta burua Zure grazia dut kantatzen.
gizon hori ikusita? harrua dagoenian
Dudarik gabe egina dio Edozeñ moduz sartutzen da bat Bihotz minberen egunsentia
andregaiari bisita. halako itsumenian: Herri sufrituaren lamia
Oso dotore etorri zaigu Atsekabe ta negar samiñak Ipuin zaharren piper eta eztia
bi alkandora jantzita. Badatoz ondorenian, Erreka garbien kantu bitxia
Nola ere bai batek biziya Udazken lizunen zaude jantzia
Txirrita: Utzitzen ez dubenian Izar zerutarren irria.
Limosnatxo bat eskatu behar
Hauxe da lotsa eman didana Jainkuaren izenian. Lanbro artetik itsas geldira
gizon artera sartuta! Leunki zoazen txori airosa
Edozer gauza esaten degu Iñoiz pentsatzen nere artian Amodiozko sentipenaren hatsa
edanarekin poztuta. Ni jarritzen naizenian, Zure espainetan loratuz doa
Bi alkandora ekarri ditut, Gaur ere asko dirala joango Goizeko ihintzetan belardi zera
bat eranztea ahaztuta… Lirakenak zuzenian. Eguzkitan zilar dizdira.
Pellok bi nola jantziko ditu Ez luke iñor sinistatuko
bat besterikan ez du ta? Zer pena ematen didan. ERROTA ZAHAR MAITEA
Ai! horla nintzan ni ere sano (Juan Mari Lekuona)
BEGIAK PARREZ-PARREZ Ta gazte nengoenian…
Gaur limosna bat eskatutzen det Errota zabar maitea
Begiak parrez-parrez, Jainkuaren izenian. uraren ertzean,
bihotza negarrez, (Bis) uraren ertzean da
halaxe joaten nintzan, maitia, Ai! txorakeri asko egiten basati beltzean:
zugandik, dolorez (Bis) Da zentzurik ez danian; negar egiten dezu
Sinista zazu ur hau pasia alea txetzean,
Ama zuriak neri, Daukanaren esanian: ni ere triste nabil
parian pasata, (Bis) Hobiago da sasoin dan arte zutaz oroitzean. (Bis)
ez dit agurrik egin, maitia, Saiatutzia lanian.
burua jirata (Bis) Negar egiñaz ibili gabe Zotin sekua dagi
Gero denbora joanian… errotarriak,
Ama zuriak neri Limosnatxo bat bildu eziñik itzalitako izar diztirak
ez agur eiteko, (Bis) Jainkuaren izenian. dira neretzat zure begiak.
zer palazio dauka, maitia,
zuri emateko? (Bis) HAIZEA DATOR Izar eder bat dago
hor goiko lepuan.
Palazio eder bat Haizea dator ifarraldetik, Errota zaharra, berriz,
haitzaren gainian, (Bis) hego berotik ekaitza, erreka zokuan.
ez da euririk sartzen, maitia, ez da nabari lanbro artean Berebiziko pena
ari ez dunian; ai, ai, ai. asaba zaharren baratza… badaukat barruan:
ez da haizerik sartzen, maitia, Eguneroko lagunak ditut ezin gindezke bizi
ez dabilenian. beldurra eta zalantza, elkarren onduan. (Bis)
ardo txar honek eragiten dit
LIMOSNATXO BAT / MUTIL noraezeko balantza. Bizitzaren legea
KOXKOR BAT nahi det onartu,
(P. M. Otaño) Itzal gaiztoak isurtzen dira horrela beharra
mendi hegaletan behera koraiaz hartu.
Mutil koxkor bat itsu aurreko argi apalak badoaz laster Berez dijoana
Zubela aldamenian bat-batean itzaltzera… zertan behartu?
Gizon burusoil bizar zuri bat Izen zehatzak uzten ditugu
Bi makuluren gainean, erortzen zulo beltzera, AITA SALDU NAUZU
Kale ertzian ikusi nuben prestatzen gera etxe hustua
Iñora ezin joanian arrotz guziei saltzera. Aita saldu nauzu idi bat bezala
Orria 47 / 74
eta abandonatu ez hadila hasi Larrean emaztetxoak, begiak malkoz
ez baninduzun bezela. kartzelara noala bustiak:
diostak itsusi zatoz lehenbailen etxera, bestela galdu
Aita nerea lotsarik gabea etor hadi bisitan zera.
adio triste bat izan da txorizo ta guzti.
herentzia zurea. Aurrera, mutil maiteak, etxera
Funtzionari zoli doillorkumeak:
Aita nereak utzi naun bezala ene kartzelero hil hemen edo garaitu, asolen du Oñaz
illunpetan bizi behar juezen sententzia jaunak.
etxetik urrundi. txikien borrero
ezin nauzu hain errez Nor gelditzen da atzean, Oñaz ikusita
URAK DAKARRENA bihurtu numero aurrean?
kantari esnatzen naiz Zu zara nere nagusi, zurekin hil edo bizi.
Urak dakarrena goizero goizero.
Urak daroa Joan dira hemendik betiko, ez dira iñoiz
lurrak emandakoa KAPITAIN PILOTU etorriko.
lurrean gelditzen da. Gure euskaldun mendiak ez besterentzat
Eta gu hemen Ni naiz Kapitain Pilotu. gaziak.
beti gu hemen. Ni naiz Kapitain Pilotu.
Neri behar zait obeditu, obeditu. URRUNDIK HELDU NAIZ
Zuhaitz bezala lurrean Bestela zenbaiten kasketa
katuak bezala haizean bonbilun, bonbilun behera Urrundik heldu naiz luze ibiliz,
muinak bezala erroetan egin ezkero zenbaiti, bidez bide eta bidetako
ura bezala itsasoan. bonbilun bat eta bonbilun bi hautsak garia sortarazi du
eragiok Santi arraun horri. ene oiñetako behatz artetik…
Ekaitzak bota-arazten eragiok Santi arraun horri.
ifar eta hegoaldetik Ene burua untzaz ari da estaltzen,
gizon izateko hasi behar da Kapitaina da txit beltza, eskuetako behatzetan madariondoaren
gizon izaten hemen. dirudiena alkitrana, alkitrana. hosto xamurrak
Bestela… loratzen…
TXORI TTIKIA
Barkua da oso fina, Bizkarrean…
Txori ttikia nintzelarik dirudiena bergantina, bergantina. ortzien barna…
esan zidaten, Bestela… magali mikatzen kimuak
kaiolan bizitzeko txertatzen ari zaizkidalarik…
sortua nintzela, Kapitaina korajetsua San Migeletan… itsasoa… ñabarra
gero arrano bihurtuko nintzanean eta gainera indartsua, indartsua. ludia ttipitzen duen itxasoa…
kaiola hautsita aldegingo Bestela…
nuen beldurrez, Ene baitan urriaren hego haizearekin
libro nintzela sinistarazi Ezeren beldurrik ez du, batera,
nahi zidaten, inork ez du hau ikaratu, ikaratu. hazi busti eta emankorra
horregatik iriki zizkidaten ateak Bestela… ari du…
egin nezan hegaz,
bainan luze gabe ohartu nintzen Txikota berga ta denak, Zilegi bekit adiskide, esatea, pentsatzea
hanka harkaitz bati moldatzen ditu kapitainak, kapitainak. harek ez du goroldio baizik sortuko
lotu zidatela Bestela… gure harrizko buruetan…
kate motz eta astun batez
Untzian dabilenean, EUSKAL ROCK & ROLLIN
INTSUMISOARENA marmarizoa gehienean, gehienean.
Bestela… Izan gira euskal herrin
Postari zintzo horrek rock & rollin
zer dakark karpetan? Pipa badu ezpainetan,
amodio gutunik ez da beldurtzen sekulan, sekulan. Gaüa heldü denin
etzegok hiretan Bestela… adiskidiekin
militarren ohar bat? juraiten girela bestaka…
bitxi benetan Bizar luze gorrizkara
bidali duenari holandesaren tankerara, tankerara. Bal-en urhentzin
eramaiok bueltan. Bestela… ene maitea
eneki jin zite "au coucou des bois"
Natural sentitzen dut Horra adierazi dana, zü eta ni
egiten dudana nolakoa den kapitaina, kapitaina. biak goxoki.
eta natural egin sentitzen dudana Bestela…
Intsumiso egin naiz ARRATSALDE LIZUNA
horixe da dana BEOTIBAR
ahaztu gabe guztioi Arratsalde lizunak
muxu handi bana Beotibarko zelaiak, lehen illunak, bere baitan bildu ginduen,
gaur alaiak. eta odol gaztearen eraginaz
Nigarrez ari zara Beotibarko harkaitzetan frantsesak haren soina daldartuz joan zen.
ama maite hori gure oiñetan.
ba omen nuen beste Bizitza-xokoetaz deus ez zekiten begi
aukera ugari. Arro asko sartu ziran, umil asko irten dira ñabar haiek
Nola obedituko Oñaz, agintari haundia, zuretzat guro urrun joan nahirik,
diot eroari bizia. eguzkiaren printzetan eta itsasoaren
ez badizut jadanik zilarrezko
obeditzen zuri? Nora zoaz Oñaz jauna, frantses dizdirean galtzen ziren.
jendearengana?
Ene kolega maite Elur-maluta ugaria, ugariago etsaia. Sentipenak, berriz,
beldurtia haiz hi itxaropenaren eta zalantzeren artean
aholkuak ematen
Orria 48 / 74
lauso… ahalgetasunaren aurka burrukatu bara iya pasa da eguna, neregana egon liteke fiyo;
ziren. arratsa berriz dator illuna; bañan usatubaz kortesiya,
oraiñ juatia ama neriari lizentziya
Irabazi behar hartan, txartzat iruki, nere maitia; eska bezaio.
arratsalde hari berez zijoakion gaur emen bertan gera zaitia. N. J. : Ori gustora egingo zaio,
ongi nahia jabetzen hasi zen, biyar goizian juango naitzaio.
eta lillurak jotako ezpain gordiñen artetik Ez juan etxera, bire oietan,
irriño bat, gabaz, bakarrik eta illunbetan; J. B. : Banua oraiñ.
udaberriko belar gaztearen intza bezain kontura erori zaitia zu: N. J. : Atoz onuntza,
hezea lortu zen gabaz illunbian juan biazu birerako artu zazu laguntza.
nigan ahalgetasuna soraraziz. peligro aundiz, Adi zazu, morroi Joxe Juakiñ
eta obe dezu eun aldiz etxera farolan argiyakiñ
Lore hura, biyar goizian juan egun argiz. aingeru oni
nere baitan landatu nuen, gaur zuk laguntzia da komeni,
gero, J. B. : Ezetz etsiya egon liteke, kezketan egon ez nariyen ni.
nere gau ixilletan, ni emen gelditu eziñ niteke;
oroitzapenak dastatzean, amak espero nau gaberako, Morroiak: Aingeru ari lagundu eta
gaztetasunaren bizigarri hura eta ark espero naubelako, orra, jauna, egiñ ostera buelta;
maiz dut laztantzen. juan biar det nik; birian, bai, bildurtxo zan bera,
alaba ikusi bagetanik bañan allegatu-ta etxera
ITURINGO AROTZA amak izango ez luke onik. kontentu zegon;
oraiñ kezketan ez du zer egon,
Ituringo arotza, Erramun Joakin, N. J. : Emen zuretzat dira parako oiera juan ta pasatu gau on.
haserre omen zaude zeren dugun jakin, jaki txit goxuak afaitarako;
santurik ez daiteke fidatu zurekin: erariya berriz, -Jaungoikua!-, Eldu zanian urrengo goiza,
San Kristobal urtuta joareak egin. illak piztutzeko modukua nagusiyak zuben kunplitu itza
ardo onduba, juan zitzaion amari etxera,
Arotzak erran dio bere andreari: ontzen urtietan egonduba, andretzat alaba eskatzera;
"urtu behar dinagu; ekarran santu ori. " Malaga'tikan da bigalduba. amak txit firme
"gizona, hago isilik, bekatu da hori. " artu ta gero milla informe,
"etzionagu erranen sekulan nihori. " J. B. : Jauna, berorrek, bañan alferrik, gelditu ziran biyak konforme.
badaki armatzen lazo ederrik;
Ituringo joare(g)ile, Ramuntxo Joakin, lazua eiz bage gera dediñ, Andik zortzi bat egunetara,
haserre omen zira zeren dudan jakin. nere etxian nai ditut egiñ edo amar ziran ez dakit bara;
konfesa zaitez ongi erretorarekin: afaldu ta lo; ez, amar eziñ zitezken izan,
ez dute zer fidatu santuek zurekin. naiago ditut ango bi talo, andik zortzi egunera elizan
ta ez emengo milla erregalo. ezkondu ziran;
Kobrezko santurikan inon bazarete, ezkondu ta etxera segiran,
egoten al zarete hemendik aparte: N. J. : Biyotz nereko dama polita, jendia franko bazuten jiran.
baldin arotz horiek jakiten badute, asmoz muda zaite, auxen tori-ta
joareak egiteko urtuko zaituzte. amasei duroko urre fiña, Bost illabete edo sei ontan
sendatu nai zazun nere miña, ez dirade beti egondu lotan;
JUANA BIXENTA OLABE J. B. : Ez, jauna, ez, ez! eman dute zenbait jirabira
(Indalecio Bizkarrondo - Bilintx) Merezi beziñ kopeta beltzez, eta gozatutzen bizi dira
esango diyot ezetz ta ezetz! ditxak ausarki;
J. B. : Nagusi jauna, auxen da lana, obeto eziñ litezke arki,
amak bigaltzen nau berorrengana. N. J. : Gañera berriz, Juana Bixenta, espero dute aurtxo bat aurki.
N. J. : Ai, bigaldubo bazinduke maiz! utziko dizutet etxeko errenta
Zu ikusita konsolatzen naiz. kito zor dirazuten guziya, Dama gaztiak, ez egon lotan,
Xinista zazu kunplitzen banazu kutiziya. begira zaitezte ispillu ontan
oso zoraturikan nakazu! J. B. : Lotsa gogorra!! gustatuta birtute ederra,
Orren polita nola zera zu? Sufritzen dago gaur nere onra, andretzat artu bere maizterra
penaz malkuak darizkit orra!! du nagusiyak;
J. B. : Amak esan dit, etxeko errenta orla irabaztera graziyak
pagatzeko dirurik ez zuben-ta, N. J. : Nik ditut kulpak, ez egiñ negar, saia zaitezte beste guziyak.
ia egingo diyon mesere, orlakorik ez nizun esan biar;
illabetian geienaz ere, animan sentitutzen det miña HAURRAK IKAS ZAZUE
itxogotia; zuri ofensa ori egiña.
bara zierto dala ematia Maldiziyua! Haurrak ikas zazue,
pasa baño len illabetia. Ez dakit nun nekan juiziyua, eskuaraz mintzatzen,
eskatzen dizut barkaziyua! ongi pilotan eta,
N. J. : Logratutzia, errex alare, oneski dantzatzen (Bis)
naiz ori ta beste zernai gauza're, J. B. : Barkaziyua, du-ta eskatu,
seguru dala esan amari, nere biyotz onak eziñ ukatu; Aide ttun ttiki ttun
zu baldiñ bazatoz mandatari; erakutsi ditalako, jauna, aide ttun aide.. (Tris)
dudarik gabe, gaitz egiñaren damutasuna,
nere borondatiaren jabe konforme nago; Gure kantu zaharrak,
zu zera, Juana Bixenta Olabe. ez egiñ-ta ofensa geiago, kontserba ditzagun,
gaurkua oso aztutzat dago. aire politagorik
J. B. : Beraz bertatik nua etxera ez da sortu inun (Bis)
poz aundi bat amari ematera; N. J. : Berriz nik egiñ zuri ofensa?
oraiñ ariyo, nagusi jauna, Arren orlakorik ez bara pensa! Aide ttun ttiki ttun…
presaka juan biat amagana. Zaukazkit neskatxa fiñ batetzat,
N. J. : Ez zuazela; eta gusto aundiz emaztetzat Euskaltzaleak gera,
portatu zaite nik nai bezela, artuko zaitut; neska-mutil gazte,
gaur etxera juan ez zaitezela. biyotzetikan esaten dizut, poza ta alaitasuna
zuretzat ona baderizkizut. guk ditugu maite (Bis)
Zuben etxia dago irruti,
birian zer gerta izan bildurti; J. B. : Ori egiyaz baldiñ badiyo, Aide ttun ttiki ttun…
Orria 49 / 74
Geure herriaren geroa baikara Eskualerrietan! (Bis)
Eperrak kantatzen du
goizian goizetan GUK EUSKARAZ Morts pour la patrie, (Bis)
ez asko fiatzeko eskuara baizik
mutilen hizketan (Bis) Guk euskaraz etzakiten haiek
Zuk, zergatik ez? (Bis) morts pour la patir…(Bis)
Aide ttun ttiki ttun…
Euskara putzu sakon Gure historian zehar
Fiatzen bazerade eta ilun bat zen, (Bis) zenbat malko ta ezbehar!
mutilen hizketan, eta zuek denok Landetaratu gindutenekila
eroriko zerade ur gazi bat atera zenuten dugu orain hil behar (Bis)
harri labanetan (Bis) handik nekez (Bis)
Bere ama agurtu du
Aide ttun ttiki ttun… Guk euskaraz… etxolako atarian;
bere amak bisitatuko du
AITORREN HIZKUNTZA ZAHARRA Orain zuen birtutez atzerriko hilobian (Bis)
zuen indarrez (Bis)
Aitorren hizkuntza euskara Morts pour la patrie, (Bis)
zaharra itsaso urdin eskuara baizik
nahi degu zabaldu eta zabal bat etzakiten haiek
munduaren aurrean izanen da morts pour la patir…(Bis)
gizonki azaldu, eta guria da (Bis)
baldin gure zainetan GUDARI EUSKALDUNAREN
odolik badegu - KANTUA
euskaldunak euskaraz
hitz egin behar degu. Zer duk nigarrez, zer duk hain ilhun,
BAI EUSKARARI eskualdun gudari?
Zein hizkuntza ederra Ator gurekin, phesta duk egun,
euskera guria Uso zuria, uso gorria gaitezen liberti.
inun ez det aurkitzen dantzan nabil suaren gain.
beste bat hobia Uso gorria, uso zuria Ez, ez, ez naike alai izan ni
usai goxondun hizkuntz Herriak Euskarari Bai. ez baita libro Euzkadi,
txukun ta argia, Neure kabia daukat garretan, ez baita libro Euzkadi.
biraorikan ez duan neure umeak neure zain, Ez, ez, ez naike alai izan ni
hizketa garbia nago odoletan, garretan, ez baita libro Euzkadi,
txinparta gainetan ez baita libro Euzkadi.
Gora euskara maitea neure umeak neure zain.
zoragarriena Lagunak hilak, gorputz lur pean,
euskalduen artean Uso zuria aurkitu dute, edo desterruan…
maitagarriena. hotzaz dardaraz erdi hila. Gu berritz hemen, bertzen menean,
Munduan sortu zanik Uso gorria garretan dago preso gur'etxean…
hikuntzik zaharrena, Euskal Herriaren bila.
gora ta gora euskaldunak Uso zuria lehengoa duzu, Ez, ez, ez naike alai izan ni
eta gure euskara. uso gorria geroa ez baita libro Euzkadi,
Euskal Herritik uso bakar bat ez baita libro Euzkadi.
IKASTOLETAKO ERESERKIA eguzki aldera doa. Ez, ez, ez naike alai izan ni
ez baita libro Euzkadi,
Plazara, euskara plazara! Uso zuria, uso gorria… ez baita libro Euzkadi.
euskaldun irakasle eta ikasleok …neure umeak neure zain.
dantzara! plazara, dantzara! Gauak goiz alba duela ondoko,
Geure herriaren geroa baikara San Juan loreak usaina dute lagun, orhoitadi
eta Herriek arima, luza gabe diuk bai libratuko
Bai, arreba ta anai, Euskal Herria euskara barik gur'Ama Euzkadi.
guk ere herria izan nahi, irin gabeko ogia.
geure lurrak laiatuz eta irauliz Euskal Herria euskara gabe Bai, bai, bai alai izango naiz ni
udaberriko emaitzaren zai! hegal gabeko usoa, libratu-eta Euzkadi,
herri jakintza nahi dugu uso gaztea aidatu hadi, libratu-eta Euzkadi.
eta jakintza herriarentzat nahi! eta eguzkiraino hoa. Bai, bai, bai alai izango naiz ni
libratu-eta Euzkadi,
Plazara, euskara plazara! Uso zuria, uso gorria… libratu-eta Euzkadi.
euskaldun irakasle eta ikasleok …neure umeak neure zain.
dantzara! plazara, dantzara! EUSKAL HERRITIK APARTE
Geure herriaren geroa baikara eta bai, eta bai,
nik euskarari bai ta bai. Euskal Herritik aparte
Ez, erderarik ez! eta bai, eta bai, mila legua bitarte
euskadin sortu ginanez guk euskarari bai ta bai. esku eta hanka loturik preso
Denok Euskara bakar bat nahi dugu Zamoran naukate
Bizi giro ta jakintza bidez AZKEN AGURRAREN NEGARRA / Pentsaturik zenbat urte
Mundu berri bat nahi dugu NORA ZOAZ ESKUAL SEMEA behar dogun hemen bete
Herri bakoitzak beretik emanez pazientzia hartu beharko
Nora zoaz eskual semea, libre utzi arte
Plazara, euskara plazara! arma hori eskutan? Maiatzeko egun batez
euskaldun irakasle eta ikasleok Armen hartzera deitzen naute hogeitamar hain suertez
dantzara! plazara, dantzara! frantsen aldera (Bis) gose greba bat hasi genduen
Geure herriaren geroa bait gara geure borondatez
Eskualerritik urrunduz, Goitik laguntzarik batez
Plazara, euskara plazara! ta atzerrira joanak, guztia zan geure kaltez
euskaldun irakasle eta ikasleok a ze negarra entzunen duzu obispo ta apaiz golko-haundiak
dantzara! plazara, dantzara! lasai bizi bitez
Orria 50 / 74
Hiru egun ta erdira - Jali haiz garbia?
lotu ta komisarira - Bai ama, egia! Hego Euskadin presondegiak
ardi gaxoak bezala goaz Ta amak eskeini zion klabelin gorria. bai eta ere iheslariak
geure hiltegira asko pairatzen langileriak
Jotzen hasiko balira Itziarren semea: hori duk mutila! usu eskainiz beren biziak.
bizkarrik ez erretira nihor salatu baino nahiago du hila
lehenago ere emondakoak harro egon liteke Maji neskatila, Ipar Euskadin, frantseskeria
danak hartu dira espetxetik jali ta joanen zaio bila! toki orotan izan gaberia
Geroztik astebetera Maji neskatila, hori dun mutila! turisma nasai, faltsukeriak
tribunal faltso batera Nihor salatu baino nahiago du hila! hiltzera doa gure herria.
azaldu ginen gure krimenen
kontu emotera Zazpi gizon nituen joka inguruan Alta gazte ez deat erranen,
Mila arrazoi atera Makilaz hartu naute ostikoz lurrean. zein bide, zein bide
ebezan gure kaltera Bainan nik ez dut eman lagunen izenik! Alta gazte ez deat erranen,
karga ederra debalde jaso ta hantxe galditu dira fitsik jakin barik! zein bide hartu behar hukeen. (Bis)
genduen kolpera
Tribunaleko nausia Lau aldiz sartu naute urean burua IRRINTZI BAT
trumoi artetik jausia zangotik euki naute zintzilikatua
gizona ala piztia zer zan bainan nik ez dut eman lagunen izenik, Irrintzi bat entzun dugu
dudan gagoz ia Ta hantxen gelditu dira fitsik jakin barik! ezpataren aurrean
Eztula ta aharrausia Zangotik zintzilik, ni beti ixilik! Oskorria zabaltzen da
haren zientzi guzia Ta hantxen gelditu dira fitxik jakin barik! euskaldunen lurrean.
esku onetan dago mutilak Zeru horren pean jaso
gure justizia Itziarren semea: hori duk mutila! behar dugu herria
Ezker eta eskubira nihor salatu baino nahiago du hila begien aurrean baitu
ha zan ezpata dirdira harro egon liteke Maji neskatila, etorkizun berria.
pentsa zeiteken sartu ginela espetxetik jali ta joanen zaio bila! Hara bihoan fedean
sugeen habira Maji neskatila, hori dun mutila! eta borondatean
Ikaraz nengon begira Nihor salatu baino nahiago du hila! bertan iraun dezan
bost juezen aurpegira beti egiazko pakean.
akerrak ere haien ondoan Izerdia ta odola burutik behera
pizti finak dira ezpainak urratu ta azazkalak atera Bake hortan euskal haurrak
Juizio xelebre hartan Bainan nik ez dut eman lagunen izenik, jaio behar dirade
poz bat nuen neure baitan ta hantxen gelditu dira fitxik jakin barik! etorkizunaren beldur
halako pizti saila debalde odolez beterik, ni beti ixilik! izan ditezen gabe.
ikustea bertan Ta hantxen gelditu dira fitxik jakin barik! Berdin izango dituzte
Bainan gauza baten faltan eskubide osoak
geratu nintzan penatan Itziarren semea: hori duk mutila! kontutan eduki gabe
buztanik zeuken begiratzea nihor salatu baino nahiago du hila zein diren gurasoak.
ahaztu egin jatan harro egon liteke Maji neskatila,
Agur eginik Burgosi espetxetik jali ta joanen zaio bila! Andre-gizonek elkarri
nahizta ez asko merezi Maji neskatila, hori dun mutila! loturik dirauteke
bueltan gentozen Kriado jauna Nihor salatu baino nahiago du hila! haien artean bat ere
gendula nagusi katerik egoteke
Bakoitzak zazpi polizi Itziarren semeak Lokarriak iraungo du
heuren pistola ta guzi ez du laguna salatzen maitasunak bezainbat,
bideak libre zitun ihesi Eta zakurren aurrean ezkontza ez da izango
nahi zuenak hasi tinko ta ixilik egoiten. ikusgarri ezain bat.
Heldu ginen Zamorara Espetxerat igorri dute,
ifernu zulo hontara Amak ez du ezagutu Ondasunak gertatzeko
Jainkorik bada dagon lekutik Ta Majik, pulliki pulliki, tresnak ez dira jaunen
gaitzala anpara Eman dioska bi musu. eskuetan gozatzeko
Urte batzuren bolada goxokiak izanen
gu hemen izango gara EZ DEAT ERRANEN ondasunaren jabetza
bien bitarte Euskal Herria izango da publiko
askatzen ez bada Burua sutan eta odola kaldan Gizona ez da lan bila
Urte batzuren bolada begiak dir-dir jakin nahian eskean ibiliko.
gu hemen izango gara hor dago gazte beti barrandan
bien bitarte Euskal Herria so huni, so hari duda-mudan. Fabrikak izango dira
askatzen ez bada. euskal langileenak
Hau entzun eta hura aditu eta solo-pinudiak
ITZIARREN SEMEA denek arrazoin, nola trenkatu? nekazariarenak.
Nahasi haute, ezin ukatu Itsas-ontziak izango
Itziarren semeak orain ez dakik zein bide hartu. dira marinelenak.
ez du laguna salatzen… Euskararen harmoniak
Eta zakurren aurrean Eta hor habil kasik galdua sozial poetenak.
tinko ta ixilik egoiten… lanbro txar batez inguratua
saltsa askotan doi bat sartua Eta orduan, orain hasi den borroka luze
Itziarren semea: hori duk mutila! ez duk erraxa hire hartua horretan, nor bere lekua, kontsienteki eta
nihor salatu baino nahiago du hila errespontsableki, hartu ondoren, oferta eta
harro egon liteke Maji neskatila, Alta gazte ez deat erranen, demandaren erreinua abolituko dugunean,
espetxetik jali ta joanen zaio bila! zein bide, zein bide gizonak ez dira langosta plato batengatik
Maji neskatila, hori dun mutila! Alta gazte ez deat erranen, salduko, andreak ez dira gau baterako eta
Nihor salatu baino nahiago du hila! zein bide hartu behar hukeen. ez gau guztietarako erosiko, Euskal
Herrian ez da klase sozialik izango eta
- Haurra zer egin haute holan egertzeko? Baina halere ikus zak ongi euskaldunak zoriontsuagoak izango dira.
- Ama, jo egin naute mintza arazteko zertan dagoen gure Euskadi
- Izenik eman al duk? Esan zak egia! menperatua ate bi zati KALERA, KALERA
- Ez ama, ez dut eman! Jali naiz garbia! askatasunik ez duk ageri
Orria 51 / 74
Altza begiak zapaldu orok, Zazpi Euskal Herriek… gauden denok anai.
diarra lagunari,
berriro izango gaituk kide Haritz eder bat da gure mendietan, Borrokari luza zaidak eskua
indar emanaz iraultzari. zazpi adarrez dena zabaltzen airetan. hona hemen nerea zabalik
Frantzian, Espainian, bi alderdietan: euskaldunon banan banan hiltzea
Kalera, kalera, borrokalari, kalera (Bis) hemen hiru eta han lau, bat da zazpietan. otso beltzak ez dik beste nahirik
Euskadiren alde
Hire indarraren beharra diagu Zazpi Euskal Herriek… loturik bagare
gure indarrarekin batera (Bis) goaz borrokara!
Hi haiz, Euskal Herria haritz hori bera, Nagusituko bait gare
Zai dago ama, zai aita, arrotza nagusiturik moztua sobera. Gerokoak geroko utzi
zai andre ta lagunak. Oi gure arbasoak ez, otoi ez beira, Gaur Herriak ziok:
Hator, hator Euskadira; zein goratik garen gu jautsiak behera! "nahi diat bizi"
hator, hator etxera.
Zazpi Euskal Herriek… Aupa gizona, jeiki mutil
Ezin gure oihuak isildu atzar emazte ta neskatil
ezin gaituzte zapaldu, Ekalde-Iberian noiz ote sortua? borrokarako dei eginaz
lagunak non diren badakigu, Lau mila urte huntanhunat aldatua; irrintzi bat dabil.
oihuka herria daukagu. hain handi eta azkar lehen izatua, Euskal Herria diagu zai
orai gure haritza zein dan murriztua! presoak eta hilak ere bai
Bultza ta bultza euskal langile, abertzale izan ezkero gaur
euskal populu sufritua, Zazpi Eskuak Herriek… gauden denok anai.
burni kateak erre labetan,
danba-danba lurrera kartzelak. SEHASKA KANTA (AMAREN Otso beltza gauaren gauaz heldu
BULARRA) artzainak zebiltzala kalakan…
Luza eskuak indarrik baduk, goizean goiz, odolez gorrituak,
jaikitzeko garaia da; Amaren bularra hamaika ardi hilak belarditan
herri guztia zuen zai dago haurraren janari, artzain kalakari, atsoak iduri
denok eskuz esku helduta. haurraren negarra har makila eskuan
beti hunkigarri; eta lotu etsaiari
LEPOAN HARTU baratz honen erdian anaien aurka ez habila
goseak nago ni, otso beltzarentzat atxik makila!
Gazte bat lurrean aurkitu dugu zure bular laztanen
Lore gorriz beterik kolkoa antsiz ta egarriz. Aupa gizona, jeiki mutil
Burdinen atzetik ihesi dator atzar emazte ta neskatil
Euskal gazteriaren oihua Zure bular politak borrokarako dei eginaz
Mutilak eskuak elkar gurutza zerrien jostailu, irrintzi bat dabil.
Egin ta bultza denak batera edertasunak kontuz Euskal Herria diagu zai
Bidean anaia erortzen bazaik gorderik behar du presoak eta hilak ere bai
Lepoan hartu ta segi aurrera zaude ixilik haurra abertzale izan ezkero gaur
ez egin negarrik gauden denok anai.
Tria lara tria lara la la tria lara munduak ez du eta
malkoen beharrik. Agur, agur, andere askatasuna
Lepoan hartu ta segi aurrera Agur, agur, biharko Euskadi
Handitzen zarenean Iguzkitan dantzatuko gaituzu
Ez dugu beldurrik, Ez dugu lotsarik ikusiko duzu errana diot maiteñoari
Nor geran, zer geran aitortzeko ixilik egoteak besoak loturik,
Ez gaituk lapurrak, ez eta zakurrak zenbat balio dun ez dugu pestarik,
Kataiaz loturik ibiltzeko jarrai zure bidetik nola dantzatuko
Gizonak bagera, jozagun aurrera hobe da horrela biok belaunikaturik?
Gure herriaren jabe egin arte gauza denen gainetik Lehenik urratu gatea,
Askatasunaren hegal azpian haizea bezala. gero libre izanen dantza egitera!
Kabia egiten ohituak gare
Ibiltzen aspaldi ikasia dugu Amaren bularra Aupa gizona, jeiki mutil
Otsoak eskutik hartu gabe haurraren janari atzar emazte ta neskatil
aterpe xamur hortan borrokarako dei eginaz
Tria lara tria lara la la tria lara lo hartu nahi dut nik. irrintzi bat dabil.
Euskal Herria diagu zai
Lepoan hartu ta segi aurrera MATALAZ presoak eta hilak ere bai
Arrotzek ezpataz hil nahi banaute abertzale izan ezkero gaur
Isilduko gaituztelakoan Dolü gabe dolü gabe, hiltzen niz, gauden denok anai.
Zutitu ta euskaraz mintzatuko naiz bizia Xiberuarentako emaiten baitut. abertzale izan ezkero gaur
Nere hiltzailearen aurrean gauden denok anai.
Mutila etzazu nigarrik egin Agian, agian, egün batez
erortzen banaiz gau ilunean jeikiko dira egiazko xiberrutarrak, GU GIRA EUSKADIKO
Izar berri bat piztutzera noa egiazko eskualdunak, (Mixel Labeguerie)
Euskal Herriko zeru gainean tirano arrotzen hiltzeko,
egiazko eskualdunak, Aita, zer egin duzu gure lur maitea?
AGUR EUSKAL HERRIARI / AGUR tirano arrotzen hiltzeko. Kanpokoari saldu, oi dohakabea!
ETA OHORE Arrotzez betea da Euzkadi guzia,
BATASUNA Eskualduna etxean ez dago nausia.
Zazpi Euskal Herriek bat egin dezagun, Gu gira Euzkadiko gazteri berria,
guztiok beti-beti gauden gu euskaldun. Aupa gizona, jeiki mutil Euzkadi bakarra da gure aberria.
atzar emazte ta neskatil Gu gira Euzkadiko gazteri berria,
Agur eta ohore Euskal Herriari borrokarako dei eginaz Euzkadi bakarra da gure aberria.
Lapurdi, Baxenabar, Zubero gainari; irrintzi bat dabil.
Bizkai, Nafar, Gipuzko eta Arabari. Euskal Herria diagu zai Aita, zer egin duzu eskuara maitea?
Zazpiak bat besarka lot bitez elkarri. presoak eta hilak ere bai Erderan hazi duzu oi zure semea.
abertzale izan ezkero gaur Ontasun ederrena aita batek galtzea.
Orria 52 / 74
Bihotzean sartua dugu ahalgea. Hainbeste otoitz…
hainbeste ezpata-dantza, Gertatuak ez du ardura.
Gu gira Euzkadiko gazteri berria, euskal-meza, Jende esklabua jaiki!
Euzkadi bakarra da gure aberria. zortziko nagusi, Aldeketak datoz mundura.
Gu gira Euzkadiko gazteri berria, alboka, Nor den herriak badaki.
Euzkadi bakarra da gure aberria. txistu…
Hainbeste hostia, alu eta potro… Oro gudura, ala!
Kaskoin edo maketo ez dugu etsaia, Herri honi Bihar izan dadin
bainan eskual semea da gure anaia. erditzeko tenorea Internazionala
Hemen dela España, han dela Frantzia, tokatu zaio… Pertsonaren adin.
mugaren bi aldetan da Eskual-Herria.
Mutilen barrabil ostikatuak KAPITALISMOAK
Gu gira Euzkadiko gazteri berria, eta
Euzkadi bakarra da gure aberria. neskon diti zigarroz erreak Kapitalismoak dakarren
Gu gira Euzkadiko gazteri berria, dilatazio-minak izan dira katai ta zapalketa
Euzkadi bakarra da gure aberria. baina izan dadila guretzat
andreon sufrimendu-moralarekin indar askatzailea,
Jaungoikoak emana hor dugu herria, expulsio-mina dator. izan dadila guretzat
bere semek hiltzera zergatik utzia… Herri kobarde (hain balent) hau indar askatzailea.
Bat egin behar dugu Euzkadi guzia, bere libertateaz
bildu gaiten, anaiak, gure da bizia! erditzen da Nagusi lantokietan
Santa Gurutze honetan… baserri ta eskoletan
Gu gira Euzkadiko gazteri berria, Eguzkiaren Ateko tortura-lekutik! gure herriko nausiak
Euzkadi bakarra da gure aberria. izan arte aurrera,
Gu gira Euzkadiko gazteri berria, Josepa Mendizabal Zaldibian gure herriko nausiak
Euzkadi bakarra da gure aberria. asko penatzen da… izan arte aurrera.
JOSEPA MENDIZABAL EUSKO GUDARIAK Aurrera langiledia

aurrera herri-gizona
Etarren amek Eusko gudariak gara etsaiak puskatu arte
asko sufritzen dute. Euskadi askatzeko jo dezagun aurrera,
Andre hauen bihotzean gerturi daukagu odola etsaiak puskatu arte
kabitzen da bere aldez emateko. jo dezagun aurrera.
munduko min guztia Eusko gudariak gara
Euskadi askatzeko Langile, nekazariak
Aitak gerturi daukagu odola euskaldun guztiak
Lemoako frentean bere aldez emateko. ez dezagun gure herrian
hil zizkiaten. Irrintzi bat entzunda klase diferentziak
Nebak mendi tontorrean egin dezagun biharko
gartzelatik deserrira goazen gudari danok Euskadi sozialista bat,
ibili zaizkie Ikurriñan atzean. egin dezagun biharko
barreiu. Faszistak datoz eta Euskadi sozialista bat.
Euskadi da altxatzen -
Eta orain semeak goazen gudari danok
kaminoetan gure aberria askatzen.
erortzen zaizkie OLENTZERO
zerraldo… Eusko gudariak gara
Euskadi askatzeko Olentzero joan zaigu
Etarren amek gerturi daukagu odola mendira lanera
asko sufritzen dute, bere aldez emateko. intentzioarekin
semeak hiltzen dizkietenean ikatz egitera
eta batez ere Eusko gudariak gara Aditu duenean
semeek hiltzen dutenean… Euskadi askatzeko Jesus jaio dela
gerturik daukagu odola lasterka etorri da
Arrosa gorri-zuri bere aldez emateko berri ematera
idien apatsek zapalduz
bezalakoak dira: TXABI ETXEBARRIETA Horra, horra,
Andre urrikari hauez gure Olentzero
urriki zaitezte… Lehengo batean, pipa hortzetan duela
zeren Euskal-Herria kalearen erdian, eserita dago
Axularren sagarroia Benta-Handi erdian, kapoiak ere ba(d)itu
bezalakoa Xabier anaia, hil zuten (Bis) arrautzatxoekin
da. bihar meriendatzeko
Eta nolaz gu, botila ardoakin.
Bere egitez ere gu, eguneroko patxara merkean
nekez erditzen da oso lasai bizi geran… Olentzero gurea
baina bere faltaz geure izerdia xurgatzen duten ezin dugu ase,
nekezago, beste jende hoiek osorik jan dizkigu
penazago… bihar ere, hamar txerri gazte.
berriro ere, Saiheski ta solomo,
Eta ETA beste bat hilko dute (Bis) horrenbeste heste,
(lehen zen EDO) Jesus jaio delako
sagarroiak bere burua INTERNAZIONALA erruki zaitezte.
erditzera (Gabriel Aresti)
apoderatzen duen harria Horra, horra,
da. Zutik lurrean kondenatu
Zaren lagile tristea! Olentzero gurea
Asko izan da karloez Nekez ginen elkarganatu, begira honera,
eta arrantzeez… Indazu albiristea!
Orria 53 / 74
izar dizdizari bat gaztainak sutan hirurak datoz jator eta legez,
doa Belenera. pun, pun, pun. panpin politak ekarri mesedez.
Bere argi dizdiraz
goazen estalpera, MARI DOMINGI Bizarzuri-Bizarzuri…
Jesus haurtxoarekin
gaua pasatzera Horra Mari Domingi, begira horri URTEZAHAR
gurekin nahi duela Belena etorri.
Horra, horra, Gurekin nahi badezu Belena etorri Dios te salve
atera beharko dezu gona zahar hori. ongi etorri,
OLENTZERO BURU HANDIA gabon jainkoak diela,
Atoz, atoz zure bila nenbilen ni legearekin kunpli dezagun
Olentzero buru handia atoz, atoz zure bila nenbilen ni. urteberriren bezpera.
entenimenduz jantzia Atoz goazen agurtu dezagun
bart arratsean Belenen jaio den haurtxo eder hori. Lezo ta Errenteria
edan omen du hirugarren Oiartzun,
bost arroako zahagia Nondik atera den gona zaharr hori? nere lagunak,
Ai urde tripa handia! berririk baldin baden gorde zan hori. dios te salve
tralalara tralalara (Bis) Harriturik ziagon Belengo herria, garbiarekin erantzun.
atera hadi hortik farregarria.
OLENTZERO BEGI GORRI Zapata txuri paperez,
Atoz, atoz… euri denean baterez.
Olentzero, begi gorri, Nagusi jauna, esan bezaigu
non harrapatu dek arrai hori? Jo ezak panderoa, hik, Antonika. hasiko geran edo ez.
Zurriolako harkaitzetan. Nondik etorri haiz honen korrika?
bart arratseko hamaiketan. Ezin esplikaturik misterioa. Horko hor goian izarra,
Armarioan sagua Belenen jaio dela haur dibinoa. errekaldian lizarra.
haren ondoan katua Etxe hontako nagusi jaunak
etxe honetako limosnakin Atoz, atoz… urre gorrizko bizarra.
beteko degu sakua.
HATOR HATOR Horko hor goian elorri,
O, o, o, bihar Olentzero ondua jo ta erori.
i, i, i, etzi Eguberri Hator, hator mutil etxera, Etxe hontako etxeko andriak
kantatu Olentzerori. gaztaina ximelak jatera, ama birjina dirudi.
gabon gaba ospatutzeko
Eguberri berri aitaren ta amaren ondoan. Etxeko seme zalduna
nik atorra berri, Ikusiko dek aita barrezka, Jesukristoren laguna
Eguberri zahar ama be poz atseginez. horla bakarrik gaizki zaude ta
nik etorri zahar. behar zenduke laguna.
Mahukarik ez Eragiok mutil aurreko danbolinari
nik axolarik ez. gaztainak erre artian Etxeko alaba, non zera?
gaztainak erre artian Inon ageri etzera;
OLENTZERO, SALDA BERO txipli, txapla pun… Hatoz honera, ate ondora
gabon gaba pozik gure ilunak kentzera.
Olentzer, Olentzero igaro daigun.
gure etxean salda bero Lau galai gazte badauzkat,
Olentzero, Olentzero OILARRAK KANTA KANTARI jarriko dizut aukera,
gabonak iritsiz gero. neroni ere gaian nago
Oilarrak kanta kantari; baldin gustatzen bazera.
Tralaralarala… kukurruku, kukurruku,
kalejiran dabiltza: Emango bauzu emazu,
ORENTZARO kukurruku, kukurruku. bestela ezetz esazu,
(Indalezio Bizkarrondo - Bilintx) ate ondoan otzak hiltzera
Egubarri gaua ospatzen, amak ez gaitu bialdu.
Zai egoten naiz luzaro kukurruku, kukurruku,
heldu dadin Orentzaro, Jesus jaio da Belenen, Eskupekoa hartu degu ta
zergatik den eguna kukurruku, kukurruku. orain abia gaitian,
zelebratzen deguna adiosikan ez degu eta
bazkariz eta afariz, GABONAK agur ikusi artian.
heldutzen den hainbat aldiz.
Gabonak-gabonak, hau zoriona! Garai honetan festa handiak
Orentzaro izan ezkero, bertsotan ari zaigu gaur aitona ospatzen dira lurrean
gure etxean urtero, ja-ja-ja barrezka dago amona. gabonak eta eguberriak
nola oroitzen zaitan, dauzkagu gure aurrean.
egun hartan bazkaitan Bizarzuri-Bizarzuri mendi gaina
ez da, ez, izango falta zuri-zuri Pipa hortzetan hartuta dator
eltzean odolki galanta. zorionak-zorionak bertan gure lagun Olentzero,
ditugu gabonak. opari asko ekartzen ditu
Afari hoberik berdin ongi portatuz gero.
ez du beste inork egin; Tximini zulotik norbait sartu da
ez pezeta franko’re mutur beltz, begi gorri, aiba lio! Hori delako kalean zehar
kostatu bazaio’re Olentzero dela halaxe dio. ibiltzen gara kantari
ostaturik onenean: itxaropena eskaini asmoz
Martin Ezkurrarenean. Bizarzuri-Bizarzuri… Euskal Herria guztiari.
Orduko nire glorian, Laster urte berri, gaur Olentzero Denbora ere aurrera doa
dantzan hasteko zorian, alperrontzi, mozkor eta tripero zainduaz bere neurriara
jartzen naiz gehienian hor dago zutondoan bere-bero. urte zaharrak agur esanda
ardoak botilan badator urte berria.
dun, dun, dun, Tranka-tranka trostan hiru errege
Orria 54 / 74
ERREGEAK DATOZ errez errezeta, bihotzak pozturik,
Jesus jaio dala, atozte guztiak
Erregeak datoz jo daigun kisketa. Belenera.
presaz Belena, Jaio den gure
guk bila dezagun Urte barri barri, Jesus ikustera.
al dan lehena. txarri belarri,
daukanak ez daukanari, Jauna gurtu dezagun,
Ate txokoan oilar bi, zaria bete madari. jauna gurtu dezagun,
batak bestea dirudi, jauna gurtu dezagun,
Etxe hontako etxekoandriak, ATZO ETORRI JATAZ auspezturik.
ama birgina dirudi.
Ama birjina, Atzo etorri jataz Ardiak utzita
ama birjina hiru mandatari: datoz artzai onak
zu zera zeruko erregina. uso zuri eder bat zerutik deituak
ta aingeru eder bi. estalpera.
Erregeak datoz… Goazen gu ere
- Uso zuri ederra, berekin batera.
Atean eder epelez zeruan ze barri?
atala burua zilarrez, - Zeruan barri onak Jauna gurtu dezagun…
nagusi jauna, esan bezaigu orain eta beti.
hasikogeran ala ez. MESIAS SARRITAN
Nagusi jauna, - Niretzat zer dakarzu
nagusi jauna, zeruko gauzarik? Mesias sarritan agindu zana
gabon emanaz gatoz zugana - Olibo-adartxo bat aingeru artian dator gugana (Bis)
Birjinak emonik. Gloria zeruan, pakea hemen,
Erregeak datoz… kantari aingeruak dagoz Belenen (Bis)
- Erramu laster da-ta
Eguberrian bezpera, igartu ez baledi! Belengo portalean,
beti honela ez gera, - Ez da ba igartuko negu gogorrean,
hori inolaz galdu ez dedin, zeruko gauzarik. jaio da gure Jesus
etorri gera eskera. askatxo batean.
Galdu ez dedin, - Igartu baledi bere estalki gabe dago,
galdu ez dedin, barriz dakarket nik, abere artean.
txanpon eske gatoz zure etxera. zeruan asko dira Guztiz ahaltsua dana,
olibo-adarrik. zeru te lurrean.
Erregeak datoz… Hantxe dago gure Jesus
MENDI ALDETIK hantxe dago bai!
GABEKO IZAR (Ramon Intzagarai) Haurtxo txikia askan dago,
(Ramon Intzagarai) amak esan dio lo egiteko,
Mendi aldetik datoz baina haurtxoak begiekin
Gabeko izar argitsuena artzaiak, artzaiak esaten dio: ama, ezin.
piztutzeakin batera, bildots bana harturik
haurtxo eder bat etorri zaigu bizkar gainean (Bis) GABON GABEAN
gaur arratsean etxera.
Ordu ezkeroz etxeko danak Gabon gauean kanta Gabon gabean ohitutzen dogu
poztu ta zoratzen gera, kanta aleluia, kanta aleluia Guztiok afari ona
haurra dalako zerutik honuntz Aleluia Gabon gauean kanta Bixigu, legatz, makailau-saltsa,
datorren Jainko berbera. kanta aleluia, gauean Bakoitzak berak ahal duna.
Zoraturikan aingeru pilak Haur txiki bat jaio da Gero txurrun-plin-plan

alkar artean lehiazka, Belenen, Belenen Ardau ta pattarra,
zure goietik dakarkioke guztion Jainkoa da Katua hartuta
urre hutsezko sehaska. poztu gaitezen (Bis) Zabu-zabuka.
Guk eskeiniko maindire txuri
garbi ta ederrak badauzka; KANPAIAK JAIETAN HIRU ERREGE
geroztik gabiltz, haur inguruan
pozaren pozez ohiuka. Kanpaiak jaietan Hiru errege datoz
dindan, dindan, dindandon! kale nagusitik,
Alai ta pozik kanta dezagun Izarrak argitan tripak ardoz beteta
haurtxo honen etorrera, Gabon gauetan. ezin egon zutik.
gure iluna alaitutzeko Meltxorrek heltzen dio
jaio den argi ederra. Mara-mara elurra, Gasparri besotik,
Gaurtik aurrera atzerri hontan txuri-txuri gailurrak. ez muturrez aurrera
zorionekoak gera, Jainkoa jaio da. erortzeagatik
haurra delako zerutik honuntz Poztu da lurra. (Bis)
datorren jainko berbera. TRAKATAN, TRAKATAN
Kanta bat entzun da
Gau eder hontan zeru goitikan gauez mendialdean. Trakatan, trakatan,
jaitsi da jauna berbera. Zorion! Zorion! hiru errege,
Zure hitz ona entzutearren Guztioi gabon! trakatan, trakatan,
goaz leial Belenera. Belenera,
Hitz egiguzu, jangoiko hitza, Belengo estalpean Belenen jaio da Jesus haurtxoa
isil-isilik bihotzera. sehaskatxo batean, trakatan, trakatan,
Zure ondoan gabon gau hontan lo dago haurtxoa, agurtzera
egotekotan baikara. gure Jainkoa. (Bis)
Meltxorrek, trakatan,
GABON GABONZETA ATOZTE KRISTAUAK zaldia beltza,
Gasparrek trakatan,
Gabon gabonzeta, Atozte, kristauak, zaldia gorri,
Orria 55 / 74
trakatan, trakatan,
Baltasar zaharrak DIN, DAN, DON Nik badaukat bildots txiki bat,
zaldia, trakatan, hemen seaskatxoan,
zuri-zuri. Din, dan, don, hura jango duen otsorik
Din, dan, don, ez da sortu munduan.
HIRU ERREGE EKIALDEKO Eguberrion,
Zorion, zorion Elurra mara-mara…
Hiru errege ekialdeko Gabonak din, dan, don.
Meltxor, Gazpar ta Baltazar. Haurtxoak loak hartu digu,
Haiek hirurak omen zekiten. ETXETXO TXIKI HONETAN jango nuke musuka;
Trinitatezko misterioa aingerurik baldin bada,
Trinitatezko misterioa. Etxetxo txiki honetan hemen gure haurtxoa.
Birgina amaren semea. jotzen det atea (Bis)
Huratxe da guztion Erregea. ireki al badezu BIRJINA MAITE
Hiru errege ekialdetik amandre nerea (Bis)
Jesus onaren bidera. Birjina maite lotan dago
Izar eder bat agerturikan. Atez ate zure bila nabil ni (Bis) zure seme laztana,
Bidea erakustera atoz, goazen, adora dezagun seaskatxo bat ipini iozu
erakustera erakustera. Belenen jaio dan gure bihotzen kuttunai.
Izarrarekin ziren gidatu Haur eder hori (Bis)
zuten artean Jesus bilatu. Ongi, bai, ongi igaro ditzan
Joxepe gizon ona gauak eta egunak.
Mundu guztiko egile ona harotza zera zu (Bis) Poliki, poliki eragiozu
bihurturik haurhumila Haurtxo txiki honentzat egin dezan lo ona.
ikusi nahirik errege haiek seaska egizu (Bis)
joan zira den bere bila, Atez, ate zure Hotzaren hotzez lasto artea
bere bila, bere bila. gorde du gorputz gurena,
Zer atsegina zuten nahibaitu GABONAK amak musuka bero nahi luke
zutenean Jaun ona aurkitu. arkume txuri otzana.
Belengo estalpe aurrean ziren. Gabonak, festa alaiak,
Makurturikan geratu. gabonak, alaitasun garaia. (Bis) Maitasun eztiz eskaintzen dizut
Bihotzez antxen humilki zuten. Maiteñoa, nik dedana,
Jesus haurra adoratu Gure kaleak argiz beteak, Bihotz bero bat txirpil goxoaz
adoratu adoratu. etxeetan zuhaitza, Egiteko lo ona.
Zer zoriona beren barrenen suaren ondoan opariak,
ikusirikan Jesus Belenen. aurpegietan poza. Zeru goi goitik gugana dator
gure Jesus laztana,
BINBILI BONBOLO Elurra, zapi txuria, lasterka lasterka goazen, kristauok,
elurra, erortzen den saria. (Bis) gure jaunarengana.
Binbili, bonbolo, sendalo, Olentzero berriz herrian,
akerra Frantzian balego jostailuz betea. DRINGILIN DRON
akerrak kanta, Abesten gaude denok kalean,
idiak dantza denoi zoriona! Dringilin dron, gaur gabon, (Bis)
hauntzak danbolina jo. tripea beteta daukat eta
HAUR EDER BATEN BILA besteak hor konpon!
ALAKEN ALAKEN
Haur eder baten bila Galdara bete aza egosi,
Alaken, Alaken gabiltza zoratzen, hori, zuri ta gorriak
ala pikula tun paire ta izarrak esan digu berehala iruntsi neutsazan
errespunde la pikula tunba galdetzeko hemen. azkenengoko orriak.
Jesus, Maria, Jainkoa zen (Bis) Jaungoikoaren herri
maite Jerusalen, Hiru puntako azkal batekin,
Adiskideok, ikusi dezute, esan zaiguzu laster sakatrapua bailitzan,
zelai horietan artzaiak, Jesus nun jaio den (Bis) ezti-lapiko handizko bati
artzai txiki, artzain haundi, barrua huts-huts egin neutsan.
artzain mutur leunak (Bis) Hola kantatzen zuten
herriko atean, GAUAREN ZORAGARRIA
BELENEN JAIO DA Meltxor, Gaxpar, Baltaxar
hirurok batean. Ai! hau gauaren zoragarria,
Belenen jaio da goazen artzaiak Artzai buruzuri bi, Jesus jaio da Belenen,
gure jaungoikoa ikustera Anton eta Peru herririk herri bila gabiltza
Abere artean lasto gainean Belengo estalpera etxe honetan ote den.
mundura begira gertu da. etorri zaizkigu (Bis)
Alaitu anai berria gurekin agertu da Aingeruak kanta,
abestu indar guztiakin Sartu dira barrena, artzai onak dantza,
gorputz arin onak Manueltxorengana, guztiok alabantza.
bizkor bihotza zabalik eskeintza egin diote Zuri zor dizugu.
etorri dalako arkumetxo bana.
munduarentzat pakea Batak arkumea ta Ai! hau gauaren…
besteak ardia;
ANA ETA JOAKIN ondo konpontzen dira Hartu makilak eta
Jose eta Maria (Bis) jantzi albarkak,
Ana ta Joakin, Peru ta Martin artzainak joan dirade
goazen zortziko dantzara ELURRA MARA-MARA Jesusen bila.
gabon gabean zoro eztana
zororik handiena da… Elurra mara-mara ari da, Ai! hau gauaren…
Portala zaharra lorez beterik zuritu du mendia,
gabon gabaren erdian arditxoak sartu dira hotz, hotzez Ai! zer atsegin den
marabilea jaoitzen dago txabol, txabol zaharrean. dantzan jende guztia,
Orria 56 / 74
salto brinko eginik TXAMARRA TXATXO BAT
denak joan ziren. Alkate jaunagaz egon gara
Txamarra txatxo bat Jauna zuri atzoko arratsaldean,
Ai! hau gauaren… gorputz eder horren estalgarri (Bis) askatasuna geurekin degu
emango nizuke gustu handiz ibilitzeko bakean.
ZOAZTE BELENERA luze laburrean ongi balitz.
Orain bagoaz alde egitera
Artzainak zeuden beren ardiak Ai, oi gabaren on gure zereginetara.
arretaz zaintzen jaio berri hori non degu, non Agur urrengoerartean eta
gaberdian ta bapatean gotzonek die non degu, non; non degu, non; osasun onagaz bizi.
Mesias jaio da Belenen. jaio berri hori non degu, non.
Agate deuna batzeko gatoz
Artzainak zeu den beren ardiak Laguntxoak ere baditugu bertako nesta-mutilak.
gaberdian ta bapatean gotzonek die lau artzai eta bost unai gartsu (Bis) Poztu zaitezen ate ondora
Mesias jaio da Belenen. Santxo Peru eta Martin Anton Abesten gatozenian.
Prantzisko Paulo Beltzior Ximon
Artzainak zeu den arretaz zaintzen Orain ba goaz alde egitera
gaberdian ta bapatean gotzonek die Ai, oi gabaren on… agur daitzuegu gogotik
Mesias jaio da Belenen. Agate deuna bitarte dala
SANTA AGEDA (Bergara) ez eizue izan kalterik.
Artzainak zeu den
gaberdian ta bapatean gotzonek die Zorion etxe hontako denoi SANTA AGEDA (Gipuzkoa)
Mesias jaio da Belenen. oles egitera gatoz
aterik ate ohitura zaharra Zorion etxe hontako denoi
Haurra lo dago, ama begira aurten berritzeko asmoz oles egitera gatoz:
joka eskillak Eguberri! aterik ate ohitura zaharra
Esnatu haurra, zeruko argi, Ez gaude oso aberats diruz aurten berritzeko asmoz.
zure barrea dugu bake. ezta ere oinetakoz
baina eztarriz sano gabiltza Ez gaude oso aberats diruz
Eta sehaskan ikusi zuten ta kanta nahi degu gogoz ezta ere oiñetakoz;
Jangoikoaren seme bera. baina eztarriz sano gabiltza
Aintza zeruan lurrean bake, Aintzaldu daigun Agate deuna ta kanta nahi degu gogoz.
Salbatzaileak jaio zaigu! bihar da ba deun Agate
etxe hontako zorion hutsa Santa Ageda bezpera dugu
Harriturikan handik joan ziren betiko euko al dabe Euskal Herriko eguna,
Maria amak ez du ahaztu! etxe guztiak kantuz pozteko
Eta artzainak itzuli ziren Baita bihar da Martin deunaren aukeratua duguna.
aintzat kantatuz Jaungoikoa. heriotzeko eguna
aintzaldu ta goratu daigun Santa maitea gaur hartu dugu
KANTA DEZAGUN DENOK bergarrak bere izena gure bideko laguna
haren laguntzaz bete gentzake
Kanta dezagun denok Mila bostehun ta hirurogeita egun hontako jarduna.
hau da egun alaia zazpigarren urtean
Jesus jaio da eta agorra hamaika eguna zan Mendi tontorrak elurrez zuri
kanta aleluia Bergaran jaio zenean atai aldean laiotza
etxe hontako nagusi jaunak
Poztu familia, poztu gurasoak Agirre Martin santua urrezkoa du bihotza.
poztu biziak, poztu hildakoak txikitatik onartua
ikaskuntza ta zuzenbidea Santa Agedak kendu digu gaur
Kanta dezagun… agertu zan goratua eskean hasteko lotsa
dirurik ez bada, berdin zaigu
Poztu herriak, poztu herritarrak SANTA AGEDA (Bizkaia) gizendutako bildotsa.
Poztu eliza, poztu eliztarrak
Aintzaldu daigun Agate deuna Zelai erdian loreak argi
ZAPATA PUNTA LUZEA bihar da, ba, deun Agate; larroz krabelin ta lili;
etxe honetan zorion hutsa etxe hontako etxekoandreak
Gabon, gabon, betiko euko al dabe. Ama Birgiña dirudi.
zapata punta luzea,
atorra kakaz betea. Deun Agatena batzeko gatoz Etxe honetan urdaiazpiko
Gabon gabon! aurten be igazko berberak; asko kakutik zintzilik;
Gaztaina egosiak eta igaz lez hartu gagizuez ta ta lukainka gorriak ugar
sagarrekin ogia, zabaldu zuen sakelak poltsa betetzeko guri.
berdin du ekartze baduzu
urdai puska lodia. Opa dautzueguz osasuna ta Mutil taldea ementxe gaude
Jaungoikoaren eskerra danok gazteak eta gai
GABON GABON GABON Zuen bitartez txiro ta umilak mundu guztia igaro degu
eztabe izango biharra. itsas, lehor, mendi, zelai
Gabon, gabon, gabon,
daukanak ez daukanari emon Orain bagoaz alde egitera Neskats ederrak utzi ditugu
gabon, gabon, gabon, agur dautsuegu gogotik; negar malketan gure zain
eguberri on. Agate deuna bitarte dala baiña guk neska denen artean
ezeizue izan dongerik. emengotxe alaba nahi.
Ardi bi eta lau bildots,
pitxar handi bat esne, ------------------------- Aspaldi ontan ura garesti
sagar, intxaur ta gaztainak dabil esne ta ardotan
altzua bete-bete. (Bis) Deun Agatena batzeko gatoz mahats gutti izan arren, ardorik
herriko neska-mutilak; ez da falta tabernetan.
Gabon, gabon… bihotzez hartu gagizuez ta
zabaldu zuen sakelak Jesusek ura ardotu bazun.
Orria 57 / 74
Kanaango eztaietan: gizartearen gorroto eta herra oiek nola dauden,
orain ikasle askarrak sortu errepresio eta mina, Jaunak eraman nazala
zaizkio ardangeletan. gure bestearen bila zerura lenbailen.
ezaren bila.
Ura gustatzen zaigu eskuak Ta Galtzaundi, ta…
ta aurpegia garbitzeko: Orakunde
baiña napar beltza behar degu orok batera Ni il da gero nere emaztia
eztarria buztitzeko eskuak esku penaz ilko balitzake,
goazen libertitzera! nere onduan enterratzia
Txanpaña ere edango genuke iñola al balitz nai nuke;
norbait balitz emayteko Plazan dantzan eta gañian jarri
patarra ez da gaizki etortzen etxean errintan, letra bat aundiya:
bizkarreko hotsa kentzeko. kanpoan urzo etxean bele «Emen dago Galtzaundi
elkar zipoka ika-miketan. eta konpañiya;
Itzal berria zabaldu digu poz aundi bat artu zun
atari aurreko intxaurrak Orakunde ihauterikari Tolosako erriyak,
abe berriak sendotu ditu orakunde egun guztiz merkatu ziralako
etxeko sakape zaharrak orok batera elkarrekin ordun erariyak».
behar dugu ari.
Senar-emazte gazteak neurtu Ta Galtzaundi, ta…
dituzte bere indarrak Gizakunde
arto ta gariz beteko dira emakunde Entierrua nai det egitia
aurten mandio baztarrak. orakunde, neri bigarren klasian,
ihauteri lau zapatarik eramatia
Tantai luzeak gerria zuzen zagi zahar ardo berri, gañera berriz aidian,
darama zeru aldera ortziaren azpian jota nabarra juaz
etxe ontako seme jatorrak denboraren gauean Enpero kalian,
ba du maitale aukera galdutako herri. sobrekamak balkoitan
naramatenian;
Alaba gazte asko dabiltza Berriz ere Arramele zubiyan
zugatik bihotz minbera izan ditzagun auta eta kanta aizken-aizkenian
mutil zahartuta bizi izteko kondairaren ihauterian. zagi bat ardo jarri
Jaunak egiña etzera. kajaren gañian.
GALTZAUNDI
Mutil gazteak atean gora EGUEN ZURI
non da etxeko larrosa? Ta Galtzaundi, ta Galtzaundi,
Atera bedi azkar leihora apellidua det Goñi, Eguen zuri honetan
begiak ditzagun goza. ta Galtzaundi, ta Galtzaundi hasi gara gu kantetan
apellidua det Goñi. zuri-zuriek maixuarentzat
Eguzki berak ikusi nahi du beste enparauek guretzat
horren aurpegi ponpoxa Ni nere Erregien
nere emazte izan nahi balu etsai nintzanian, Zakua dauku ariñe
betea nuke nik poza. nebillen Eliza ta Matxin santuek egiñe
Fueroen kaltian. hau betetako leku on batera
Gau ederrean hilargi inguru Bañan ikusirikan ailegatuko bagine.
izarrak zeru urdiñean zerbait istoriya,
sukalde ortan amaren albo ikasi nuben zerbait Hor goien-goien goldie
aur ederrak jolasean: maitatzen egiya; haren gainien belie
maitatzen Fueroakin etxe honetako nagusi jaune
Zerua hustu zaigu aingeruz euskaldun erriya, nekazari langilie.
hoiek emen jaiotzean maitatzen euskera ta
Zeruko Jaunak gordeko ditu zure familiya. Horra hor goien pinue
gizon egin bitartean. uzabak ei’sku kiñue
Ta Galtzaundi, ta… uzabandriek emongo ei dau
GIZAKUNDE tabernarako dirue.
Neri deritzat Galtzaundi,
Gizakunde apellidua det Goñi, Guazen bai guazen hemendik
goazen olez egitera, Aldasoro izengoitiya hemen ez dago gauzonik
leher lanean arizan eta gero deitzen dirate neroni; atorra zarra ikoan eskeite
goazen libertitzera! iltzerikan ez nuben ta bera kakaz beterik.
lenago pentsatzen,
Xango mango bañan oraingotikan Etxe aurrean asune
hau da fandango, ez naiz eskapatzen, etxe ostean baltzune
gure herrian eguna gaua testamentu egitera etxe honetako etxekoandreak
goibel lodi eta ñabarra, nua ni lenbailen, oialokean zentzune.
gure herrian berri frango. nere parientiak
Ihauteri sorginkeri lasatu ditezen. Erbi txikia azatzan
gure herria dago eri. erbi nausia babatzan
Ta Galtzaundi, ta… etxe honetako uzaba jaune
Emakunde bera beteko kakatzen.
ai oi zeinen aspaldikoa den Aitaren, Semiaren,
gure aiherkunde! Espiritu Santuaren, Etxekoandre mondrongo
Jaun Zerukuak lagun zaidala hik ezton asko emongo
Emakumeak lan onetan neri, arren. hik emotunan limosnagatik
irri eta aufa Sentimentu bakarra etxunau asko edango.
urrup edan klikaka dadukat barrenen:
illargi beteko ortziralez alaba ipurtaundiya BEGOÑAKO ANDRA MARI
sorginak dira bihurtzen, utzitzia emen;
ukatua dagoena desukatzera orra neregatikan Begoñako Andra Mari
Orria 58 / 74
Bizkaiko zaindari (Batena)
zure seme maitaleak Ignazio, bildu dezu munduan, Agur, Jesus'en ama,
zugana kantari. (Guziona) Birjiña maitea,
Arritzeko moduan agur, itxasoko izar
Itxas gizon siñesdunak jendea dizdiratzailea.
zugan dabe kabi fede biziz betea, Agur, zeruko eguzki
artzain gaixo menditarrak jende jakintsua pozkidaz betea.
zugan euren begi eta indartsua, Agur, pekatarien,
lugin eta langileak beti dabillena kaia ta estalpea.
zuri otoilari gerretan aurrena, Agur, pekatarien,
aberatsak ta txiroak elizaren etsaiak billatzen; kaia ta estalpea.
zaituela argi. topatu ta garaitzen.
(Berriro. Ignazio bildu etc.) Baña Zugandik alde,
Ama maite bihotzeko Dituzu anaiak, bihotzak ezin du,
bigun eta garbi gerra egin-naiak, Zuregana dijoa,
Bizkaiko seme alabak da oien legea Zugan bizi nahi du.
hartu ta zain beti (berriz). etsai garaitzea, Birjin berdingabea,
oiek ditu bere gordetzalleak onetsi nazazu:
Begoñako Andra Mari fedeak: Agur, Ama nerea,
Bizkaiko zaindari (Birena) Agur, agur, agur.
zure seme maitaleak Dirade ezagun; Agur, Ama nerea,
zugana kantari. dabiltza gau ta egun Agur, agur, agur.
Europan, Asian,
SAN NIKOLAS Afrikan, Amerikan: -
(Geiona)
San Nikolas txikia Legorrez ta itxasoz
gure ganbaran hazia; dijoaz ta datoz, ARTOLAK DEUKO
gure ganbaran zer dago? dabiltza nekean
Andre Juana Maria. Indio tartean, Artolak deuko, Artolak deuko, Artolak
Ave, ave Maria. edo errege-etxean deuko famia
Dios te salve, bakailao jale. Jesusen izenean. berea deuela, berea deuela, mundu guztiko
Bost eta sei hamaika. (Birena) jendia.
Txorizorikan ez baldin bada, Beti pelean
igual dela lukainka. bizitzak dirauben artean. Goxean Parisen, gaubean Parisen,
(Guziona) Parisko kalean luzea.
SAN INAZIOREN MARTXA Beti beti pelean. Auxe kalea paseu ezkero,
(Berriro. Dituzu anaiak...) atzeko mandoa neurea.
LENENGO PARTEA
IRUGARREN PARTEA Urkiolara joan da
(Batena) zapatak urrutu (Bis)
Ignazio, gure Patroi aundia, (Batena) Aite San Antonio, morena,
(Guziona) Ignazio, dira zure anaiak barriek engoitzuz (Bis)
Jesusen Konpañia (Guziona)
Fundatu Itxas-gixon argiak Urkiolara joan
Eta dezu armatu: arraunak Mañariti gora (Bis)
Ez da ez etsairik bogatzen dakitenak: trokotza sartu nauan, morena,
Jarriko zatzunik Pedroren ontzia eperditi gora (Bis)
Iñolaz aurrean badago ertzia
Gaurko egunean; arroka tartean Aite San Antonio
Naiz betor Luzifer deabrua egunen batean, Urkiolakua (Bis)
Utzirik infernua. bertatik botean dira sartzen askoren biotzeko, morena,
(Berriro, Ignazio etc.) eta argana joaten; santu debotoa (Bis)
Zure soldaduak (Berriro. Ignazio dira etc.)
Dirade aingeruak, Sokakin loturik Askok egoten dotzo
Zure gidaria arroken artetik, San Antoniori (Bis)
Da Jesus aundia, baldiñ bada etsairik egun batian joan, morena,
Garaitu dituzte zure anaiak oiek garaiturik, bestian etorri (Bis)
Etsaiak. an daramate ontzia kaiera,
(Birena) leorrera: ATZO TUN-TUN
Ez dauka Fedeak (Birena)
Ez kristau nereak, Naiz izan ekaitza Atzo tun-tun, gaur ere tun-tun
Ez dauka bildurrik. bogatzeko gaitza beti tun-tun, gaitun gu.
(Guziona) eta bagen goiak
Iñungo aldetik: naiz busti odeiak, Gure diruak aitun eta
Ignazio or dago, (Guziona) nork naiko gaitun gu.
Beti ernai dago, arraunak arturik,
Or dauka jendea alkar alaiturik, Atzo tun-tun, gaur ere tun-tun
Txit garaitzallea botean sarturik, beti tun-tun, gaitun gu.
Bandera altxaturik bizitzaz azturik
Gerran azaldu nairik. boa boa deirik, Zazpi librako ollo txuria
(Birena) an dijoaz kaietik azeritxoa jan tun gu.
Gau eta egun (Birena)
Guztiok pakea dezagun Bultzeaz killa, Atzo tun-tun, gaur ere tun-tun
(Guziona) Pedroren ontziaren billa, beti tun-tun, gaitun gu.
Beti gau eta egun. (Guziona)
(Berriro. Zure soldaduak...) beti bultzeaz killa. ZATOZ GUREKIN
(Berriro. —Sokakin loturik...)
BIGARREN PARTEA Juanik aspaldian
AGUR JESUSEN AMA
Orria 59 / 74
Utzirik herrian, untsa jan, edan eta egin lo zabalik,
Nexkatxak plazetan, mündian ezx ahal da ni bezain irusik, Hasperena, habil hua maitenaren borthala:
Bihotz min haunditan es nüke segür nahi bizitze hoberik. habil eta erran izok nik igortzen haudala;
Hor zaude tristerik bihotzian sar hakio hura eni bezala
Plazerra galdurik Izar bat jeikitzen da goizerri aldeti,
Geroztik ez dakit argi eder batetan, leinhürü bateki, Baratzian erramü borogatiak erran du
Ez dakit zergatik. erien sendotzeko photariarekin; oraiko mutil gaztetan eztela behar fidatü:
Zatoz gurekin hunki-jin egin diot nik hari segürki. ni gaixua fidatü, trunpaturik baratu.
Bidaian goazin
Berriz Garazin Izar hur jiten da boztarioreki, Batzeko ezpela, hire libreia ederra!
Dugun besta egin! zelialat emanen naiala bereki; galdu diat esperantxa ezpenaite kontsola,
Kaliforniako hitzaman deriozüt nik hari saminki, hargatik banabila mündian alegera
Bortuan bego haren zerbützaria nizatela bethi.
Gazte zireno Amodio, amodio, nahi dienak har dio;
Zaute maitatuko! Amorio zaharra, behar hait kitatü, harekilan bizi denak plazer guzti har dio;
Zu gabe etxean hanitx phena dereitat hik eni kausatü; nik aldiz erran diruat sekulakoz adio.
Amak bihotzean maite berri bat zitakezpiritian sarthü,
Nigar duenian hari behar deroat bihotza libratü. INTXAUSPEKO ALABA
Denen ixilean
Hor zaude tristerik Amorio zaharrak zütia jenatzen, Intxauspeko alaba dendaria,
Amodio gaberik berri baten jitiak hanitx agradatzen? goizian goizik jostera joalia
Geroztik ez dakit nigarretan pasatzen du bidia
Ez dakit zergatik. Zü ere gaztettorik hasia maitatzen, aprendiza kontsolatzailia.
Zatoz gurekin… hoberik düzünian orai ni kikatzen!
Ez egon oraindik Zelian den izarrik ederrena
Bizia galdurik Zunbat aldiz nigarrez egin dit ütürri, jin baleki argi egitera
Ezkondu ezinik zü zinadiala kausa amak eraginik! juan naite maitiaren ikhustera
Ameriketarik Arrazu're ziala sobera badakit, ene phenen berri hari erraitera.
Utzi Los Angeles zeren zütaz benintzan xarmatürik bethi.
San Francisco ere; Mundu hartan phenarik gabetarik
Zuretzat da hobe Kitatzeko süjeta zer othe ahal den bizitzeko nik eztut perilik;
Garazi Doniane. ahal bezain barnati niagozuphentsatzen. Maithatu dut ukhanen eztudana,
Ene büria deusetzaz eztit aküsatzen… horrek beiteit bihotzian phena.
IDUZKI DENEAN inozent nüzü eta zü joan zite arren!
Maithatu duzia ukhanen eztuzuana,
Iduzki denean, zoin den eder itzala! AMODIOAREN BERRI horrek dizia bihotzian phena?
Maitia, mintzo zira, plazer duzun bezala: Maith'ezazu ukhan diokezuna
Egiten duzula Amodioaren berri eta juanen da zure bihotz mina.
Mila disimula, inork ongi ote daki?
Iñorant zirela; Ni hemen nago gaixo hau!, ikusirik ongi, Mertxikaren floriaren ederra!!
Erraiten duzula emanik mila goraintzi Barnian dizu hezurra gogorra;
Bertzetaik naizela, neure gaztezaroari. gaztia niz, bai eta loriusa,
Faltsuki mintzo zira. eztut galtzen zure esperantxa.
BAZKO ETA SALBATORE
Zazpi urtez beti jarraiki zait ondotik, Adios bezaz, ene maitia, adios!
Erraiten zautala, ez dut bertze maiterik; Bazko eta Salbatore, adios deizut orai sekulakoz;
Hitzez fidaturik hüllanena Mendekoste; ezkuntz zite plazer duzunarekin,
Nago tronpaturik, eta ni gaxo hau triste, eta begira ene arrakuntruti?
Gaixoa trixtenik; xütik ere ezpenaite!
Ez dut eiten lorik, Zer izanen da zure arrakuntria?
Ez jan edan onik, Franko gazte nintzelarik, Zer ahal da zure egin ahala?
Maitia, zuregatik. eritarsün bat sartürik, Zerbait kasu nitan gertatzen bada
sobera gai-beilatürik, sujet berri bat sutan izanen da.
Oi! ene maitia, nik ere zure gatik, badit ondorio hunik.
Pasatzen dizut nik, zonbeit sabeleko min; ARGI-AZKORRIAN JINIK
Ezkonduz zurekin, Hogoi eta lau urthetan
Samur ait'amekin eri bat ofe batetan, Argi-azkorrian jinik ene arresekila,
Behar nindeite jin; ene lagunak plazetan, bethi beha entzun nahiz nunbaitik zure
Ez dakit zer egin, eta ni gaxoa phenetan. botza;
Ez eta nolajin, ardiak nun utzu? zerentako errada
Nik neure etxekoekin. Mendegarai medizia, nigarrez ikhusten deizut zure begi ederra?
ene kontsolatzailea,
Oi! ene maitia, nun duz'izpirituia, luze zadazü bizia: - Enen aitaren ixilik jin nuzu zure gana
Fediaren jabe aita deraukazuia? phena da hola hiltzea. bihotza erdiaraturik, zihauri erraitera
Atxikazu fedia, khanbiatu deitadala ardien alhagia,
Maitia bertutia, Ni hiltzen baniz huntarik, sekulakoz defendatu zureki mintzatzia.
Libra kontzientzia; ez egin othoi, nigarrik:
Munduko bizia ez jauntzi oihal beltzik, - Gor niza ala entzun dük? erran
Labur da, maitia, ezpeitut sino-beharrik. deitadazia
Ez zaitela kanbia! sekulakoz jin zaiztala adio erraitera?
XORITTUA NORAT HUA Etziradia orhitzen guk hiz eman dugula
SALBATORE GORA DA lurrian bizi gireno alkharren maithatzia.
Xorittua, norat hua bi hegalez airian?
Salbatore gora da Garazi aldian; Espainialat juaiteko elhürra dük bortian; - Atzo nurbait izan düzü ene ait'ametara,
ni ere han nündüzun igaran astian, juanen gütük alkharreki hura hurtü denian. gük alkhar maite dügüla haien abertitzera;
debozione gabe bai senthoralian, hürünta aztez alkhar ganik fite ditin lehia
ene gazte lagünak han baitziradian. San Joseferen ermita desertian gora da; eta eztitian junta kasta Agotarekila.
Espainialat juatian han da ene phausada:
Bortietan artzain'ta ez jaisten ardirik, gibelilat so'gin eta hasperena ardüra! - Agotak badiadila badizüt entzutia;
Orria 60 / 74
zük erraiten deitadazüt ni ere banizala; keinu bakarzale gisan, Eta orduan,
egündino ükhen banü dementren etsipenean hain harro gauza txarrik ez hartu buruan
leinhüria, nola nahi zenuken izan. lengoai utzi,
enündüzün ausartüren begila so'gitera. ez degu pasatzen pena gutxi,
EGIA GARESTI DALA preso sei urtez
- Jentetan den ederrena ümen düzü Agota: ondoko gaituzte nere ustez.
bilho hori, larru xuri eta begi nabarra. Heldu zen udaberria
Nik ikhusi artzainetan zü zira ederrena; kantuz hasi henaria. KOPLA BIKIAK
eder izateko emets Agot izan behar da. Lagunak preso jausi direla
iritsi zait gaur berria. Kopla bikiak
- So'izu nundik ezagützen dien zuin den aurten jarriak,
Agota; Urtu ziraden elurrak pontu txikian,
lehen sua egiten zaio hari beharriala; narrotu otso-zakurrak aire luzian,
bata handiago düzü eta aldiz bestia oraino ere minberaz daude atso-agure buruzuriak,
biribil et'oroitarik bilhoz üngüratia. ene lagunen hezurrak. iduri esposatu berriak,
farragarriak!
- Hori hala balinbada, haietarik etzira, Lainoak dire odoltu Deia sepulturan hanka biak,
ezi zure beharriak alkhar üdüri dira; gizon prestuak ixildu halere nahasten bazter guztiak.
Agot denak txipiago badü beharri bata, behin berriro ere gure Sisifo
aitari erranen diot biak bardin tützüla. maldaz behera amildu. Atso markexa,
zeloz beteta,
ERREGEK GIZON EDERRIK Kontzientziak urratu senar gaizoari
Bakea dute saltu beti erresta.
Erregek gizon ederrik guardetan badu lau horma artean egin dituzte Batak flakatua du errementa,
segurik; bizirikan enterratu. bestiak idortua du buketa.
Lekunberriko brigadan batto ororen Andre Bixenta,
gainetik Indarra dela morala sartuz geroz gutxitzen da fuerza,
neskatxen enganatzen ez baitu parerik. ordena dela kabala hitz gutxirekin konpreni beza.
agertu dute gizonarentzat
Mendiak bethe belarrez, begitarteak egia garesti dala. Fuerte atsoak
nigarrez… arrazoia du,
Lan eginaz urruki dut, bainan KONTXESIRI modu txarretan
probetxurikan ez… sonatzen badu,
Orai hemen enagozu sabeletik minez… Maite bat maitatzen det maitagarria Etxeko esnea kanporat saldu,
Begi ederra du ta guztiz argia; fruituren bat edo bertze galdu,
Ene maitia, zen duzu? zerk holakatzen Daukat urruti, zer egin bihar du?
zaitu zu? Bañan ezin kendu det burutik Batek sobera besteak bihar du.
Ez du denbora luzia zirela penetan sartu… aren itxura. aspaldizean bai malpeka du.
Plazeraren ondotik desplazera duzu… Saldu al baliteke pisura.
urriaren truke Oi pikarua!
Ogiak dire burutu, artoak ere jorratu, nork erosi faltako ez luke. Inbusterua!
primaderan egin lana, udazkenerat agertu, Inganatu nahi
ene maiteñoari… gerria loditu. Hogeita lau leguaz nago aparte, andre gaxua!
bitartean badaukat milioi bat ate Bilatua duk hire portua,
Mendian eder arbola, luze hostotsu, guztiakitxirik; amarratzeko hire barkua,
lerdena nahi arren ez egon ixilik; zer pilotua!
zu zirada mundu huntan nik maitatzen beti negarrez Luziferrekin haiz eskolatua,
zaitudana… nere maite maitearen galdez; bizi haiz eta kendenatua.
Bizitaturen zaitut ahalik maizena. ote dan bizi,
bihotz bihotzeko ene Kontxesi. Hago pixka bat,
Lekunberriko neskatxak, Zuberoala jaiki nadian,
banoa; Egunaz argi gutxi, gabean ilun, zer nahi den hola
Zuberoako kolonbak deitzen bainau kontsuelorik ez da neretzat inun inbusterian?
beregana; maitea gabe; Jakingo dire Andaluzian,
hautatu behar dela zuzenez lehena. egin ote danik haren jabe Aragoan eta Katalonian.
oroitutzean Bai ta Frantzian,
ZURE TRISTURA zenbat pena nere bihotzean paperak bota mundu guzian,
ditut igaro; hi nola habilan portal azpian
Zure tristura nabari dut maite det eta ez da milagro.
keinu partikular gisan, PELEGRINOAK GATOZ
dintasunez hain tristea Lehengo gau batean egin det amets,
nola nahi zenuken izan. bainan pentsamensua beti aldrebes Pelegrinoak gatoz
irtetzen dira; Santiagotikan,
Dintasunez hain tristea ustez nengoen zuri begira atea ireki beza
kaletan zoazean, maite polita. ikusteagatikan.
ezpainak krabelin xuri Kofrearen gainean jarrita, Txomin, jo zak tonpeta!
bihotza oinazepean. kontu kontari Patxi, non duk konketa?
nahi nuen baina ez nintzan ari. Edaririk ez badiagok
Desafiozko hauzitan ekarri beteta (Bis)
epai zorrotzen esale, Zure gauza polit bat hor det nerekin
ezer ez daukazularik izkribaturik dago letra birekin; Miseriz ia hilak
maitasunaren eskale. K eta B dira, iritsi garade,
askotan nago haiei begira; beon laguntzan behar
Maitasuna maitasuna Hain dira finak! ateetan gaude.
romantikoen uharte, sedaz ederki, Txomin, jo zak… (Bis)
penak desegingo zaitu kolkoan gorderik dauzkat beti.
odola izoztu arte. Hamalau hilabete
Esperantzetan bizi, maite gozoa, bidean oinutsik.
Zure tristura nabari dut noizpait kunplituko da gure plazoa. Ez dakargu gurekin
Orria 61 / 74
miseria baizik. Egun larri batez
Txomin, jo zak… (Bis) Bainan laga nazazue, zu eroritzean
trala… negar egingo dugu
Errukituko al ditu bainan laga nazazue anaia guztiok,
gaur gure antsiak, belardi batean (Bis) illargi gorria
kanpo ta barren gatoz ezkutatuko da…
biziro hautsiak. Ta poxpoloak patrikan, illunpetako gizon
Txomin, jo zak… (Bis) trala… zaitut gogoan.
ta poxpoloak patrikan
Zorioneko etxe papera aldean (Bis) EKAITZA
bilatu duguna,
Jaungoikoak diela Hilik egonez gero, Ekaitzak ekaitzak
denei osasuna. trala… hostoak daramazki
Txomin, jo zak… (Bis) hilik egonez gero zuhaitzak bilutsirik.
ez egon tristerik (Bis)
Agur etxeko denak Negarra negarra
eta ondo bizi, Bainan dantza ezazue, heriotz usaia
aurrera goaz gure trala… inguruan utzirik.
traste zar eta guzi. bainan dantza ezazue
Txomin, jo zak… (Bis) pandero eta soinu (Bis) Gure basoko
zuhaitz lehorrek
BIARRITZEN ETXE BATEAN Eta musiko direnak, oraindik irauten dute.
trala…
Biarritzen etxe batean eta musiko direnak Lurraren babesak
joan den arratsaldean (Bis) poltsikoan gutxi (Bis) emango die
neskatila dantzatu da itxaropenezko bizitza.
sei mutilen artean, EZIN UKA
tranlaralan laran laran Ekaitza ekaitza
sei mutilen artean. Ezin uka zure indarra
Gizonen burruka ez da iraunkorra.
Soinua entzunda plazara zuzengabetik dator
joaten dira dantzara, (Bis) eta da galkor: Udaberria etorriko da
elkarrekin jostatuaz alde batetik berarekin loreak.
dute nahiko algara, zuzen gosea
tranlaralan laran laran eta bestetik Bizitza berri bat
dute nahiko algara. indar zapaltzallea, etorriko da
hortik lehortuko dira malkoak.
Biarritzen beti mutilak bien arteko gerra
txit maite neskatilak; (Bis) eta herria Haize legunak laztanduko ditu
borondatez dizkiete ezin asea. gure aurpegi penatuak.
ematen erroskilak,
tranlaralan laran laran Zu ta ni ta besteak UMEEK ERE JAKIN DUTE
ematen erroskilak hartzen gaitu haserreak
mundu zabalean, Bi mila makil dabiltza
Ilunabarra etortzean ikusirik miñez mundua zabaltzen,
pozkida bihotzean, (Bis) gizonen arteko bizkar guztiak okertuta
neskatilen etxeraino zentzugabekeria, makil guztien menpean.
laguntzeko pozean, mugagabea
tranlaralan laran laran gizonen nahigabea. Zuhaitzen lorak luperatu dute
laguntzeko pozean. hainbat gazteen antsia,
ILUNPETAKO GIZON makillen lorak eskeini digute
Neskatilatxo lehunak irriparren lez makillakada.
dira gure lagunak, (Bis) Ilunpetako
oso maitatuak gara lantegi latzetan Umeek ere jakin dure,
gu frantses euskaldunak, gure lurra iraultzen jakin beharko berria.
tranlaralan laran laran ari zerana, Mendiz mendi entzun dugu hotsa
gu frantses euskaldunak. beso zainak daldarrez mendez mende izan lotsa.
begiak ikaraz…
NI HILTZEN NAIZENEAN illunpetako gizon Umeek ere badakite
zaitut gogoan. zein zalla zaigun bizitza,
Ni hiltzen naizenean, umeek ere esan dute
trala tralara laralala, Itzalak iresten zein erreza dan heriotza.
ni hiltzen naizenean zaituenean
ez ehortz elizan (Bis) nor izango duzu SASI INTELEKTUALARI
zutaz oroiteko
Bainan ehortz nazazue, bide zailletatik Gure herriko
trala lara lala larala abiatutzeko… jakintsua
bainan ehortz nazazue illunpetako gizon intelektuala
kupela tartean (Bis) zaitut gogoan. hitz politen
jaun eta jabea.
Eta buruz barrikara, Egun senti berria
trala… noiz argitu behar duk Beti goitik behera
eta buruz barrikara gaua luzea zijoak begira zaudena
ahoa zulora (Bis) etar hadi, bañan behin ere
gau beltzeko txori lurra ikutzen
Ni hiltzen naizenean, kantari motela… ez duzuna
trala… illunpetako gizon
ni hiltzen naizenean zaitut gogoan. Gauz onak
ez ehortz lurpean (Bis) eta txarrak
Orria 62 / 74
ezagutzen dituzuna Udaberri argitsu, loretsu;
herri maitale Udazkena, berriz, euritsu; Orduan belaunikatu
pare gabea Gizona da bizitzarako". nintzan auts gañera.
tertuli bakoitzean Egi haundiriak dira. Hark gordetako sua
mundu bat Baina egia, egia, egia, zu ere hil ote zera?
konpontzen duzuna. zertarako, galdetu nahi nuke. Autsa pitinka urratu
Baimenik ez badu? nuan, beldur bera.
Zure bultzaden Egia, egia, egia. Sua bizirik dago
zai dagoen herria Zertarako? galduak ez gera.
ez ote da aspertuko Geroztik ari nauzu
zuri begira? JABETASUNA auts zaharrak astintzen
aiton-amon guztien
TRISTE JARTZEN NAUZU Gure nahiaren grinak ipuiak jasotzen
ezinezko uretan herriaren pitxiak
Triste jartzen nauzu murgildurik daude. magalean biltzen
triste ez baita hil gure herria
ez kanpotik Pauso baldar askoren zutitu gaitezen.
bai barrundik jabe eginik
begiratzen nauzulako hala ere aurrerako Hil ez da ta ezta hilko
inor begiratzekorik askoekin. guk ez badegu nahi.
ez duzunean. Bizi irrikaz zegoen
Zu, zer nahi dezun gure maitasun zai,
Triste jartzen nauzu ondo dakizuna haren susper beharrez
triste zertan zaude patxara hortan goazen nora nahi.
ez kanpotik eskuak lotuta Pizkor urra ditzagun
bai barrundik etxekoak ez diran hoien malkar eta zelai.
jaten eman didazulako limosnaren zai.
zeni ematekorik Egizute nerekin
ez zenuenean. Zu, malko lodiz aberri bidea.
negarrez zaudena Bildu dezagun nun nahi
Bainan ez gehiago mugitzeko bildurrez asaben lorea.
tristurarik etxean sartuta Ta gaur danik gorritu
ez kanpotik altxako al dezu burua gure sukaldea.
ez barrundik jabetasunez, jabetasunez Ni nor naizen? Asmatu.
nahiago gorrotoa jabetasunez burua. Euskal pizkundea.
ezen ez errukia
nai makila ZURE ASKATASUNAGATIK ESKU EZKERRA
bainan ez limosnik
karitateak Zure askatasunagatik Haurra jipoitu haute
lotsa baitu berarekin. burrukatzen banaiz, behin eta berriz
kantatzen badut, esku ezkerrez
GURE BIDE GALDUAK ez dut, maite zaitudalako gurutze santua
kantatzen. egin dukelako.
Gu gazteok gaur gabiltza Ez eta
mundu galdu honetan, zure malkoak xukatzeagatik. Hirea balitz bezala errua
gerra bat barruan degula Zoriontsu ezkerrez trebeagoa ezatea,
zer egin jakin gabe. libro behar zaitudalako, baizik; bainan denak bezala
Zure askatasunean eskubiz egiten
Gurasoen mundu aldrebes hau zure zorionean ikasi behar duk,
ez dugu onartzen, nereak ikusten dudalako bestela ezbedina izango haiz
diruaren morroi izaten eta hori gaizki ikusia zegok,
erakutsi digute. EUSKAL PIZKUNDEA denak berdinak
berdinak denak
Ilunpe horrek Gau luzea gau latza behar omen ditek izan.
bakardade galduan utzi gaitu; Gau izar gabea,
Argirik gabeko bideak nekez gendun ikusi Hi ere hala izatea
etorkizunik ez du. haren azkentzea. nahi dik gizarteak
Gauerdian hil zaigu ohitura onak gordetzeagatik
Bizimodu lasai bategatik amona gurea, aurreegi joan ez hadin,
idealak galdu. esku gogortuetan patxaran bizi direnei
Bizitzaren gauza ederrenak dauka gurutzea. kezkarik ez sortzearren,
dizkigute zapaldu. nahiz eta hiri
Gure sukalde zarra esku zuzena (ezkerra) okertu.
Gizonak kartzelan daude Etxe pizgarria Dilin dalan, dilin dalan,
beren herriagatik. bart lagunarte goxo zibilizazioaren kanpaia.
Jainkoak beharko du lagundu gaur bakar gorria
guk ahaztu baditugu. len epela jario ENTZUN ZAZU
orain hotz larria.
Maitasun hitzak nahi nituzke esan Amonaren batez Entzun zazu adiskide
baina gaur ezin dut; dezu utzi bizia. kantu hau dizut eskeintzen,
Gure bide galduak ene barne kolpatu hontan
kalte hau ekarri dit. Amonaren alkia zuretzat da oldozten.
hago sutondoan
EGIA haren ipuirik aldek Nigan dut zuen mezua
hik jaso gogoan? zuen zerutik bildua,
"Mendiak zuhaitzak baditu; hik ez? Laratzak? Ezta… mendi beltzetan barrena
Ibaietan ura dijoa; Ez uste gozoan oihuz dijoan breizh atao.
Izarrak ditu; geunden ta gure poza
Egunak argi, gauak ilun; betiko da joan. Saint Maloko itsasoan,
Orria 63 / 74
herri bat nuen hausnartzen, Bainan ez gaituk hire jabe… osinean amildu eta gero
haren kolkoan errotik nintzen, Galdua ote diagu arbasoen odol-zaina?.. finean
zuertako bat sentitzen. Zer diok hik gure ahuleziaz?.. edozein aizeren menpekoa.
Eskuak elkarturikan. Ahalge ote haiz?..
Eskuak elkarturikan Estalgarritzat deitzen ote diok lanbroari?.. Zure azken atsaren lekuko
lotu ginen dantzetan, Telleria zuzendaria
elkarrekin landuko dugun Oi, gure lurra; zure magalean ehortzia
bide bat han hasi zan. Ene gogo-minaren ezti gozagarria, Xangoaren bakean
hiri so, ene hatsak duk egiten ahoan labeen ondoan
ORIA IBAIA abesti. fago batzuen azpian,
sabeleko suaren getari
Gure bazterrak bustitzen ZUBEROA (I) hillik ere zeletan.
dituzun ibaia,
aspaldian ustelkeriz Zuberoa, Zuberoa Orbaitzetako ola
zikindurik zatozena. emakume edo igali gure amets arriztatua
izpilluen izpillu. gure itsaropen urtua
Zigortzetik utzi zaituen Ez daki zure baitan erresiñolaren bat lo hor zaude
une beretik ikusten dut, ote datzan, zu zara
oraindik ere ez dakit zure belardi-azpian inor pitxiak mendien erdian
bizi nahia lantzen euri, elur eta laiño
borondatea ari ote den, astiro. gure aragi urratuaren
eta maitasuna, Ez dakit ere arto-sailik ba ote duzun, ondar hil eta bizia,
igeri dabiltzala ez eta zein den ere zure sagar-azalen Orbaizetako ola zahar
zure haunditasunean. kolore. eta berria
Noiz dagi euri Zuberoan? gure izatearen oroitarria.
Zugan daramakiten pozoiketa Nola dute begiratzen Zuberoan?
ez da nahikoa Nola da hiltzen Zuberoan? Nola? ORBAIZETA ARMA OLAREN
zure hats bizikorra itotzeko. Zutaz ez dakit deus ere KANTUA
Ez zaitut ezagutzen.
Zure menperatzaileei Bakarrik, zure kantaren bat entzun dut Orbaitzetako arma-olaren
dena barkatuz bezala, eta horregatik zaitut maitatzen, horma zaharrak
osasuntsu ageri zara horregatik, bakarrik, nauzu zure alde. suzko ekaitz dardartsu guziak
eta oraindik jaurtikiaz jasanik,
gazia den zure gatza ZUBEROA (II) kondaira urratu baten
eskertzen dizute arraitxoek. ezaugarri bezala,
Zuberoa, xoilki,
Nik: zure barnetaraino gure herriaren ondamendi garratzaren bakardadean geldituak.
murgildu nahi dut gaur eredu
zure maitasunean igeriegin Jainkozko mundua, Beren baitatik ohizko bidean
eta hantxe zure bustitasunean zure azken atsetan ihuteriari zara lotzen, erreka iheskorra badoa,
abiatuko naiz Ihauteri, harriez maitemin eta lehen-minez
heriotza menperatzeko duzun bizitzaren soka-dantzan lehenbiziko jauzi eten gabeko joanean,
sekretoaren bila. natura eta bizi-indarren ereberritze ezetasun oriegiz
kosmozkoan itzala jauntziaz,
Eta han, bizi sinestearen oinarri. eta uraren murmurio zoroak
zure bihotzaren erdian Zuberoko herria, hantxe du aurkitzen
nere ahalmen guztiak ondatzen eta bersortzen diren naturen oihartzunaren lillura.
txertoaren gisa arteko
ixuri nahi nituzke eten gabeko borrokan Nortasun sarkorra darion
etsaiaren atzapar beltza beti garaile. yaure sendoa,
eror ez dakizun, Zuberoko herria, gure nahi eta ezinezko izate aurtsiaren
edertasun guztien leku lurrezko jakinduria irudi apurtua.
izan nahi duzunez gero jatorrizko bihia, Zahartuegia dagoen
hala izan zaitezen. munduko ardatza gure nahi eta ezinezko ezate autsiaren
gure ardatzaren mundua, irudi apuertua.
Bizitzaren kantu zaren zuk asmatu dituzun kanta eta dantza Zahartuaegia dagoen
Oria ibaia. klasiko-aurrekoaren eta betikotasunaren gure ez izatearen mina
orantza… ixurtzen ari den sabel sofritua.
OI GURE LURRA Jinkoak benedika zaitzala.
Eta eguneroko bakardadean,
Oi, gure lurra; ASKATASUNAREN SEMEEI ixil ixilean,
Begietan urtuz bizitzeko lur pare gabea. AIEZKOAKO MENDIETAN nehor ere ohartu gabean,
Hire misteriozko iturriek asetzen ditek, suzko, burdinezko eta zizpazko
ene gogoetako egarria. Aiezkoako mendietan oroitzapen zaharrak
Hire bazterrak haizetan kantatzen, Auñamendiren magalean kopletan jalgitzen dira
asaba zaharren mezua. Iratiko oihanaren itzalean hormetan erroak dituzten zuhaitzetan
Haien testigu bakarra, bihotzaren erdian gora.
munduan bazain zaharra, euri, elur eta laiño
oihan eta erreka garbien bebesle zuhurra, laiño guztien artean … Eta basoilarrak kantatzen du
lainoen maitale jatorra. zegoen eta dago Iratiko basoan.
Hire edertasunaz liluraturik bakardadean
jeisten baizizkik, jazkera apainetan xuri, ixillean, lo OTARTXO HUTSA
eta lotzen besarkada luzeetan, Orbaizetako ola
ixiltasunaren azpian. Orbaizetako fabrikaren ondarra Mendian ari da
eta oroitzapena. kukua kantari;
Bele beltza hega hegaka, Tegi baliosa Basoa ta itzala
getaria bat iduri, altxor preziatua, elkarren maitari;
zuen atseden oparoa gordetzen. karlistek eta lieberalek Mitxeletak, ilkor-
borrokatutakoa, ezik beren ustez,
Orria 64 / 74
badabiltza han ta hor amodiozko mozkorrean murgilduta,
lur apaindu gainez… Zarautzko zineetan begirada trixteko eta zorabiozko jirabiretan,
Zumezko otartxoa buruan aluminiozko xedearen neskatxa aragi daldartien hatsedenean,
udaberria ezan bilatzen, askatasunaren semei dei eginaz…
ta, nola gaixoa, gure herriko plazeetan Otsagiko "baboa" Gure munduaren astapena
zaude baxterrean?.. Pelikula mutuetako ereduak hantxen osatuko dut
Yun baita, betiko Japoiko portabioietako lumez eztandu zure sabelean.
yun, aitaren poza. ditugu,
Loreak biltzeko tiburoien ortz eta aginen barrena ibili ALTABIZKARKO KANTUA
ez izaki gauza. behar izan dugu,
Beso biguin haiek geure seme-alabak itsas-ertzean eduki Oiu bat aditua izan da
gogortu baitziran, ditugu Eskualdunen mendien artetik,
ta itzali begiek aingira eta itsas-trikuen eskumenean. eta etxeko jaunak bere atearen aitzinean
gau etengabean… xutik,
Zumezko otartxoa; Odolezko ohetan lo dugu egiten idekitu beharriak eta erran du:
erraidazu arren, eta "Nor da hor? Zer nahi daute?"
uts duzun ondoa. atzerriratzen gaituzten trenetako Eta xakurra, bere nausiaren oinetan lo
Ez ote, bederen, komunetan negar egiten zaguena
loreño bat aaztu Bainan ez izu, maite, altxatu da ata karrasiz
zure sabelean; gure etxera inor ex dator orain, Altabizkarren inguruak bate ditu.
aita dadin poztu Gorbeian urtzen ari den elurra da
bere negarrean? ibaiak arrotuak jausten dira, Ibañetaren lepoan harrabots
Lore bat gorria, itoko ahal dituzte? bat agertzen da,
mardul, eze, beti; urbiltzen da, arrokak esker eta eskuin
erts-ezin zauria ASKATASUNAREN SEMEEI jotzen dituelarik;
odolezko iduri… hori da hurrundik heldu den armada baten
Oroitzezko lore, Herri neketsu hontan burrunba.
laztan bihotzeko, polborazko lohitara Mendien kopetetarik guriek errespuesta
itzali den nere euskal semeak boteaz, eman diote;
izarrarentzako. trintxeretako nekeaz berek duten seinua adierazi dute,
gure barne muinak ezituaz, eta etxeko jaunak bere dardak zorrozten
ZORTEAREN KOLPEAK ukatzen zaigun izatearen ttu.
funtsa lurrean errotuaz
Zortearen kolpeak joaz, mendez mende bagoaz. Heldu dira! Heldu dira! Zer lantzazko
emeka negar sasia!
herra Gure begi legorretan Nola zer nahi kolorezko banderak
gorroto askatasun egarriz heien erdian agertzen diren!
irri, dantza eta malko nahigabea haunditzen, Zer zimiztak atheratzen diren heien
irentsitako lur puska honetan etsipeneko aurreo armetarik!
suertatu naiz bizitzan, itsumenean, Zenbat dira? Haurra, kontatzak ongi.
eta lurrak egin nau izar gidaririk ez. Bat, biga, hirur, laur, bortz, sei, zazpi,
asekaitz zortzi, bederatzi
bizitza bizi nahi eta Ez dator gugana hamazazpi, hemezortzi, hemeretzi, hogoi.
ezin jaikosa Mariren
argia ikusi nahi eta urrezko ileen dizdirarik. Hogoi ata milaka oraino.
itsu Ez eta, erreka garbietaran Heien kontatzea denboraren galtzea liteke.
iduzkiaren printzak ferekatu nahi eta otz lamiek kantatutako Urbilt ditzagun gure beso zailak,
amodioa urrupatu ferekatu nahi eta doinu liluragarririk, errotik athera ditzagun arroka horiek.
otz Botha dezagun mendiaren patarra behera.
amodioa urrupatu nahi eta Ez ote inoiz Heien buruen gaineraino;
motz. beren urrezko orrazeaz leher ditzagun, herioaz jo ditzagun.
Hala ere erraietatik dagit sasi nahasi hau orraztera jetxiko?
grinaren oihu latza Ez ote gaitu Zer nahi zuten gure mendietarik
laztasunaren otsa Sugar zerutarraren sumindurak Norterko gizon horiek?
bizi nahiaren oihu etsitua bere seme Jaun Zuriaren ikuituaz Zertako jin dira guro bakearen nahastera?
orai eta hemen txertatuko? Jaungoikoak mendiak in, dituenean,
ase ezina. gizonek
Hor dire nunbait maite, ez pasatzea nahi izan du.
AMODIOZKO POEMA gure errege-alaben Reinan arrokak biribilkolika erortzen dira,
setazko jantzi zuriak tropak lehertzen dituzte.
Gu, dantzari zuberotarrak ginen hor nunbair, izan ere Odola xurrutan badoa, haragi puskak
Estuerdoen kortean oraindikan usaindu gabeko dardaran daude.
eta ez ginen haien hizkuntzaz mintzatzen. lore freskoak, Oh! Zenbat hezur karraskatuak! Zer
Horregatik, egun guztiz, oihuz genuen askatasunaren semeen odolezko itsasoa!
dantzatzen. parabisuan.
Haien ondoan inguratutako ega-luze saldo Eskapa! Eskapa! Indar ata zaldi
bat ginen. Amodiozko kontuak dituzuenak.
egunsenti-arte kantatuz laztandu zilegi izango zaizkigunean, Eskapa hadi, Karlomano errege, hiru luma
ninduzun, Euskal Herriko haurrak beltzekin ata hire kapa gorriarekin;
urriko gau epel batean arrapatutako einara berriro ere euskal ipuin xarmantez hire hiloba maitea, Errolan zangarra,
nerea. lotaratuko direnean. hantxet hila dago;
gure izatearen bere zangartasuna beretako ez du izan.
Egun hartara itzuli nahi nuke ardatza sendoaren bueltan Eta orain, Eskualdunak, utz ditzagun
emeki-emeki garaipenezko kantuak arroka horiek.
etsasoari begira, begi itxiz, entzungo direnean… Jauts ghiten fite, igor ditzaugun gure
jiratutako itzulian barrena. dardak
Neure behatzez gure herriko belarra Orduan bai maite, eskapatzen direnen kontra.
bilatzen, gure lurreko belar gozoa
haizean gure herriaren erortea, zure eta nere soinean lizun bilakatuaz,
Orria 65 / 74
Badoazi! Badoazi! Non da bada lantzezko gure ondamendiaren astapena, beste gauza bai on-ona,
sasi hura? geroztik artizarra galduxe dugu ezertarako bihartzen bada
Non dira heien erdian ageri ziren zer nai galduxe kemena kotxe bakoitzak komona;
kolorezko bandera hek. askamena. lenguan hantxe ikusi nuen
Ez da gehiago zimiztarik ateratzen heien Geroztik beldurti ata larogei urteko amona,
arma odolez betetarik. lotsak gabiltza bizitzaren zehar frantses euskaldun buruzuri bat,
Zenbat dira? Haurra, kontatzak ongi. bideetan barrena, ltzaltzuko koblakaria Bentaberriko Monona.
Hogoi, hemeretzi, hemezortzi, hamazazpi, kantari ari zen euskaldunak azkonak
hamasei, hamabortz, zorrozten Indarrak elkartzen ata Karbonerarik ez dute bihar
hamalaur, hamairur, hamabi, hameka, Orreagako gatazkan lehen aldikotz fogonerorik hain gutxi;
hamar, bederatzi, Karloman su dotze pariak galtzaile Hor bihar dana: begiyak erne
zortzi, zazpi, sei, bortz, laur, hirur, biga, atera ziren, Orreagako gatazkan eta llabiari eutsi;
bat. irrintziak goraka arriak biribilkolika abiyatzian iriki eta
Euskalerriak erakutsi zuen nor zen, ailegutzian itxi,
Bat! Ez da bihirik agertzen geiago. gero, gau eta egun gelditu gabe
Akabo da. Etxeko jauna, joaiten ahalzira etzean gelditu zen aitatxi itsuarekin dabil txistu ta irrintzi.
zure zakurrarekin. Gartxot koblakariaren kanten ametsean
Zure emaztearen eta zure haurren eten gabeko dantza luzean lotua oihan ARRATSA MOSKUN
besarkatzera. ata zeharbideetan barna ata oihanean
Zurer darden garbitzera ata altxatzera, eder lagos oroitzapenaren mikatza! Arratsa Moskun
zure tutekin Orreagako gatazkan erakutsi ahala hotza ta ilun
eta gero heien gainean etzatera eta lo Orreagako oihanetan, ai! oto galdua? abesti bat erntzun ohi da
eitera
Gabaz, arranoak joanen dira aragi puska LORE SORTHU ORDUKO Bihotz tristea
lehertu horien jatera. berorik gabea
Eta hezur horiek oro xurituko dira Hogeigarren urthera ari naiz hurbiltzen… bere penak negartzen hari da (Bis)
eternitatean. eta nere oinetan tonba dut ikusten
Ni zertarako mundura etorria nintzen? Bihotz iluna
ORREAGA Ondikoz ez sortzea neretzat hobe zen. ez behar dunak
esperantza du pozgarri
Zuhaitzetan den ederrena da oihan Sekula zoriona zer den jakin gabe,
beltzian pagoa… hainitz dut nik lurrean izan atsegabe Zeruan izar
Orreagako mendi gainetan badabil euskal- lore sorthu orduko histu baten pare, maitasunak dakar
gogoa: biziaren uztera guti naiz herabe. Moskuko gau ilunean argi (Bis)
Galernen eta gerlen artetik mendetan
barna xut doa, Mendian ur txirripa, harrien artean, ILARGIRA NOA
pagadoietan ixilik kontuz Europakoen auhen eta nigarrez jausten da bidean,
geroa. izan nahi baihuke zelhai ederrean… Agur agur agur
hala nere egunak badoaz lurrean. Ilargira noa (Bis)
Zenbat gerlari, sarraskiz gose, odolez eta
suz hordi, NORTEKO TRENBIDEARI Nerekin damazkit pentsakisunak
Europatarrak zanpatu nahiz iragan denik neronekin ezin ikusiak
horgaindik! Mila zortzirehun hirurogeita neronekin gose ta gorrotoak
Ibañetako mendi lepoa heietaz mintza zazpigarrengo urtian neronekin inbide guztiak
baladi, lenengo trena ikusi nuen
aipa letzazke lehen-lehenik Arrolan ata Espaniako partian; Agur agur agur…
Karlandi. bide pixka bat bistan pasa ta
inoiz sartua lurpian Hemen uzten ditut nahirik onenak
Buru-gabetu, bihotzez hustu jendalde perra berriak erantsi dizte hemen pakea ta osasuna
lehertuekin, handikan orain artian. hemen gizonaren ezkubideak
mundu guztia nahiko zuten, beren azpiko hemen danontzat askatazuna
bategin. Modu horretan jarri zuenak
Euskal jendeak, denen gatik xut, gogor Norteko ferrokarrila, Agur agur agur…
jeikitzen du jakin jakinduriya haundiya zuen,
mendi gain hautan, burua gora, gizonak entendimentu abila; Amets ola bart gabean egin dut
gizon dagotzin. gizonik ezin hasi liteke amets jarri nau postuta
zaldi hobiaren bila: bainan Almeriako bomba horrek
Indarkeriak ezarri mugak kraskatzen hasi goizian irten Irundik eta utzi dit ametsa zapuztuta
orduko, iluntzerako Madrila. utzi dit ametsa zapuztuta
Euskal gogoa noiz da jauziren arranoaren eta orain ezin ilargira joan (Bis)
pareko? Linea horrek badauka zenbait
Azpilkueta bezein kartsuko eta jakintza tunel, zubi eta irrio, GAUEKO ELE IXILEN BALADA
gaitzeko bi biderekin ipini dute
gizon libroak noiz ote dire Orreagatik sekulan baino berrio, Gauaren lumez idazten doazen
jaliko? elektrikako indarra eta ele ixilak nator kantatzen
horrenbeste guardarraio, jainko guztien ateetan deitzen
Zoin den pizgarri mendietarik jauzika gau eta egun gelditu gabe asekaitz noa bizitzan barnatzen.
doan xirripa… beti zerbaiten karraio.
Euskal-semeak, Aiten gogoa bihotz guziaz Fruitu ukakorrak ditut usantzen
hurrupa! Trenera lasai balijuake amets haragikoietan ixurtzen
Altxa burua, denek bat kanta: Euskal eginagatik zartzera, grinen zirrarek naute edertzen
Gudua gaur aipa: Iyo-biriak ederrak dauzka, gauaz maitaleen suan naiz erretzen
Entzunik zuen irrintzina, xutik jar dadin kotxian aisa sartzi'a;
Europa! Hamar legua bide pasa ta Ene gogozko agunsentian
ordu beteko etxera, druiden arpen oihartzunean
ORREAGAKO GATAZKA lengo segunda bezain ederra iheskor noa ohargabean
dago oraingo tertzera. ezkutuko oroitzapen bidetan
Orreagako gatazka
irabazi azkena Eseri-alki ederrak eta Udazken margoz andere lurra
Orria 66 / 74
emeki dator ene baitara Inoiz ez dut sinistu amodioan ez genioten kendu
zimeldutako sinismen hura sexuaren indarrak lenengo esanian.
jainkozko ikuituez laztantzera estali dizkit begiak
azkenik neri ere iritxi zait Zuek ekarriagatik
Azmarriez ferekatzen dudan sentimendu garaia deseua ugari,
belar hezearen funtsean sentitzeko garaia. utzi esaiozute
biluztuz noa luokoi bidaian gure baliari;
oharpen zaharren dastatze gozoan Aitortzen dut…. ama igesi juan da
umia da hori,
Itxaropena zatoz nerekin Burua galtzen hasi naiz segi egiozute
apainduaz jaintzi xuriekin inor ez bezela maite zaitudalako nahi dezunak ari.
ene maitale nahi zaitut egin benetan.
aitonen semeen ohorearekin Getariar horiek
NON GERATZEN DEN DENBORA etziran izutzen,
ITXAROPENA Antiguara juanda
Gure baitango lurraldetan balia ikusten;
Bakardadea sentitzeko beldurrak non geratzen den denbora pagatu gabetanik
behartzen nau egun hontan barnekoa non ez dagoen arnas biderik etziuen uzten,
ateratzera. Nerekin zaude nahiz eta soilik non ez goazen inora sartu baino lenago
bihotzean laister elkartuko gara izar non oihukatzen hurbiltzen garen bi txanpona zuzen.
alaiago batetan. Ez dut galduko Itxaropena erraldoiaren ondora
nahiz 'ta zu ez egon zure zain naiz. igo nazazu nire mendira PEDRO
Agertzen zinen bakoitzean ez nuela behar zure gailurretik gora
ezer zure izate hutsak betetzen zidan Ai, ai, ai, ai, ai, ziri ziri Pedro,
gorputza baina gure mundu hau nahiko egunez zu bizitzera gizonak ez du ondo ematen
gaizki eraikia izan denez azkenean arimak zenbatzera mozkortu ezkero.
paradisua infernu bilakatu zan. Ez dut urrun nabigatzera Ai, ai, ai, ai, ai, Pedro ziri ziri,
galduko Itxaropean nahiz ta zu ez egon elur gazietan zertarako ditugu herrian
zure zain naiz. honenbeste hordi.
igo nazazu nire mendira
ALDE ILUNA aurki dezadan bidea ARDOARI KANTAK
askatu nadin zure loturaz
Maitasunak, erakusten du batzuetan behar dezadan airea Ni naiz txit gauza gozoa
bere alde iluna, bere alde iluna. ez nadin izan jainko lurtiarra eta poztasun osoa,
Ez, etzaitut gogoko; agur, bai ezinen bidaidea beltza naiz ta zuria,
esan beharko, agur betirako, igo nazazu nire mendira indarra naiz ta garboa
agur betirako. zu ez bait zara nirea eta deritzat ardoa.
Taberna batean orduak itxoiten egunez zu bizitzera Noe gizon aditua,

zu berriz etzinen agertzen. azken mugen hertzera zedorren pentsamendua
Maite zenidan buruari galdetzen lainoen agurtzera izan zen txit haundia,
bitartean beste batekin jolasten. elur gazietan paratzea mahastia;
zu zara ardoren autore,
Neska zurekin ez dut ezer egiten DONOSTIAKO BALEAREN O! Zorioneko Noe
ez etorri orain barkamena eskatzen, BERTSOAK
begietatik malkoak askatzen, Edari maitagarria,
ez duzu nire bihotza sendatzen. Milla zortzirehun da tristearen alegria!
zinkuenta i kuatruan Duzu alaitzen begia,
Iada esan dizut etzaitudala maite! gure donostiarrak kentzen melankonia,
baletara juan. mutua ipintzen kantari
Orain aske daukat nire burua, Horrelako konturik eta errena dantzari.
pakerik gabe nire barrua. zeinek du goguan?
Zurea izan da guztiaren errua Etzitzaigun haztuko Hautsi, atera, ebakia,
hemen bukatu da nire sufrimentua. genbora galduan. llaga dela edo zauria,
kuratzeko belarra,
Iada esan dizut etzaitudala maite! Donostiako jente klareta edo nafarra,
prestu ta nobliak, moskatela edo malaga,
LAZTANA Gipuzkoa guztian edozein ardo ona bada.
parerik gabia;
Eztarriko korapil sendo hau zuek, getariarrok, Erregin ta erregeak,
nahi nuke askatzea gauz onen zaliak, munduko agintariak,
kantu hau bukatzean bisigua zalauste al apaizak ere ongi,
ezagutu zenuen sumendia zenduten balia? fraideak are hobeki,
etengabe su jauzian altxatzen dute goizetik
itzaltzen doa orain. Luis Gaiztoak emanik ukalondoa gogotik.
lenengo arponada,
Aitortzen dut balia harrapatzeko Ardoaz dago alegria,
haseran jolas soil bat zen txit gizon ona da; musika, dantza, armonia;
haragiaren gosea estimatzekoa zan baina bada hasitzen
mila mozkorren azkena halako jornada, belaunak limuritzen,
Barkaidazu beratzi mila errial eta irakiten burua
baina oraingo hontan ni naiz bazuen jornala. ezta gauza onik orduan.
babes eske datorrena
fideltasunaren ardura. Ondora joan zitzaigun Ai, niri zer egin ote zai!
Aldatu naiz balia hil zanian, Oinez ibiltzen ahaztu zait!
zurekin pentsatzeak etxera etorri ginan Burua jaso ezin dut,
odola irakiten dit agiri etzanian; lurra idoro ezin dut;
ezintasuna dakarkit, zu gabe. getariarrak hartu triste dut bihotza guztiz,
azaldu zanian, edan dezadan, ea, berriz.
Orria 67 / 74
argitsuenak zirala
Ai, hau edari gozoa! MAHATSAREN ORPOTIK
Zerutik jetsitakoa! ITSASOTIK ILARGIRA
Zenbat eta hondorago Mahatsaren orpotik dator
hainbat haiz gozoago! mama gozoa, mama gozoa. Itsasoak mendez mende beratzen du
Jainkoak bedeinka hazala Edango nukeela beterik basoa, hondarra,
nik bedeinkatzen hautan bezala. klink, beterik basoa. haitzen kontra hausten bere arimaren
Nik zuri, zuk neri, indarra, arimaren indarra.
Baso honetan ikustean agur eginaz alkarri, Kresal usainak dakarkit maitearen aparra,
poza diat bihotzean, basoa txit garbi ene bihotzaren mugak hegoa ta iparra,
hemen begiraturik beharko da ipini. hegoa ta iparra.
ba naukak txoraturik;
zer egingo eztuk barrenean? HAY CIERTAS SEÑORITAS Hegoatik Iparrera doan bide luzea,
Sar hakit bada, lehen bait lehen pozkarian ostadarra nahigabean lezea,
Hay ciertas señoritas nahigabean lezea.
Eska zaiogun Jaunari Donostia aldean Zure arnasa zait, maitea, bizigarri hezea
demala indar zepari, que salen de paseo eguzkitik ilargira datorkidan haizea,
libra dezala harritik, jai arratsaldean; datorkidan haizea.
izotz, lehor larritik; además tienen novio,
erreza zaigun berari hiru barkilero, Maite dut eguzkiaren gorritasun bipila,
digun mahats ona ta ugari. zazpi soldadu zar ta gehiago ilargiaren argitasun isila,
bi karabinero. argitasun isila.
ESAN DOZU EDER HORI Zu bizirik ni, maitea, gerta banendi hila,
ENBATA zatoz izarren zelaira ene arimaren bila,
Txikitxua zara baina ene arimaren bila.
haziko zara oindino Montetxion dago Katxibatxi,
hazten ez bazara bere handik dabiltza Txorten ta Patxi. Ene arima Hegoatik Iparrera egina,
ez zaitudala itziko. Xiprinetik ilargipean zurbila, itsasoan urdina,
Bibonera itsasoan urdina.
Esan dozu eder hori zeharka doaz etxera. Eguzkiak haizeari damaion maitemina
ez zagozala neuretzat bil dezagun elkarrekin bakarrean ezina,
eskerrik asko majea Tunbai, tunbai, tunbai bakarrean ezina.
ba neu be enago zuretzat. tunbaitia enbata.
Tunbai, tunbai, tunbai JOSEPA LEHENGUSINA
Neure amak ezkontzeko tunbaitia enbata.
neure moduko bategaz Xiprinetik Hamaika demonio
dotea emoten dio Bibonera badago munduan
oilo lokea bost txitagaz. zeharka doaz etxea. Josepa lehengusinak
engaina ninduan.
Hauxe da despedidea HIRU IZAR
despedida honen tristea Beti ibili jatan
inori txarrik egin barik Gau giro izartsu hartan neure inguruan
aserre dauku jentea. ametsetan bezala bereganatu artean
ilargia testigu sorginen moduan.
UDABERRIA DA ETA berak baiezta dezala
Eperrak kantetan dau
Udaberria da eta itsasoak eskutitzez Arrate gainean
Martzelina bero bidalitako kresala neskarik ederrenak
harek emongo leuke nigana hurbildu eta Zumarraga kalean.
eskatuz gero. estali zidan azala
Adios esan arren
Eskatuten bildur eta itsasoak eskutitzez lagunen aurrean
bera emoten lotsa bidalitako kresala etzaitut despeditzen
alperrik galtzen dauko nigana hurbildu eta neure bihotzean.
bere santu motza. estali zidan azala
UMETXOAREN AMETSAK
Oraingo mutikoak Hiru izarrak zirala
zatorran plantakaz izarrak hiru zirala Mutiltxo batek
erromerira doaz hiru izarrak zirala behin galdetu zun
abarka mantakaz. argitsuenak zirala "Aita noiz etorriko da"
Amak negarrez
Despedidea da eta Nigana hurbildu eta erantzun zion
ibili kontuen estali zidan azala "zeruan dago gure zai"
akabatzera noa hiru zidan argitsuren Ta geroztik gauean
hurrengo puntuen. zenbatzen ari nintzala izarrak ikustean,
mutiltxoak pentsatzen du
BASERRITARRAK argi izpiek besapean amaren magalean.
ekarri zuten itzala Laster, laster, laster, laster
Baserritarrak gara gu, ilargia ta gainontzekoak handitzen naizenean
ezin genzake ukatu; itzali zirala aitatxoren bila joango naiz
baina kaletarrek bezain ongi izar baten gainean.
soinua jotzen dugu, argi izpiek besapean
soinua jotzen dugu. ekarri zuten itzala ASTELENIAN EZKONDU ETA
ilargia ta gainontzekoak
Kalean dira bi gauzak itzali zirala Astelenian ezkondu eta
niri gustatzen zaizdanak; Martitzenian basora basora
ardotxo zuri gozo eta Hiru izarrak zirala Eguastenian horbelak batzen
opil koxkor bigunak izarrak hiru zirala horbelak batzen eguastenian
opil koxkor bigunak hiru izarrak zirala eguaztenian hornelak batzen
Orria 68 / 74
eguenian etxera.
Andres maitea nirea zara, Baionatik Bilbora
La la lara… ezin dut bada ukatu (Bis) itsaso aingura
Amodioan indarrak gaitu nadila zure albora
Nere andria biak betiko elkartu. oraindik ingura.
andre ona dala Andres maitea nirea zara,
auzoan ola dinote dinote ezin dut bada ukatu. Baionatik Bilbora
erositako preziuetan itsaso zakarra
preziu erositakuetan IPARRAGIRRE ABILA DELA baldin baneki nora
erositxako presiuetan kamino bakarra.
pozikan salduko nuke. Iparragirre abila dela
askori diot aditzen, Baionatik Bilbora
La la lara… eskola ona eta musika, itsaso pobrea
hori horiekin zerbitzen. non du aurkitu behar
Nere andriak kamixa zahar Ni ez nauzu ibiltzen, Euskadik hobea.
beria balu ezer ez ezer ez kantuz dirua biltzen,
zazpi astian soinian dauka komeriante moduan, Baionatik Bilbora
soinian dauka zazpi astian debalde festa preparatzen det itsaso euskara
zazpi astian soinian dauka gogua duan orduan (Bis) Baionatik Bilbora
erantzitseko alperrez. galduak ez gara.
Eskola ona eta musika
La la lara… bertsolaria gainera, Baionatik Bilbora
gu ere zerbait izango gera itsaso gorria
AMA EZKONDU hola hornitzen bagera. Baionatik Bilbora
Hatoz gure kalera, gure memoria.
Ama ezkondu, ama ezkondu baserritar legera,
gazte geraden artean. musika hoiek utzita; Bilbotik Baionara
Ene alaba, etzeukanagu Errenterian bizi naiz eta alua itsasoa
ardo ta ogirik etxean. egian zaidazu bisita (Bis) iheri ez dakiena
Galburutxo bat berezi nizun hondarrera doa.
garia ondu zanean. ORHOITUZ
Eun errega kendu ninttion GEORGE JACKSON
igurtzi aldi batean. Zaldi beltzak irrintzika zeuden;
Sutan ziran inguruko zelhai Xuri guziak ez dira irinak
Ama ezkondu, ama ezkondu Gorak. Hartzen genduen atseden, ez beltz guziak ikatzak.
gazte geraden artean. Alhargunen intziriez alai.
Ene alaba etzeukanagu So ziraden, bekhaitz, saiak oro 70 dolar xuri
argirikan etxean. Giza-hiroz ok-egin beharrez. eta beltza hintzelako
Txantxan gorri bat etor zaitzaidan Garoetan neska sabel naro Jackson,
josten ari nintzenean. Zaurituen odola nigarrez… beltza hintzelako
Eun arroba kendu ninttion Gau joriak zithal hotz zerion: gosez
igurtzi aldi batean. Geure bihotz-min-gai'ta zorion eta gose dagoen beltzak
Orhoitua gizaldiz gizaldi. 70 dolar xuri
MANUELATXO Lagun! Hilkar-lore-baratzetan ebasten
genbiltzanok, ilhargi zuritan, Jackson,
Manuelatxo, eska zaiozu Noiz dukegu, diztirant, Eguerdi? edo gehiago.
barkazioa andresi, (Bis) 70 dolar xuri
beti horrela ibili gabe BAIONATIK BILBORA eta beltza hintzelako
majo zaharraren ihesi. jackson,
Napoleonen pauso gaiztoak Badu nora heldu, beltza hintzelako
ondo dituzu ikasi. ez du zeri heldu, aski dituk izan
itsaso hutsa da 70 dolar xuri
Ez dut Andresi barkazioa nire herria. Jackson,
nik eskatu beharrikan (Bis) hi akabatzeko
ez dudalako sekulan egin Baionatik Bilbora gosez
inon behar ez denikan. itsaso errea eta beltza hintzelako.
Ez dut Andresi barkazioa putzu honek
nik eskatu beharrikan. ez du itoko Xuri guziak ez dira irinak
gure haserrea. ez beltz guziak ikatzak.
Amodioak hego luzeak
beti bihotzaren bila! (Bis) Baionatik Bilbora OI ZUBEROA
ni nahi nauena nire aurrera itsaso barea
belaunka jarri dadila. maria behetik gora Oi gure herria
Amodioak hego luzeak zer bakardadea. zer hintzen eta non hago.
beti bihotzaren bila! Zazpi mendeko gauean
Baionatik Bilbora zanpatua
Manuelatxo, bihotzekoa itsaso antzua itoa
pozez nator zuregana (Bis) han zuen harro utzi zikiratua
egi egia esaten dizut Okendok zantzua. ahuldua
bihotzetikan nik dana. eta
Manuelatxo, bihotzekoa Baionatik Bilbora ohitua
pozez nator zuregana. lapa ta lanperna bortxara
handikan honeraino alabeharrez
Belaunkaturik zure aurrean Okendoren pena. ez ote duka jaka kemenik
nago, nahi zenuen gisan (Bis) hire hatsa sendotzeko?
elkarren jabe zuk nahi baduzu Baionatik Bilbora
egin gaitezen elizan. itsaso petrala Oi Zuberoa
Belaunkaturik zure aurrean aspaldi esan zidaten bizitzaren ametsa,
nago, nahi zenuen gisan. besterik ez zala. negarra dagit sakonki,
Orria 69 / 74
hiri so nire baitan anparaturik,
nere hatsa duk Seme bat zeukan baiña etsaiak orain,
bihurtzen auhena, kendu eutsoen bihotza, agoni-puntu honetan,
oi Zuberoa soin ederra ixuri jakon konprenituko duzue
zer hintzen eta non hago. maietz bateko goiz otza. herriak dakiena,
harriak dirakiena.
ZELAIAN Gurutz deunari musu egiñaz Bai.
alde egin eutson mundutik; Harri eta herri.
Lora-bila neskea Kristoren gentza abo gañean Itxasoa eta mendiak.
larrarantza doa. loratu jakon gazterik. Mailu batekin.
Bera loretan lora
lore gorengoa. Jaunaren maitez, Aberri maitez XIMUN, XIMUN
Ene maitia ez eban euki bildurrik;
zelaiko galbidea! eta zeuretzat zorion utsa Ximun, Ximun,
Larratik itun dator, opalsu eutsun gogotik. Gibeleko leihun.
itun, bai neskea
Ene Erri ona, zagoz betiko Xalbador, Xalbador,
Minez dozu barrena Kristoren fede batean! Ez da hor! Ez da hor!
negarrez bihotza Olan, zoriona billatuko dozu
Bihotz barruan dozu emem ez-pada zeruan. Xabier, Xabier,
arantza zorrotza Bortatik so bazterrer.
Ene gaixoa, Eriotz deuna aurrean daukot
ilun dozu gogoa! sinistu bada, euzkoa! AIENEZA
Zeure matrail-lorea Ene Erria azke izan artean
zimelduz doa zaindu Josuren legea! Aineza gal bizia goiz batez
iskilludun, ixil eta zutik
Lora-bila neskea Eder jatazan euzko bazterrak, guduz hilda lur zar honen maitez
larrarantza doa. eder itxaso zabala; mendietan, etsaien eskutik.
Lora-bila joatean baiña oraintxe ederrago jat
galdu dau gogoa eriotz honen itzala! Aininderor gaztaroan, nerau
Ene mattia ikurrinik et'ikurrik gabe,
zelaiko galbidea! Gaztea nozu bizitz honetan ezpainetan othoitzik ez, birau-
Loretan lore zanak, ta ez jatan palta gauzarik. itzalik ez, baikor, ez herabe.
galdu dau beria. Ene Jaun, gogor aldi honetan
ez naizu itxi eskutik! Ainitza gal hats, arima, odol,
BAZTANGO LURRA heuretako, nire jainko eidol
Ez bedi egin neure gogoa, maitea, Lur! mendi-gudu baten,
Baztango lurra Zeure naia bai, ostera. eguzkiek, inguruz inguru
zugan aurkitu nuen Gogoa doa zeru argira ene soin haur, berriz sor haiduru
pakea. gorputza lur illunera. hiretan lo, garrez jo lezaten.
Zugarramurditik HARRI ETA HERRI ARBOLA

indarrez zetozten
antzinako ur garbien Behin maitatu nituen Arbola gainean xoria da kantatzen
murmurrean izenak: kantatzen da eta bazterrak inarrosten
nabaitu nuen ilusio zahar bateko inarrosi eta hostoa da erortzen
oraindik estali gabeko oihartzunak. euskal bihotza da bilaiz egoiten bilaizi
bizitza sendo batean Oraindik, ondoan han dira errabian xiloka beltzian
edertasun guzia. noizean behin, handik elki nahian handik elki eta
oso gutzitan bada ere, kantatzera abian lagun zonbait bidian
Maitatzeko leku paregabea, oraindikan ikusiko agian.
gorputz-berritzearen datorkit burura aieroa
kimu-gartsua, zuen bizitzea ez zela La, la, la…
begi urdinen birbizia, alferrean eskeini,
bide ezkutuetan gora bi mendetakoak Gaur Euskal Herrian
eta gora dijoan zaraztela, zuhaina da landatzen
herri zahar baten pausoa. hilda ere landatzen da eta gero fruitu ekarten fruitu
nire barrenean alegintzen zaraztela ekar eta haizea da kexatzen iraultzalaria
Zu, Baztango lurra, are oraindik, madarikatzen…
noblea eta iluntasunik gabea, Lizardi, jar giten ildoan igeli izerdian izerdian eta
udaberriko eguzkitan berotua, Orixe, lepo zainak hegian besoez ta botzez
lore berriea musika goxoa, Lauaxeta, hortzez eta haginez lagun bat zorionez
mendi tontorretan Loramendi, ikusiko dugunez.
xuriz jantzia, nire barrenean kimatzen zarazte
zeinen lur ederra, are oraindik, La, la, la…
Baztangoa. harrizko herri bat zuen inguruan
eta zuek laurok EDARI GOXOA
Hiltzen naizenean, konturatu ere
gurutzerik gabe, ez zinazten Jaunak, hau bai edari goxoa arimen
pake-pakean, egin… iratzargarri!
bertso xamur batzuen azpian, Baina nik hartu nuen nire eskuetan Egin dezagun azken tragoa atea itxi
hantxen nahi nuke betiko loaran. mailua, aurretik.
eta kolpeka irakarri nuen
AGUR, AMA Kantabriako itxasoa Haserre joan zaizkigu emazteak beren
hartu nuen nire besartean izenak madarikatzen azkena egin dezagun
Agur ene erri, Jaunak naroa biola, mutilak abisua jo aurretik.
Aberri eder argira! eta melodiaka liluratu nituen
Neure negarrak jarion naukan Euskadiako mendiak,
zure mendiari begira. zuek nire barrenean,
Orria 70 / 74
Mundura sufritzeko ez ginen jaio ezta Orainkoan Xiberoan sartü da Gora nire behi naparra
gutarrak jagoteko topa egin dezagun telebista irratia kitarra
agudo infernua gure zain dago! aupa sorginak! libertitzeko deia da JOLES TA JOLES
dantzan sartzeko jo zilarrezko adarra.
JINKOAK EZARIRIK Joles ta joles, etxekotxuak,
EUROPA ni jotzen ditut ateak,
Jinkoak ezaririk familiaren bürü ni jotzen ditut ateak eta
uhure aizü da ama bezain aita Batzuk diote guk nahi duguna erantzun ongi jendeak.
haur gisako zunbait harien üngürian herri euskalduna ta askatasuna Atzo goizean Bitorin ginan,
hori da egiazko bizitze perfeita. ezin dugula ere amestu handikan gera etorri,
bagirela "tanbor bat bi katu". obispuaren libertadia
Bena nahigabeak beit dirade artean gerekin degu ekarri.
hortan da Rodrigo ez jakin zuin haüta Behin behingoz bai baikor errepika Elizatikan atera eta
aita afruntütan nigarretan üztea negu luze beltz hori guk madarika urrengo ate batean,
edo pünitzea maitearen aita. Ok! baikor alkate jaunaz egondu ginan
atzoko arratsaldean.
Euskualdün odola da denen leialena Europa askok orain aipatzen
Kastillakoa aldiz ororen beroena guk aldiz aspalditik prestatzen JO TA KE
han ezpata püntan jügatürik dirade bakez dezagun bete golkoa
bide xüxenetik baztertzen direnak. historikotzat jos "2000 urtea". Marrau jantzi ezkero, atorra zuriak,
ezin leike besterik
Rodrigo joan hadi haütatü dian lekilat Europa! Europa! hazia erein baina beti euskaraz.
orai kunplitzera aitaren deseina Europa! Europa! hazia erein Ikuak hartu eta beharbada lustriakaz
zernahi hel dadin güziak parkatürik Europa! hor gira. ospatu daigun ondo
ützüliren betzaik fidelik Ximena. gure ohiturakaz.
Kortsika, Breizh, Catalunya, Euskadi Egileor Jose Mari, Ander ta Benjamin,
AGUR ENE LÜRRA herrien Europa jaiki hadi Juanito sakristaua Jose Gondrarekin
Flandria, Irlanda ta besteekin jo ta ke ibiltzen ziran,
Agur ene lürra bat egin dezagun elkarrekin. euskera, euskerarekin
ene sor leküa goazen danok eurakin eta tostaaadakin.
agur etxe xuriak HITZ HITAZ
eliza eta plaza handia… Agur BEHIN BETIKO
agur attatta amama Hitz hitaz hitzez gira mintzo
eta familia hots hortaz hortzez uxukuitzeko Behin betiko behin betiko
agur Pattu txakür maita gaitz gaizki gaüzer bürüzagitzeko sinple bezain tinko
eta zü Miñiña ene gatüa… Agur. hitz horiek hots gaitz dira ondo ulertzeko ez dugu etsiko.
hitz horiek hots gaitz dira untsa Behin betiko behin betiko
Utzi beit zütüt koprenitzeko. sinple bezain tinko
ene lür maitea Euskaraz eta kitto!
egün gris batez Hanitx asko gehiago geio
kuritzeko mündia ützül itzul hitz horiek dira oro Etxean eta kalean
bena beti ene bihotzean atzoko egünko gaurko biharko berdin berdin jolasean,
bizitzen naiz Euskal Herrian. üskaldün euskaldun edo eusko. eskolan, lanean,
tristuran eta pozean
Agur mahaina Atxiki etxeki bihar eta etzi Dakitenek erabiliz
tximinia eta züzülia ützi ez utzi bena behar etxeki ez dakitenek ikasiz.
egur ene lagünak dakinak erabil hortan da ageri Herri bat osaturik
eta zü ene maitea… Agur. euskaldunak euskara maite dila azkarki. euskaraz nahi dugu bizi
Agur ene lürra EUSKAL EUSKALDUNAREN Hasi etxetik eta kalera

ene sor leküa BALADA hasi kaletik eta etxera,
agur euskaldünak martxan jarri da lege berri bat:
heben jiten bainaiz hiltzea… Agur Ikusten duzu karrikan euskaraz Euskal Herrian (Bis)
Euskara doa korrikan
ARGIZAGIAK ARGITZEN DIZÜ Ez nabil ni bakarrikan GABERAKO ATERBEA
Gure kultura ondoa dago
Argizagiak argitzen dizü gaüaz zohardi Haritz nobleko barrikan Kontatu didate Nueva York-en
denean Bero naiz ni negu gorritan Broadway eta 26 karrikaren kantoian,
ene maitea ikusten nizün dantzan plazaren Hizkuntzak ez du harrikan negu gorrian, gizon batek gabero
erdian Oskorrik ez du gorrikan jendeari otoi eskatzen
izar batek bezala argitzen zizün beste Ez eman guri harrikan aterbea bilatzen duela
ororen artean. bilutsirik daudenentzat.
Entzuten duzu alboka
Ilhea xuri begia beltz nik zü maite zük ni Hantxe naiz ni ukondora Mundua ez da era hortan aldatzen
ez Enziklopediak erosten ditut gizonen hartu-emanak ez dira hobekitzen
nik zü maite zük ni ez ene maitea zeren ez Binaka eta plazoka zama-aroa ez da hola laburtzen.
kanbia zite deseinez eta ni maita bihotzez. Gustatzen zait letra azopa Baina gizon batzuek gau batez, ohea dute,
Erdarari erasoka aterbean haize otzik ez eta
TTUN TTUN ROCK Aizkora zuzen jasota bereri zijoakien elurra, karrikan ari da.
Apurtuko dut nik soka Liburuaren irakaspenik ez ahaztu gizona!
Betidanik Xiberoan izan da
atabala txirula ta ttunttuna Ez da beltza bai nabarra Gizon batzuek gau batez ohea dute,
ta nurk ez daki mendian bizi direla Ile luzeko kalparra aterbean haize otzik ez eta
gorderik sorginak karpean eginik kabana. Mingaina elebakarra bereri zijoakien elurra, karrikan ari da.
Euskaraz elkar maitatzen dugu Bainan mundua ez da hortan aldatzen
Ttun ttun hontan bada Bera eme ni arra Gizonen hartu-emanak ez dira hobekitzen
erritma eta herotsa Gozo kentzen dit sukarra Zama-aroa ez da hola laburtzen.
sorginen iratzartzekoa!!! Kopetan tente adarra
Esnetan gainez aparra PILOTARIEN BILTZARRA
Orria 71 / 74
Zerentako hain desbardin gütüzün heben Oi jüstizia injüstua, igorri naizü herriti,
Agur, agur, jente guzik, agur bihotzetik egiten; Eni ebatsi etxaltian den anaiaren ihesi!
Zaharrak eta gaztiak bildurik hurruntik Batak indarrik gabe, bestiak zentzü gabe, Ene semik ez nahi hazi, nik hari eman
Euskaldun joko jaunari bere lur harrotik bethi praube agitzen huneti:
Lili eder bada egun zabaltzen itzaldetik. Mündü huntaik bestila baiko, han denak Behar diat presuntegian hil edo amuinan
gira bardintzen. bizi.
Gizon gaztentako beharra
Ta zaharren indarra, Mündü huntan hanitx persuna bada Bi urthe igaran ditiat Españan pelegri gisa,
Gora kanta obra ederra malerus izanik, Hire ganik deüseren ezin ükhenez biziaren
Pilotarien biltzarra. Bena ez beren etxekuak nik bezañ krüdel bilha;
ükhenik, Orai hiri sokhorri galthoz jin nük ezin
Gure jinko jaunak deizku ezari mundian Ene amak bost lekhütako primü nündüzün ebilila,
Txorik kantuz oihanian et'ardik mendian sorthürik, Hik igorri ene etxerik erranik han deüs
Untzietan mariñelak itsaso erdian Igorten naie mündüz mündü deüs nütinak enila.
Eta pilota maitea euskal-herri aldian. idokirik.
Bi hilabete igaran tiat sabaietan hotzez
Gizon… * Jinkuak maradika beza Gaztelondo ikhara,
Topetia Ezpenündia nahi ützi ene sükhaltin
Arbolarik ederrena oihanian haitxa Eta neskatila praubetan amorio ezartia! sartzera,
Aize handirenak dio ezterla ez tatxa Batetan ezarri nilakoz, izan niz Ez hik ez hire emaztiak ene ohian lotzera,
Euskaldun pilota horri ez besuak kutxa desprimütia, Jüstuago zia lo zedin hire küñata izorra!
Beti nausi izan dadin denak dezagun altxa. Egüzaitak egin zereitan ordeñiaren
haustia. Ene etxalte zabalian ezari ninak hireki,
GOIZIAN GOIZ JEIKIRIK Gai oroz barnen sar enendin, borthak
Hazi behar nian phüntian traballatzen dereitak esteki,
Goizian goiz jeikirik. Argia gaberik. nintzan hasi, Ezpeitzeion phenaik egiten hunak ützirik
Urera joan ninduzun pegarra harturik. Desprimü-eraz nentzan lotsaz, nahiz aita zieki,
trenderazi; Ene amuinan igortiak, bi athorra xiloeki.
Jaun xapeldun gazte bat jin zautan Osagarria hari khausitü nahiz benin
ondotik. galerazi: * Adio erraiten dereizüt, ene phena-gei
Heia nahi nuenez urera lagunik. Orai agitzen zitadazüt segür hiltzia hartia,
presuntegin. Bena orai zü zütüdano, ene kontsolü
Nik ez nuela nahi urera lagunik. güzia;
Aita beha zagola salako leihotik. Ene aitak destinatia ükhen nian espusatü, Athorra bat eman deitazü destrenpien
Erranik nahi zeitadala primajia errendatü. erekeitia
Aita beha zagola, ezetz erran gatik. Ene maite (fidel) ezagütia nik horre gati Ikhara zinandialarik errenak jakin, trixtia.
Pegarra joan zerautan besotik harturik. kitatü,
Eta beste maiterik zian bat ene phena gei Zortzi urtheren behar deizüt erran dolorez
Urera ginenian, biak buruz buru. hartü. adio;
Galdigin zautan ere: -«Zonbat urthe Haboro bizitzen ezpaniz, Josafatera artino.
tuzu?» Bi hilabetez egon niz presu ene emaztia Inkas bizitzen bagirade biak mündian
gati, haboro
-«Hamasei…hamazapi orain' ez konplitu Ta hura xalanteki etxen ni han nintzanez Algarreki izanen gira Jinkuak pharti
zurekin ezkontzeko gaztexegi nuzu. jelosi; artino.
Ber denboran ene anaiek (defautez)
Etxerat itzultzeko nik dutan beldurra. prozesa jüja-erazi, Semiari nereionin egin ene photeren üztia,
Ez jakin nola pentsa amari gezurra!» En'hunaren juitü nahiz eta ni kundenerazi. Beste haurrer niezün egin ene borthen
zerratzia,
-«Neska, nahi duzu nie erakuts zuri En'anaie erüsatia, menjatü hitzaiket aski, Eta zü ezari neskato etxen, malerus trixtia,
etxerat etortzen zer erran amari?» Ene lehen eritajia orotan fraudaz ebatsi; Aita amak so egizie zer den haurrer
Orai khorpitzeko xangriek behar nie eihar- bilaiztia.
«Urzo xuri pollit bat, gabaz dabillana, erazi:
hark ura zikindurik, egotu naiz ama». Behar diat presuntegian hil edo amuinan Adio erraiten deiziet ene haur dotherik
bizi. gabik,
-«Dakigunaz geroztik zer erran aman, Ene süberte malerusak, trixtik, mündin
dugun pegarra pausa, gaitezen liberti». Ene seme nik primütia, egin deitak ezarririk
traditzia, Ene gisa har-itzazie, pazentziaz zien
AHAIDE DELEZIUS HUNTAN En'anaiak zeitadanian kita-erazi Frantzia. kürütxik
Adixkidez libreraz nentzan egin neian Eta salbamentia txerkha, hetzaz imita
* Ahaide delezius huntan bi berset gei tit bilaiztia, Jesüs Krixt.
khantatü, Eta hik eni hen ixilik egin kundeneraztia.
Ene bizitze mulde gaitza münd'orori Adio dereñat erraiten, ene alhaba
deklaratü: Musde Deffis jaun presidenta, eta barkhotxa;
Ihun sos bat ebatsi gabe ez eskandalik Musd'Ündürein jauna, Etxeki-ezan familian orai artinoko
txerkhatü, Galdürik nintzan enialakoz semiak zian kundüta,
Hamar urtheren galeretan nahi ükhen naie deseiña; Küñat küñater eman beriak, haurrer
sarthü. Zien leterak eraman baleizt Paueko jaun Jinkuaren kreinta
jüjen gana, Senharraren hun izan eta zaharraguak
Ebili nüzü kharriketan, ene bidaje Libratzen zian bere aita, bizia zor errespeta.
handitan, zereiona.
Amorioz nindaguelarik xarmagarriren Etxahun, nausi famatia, galdü dük
huñetan, Paueko jaun jüjek balie ene jüjatzen libertatia;
Ixterbegiak zaudelarik eia nun sarthüren jakintü, Orai hiri erriz ari dük oi hire ixterbegia;
nintzan, Nun etzien ene etxaltia frauderiaz akesitü Eta orai hir'ezin bestia, harekila trixtezia,
Bena haien ororen gatik, ni maitiaren Enündia kundeneraziren, bena semik ni Behar amuinan hasi edo pelegri juan
lekhian. traditü bestela.
Eta ni kundenerazi nai nahiz hunaren
Zelietako Jinko Jauna, zützaz nüzü juitü. Zelietako Jinko Jauna, zuri gomendatzen
estonatzen nüzü,
Orria 72 / 74
Ezi ene best'erresursak or'akabi Secoursic eman gabe nahiz han hil nendin, Barkoxen bezala aphezek ez tratatürik
ziztadatzü; Halako emaztia norc sofri saihetcin? izan.
Libertate, hunak, uhurik galdürik agitzen
nüzü, Hamar ourthez duçula dioçu sofritu; Izan nüzü Loretan,
Eta khorpitzaren gal lotsaz, mündüz Ene osaba jauna causa içan duçu; Jakan eta Erruman,
mündü banuazü. Nitan içan espaliz gin dena aguertu, Aita Saintiren meza entzün kardinalen
Behar beitçunuki(a)n gaztelin finitu. kunpañan:
Izan nüzü Jundane Jakan, Loretan eta Arropak txar nütian eta ihurk etzeitan deüs
Erruman; Mousde Harichabalet jaun erretora erran.
Jente hunetzaz beinündüzün zük hazi ene Etçunin etcekiten oguendant lioba,
errundan. Arauz sinhexi duçu icous ondon obra Gure erretor berria,
Orai ere phartitzen beniz zure othoitzez Jauna eçariçoçu cihaurenekila. Ez juna üdüria;
ber gisan Harek üsü bisitatzen (zin) eri miserablia,
Haietzaz bizi-eraz nezazü malerus nizan Ene aita fidela aurhidic hareki, Eta zük elizan ere ezin ikhus praubia,
denboran. Aberastu cirie ene malurreti,
Procesac eman eta defautac eraiki, Barkoxera jin zinenin,
* Khantore hoiek huntü nütin Arrusas etcaltiac ciec ere ebaxi. Ükhen zünin «hunki jin»;
Ünhürritzeko olhetan, Ustez süjet bat arrarorik sarthü zintzeikün
Errumarat juiten nizala erraiten beitüt Ene sorthe tristiri guiçon gastiac so, herrin,
hoietan; Escont guei baducie ez eçar esclabo, Bena emanen deiküzü plazer(a) juiten
Maleruski ni hil banendi bidaje lazgarri Emaztic ukheitecoz nic beçalaco, zirenin.
hortan, Eguin citaye aphez edo jon soldado.
Ziberuan khanta-itzazie, ene Alemanak beitira
orhitzapenetan. Emazten dohagna bethi virgina, Españulak bezala,
Jiten ezpaçaicie uzta ereigna; Bere pekuen mendekus eta ürgüllüz gora,
MÜNDIAN MALERUSIK Enian ichousiric haren echospena Zük erakasten deiküzü kasta hartarik
Sonya ez ereitia datila hobena zirela.
Mundin hanits malerous arauz baciraye
Bena ez ni beçaignic ihour behinere; Hanits minçatu nuçu enetsaien contre Barkoxeko neskatilak
Ene fons propiaren içan nahiz jabe, Nahi bada gueçuric ez erran batere, Eginez phastoral bat,
Tristia eçari niz ihon lurric gabe. Bena ene oguenac badutut nik ere Ezin atsolbitüz dira higatürik oski zolak,
Gincoua dakhigula guertha pharcaçale. Eta haieri sogitera jin zirenak orobat.
Desertuco ihicic genten beldurrez
Precocionatcen (dira) ebiltera gordez; Barcosseco herrian ez cherka etçahon Aktür hurak balira
Nic hourac imitatcen gachoa nigarrez Haren hatçaman nahiz çabilcenac ondon Izan düke alhaba,
Ene bici tristiren conservi beharrez. Bere chantoren honcen ari da Iguelon Haiek egin bekhatiak pharkhatü züntükin
Hain olhalte ederric ezpeita Ciberon aisa,
Hamar ourthe hontan bici niz esclabo, Edo eman baleizie present zunbait
Erdiac presouetan bestic sordeisago; BARKOXEKO ELIZA pularda.
Jelosqueria baten sujetetic oro
Ni ere impatient guerthaturic guero. Egün Barkoxen beita Barkoxeko aphezak
Libertitzeko besta, Oro dira manexak,
Hoguei eta bi ourthic complitu egunin Bi berset khantatzen dütüt, soniareki Ezkiniroia oithian ükhen Ziberutar artzañ
Hartu nin emastia ene çori gaitcin, aldika, bat,
Eraiten ahal beitut içan ceitala jin Jaun erretorak emanik beitüt hoien süjeta. Prauben eta aberatsen afable lizatin bat.
Ene urkha bulharra gorderic alço pin.
Gure Jaun erretora Barkoxen besta berri
Eçagutu nianin cer nian erossi, Dügü Jaun khorpitz gora! Zen lehen besta handi,
Nahi ukhen nin bortças corregieraci; Jinkuak ere egin zizün bihotzez ere hala, Bena ideki derezü zük muda eder hori,
Bere jabe puissantac hari althe jalki Bortxa ikhusirik beita harez jente aphala. Desplazer egitia gatik hanko popüliari.
Eta ni inocenta gaztelin etceki.
Barkoxeko eliza Uhure hura zergatik
Ene absenciari aguertu aproba Da eder den bastiza! Düzü Jinkuri ideki?
Çougnen fidelki cian eraman dembora; Erretorak fitsatürik dügü han jaunen plaza, Ala mündin ebili zenin ebili beitzen
Harec eni doblatu bihotceco herra Ezpeitiroie haren odrez praubek hantik praubeki,
Bai etare causatu galtceco malurra. entzün meza. Eta ez zük uhuratü handi ageri baizik.
Ene izterbeguia bahin emaztia Praube bat izan düzü Jinkua zelin bada
Herresteraci gabe nic nian flakia; Jaun haien plazan sarthü; Zü elizan bezala,
Bestec eraman deric hic behar colpia Bi jaun hara jin eta hura hen kunpañan Lekhü haitatüz ezarteko khargü dienen
Bena cubera diroc orano hartcia. baratü, gora,
Erretora süjet harez hüllan desesperatü. Gü taula petan girate, jente gradoz aphala!
Banta ahal ayteque non nahi compagnan
Hic eman escandalac echarri din suitan: Meza zinian hasi, Barkoxeko kunseilian
Galdu dela bi lechu eta bi guiçon galant Praubia zian ikhusi, Dira phena handian,
Bai etare thonatu hirour legnu charmant. Bi jaun handi hen artian, bere arropa Aphezen ezin ezariz kuntent diren alojian:
txarreki, Musde Merzi ezar-izazü zük zure
Ene esposa maitia eta flakia Hantik jalki-erazlia igorri sabre bateki. jauregian.
Coki batec diçaçun nahas cencia,
Galeraci naiçu ni eta etchaltia Praubia zenian jalkhi Barkoxeko gizun gaztik
Malherous erendatu oro familia. Bere afruntiareki, Ziren projet hartürik,
Jun zeion zerbaiten galthoz, nahiz beztitü Behar ziela prozesionin uhuratü Jesüs
Ene espous maitia eguin deiçut falta, hobeki; Krixt,
Aguri da frutia ecin dirot ukha; Hura baratzian gorde ezpeitzin nahi Eta ez zük abunitü her egitia gatik despit.
Bena çuc baçunu ukhen pacencia ikhusi.
Hori çatian aisa sendo ceitin gaitça. Gizun gazte hen plazan
Praube hura da izan Ezari züntin herrokan
Hamar ourthez deitaçu eman burian min, Zazpi erresumatan; Haur zentzü gabe elibat jaun anderen
Bostez egoneraci aldiz gastelin; Egün oroz meza entzün bi mila elizatan; arropan!
Orria 73 / 74
Bere arropek amiratürik etzien pater bat Elkorretako elurrak urtzen direlarik Barkoxen Musde Zenmartzo,
erran. errekan behera datozte, garden bezain hurak biak perfeit dirade,
bihurri, lurraren negarra iduri. bai, herri aizuentako,
Gure Jinkua eiki bena Jinkuak lagün bitza
Etzen aleman kastati; Txori kantazale ederra nun oto haiek nik maitha artino.
Hartakoz uhure haren etzaizü izan aski, haiz kantatzen? Harrien negarra
Süjet harez etzelakoz sorthü zure askazi. haizeak darama Zaraitzuko LAGUN ETOR GUREKIN
ibarretan barna.
Gure Jaun erretora, Batez, mendi eta oihanetan
Nuiz dükegü plazera MUSDE TIRAZ Pentze eta alorretan
Zure juiten ikhustekua ez ützül gein Bizi nahi dugu gure etxetan
seküla, Musde Tiraz zük enaizü Batez, laborarien hauzia
Eztügü nigarrik eginen azken bi juner nahi ükhen kobesatü Ezin da irabazian
bezala. zeren dütüdan Barkoxeko Nahi norbaitekin ta nor ez jakin,
aphezen khantorik huntü;
ITZALTZUKO BARDOARI haiez plañitu zirelakoz Lagun etor gurekin denek elkarrekin
zihauk ükhenen dütüzü. Ba dugu zer egin
Ehunka uso Elkorretako inguruetan Gu ez gara lotsatzen etsaia nun hasten
ltzaltzuko bardoaren bila etalpenetan. Gari Eskiulan Musde Tiraz Han da gudukatzen
ttanta bana dute mokoetan ezarri ahal plañuz entzün ditit zützaz, Gure odolez ta ontasunez
izateko Gartxoten ezpainetan. bethi zerbait galthoz Gure izatez dirade gosez
zirela arranda beitüzü eskaz, Elkartasunez erakutz hortzak
Elkorretaren gailurrean irakatsi huen, mila lüseki ezpeitirozü Elkarri josiz buru gorputzak.
nor bere lurrean maizter izatea zein urthin zure büria haz.
garesti ordaintzen den. Biez, langile guzien mina
Sei hilabete dü egin Nagusientzat gaixtagina
Lur minak eragindako zina, lur Eskiulara zirela jin; Senda daitekea gure indarrez,
ikararen mugikortasunean era zein gerozti sei barrika ardu Biez, nun ez den ari gogorka
uraunkorra den. edan tüzü ordenari, Ezin da egin burruka
beste sei ükhen bazüntü Nahi norbaitekin ta nor ez jakin,
Atzaparka bat lurrez hire seme maitearen bardin edan beitzüntükin.
abots gardena itoaz nola herri bakoitzak Lagun…
bere Omizen egon zinandin
defuntuak lurperatu ohi dituen. mila lüs ttipi batekin; MUÑAGORRIREN BERTSOAK
bena Eskiulan behar düzü
Bainan hik Gartxot ez huen Abraham zamaria ere hazi; Muñagorrik dino bere proklamian,
baten ohorerik ata Mikelot euskal beste mila lüs herriari Gerrak ondatzen gaitu bosgarren urtian;
epikaren erresinola lurrari ~ðni behar Izan behar düzü emanerazi. Igaz jarrikan Carlos Madrilko bidian,
hioken opari. Atzerriko latin zaleen Bultza zuten atzera, gerra bere oñian.
uztarpean biraozko hizkuntza basatiaz Eskiulatarrak kuntzebi
kantatzea es baizen zilegi. Musde Tiraz dela handi! Agintari onenak preso daduzkate;
Satifatzeko behar dila mila Euskalduna izatia du bakoitzak kalde.
Ez duk eremu hauetan aingeru zerutarrik lüs emendü hori, Tejeiro ta Maroto guzien alkate:
Otsaburu zakur anaikorra ez besterik. nork zeren kapita zakia Zer gizon hoietatik espera gentzake.
lehunduko dik bada hire nahigabea guro beita largatzen zahartziari.
lur Carlos agertu ezkero probintzi hauetan
gozoak ez ezik. Musde Tirazen Jinkua Beti bizi gerade neke ta penetan.
thipiñan handi kozina; Nahiz kendu guk duguna beñere ezer
Arrano igarlea hor hago zeharka haren ama birjina aldiz, eman
heriotzaren getari. Hire egalaren azpian ollaki salda gizena, Bost negar egiteko nunbait jaio ginian.
joan nahi nikek hire xirularrutik iheska horien ororen pusatzeko
irriztan joandako arcaico bila guro ardu eta likür huna. Semiak soldatu ta preso gurasoak,
adimena hire oroitzapenez sendotu Ezin pagaturikan kontribuziuak.
dedin. Musde Tiraz behar düzü Trintxera lanetara gañera auzuak
bikaritto bat galthatü, Dolorezkoak dira gaur gure pausuak.
Al Frai Martin, hire zitalkeriak bardo& hari lanak eragin eta
hilen dik bainan haren suminadura zihaurek untsa phausatü, Kordoiz inguraturik kostatik Ebrora,
hileskorra ondotik izango duk ata hire zeren lan egitia zure Trabaz gaude josirik bera eta gora.
maitiÏak deabruak kantatuko dizkik. partida handia düzü. Atzenikan frantsesak itxi du frontera.
Gerrak ez dakar onik iñundik iñora.
Gaur mende batzuen ondotik Sarrantzeko aphez saintik
kondairaren ohiartzuna entzun nahirik dira zü bezañ jakintsik; Atia itxo ta ogia garesti;
lur hanð so, haiek emanik amust oroz Artua ere ari da igotzen poliki;
Jesüs errezebitzen dit; Dirua ezkutatzen da egunero hemendik.
hire altabizkarko kantuaren e~ egün oroz juan banendi Nola bizi garen bada, harritutzen naiz ni.
nauk, Gartxot, nora oharmenaren ükheitek'esparantxa dit.
llunbarretan noiz entzungo zai.
Eskiulan Musde Tiraz,
Orria 74 / 74

Kantuak

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kantuak

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KANTATZEA

Neskazaharrak joaten dira Urkiolara SARRI, SARRI Kortan daukagu txahala

Guraiziakin bereizi arren Ai, Simon, Simon, Simon, Goiko komentutikan

Egun, egun, egun Zure bihotza egarri dela Astelehena,

ANDRE MADALEN Ama begira zazu Arbasoen arkaitza

Tiriki-trauki * Ez naiz ni gerraren zale, Zuretzat ilargia

Haika mutil, jeiki hadi Haltzak ez du bihotzik, orduan hasten bainaiz.

Bagare, bagera, BIZKAIKO ABERATSAK EGIA DA

Denbora kunpliturik galaia abian Zure begiek Zorionak zure …

Desmaiaturik egin zuen ordubete Gazte gaztia HORRA HOR GOIKO

Egun batian ni banenguan, AITORMENA Oh, oh ez esaten zidan

Eguzkien argia Maitatzen bazaitut, itaundu dautsozu EZ KANTA BELTZA

Ez horrela ibili, Ez, ez dut nahi… EKI EDER

Sagarra koskaz Jauna maite banaizü, Oi!, ene izaitia

JAUN BARUAK Hamar hilabete nin, Oi neure izatea

------------------ Ume eder bat ikusi nuen Urtxintxak oihanian

JOSEPA MENDIZABAL EUSKO GUDARIAK Aurrera langiledia

Zoraturikan aingeru pilak Haur txiki bat jaio da Gero txurrun-plin-plan

Taberna batean orduak itxoiten egunez zu bizitzera Noe gizon aditua,

Zugarramurditik HARRI ETA HERRI ARBOLA

Agur ene lürra EUSKAL EUSKALDUNAREN Hasi etxetik eta kalera

You might also like