กฎหมายล ักษณะพยานหล ักฐาน

ลักษณะ 5 พยานหลักฐาน หมวด 1 หลักทัว่ ไป

มาตรา 84 การวินจ
ิ ฉัยปั ญหาข ้อเท็จจริงในคดีใดจะต ้องกระทำโดย
ั พยานหลักฐาน ในสำนวนคดีนัน
อาศย ้ เว ้นแต่

(1) ข ้อเท็จจริงซงึ่ รู ้กันอยูท

่ ั่วไป

(2) ข ้อเท็จจริงซงึ่ ไม่อาจโต ้แย ้งได ้ หรือ

(3) ข ้อเท็จจริงทีค
่ ค
ู่ วามรับหรือถือว่ารับกันแล ้วในศาล

หมายเหตุอา่ นมาตรา 84 แก ้ไขเพิม

่ เติมโดยพรบ. แก ้ไขเพิม
่ เติมปวิพ.(ฉบับ
ที่ 23) พ.ศ.2550

มาตรา 84/1 คูค ่ วามฝ่ ายใดกล่าวอ ้างข ้อเท็จจริงเพือ ่ สนับสนุนคำคู่

ความของตนให ้คูค ่ วาม ฝ่ ายนัน ้ มีภาระการพิสจู น์ข ้อเท็จจริงนัน ้ แต่ถ ้ามีข ้อ
ั นิษฐานไว ้ในกฎหมายหรือมีข ้อสน
สน ั นิษฐานทีค ่ วรจะเป็ น ซงึ่ ปรากฏจาก
สภาพปกติธรรมดาของเหตุการณ์เป็ นคุณแก่คค ู่ วามฝ่ ายใด คูค ่ วามฝ่ ายนัน้
ต ้องพิสจ
ู น์เพียงว่าตนได ้ปฏิบต ั ติ ามเงือ
่ นไขแห่งการทีต ่ นจะได ้รับประโยชน์
จากข ้อสน ั นิษฐานนัน ้ ครบถ ้วนแล ้ว

หมายเหตุอา่ นมาตรา 84/1 เพิม

่ เติมโดยพรบ. แก ้ไขเพิม
่ เติมปวิพ.(ฉบับที่
23) พ.ศ.2550

มาตรา 85 คูค
่ วามฝ่ ายทีม
่ หี น ้าทีต ื ข ้อเท็จจริง ย่อมมีท ี่ สท
่ ้องนำสบ ิ ธิ
จะนำพยานหลักฐานใด ๆ มาสบ ื ได ้ภายใต ้บังคับแห่งประมวล กฎหมายนี้
หรือกฎหมายอืน
่ อันว่าด ้วยการรับฟั งพยานหลักฐานและ การยืน ่ พยานหลัก
ฐาน

มาตรา 86 เมือ ่ ศาลเห็นว่าพยานหลักฐานใดเป็ นพยานหลักฐาน ทีร่ ับ

ฟั งไม่ได ้ก็ด ี หรือเป็ นพยานหลักฐานทีร่ ับฟั งได ้ แต่ได ้ยืน
่ ฝ่ าฝื น ต่อ
บทบัญญัตแ
ิ ห่งประมวลกฎหมายนี้ ให ้ศาลปฏิเสธไม่รับพยาน หลักฐานนัน
้
ไว ้

เมือ
่ ศาลเห็นว่าพยานหลักฐานใดฟุ่ มเฟื อยเกินสมควร หรือประวิง ให ้ชกั ชา้
หรือไม่เกีย
่ วแก่ประเด็น ให ้ศาลมีอำนาจงดการสบื พยาน หลักฐานเชน ่ ว่า
นัน
้ หรือพยานหลักฐานอืน ่ ต่อไป

เมือ
่ ศาลเห็นว่าเพือ่ ประโยชน์แห่งความยุตธิ รรมเป็ นการจำเป็ น ทีจ ่ ะ
ต ้องนำพยานหลักฐานอืน ่ อันเกีย
่ วกับประเด็นในคดีมาสบื เพิม
่ เติม ให ้ศาล
ทำการสบ ื พยานหลักฐานต่อไป ซงึ่ อาจรวมทัง้ การทีจ ่ ะเรียก พยานทีส ่ บื
แล ้วมาสบ ื ใหม่ด ้วยโดยไม่ต ้องมีฝ่ายใดร ้องขอ

มาตรา 87 ห ้ามมิให ้ศาลรับฟั งพยานหลักฐานใด เว ้นแต่

(1) พยานหลักฐานนัน
้ เกีย
่ วถึงข ้อเท็จจริงทีค
่ ค
ู่ วามฝ่ ายหนึง่ ฝ่ ายใด ในคดี
ื และ
จะต ้องนำสบ

(2) คูค
่ วามฝ่ ายทีอ
่ ้างพยานหลักฐานได ้แสดงความจำนง ทีจ
่ ะ อ ้างอิง
พยานหลักฐานนัน ้ ดัง่ ทีบ
่ ญ
ั ญัตไิ ว ้ใน

มาตรา 88 และ มาตรา 90 แต่ถ ้า ศาลเห็นว่าเพือ

่ ประโยชน์แห่งความ
ยุตธิ รรมจำเป็ นจะต ้องสบื พยาน หลักฐานอันสำคัญ ซงึ่ เกีย
่ วกับประเด็นข ้อ
สำคัญในคดี โดยฝ่ าฝื น ต่อบทบัญญัตข ิ องอนุมาตรานี้ ให ้ศาลมีอำนาจรับ
ฟั งพยานหลักฐาน เชน ่ ว่านัน
้ ได ้

มาตรา 88 เมือ ่ คูค

่ วามฝ่ ายใดมีความจำนงทีจ ่ ะอ ้างอิงเอกสารฉบับใด
หรือคำเบิกความ ของพยานคนใด หรือมีความจำนงทีจ ่ ะให ้ศาลตรวจ
บุคคล วัตถุ สถานที่ หรืออ ้างอิงความเห็น ของผู ้เชย ี่ วชาญทีศ ่ าลตัง้ หรือ
ความเห็นของผู ้มีความรู ้เชย ี่ วชาญ เพือ่ เป็ นพยานหลักฐานสนับสนุนข ้ออ ้าง
หรือข ้อเถียงของตน ให ้คูค ่ วามฝ่ ายนัน
้ ยืน่ บัญชรี ะบุพยานต่อศาลก่อนวันสบ ื
พยานไม่น ้อยกว่าเจ็ดวัน โดยแสดงเอกสารหรือสภาพของเอกสารทีจ ่ ะอ ้าง
และรายชอ ื่ ทีอ่ ยูข
่ องบุคคล ผู ้มีความรู ้เชย ี่ วชาญ วัตถุ หรือสถานทีซ ่ งึ่ คู่
ความฝ่ ายนัน ้ ระบุอ ้างเป็ นพยานหลักฐาน หรือขอให ้ศาลไปตรวจ หรือขอ
 ี่ วชาญแล ้วแต่กรณี พร ้อมทัง้ สำเนาบัญชรี ะบุพยานดังกล่าวใน
ให ้ตัง้ ผู ้เชย
จำนวนทีเ่ พียงพอ เพือ ่ ให ้คูค
่ วามฝ่ ายอืน
่ มารับไปจากเจ ้าพนักงานศาล